Tüketim ve Kamu Harcamaları: VECM modeli

Munich Personal RePEc Archive

Searching for Fiscal Effects: A VECM

model of Household Consumption

Expenditures

erdogdu, oya

Ankara University

2006

Online at

https://mpra.ub.uni-muenchen.de/5333/

Searching for Fiscal Effects: A VECM model of Household Consumption

Expenditures

Oya S. Erdogdu

Ankara University Faculty of Political Sciences

Department of Economics Cebeci / Ankara / Turkey

(312) 319 7729 / 383 oerdogdu@ politics.ankara.edu.tr

Abstract:

Consumption expenditure is an important component of aggregate demand. Recent

theoretical and empirical studies search for possible Keynesian / Non Keynesian fiscal

impacts on household consumption decisions. Besides providing insight to determinants of

consumption decisions, these studies also provide guide to policy solutions to high and risky

current account deficits and high and persisting inflation rate problems. This empirical study

for Turkey is another attempt to search for possible Keynesian fiscal policy effects on private

sector consumption decisions. Distinguishing long run and short run affects indicate that

expansionary Keynesian impact of fiscal policy on private sector consumption decision is

significant only if fiscal policy is sustainable.•

Key words: consumption, cointegration

•

Tüketim ve Kamu Harcamalar

õ

: VECM modeli

Oya S. Erdo

ğ

du

Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi

İktisat Bölümü Cebeci / Ankara (312) 319 7729 / 383 oerdogdu@ politics.ankara.edu.tr

Özet:

İstikrar politikalar_õ üzerine yap_õlan çal_õşmalar, mali politikalar_õn tüketim harcamalar_õ

üzerinde beklenmeyen etkileri olduğunu göstermektedir. Keynesyen ve Keynesyen olmayan

politika sonuçlar_õn_õn değerlendirildiği araşt_õrmalar_õ temel alan bu çal_õşma daralt_õc_õ mali

politikalara ve mali disiplin uygulamak zorunda kalan Türkiye için benzer bir tüketim – mali

politika araşt_õrmas_õd_õr. Özel sektör tüketim harcamalar_õn_õ eşbütünleşme analizleri ile

inceleyen bu çal_õşma, özel sektör harcamalar_õn_õn dengeden sapmalara ve mali politikalara

Keynesyen tepkiler verdiğini göstermektedir..•

Anahtar Kelimeler: Tüketim, eşbütünleşme

K

õ

sa ve Uzun Dönem Etkilerle Hanehalk

õ

Tüketim Harcamalar

õ

•

1. Giriş:

Son on –onbeş y_õll_õk bir dönem içinde yap_õlan çalişmalar maliye politikalar_õn_õn

Ricardo’cu denklik çerçevesinde vurguland_õğ_õn_õn aksine fiyat düzeyi, tüketim harcamalar_õ

gibi makro büyüklükler üzerinde etkin olduğunu göstermektedir1. Ömürboyu gelir hipotezi

çerçevesinde hanehalk_õ tüketim harcamalar_õ (ömür boyu) gelirin bir fonksiyonu olarak

tan_õmlanm_õşt_õr. Bu teorik yap_õda mali politikalar Ricardo’cu denklik çerçevesinde ömürboyu

gelir üzerinde etkili olmad_õğ_õndan hanehalk_õ tüketimini etkileyemez. Ancak, Giavazzi ve

Pagano (1990), Bertola ve Drazen (1993) ve Sutherland (1997)’_õn mali stabilizasyon üzerine

yapt_õklar_õ çalişmalar maliye politikalar_õn_õn hanehalk_õ tüketimi üzerinde Keynesyen olarak

nitelendirilen etkileri olduğunu göstermektedir. Bu etkiler istikrar programlar_õn_õn başar_õs_õ

yan_õnda tüketici davran_õşlar_õn_õ aç_õklamas_õ anlam_õnda büyük önem taş_õmaktad_õr.

Bu çal_õşmalar amaçlar_õ doğrultusunda hanehalk_õ tüketim harcamalar_õ analizlerini istikrar

programlar_õ uygulanan dönemlerle k_õs_õtlam_õşlard_õr. Ricardo’cu denklik alt_õnda tan_õmlanan

hanehalk_õ tüketim harcamalar_õ analizleri ise uzun dönem denge sonuçlar_õn_õ vermektedir. Bu

durumda Neo Klasik bak_õş aç_õs_õ alt_õnda ortaya ç_õkan en doğal sonuç hanehalk_õ tüketim

harcamalar_õnda olas_õ mali etkilerin k_õsa dönemli olduğudur. Bu da hanehalk_õ tüketim

harcamalar_õ analizlerinde maliye politikalar_õn_õn getirdiği k_õsa dönem etkilerin göz önüne

al_õnmas_õn_õ ve ekonometrik çal_õşmalarda gerekli düzenlemelerin yap_õlmas_õn_õşart koşmaktad_õr.

Bu çal_õşma Erdoğdu ve Özbek (2005) ve diğer teorik ve deneysel çal_õşmalar_õ ç_õk_õş

noktas_õ olarak alm_õş; Türkiye gibi sürekli bütçe aç_õğ_õ, sağl_õks_õz maliye politikas_õ ve uzun

süreli yüksek enflasyon yaşayan bir ülke için bireylerin tüketim eğilimlerini görebilmek

amac_õyla ekonometrik bir analiz yapm_õşt_õr.

1

Takip eden bölümde çal_õşmay_õşekillendiren teorik altyap_õ k_õsaca ele al_õnm_õşt_õr. Üçüncü

k_õs_õmda Türkiye için yap_õlan deneysel çal_õşmada kullan_õlan verilerin özellikleri ile kullan_õlan

deneysel yöntem ve analiz sonuçlar_õ yer almaktad_õr. Sonuç bölümünde ise k_õsa bir

değerlendirme yap_õlm_õşt_õr.

2. Teorik Altyap_õ:

Toplam faydas_õn_õ maksimize etmeye çal_õşan hanehalk_õ, gelir k_õs_õt_õ alt_õnda her bir üründen

ne kadar tüketmesi gerektiğine karar vermektedir. Bu basit analiz de hanehalk_õn_õn tüketimini

belirleyen yegane faktör gelirdir. Keynesyen analizde yer bulan bu gelir etkisi Friedman’_õn

ömür boyu gelir hipoteziyle değişikliğe uğram_õşt_õr. Keynesyen analizden farkl_õ olarak

hanehalk_õn_õn bugünkü tüketiminin cari gelir değil hanehalk_õ taraf_õndan hesaplanan ömür boyu

gelir taraf_õndan belirlendiğini savunan bu analiz daha sonraki çal_õşmalarda risk faktörününde

eklenmesi ile daha detayl_õ olarak irdelenmiştir. Keynesyen analizde yer alan cari gelir maliye

politikas_õn_õn tüketim harcamalar_õ içinde yer almas_õn_õ sağlamaktad_õr. Vergi oranlar_õ ve kamu

transferlerindeki bir değişiklik hanehalk_õn_õn cari gelirini ve dolay_õs_õyla tüketim harcamalar_õn_õ

etkilemektedir. Keynesyen etki olarak adland_õr_õlan bu etki ömür boyu geliri k_õs_õt olarak alan

hanehalk_õ tüketim probleminde Ricardo’cu denklik yüzünden yer almamaktad_õr.

Ricardo’cu denklik, bireylerin ömür boyu gelir ve miras b_õrakma eğilimleri dolay_õs_õyla,

genişletici maliye politikas_õn_õn ekonomik birimlerin tüketim harcamalar_õnda beklenen art_õş_õ

sağlamayacağ_õn_õ vurgulamaktad_õr. Rasyonel bireyler genişletici bir maliye politikas_õn_õn

yaratt_õğ_õ bütçe aç_õğ_õn_õn gelecekte yarat_õlmas_õ gereken bir fazla ve dolay_õs_õyla gelecekte

uygulanacak daralt_õc_õ bir politika ile dengeleneceğini düşünmektedirler. Klasik ve Neo Klasik

anlay_õşlar_õn temeli olan bütçenin her dönem denk tutulduğu varsay_õm_õ alt_õnda rasyonel

tüketicilerin genişletici maliye politikas_õ sonucu reel gelirlerinin yükseldiğini varsay_õp tüketim

Son yirmi y_õll_õk ekonomik çal_õşmalar maliye politikas_õn_õn Ricardo’cu denklik alt_õnda

tan_õmland_õğ_õndan farkl_õ etkiler yaratabileceğini vurgulamaktad_õr. Ricardo’cu denklik

analizinde belirtilenin aksine hanehalk_õ bugün uygulanan genişletici maliye politikas_õn_õn

gelecekte daralt_õc_õ etkileri olmayacağ_õna inanabilir. K_õsa dönemde yarat_õlan bu dengesizliğin

zamanlararas_õ bütçe denkliğinin bozulmas_õna izin verilmeyeceğine inanild_õğ_õ takdirde

ekonomik birimler reel ankeslerini sabit tutmak arzusu ile artan gelirlerini tüketimlerindeki

art_õşla dengelerler. Böylece genişletici maliye politikas_õ sonucu nominal anlamda artan bütçe

aç_õğ_õ para politikas_õ vas_õtas_õyla finanse edilmemiş, ancak bireylerin tüketim harcamalar_õn_õ

art_õrmalar_õ dolay_õs_õyla fiyat düzeyinde yaratt_õklar_õ değişiklikle reel anlamda bütçenin denkliği

sağlanm_õşt_õr.

Giavazzi ve Pagano (1990)’nun İrlanda’da 1987 –1989 ve Danimarka’da 1983 –1986

y_õllar_õ aras_õnda uygulanan mali istikrar politikalar_õ üzerine yapt_õğ_õ çal_õşmalar göstermektedir

ki istikrar politikalar_õ ömürboyu gelir hipotezi alt_õnda oluşturulan hanehalk_õ tüketim

analizlerinin vurgulad_õğ_õn_õn aksine genişletici etkiler yaratm_õşt_õr.

Bertola ve Drazen (1993) ve Sutherland (1997), maliye politikas_õn_õn hanehalk_õ tüketim

harcamalar_õ üzerinde yaratt_õğ_õ Ricardo’cu olmayan etkileri teorik çerçevede analiz etmiştir.2

Bertola ve Drazen (1993)’in cari mali politikalar ile beklenen vergiler aras_õndaki ilişkiyi

kullanan çal_õşmas_õ, Sutherland (1997)’ _õn bütçe aç_õklar_õn_õn dinamiği ile vergilerin beklenen

dağ_õl_õm_õn_õ temel alan çal_õşmas_õ, kamu borçlar_õ ile bireylerin tüketim harcamalar_õ aras_õnda

doğrusal olmayan bir ilişkinin varl_õğ_õn_õ tan_õmlam_õşt_õr. Bu çal_õşmalar göstermiştir ki mali

politikalar_õ kamu borçlar_õn_õn düşük olduğu dönemlerde Keynesyen / genişletici, ancak

borçlar_õn yüksek olduğu dönemlerde Keynesyen olmayan / daralt_õc_õ etkiler yaratmaktad_õr.

Düşük borç düzeylerinde vergilerdeki bir azalma ekonomik birimler taraf_õndan Ricardo’cu

2

olmayan bir anlay_õşla, gelir düzeyinde ve beraberinde de tüketim harcamalar_õnda bir art_õşa

neden olmaktad_õr. Ancak devletin borç yükü artt_õkça hükümet harcamalar_õndaki bir art_õş

engelleme (crowding out) etkisi yaratmakta ve tasarruflar_õ art_õrmaktad_õr.

Bu çal_õşmalar k_õsa dönemde mali politikalar_õn, politika arac_õndan bağ_õms_õz olarak sadece

borç yüküne göre Keynesyen ve Keynesyen olmayan olarak tan_õmlad_õğ_õm_õz şekillerde

hanehalk_õ tüketim harcamalar_õn_õ etkilediğini vurgulamaktad_õr. Keynesyen etkilerin k_õsa

dönemli olarak ortaya ç_õkt_õğ_õ düşünüldüğünde ömür boyu geliri hanehalk_õ tüketim

harcamalar_õn_õn belirleyicisi olarak kabul eden modellerin k_õsa dönemli Keynesyen etkiler için

düzeltmeler yap_õlarak tekrar analiz edilmesi gerekmektedir.

3. Veri ve Analiz Sonuçlar_õ:

Bu amaçla, özel sektor tüketim harcamalar_õ, c, kamu tüketim harcamalar_õ, g ve gayrisafi

yurtiçi has_õla, y verileriyle oluşturulan bir denklem sistemi analiz edilmiştir. Türkiye

Cumhuriyeti Merkez Bankas_õ’n_õn web sayfas_õndan elde edilen bu 3 ayl_õk seriler 1987:01 –

2001:01 zaman aral_õğ_õnda 1987 fiyatlar_õ ile hesaplanm_õ ve mevsimsellikten ar_õnd_õr_õlm_õşt_õr.

Özel sektör ve kamu tüketim harcamalar_õ aras_õndaki ilişki, kamu harcamalar_õn_õn bu

denklem sisteminde yer almas_õ gerektiği tezini desteklemektedir. Belirtmek gerekir ki bu

denklem sistemi mali politikalar_õn hanehalk_õ tüketim harcamalar_õ üzerinde etkili olabileceği

ve tüketim analizlerinin bu varsay_õm alt_õnda yap_õlmas_õ gerektiği tezini tart_õşmaya yönelik

zemini haz_õrlamak amac_õn_õ taş_õmaktad_õr.3

Şekil 1 denklem sistemindeki serilerin zaman içerisinde değişikliklere uğrad_õğ_õn_õ

göstermektedir. Özellikle özel sektor tüketim harcamalar_õn_õn 1987 – 1990, 1990 – 1994, 1994

– 2000 ve 2000 – 2004 zaman aral_õklar_õnda farkl_õ ortalamalara ve 2000 y_õl_õ üçüncü

çeyreğinden itibaren de farkl_õ varyansa sahip olduğu görülmektedir.

3

Türkiye ekonomisinde ciddi daralmaya sebep olan 1994 finansal krizinin tüm seriler

üzerinde etkin olduğu da aşikard_õr. Bu bilgiler _õş_õğ_õnda analizlerde 1994 ve 2000 y_õl_õ için

kukla değişkenler kullan_õlm_õş ve –görsel analizlere dayanarak – tüm seriler için durağan

olmas_õ beklenen birinci farklarla çal_õş_õlm_õşt_õr. Tablo 1’de serilerin durağanl_õk analizleri için

yap_õlan birim kök testlerinin sonuçlar_õ bulunmaktad_õr.

Şekil 1.

220000 240000 260000 280000 300000 320000 340000

88 90 92 94 96 98 00 02 04

Hanehalki Tüketim Harcamalari

340000 360000 380000 400000 420000 440000 460000 480000

88 90 92 94 96 98 00 02 04

Kamu Tüketim Harcamalari

24000 28000 32000 36000 40000

88 90 92 94 96 98 00 02 04

Gelir

Zaman aral_õğ_õn_õ belirlemek için kullan_õlan BIC kriteri sonuçlar_õna göre hesaplanm_õş

Augmented Dickey –Fuller ve Phillips –Perron birim kök istatistikleri tüm serilerin 3 ayl_õk

farklar_õn_õn %5 ve %1 anlaml_õl_õk düzeyinde birim kök boş hipotezinin reddettiğini ve durağan

(I(0)) olduğunu göstermektedir.4

Tablo 1. Birim Kök Test Sonuçlarõ5

c y g ∆_c ∆_y ∆_g Augmented Dickey-Fuller

τ 0.64 0.93 1.27 -3.35 -11.16 -8.32 τµ -1.09 -2.94 -0.83 -3.42 -11.21 -8.49 ττ -2.56 -5.49 -2.39 -3.39 -11.16 -8.44

Phillips –Peron

τµ -2.91 -2.98 -0.84 -18.12 -12.88 -8.61 ττ -4.46 -2.44 -5.62 -18.11 -8.63 -12.87

4_τ

: deterministic terimi olmayan model, τµ: sabit terimli model, ττ: sabit ve trend terimlerinin yer aldõğ_õ model

5

Kümülatif Dağõlõm:

Önek Sayõsõ:100 0.01 0.05 0.10

τ -2.60 -1.95 -1.61

K_õsa / uzun dönem analizlerine geçmeden önce, elimizdeki I(0) serileri, özel sektor

tüketim harcamalar_õ, gelir ve kamu harcamalar_õ aras_õnda doğrusal bir ilişkinin varolduğu

varsay_õm_õ alt_õnda modellendi. 1994 ve 2000 y_õllar_õ için kukla değişkenler ve Schwartz

Information Criteria (SIC) kriterine göre belirlenen bir dönem zaman aral_õğ_õ kullan_õlarak

tahmin edilen model sonuçlar_õ mali politikalar_õn özel sektor tüketim harcamalar_õn_õ

belirlemede istatistiki olarak anlaml_õ olmad_õğ_õn_õ göstermektedir6. F istatistik değerleri de bu

sonucu desteklemekte, kamu harcamalar_õn_õn, özel sektor tüketim harcamalar_õ için granger

nedensellik taş_õmad_õğ_õ göstermektedir7.

∆c_t =−0.89∆c_t−1 +0.61∆y_t−1−0.84∆g_t−1 −2185.9d₉₄ −863.9d₀₀ (1) (–9.55) (4.49) (–1.62) (–2.04) (–0.35)

Teorik çal_õşmalar_õn gelir, kamu ve özel sektor tüketim harcamalar_õ aras_õndaki ilişkiyi

doğrusal modellemesi, sözkonusu seriler aras_õnda ortak bir trendin varolabileceğine işaret

etmektedir. Bu amaçla, yukar_õda tahmin edilen denklem sistemi için Johansen metodolojisi

kullan_õlarak olas_õ eşbütünleşme ilişkilerini araşt_õr_õld_õ.

Gelir, özel sektor ve kamu tüketim harcamas_õ serilerinin I(1) olduğu denklem sistemi,

sabit terim,1994 ve 2000 y_õllar_õndaki etkileri gözlemleyebilmek için kullan_õlan kukla

değişkenler ve Schwartz Information Criteria (SIC) model seçim kriterine gore belirlenmiş

olan iki dönem gecikme ile modellendi. Johansen metodolojisi ile hesaplanan eşbütünleşme

test sonuçlar_õ Tablo 3’de verilmiştir.

Tablo 3. Johansen Eşbütünleşme Testleri8 H0:Eşbütünleşme

ilişkisi sayõsõ λmax λtrace

0 27.36 (13.39)

41.19 (26.70)

6

Parantez içindeki değerler t istatistiği değerleridir.

7

y g c

F istatistiği 20.17 2.61 91.18 p değeri 0.000 0.11 0.00

8

1 12.67 (10.60)

13.82 (13.31) 2 1.15

(2.71)

1.15 (2.71)

Tablo 3 max ve trace eşbütünleşme istatistikleri analiz ettiğimiz denklem sistemi için bir

tane eşbütünleşme ilişkisi tan_õmlamaktad_õr.

Bu ilişkisi üzerine yoğunlaşmadan önce belirtmek gerekir denklem sistemimizin k_õsa

dönem ilişkilerini gösteren matris analizleri, 1994 finansal krizinin gelir, kamu ve özel sektor

harcamalar_õ ilişkilerinde aç_õklay_õc_õ özelliğe sahip olduğunu göstermektedir. 2000 y_õl_õ birinci

çeyreğindeki yap_õsal değişimi ifade eden kukla değişken ise sadece özel sektor tüketim

harcamalar_õ denkleminde istatistiki olarak anlaml_õd_õr.

Johansen metodolojisi sadece bir tane eşbütünleşme ilişkisi verdiğinden tan_õmlama

(identification) problemi yoktur. Ancak, tahmin edilen eşbütünleşme ilişkisi okumay_õ

kolaylaşt_õracak şekilde normalize edildi. Yat_õr_õmlar_õn olmad_õğ_õ sistemin gelir, özel sektör ve

kamu harcamalar_õ ile ifade edildiği varsay_õm_õ alt_õnda, tahmin edilen eşbütünleşme ilişkisi

aşağ_õda verilmiştir.

y_t −1.74c_t +2.44g_t =0 (*)

Kamu ve özel sektor harcamalar_õ aras_õnda ters ilişki olduğunu gösteren bu eşbütünleşme

denkleminin uzun dönem ilişkiler üzerindeki etkisini gösteren yak_õnsama h_õz_õ (speed of

adjustment) değerleri, denklem (*)’da verilen ilişkinin sadece özel sektor tüketim harcamalar_õ

denkleminde istatistiki olarak anlaml_õ olduğunu göstermektedir9.

Bu denklem sistemi için cevaplanmas_õ gereken bir başka soru ise kamu tüketim

harcamalar_õn_õn zay_õf d_õşsall_õğ_õd_õr. Bu amaçla hesaplanan LR istatistiği ald_õğ_õ 2.05 değeri ile

15% olas_õl_õkla bu boş hipotezi kabul etmektedir. Kamu tüketim harcamalar_õn_õn d_õşsal olduğu

k_õs_õt_õ alt_õnda tahmin edilen eşbütünleşme ilişkisi ise aşağ_õda verilmiştir.

9

y_t −1.632c_t +1.631g_t =0 (**)

Hesaplanan ayarlama h_õz_õ değerleri bu ilişkinin sadece özel sektor tüketim

harcamalar_õn_õn uzun donem ilişkisi için istatistiki olarak anlaml_õ olduğunu göstermektedir.10

Ayr_õca 0.41 olarak hesaplanan bu değerin yüksek olmas_õ özel sektor tüketim harcamalar_õn_õn

uzun dönem dengeden sapma durumunda göreceli olarak k_õsa sürede dengeye ulaşt_õğ_õn_õ

göstermektedir.

Denklem (1) de verilen tahmin sonuçlar_õ, eşbütünleşme ilişkisi gözönüne al_õnmad_õğ_õnda

özel sektor tüketim harcamalar_õ üzerinde mali politikalar_õn etkisizliğini vurgulamaktad_õr.

Ancak eşbütünleşme ilişkisinin varl_õğ_õ sistemde yer alan serilerin ortak bir trende sahip

olduklar_õn_õ göstermektedir. Gelir, özel sektör ve kamu tüketim harcamalar_õ için varolan ortak

trend bu değişkenlerin k_õsa dönem içindeki hareketlerinin uzun dönem dengede meydana

gelen sapmalardan etkilenebileceğini vurgulamaktad_õr.

Bu amaçla denklem (**)’de verilen sonuçlar kullan_õlarak özel sektör tüketim harcamalar_õ

bu sefer uzun dönem dengeden sapmalar_õn k_õsa dönem ilişkiler üzerinde etkin olduğu bilgisi

alt_õnda tekrar tahmin edilmiştir. Analiz sonuçlar_õ ise denklem (2)’de verilmiştir.11

∆c_t =−0.68∆c_t−1+0.47∆y_t−1−0.90∆g_t−1−20010.8d₉₄ −6922.6d₀₀−0.25e_t−1 (2) (–4.39) (2.91) (–1.78) (–1.94) (–1.65) (–1.75)

Uzun dönem dengeden sapmalar için gerekli düzeltmeler yap_õlarak elde edilen bu tahmin

sonuçlar_õ göstermektedir ki denklem (1)’deki analizden farkl_õ olarak kamu tüketim

harcamalar_õ da dahil olmak üzere, tüm değişkenler istatistiki olarak anlaml_õ ve özel sektör

tüketim harcamalar_õ üzerinde etkilidir. Dengenin istatistiki olarak anlaml_õ olmas_õ ise özel

sektör tüketim harcamas_õ analizlerinin denklem (2)’de verilen sonuçlarla yap_õlmas_õ gerektiğini

göstermektedir. Denklem (2)’de verilen tahmin sonuçlar_õ dengeden sapmalar karş_õs_õnda

beklenildiği üzere cari tüketimde negatif bir etki yaratmaktad_õr. Özel sektör geçmiş 3 ayl_õk

10

Hanehalkõ tüketimi için hesaplanan yakõnsama hõzõ değeri 0.44 ve bu değerin t istatistiği 3.72’tür

11

dönemde dengeden bir sapma olduğunda, cari tüketim harcamalar_õn_õ yüzde 25 oran_õnda

değiştirmektedir.

Denklem (1) ve (2) aras_õnda temel değişkenlerin işaretleri bak_õm_õndan bir fark

görülmemektedir. Geçmiş dönem harcamalar_õnda bir art_õş cari dönem tüketim harcamalar_õn_õn

k_õs_õlmas_õn_õ gerektirmekte, gelirdeki bir art_õş ise cari dönem tüketim harcamalar_õn_õ

art_õrmaktad_õr. 1994 ve 2000 y_õllar_õ ekonomik kriz dönemlerinde özel sektör tüketim

harcamalar_õnda görülen düşüş ise diğer değişkenlerin katsay_õ işaretlerinde olduğu gibi

ekonomik teori çerçevesinde beklenen, anlaml_õ sonuçlard_õr.

Tahmin sonuçlar_õ, dengeden sapmalar_õn gözönüne al_õnmad_õğ_õ analiz sonuçlar_õn_õn tersine,

kamu harcamalar_õn_õn özel sektör tüketim harcamalar_õ üzerinde etkili olduğunu ancak

engelleme etkisi yaratt_õğ_õn_õ göstermektedir. Genişletici mali politikalar özel sektör tüketimin

k_õs_õlmas_õna sebep olmakta ve Erdoğdu ve Özbek (2005) çalismas_õnda vurguland_õğ_õ üzere

Keynesyen olmayan etkiler yaratmaktad_õr.

4. Sonuç:

Makroekonomik problemleri çözebilmek için, doğru analiz edilmesi gereken reel

değişkenlerden biri olan tüketim harcamalar_õ üzerine yap_õlm_õş olan bu çal_õşma eşbütünleşme

analizleri kullanarak özel sektör tüketiminde dengenin ve mali politikalar_õn etkisini

vurgulamaktad_õr. Sonuçlar Neo Klasik tüketim denkleminin Keynesyen etkiler gözönüne

al_õnarak tekrar incelenmesi gerektiğini göstermektedir.

References:

– Bertola, Giuseppe ve Drazen, Allan, “Trigger Points and Budget Cuts: Explaining the

– Bhattacharya, Rina, “Private Sector Consumption Behavior and Non –Keynesian Effects of

Fiscal Policy” IMF Working paper, August 1999

– Christiano, Lawrence ve Fitzgerald, Terry, “Understanding the Fiscal Theory of

Price Level,” NBER working paper 7668, 2000

– Erdogdu, Oya ve Levent Özbek, “Türkiye’de Tüketim Eğilimi ve Maliye Politikas_õ” İktisat,

İşletme ve Finans, Ekim 2005

– Giavazzi, Francesco, Jappelli, Tulio ve Pagano, Marco, “Searching for Non –Linear Effects

of Fiscal Policy: Evidence from Industrial and Developing Countries” NBER working paper

7470, Jan 2000

– Giavazzi, Francesco ve Pagano, Marco, “Can Severe Fiscal Contraction be Expansionary?

Tales of Two Small European Countries” in Oliver Blanchard and Stanley Fischer eds. NBER

Macroeconomics Annual 1990 Cambridge, MA: MIT Press, p.75 –110

– Sutherland, Alan, “Fiscal Crises and Aggregate Demand: Can High Public Debt Reverse the

Effects of Fiscal Policy” Journal of Public Economics, 1997, Vol. 65,