75
تفاب رد یور و لکین ، مویمداک نیگنس تازلف تظلغ هسیاقم و یریگ هزادنا
هلضع یکاروخ
یهام کدرا
(
Esox lucius
)
یلزنا بلاات
یدمحا انیم
( 1 )،
روپ یناخ رغصا یلع
( 2 )،*
یمساقلاوبا داوج دیس
( 1 ) Ahmadimina64@yahoo.com 1 -ا ،شل-ات ،تل-ایش هورگ ،شل-ات دح-او ، یمل-اس-ا د-ازآ ه-اگشن-اد ناری 2 ،یلخاد یاه بآ یرورپ یزبآ هدکشهوژپ یلزنا ردنب ، ناریا :تفایرد خیرات رهم 1939 :شریذپ خیرات دنفسا 1939 هدیکچ یهام کدرا ( Esox lucius ) هب و تسا یلزنا بلاات یموب یاه هنوگ زا یکی دروم زابرید زا دراد هک یعوبطم تشوگ تلع علاطم نیا .تسا هتفرگ رارق مدرم هجوت ه روظنم هب ،مويمداک نيگنس تازلف هدنیلاآ داوم تظلغ هسیاقم و عمجت نازيم یسررب هلضع یکاروخ تفابرد یور و لکين یهام کدرا زا ) قرش ,یزکرم ،برغ( هاگتسیا هس رد لاس رد یلزنا بلاات 1931 هاگتسیا ره زا یفداصت تروصب قيقحت نیارد. تفریذپ تروص 11 نازوا رد یهام هنومن ريگشوگ روت اب ديص شور هب درادناتسا دش ديص . یمتا بذج هاگتسد کمک اب نيگنس رصانع تظلغ یريگ هزادنا هلعش داد ناشن قيقحت نیا جیاتن .دش ماجنا نيگنايم ربارب برغ بلاات یهام کدرا رد مويمداک زلف تظلغ 10 / 1 یزکرم بلاات و قرش بلاات رد و 13 / 1 مرگ رد مرگورکيم نزو کشخ و بيترت هب قرش ، یزکرم ،برغ بلاات یهام کدرا رد لکين زلف تظلغ نيگنايم 44 / 1 ، 93 / 1 ، 22 / 1 رد مرگورکيم مرگ قرش بلاات ،یزکرم ،برغ بلاات یهام کدرا رد یور زلف تظلغ نيگنايم و کشخ نزو بيترت هب 22 ، 00 / 20 ، 00 / 19 مرگ رد مرگورکيم ..دش هدهاشم کشخ نزو یا رد نيب یهام کدرا هلضع تفاب رد یور و لکين ، مويمداک تظلغ هعلاطم ن ینعم فلاتخا هعلاطم دروم یاههاگتسیا تشادن یراد ( 10 / 1 p> یوراد و اذغ یاهدرادناتسا اب یور و لکين ،مويمداک نازيم .) اکیرمآ ( FDA و ) ( یناهج تشادهب نامزاس WHO دش هسیاقم ) . ک دهد یم ناشن هدمآ تسدب جیاتن رد لکين تيمس نازيم ه زاجم دح کیدزن یزکرم بلاات هنومن رد و رتشيب برغ بلاات هنومن درادناتسا اب هسیاقم رد WHO دشاب یم دناوتيم نیا هک .دشاب هعماج ریذپ بيسآ یاه هورگ رد یهام نیا فرصم یتملاس دیدهت یارب رادشه کی یدیلک تاملک : ،لکین ،یور ،مویمداک بلاات ،یهام کدرا یکاروخ تفاب ،یلزنا لوئسم هدنسیون *76 همدقم زا مهم رایسب یاهاذغ زا یکی ناونع هب هتشذگ زا نایزبآ ییاذغ شزرا رظن ( یاه یبرچ ،لااب تیفیک اب یاه نیئتورپ هدوب حرطم ییوراد و )یندعم داوم و نیماتیو، هدشن عابشا ،ناراکمه و ینیسح (دنا 1811 ناونعب نیگنس تازلف ) ی یبآ یاهطیحم یاه هدنیلاآ یلصا یاههورگزا یک یاهتیلاعفرثارد هدمعروطب زین و یعیبط یاهدنیآرفرثارد دنبای یم هار یبآ یاهطیحم هب یناسنا ( al, 2007 .(Humtsoe et هدنیلاآ وزج رصانع نیا یاه هیزجت کیژولویب یاهدنیآرف یط و دنتسه رادیاپ رایسب دنوشیمن Sartag et al., 2005) رد دنناوتیم یزلف رصانع ) قامعا رد ،هدنام یقاب قلعم ای ل ولحم تروص هب بآ طیحم (دنوش بذج هدنز تادوجوم طسوت ای و دنبای بوسر 2005 ، (Turkmen et al ای و تازلف میقتسم علب هب رداق یهام قلعم تارذ قیرط زا میقتسمریغ روط هب اهنآ تفایرد (دشابیم بآ رد دوجوم ,2005 (Mendil et al هتبلا ، تظلغ نازیم عمجت ریثات تحت یهام ندب رد رصانع عبنم ،یکیژولویب یاهتوافت ،یلصف لماوع لثم ییاهروتکاف ،یروش ،بآ یمیش لماش( یطیحم تیعضو ،یا هیذغت یروآرف شور تیاهن رد و )اه هدننک هدولآ و ترارح هجرد دریگ یم رارق اذغ Carvalho et al,2005) ) یلزنا بلاات هب هک هدوب یعیبط یاهمتسیسوکا نیرتشزرا اب زا یکی شزرا یاراد نایزبآ ، مسیروتوکا ،یتسیز عونت ظاحل رهش هعسوت ، تیعمج شیازفا هنافساتم ، تسا یداصتقا لیلاد هب ریخا یاهلاس یط یزرواشک و عیانص ، ینیشن و یتعنص یاهباسپ دودحمان و هدنیآزف هیلخت ریظن فلتخم اناور و یرهش ، یزرواشک یاهتیلاعف زا یشان یدیلوت یاهب ایو امیقتسم هک دراد هارمه هب ار تازلف فلتخم تابیکرت نیا دورو ،دنزیریم بلاات هب یهتنم یاه هناخدور قیرط زا و هدش بلاات یعیبط متسیس ندروخ مهب ببس اه هدنیلاآ ( یتسیز عمجت ثعاب تدم زارد رد Bioaccomulation ) و هدنیلاآ رصانع صوصخ هب نایزبآ تفاب رد یمس قوف یم ییاذغ هریجنز رد ندش دراو لیلد هب و هدش نایهام هرطاخم هب ار ناگدننک فرصم تشادهب و تملاس دناوت یتح و یبصع ، ینوخ یاهیرامیب عاونا زورب ببس و هتخادنا ،یدرکهد یهلا حتف(.ددرگ یکیتنژ 1812 هنوگ زا یکی ) م کدرا یلزنا بلاات یموب یاه تلع هب هک تسا یها یلحم مدرم هجوت دروم زابرید زا دراد هک یعوبطم تشوگ یچراکش یهام کدرا . تسا هتفرگ رارق نادایص و اه همعط زا یعیسو رایسب فیط زا و تسا ییوقرایسب رد یرتشیب لیسناتپ هنوگ نیا نیاربانب دنک یم هدافتسا . دراد نیگنس تازلف هلمج زا اه ه دنیلاآ عمجت Imanpour Namin,2011) یریگ هزادنا هنیمز رد ) هتفرگ تروص یدایز تاعلاطم نایهام رد نیگنس تازلف ( ناراکمه و نلادرا عجشا هب ناوت یم هک تسا 1811 ،) ( ناراکمه و ینادنب 1811 ( قاصلا ،) 1811 یمیهاربا ،) ( ناراکمه و یزیریس 1811 ( ناراکمه و هدنهانپ ،) 1811 ،) ( ناراکمه و یناسارخ 1812 ( ناراکمه و یتعیرش ،) 1812 ) .دومن هراشا لکش 1 : يلزنا بلاات يتاعلاطم ياههاگتسيا تيعقوم اه شور و داوم یلزنا یللملا نیب بلاات قیقحت نیارد هعلاطم دروم هقطنم دشابیم . َرزخ یایرد یبونج لحاسرد بلاات نیا 21 ° 83 و یلامش ضرعاب 252 ° 91 یگ ناتسا رد یقرش لوط نلا ( .تسا هدش عقاو Sadeghirad ,1997 قیقحت نیارد ) 83 ددع یهام کدرا لاسرد 1811 زا ریگشوگ روت و قیاق اب ،رانکبآ( یلزنا بلاات هاگتسیا هس ،هلاخدنه لکش( )ناجیش 1 هنومن سپس . دندش دیص ) اه ینک تسوپ ،یمکش هیلخت یاه هلیف هاگنآ .دندیدرگ هلیف و هلضع تفاب ره یهام سیا نژومه تروصب ریگ ناوختسا هاگتسد طسوت هاگت رصانع شجنس یارب .دمآرد یور و لکین ، مویمداک دودح 83 -23 یامد رد یهام هدش نژومه هنومن زا مرگ 55 هجرد سویسیلیس تدم هب 13 هاگتسدرد تعاس لدمریاردزیرف CHRIST-LCG دیدرگ کشخ ًلاماک ناملآ
77 . ک یقرب بایسآ زا هدافتسا اب اه هنومن تسدکی و مرن ًلاما دندش . طولخم و رت مضه شور اب اه هنومن ییایمیش مضه (دیسا 4 HCLO / 3 HNO ) سپس .تسا هتفرگ تروص ذغاک طسوت ندش درس زا دعب ار هدش مضه یاه هنومن هرامش نمتاو( یفاص 92 بآ زا هدافتسا اب و هدومن فاص ) مجح هب یمجح یاه نلاب رد هدش ریطقت رابود رطقم 25 س یس ی دیسر هک ینلیتا یلپ یاهیرطب لخاد اه هنومن . تسا هنومن دک بسچرب یاراد دش هتخیر تسدب لولحم . زا کی ره تظلغ و بذج رادقم و قیرزت هاگتسد هب هدمآ بذج هاگتسد طسوت یور و لکین ، مویمداک نیگنس تازلف نپاژ یناپمک هلعش یمتا SHIMADZU لدم AA/680 .دش هدناوخ Roger, 1994, MOOPAM, 1999) تهج ) اب درادناتسا یاهلولحمزا ،نویساربیلاک طخ ندیشک ردام درادناتسا لولحم زا هک فلتخم یاهتظلغ (stock standard) تظلغاب 1000 ppm دندوب هدش هیهت دش هدافتسا . هجرد اب زین زاین دروم یهاگشیامزآ داوم هیلک تکرش زا لااب صولخ Merck .دیدرگ هیهت ناملآ وظنم هب ر زا یزاس هدامآ شور زا نانیمطا و راک شور تحص دییات یهام یاه هنومن ، ( درادناتسا ندوزفا شور زا Standard addition ( یبایزاب دصرد و ) recovery percentage ) قیقحت نیا رد . دش هدافتسا 13 لولحم رتیل یلیم رب( توافتم تظلغ ود اب شجنس دروم تازلف درادناتسا ) ما یپ یپ بسح . دش هفاضا شیامزآ هنومن هب و هیهت طیارش رد و هباشم تروصب هنومن ود هک تسا رکذ نایاش درادناتسا لولحم اهنآ زا یکی هب طقف و دندش هیهت ناسکی دصرد و نییعت هناگادج مادک ره تظلغ هاگنآ ،دش هفاضا درگ هبساحم هعلاطم دروم تازلف یبایزاب ی شیازفا جیاتن .د نومن هب درادناتسا تازلف یبایزاب دصرد و یهام یاه ه ( نیگنس 1 / 12 -8 / 11 هدافتسا دروم شور هک داد ناشن ) یفاک نانیمطا زا هعلاطم دروم نیگنس تازلف نییعت یارب هدافتسا دروم درادناتسا هکنیا حیضوت .تسا هدوب رادروخ رب ینحنم و یبایزاب دص رد هبساحم یارب شور نیا رد درادناتسا زا نویساربیلاک (عجرم Standard Reference matrials (SRM تظلغ ادتبا راک نیا یارب .تسا هدوب دادعت هب زلف ره درادناتسا فلتخم یاه 6 هتخاس درادناتسا ینحنم یمتا بذج هاگتسد هب قیرزت زا سپ و مسر یریگ هزادنا دروم تازلفزا مادک ره نویساربیلاک مه زا سپ و هدش هدامآ یاه هنومن سپس .دیدرگ و ندز و بذج ریداقم و قیرزت هاگتسد هب لولحم ندش تخاونکی .دیدرگ تئارق تظلغ سپ هداد عیزوت ندوب لامرن هکنآ زا نومزآ زا هدافتسا اب اه Kolmogorov – Smirnov دیدرگ صخشم اب هلصاح یاه هداد یرامآ لیلحت و هیزجت رازفا مرن SPPS-17 ای دوجو یسررب تهج .تفریذپ ماجنا وجو مدع شیامزآ دروم یاه هورگ نیب راد ینعم فلاتخا د فلاتخا ندرک صخشم یارب و هفرط کی سنایراو زیلانآ زا دروم یاه هورگ ندوب راد ینعم تروص رد اه نیگنایم نیب نومزآ شیامزآ Tukey یراد ینعم حطس رد 0.05) P< ) دیدرگ هدافتسا . مسر یارب لکش رازفا مرن زازین اه Excel .دش هدافتسا جیاتن عمجت نازیم بیترت هعلاطم نیا رد تازلف تفاب رد یکاروخ هلضع کدرا یزکرم ،برغ( هاگتسیا هس رد یهام )قرش و هب تروص یور < لکین < مویمداک هک دمآ تسدب نومزآ هب هجوت اب یشیازفا دنور نیا T-test on sample رد یرامآ نانیمطا حطس 15 تسا راد ینعم دصرد ( 0.05 > p ). مويمداک ,هفرط کی سنایراو زیلانآ نومزا جیاتن هک دهد یم ناشن نیب یهام کدرا هلضع تفاب رد مویمداک تظلغ تشادن یراد ینعم فلاتخا هعلاطم دروم یاههاگتسیا . ( p>0.05 ) . ( نیگنایم ± )رایعم فارحنا مویمداک زلف تظلغ ربارب برغ بلاات یهام کدرا رد 33 / 3 ± 35 / 3 کرم بلاات رد و یز 331 / 3 ± 31 / 3 بلاات و قرش 331 / 3 ± 31 / 3 کشخ نزو مرگ رب مرگ ورکیم ، دش هدهاشم . تشادهب نامزاس درادناتسا اب هسیاقم رد یناهج 2 / 3 WHO= اکیرمآ یوراد و اذغ نامزاس 1 = FDA زا رت نییاپ مویمداک تیمس نازیم هقطنم هس ره رد (.تسا هدش هدهاشمزاجم دح لکش 1 )
78 لکش 1 نيگنايم هسياقم : ( ± عمجت نازيم )درادناتسا ياطخ هدش ديص يهام کدرا يکاروخ تفاب رد مويمداک زا 3 هاگتسيا (يلزنا بلاات p>0.05 ) لکين هلضع تفاب رد لکین تظلغ هدمآ تسدب جیاتن هب هجوت اب ینعم فلاتخا هعلاطم دروم یاههاگتسیا نیب یهام کدرا .تشادن یراد ( p>0.05 ) ( نیگنایم ± )رایعم فارحنا و یزکرم ،برغ بلاات یهام کدرا رد لکین زلف تظلغ بیترت هب قرش 81 / 3 ± 99 / 3 ، 33 / 3 ± 83 / 3 ، 38 / 3 ± 22 / 3 کیم .دوب کشخ نزو مرگ رب مرگ ور اب هسیاقم رد درادناتسا 81 / 3 = WHO هنومن رد لکین تیمس نازیم دح کیدزن یزکرم بلاات هنومن رد و رتشیب برغ بلاات درادناتسا اب هسیاقم رد و تسا هدیدرگ هدهاشم زاجم 1 = FDA ( دشاب یم زاجم دح ریز هاگتسیا هسره لکش 2 ) لکش 2 نيگنايم هسياقم : ( ± عمجت نازيم )درادناتسا ياطخ زا هدش ديص يهام کدرا يکاروخ تفاب رد لکين 3 هاگتسيا (يلزنا بلاات p>0.05 ) يور اتن یهام کدرا هلضع تفاب رد یور تظلغ داد ناشن جی .تشادن یراد ینعم فلاتخا هعلاطم دروم یاههاگتسیا نیب ( p>0.05 ) ( نیگنایم ± )رایعم فارحنا رد یور زلف تظلغ یهام کدرا بیترت هب قرش و یزکرم ،برغ بلاات 61 / 1 ± 21،52 / 11 ± 55 / 25،91 / 21 ± 55 / 18 مرگ ورکیم .دوب کشخ نزو مرگ رب درادناتسا اب هسیاقم رد 133 = WHO و 93 = FDA س ره رد زاجم دح ریز هاگتسیا ه لکش (دشاب یم 8 ) لکش 3 نيگنايم هسياقم : ( ± عمجت نازيم )درادناتسا ياطخ ديص يهام کدرا يکاروخ تفاب رد يور زا هدش 3 هاگتسيا ( يلزنا بلاات p>0.05 ) ثحب یلک تروصب هک دش صخشم هدش ماجنا قیقحت رد رد یور زلف عمجت یکاروخ تفاب تازلف هب تبسن هلضع ن تسا رتشیب مویمداک و لکی . (ناراکمه و روپ نسح 1818 ) ور تازلف تظلغ تفاب رد ار مویمداک و ی یکاروخ هلضع یسررب نیا رد .دندومن هعلاطم هلاکنایم بلاات دیفس یهام روم تازلف تظلغ نیگنایم جیاتن د یور تروص هب هعلاطم > دمآ تسدب مویمداک . Safiur Rahman, ناراکمه و رد لاس 2312 ( نیگنس تازلف حوطس Cd, Ni, Zn ) و م یخرب هلضع رد نآ رطخ یبایزرا هناخدور یکاروخ نایها Bangshi . دندومن یسررب شدلاگنب رد دنور هعلاطم نیا تروصب اهنآ تظلغ یانبم رب تازلف عمجت یور > لکین > .دش شرازگ مویمداک Javed ( 2313 ، )
79 ،لکین( نیگنس تازلف عمجت مویمداک )یور و هس رد ار ( مهم یراجت نایهام زا هنوگ Channa punctatus
Labeo rohita, Clarias gariepinus,
) یسررب دروم .دنداد رارق تظلغ یانبم رب تازلف یناوارف هعلاطم نیا رد یور تروصب اهنآ > لکین > تسا هدش نییعت مویمداک . Kumar و Mukherjee ( 2311 ) نیگنس تازلف لکین( )یور و مویمداک، 85 هلضع هنومن لحاوس یهام بلاات جیاتن .دندومن زیلانآ اتاکلوک یشهاک بیترت هک داد ناشن تروصب تازلف Zn > Ni > Cd دشاب یم یاه یسررب هک .دنراد یگنهامه قیقحت نیا جیاتن اب هدش رکذ یلااب عمجت یاهدنیآرف رد نآ مهم شقن هب ناوتیم ار یور زلف و نایزبآ یمسیلوباتم یاهدنیآرف و یسفنت ،یمیزنآ نیا یعیبط روضح و یسانش نیمز اشنم نینچمه رصنع نازیم هب تبسن یور زلف عفد نازیم یفرط زا .داد طابترا . دشاب یم هتسهآ رایسب ،نآ یتسیز عمجت Tekin-Ozan, 2005) ،ناراکمه و روپ نسح 1818 ) . Evans و ناراکمه ) 2335 ) نایهام هک دنداد ناشن ناشتاعلاطم رد عمجت نازیم رد ا ر یراکشآ توافت ،فلتخم ییاذغ میژر اب دنیلاآ رد ناوت یم ار نآ لیلد هک دنهد یم ناشن اه ه و یژولویزیف ،یطیحم یاهرتماراپ ،یکیژولویب یاهریغتم دومن وجتسج یهام هاگتسیز . یور رب ییاذغ میژر رثا طسوت رگراکش نایهام رد یگدولآ نازیم Voigt و Kidwell رد رگراکش نایهام هک دش شرازگ و هعلاطم عمجت هب یرتشیب لیامت رگراکش ریغ نایهام اب هسیاقم و تسا ییوقرایسب یچراکش زین یهام کدرا .دنراد تازلف دنک یم هدافتسا اه همعط زا یعیسو رایسب فیط زا (. و یزیریس یمیهاربا هداز یکاس ، 1811 . ) لیلد نیمه هب تشیب لیسناتپ هنوگ نیا عمجت رد یر هلمج زا اه هدنیلاآ .دراد نیگنس تازلف نازیم نیب جیاتن ساسارب عمجت تازلف رد یکاروخ تفاب هلضع یهام کدرا دروم یاههاگتسیا رد قیقحت جیاتن .دشن هدهاشم یراد ینعم فلاتخا هعلاطم نیگنس تازلف هدش نییعت زاجم یاهدرادناتسا اب ینونک FDA و WHO .تسا هدش هسیاقم ( Chen&Chen, 2001 & WHO,1996 & WHO,1985 ) تظلغ هعلاطم دروم هنوگ هلضع یکاروخ تفاب رد یور و مویمداک یناهج تشادهب نامزاس زاجم دح زا رتمک هاگتسیا هس ره دش هدهاشم یناهج رابوراخ نامزاس و . هعلاطم نیا رد عمجت حطس نامزاس درادناتسا اب هسیاقم رد لکین رد یناهج تشادهب رد و کیدزن یزکرم بلاات یهام کدرا . .دش هدهاشم زاجم دح زا رتشیب برغ بلاات هنومن رد زلف نیا هدننکدیلوت عبانم رب دراد ترورض نیاربانب تراظن نآ یدورو یاه هناخدور و بلاات فارطا هضوح عبانم زا یکی هک نیا هب هجوت اب . دریگ تروص یرتشیب اه طیحم هب زلف نیا دورو یلصا ،یتعنص تاسیسأت ،یبآ ی و یلیسف یاه تخوس ،هلابز نفد زا لصاح یاه بلاضاف .دنتسه یرهش تاعیاض (2000) Campbell هک داد ناشن نایم زا .دراد یرتشیب عمجت رگراکش نایهام رد لکین زلف ریغ تازلف ءزج ، لکین دننام یتازلف نیگنس تازلف یلوباتم یارب هک موهفم نیا هب دنتسه یرورض ندب مس ندب یارب زین اه نآ مک ریداقم یتح و دنتسین زاین دروم دنتسه یرصانع نیگنس تازلف رگید هتسد اما . تسا رضم ریداقم عقاو رد و دنزاین دروم ندب ی ارب مک رادقم هب هک ءوس تارثا هب رجنم دناوت یم اه نآ درادناتسا دح زا رتلااب (.دشاب یم هتسد نیا زا یور هکددرگ هاربا و یزیریس یمی هداز یکاس ، 1811 . ) رد یور و لکین ،مویمداک فرصم زود تاعلاطم ساسا رب ناسنا EPA طیحم تظافح سناژآ( بیترت هب )اکیرمآ تسیز 331 / 3 ، 32 / 3 ، 8 / 3 رد مرگ یلیم یلیعامسا( .تسا هدش شرازگ زور رد مرگولیک ،یراس 1811 ) رد یناسنا یاهتیلاعف ددرگ یم داهنشیپ لاات هیشاح یتسیز ریغ ریاخذ زا تشادرب یگنوگچ و ب شجنس و یتعنص زکارم زا رمتسم دیدزاب و ییاسانش بلاات نینچمه .دریگ تروص اهنآ باسپ رد هدنیلاآ داوم یبایزرا و زیربآ هضوح یاه هناخدور یور رب عماج تاقیقحت دیاب قیرط زا بلاات هب اه هدنیلاآ هنایلاس دروآرب و بلاات جنا اه هناخدور .دریگ ما ینادردق و رکشت رتکد هنامیمص یاهیراکمه زا ساپس و رکشت تیاهن ،یئاباب سدنهم ،داژن یفلز سدنهم ، شنمهب رتکد ،یلیلج رد تسود نطو سدنهم ،روپ عیفر سدنهم ،عراز سدنهم زکرم ناسانشراک زا نینچمه و قیقحت نیا ماجنا للاخ زبآ هدکشهوژپ و نایزبآ یروآرف تاقیقحت یلم یرورپ ی .ددرگ یم ینادردق و رکشت ناشغیرد یب یاهکمک تهج
80 عبانم .ا ،قاصلا ، 1331 ، تلاضع رد نیگنس تازلف یخرب نییعت یایرد یزکرم بونج یلومعم روپک و دیفس یهام هرامش ،یکشزپماد هیرشن .رزخ 11 . يميهاربا يزيريس ز، . و .م.هداز يکاس 1311 یسررب . سم ،برس ،مویمداک نیگنس تازلف تفابرد یور و یگتشابنا،یلزنا یللملا نیب بلاات یهام یکدرا هلضع .ناردنزام یکشزپ مولع هاگشناد هلجم .تارطخ یبایزراو هرامش مود و تسیب هرود 13 . ،يراس يليعامسا ع ،. 1331 ، و تشادهب ،اه دنیلاآ. رهم شقن تاراشتنا. تسیز طیحم رد درادناتسا . .آ ،نلادرا عجشا ، .م ،يبارهس ، ريم ،يرديح .س و ،يگيب هلادبع ،.ع 1333 ،برس ،هویج نازیم یسررب. یجاح فوس یهام دبک و هلضع تفاب رد سم و یور رد یلزنا بلاات زا ناجیش و رانکبآ هیحان ود رد ناخرط .ییایرد نونف و مولع هلجم یاه شهوژپ .راهب لصف .غ،ينادنب ، يمتسر ، ،ح و يقلي ، ،س 1331 . حطس ورک ،مویمداک ،برس( نیگنس تازلف تفاب رد )یور و م (روپک یهام دبک و هلضع Cyprinus carpio L.,1758 .ناتسلگ ناتسا لحاوس ) تلایش یملع هلجم هرامش / مهدزون لاس ناریا 9 . .م،هدنهانپ ، ،يروصنم .ن ، ،يناسارخ .ن ، ،يسابرک .ع و .يضاير .ب ، 1311 . هوقلاب رطخ و ههجاوم نیمخت یهام کدرا فرصم زا یشان ( Esox lucius یلوک هاش ، ) ( Chaleaiburnus chaleoide ( یلحم روپک و ) Cyprinus carpio ) نایموب رد مورک و مویمداک ،برس زلف هس یواح یشهوژپ یملع همانلصف .یلزنا بلاات هیشاح بلاات یژولویبوکا .زاوها دحاو یملاسا دازآ هاگشناد 13 -18 ( ، 5 ) 16 . ،روپ نسح .م ، يياجر .ق ، ، ميرک ي ، م ،. نايسودرف ، ف . و م دار ول دوصق ، ،.ر 1313 یبایزرا و تظلغ نییعت . زا یشان یورو سم ،مویمداک ،برس تازلف ییاذغ رطخ دیفس یهام فرصم (Rutilus frisii kutum)
رد .هلاکنایم یللملا نیب بلاات هلجم هاگشناد مولع یکشزپ ناردنزام . 111 -131 ( ، 111 ) 29 . اسارخ ين ، ن .، ينيسح ، س .، رقاب روپ ، ،ه و ينيسح ، و ،. 1312 . یهام رد نیگنس تازلف یخرب یریگ هزادنا هدیروش Otolithes ruber ردنب یدروم هعلاطم ، عبانم هلجم ،یعیبط تسیز طیحم هیرشن .رهشهام هرود .ناریا یعیبط 66 هرامش . 2 . يتعيرش ، ف . و يتعيرش ، ش ،. 1312 . و نیگنس تازلف نینویتولاتم ( دیفس یهام رد Rutilus frisii kutum ) یلم شیامه نیمهدزناش .رزخ یایرد ناریا طیحم تشادهب رهم 1812 . يدرکهد يهلا حتف ، .ف ، 1332 ، متسیس درکمع یسررب یاه هدنیلاآ فذح و شهاک رد یلزنا بلاات یزرواشک،یتعنص،یرهش -ناهفصا هاگشناد همان نایاپ یز طیحم یسدنهم، دشرا یسانشراک تس . 12 هحفص .
Campbell, K., 2000 . Concentrations of heavy metals associated with urban runoff in fish living in storm water treatment ponds. ArchEnviron Con Tox, 27(3), 352-356. Carvalho, M.L., Santiago, S. and Nunes, M.
L, 2005. Assessment of the essential element and heavy metal content of edible fish muscle. Analytical and Bioanalytical Chemistry, 382, 426-428
Chen, Y.C. and Chen, M.H., 2001. Heavy metal concentrations in nine species of fishes caught in coastal waters off Ann-Ping, S.W. Taiwan. Journal of Food and Drug Analysis, 9, 107-114.
Evans, Ms., Lockhart, W.l., Doetzel, L., Low, G., Muir, D. and Kidd, K., 2005 .Elevated mercury concentration in fish in lakes in the Mackenzie River basin: The role of physical, chemical and biological factors. Sci Total Environ; pp. 351-352: 479-500.
Humtsoe. N., Davoodi, R., Kulkarni, B.G. and Chavan, B., 2007. Effect of arsenic on the enzymes of the rohu carp, Labeo
rohita. The Raffles Bulletin of Zoology,
14, 17-19.
81
Imanpour Namin, J., Mohammadi, M., Heydari, S. and Monsef Rad, F., 2011. Heavy metals Cu, Zn, Cd and Pbin tissue, liver of Esox lucius and sediment from the Anzali international lagoon- Iran. Caspian Journal Environment Science, 9(1), 1-8. Javed, M., 2010. Accumulation of heavy
metals in fishes: A human health concern. International Journal of Environmental Science. Volume 2, No 2.
Kidwell, J.M., Phillips, L.J. and Birchard, G.F., 1995. Comparative analyses of contaminant levels in bottom feeding and predatory fish using the national contaminant biomonitoring program data. Bull Environ Con Tox, 54(6), 919-923. Kumar, B. and Mukherjee, P., 2011,
Bioaccumulation of heavy metals in muscle tissue of fishes from selected aquaculture ponds in east Kolkata wetlands. Annals of Biological Research, ISSN 0976-1233.
Mendil, D., Uluozlu, O.D., Hasdemir, E., Tuzen, M., Sari, H. and Suicmez, M., 2005. Determination of trace metal levels in seven fish species in lakes in Tokat. Turkey.Food Chemistry, 90, 175-179. MOOPAM, 1999, Manual of oceanographic
observation and poullution analysis methods. ROPME-Kuwait.
Roger, N.R., 1994. Environmental analysis, John Wiley and Sons, New Yourk, USA, 263P.
Sadeghirad, M., 1997. Heavy metal determination infish species of Anzali
lagoon. Iran J Fish Sci, 5(4), 1-16 (Persian).
Safiur Rahman, M., Hossain, S. and Narottam, R., 2012. Study on heavy metals levels and its risk assessment in some edible fishes from Bangshi River, Savar, Dhaka, Bangladesh. Food Chemistry, 134, 1847–1854.
Sertaj, M., Fatollahi, F. and Filizadeh, Y., 2005. An Investigation of the evolution of distribution and accumulation of heavy metals (Cr, Ni, Cu, Cd, Zn and Pb) in Anzali Wetland’s sediments. Iranian Journal Natural Research. Vol. 58, No. 3. Tekin-Ozan, S. and Kiv, I., 2005.
Comparative study on the accumulation of heavy metals in different organs of tench (Tinca tinca L. 1758) and plerocercoids of its endoparasite Ligula intestinalis.
Parasitol Res, 97, 156-159.
Turkmen, A., Turkmen, M., Tepe Y. and Akyurt I, 2005. Heavy metals in three commercially valuable fish species from Iskenderun Bay, Northern East Mediterranean Sea, Turkey. Food chemistry, 91, 167-172.
Voigt, H.R., 2004.Concentrations of mercury (Hg) and cadmium (Cd), and the condition of some coastal Baltic fishes. Environmentalica Fennica, 21, 1-26. WHO (World Health Organization), 1996.
Health criteria and other supporting information. In: Guidelines for Drinking Water Quality, 2nd ed, Geneva. 2,31-388.
82
Heavy metals (Cd, Ni and Zn) concentrations in the edible muscle tissue of
Pike perch (Esox lucius) from Anzali Wetland
Ahmadi M.
1; khanipour A.A.
2*; Abolghasemi S.J.
1Ahmadimina64@yahoo.com
*
1- Department of Fisheries, Talesh Branch, Islamic Azad University, Talesh, Iran. 2-Inland waters Aquatics Resources Research Center, Anzali, Iran
Key words: Cd, Zn, Ni, pike, Anzali Wetland, edible tissue Abstract
Pike (Esox lucius) is a native species in Anzali Wetland and has been considered for its flesh. This study was carried out to compare the rate of accumulation and concentration of heavy metals such as cadmium, nickel and zinc in edible muscle tissue of pike at three stations (west, center and east) of Anzali wetland in 2012.Ten fishes were randomly caught by gillnet from different stations in standard weights. After removal of the tissue samples, for chemical digestion through mixed acid digestion (HNO3 / HClO4) was performed on samples. Heavy
metal concentrations were measured using flame atomic absorption spectrophotometer. The average concentration of cadmium in pike in western station was 0.05 and in eastern and central part of wetland was 0.09 (μg/g dry weight), Mean concentrations of nickel metal in west, center and east, were 0.44, 0.37 and 0.22 (μg/g dry weight), Average concentrations of zinc in western, central and eastern part of wetland were 28, 25.55 and 13.55 (μg/g dry weight) respectively. In this study, concentrations of cadmium, nickel and zinc in edible muscle tissue of pike did not show significant differences between stations (P>0.05). The cadmium, nickel and zinc standards in American Food and Drug Administration (FDA), World Health Organization (WHO) were compared. The results showed that toxicity of nickel in samples of central was near but in western part was more than the permissible limit compared with the standard WHO = 0.38, therefore consumption of this fish could be a warning of a threat to the health of these fish in vulnerable groups of society.
*Corresponding author
