lize r i nde ara 9tlrmalar Summar y Tur key 'rid s study h as been car r i ed out on t he coz.nro L r:et

(1)

Ttirkiye I. Eht omo1o j i Kongresi, 13- 16 £li m1987, tzmir

l zoi r iIi ~evresind e kestane yeti_9tirwe alanlar ~nda meyve le rde kur t l anmaya neden oLar: z.ar-ar-LaLar- ile sav a~~m olana klar l

lize r inde ara9tlrmalar

Or han JL:J

x

Summary

Inves tiga t ion s on the contr o l measures a~ainst the infectious pe s t s in the nuts in che stnut plan t ations in Izmir Frovic c e,

Turk ey

'rid s study ha s been car r i ed out on the coz.nroL r:et -Lc ds abai l: st the pe sts damaging in the nuts in cLsstn1.lt ]luL~~ti ons. At the end of the study it is concladec that ci. e ui ca L and cultural contr ol measure s are ir:..t e£Tste d to coc oat the se pe sts . Exampl e ; the bot tom and the ~a l ls of th e )lace s where chestnut s ar e mas s ed sh ouLd be concrete d. In t~e ca s e of soi l bot t om; soil spraying should be done

~~st ~efore ~assing and mass spraying should be don e 20 days later and soil sh ou ld be hoed especi ally in mid-j~e.

r;;:".ya iize r.Lnde oLdukc a geni~ bi r al an da bulunan l.estia-. ue rrin en 0::;'801i tlirlerinde o biri oLan Cast ane a sativa ~:i 11 . , cze lli k le GUney Av rupa, Kuzey Afr i ka, Ka f kasya ve y~rdunuz da j"a:/f.:'ln dlr . Yurdumuz, to plam ola r ak 1.405.000 raeyve veren ;:a:ta a~a ~ saYlSl ve 59.000 tonluk lire ti~ deber le ri~e sahip

-t~ ~ (~ ~o ~;~o us, l985). Eu verilerde

1 zmi

r

iIi , aCaG ade di nin

(2)

~~ II .A O; t:re t i l!1in ise y~ 22.45'i i le onenli Li r :,er tut -LJuktaolr.

Da2]l k, ormanllk ar a zile rdc kendi halinde ye tisen bi r

1)5..tld oLn.asini n yani sar-a ilr-etnmtntn yaLnr z i~ paz ar'a ';:.'c

-r. eLi k 011:-a51; ke stane iizeri nd e pek l1a l19>J18 .J·oi'1.1l;~a r02:S1TJa l;Cc.e :: o Lmue tu r , A nc a k , son Y l l; l C i rd a d l . q s a t l T . a c a s in d a n (jr.e l'-'. l~a;:G. nIila sl ile birlikte, ke stanen in sorur.Lar i da <...[ n -c::.C:l~C t.:.c1Iilc;ye basLamaet.a r, lun l ar ic;in de , dl:;sa tlLcl ve i.retlct Le i-Ln ortak yak a nma konusu olarak, Y.es tar:e I.e:,vc -l,; r:::,._ce kur-tLanm ana n en on e ml i Jo'er i aldl[l c.ik}·.D.ti ~e ~~:::i; ti : . lunun uzerine; konu bil' pr oj e C':';n uq ar ve Jl...:,: S[.7) ~~<:.. sa. l!~ 6.a el e al iua r-ak soruna <;oziin:. getfr-xImeye c;'.1 1'11

-~\J1:er,i~de Kestane iq:kur tla r 1 ile sav aem. o2.. a La1: 1....ri

~::·;Cl.'':'~J(~.e; c;anak~lo~l u( l9 6 3,1983) 'nun bazi [e n e l l:r.e1'5.:e r

-ce ;:)"J.lt.<..r"c.uLU c;al~l?r.laS l d a s an d a <;all yma oLu•.s.dlLl ~ilimj,el:

t

eci r , Y~':,-(jncl lilkeler de ise bz e l likl e llo ffu:arm ~l S'(;:·) ,

Lev ey (1'00t ) , Lave y et aL, (19'15) ve EurEe s aEO ~al (ISd) « ·8<; i=or; l a'~Jalarl ile day ani.kLa <;e~it se<;i:Ji11i ena s a Lar; 11~U~ va de li ~~zUmler Bner me k t edi rler. 1u <;all ,.~ada i £6;

L&Vr ar~l!i i~z,elli k leri nedeniyle iiz erinde <;all~T;G 1~o]a:-:1121

olan

o

i

r tur e s as aLanarak; bugilniin kocuLlar-anda In ·at .il::. l....:.'[l.:lc.j~a ola nat1 olan sa v a ~ l m yon t eml e ri i le i l e r i Ce ..a~ 1

-La cak sa va sam c aLasma Lar-a na temeI tesk a L edecek t.azi bul -eUl er sa~,t an ml~tl r• .

~ateryal ve

M

e t o

t

~al ly~anln ana materyalini , zararl l larva l&rl il e Ge

-;i t l i yest i si t l er olu~turmu~tur.

Kl~l aYl? ergin olmak i<;in topraba gire n larval8r a

kar;~, Tire (Qukurkoy) ve Cdemi~ (b~~ak~~)'ca

1

5 .

1 S

cc

ve

5 .

6 .

1986

tarihle r inde, tesad lif pars e ller i CELe~c cese

-r~i l.!e i:0r e i la<; cienemel e ri yapaLnus'ti.r, ::lac;:larll1 :: S.:-Tl

a

ozu

;

c

ayrl deneme gekli nde; 5'e r ka ra kter (4 ila~+l ~a

hi t ) ve , .er tekrarll ol arak denenrr.iliit ir . De ne.:nede ::·.:.lln

-Talar::.

ila c;

l

a

r

,

Cet v el l'de ye r alml~tlr. Gomtix topra1

:1a-}~ : ~oJ.:lli: erlintin hasattan sonra pa zar-Lan ancaya der;i n 1:: el:-leti ld ibi yer ler .

(3)

\Jl

_....

t;etve l 1. 19 86 Y1I1T!da ke st ane gOILl... d.J.an...ar':..:.",v

dene ne n i1aGl ara ait ve riier

1 A ~ _L

_A

_.

_R

_I

_K

_50;:5

_C

e

m

_al

_an

"

E

t k

i

l i

;,

;a

dde

Ad

1

..:orr.1U- ~9in:

Ti c ari Ac.1. iirmasl.

ve Yi.izde s i

l

a

sy o

nu

l .doz 2.do z Pyrinex ~'5 ,,7 l.ektas

Ch

l

orpy

r

ifo s

2

5

:i.P . ~

_...

~

₅

_.0

_g

....

'--Thiodan

35

.;}? TUrk-Loech s t

E

ndosu lf a

n

32 .9

,

'

,

.P .

2 .5

g

5 .

0

g

Gusa th ior.. 2.5 Toz Layer

Azin

ph os

me

th

y l

2 .

5 T

oz

1

0 .

0 E

2

0 .

0

g

(4)

r~nc.a 50x 5C err. alan, 30 em derinli k te pa rseller

h

aZ

1 r

-lar.ml~; ~er pa r seIe Tire 1de 50, Odemi₉'te 25'e r la r va

verilerek uz erleri toprakla ortulmu9tur . he r parse l ala_

n1 iqin hesat1anan ila q miktarl,

30

em

t

opr a

k

d

e r

i n l i

C

i

-r

J

lslata cak

su

i qi nd e kar 19 t lrllar a k,

s

li

z

[ u

l u

kav a i le <t'rse ller e homojen ge ki lde dab,t , lm19t ,r. Dalla sor.ra

~ ar-seLLer- tn tiz eri te l kaf e sler i1e ortU1mu9 ve tO ~Ta~:tan ~lk3L erGin adet le ri tizer inde n saylm yapllml §t lr. 2r~ i n

qlkl l,:larl sona erince, her pa rselde toprak eLer.Lp canIa

l ar va l ar saYl lm19tlr. Can l l erEin

ve

larv a saYlsl to~ln~

la rl uzer inden, yu zde si z Abbott formulti

il

e

de~erle ndor me ; a pl larak, ilaGlarl n etki or anlar l bulun~u~tur.

1lw;lar l n ergi nleri n yasam sUre l eri i le ur-e n;e ~.U Gle

r~ ~e alan etkiler i ni ara9tl rma k iqi n; ilaG ll

ve

~an i t

p

n

r s

e

l

e r

d

en

~lkan

ergi

n

ler ,

l

abo

ratuva rda

ve

doC~d a iqi n de kirpili dal lar bulu n a n ktil tiir kavanozLar a ve :,·:' ::on daL !:L: e sler inde ; 20'+ I

q.

olmak iizere; kiiLtni r-e ah r,TIl';

--:1:' . Dana sour-a meyv eLe r-Ln stereasko bik binokUler rd l

:-ras~:o;:ta in c ele nmes iyle erginle rin yumurta bJ.r al::J.~: 1::1r a~: msc1~l-::Lar-a saj.tanmasta,r-, Ayrlca la boratu v arda her l-aru}:

-terce n

5

l

_e

_r

_e_r_g_i_n _fene_r _cam_{l a rlnd a} _k_{e s}_tane _me_y_vel_eri

_v

e-ril ere~,: kUlt ur e aLaneus, her gun kont rol edi Ler-e .r ~·Z.:.3=.

s~releri ~o zl e noi9tir.

E

u

ar ada, 50I_q_e_r _la_{rva v}_e_{r i}_len

iki ~;ar s eld e; pupa donezu.n de (19.6. 1986) topr-ak ~a:.:a2.anl~

i,l enmi , ti r.

I

u

pa rsell e r ile 9ahit pars el ler kar ,~l a"

tiar aLar-ak; toprak i fjil e mesinin ergin Cf1k1li OraL1I:a et:"i~i

arn~ tlrllml~tJ. r.

Ti re ve ~demi 9lte

:3

ayr a yer-de, £;;o mii yer-Ler-Lr.Lr;

ze

-Bi ~

v

e

cte

vresi

be

t

on

olacak

g

eki

l

de

gomii

mo

de

l l

eri

~~~ll I:".J.~; ss.ti ,

ic;

ir.

iir

lin

<;lk lp eomUl e r

bos

a

L

d

a.

g

i.r

.

d

a

[c,zlenler "j'a;'l l::l~tlr•

(5)

::E: s ta n e meyvelerin de kur tla nmay a neder; olan zar-a r l.a-, lar :'.1e savasn-da e sas, bu z ar-ar-LaLarrn neyve Ler-e yu rrar-; -:::0 -Lilrdkn:al ar ln1 ve yumur-t.a Lar-d a n cakan Lar -vaLa rrn :ae :;--i8 1cre Li rtlele rini onIemekteddr , Eu amacLa, l:rit il: bLyo.,

~i1: donenil erd e at;a <; la r1n .iLacLanraa sa [erel:z:-.el:te dir.

r

i

-~e;:i:J !.ov~y (1966). Eovey et al.(19 7 5 ) or"anik oosf or lu

:la~l &r i l e ataG ila<; lacralar:L oner~ek t edirle r. An c a k ge -rel: l:e:sta n e aLCl<;larlnln buye.kliigi.i~ [erekse :.:ctl~:: :e ulan -Lm ~:_lL cze lliCi ar;a<; i LacLamaLar-ana.n U~{LUl L,;::"::"t iIi rliLJ -::i ~ -::. c:;;l e ~, t i rr;lC kte di r. bu dur-u rad a, uy[ula:~abi lr.:e cLanaga 01 8.1.. ~ratil: ycrrtem.Ler' ar-ann asti r-, Litekin; CJ°clia sf le n -c.a:lO i.bn, (:Lep.:Tortri ci d a e ) ve Curcu l io eleri:as C;;-11 .

~,;01.:Curcu lioni d ae ) Larv a Iar rru. n heme n tamat .anari me yve

-Loroer, Lc·mi:. topr-akLar-ana f,e<;ti€,i saptan mac; bunun 1,;zeri -~e _0~~ topraCl nln Gapa lalli~asl, ila ~ l anID aSl

v

.

c.

Cibi U.:i .-:: ula IhalHr ile Lar-v al ar-rn oLdiir-iiLiip popuLasyonun ~:l!'l_

la'~-ile cet-i ka nasina var-aIcnstar (vnu~a r ve Jlu,lSE.7).

il;. i::.l:..~ (,:l a, C.elep hBs Lar-va La rina kar- si yapaLan 116:; c.e -~~·cle ~ i L e ai t sonu~ l ar Cetv e l 2'de ve rilffii~tir.

~E:t ve l ilic e1en diEin de j ila<;lar ln d~~uk CCZl&r l~ln

or-ta La u.a ~. 3_36-;1 .19 , yiikse k dozLarrni n ise : ;i.C;

-7

H•S'4 er-a si nd a et ki Ii ol<iut;u Gori.:lmektedir _ 1U sc r.ucLa

-:'~ l.0r ;-, yaImz endosi.lfa n ~tkili ma d d e li l~r€:>_l.~at ln :~i.. ~/Jl£: dczunun cr-taLama ~. 75 etki lIe; c.ai.a et~::'li 1ir

·1..0:....:) :0 l~ re::.) ar at olma dJ..t;l i<;in; C.ele ph a s larv & :'~ rJ..nd ~ar _,1 k~l l~fil l & bilE cegi kan l s lna va r llml~t lr. l~ ::aLl~&;

dG ~a ve laboratuva rd a yapi Lan c alasma j ar-ca e}:c.c s:~- :' ~-a:::.

~;a l."'s cl l e riGde n cakan er€.i r:l erin en fa zla 2. Li".;,ll :,. <:: ;,.a~a -r-al: ell ka sa omi.ir l ti oLmaLarr ve yuaur-t a bJ.rE..::::,,:~ :;:l_~ oLra-. Lar-a

c.

.s.

etkan 0Lmustur-_ ::a1;it parae Ll e r-der; <;11:[:.~: er-_i~ :';:;r 3~, cii:;er prep ar-etLar-a ait parsel lE: ~del-' ~ 1~:.::.::1:::. :- ise

'i-

1-.-

'-

[ li. ;,,'a;oar:ll!i( ve yumur-t.a car-akanslar-dar-, ='J :_C!: \l :.'..~e .:.:. i 2.: o Lar ak :;anak G~otl u ~1ge 3)ld a, tor·rCi.}:t ~ti (,_~ le.~

:-:'5.5 :":::~va l ar :Lnl cl di,;r n:.ey. i~ill ka r -oon s;":lf 'Cr, ~ti:c:-. ::'i

-;·lc:,i,:~ Liti i lac;lar ile to pra k dez enf e k siyor...:; :::.e:,.::i;c~~

(6)

C

et ve

1

2 .

1

986 Y

l 11n

da

T

i re

ve

(}demi,,

'

te

kestane

go

mu t

o

prak

1 a

rl

n

da

y

a

-p

l 1

an

i1

aG

deneme sonu cl.ar-a

Te

-

_C

.

_{a n}

Dii

"u

_l1

k

D

_E

oz

_{t ki}

_:an

Yii ka

_{I l}

ek_~_t

D

_>

o

_:_l

z

Karak ter

k

er-

_b

_{i r}

_ey

_o_ra_n₁ _b_i _r-_ey _o_ra_r.._).

rtir

_a

_de

_di

₍_,_,)

_a

_de

_di

₍

_n

I

39

0

11

0 I

m

;

·era

tor

II

3

1

29 .

54-

1

3

2

3 .

52 C3

v

e

6

r.11/ m

2 )

II

I

30 a

1

2

36 .

8

4 O

r

t

.

9 .8

4

20 .

12 I

3

4

5 .55

1

0

9 .

09

?yrinex

II

42

4 .

54-

17

0 (

10 ve

2

0 g

/ m

2 )

III

3

0 a

1

9

0 o

r-t

,

3 .36

3 .

03 I

2

0

44.44

2

8 1,

81

Thi odan

II

33

2

5 .

00

7

58. 82

(

10 ve

2

0 g

/

m

2 )

.

III

2

4 . 13

3

~4.21

a

r t

.

3 1, 19

74 .

94 I

3

2

1 1, 11

11

a

Gusathion

II

46

0

10 41,1

7 (4

0 v

e

80 g/m2

)

III

2

7

6 .

89

1

4

26 .

3

1 O

r

t .

6 .00

22.4-9

I

36

11

~a;~it

_II

44

₁₇

(7)

T

o?

r

a

k

a

s

Leme

s

f

nd

n

e

rgin

c

i

k

a

s

La r-a.na

o

Lar.

e

tk

i

s

ini

snj.t

a

.aat:

i~ in y

a

p

i Lan ca

l a

sm

a

Lar

s

onunda

;

c

a

j.

a

l

a

na

i~l e

=ini~ e~Lin ~lk191 a r lnl

%

9 4-

1

00 a

r as J.n

da en

ge 1

1 e

ui

_L

i

s~~tar~19t J.r.

E

U du

r

umda;

ur

Un

sa

t l l J.

p

g

o

mU

l

e r

bo~alcl~

taL

s

onra

v

e Qz

e

l 1ik l

e

pupa

di:::i

n

emi ne

ge~i~i n

ol

c.u

tu

h

a

-zi

ra

n

aYl

i

9in

de

gomli

t

op

ra

k

l

a

r ln

J.n

i

₉₁

e

n

I:le s

i

ni

n,

er

gi

n

~~o I;l:la s:ionULU doLaya

s

a

i

le

z

ara

r

or-enam

d

ll.!ii Urm

e

de

cLdu c-. ca et

k

i

n

o

l

ac

a

ga

kam

s

i

na

var-rLrm

s

t

x

r

,

Bu

i

qle

mi

n

ayni

dOl

:

e

Ll

l

e

r

d

e

to

p

r

a k

t

a

k

oko

n h

a

lin de k

i

s

Layan

C

.

s

p

l

endana

i

, i

nce

etk

i n olabi

l ec e

il;i

dti

'i'linti

lmektedi r

.

T

i

r

e

ve

b

de mi.!ii '

t

e

3 ay

r

l

ye

rde

d

enen

en

b

et o

n

[c~~ler

de; Ga tl~

i

c;

in

U

rU

n

g

o

c lide n

C;

l ka r

l

d

lgJ.

nd a

l

a

r

va

l

a r

l

n

be

-t

on

ze~inde

t

o

pland1

g

1 go

z l

e

n

m

i 'i't i r

.

E

oy

l ec

e ;

E

omti y

e

r l

e

-~inin ze~ini

v

e

c;

e

v r

es

i

n

i

n

;

ce

y

ve lerden

C;

lkan

l

a

rv

a l

a

r

l

D

bar-a

na.naya

c ag

a

sekf.Lde;

beton

-y ap

a

l.ma

s ana

n

da savaoi

ad

a

cn

ac

l

i

o

ra

n

d

a

ba

9a

r l

sa~lay acag l

kao

ls

lna

va rll ~l~tlr.

;

· i

tel

:

i

!::

:;:an

ak,

1 o

g

1 u

(

1 983 )

da, to

p

lana

n

ti

rlinli

n

,

i

n::

e

nt

o

il

e

S

l

VaDffi

1

9 bi

r

zemin

e

d

okli

l e

r

e k me

yvele

r

de

n C;

l

kan la

r

-va

l ar14

t

o

p

l an

1p

y

okedi

l

eb

ilec

e

il;

i ni

o

ne rm

ek

te

di

r

.

P

r

o

j B

k

ap s

a

m

l

nda yap

llan

p

e riyo di k

s

ay

l0

1ara

s

o

r

e

sa~tanan

a

i

r

ba ~ka

on

lem

is

e ;

p

a zar a k

ur

ts

uz

~eyve

8u

n

a

-bil~ek

i

,i L

ha

sa

t il

e

sa

t 19

a

ra

s1nda

e

n a

z

1. 5-

2 a

y

s

u

r e

s

l

ra

kl

l

ma

s ld

l

r

.

E

o

ylece

larvala

r ln

m

ey v e

l

e r i ter

k

s

tire s

i

taca ~land1bl

i

c;

in

tirlin

t

e miz o

l

acak

,

ayr lcago~ti

z

emininde

to~la~an

l

a

rva la

r 1

i

m

ha

~ans1

d

a

do~acakt1r

(

J

n

u

,

a

r

ve

;;

l

u

,

1

9

87 )

.

Socu~

o

l

a

ra

k; b

i r

but

un h

a l

i

n d

e

v

e

y

ay

g

J. n

o

l

a

ra

k

uy

-C

u

1a

:

:.ci

1 r;.

l

r

...

d

a

,

m

ey v

e l

e

r de k

i

k

u

r

t

l

anmay

l

o

ne

ffi

l i

or-anda cn

-l

e

yecek

c

n

e

r i l

e

r

'i'

oy

l

e

s1 r~l anab i lir:

-GD~U

top

r

a k

l

a

r

l

h

a s

a

t t a n h

emen

o

n ce

ve

20

g

Un

s

o

n

r a

i

l

a

rt

LanmaLa;

-

Ze

m

i

ni t o

p

r a

k

o

lan

g

omtil e

r de

to

p

r

ak

,

ti

rlin

s

at

11d

1 kt

an

son~ a ve

Q

z

e l

l

i

k

l e

haz

i r an

aY

1 i

c;in

de s

l

k

s

lk

~aralanmal1;

-~ omti

ye

r l

e

r

i

ni

n z

e

min

ve kena

r l ar

l

beto

n

yapll~~11; i~le~e

e

vl e

r i

ni n

ta

b an

l

a

rl

nl n beto

n,duva r larlnl

n s

l

va l

l

oLn.asi na czen gosteri lmel i ;

-

J

r

[

n

h

a

s a

t

t an sonra en az

1 .5-

2

ay

go

mti

l

e

r

d

e

te

k

l

e

-t

:'

l

!L.:eli

;

(8)

-:L;cle,li;e evl eri ve bahcede ay r-a Lan kurt lu .l.e.;' ve ler

:,, ~ y.l11? Lml.a edi Ime Lf.ddr-,

l u one r i l ere ek olar ak; [omti ila<;lar::alarl i<;.ir. 8C -;8 -nek iire I,8 1'ut l ar arasti rma x, eaptan an €ntoflol_otO~C:J .fUL -...usLar- i1e biy o loji k mlicad ele oLan a klar-an a LeI : ·, ti !'L.e-~:

ve ~:eni kur-uLacak kes t ane liklerin saptanan c.o::.r,Ll~:l~ qe

-~~itIe r i1e tesisini satla r;ak i Gi n ca LasmaLa r-a oevcr. ot

-I:!£:~:i..~ L:ere kli oldueu so n u c una da var-aLanst a r,

Lu Ga l l~~a !zmir iIi ke s tane yet i~t irce ala~la ~I~Ga

re ~tane i<;kurt l ar l i1e sav a s am yontem.Ler'I nd 0·,,;,:';;.8.1: a::'Ja -cayLa :;"s'1;11mv:; t1r . <;a1 1:;: r:.alar sonu n da; [ocl'Ule rcie :;£.5at

-ta:::. ':::':"ei:,er. once tiop r-a k, 20 [un sonr a YIc;1n i lo;;lc .:t,::l ;/a

-~-<...r(;;.I:; LQr.~ii yer-Leri m n betor; yap aImasa, LO:iiU tc ~."::: ·l:: :'l

r.ir, (;z ellikle ha zi r-an aya cr-t.s sanda r;o;'bl[.. IU:.a.sl :..:"-"i l:Ll l -t Cl'el onlem le r uycul a y aral-:: oLcu kca basaraLa scr.ucLar- aLa -, na':;..i ~e ce Gi ,sapta n mlfj't1 r.