* لﻮﺌﺴﻣهﺪﻨﺴﻳﻮﻧ : ناﺪﻫاز ، ﻦﻔﻠﺗ،يرﺎﺘﺳﺮﭘهوﺮﮔ،ناﺪﻫازﻲﻜﺷﺰﭘمﻮﻠﻋهﺎﮕﺸﻧاد : 09133931043 ، E-mail: rezaei47@yahoo.com
ﻪﻴﻟوا هرﻮﻨﻤﺴﻳد نﺎﻣرد ﺮﺑ ﺪﻴﺳا ﻚﻴﻣﺎﻨﻔﻣ ﺎﺑ ﺪﻳﻮﺷ هﺎﻴﮔ هرﺎﺼﻋ فﺮﺼﻣ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ
ﺎﻴﻧ يﺪﻤﺤﻣ اﺪﻧ
1،
ﻲﻳﺎﺿر ﻲﻠﻋﺪﻤﺤﻣ
2 *،
نﺎﻴﺤﻟﺎﺻ ﻪﻨﻴﻤﻬﺗ
2رﻮﭘ ﻲﺷاد ﺎﺿﺮﻴﻠﻋ ،
31 ﭘهوﺮﮔ يرﺎﺘﺳﺮ ، ،ناﺪﻫازﻲﻜﺷﺰﭘمﻮﻠﻋهﺎﮕﺸﻧاد ؛ناﺮﻳا،ناﺪﻫاز 2 هوﺮﮔ ،ﻲﻳﺎﻣﺎﻣ ،ناﺪﻫازﻲﻜﺷﺰﭘمﻮﻠﻋهﺎﮕﺸﻧاد ناﺮﻳا،ناﺪﻫاز ؛ 3 يﻮﺠﺸﻧاد ﺬﻐﺗياﺮﺘﻛد ﻳ ،ﻪ ناﺪﻫازﻲﻜﺷﺰﭘمﻮﻠﻋهﺎﮕﺸﻧاد ،ناﺪﻫاز، ناﺮﻳا . ﺖﻓﺎﻳردﺦﻳرﺎﺗ : 4 / 10 / 91 ﻲﻳﺎﻬﻧحﻼﺻا : 17 / 3 / 92 ﺦﻳرﺎﺗ شﺮﻳﺬﭘ : 30 / 3 / 92 ﻪﻣﺪﻘﻣ : هرﻮﻨﻤﺴﻳد ) Dysmenorrhea ( هژاو ﻚﻳ زا هﺪﺷ ﻖﺘﺸﻣﻲﻧﺎﻧﻮﻳ ﺖﺳا ﻲﻜﻴﻟﻮﻛتﺎﺿﺎﺒﻘﻧاﻞﻜﺷﻪﺑ ﻪﻛ ﻗرد ﺎﺑﻲﻫﺎﮔوﺪﻨﻛﻲﻣﺮﻫﺎﻈﺗﻢﻜﺷﻦﻴﻳﺎﭘوﻲﻧﺎﻴﻣﺖﻤﺴ دردﺮﺳ،لﺎﻬﺳا،غاﺮﻔﺘﺳا،عﻮﻬﺗﺪﻨﻧﺎﻣﻚﻴﺗﺎﻤﺘﺴﻴﺳﻢﺋﻼﻋ ﺖﺳا هاﺮﻤﻫ ﻲﺒﺼﻋ ﻢﺋﻼﻋ و ) 1 .( نﺎﻧز رد هرﻮﻨﻤﺴﻳد ﻪﻴﻟوا ﺐﻠﻏا ناﻮﺟ ) يدﺮﻜﻠﻤﻋ ( يﺎﻫ ﻞﻜﻴﺳ ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ ، ﺑوهدﻮﺑﻲﻌﻴﺒﻃيراﺬﮔﻚﻤﺨﺗ ﻪ ﻞﺒﻗﻦﻴﻨﺳردﻊﻳﺎﺷرﻮﻃ زا 25 ﺪﻫدﻲﻣيورﻲﮕﻟﺎﺳ ) 2 .( ﻲﻟﺎﺣرد هرﻮﻨﻤﺴﻳدﻪﻛ ياﻪﻨﻴﻣزيرﺎﻤﻴﺑﻚﻳﺎﺑهاﺮﻤﻫكﺎﻧدردﻲﮔﺪﻋﺎﻗ،ﻪﻳﻮﻧﺎﺛ رد ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﮕﻟ ﻲﺑﺎﻬﺘﻟا يرﺎﻤﻴﺑ و زﻮﻳﺮﺘﻣوﺪﻧآ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻊﻳﺎﺷﺮﻤﻋمرﺎﻬﭼومﻮﺳﻪﻫدﺮﺧاوا ﺖﺳاﺮﺗ ) 1 .( عﻮـــﻴﺷ ﺪﺷﺎﺑﻲﻣتوﺎﻔﺘﻣﻒﻠﺘﺨﻣﻊﻣاﻮﺟردﻪﻴﻟواهرﻮﻨﻤﺴﻳد . رد ﺷ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﻪﻴﻛﺮﺗ رد ﻪﻛ يا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ نآ عﻮﻴ 5 / 89 ردﻪﻛﺖﺳاهﺪﺷشراﺰﮔﺪﺻرد 10 ﺚﻋﺎﺑدراﻮﻣﺪﺻرد ﺖﺳاهﺪﻳدﺮﮔﻚﺷﺰﭘﻪﺑﻪﻌﺟاﺮﻣوﻪﺳرﺪﻣزاﺖﺒﻴﻏ ) 3 .( نﺎﻳﻮﺠﺸﻧادزاهﺪﻣآﻞﻤﻋﻪﺑﻲﺳرﺮﺑرد 27 -18 ﻢﻴﻘﻣﻪﻟﺎﺳ هﺎﮕﺑاﻮﺧ ﺎﻫ هرﻮﻨﻤﺴﻳد عﻮﻴﺷسﺎﺒﻋرﺪﻨﺑي 25 / 77 ﺪﺻرد ﺖﺳاهﺪﺷشراﺰﮔ ) 4 .( هرﻮﻨﻤﺴﻳد نﺪﺷ ﻢﻛ ﺖﻠﻋ ﻦﻳﺮﺘﮔرﺰﺑ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ و رﺎﻛ ﻞﺤﻣ رد نﺎﻧآ ﺖﺒﻴﻏ و ﺪﻨﻣرﺎﻛ نﺎﻧز ﻲﻳآرﺎﻛ ﺖﺳاحﺮﻄﻣﻞﻴﺼﺤﺗ . ﺑ ﻪ يرﻮﻃ ﻦﻴﺑزاﺐﺒﺳلﺎﺳ ﺮﻫﻪﻛ ﻦﺘﻓر 600 ﻪﻳﺎﻣﺮﺳرﻻد ﺎﻫنﻮﻴﻠﻴﻣ ورﺎﻛ ﺖﻋﺎﺳ نﻮﻴﻠﻴﻣ هﺪﻴﻜﭼ :
ﻪﻨﻴﻣز
فﺪﻫ و:
هرﻮﻨﻤﺴﻳد ﻊﻳﺎﺷزاﻲﻜﻳﻪﻴﻟوا ﻲﻣنﺎﻧزردتﺎﻳﺎﻜﺷﻦﻳﺮﺗ ﺪﺷﺎﺑ ﻞﻗاﺪﺣو 50 % ﺎﻧز هرودلﻼﺧردن ﺪﻨﻨﻛﻲﻣﻪﺑﺮﺠﺗارنآدﻮﺧيرورﺎﺑ . ﻚﻴﻣﺎﻨﻔﻣﺎﺑﺪﻳﻮﺷهﺎﻴﮔهرﺎﺼﻋفﺮﺼﻣﺮﻴﺛﺄﺗﻪﺴﻳﺎﻘﻣفﺪﻫﺎﺑﺮﺿﺎﺣﺶﻫوﮋﭘ ﺖﺳاهﺪﺷمﺎﺠﻧاﻪﻴﻟواهرﻮﻨﻤﺴﻳدنﺎﻣردردﺪﻴﺳا .ﻲﺳرﺮﺑ
شور
: ﺮﺑﻲﻨﻴﻟﺎﺑﻲﻳﺎﻣزآرﺎﻛﻦﻳا 100 ردﻞﺼﺤﻣوﻂﺳﻮﺘﻣتﺪﺷﺎﺑﻪﻴﻟواهرﻮﻨﻤﺴﻳدﻪﺑ ﻼﺘﺒﻣيﻮﺠﺸﻧاد هﺎﮕﺸﻧاد لﺎﺳردﺮﻬﺸﻧاﺮﻳايﺎﻫ 1389 ﺪﺷمﺎﺠﻧا . ﺎﻫﻪﻧﻮﻤﻧوﺖﻓﺮﮔ ترﻮﺻياﻪﻠﺣﺮﻣودشورﻪﺑيﺮﻴﮔﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﻧﺪﺷﻢﻴﺴﻘﺗﺪﻳﻮﺷهﺎﻴﮔهرﺎﺼﻋوﺪﻴﺳاﻚﻴﻣﺎﻨﻔﻣهوﺮﮔودﻪﺑﻲﻓدﺎﺼﺗﺺﻴﺼﺨﺗشورﺎﺑ . ياﺮﺑ،ﻞﻜﻴﺳياﺪﺘﺑارد نﺎﺳﻞﻳدهﺮﻄﻗ،ﺪﻳﻮﺷهرﺎﺼﻋهوﺮﮔ 10 ﺮﻫهﺮﻄﻗ 8 ﺴﭙﻛﺮﮕﻳدهوﺮﮔياﺮﺑوزورردﺖﻋﺎﺳ ﺪﻴﺳاﻚﻴﻣﺎﻨﻔﻣلﻮ 250 ﺮﻫمﺮﮔﻲﻠﻴﻣ 6 ﻞﻜﻴﺳﻪﺳوﻪﻠﺧاﺪﻣزاﻞﺒﻗﻞﻜﻴﺳرددردتﺪﺷوﺪﺷﺰﻳﻮﺠﺗ،دردعوﺮﺷزاﺪﻌﺑزورردﺖﻋﺎﺳ ) هﺎﻣ ( ﺪﺷﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳﺎﺑ هوﺮﮔود ردوهوﺮﮔﺮﻫ ردﻪﻠﺧاﺪﻣزاﺪﻌﺑ . ﺞﻳﺎﺘﻧ راﺰﻓامﺮﻧرد SPSS زاهدﺎﻔﺘﺳا و يرﺎﻣآيﺎﻫنﻮﻣزآ ﻳﺲﻧﺎﻳراوﺰﻴﻟﺎﻧآ،وديﺎﻛ يرادﻲﻨﻌﻣﺢﻄﺳردﺖﺴﺗﻲﺗوﻪﻓﺮﻃﻚ 05 / 0 ﺪﺷﺰﻴﻟﺎﻧآ ﺪﻧ .ﺎﻫ
ﻪﺘﻓﺎﻳ
:
دﻮﺒﻧ رادﻲﻨﻌﻣهوﺮﮔ ودردﻪﻠﺧاﺪﻣزاﻞﺒﻗدردتﺪﺷﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ) 42 / 0 (P= . ﻪﺳﺮﻫ رد،ﻪﻠﺧاﺪﻣ زاﺪﻌﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺪﻴﺳاﻚﻴﻣﺎﻨﻔﻣ هوﺮﮔ رد ﺶﻫﺎﻛ ﻦﻳاﻪﻛ ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد دﻮﺟودرد ﺶﻫﺎﻛ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ هوﺮﮔ ود ردﻞﻜﻴﺳ دﻞﻜﻴﺳردوهدﻮﺑ ﺖﺳاهدﻮﺑرادﻲﻨﻌﻣمﻮﺳومو ) 05 / 0 < .(Pيﺮﻴﮔ
ﻪﺠﻴﺘﻧ
: ﺪﻧدﻮﺑﺮﺛﻮﻣهرﻮﻨﻤﺴﻳد ﺮﺑﺪﻴﺳاﻚﻴﻣﺎﻨﻔﻣوﺪﻳﻮﺷ هﺎﻴﮔهرﺎﺼﻋ . ﻚﻴﻣﺎﻨﻔﻣهوﺮﮔ ردﺮﻴﺛﺄﺗﻦﻳاﻪﭼﺮﮔ ،ﺎﻫ نآ فﺮﺼﻣ ﻪﺑ مﻮﻤﻋ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﻗﻼﻋ و ﻲﻫﺎﻴﮔ يﺎﻫوراد ضراﻮﻋ ندﻮﺑﺮﺘﻤﻛ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺎﻣا ؛دﻮﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺪﻴﺳا ﻮﻨﻤﺴﻳدنﺎﻣردﺖﻬﺟﺪﻳﻮﺷهرﺎﺼﻋ دﻮﺷﻲﻣﻪﻴﺻﻮﺗهر . يﺪﻴﻠﻛ يﺎﻫ هژاو : ،ﻪﻴﻟواهرﻮﻨﻤﺴﻳد ،ﺪﻳﻮﺷهﺎﻴﮔ نﺎﺳﻞﻳدهﺮﻄﻗ ، ﺪﻴﺳاﻚﻴﻣﺎﻨﻔﻣ .ددﺮﮔ ﻲﻣ ) 4،5 ( . رد رد ﻪﻛ يا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺪﻨﻫ 6 / 37 هرﻮﻨﻤﺴﻳد ﻪﻛ ﺪﻧدﺮﻛ شراﺰﮔ ناﺮﺘﺧد زا ﺪﺻرد نآﻪﻧازوريﺎﻫﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ارﺎﻫ ﺖﺳاهدﻮﻤﻧﻞﺘﺨﻣ ) 6 (. ارناﻮﻧﺎﺑﻲﮔﺪﻧزﺖﻴﻔﻴﻛﺪﻧاﻮﺗﻲﻣهرﻮﻨﻤﺴﻳدﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﺪﻨﻛﻞﺘﺨﻣ و نآلواﺪﺘﻣنﺎﻣرد ﺐﻠﻏا زاهدﺎﻔﺘﺳا يﺎﻫوراد ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ ﻲﺑﺎﻬﺘﻟاﺪﺿيﺎﻫوراد،ﺎﻫﻦﻳﺪﻧﻼﮔﺎﺘﺳوﺮﭘهﺪﻨﻨﻛرﺎﻬﻣ يرادرﺎﺑزايﺮﻴﮔﻮﻠﺟيﺎﻫصﺮﻗويﺪﻴﺋوﺮﺘﺳاﺮﻴﻏ ﻪﻛﺖﺳا ﺷﺎﺑﻲﻣدﺪﻌﺘﻣﻲﺒﻧﺎﺟضراﻮﻋياراد ﺪﻨ ) 8،7،1 ( . ا ﺎﺑهزوﺮﻣ هدﺎﻔﺘﺳاﺖﻤﺳﻪﺑﻦﻴﻘﻘﺤﻣ،ﺎﻫورادﻦﻳا ضراﻮﻋﻪﺑﻪﺟﻮﺗ زا شور ﻲﻧﺎﻣرديﺎﻫ ﺪﻧاهدﺮﻛاﺪﻴﭘﺶﻳاﺮﮔﻦﻳﺰﮕﻳﺎﺟ ﻪﻛ ﻲﻧزﻮﺳ ﺐﻃ ،يرﺎﺸﻓ ﺐﻃ ﻪﺑ ناﻮﺗ ﻲﻣ ﺎﻫ نآ ﻪﻠﻤﺟ زا ) 9 ، 10 ( ،ﺮﻤﻛ ژﺎﺳﺎﻣ ،ﻲﻌﺿﻮﻣ ندﺮﻛ مﺮﮔ ،يزﺎﺳﺮﻳﻮﺼﺗ تﺎﻌﻳﺎﻣ فﺮﺼﻣ ،ﺎﮔﻮﻳ ،يزﺎﺳ مارآ و ﻲﻫﺎﻴﮔ يﺎﻫوراد ﺎﺷا دﻮﻤﻧهر ) 9 .( نﻮﻨﻛا ﻢﻫ 70 -50 ياﺮﺑ ﺎﻜﻳﺮﻣآ مدﺮﻣ ﺪﺻرد ﺮﻴﻏيﺎﻫشورزادﻮﺧﻲﺘﻣﻼﺳتﻼﻜﺸﻣنﺎﻣردﺎﻳﻦﻴﻜﺴﺗ ﺪﻨﻨﻛ ﻲﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﻳوراد ) 10 .( ﺮﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد رد ﻪﻛهﺰﻳرﺎﺷﻮﺧ وﻦﺸﻳوآ ،هرﻮﭙﻠﻛ،هزﺮﻣنﺎﻫﺎﻴﮔ يور ﻲﻣ رﺎﻜﺑ هرﻮﻨﻤﺴﻳد نﺎﻣرد ﻦﻳا ﻪﻛ هﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ ،ﺪﻧور ﻫوراد ـــ ﻲﻫﺎﻴﮔ يﺎ ﻚﻳدﻮﻤﺳﺎﭙﺳا ﻲﺘﻧآ داﻮﻣ ياراد ﻲﻣ ﺪﻨﺷﺎﺑ ) 11 .( ﺪﻳﻮﺷ ﻲﻤﻠﻋمﺎﻧﺎﺑ Anethum graveolens ﻚﻳ ،ﻲﻔﻠﻋ ﻲﻫﺎﻴﮔ ﻢﻫ ﻄﻌﻣ و ﻪﻟﺎﺳ ــ هداﻮﻧﺎﺧ ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ ﺮ يﺮﻔﻌﺟ Apiaceae ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻣﺎﻤﺗ نآ ﻲﺸﻳور ﺮﻜﻴﭘ ﺖﺳا راﺮﻓ تﺎﺒﻴﻛﺮﺗ يﻮﺘﺤﻣ ﻦﻏور و تاﺮﺛا راﺮﻓ يﺎﻫ ﻢﺳﺎﭙﺳاﺪﺿ ) 12 ، 13 ( ﺪﺿ، ﻪﺘﻳﺪﻴﺳاﺶﻫﺎﻛ وﺦﻔﻧ هﺪﻌﻣ ﺪﻧراد ) 13 ، 14 ( رد و ﻧﺎﺷﻮﺟ ﻲﺘﻨﺳ ﺐﻃ ــ رد ﺪﻳﻮﺷ هﺪ رﺮﻜﻣ ﻪﻛﻲﻧﺎﻧز نﺎﻣرد ًا ﻪﺑ ،ﺪﻧﺪﺷﻲﻣﻦﻴﻨﺟ ﻂﻘﺳ رﺎﭼد ﺖﺳاﻪﺘﻓرﻲﻣرﺎﻛ ) 15 ( و ﻢﻈﻨﻣﺎﻧﻲﮔﺪﻋﺎﻗهﺪﻨﻨﻛﻢﻴﻈﻨﺗ ﺖﺳا ) 14 .( ﺮﮔ مﺎﺠﻧاهﺎﻴﮔﻦﻳادرﻮﻣرديدﺎﻳزتﺎﻌﻟﺎﻄﻣﻪﭼ هﺪﺸﻧ ؛ شراﺰﮔﺎﻣا ﻢﺳﺎﭙﺳاﺪﺿتاﺮﺛاﺎﺑطﺎﺒﺗراردﻲﻳﺎﻫ ) 17 -15 ( ، ﺮﻴﺷ ﻲﻳاﺰﻓا ) 18 ( ندﻮﺑ روآراردا ، ) 15 ، 16 ( ، روآ هﺪﻋﺎﻗ ﺗ و ندﻮﺑ ﺄ هرﻮﻨﻣآ نﺎﻣرد ﺮﺑ نآ ﺮﻴﺛ ) 19 ( و هرﻮﻨﻤﺴﻳد ) 12 ، 13 ( ﺮﺸﺘﻨﻣ ﺖﺳا هﺪﺷ . عﻮﻴﺷ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ دﺎﻌﺑا رد نآ ﺐﺳﺎﻨﻣ نﺎﻣرد ﺖﻴﻤﻫا و هرﻮﻨﻤﺴﻳد يﻻﺎﺑ يدﺎﺼﺘﻗا ﻒﻠﺘﺨﻣ -مدﺮﻣ زور ﻪﺑ زور ﻪﻜﻨﻳا و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا نﺎﻣرد ﺖﻤﺳ ﻪﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ يﺎﻫ ﻲﻣ ﺶﻴﭘ ﻲﻫﺎﻴﮔ و ﺪﻧور ﻲﻫﺎﻴﮔ يﺎﻫورادزا هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﺑﻲﻧﺎﻬﺟ ﺖﺷاﺪﻬﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ﺑ ﻪ ﺗ ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ يﺎﻫوراد دﺎﻳز ضراﻮﻋ ﻞﻴﻟد ﺄ يدﺎﻳز ﺪﻴﻛ دراد ؛ ﻚﻳزا هﺪﻧﺎﺷﻮﺟهدادنﺎﺸﻧ،تﺎﻴﺑﺮﺠﺗﻪﻜﻨﻳاوﻮﺳ ﺖﺳاهدﻮﺑ ﺮﺛﻮﻣ ﻲﮔﺪﻋﺎﻗيﺎﻫدردﻦﻴﻜﺴﺗ رد ﺪﻳﻮﺷ ؛ زا ﺗ ﺎﺗﺖﺷاد نآ ﺮﺑ ارﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ،ﺮﮕﻳد يﻮﺳ ﺄ راد ﺮﻴﺛ يو ﺪﻳﻮﺷ ﻲﻫﺎﻴﮔ ) نﺎﺳ ﻞﻳد هﺮﻄﻗ ( ﻲﮔﺪﻋﺎﻗ درد ﺮﺑ ار ﺗ ﺎﺑ و هﺪﻴﺠﻨﺳ ﺄ ﺪﻳﺎﺷ ﺎﺗ ﺪﻨﻛ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﺪﻴﺳا ﻚﻴﻣﺎﻨﻔﻣ ﺮﻴﺛ رد ناﻮﺘﺑ ﺑ نآ زا هﺪﻨﻳآ ﻪ يﺎﻫوراد ﻦﻳﺰﮕﻳﺎﺟ ناﻮﻨﻋ ﺖﺴﺟدﻮﺳﻲﻠﻌﻓﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ . ﻲﺳرﺮﺑشور : ﻲﻨﻴﻟﺎﺑ ﻲﻳﺎﻣزآرﺎﻛ عﻮﻧ زا ﻲﺑﺮﺠﺗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻣ ﺼﺤﺗ ﻪﺑ لﻮﻐﺸﻣ ﺮﺘﺧد نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد ﻪﻛ رد ﻞﻴ يرﺎﺘﺳﺮﭘهﺪﻜﺸﻧاد و ﺮﻬﺸﻧاﺮﻳاﺖﻳﻻوهﺎﮕﺸﻧاد وﻲﻳﺎﻣﺎﻣ لﺎﺳ رد 1389 ﺪﻧا هدﻮﺑ هرﻮﻨﻤﺴﻳد ﻪﺑ ﻼﺘﺒﻣ ﻪﻛ ، ﻪﻌﻣﺎﺟ ﺶﻫوﮋﭘ نآ ار ﺗ ﺸ ﻞﻴﻜ د دا ﺪﻧ . ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻢﺠﺣ هرﻮﻨﻤﺴﻳدعﻮﻴﺷ ) 4 ( ﺖﺒﺴﻧلﻮﻣﺮﻓو ﺮﻫردﺎﻫ هوﺮﮔ 38 ﻧ ﺑﺮﻔ ﻪ ﺮﺘﺸﻴﺑنﺎﻨﻴﻤﻃاياﺮﺑﻪﻛﺪﻣآﺖﺳد 50 ﺮﻈﻧردﺮﻔﻧ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺪﺷ . ،رﻮﻛﺬﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣرد ﺶﻫوﮋﭘﻪﺑ دوروﻂﻳاﺮﺷ يﺎﻫ هﺪﻜﺸﻧاد زا ﻲﻜﻳ رد ﻞﻴﺼﺤﺗ ﻪﺑ لﺎﻐﺘﺷا ﻞﻣﺎﺷ يرﺎﺘﺳﺮﭘ و نﺎﻣزردﺮﻬﺸﻧاﺮﻳاﺖﻳﻻوهﺎﮕﺸﻧادﺎﻳوﻲﻳﺎﻣﺎﻣ ﻂﺳﻮﺘﻣهرﻮﻨﻤﺴﻳدﻦﺘﺷاد،ﺶﻫوﮋﭘ ) ﺮﺑ ﺶﻛﻂﺧسﺎﺳا ﻴﺑهﺮﻤﻧدردتﺪﺷ ﻦ 7 -3 ( زاﺮﺘﻤﻛﻦﺳ،دﺮﺠﺗ، 30 ،لﺎﺳ ﻲﻫﺎﻴﮔ يوراد ﻪﻧﻮﮔ ﺮﻫ فﺮﺼﻣ مﺪﻋ ﺎﻳ ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ ﺎﻳ شور ﺑوژﺎﺳﺎﻣ،ﺎﻣﺮﮔﻞﺜﻣﺮﮕﻳدﻞﻤﻜﻣيﺎﻫ نﺎﻣردياﺮ ردﻲﮔﺪﻋﺎﻗدرد وﺶﻫوﮋﭘنارود ﻂﻳاﺮﺷ ﻪﺑدورومﺪﻋ ﻞﻣﺎﺷﺶﻫوﮋﭘ ا يرﺎﻤﻴﺑﻪﻧﻮﮔﺮﻫﺎﻳيﺪﻴﺋوﺮﻴﺗﻮﭙﻴﻫﻪﺑﻼﺘﺑ ازسﺮﺘﺳا ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﺘﺷاد ،ﺖﺑﺎﻳد ﻞﺜﻣ ﻦﻣﺰﻣ ﻚﻴﻤﺘﺴﻴﺳ ونﺎﮕﺘﺴﺑتﻮﻓ،ﻦﻳﺪﻟاوﻲﻳاﺪﺟﻞﺜﻣ ﻲﻃرد 6 ،ﺮﻴﺧاهﺎﻣ ﺎﺳ ﻞﺜﻣﻲﻨﮕﻟيژﻮﻟﻮﺗﺎﭘﻪﻧﻮﮔﺮﻫﻪﻘﺑ PID ﻞﺜﻣﻲﻤﺋﻼﻋﺎﻳ ﻪﺑ ﻼﺘﺑا ،نژاو ﻲﻌﻴﺒﻃ ﺮﻴﻏ ﺢﺷﺮﺗ ،شرﺎﺧ ،شزﻮﺳ وﺪﻳﺪﺷباﺮﻄﺿاوﻲﮔدﺮﺴﻓا ﺪﻨﻧﺎﻣﻲﻧاوريﺎﻫ يرﺎﻤﻴﺑ ﺪﺿ يﺎﻫ صﺮﻗ فﺮﺼﻣ ،ﻪﻃﻮﺑﺮﻣ يﺎﻫوراد ﺎﺑ نﺎﻣرد
،ﻲﻧﻮﻣرﻮﻫ يﺎﻫ يرﺎﻤﻴﺑ ﻪﺑ ﻼﺘﺑا ،ﻲﻠﻴﻟد ﺮﻫ ﻪﺑ يرادرﺎﺑ ﺮﻴﻏهرﻮﻨﻤﺴﻳد،ﻢﻈﻨﻣﺎﻧﻲﮔﺪﻋﺎﻗ ورﻮﻣﻮﺗﻦﺘﺷاد،يراﺮﻜﺗ ﻪﻛشراﻮﮔ هﺎﮕﺘﺳدﻦﻣﺰﻣبﺎﻬﺘﻟا ﺎﻳ لﺎﻌﻓﻢﺧز ،موﺮﺒﻴﻓ نآ رد ﺪﻴﺳاﻚﻴﻣﺎﻨﻔﻣ فﺮﺼﻣ مﺪﻋ ،دراد ﺖﻴﻋﻮﻨﻤﻣ ﺎﻫ ﻣيورادفﺮﺼﻣﻪﺑﻞﻳﺎﻤﺗ ـــ ﺮﻫفﺮﺼﻣوﻖﻘﺤﻣﺮﻈﻧدرﻮ ﻫﺎﻴﮔ يوراد ﻪﻧﻮﮔ ـــ ﻖﻴﻘﺤﺗ هرودﻲﻃ رد ﻚﻴﺘﺘﻨﺳو ﻲ ﺖﺳاهدﻮﺑ . ياﺮﺑ يروآ ﻊﻤﺟ ،ﺎﻫ هداد ﮋﭘﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ زا ﺮﮕﺸﻫو ﻪﺘﺧﺎﺳ تﺎﺼﺨﺸﻣ،لواﺖﻤﺴﻗﻪﻛﺪﺷهدﺎﻔﺘﺳاﻲﺘﻤﺴﻗود لﻮﻃ ،نزو ،ﺪﻗ ،كرﺎﻨﻣ ﻦﺳ ،ﻦﺳ ﻞﻣﺎﺷ ﻚﻴﻓاﺮﮔﻮﻣد ،مودﺖﻤﺴﻗوهرﻮﻨﻤﺴﻳدﻪﻘﺑﺎﺳونآﻢﻈﻧ،ﻲﮔﺪﻋﺎﻗهرود ﻮﺳ أ سﺎﻴﻘﻣ ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ هرﻮﻨﻤﺴﻳد تﺪﺷ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ تﻻ رادﻮﻤﻧ ﻞﻜﺷ ﻪﺑ ﻪﻛ دﻮﺑ درد تﺪﺷ ﺶﺠﻨﺳ يراﺪﻳد ﻲﻄﺧ 10 ﻮﺑهﺪﺷﻪﻴﻬﺗيﺮﺘﻤﻴﺘﻧﺎﺳ د . ﺪﺷمﺎﺠﻧاياﻪﻠﺣﺮﻣودترﻮﺻﻪﺑيﺮﻴﮔﻪﻧﻮﻤﻧ . يرﺎﻣآﻪﻌﻣﺎﺟﻂﻳاﺮﺷﻦﻳﺪﺟاوﻦﻴﺑزاﻪﻧﻮﻤﻧداﺮﻓااﺪﺘﺑا ) ﺮﺑ ﺳا ـــ جوﺮﺧودورويﺎﻫرﺎﻴﻌﻣسﺎ ( ﺪﻧﺪﺷبﺎﺨﺘﻧا . ﺲﭙﺳ ﻣ ﺮﻫ زا ـــ ﻲﻓدﺎﺼﺗ ﺺﻴﺼﺨﺗ شور ﻪﺑ ﻪﻧﺎﮔاﺪﺟ ﺰﻛﺮ هﺪﺷ يﺪﻨﺑ كﻮﻠﺑ ) ترﺎﻛ ﻦﺘﺷادﺮﺑ ( رد ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ، ود رﺎﺼﻋ و ﺪﻴﺳا ﻚﻴﻣﺎﻨﻔﻣ هوﺮﮔ ه هﺎﻴﮔ ﺪﻳﻮﺷ ) ﻞﻳد هﺮﻄﻗ نﺎﺳ ( ﺪﻨﺘﻓﺮﮔراﺮﻗ . مزﻻيﺎﻫﻲﮕﻨﻫﺎﻤﻫزاﺪﻌﺑ نآزا ﺎﻫ ﺪﺷﻪﺘﻓﺮﮔﻲﺒﺘﻛﻪﻣﺎﻨﺘﻳﺎﺿر و ﺰﻛﺮﻣﺮﻫردﻪﻛﻲﺗﺎﺴﻠﺟرد دﻮﺑهﺪﺷراﺰﮔﺮﺑﻪﻧﺎﮔاﺪﺟهوﺮﮔﺮﻫياﺮﺑو ) ًﺎﻌﻤﺟ رﺎﻬﭼ ﻪﺴﻠﺟ ( ردوهدﺮﻛﺖﻛﺮﺷ ﻪﻴﺟﻮﺗﺶﻫوﮋﭘﻞﺣاﺮﻣﻪﻨﻴﻣز ﺪﻧﺪﺷ . ﻨﺸﺳﺮﭘ ﺲﭙﺳ ـــ ﺣ يﺎﻫ ﻪﮔﺮﺑ و ﻪﻣﺎ ــ وﺎ رﺎﻴﻌﻣ ي نآﻦﻴﺑدردتﺪﺷيﺮﻴﮔهزاﺪﻧا درﻮﻣردوﺪﺷﻊﻳزﻮﺗﺎﻫ ﺮﭘهﻮﺤﻧ نآندﺮﻛ رددردتﺪﺷيﺮﻴﮔهزاﺪﻧاوﺎﻫ ﻪﺳ ﻞﻜﻴﺳ رﺎﻬﭼلوازور ) مﺎﮕﻨﻫرد ﻪﻠﺧاﺪﻣزاﻞﺒﻗ ﻞﻜﻴﺳ ﺮﻫ،ﻪﻠﺧاﺪﻣﻞﻜﻴﺳﻪﺳردودردعوﺮﺷ ﻚﻳﺎﺗﻢﻴﻧﻪﺒﺗﺮﻣ ﺪﻌﺑﺖﻋﺎﺳ يﺪﻌﺑزودندرﻮﺧزاﻞﺒﻗوورادفﺮﺼﻣزا ( داد ﺢﻴﺿﻮﺗ ﺪﺷ ه . هرﺎﺼﻋ هوﺮﮔﻪﺑ ﺰﻴﻧﻪﻠﺧاﺪﻣ ﻪﻨﻴﻣزرد هﺎﻴﮔ ارنآﺪﺷﻪﺘﻔﮔﺪﻳﻮﺷ ﺑ ﻪ نﺎﺳﻞﻳدهﺮﻄﻗترﻮﺻ ﻪﻛ زا نﺎﺷﺎﻛ ﺲﻧﺎﺳاﺞﻳرﺎﺑ ﺖﻛﺮﺷ ،دﻮﺑ هﺪﺷ ﻪﻴﻬﺗ ﺘﺳا هدﺎﻔ ﺪﻨﻳﺎﻤﻧ . رﻮﻈﻨﻣﻦﻳاياﺮﺑ 3 -1 ﻲﺳﻲﺳ ﻌﻣ ﺎ لد 10 ردهﺮﻄﻗ ﺮﻫوهدﺮﻛﻞﺣبآنﺎﻜﺘﺳاﻚﻳ 8 زورردﺖﻋﺎﺳ ) 16 ( ﻔﻣلﻮﺴﭙﻛ،ﺰﻴﻧﺮﮕﻳدهوﺮﮔو زودﺎﺑارﺪﻴﺳاﻚﻴﻣﺎﻨ 250 ﺮﻫمﺮﮔﻲﻠﻴﻣ 6 ﺖﻋﺎﺳ ) 16 ( فﺮﺼﻣ،دردعوﺮﺷزاﺪﻌﺑ ﺪﻨﻳﺎﻤﻧ . شزﻮﻣآ زا هوﺮﮔ ﺮﻫ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ رد يﺎﻫ هدﻮﺑعﻼﻃاﻲﺑﻞﺑﺎﻘﻣهوﺮﮔ ؛ دﻮﺧيﺎﻫورادﺖﻴﻫﺎﻣزاﺎﻣا يروآﻊﻤﺟﺖﻬﺟﺮﮕﺸﻫوﮋﭘﻚﻤﻛنﻮﭼوﺪﻧدﻮﺑهﺎﮔآ دﺮﻛﻲﻣماﺪﻗاتﺎﻋﻼﻃا ، ﻴﻧيرﺎﻣآروﺰﻴﻟﺎﻧآوﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﺰ هوﺮﮔﺖﻴﻫﺎﻣزا ﺪﻨﺘﺷاﺪﻧعﻼﻃاﺎﻫ . ،هرودرﺎﻬﭼنﺎﻳﺎﭘرد ﻲﮔﺪﻋﺎﻗدرد تﺪﺷ ﺮﻈﻧ زا هوﺮﮔ ود رد ﻞﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻳﺎﻘﻣ درﻮﻣ ﺎﺑ هﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ يﺎﻫ هداد و ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻪﺴ راﺰﻓا مﺮﻧ ﻚﻤﻛ SPSS زا هدﺎﻔﺘﺳا و و ﻲﻔﻴﺻﻮﺗ رﺎﻣآ نﻮﻣزآ ﻚﻳﺲﻧﺎﻳراوﺰﻴﻟﺎﻧآ،وديﺎﻛيرﺎﻣآيﺎﻫ ﻪﻓﺮﻃ ﺗوﻪﻳﺰﺠﺗﺖﺴﺗﻲﺗو ﺷﻞﻴﻠﺤ ﻧﺪ ﺪ . و ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ ﺎﺑ ﻪﻄﺑار رد هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣراﺰﺑا ﻲﻳاور ﻒﻠﺘﺨﻣتﺎﻌﻟﺎﻄﻣرددردﺶﺠﻨﺳسﺎﻴﻘﻣ ﺑ دﻮ ه ﺖﺳا ﻪﻛ يراﺰﺑا ﻲﻣ دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﺪﺷﺎﺑ . تﺎﻴﺻﻮﺼﺧ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﺰﻴﻧﻚﻴﻓاﺮﮔﻮﻣد رﺎﻴﺘﺧا رد،اﻮﺘﺤﻣ رﺎﺒﺘﻋاﻦﻴﻴﻌﺗﺖﻬﺟ 7 ﻲﻤﻠﻋتﺎﻴﻫيﺎﻀﻋازاﺮﻔﻧ يرﺎﺘﺳﺮﭘهﺪﻜﺸﻧاد و وﻲﻳﺎﻣﺎﻣ 3 ﺮﻔﻧ ﺺﺼﺨﺘﻣ ونﺎﻧز راﺮﻗنﺎﻤﻳاز وﺖﻓﺮﮔ تاﺮﻈﻧزا نآﻲﺣﻼﺻا ﺪﺷهدﺎﻔﺘﺳاﻲﻳﺎﻬﻧﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘﻢﻴﻈﻨﺗردﺎﻫ . زا مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد بﻮﺼﻣ رﻮﻛﺬﻣ حﺮﻃ ﺰﻴﻧ ﻲﻗﻼﺧا ﺮﻈﻧ قﻼﺧاﻪﺘﻴﻤﻛزاوهدﻮﺑناﺪﻫازﻲﻜﺷﺰﭘ زﻮﺠﻣهﺎﮕﺸﻧادنآ دراد . ﻲﻨﻴﻟﺎﺑﻲﻳﺎﻣزآرﺎﻛﺪﻛﺎﺑﻦﻴﻨﭽﻤﻫ 201101065556n2 هﺎﮕﻳﺎﭘ رد يﺎﻫ ﻲﻳﺎﻣزآرﺎﻛ هﺪﻴﺳر ﺖﺒﺛ ﻪﺑ ناﺮﻳا ﻲﻨﻴﻟﺎﺑ ﺖﺳا . ﺎﻫﻪﺘﻓﺎﻳ : ﺮﺿﺎﺣﻖﻴﻘﺤﺗ نﺎﺸﻧ ﺶﻫوﮋﭘدرﻮﻣيﺎﻫﺪﺣاوداد ﻲﻨﺳهدوﺪﺤﻣرد 24 -18 ﻲﻨﺳﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣﺎﺑلﺎﺳ 5 / 1 ± 9 / 20 راﺮﻗلﺎﺳ ﺪﻧاﻪﺘﺷاد . نآﺖﻳﺮﺜﻛا ﺎﻫ ) 56 % ( هدﺎﻔﺘﺳاﻪﻘﺑﺎﺳ زاﻲﻜﻳزا شور ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ يﺎﻫ ﺪﻧا ﻪﺘﺷادار ، 51 ﺪﺻرد وﻲﻫﺎﻴﮔ يوراد 58 ﺪﺻرد زا شور ﺖﻬﺟﺮﮕﻳد يﺎﻫ ﺪﻧاهدﺮﻛهدﺎﻔﺘﺳادﻮﺧﻲﻠﺒﻗيﺎﻫﻞﻜﻴﺳرددردﺶﻫﺎﻛ . 22 ﺪﺻرد ،ﻚﺷﺰﭘﻪﺑﻪﻌﺟاﺮﻣياﺮﺑرﺎﺒﺟاﺎﺑﺪﻳﺪﺷدرد 7 ﺪﺻرد وﻪﻧﻮﻤﻧنﺪﺷيﺮﺘﺴﺑ 13 ﺪﺻرد ﺖﻗﻮﻣﻲﺼﺧﺮﻣ ﺑ ﻪ ﺪﻧا ﻪﺘﺷاد ﺪﻳﺪﺷ درد لﺎﺒﻧد . تﺎﻴﺻﻮﺼﺧ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ
توﺎﻔﺗﻪﻠﺧاﺪﻣزاﻞﺒﻗهوﺮﮔودرددردتﺪﺷوﻚﻴﻓاﺮﮔﻮﻣد ﻲﻨﻌﻣ داﺪﻧنﺎﺸﻧ ار يراد . ﻦﻳا ﺮﻈﻧ زا هوﺮﮔ ود ﻪﺠﻴﺘﻧ رد ﺪﻧاهدﻮﺑﻦﮕﻤﻫتﺎﻴﺻﻮﺼﺧ ) 05 / 0 > P ( ) هرﺎﻤﺷلوﺪﺟ 1 .( رددردتﺪﺷﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻪﺳ ﻞﻜﻴﺳ ﺪﻌﺑ ﻪﻠﺧاﺪﻣزا رد هوﺮﮔ هرﺎﺼﻋ هﺎﻴﮔ ﺪﻳﻮﺷ و ﺶﻫﺎﻛ ﺪﻴﺳا ﻚﻴﻣﺎﻨﻔﻣ داد نﺎﺸﻧ . ردﻪﻠﺧاﺪﻣزاﺪﻌﺑ ﻪﭼﺮﮔ تﺪﺷهوﺮﮔ ودﺮﻫ زاﻞﺒﻗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ درد ﻫﺎﻛ ﻪﻠﺧاﺪﻣ دﻮﺑﻪﺘﻓﺎﻳ ﺶ ؛ ﻦﻳا ﺎﻣا رد درد تﺪﺷ ﺶﻫﺎﻛ زا ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺪﻴﺳا ﻚﻴﻣﺎﻨﻔﻣ هوﺮﮔ ﻞﻳدهوﺮﮔ هدﻮﺑنﺎﺳ ﺖﺳا ) لوﺪﺟ هرﺎﻤﺷ 2 .( ﻖﻴﻘﺤﺗهرودلﻮﻃرد 6 هوﺮﮔزاﺮﻔﻧ هﺎﻴﮔهرﺎﺼﻋ وهﺪﺷﻪﺠﻴﮔﺮﺳوعﻮﻬﺗنﻮﭼﻲﺿراﻮﻋرﺎﭼدﺪﻳﻮﺷ 3 ﺮﻔﻧ ﺪﻧدﻮﺑﻲﻛﺎﺷهﺪﻌﻣﻒﻴﻔﺧشزﻮﺳزاﺪﻴﺳاﻚﻴﻣﺎﻨﻔﻣهوﺮﮔرد . هرﺎﻤﺷلوﺪﺟ 1 : ﻚﻴﻓاﺮﮔﻮﻣدتﺎﻴﺻﻮﺼﺧﺮﻈﻧزاﺪﻳﻮﺷهﺎﻴﮔهرﺎﺼﻋوﺪﻴﺳاﻚﻴﻣﺎﻨﻔﻣهوﺮﮔودردﺶﻫوﮋﭘيﺎﻫﻪﻧﻮﻤﻧﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﺎﻫهوﺮﮔ ﺖﻴﺻﻮﺼﺧ هرﺎﺼﻋ هﺎﻴﮔ ﺪﻳﻮﺷ ﺪﻴﺳاﻚﻴﻣﺎﻨﻔﻣ يرﺎﻣآنﻮﻣزآﻪﺠﻴﺘﻧ ﻦﺳ ) لﺎﺳ ( ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ * 7 / 1 ± 9 / 20 * 4 / 1 ± 8 / 20 70 / 0 P= ﻲﻠﻴﺼﺤﺗمﺮﺗ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ * 6 / 2 ± 6 / 3 * 8 / 1 ± 9 / 2 08 / 0 P= ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ * 1 / 1 ± 8 / 12 * 0 / 1 ± 4 / 12 ﻞﻗاﺪﺣ 11 11 (لﺎﺳ) كرﺎﻨﻣﻦﺳ ﺮﺜﻛاﺪﺣ 15 14 06 / 0 P= ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ * 7 / 2 ± 8 / 24 * 2 / 2 ± 3 / 25 ﻞﻗاﺪﺣ 21 22 (زور) ﻲﮔﺪﻋﺎﻗﻞﻜﻴﺳلﻮﻃ ﺮﺜﻛاﺪﺣ 27 28 37 / 0 P= ﻲﻜﺷﺰﭘ 36 25 ﻲﻠﻴﺼﺤﺗﻪﺘﺷر ﺮﻴﻏ ﻲﻜﺷﺰﭘ 14 25 ٠٧ / 0 = P ﻪﺘﺷاد 32 32 يﺎﻫﻞﻜﻴﺳردﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷيورادفﺮﺼﻣﻪﻘﺑﺎﺳ ﻲﮔﺪﻋﺎﻗدردﻦﻴﻜﺴﺗﺖﻬﺟﻲﻠﺒﻗ ﻪﺘﺷاﺪﻧ 18 18 01 / 0 P= ﻪﺘﺷاد 27 22 يﺎﻫﻞﻜﻴﺳردﻲﻫﺎﻴﮔيورادفﺮﺼﻣﻪﻘﺑﺎﺳ ﻲﮔﺪﻋﺎﻗدردﻦﻴﻜﺴﺗﺖﻬﺟﻲﻠﺒﻗ ﻪﺘﺷاﺪﻧ 23 28 42 / 0 P= ﻪﺘﺷاد 23 21 ردﺮﮕﻳديﺎﻫشورزاهدﺎﻔﺘﺳاﻪﻘﺑﺎﺳ ﻞﻜﻴﺳ ﻲﮔﺪﻋﺎﻗدردﻦﻴﻜﺴﺗﺖﻬﺟﻲﻠﺒﻗيﺎﻫ ﻪﺘﺷاﺪﻧ 27 29 84 / 0 P= ترﻮﺻﻪﺑﺎﻫهداد " ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ± رﺎﻴﻌﻣفاﺮﺤﻧا " ﺪﻨﺷﺎﺑﻲﻣ . هرﺎﻤﺷلوﺪﺟ 2 : ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رددردتﺪﺷ وﻪﻠﺧاﺪﻣزاﻞﺒﻗﻞﻜﻴﺳ ﺪﻳﻮﺷهﺎﻴﮔهرﺎﺼﻋوﺪﻴﺳاﻚﻴﻣﺎﻨﻔﻣهوﺮﮔودردﻪﻠﺧاﺪﻣزاﺪﻌﺑﻞﻜﻴﺳﻪﺳ هوﺮﮔ دردتﺪﺷﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﺪﻳﻮﺷهرﺎﺼﻋ ﺪﻴﺳاﻚﻴﻣﺎﻨﻔﻣ يرﺎﻣآنﻮﻣزآﻪﺠﻴﺘﻧ ﻪﻠﺧاﺪﻣزاﻞﺒﻗﻞﻜﻴﺳرد 9 / 0 ± 5 / 5 1 / 1 ± 9 / 5 42 / 0 = P ﻪﻠﺧاﺪﻣزاﺪﻌﺑلواﻞﻜﻴﺳ 8 / 0 ± 8 / 3 6 / 0 ± 1 / 3 36 / 0 = P ﻪﻠﺧاﺪﻣزاﺪﻌﺑمودﻞﻜﻴﺳ 3 / 0 ± 1 / 3 4 / 0 ± 4 / 2 04 / 0 = P ﻪﻠﺧاﺪﻣزاﺪﻌﺑيﺎﻫﻞﻜﻴﺳ ﻪﻠﺧاﺪﻣزاﺪﻌﺑمﻮﺳﻞﻜﻴﺳ 6 / 0 ± 4 / 3 7 / 0 ± 2 / 2 025 / 0 = P ترﻮﺻﻪﺑﺎﻫهداد " ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ± رﺎﻴﻌﻣفاﺮﺤﻧا " ﺪﻨﺷﺎﺑﻲﻣ . 05 / 0 < P ﺖﺳاهﺪﺷﻲﻘﻠﺗرادﻲﻨﻌﻣ .
ﺚﺤﺑ : درﻮﻣهوﺮﮔودردﻲﮔﺪﻋﺎﻗدردتﺪﺷﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ نﺎﺸﻧ يرادﻲﻨﻌﻣ يرﺎﻣآ توﺎﻔﺗﻪﻠﺧاﺪﻣزا ﻞﺒﻗ ﻲﺳرﺮﺑ داﺪﻧ . ﺗ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﻪﺑ ﻪﻛ ﻢﻫ ﺮﮕﻳد ﻪﺑﺎﺸﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺄ ﺮﻴﺛ ﻦﻓوﺮﺑﻮﭙﻳا و هﺮﻳز نﻮﭼ يﺮﮕﻳد يﺎﻫوراد ) 20 ( يﺎﭼ ، ﺪﻴﺳاﻚﻴﻣﺎﻨﻔﻣ و ﻪﻧﻮﺑﺎﺑ ) 21 ( ﺪﻴﺳا ﻚﻴﻣﺎﻨﻔﻣ و ﻪﻧﺎﻳزار ، ) 22 ( سﻮﻨﮔﺎﺘﻳو هﺮﻄﻗ ﺎﻳ ) 23 ( ﻪﺘﺧادﺮﭘ هرﻮﻨﻤﺴﻳد ﺮﺑ ﺪﻧدﻮﺑ ، ﺑ ﻲﻬﺑﺎﺸﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪ ﺖﺳد آ و هﺪﻣ درد ﺖﻴﻔﻴﻛ ردﻪﻠﺧاﺪﻣزاﻞﺒﻗﻲﮔﺪﻋﺎﻗ توﺎﻔﺗﻲﺳرﺮﺑدرﻮﻣهوﺮﮔود هداﺪﻧنﺎﺸﻧيرادﻲﻨﻌﻣيرﺎﻣآ دﻮﺑ . رد ﺗ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﻪﻨﻴﻣز ﺄ هرﺎﺼﻋ ﺮﻴﺛ هﺎﻴﮔ و ﺪﻳﻮﺷ تﺪﺷ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ،ﻲﮔﺪﻋﺎﻗ درد تﺪﺷ ﺮﺑ ﺪﻴﺳا ﻚﻴﻣﺎﻨﻔﻣ نﺎﺸﻧ ﻪﻠﺧاﺪﻣزاﺪﻌﺑ هﺎﻣﻪﺳ ﺮﻫرد وهوﺮﮔود رددرد ودﺮﻫردمﻮﺳﺎﺗلوايﺎﻫزوررددردتﺪﺷ،داد هوﺮﮔ ﺮﻫرد و ﻌﺑ ﻞﻜﻴﺳﻪﺳ ﺑ ﻪﻠﺧاﺪﻣزا ﺪ ﻪ يراد ﻲﻨﻌﻣرﻮﻃ ﺮﺘﺸﻴﺑﺪﻴﺳاﻚﻴﻣﺎﻨﻔﻣهوﺮﮔردﺶﻫﺎﻛﻦﻳاوﻪﺘﻓﺎﻳﺶﻫﺎﻛ ﺖﺳاهدﻮﺑ . ردﺰﻴﻧنارﺎﻜﻤﻫوروآمﺎﻧ نﺎﺸﻧدﻮﺧﻲﺳرﺮﺑ ﺪﻧداد ﺮﻫ ﻦﻴﻠﻨﻓ و ﺪﻴﺳا ﻚﻴﻣﺎﻨﻔﻣ ﻪﻛ نﺎﻣرد رد ود ﺪﻧﺮﺛﻮﻣهرﻮﻨﻤﺴﻳد ، ﺎﻣا ﺪﻴﺳاﻚﻴﻣﺎﻨﻔﻣ ﺗﺄ ﺮﻴﺛ دراديﺮﺘﺸﻴﺑ ) 24 ( ﻮﺨﻤﻫﺮﺿﺎﺣﻪﻌﻟﺎﻄﻣﺎﺑﻦﻳاﻪﻛ درادﻲﻧا . ﻦﻳﺪﻧﻼﮔﺎﺘﺳوﺮﭘيﺎﻫهﺪﻨﻨﻛرﺎﻬﻣﻪﺑﻲﻤﻴﻈﻋورﻮﭘﺮﻈﻧ ﺑ ﻪ ﺗﺮﺛﻮﻣناﻮﻨﻋ ردهرﻮﻨﻤﺴﻳدنﺎﻣرديﺎﻫورادﻦﻳﺮ 80 ﺪﺻرد ﻲﻣ هرﺎﺷا دراﻮﻣ ﺪﻨﻨﻛ ) 25 .( ،نارﺎﻜﻤﻫ و ﻲﻣﺮﻛاﺪﺧ ﻪﻴﻟواهرﻮﻨﻤﺴﻳدنﺎﻣردردﻲﺒﺳﺎﻨﻣيورادارﺪﻴﺳاﻚﻴﻣﺎﻨﻔﻣ ردصﻮﺼﺧ ﻪﺑ ﺪﻨﺘﺴﻫﻲﻛﺎﺷ ﻂﺳﻮﺘﻣدردزا ﻪﻛﻲﻧﺎﺴﻛ ﻲﻓﺮﻌﻣ ﺪﻨﻳﺎﻤﻧﻲﻣ ) 26 ( ﻪﺑﺪﻴﺳاﻚﻴﻣﺎﻨﻔﻣﻪﻌﻟﺎﻄﻣﺮﮕﻳدرد ﺖﺳاهﺪﺷحﺮﻄﻣهرﻮﻨﻤﺴﻳدﺐﻟﺎﻏنﺎﻣردناﻮﻨﻋ ) 27 .( ﻪﺑطﻮﺑﺮﻣﻪﻴﻟواهرﻮﻨﻤﺴﻳدﺖﻠﻋﻪﻜﻨﻳاﻪﺑﻪﺟﻮﺗﺎﺑ ﺖﺳاﻲﻤﻜﺴﻳازاﻲﺷﺎﻧﻲﻤﺣرتﺎﺿﺎﺒﻘﻧا ) 8 ( ؛ ﻲﺳرﺮﺑرد ﻪﻛﻲﻬﺑﺎﺸﻣﻪﻌﻟﺎﻄﻣ،ﻲﻤﻠﻋنﻮﺘﻣ هﺎﻴﮔ رﻮﻈﻨﻣﻦﻳاﻪﺑﺪﻳﻮﺷ ﺖﻓﺎﻳ ﺪﺷﺎﺑ هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﺸﻧ ؛ ﻧ ﺐﻳﺮﻏ ﺎﻣا و يﺮﺻﺎ ﺮﺛاﻲﺳرﺮﺑﺎﺑنارﺎﻜﻤﻫ هرﺎﺼﻋﻲﺿﺎﺒﻘﻧاﺪﺿ هﺎﻴﮔ ﺮﺑﺪﻳﻮﺷ ﻲﻳاﺮﺤﺻشﻮﻣﻢﺣرتﺎﺿﺎﺒﻘﻧا ﺪﻧﺪﻴﺳرﻪﺠﻴﺘﻧﻦﻳاﻪﺑ ﻪﻛ ًﻻﺎﻤﺘﺣا ﺗ،هرﺎﺼﻋ ﺄ دﻮﺧﻲﺿﺎﺒﻘﻧاﺮﻴﺛ ﻃزاار ـ ﺴﻧاﻖﻳﺮ ـــ داﺪ
لﺎﻧﺎﻛ رد لﻼﺘﺧا ﺰﻴﻧ و ژﺎﺘﻟو ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو ﻲﻤﻴﺴﻠﻛ يﺎﻫ ﻨﻛﻲﻣلﺎﻤﻋاﻦﻴﺳﻮﺗﻲﺴﻛادﺮﻜﻠﻤﻋ ﺪ ) 28 .( ﺲﻧﺎﺳا هﺎﻴﮔ ﻦﻏوريارادﺪﻳﻮﺷ وﻦﻧﻮﻤﻴﻟراﺮﻓيﺎﻫ ﻪﻛﺖﺳانورﺎﻛ زاﺶﻴﺑ 90 ﺪﺻرد ﺪﻧﻮﺷﻲﻣﻞﻣﺎﺷارﺲﻧﺎﺳاﻞﻛ ) 12،13 ( رادﻢﺳﺎﭙﺳاﺪﺿتاﺮﺛاوهدﻮﺑهﺮﻳزﻪﻴﺒﺷنآتﺎﺒﻴﻛﺮﺗو ﻧ ﺪ ) 12 .( ﺄﺗ ﺎﺑ رﻮﻛﺬﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺮﺛا ﺪﻴﻳ ﻲﻤﺳﺎﭙﺳا ﺪﺿ هﺎﻴﮔ ﻢﻫ،ﺪﻳﻮﺷ ﺪﻨﺷﺎﺑﻲﻣﺎﻣﻪﻌﻟﺎﻄﻣﺎﺑﺎﺘﺳار . ﻴﺘﻧ يﺮﻴﮔﻪﺠ : ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺿﺎﺣ ﺗ ﻪﻛ ﺮ ﺄ ﺮﻴﺛ هرﺎﺼﻋ هﺎﻴﮔ ﺪﻳﻮﺷ ) نﺎﺳﻞﻳدهﺮﻄﻗ ( هرﻮﻨﻤﺴﻳدﺮﺑ ﻲﺳرﺮﺑ ﻤﻧ ﺪﺷﺺﺨﺸﻣ،دﻮ هﺎﻴﮔ ﻪﻛ دﻮﺷ ﻲﻣ ﻲﮔﺪﻋﺎﻗ درد ﺶﻫﺎﻛ ﺚﻋﺎﺑ ﺪﻳﻮﺷ . ﺮﺘﻤﻛﺪﻴﺳاﻚﻴﻣﺎﻨﻔﻣهوﺮﮔزاﺶﻫﺎﻛﻦﻳاﻪﭼﺮﮔ ﺖﺳا ﺎﻣا ﺑ ﻪ دﻮﺷﻲﻣﻪﻴﺻﻮﺗﺮﺘﻤﻛضراﻮﻋﺎﺑلﻮﺒﻘﻣﻲﺷورناﻮﻨﻋ . زا يﺎﻫ ﺖﻳدوﺪﺤﻣ ﻦﻳا ﻄﻣ ،ﻪﻌﻟﺎ ﻖﻴﻗد لﺮﺘﻨﻛ و هوﺮﮔ ﺮﻫرد وراد فﺮﺼﻣ راﺪﻘﻣ ﺗﺄ ﻲﮔﮋﻳو ﺮﻴﺛ يﺎﻫ ﺮﺑداﺮﻓا ﻲﺘﻴﺼﺨﺷو ﻲﻧاور ﭘﺮﻴﺛﺄﺗ ناﺰﻴﻣ زاﻪﻧﻮﻤﻧ يﺮﻳﺬ ﺑﻪﻠﺧاﺪﻣ شورﻖﻴﻗدشزﻮﻣآﺎﺑلوادرﻮﻣﻪﻛدﻮ ورﺎﻛ هوﺮﮔيزﺎﺳنﺎﺴﻤﻫﺎﺑموددرﻮﻣ وﺎﻫ ﺶﻫوﮋﭘيزﺎﺳرﻮﻛ ﺎﺗﺪﺷﻲﻌﺳ دﻮﺷفﺮﻃﺮﺑنﺎﻜﻣاﺪﺣ . دﺎﻬﻨﺸﻴﭘﺖﻳﺎﻬﻧرد ﻲﻣ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ فﺪﻫ ﺎﺑ ﻲﻬﺑﺎﺸﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ددﺮﮔ ﺄﺗ هرﺎﺼﻋ ﺮﻴﺛ هﺎﻴﮔ وهﺰﻳرﺎﺷﻮﺧ نﻮﭼﺮﮕﻳدﻲﻫﺎﻴﮔ يﺎﻫورادﺎﺑﺪﻳﻮﺷ دﻮﺷمﺎﺠﻧاهرﻮﻨﻤﺴﻳدﺮﺑﻦﺸﻳوآ . ﺮﻜﺸﺗ و ﻲﻧادرﺪﻗ : بﻮﺼﻣ ﻲﺗﺎﻘﻴﻘﺤﺗ حﺮﻃ ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا هﺎﮕﺸﻧاد مﻮﻠﻋ هرﺎﻤﺷ ﻪﺑ ناﺪﻫاز ﻲﻧﺎﻣرد ﻲﺘﺷاﺪﻬﺑ تﺎﻣﺪﺧ و ﻲﻜﺷﺰﭘ 1144 خرﻮﻣ 10 / 4 / 89 ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ زاﻪﻠﻴﺳﻮﻨﻳﺪﺑﻪﻛ مﺮﺘﺤﻣﺖﻧوﺎﻌﻣ وتﺎﻘﻴﻘﺤﺗ روﺎﻨﻓ هﺎﮕﺸﻧادي ناﺪﻫازﻲﻜﺷﺰﭘمﻮﻠﻋ ﺗﺖﻬﺟ ﺄ ﻪﺟدﻮﺑﻦﻴﻣ ، زا ﻦﻴﻟﻮﺌﺴﻣ يرﺎﺘﺳﺮﭘهﺪﻜﺸﻧاد و ﻲﻳﺎﻣﺎﻣ ﺖﻳﻻوهﺎﮕﺸﻧادو ﺮﻬﺸﻧاﺮﻳا و نآﺶﻫوﮋﭘ ﺪﺣاو رديرﺎﻜﻤﻫﺖﻬﺟ وﻢﻴﻈﻨﺗ ﺶﻫوﮋﭘﻦﻳامﺎﺠﻧا و ﺘﻳﺎﻬﻧ زاًﺎ ﻲﻣﺎﻤﺗ ناﺮﺘﺧد ﻪﻛﻲﻳﻮﺠﺸﻧاد رد ﻣحﺮﻃياﺮﺟا رﻮﻛﺬ ﺪﻧدﻮﻤﻧيرﺎﻜﻤﻫ ، وﻲﻧادرﺪﻗ ﺮﻜﺸﺗ وهدﺮﻛ نآياﺮﺑ ﺎﻫ ﻲﺘﻣﻼﺳيوزرآ ﺪﻳﺎﻤﻧﻲﻣ .
ﻊﺑﺎﻨﻣ
:
1.Akbarzadeh pasha A. Women, midwifery and delivery. Tehran: Golban Pub; 2007.
2.Harel Z. Dysmenorrhea in adolescents and young adults: etiology and management. J Pediatr
Adolesc Gynecol. 2006; 19(6): 363-71.
3.Cakir M, Mungan I, Karakas T, Girisken I, Okten A. Menstrual pattern and common
menstrual disorders in among university students in Turkey. Pediatr Int. 2007; 49(6): 938-42.
4.Kamjuo A. Prevalance and severity of first dysmenorrheal and related factors in university
students. J Hormozgan Univ Med Sci. 2001; 19(3): 6-13.
5.Taylor C, Miaskowski C, Kohn J. A randomized clinical trial of the effectiveness of an
acupressure device for managing symptoms of dysmenorrhea. J Altern Complement Med. 2002; 8(3): 357-70.
6.Anil KA, Agarwal A. A study of dysmenorrhea during menstruation in adolescent girls. Ind J
Community Med. 2010; 35(1): 159-64.
7.French L. Dysmenorrhea in adolescents: diagnosis and treatment. Paediatr Drugs. 2008;
10(1): 1-7.
8.Gibbs JR, Gibbs RS, Karlen BY, Haney AF. Danforth’s Obstetrics &Gynecology.10th ed.
Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins Pub; 2008.
9.Lowdermilk Dl, Perrry SHE. Maternity and women’s health care. 8th ed. USA: Mosby Pub;
2004.
10. Schiltz HA, Jettestad M, Al-Heeti D. Treatment of dysmenorrhoea with a new TENS device
(OVA). J Obstetric Gynecol. 2007; 27(7): 726-8.
11. Astin JA. Why patients use alternative medicine: Results of a national study. JAMA. 1998;
280(19): 1660.
12. Yazdani D, Jamshidi A, Rezazadeh S, Mojab F, Shahnazi S. Changes in percent and volatile
oil components in different stages of Dill growing. J Herb Drug. 2004; 3(11): 38-41.
13. Samsam Shariat H. Choices of herbal drugs. 1st ed. Isfahan: Mani Pub; 2007.
14. Bekhradi R. New Herbal Therapy. 1st ed. Kashan: Motarjem Pub; 2004.
15. Yazdani M, Shahryari M, Hamedi B. Preparation Foeniculum officinalis and Recucita
control group (without drug) on dysmenorrheal and pms. J Hormozgan Univ Med Sci. 2004; 8(1): 57-61.
16. Heshmati P, Asadinoghabi A. Comprehensive general and herbal drugs in Iran. 2nd ed.
Tehran: Andisheh Raffia Pub; 2007.
17. Dulatian M, Jaafari H, Valaie N, Afrakhteh M, Taleban F, Gachkar L. Effect of fish oil on
first dysmenorrhea. J Zanjan Univ Med Sci. 2004; 12(47): 7-13.
18. Islami R. Dillsun. Dictionary of herbal drugs. 1st ed. Tehran: Azadmehr Pub; 2010.
19. Monsefi M, Ghasemi M, Bahodini A. The effects of Anethum gravolens on female
reproductive system. Photother Res .2006; 20(10): 865-8.
20. Hejazi SH, Amin GH, Mahmoudi M, Movaghar M. Comparison of herbal and chemical
drugs on primary dysmenorrhea. J Nurs Midwifery Shahid Beheshti Univ Med Sci. 2002; 12(42): 54.
21. Janabi E, Ibrahimzadeh S. Effect of Recucita tea on first dysmenorrhea. J Obstet Gynecol
22. Modares Nejad V, Motamedi B, Asadi Pour M. Comparison between the pain relief effect of fennel and mefenamic acid on primary dysmenorrhea. J Rafsanjan Univ Med Sci. 2006; 5(11): 1-6.
23. Shahhosseini Z, Amin R, Salehi Sormaghi H, Danesh M, Abedian K. Double blind study of
anti-primary dysmenorrhea effects of Vitagnus. J Mazandaran Univ Med Sci. 2005; 15(50): 15-21.
24. NamavarJahromi B, Tartifizadeh A, Khabnadideh S. Comparison of fennel and mefenamic
acid for the treatment of primary dysmenorrhea. Int J Gynaecol Obstet. 2003; 80(2): 153-7.
25. Nazarpoor S, Aazimi H. Preparation effect of phenelyn and mefenamicacid on primary
dysmenorrhea. J Mazendaran Univ Med Sci. 2007; 17(61): 54.
26. Khodakarami N, Moatar F, Ghahiri A. Preparation of celery, safroon, anison effect with
mefenamic acid on dysmenorrheal severity. Danesh Ofogh. 2008; 14(2): 11-19.
27. Weisz G, Knaapen L. Diagnosis and treating premenstrual syndrome in five western
nations. Soci Sci Med J. 2009; 68(8): 498-505.
28. Gharibnaseri M, Mard A, Farbod Y. Effect of Anethum extract on rat uterus contraction. J
Cite this article as:Mohammadinia N, Rezaei MA, Salehian T, Dashipour AR. Comparing the
effect of Anethum gravolens with mefenamic acid consumption on treatment of primary
dysmenorrhea. J Shahrekord Univ Med Sci. 2013 Dec, Jan; 15(5): 57-64. * Corresponding author:
Nursing Dept., Zahedan University of Medical Sciences, Zahedan, I.R. Iran.
Tel:00989133931043, E-mail: rezaei47@yahoo.com
Comparing the effect of Anethum gravolens with mefenamic acid
consumption on treatment of primary dysmenorrhea
Mohammadinia N (MSc), Rezaei MA (MSc), Salehian T (MSc), Dashipour AR (PhD student)
1Nursing Dept., ZahedanUniversityof Medical Sciences, Zahedan, I.R. Iran;2Midwifery Dept.,
Zahedan University of Medical Sciences, Zahedan, I.R. Iran;3Nutrition Dept., Zahedan
University of Medical Sciences, Zahedan, I.R. Iran.
Received: 24/Dec/2012 Revised: 7/June/2013 Accepted: 20/June/2013
Background and aims: The primary dysmenorrhea is one of the most common problem that
women complaint about and at least 50% of them experience it during the productivity period.
The goal of this study was to compare the effect of Dill (Anethum graveolens) with mefenamic
acid consumption on treatment of primary dysmenorrhea in students of Iranshahr Universities, 2010.
Methods: This study is a clinical trial that conducted on 100 students with moderate severity
and primary dysmenorrhea who were educating in Iranshahr Universities. They were randomly
divided into two groups (mefenamic acid and Anethum graveolens). In the beginning of the
cycle Dillsun was prescribed (10gtt q8hours) for Anethum graveolens. 1 capsul 250mg per 6
hours was prescribed for another group one day after starting the pain. Severity of pain was compared in pre intervention cycle and three cycles post intervention in both 2 groups. Results were analyzed by SPSS through chi square, ANOVA and t-test in 0.5 level of significancy.
Results: The mean of dysmenorrhea severity was not significant in pre intervention cycle
between two groups (P=0.42), but pain reduction in each three cycles after interventions in both groups was reported. This reduction was more in mefenamic acid group and it was more significant in secondary and tertiary cycles (P<0.05).
Conclusion: Mefenamic acid and Anethum graveolens are effective in dysmenorrhea. Although
this affect was more obvious in mefenamic acid group but as Anethum graveolens is an herbal combination, which has less side effects and people's interest to herbal treatments is considerable, so it is recommended to use it for treatment of primary dysmenorrhea.
