یعامتجا یاهراکهار
-یناگژاو ،یتخانشروظنم
نابز یتخانشروظنم مهف رد یتخانش و ،یروتسد
یسیلگنا هدافتسا دروم یاهراکهار : ی
نابز یناریا نازومآ رسپ
و رتخد
ریملام یلع
)هر( ینیمخ ماما یللملا نیب هاگشناد یا ،
نار
یلع ناشخرد
ناتسلگ هاگشناد ناریا ،
ظنم شناوت و ا رتشیب اما .تسا هتفرگ رارق هعلاطم دروم لصفم روط هب ،شندش حرطم ودب نامه زا یتخانشر اطم نی
ب تاعل م ر عوضو
شنک و یتخانشروظنم دیلوت عقاو تلفغ دروم ابیرقت یتخانشروظنم مهف و کرد و هتشاد زکرمت یملاک یاه
ش .تسا هد دوبن
و کرد یاهدنیآرف و اهراکهار دروم رد یفاک تاعلاطم هجراخ نابز رد یتخانشروظنم مهف
یم قدص مه .دنک
ب ،نیاربان قیقحت
ابز هدافتسا دروم یتخانشروظنم مهف و کرد یاهراکهار هعلاطم هب هک تسا هدرک شلات رضاح ن
اریا نازومآ رد ین ز یلگنا ناب یس
.دزادرپب هجراخ نابز ناونع هب تکراشم
لماش ناگدننک 40
( 20 و درم رفن 20 )نز رفن جشناد و موس لاس ی و
هتشر مراهچ
و شزومآ نیب هاگشناد یسیلگنا نابز یمجرتم دندوب نیوزق رهش رد )هر( ینیمخ ماما یللملا
زآ زا سپ هک فات نوم
نیب زا ل 90
نابز دندش باختنا زومآ آ عمج یارب رازبا هس .
هداد یرو اب یتخانشروظنم نومزآ ،تسخن .تفر راک هب اه رابتعا
ب لاا جات( ا و نیدل
حا م ،افص ید 2010 تکراشم هب ) زمه و هدش هداد ناگدننک
نابز رکفت تلااوس هب خساپ اب نام صم رد نازومآ
و تبث هبحا طبض
هبحاصم نیا نایاپ رد سپس .دش حاصم ،اه
نابز رکفت هوحن هرابرد یهاتوک هب نومزآ هب خساپ رد نازومآ
م خانشروظن رازگرب یت و و
لیلحت زا هدمآ تسد هب جیاتن .دش طبض آ
تسا و یفیصوت یرام ن
:تخاس صخشم ار اهراکهار زا هتسد هس یطاب یاهراکهار
یعامتجا -،یتخانشروظنم یناگژاو
-،یروتسد و مهم .یتخانش یاهراکهار نیرت
یعامتجا -ج لماش یتخانشروظنم هبن
بدا یاه ،
دوب تردق طباور و یعامتجا هلصاف ،ملاک ندوب میقتسم ریغ ای ندوب میقتسم ،ملاک ندوب یمسر ن
راکهار .د و یاه یناگژا -سد یروت
رد یاهراکهار زا عون نیمود نابز .دندوب یتخانشروظنم مهف و ک
ب ءزج شزادرپ یاهراکهار زا مه نازومآ و لک ه
ه هب لک م
ا شناد زا مه ینعی ،دندرک هدافتسا ءزج یعامتج
-خنرس زا مه و یتخانشروظنم یانعم کرد یارب ینتم یاه
م انشروظن دوس یتخ
یسنج .دنتسج ت
هتفای قبط .تشادن اهراکهار عون هس زا هدافتسا رد یرادانعم شقن یاه
ملعم ،قیقحت نیا نابز نی
ا یم یسیلگن دنناوت
نابز یتخانشروظنم مهف و کرد و دنیامن زکرمت یاهراکهار نیا تیوقت و شزومآ رب حیرص روط هب ر نازومآ
شواک اهرواب و یسلاک راتفر ملعم کی
گنا ل یجراخ نابز ناونع هب یسی رد
سیردت ثحابم یعوضوم
رد نیمزرس نیچ
گنو نل
یکیر مل
گنک گنه ،گنک گنه تسیت پب هاگشناد
تاقیقحت رد دروم اهرواب و یسلاک راتفر یجراخ نابز ناونع هب یسیلگنا ناملعم
یارب یشخبرثا سیردت مهم تسا
.
نیا هلاقم کی
هعلاطم یدروم تسا هک هب یسررب و هسیاقم ییارگمه اه و تافلاتخا نیب یاهرواب نایب هدش کی ملعم لگنا نابز ناونع هب یسی
و یجراخ راتفر یسلاک هدهاشم هدش طوبرم هب شزومآ کی هرود ثحابم یعوضوم ینتبم رب راتفگ رپ مود نابز هتخاد تسا
.
رد
نیمزرس ،نیچ ثحابم یعوضوم کی هرود روحم دحاو تسا هک رب نتخادرپ هب ره ود فرط کی عوضوم و نینچمه د هاگدی
یاه زکرمتم نآ هب طوبرم فلتخم تسا
. نیا هرود یارب هتشر یاه یسیلگنا یرابجا و کی هرود یرایتخا ارب ی هتشر یاه ریغ
یسیلگنا تسا
.
هتفای اه یکاح زا نآ تسا هک ملعم هب روط یلک هچنآ ار هک داقتعا تشاد رد سلاک یاه رد س ناشن لمع رد
دادیم
.
ا گ هچر یخرب تافلاتخا دوجو هتشاد ،تسا اما لیلاد نآ طوبرم تفاب هب سیردت و نینچمه لماوع ای هدنریگد دننام مدع
یگدامآ اهنآ و حطس تراهم نابز اهنآ تسا
.
نیا هتفای اه نینچمه ناشن یم دهد هک نیا ملعم هولاع رب ا تاداقتع ،یشزومآ
یرایسب زا یاهرواب کرتشم یشزومآ ار زین رد دوخ هتشاد تسا هک یارب شزومآ ثحابم یعوضوم دننام رکفت ا یداقتن و رکفت
یقطنم رایسب یساسا تسا
.
جیاتن یکاح زا هک دراد نآ مازلا ناملعم
یجراخ نابز ناونع هب یسیلگنا هب
ط رو مظنم طباور نیب
تاداقتعا دوخ و تامادقا یسلاک ار زا قیرط یلمات تیلاعف یسررب
دننک ات دنناوتب تراظن ب یرته رد تفر را هنازور دوخ هتشاد
دنشاب
م یرایمه ریثات سرد
حطس مه یاه هورگ رد یراتفگ یاه شنک دیلوت رب نایاتمه یتکراشم نامتفگ و
حطس مه ریغ و
ریش بجع رخاف ارهز
رف یهانپ همطاف
بانب هاگشناد اریا ،
ن
ٌاریخا هاش یسانشدربراک شزومآ هزوح ، د
غت ی متجا یاهدرکیور یوس هب یتخانش یاهدرکیور زا میاداراپ ری وب یعا
لغا هک هد ب
یگنهرف هیرطن و یتکراشم نامتفگ ریظن یمیهافم لوح
-هرهب اب رضاح شهوژپ .دنخرچ یم یعامتجا م زا یریگ
نامتفگ موهف
یرایمه ریثات یسررب هب یتکراشم سردم
یاه شنک دیلوت رب نایاتمه یتکراشم نامتفگ و تساوخرد یراتفگ
و هاوخرذع یم ی
یاناوت اب( حطس مه ریغ و ) نابز حطس رد هباشم ییاناوت اب( حطس مه یاه تفج ریثات ،نینچمه .دزادرپ افتم ی
حطس رد تو ) نابز
وخن تسد سلاک هس ،روظنم نیا یارب .تسا هدش یسررب یراتفگ یاه شنک دیلوت رب یتکراشم نامتفگ لوط رد رد هدر
حطس
بز طسوتم ا م یرایمه هورگ هس هب یفداصت روط هب یسیلگنا ن سرد
(
TS
نایاتمه یتکراشم نامتفگ ،)
(PCD)
و گ لرتنک هور
هورگ .دندش میسقت
PCD
دربراک نومزآ شیپ تارمن ساسا رب سقت حطس مه ریغ و حطس مه یاه تفج هب یسانش
.دندش می
هلخادم 11 راکارف شزومآ لماش هسلج ره هک دیماجنا لوط هب هسلج ب
یاه تیلاعف نآ لابند هب و یسانشدر ح
م هلاسم ل رب زکرمت
هورگ هک یلاح رد ،اه تیلاعف ماجنا نیحرد .دوب یسانشدربراک
TS
ه ،درک یم تفایرد ار ملعم یرایمه هورگ رد تفج ر
PCD
( سنایراو لیلحت جیاتن .دندرک یم یراکمه تیلاعف ماجنا تهج رد رگیدکی اب
ANOVA
یت نومزآ و ) ن
هنوم یاه
( لقتسم
Independent Samples t-test
هورگ یرترب )
PCD
هورگ رب ار
TS
غ یاه تفج ،نینچمه.داد ناشن مه ری
نایاتمه یرگیجنایم لیسناتپ زا یکاح اه هتفای .دنتشاد یرتهب درکلمع حطس مه یاه تفج هب تبسن حطس د
گارف ر یری
نشدربراک شناد دوبهب هب و هدوب مود نابز یسانشدربراک ا
ج تروص هب نایوجشناد یدنب هورگ هجیتن رد یس یاه تف
س مه ریغ حط
.دراد هراشا
آ ی ا م ساسحا نازومآ شناد ی
تسرد هب هک دننک ی
زرا ی با ی م ی ؟دنوش
یلع کیشیا
هینیتسیا هاگشناد هیکرت ،
ره هک اجنآ زا ی
ک زرا ضرعم رد نازومآ نابز زا ی
با ی م رارق ی گ ی دنر زرا ، ی با ی ص ح ی ح مهم شقن ربتعم و ی
اه نابز شزومآ رد ی
جراخ ی دراد
.
ا ی ن هعلاطم رب زکرمتم گنوگچ ی نازومآ شناد کرد ناونع هب یسیلگنا نابز
جراخ نابز یبایزرا زا ی رد
تفاب
کرت دشاب یم هی . 481 زومآ شناد یوجشناد و یجراخ نابز ناونع هب یسیلگنا نابز
زا 24 حطس هسردم یک
-12 و 8 هاگشناد رد
ای ن دندرک تکرش هعلاطم
.
زا شهوژپ حرط هویش
طلتخم درب هرهب رط زا اه هداد و ی
ق هبحاصم ،همانشسرپ بقاعتم
عمج هدهاشم و
روآ ی دش
.
اتن ی ج ش زا نازومآ شناد هک داد ناشن ی
هو اه ی زرا ی با ی اضر ی ت من ساسحا و دنرادن ی
زرا هک دننک ی با ی اهنآ زا یتسرد
دریگ یم تروص
.
نچمه ی ن هک دش هدهاشم زرا ماگنه
ی با ی ماجنا نازومآ شناد زا
ور ی درک تنس ی صوصخ رب زکرمت اب ی
تا مسر ی
لگنا ی س ی دوشیم هدافتسا
.
ا رب هولاع ی ن ، تفای ک هک دش ی ف ی ت زرا ی با ی اپ سرادم رد یی
ن ناونع هب و تسا ی
ک مسر مازلا ی ارب ی
هب نداد هرمن شخب رد .تسا هدش هتفرگ رظن رد سلاک نازومآ شناد
اپ ی نا ی ا ،هلاقم ی هد اه یی ارب ی زرا ی با ی پ رثوم ی داهنش هدش
تسا
ریثأت همانرب یزیر ینامز توافتم تیعقوم هس رد رب
،یگدیچیپ تقد
و راتشون تسلاس ناریگارف
یناریا
نابز
یسیگنا
رف تلیضف دمحم یلع
یریثک غورف
تخبون دمحم
شناد دزی هاگ ، ناریا
هعلاطم رضاح یسررب هب تاریثأت تافتم هس یویرانس فلتخم نامز همانرب یزیر ( ینعی 0 هقیقد ، 10 هقیقد و 20 هقیقد ) تحت هس
عون توافتم تیعقوم :
( 1 ) عوضوم هئارا ، ( 2 ) عوضوم هئارا و
هدیا ،اه و ( 3 ) عوضوم هئارا ، هدیا اه و یاهراتخاس یلک .دزادرپ یم
نیا هدمع رصنع هس رتهب هچ ره تخانش هب یحارط عون یگدیچیپ
ینتم ، تقد یروتسد و تسلاس رد ینابز نابز ناریگارف راتشون
مود دیامن یم کمک .
دص و تشه تکرش هدننک نز و درم هب تروص یفداصت رد هس طیارش رارق ینامز دندش هداد ، یتروص هب
هک ره مادک یاراد 36 وضع دنشاب ره . هورگ ینامز دوخ ، هب هس هورگ رتکچوک 12 میسقت هرفن هدش یوحن هب هک ره تحت هورگ
تیعقوم عون هس زا یکی ینابز
رکذلا قوف دنتخادرپ تیلاعف هب .
جیاتن هسیاقم روبزم یاهورگ یا هک
نتشون هب یللادتسا مامتها
هک دومن راکشآ ،دندیزرو همانرب
همانرب یزیر نامز ی 20 هقیقد یا نوتم هدیچیپ یرت ار رد هسیاقم اب هورگ یاه نودب همانرب یزیر نامز ی دیلوت یم دننک . ،هچرگا
هدش فیرعت تیعقوم هس و
نینچمه لماعت نیب نامز همانرب یزیر و تیعقوم هس نیا و چیه
ریثأت رصنع هس رب یرادانعم چیپ
یگدی
ینتم ، تقد یروتسد و تسلاس یلو تشادن رب رد ینابز تیعقوم هس ره رد
رب تقد یلک درکلمع ناگدنسیون هدوب راذگ رثا
.تسا تاسیاقم هک داد ناشن یجوز رد
تیعقوم عوضوم ، هدیا اه و یاهراتخاس یلک تیعقوم( 3 ) هسیاقمرد اب هئارا عوضوم
تیعقوم( 2 ناریگارف ) تقد رتشیب یبسن رد ی دنا هداد ناشن دوخ راتشون .
هتفای یاه نیا هعلاطم جیاتن دناوت یم یدیفم
ار یارب
نایبرم نابز و نابز نازومآ رد هعسوت تیفیک راتشون ،دوخ هب ،هژیو اب هجوت هب هس هناگ یاه یگدیچیپ ، تقد و تسلاس رب رد
دشاب هتشاد و ، تیمهارب نامز همانرب یزیر لبق زا تیلاعف راتشون یثات و حطس رب نا ر یگدیچیپ
نوتم هتفای شراگن رهم ناریگارف
دراذگب دییات .
وجشناد هدافتسا نای
یسیلگنا نابز ژتارتسا زا
ی وجتسج ی لگنا تاعلاطا یسی
لانآ نی
نچ وز تیک -گنیچ نچ
ناویات ،گنایوئاچ یروانف هاگشناد
ا زا فده نی سررب هعلاطم ی ژتارتسا یاهی وجتسج ی لگنا تاعلاطا سی
ی آ لان نی دشاب یم ی وجشناد هک
نای لگنا یسی نابز ناونع هب
جراخ ی رارق هدافتسا دروم دنهد یم
.
پ هنیشی و و یگژی اه ی شناد ره وج ن زی سررب دروم ی ات تفرگ رارق ایآ هک دوش صخشم
ثأت یری ژتارتسا رب ی اه ی وجتسج ی شناد نایوج دنراذگ یم هن ای
.
رد ا نی زا هعلاطم هدش رظن دیدجت لکش نشسرپ
هما ژتارتسا ی
وجتسج ی لانآ تاعلاطا یحارط نی
طسوت هدش یاس ( 2009 ) تسا هدش هدافتسا
.
نیا همانشسرپ نایم دادعت 537 وجشناد هدزای زا
ات هاگشناد ناوی دش عیزوت
.
اتن جی هک داد ناشن ناگدنهد خساپ
زا نیلانآ یسیلگنا تاعلاطا یوجتسج یاه یژتارتسا نازیم هب
طسوتم هدافتسا نیامن یم د . ا رب هولاع نی نعم توافت ، ی راد ی شناد هدافتسا هوحن رد نایوج
زا تاعلاطا یوجتسج یاه یژتارتسا
نیلانآ یسیلگنا رد
ندیشخب دوبهب هب
اناوت یی لگنا ندناوخ یسی ارب ناشفادها ، ی
لانآ ندناوخ نی نامز تدم و هک ی لانآ تروصب نی
،دننک یم یرپس دراد دوجو
.
ا رب هولاع نی فلاخ رب ، هتفای اه ی لبق ی زا هدافتسا رد ، یسیلگنا تاعلاطا یوجتسج یاه یژتارتسا
نیلانآ ب نی نز نا درم و نا نعم توافت ی راد ی دشن تقای
.
تیاهن رد شناد رثکا ، نایوج اهراکهار زا هدافتسا زا ی
بانتجا یم ا .دندرک نی قحت قی تاعلاطا ی م هئارا ار ی بدا هک دهد تای دروم رد دوجوم یژتارتسا
اه یسیلگنا تاعلاطا یوجتسج ی
نیلانآ ارب ار ی وجشناد یجراخ نابز ناونع هب یسیلگنا نابز نای دیامنیم لیمکت ار
.
یلاتعا راتفر و ،یفطاع ،یتخانش تکراشم رب یحلاصا یاهدروخزاب ریثات :هنایارگ ناسنا شزومآ ،ی
نابز ناریگارف نابز یریگدای و هزیگنا یسیلگنا
هداز ینغ هناسفا
نیذآ یریما
هداز یدهاج اروفص
د )ع( اضر اما یللملا نیب هاگشنا ناریا ،
هعلاطم شزومآ قادصم ناونع هب ناملعم یحلاصا دروخزاب تاریثات یواکاو هب رضاح هنایارگ ناسنا
تروص هب .تسا هتخادرپ
تاریثات نیا ،صاخ ب دروم نازومآ نابز تیقفوم و ،ینورد هزیگنا ،یسلاک تکراشم هزوح رد
هعلاطم نیا .دنا هتفرگ رارق یسرر
رد کی هسسؤم نابز رد دهشم ناریا ، ماجنا دش . هعماج یرامآ لماش 42 نابز زومآ هتفرشیپ ینابز حطس اب مناخ دوب
. هب روظنم
یسررب ریثات یحلاصا دروخزاب رب
،تکراشم زیگنا ی ه د ،ینور و تفرشیپ نابز ،نازومآ زا یقیفلت درکیور لکشتم
زا یاهشور
یمک ( یشیامزآ ) و یفیک ( هبحاصم و )هدهاشم هدافتسا دش . تکرش ناگدننک هب ود هورگ شیامزآ و لرتنک میسقت دندش .
یاهاطخ ندرک تبحص رد ناگدننک تکرش
هورگ شیامزآ اب هس شور دروخزاب یحلاصا لماش حیحصت طسوت مه ایات ن ،
،جارختسا و حلاصارارکت دش
. رد یلاح هک یاهاطخ تبحص ندرک تکرش نک ناگدن رد هورگ لرتنک ًامیقتسم طسوت ملعم حلاصا
دش . یارب شجنس هزیگنا ینورد ، زا همانشسرپ
MSLQ
،ناراکمه و چیرتنیپ( 1991
) هدافتسا دش . تکراشم نابز نازومآ زا
قیرط سایقم رازبا -هسردم نییعت ،دش هک هبنج ه یا ،یراتفر یفطاع ، و یتخانش تکراشم یلیصحت ار یبایزرا یم دنک
( ردرف کی س ، دلفنمولب ، لدیرف ، و ،سیراپ 2005 .) زا نومزآ لباب یارب یبایزرا تراهم نابز هدافتسا دش . یارب یسررب ریثأت
دروخزاب یحلاصا رب ینورد ی هزیگنا ،
نومزآ یت لقتسم ارجا دش . جیاتن ، یشخبرثا دروخزاب لاصا یح ار رد شیازفا هزیگنا ینورد
تابثا درک . زا لیلحت سنایراو دنچ غتم یری یهورگ نیب کی
هفرط
(MANOVA)
یارب یسررب شقن دروخزاب یحلاصا رد
تکراشم ،یتخانش یراتفر ، و یفطاع هدافتسا دش . صخشم دش هک ره هس عون تکراشم تحت ریثات رارق هتفرگ و نیرتشیب توافت
رد یفطاع تکراشم و
ک نیرتم توافت رد تکراشم یراتفر هدهاشم دش . دروم رد تفرشیپ ،نابز اتن جی یکاح زا نآ تسا هک
دروخزاب یحلاصا رد هورگ شیامزآ ثعاب تیقفوم رتشیب ینابز یم دوش . تسیب و جنپ دصرد زا لک تکرش ناگدننک سپ زا
نایاپ هرود هبحاصم دندش . هتفای یاه لیلحت هدش زا قیرط مرن رازفا
MAXQDA