• No results found

“Anything and Asya ay binubuo everything around ng panitikan, us is made up of sayaw, matter.” arkitektura, dula

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2020

Share "“Anything and Asya ay binubuo everything around ng panitikan, us is made up of sayaw, matter.” arkitektura, dula"

Copied!
20
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

Gawain1

A. Pagpapaliwanag sa mahahalagang tala tungkol sa “Wayang Kulit”. a. Ano ang Wayang Kulit? Saan ito nagmula?

_________________________________________________ _________________________________________________ b. Ano ang kahulugan ng Wayang kulit?

_________________________________________________ _________________________________________________ c. Paano napunta sa Indonesia ang palabas na “Wayang Kulit?” _________________________________________________ _________________________________________________

d. Anu-ano ang mga katangiang dapat taglayin ng Wayang Kulit? Bakit? _________________________________________________

_________________________________________________ e. Bakit mahalaga ang “dalang” sa isang relihiyon?

B. Pagbibigay ng mahahalagang impormasyon tungkol sa Wayang Kulit Ibigay ang sumusunod:

a. Pinaghalawan ng mga epikong itinatanghal sa Wayang Kulit. ____________________________________________________ ____________________________________________________ b. Saan ipinalalabas ang Wayang Kulit?

____________________________________________________ ____________________________________________________ c. Sa anu- anong okasyon ipinalalabas ang Wayang Kulit?

____________________________________________________ ____________________________________________________ d. Ilang oras tumatagal ang palabas na Wayang Kulit?

____________________________________________________ ____________________________________________________ e. Paano ginagamit ang kelir at blencong sa palabas ng Wayang Kulit? ____________________________________________________ ____________________________________________________

Iwasto ang iyong sagot gamit ang Susi sa Pagwawasto na nasa iyong guro.

Matapos mong gawin ang lahat ng gawain sa bahaging ito. Alam kong handa ka na upang gawin ang susunod na gawain.

(2)

Lagumin

A. Ibigay ang katangian ng tekstong ekspositori

B. Lagyan ng tsek (√ ) ang mga pahayag na ekspositori.

_____1. Vedic ang isa sa mga tawag sa sinaunang relihiyon ng mga Indian. Hinango ito sa salitang Vedas na pinaniniwalaang isinulat sa pagitan ng mga taong 3000 B.C. at 1000 B.C. Binubuo ito ng apat na gawang pampanitikan tulad ng Vedas, Brahmanas, Arankayas, at Upanishads.

_____2. Si Robindranath Tagore ang pinakatanyag sa mga kontemporaryong manunulat ng India. Nakamit niya ang Gawad Nobel sa panitikan noong 1913. Ipinakilala ni Robindranath Tagore ang mayamang kultura ng India sa mga bansang kulturang kanluranin.

_____3. ang Raga ay isang uri ng musikang Indian na pinaniniwalaang nakapagpapagaling ng anumang karamdaman. Tinutugtog lamang ang awiting ito sa takdang oras at panahon. Kung hindi susunod sa itinakdang oras, pinaniniwalaang maaaring magdulot ito ng panganib sa nakikinig at sa tinutugtugan.

_____4. Naimpluwensiyahan ng arkitekturang Tsina ang arkitekturang Hapones sapagkat naging modelo ng Hapon ang mga lungsod ng Tsina sa pagbubuo ng sarili nitong lungsod. Ang templo ng relihiyong Budismo at Shintoismo ang modelo ng Hapon. Ang templo ng relihiyong Budismo at Shintoismo ang modelo ng kanilang arkitektura. Naiuugnay ito sa mga disenyo at estilo sa kalikasan dahil dito nalinang ang sining ng landscape. _____5. Maliit man o malaki, may magkakatulad na disenyo o hitsura ang sinaunang bahay sa Hapon. Parihaba ito, na karaniwang may isang palapag lamang. May malalaking poste ang bubong at nahahati ang loob ng bahay sa pamamagitan ng fusumi, mga pintong nasa loob ng mga magaan na dinding. Ang bawat bahay ay napaliligiran ng mga hardin. Iwasto mo ang iyong sagot gamit ang Susi sa Pagwawasto na nasa iyong guro.

Matapos mong makilala ang tekstong deskriptiv at tekstong ekspositori, makatutulong sa iyo nang malaki ang mga kaalamang ito upang masuri mo ang iba’t ibang katangian ng teksto tulad ng susunod na gawain.

Handa ka na ba sa susunod na aralin? Sige magsimula ka na!

(3)

Sub-Aralin 3

Katangian ng Teksto

Layunin

Natutukoy ang relasyon ng teksto sa mambabasa

- nakikilala ang bisang pangkaisipan at pandamdamin ng teksto.

Alamin

A.

Ang pagbabasa ay nagbibigay ng kaalaman, impormasyon at kaliwanagan ng mga bagay-bagay at pangyayari.

Pinakamalaki sa lahat ng kontinente

ang kontinente ng Asya

Ang Ama ng Wikang Pambansa ay si Pangulong

Manuel L. Quezon.

Ang sining sa Asya ay binubuo

ng panitikan, sayaw, arkitektura, dula

at iba pa.

“Anything and everything around

us is made up of matter.”

“The four fundamental operation in Mathematics are addition, subtraction, multiplication and division. Ang mga

pagbabago sa Asya ay dulot

na rin ng teknolohiya at

agham. Pinagdiriwang natin ang

Buwan ng Wika tuwing sasapit ang buwan ng

(4)

B.

Upang lubusan mong maunawaan ang natatamong bisang pangkaisipan at bisang pandamdaming idinudulot ng pagbabasa, gawin mo ang susunod na gawain. Sige, magsimula ka na!

Linangin

A. Sa bisang pangkaisipan na idinudulot ng pagbabasa sa bumabasa ng akda o teksto, iba’t ibang impormasyon at kaalaman ang kanyang natatamo.

Dahil sa pagbabasa, naantig ang iba’t ibang damdamin ng tao.

Pagkapoot Pagmamalaki

Pagdadalamhati

Pagkatuwa Pagmamahal Pagkainis

(5)

Panuto: Basahin nang tahimik at unawain ang umusunod na teksto, pagkatapos ay magtala ng mahahalagang impormasyong nakuha dito.

Chinese-speaking Mickey Mouse para sa kabataang Asyano

Singapore (dpa) – isang Chinese-speaking Mickey Mouse ang kabahagi ng kampanya ng Disney

na ibagay ang cartoon charactes sa Asian market, sabi ng isang executive sa isang nailathalang ulat noong Martes.

Ito ay parte ng planong doblehin ang kontribusyon sa kabuuang kita sa loob ng limang taon, ani Douglas Miller, executive vice president at managing director ng Walt Disney International

(Asia Pacific).

“Kapag ang mga cartoon character “ tulad nina Mickey at Minnie Mouse, ay nagsasalita ng katutubong wika ng bansang kanilangn kinaroroonan, nagiging katutubo rin sila ng bansang iyon at nararamdam nila ang sintemyento ng mga mamamayan,” pahayag ni Miller.

Ang Singapore ay gagamitin bilang test market sa susunod na taon para sa bagong range ng mga adapted electronic products.

“Kabilang sa mga ito ang radio at mga kasangkapan sa bahay,” ani Miller. Susunod dito ang mga mobile phone,DVD player, at TV set.

Ang mga disenyo sa gadget ay magtatampok ng mga karakter mula sa tatlong signature line ng Disney: Mickey Mouse and Friends; Princess; at Winnie the Pooh.

Ang Singapore, China at South Korea ay ginagamit bilang mga test market para sa electronics na mayroong mga localized design at content upang bumagay sa panlasa ng mga kabataang Asyano.

Bubuksan ng Disney ang kanyang $13 bilyon theme park- na siyang kauna-unahan sa lupaing Chinese- sa Setyembre 12.

(6)

Sa bisang pandamdaming natatamo ng bumabasa ng isang akda o teksto, iba’t ibang damdamin ang naaantig sa kanya.

Panuto: Basahin nang tahimik at unawain ang teksto, pagkatapos ay sagutin ang tanong dito. Gumamit ng sagutang papel sa pagsagot.

Pinakamaliit na flute sa buong mundo , tinutugtog ng Pilipino.

Isang tunay na maipagmamalaking kalahi ang maaaring ituran sa 64-anyos na maginoong lalaki kung saan siya lamang ang tanging taong kayang tumugtog ng pinakamaliit na pluta sa buong mundo.

Ang empleyado ng gobyernong si Manny dela Rosa ay isinilang noong Disyembre 7, 1940 sa Sampaloc, Manila at ngayon ay naninirahan sa BF Homes, Parañaque.

Panganay sa anim na magkakapatid, sa kanilang lahat, siya lamang ang hindi pinalad na makatapos ng pag-aaral, ngunit siya naman ay biniyayaan ng talentong kanyang angkin na tanging siya lamang ang nakagagawa.

Una ng sinanay at tinuran si Mang Manny ng kanyang yumaong amang si Tomas dela Rosa sa pagtugtog ng piano, ngunit sa higpit at pagiging perfectionist nito ay hindi na niya tinuloy at minahal ang pag-aaral nito. Sa halip, mas minahal niya ang pagtugtog ng flute. Aniya, hindi siya maalam bumasa ng mga nota at walang anumang alam sa musika, ngunit taong 1995 nang matiyaga niyang pag-aralang tipain ang pluta.

(7)

Nadiskubre ng isang miyembro ng Phil. News Agency ang kanyang angking galing sa pagtugtog ng micro-flute at nai-feature na siya sa ibang mga programa sa telebisyon, aksidente rin siyang napanood at napakinggan ng namayapa at batikang Filipino musician na si Levi Celerio, habang siya ay tumutugtog sa isang branch ng King Flute Philippines, kung saan personal siyang binati ni Celerio sa mahusay niyang pagtugtog sa pinakamaliit na pluta sa buong mundo. Binanggit din ni Mang Manny na dahil sa fascination niya sa pagtugtog ng pluta, kusa niyang isinuko ang paghithit ng sigarilyo na dati ay nakauubos siya ng isa’t kalahating kaha sa isang araw. Ang naturang micro-flute ay matatagpuan sa anumang branch ng King Flute Phil. Sa halagang limampung piso. O, laban kayo?

Hango sa Abante

Sagutin:

Anong damdamin ang iyong nadama matapos mong basahin ang teksto?

_________________________________________________________

_________________________________________________________

Gamitin:

Panuto: Lagyan ng tsek (√) ang bisang pangkaisipang iyong natamo matapos mong basahin ang teksto sa;

A.1. “Chinese-speaking Mickey Mouse para sa mga kabataang Asyano”

_____1. Mahalaga ang katutubong wika sa isang bansa.

_____2. Maunlad ang sining sa Asya lalung-lalo na sa larangan ng paggawa ng mga palabas na ang mga tauhan ay kartun.

_____3. Malaki ang nagagawa ng teknolohiya sa pagpapaunlad ng sining. _____4. Nakikiisa na ang Tsina sa pandaigdigang kalakalan.

_____5. Hindi na dapat pang pag-ukulan ng malaking halaga ang sining, sa halip iukol ang pera sa ibang larangan, upang umunlad ang bansa.

A.2. “Pinakamaliit na flute sa buong mundo, pinatutugtog ng Pilipino.”

_____1. Matatagpuan sa Pilipinas ang pinakamaliit na flute. _____2. Bihira lamang ang marunong tumugtog ng flute.

_____3. Makaluma nang instrumento ang flute kaya’t hindi na ito makapagpapaunlad ng sining ng pagtugtog sa Asya.

(8)

Panuto: Bilugan ang mga bilang na nagsasaad ng mga positibong bisang pandamdaming iyong natamo matapos basahin ang tekstong;

B.1. “Chinese-speaking Mickey Mouse para sa mga kabataang Asyano”

1. Masaya ako dahil patuloy sa pag-unlad ang sining sa Asya lalo na ang larangan ng “animaton” o paggawa ng kartun.

2. Nababagabag ang damdamin ko dahil kahit komunismo ang Tsina ay nakikibahagi na rin sila sa kalakalang kanluranin.

3.Naiinis ako dahil di na dapat pasukin ng Disneyland International ang China dahil baka mawala ang kanilang katutubong sining.

4. Pangamba ang nadarama ko dahil malaki na ang impluwensya ng kanluran sa sining sa Asya.

5. Dapat na maging bukas ang isip natin sa pagdating ng kaunlaran sa sining sa Asya kahit pa ito ay buhat sa Kanluran.

B.2. “Pinakamaliit na flute sa mundo, tinugtog ng Pilipino.” 1. Nakadarama ako ng _____ matapos kong basahin ang teksto.

a. pagmamalaki; dahil nakilala sa buong mundo sa larangan ng musika ang mga Pilipino. b. pagkasuya dahil narito sa atin ang pinakamaliit na flute, di tayo uunlad sa lahat ng bagay na maliit.

c. pagkatuwa dahil ang mga Pilipino ay punung-puno ng talento lalo na sa musika. d. pagmamahal sa taong marunong tumuklas ng kaniyang kakayahan.

e. panghihinayang dahil nauuubos sa pagtugtog ng flute ang panahon ng taong tulad ni Mang Manny, sa halip na magtrabaho siya, pagtugtog lamang ng flute ang kanyang pinagkakaabalahan.

Iwasto mo ang iyong sagot gamit ang Susi ng Pagwawasto na nasa iyong guro.

Matapos mong sagutin ang mga pagsasanay sa bahaging Gamitin, alam kong handa ka na upang gawin ang susunod na gawain.

Lagumin

Panuto: Isulat sa patlang ang BPK kung ang pahayag ay nagbibigay ng bisang pangkaisipan at BPD kung ang pahayag ay nagbibigay ng bisang pandamdamin.

_____1. Ang mga pagbabagong nagaganap sa asya ay di maiiwasan dahil dulot ito ng agham, teknolohiya, at globalisasyon.

_____2. Dapat na isaisantabi muna ng bawat pulitiko ang pansariling ambisyon upang makamit ang tunay na pagkakaisa.

_____3. Ang pagbabago sa uri ng pamahalaan ng Pilipinas mula Presidensyal patungong Parliyamentaryo ay magiging daan upang makausad na ang ekonomiya ng bansa. _____4. Sa pamahalaang Presidensyal, pangulo ang namamahala ng pamahalaan habang sa Parliyamentaryo naman prime minister ang nangunguna.

(9)

Iwasto ang iyong sagot gamit ang Susi sa Pagwawasto na nasa iyong guro.

Matapos mong lagumin ang mga aralin sa bahaging ito, subukin mo ang iyong kakayahan sa pagkilala sa dalawang bisang ipinagkakaloob ng pagbabasa sa tao.

Simulan mo na ang susunod na gawain!

Subukin

Panuto: Lagyan ng (√) tsek ang mga bilang ng pahayag na naglalahad ng bisang pangkaisipan at bilugan ang mga bilang ng pahayag na naglalahad ng bisang pandamdamin.

_____1. Ang sining ng mga Asyano ay inilaan lamang para sa relihiyon.

_____2. Kahanga-hanga ang kaakit-akit na kagandahan ng mga likhang-sining na gawa ng mga Tsino.

_____3. Sa Tsina nagsimula ang unang pagpapalabas ng drama sa Asya noong panahon ng Dinastiyang Yuan.

_____4. Ang Raga ay isang musikang Indian na di-umano’y nakapagpapagaling ng lahat ng sakit.

_____5. Ang palasyo ng Taj Mahal ay matatagpuan sa India.

Iwasto mo ang iyong sagot gamit ang Susi sa Pagwawasto na nasa iyong guro. Kung ang iskor mo ay 4 pataas, huwag mo nang gawin ang susunod na gawain, ibig sabihin natutunan mo ang aralin.

Kung ang iskor mo naman ay 3 pababa, gawin mo ang susunod na gawain. Kailangan mo pa ng dagdag na pagsasanay upang lubusan mong maunawaan ang paksa.

Simulan mo na!

Paunlarin

Panuto: Piliin ang letra ng damdaming napapaloob sa bawat pahayag. Piliin ito sa loob ng kahon. 1. Malaki at malawak ang kontinente ng Asya, dahil dito mayaman ito sa mga likas na yaman. Bilang Asyano, __________ko ito.

2. Sagana nga sa likas na yaman ang Kontinente ng Asya subalit hindi naman pantay ang distribusyon nito sa mga bansa sa kontinenteng ito.

Ano kaya ang nadarama ng mga Asyano sa pahayag na ito?

3. Matataba ang lupang sakahan sa Pilipinas, dahil dito, maraming produkto ang tutubo rito na maipagbibili sa magandang presyo.

Dahil dito, sapat ang kinikita ng mga magsasaka kaya’t nakadarama sila ng____________.

(10)

(4-5). Itsek ang bilang ng pahayag na nagbibigay ng wastong impormasyon at lagyan ng ekis ang maling impormasyon.

4. Ang sining ng Sarsuela ay katutubo sa Pilipinas.

5. Si Dean Lucresia Kasilag ay “national artist” sa larangan ng pelikula.

Iwasto mo ang iyong sagot gamit ang Susi sa Pagwawasto na nasa guro mo.

Matapos mong mapag-aralan ang lahat ng aralin sa bahaging ito, alam kong handa ka na upang gawin ang susunod na Gawain.

Sige, simulan mo na!

Sub-Aralin 4

Pagsulat

-Naipamamalas ang kahusayan sa pagbubuo ng magkakaugnay na kaisipan. -Nakasusunod sa mga tiyak na pamantayan sa pasulat na komunikasyon.

 Wastong baybay  Wastong bantas  Wastong istruktura  Wastong gramatika

-Nakapag-uugnay-ugnay ng mga makabuluhang impormasyon sa pagbubuo ng talata.

Alamin

Basahin nang tahimik at unawain ang sumusunod na teksto, pagkatapos ay suriin kung ito ay nakasunod sa pamantayan sa pagsulat ng pasulat na komunikasyon.

Ang APEC at Ang Malayang kalakalan

Ang APEC ay akronim sa Asia Pacific Economic Cooperation. Binubuo ito ng mga bansa sa Asya tulad ng Pilipinas Hongkong Chile Canada Indonesia Japan Korea at iba pang bansa sa Asya. Isa itong asosasyon ng mga ekonomistang bansa sa rehiyon ng Asia-Pacific.

Nakatulong ba ang APEC sa ekonomiya ng Pilipinas? Sa ngayon ay hindi pa natin masasabi kung nakatulong o hindi ang APEC sa kabuhayan o ekonomiya ng ating bansa. Noong Nobyembre, 1996 lamang ito ginanap. Ang target ng pamahalaan na makuha ang resulta nito sa ekonomiya ng bansa ay taong 2010. Ginagawa ng pamahalaan ang mga kaukulang hakbang para matupad ang layuning maging industriyalisado ang bansa sa taong 2000.

Naglalayon itong mapaunlad ang ekonomiya ng bansa sa pamamagitan ng pagkakaroon ng malayang kalakalan at pamumuhunan sa loob ng rehiyon ng pasipiko o ang tinatawag na “Free Trade and Investment’

(11)

Dahil sa pagdaraos ng APEC dito, ang Pilipinas ay itinuturing na “ The Little Tiger of Asia” na nalagay sa Newsweek.

Ano ang naging kahalagahan ng pagdaraos ng APEC sa Pilipinas?

Nagkaroon ng malaking paglalantad ng ating bansa sa ibat- ibang panig ng dai-gdig. Umangngat ang dating mababang pagtingin sa ating bansa dahil sa hindi magandang pangyayaring nagaganap sa ating bayan na naging dahilan upang masira ang pangngalan ng Pilipinas.

mula sa:: Sandigan ng Wika ni: Reynaldo Cruz

Panuto: Suriin natin ang teksto batay sa mga sumusunod; a. wastong istruktura

b. wastong gramatika

Iwasto mo ang iyong sagot gamit ang Susi sa Pagwawasto na nasa iyong guro.

Matapos mong masuri ang teksto, gawin mo ang susunod na gawain upang lubusan mong maunawaan ang katangian ng isang mahusay na pasalitang komunikasyon.

Linangin

Balikan ang teksto sa bahaging Alamin. Suriin ito batay sa mga sumusunod na katangian ng isang mahusay na teksto.

1. ugnay-ugnay na kaisipan

Kung ang bibigyang diin natin sa pagbuo ng teksto ay ang pagkakaugnayan ng mga kaisipan, ganito ang dapat na maging nilalaman ng tekstong nabanggit.

Ang isang mahusay na teksto ay nagtataglay ng; a. ugnay-ugnay na kaisipan

b. wastong baybay c. wastong bantas d. wastong istruktura. e. wastong gramatika

(12)

Gamitin

Ang APEC at Malayang Kalakalan.

Ang APEC ay acronym sa Asia Pacific Economic Cooperation. Isa itong asosasyon ng mga ekonomistang bansa sa rehiyon ng Asia-Pacific. Binubuo ito ng mga bansa tulad ng Pilipinas, Hongkong, Chile, Canada, at iba pang bansang Asyano.

Naglalayon itong mapaunlad ang ekonomiya ng bansa sa pamamagitan ng pagkakaroon ng malayang kalakalan at pamumuhunan sa loob ng rehiyon ng pasipiko o ang tinatawag na “ Free Trade Investment.” Ang pag-aalis ng taripa sa ilang produkto ng pangangalakal ay isa rin sa layunin ng APEC. Makatutulong rin ito sa pag-unlad ng mga bansang kabilang sa tinatawag na third world.

Nakatulong ba ang APEC sa Pilipinas?

Sa ngayon ay hindi pa natin ito masasbi. Noong Nobyembre,1996 lamang ito ginanap. Ginagawa ng pamahalaan ang mga kaukulang hakbang para sa layuning, “ Industrialized 2000.” Inaasahan na ang pagdaraos ng “Summit Conference” sa ating bansa ay nagiging susi ng pag-unlad ng ekonomiya ng Pilipinas.

Ano ang kahalagahan ng pagdaraos ng APEC sa Pilipinas?

Nagkaroon ng paglalantad ng ating bansa sa iba’t ibang panig ng daigdig. Umangat ang dating mababang pagtingin sa ating bansa dahil sa mga hindi magandang pangyayari na nagaganap sa ating bayan na naging dahilan upang masira ang pangalan ng Pilipinas.

Malalagay sa magandang pagtingin sa ibat ibang panig ng daigdig ang Pilipinas at ito ay magiging hudyat upang maakit ang ibang bansa na makipagkalakalan sa atin at hindi rin maglalaon, tayo ay magiging maunlad tulad ng Japan at Amerika.

b. wastong baybay

Ito ang wastong baybay ng mga salitang “iba’t iba” at “daigdig”

Ang wastong baybay ng pangngalang ginamit ay pangalan at Ang wastong baybay ng umangngat ay umangat.

Isa sa mahahalagang sangkap ng mabuting talataan ay ang wastong baybay.

(13)

Subukin mo kung kaya mong baybayin nang wasto ang mga sumusunod. GAMITIN

Panuto: Piliin sa loob ng panaklong ang salitang wasto ang baybay. Kumuha ng sagutang papel sa pagsagot.

1. Noong (ika-tatlo, ikatlo) ng Disyembre dumating sa bansa ang mga delegado ng APEC. 2. Ang mga dumalo ay (ka-isa, kaisa) sa layunin ng APEC.

3. (Iba-iba, Iba iba) ang bansang pinanggalingan ng delegasyon.

4. (Maka-bayan, Makabayan) ang mga delegadong sumapi sa APEC sapagkat makabubuti ito sa kanilang bansa.

5. Ang (pangulong, Pangulong) Clinton ng Amerika ay isa sa mga dumating sa Pilipinas noong APEC summit sa bansa.

Iwasto mo ang iyong sagot gamit ang Susi sa Pagwawasto na nasa iyong guro. c. wastong bantas

Dapat gumamit ng kuwit (,) upang paghiwalayin ang mga pangalan ng bansa tulad ng ”Pilipinas, Korea, Japan, Hongkong, Chile at Indonesia.”

Ang salitang “iba’t iba” ay binabaybay nang walang gitling at nilalagyan ng kudlit sa pagitan ng a at t.

Ang bantas na dapat ilagay sa katapusan ng pangungusap ay tandang pananong (?) dahil ang pangungusap ay nagtatanong.

“Nakatulong ba ang APEC sa ekkonomiya ng Pilipinas ?”

“Ano ang naging kahalagahan ng pagdaraos ng APEC sa Pilipinas?”

Mahalaga ang paggamit ng wastong bantas sa ikalilinaw ng kaisipan ng talata. Dahil sa bantas nagkakaroon ng iba’t ibang kahulugan ang isang pahayag.

Subukin mo ang iyong kakayahan sa paggamit ng bantas.

Ang APEC ay binubuo ng mga bansang Asyano tulad ng Pilipinas Korea Japan Hongkong Chile at Indonesia.

Nakatulong ang pagdaraos ng APEC dito sa atin upang malantad ang Pilipinas sa iba’t ibang panig ng mundo.

Nakatulong ba ang APEC sa ekonomiya ng Pilipinas.

(14)

GAMITIN

Panuto: Lagyan ng wastong bantas ang sumusunod na pahayag .

1. Ang mga kasapi ng APEC ay ang Pilipinas Korea Hapon Vietnam Taiwan at Hongkong.

2. Sa panahon ng Pang. Ramos naganap ang APEC Summit sa bansa. 3. Matandat bata ay makikinabang sa tagumpay ng APEC.

4. Sa palagay mo ba ay kailangan ng mga bansa sa Asya ang APEC 5. Saan saan ba makikita ang mga bansa na kasapi ng APEC.

Iwasto mo ang iyong sagot gamit ang Susi sa Pagwawasto na nasa iyong guro. GAMITIN

d. wastong istruktura

Mali ang aspekto ng pandiwang ginamit na “magaganap.” Dahil ito ay nasa aspektong gaganapin. Dapat ay “nagaganap” dahil ang kilos ay kasalukuyang nangyayari.

Ganito ang dapat, “ Umangat ang datingt mababang pagtingin ng ibang bansa sa ating bansa dahil sa hindi magandang pangyayaring nagaganap dito.”

Nagiging malinaw ang diwa ng isang talata kapag ang mga pandiwang ginamit dito ay nasa wastong aspekto.

Subukin mo ang iyong kakayahan sa paggamit ng mga pandiwang nasa wastong aspekto. GAMITIN

Panuto: Ibigay ang wastong aspekto ng pandiwang nasa loob ng panaklong na dapat gamitin sa pangungusap upang maging malinaw ang diwa nito.

1. Ang APEC ay (buo) ng mga bansa sa Asya. 2. Noong 1996 (ganap) ang Apec sa Pilipinas.

3. (Gawa) ng pamahalaan ang lahat upang matupad ang layunin nito. 4. (Unlad) ang bansa kung ito ay kasapi sa APEC.

(15)

e. wastong gramatika.

Error!

Sa dalawang pahayag na ito, mali ang gamit ng “din” at “rin”. Ganito dapat ang gamit sa mga ito.

“ Ang pag-aalis ng taripa sa ilang produkto ng pangangalakal ay isa rin sa mga layunin ng APEC. Makatutulong din ito sa pag-unlad ng mga bansang kabilang sa tinatawag na “Third World”.

Ang rin ay ginagamit kapag ang salitang sumunod dito ay nagtatapos sa patinig- (a, e, i, o, u) hal. Kami rin ay kabilang sa miyembro ng APEC.

Dumalo rin sa pulong ng APEC ang pangulo ng Amerika.

Ang din ay ginagamit kapag ang salitang sumunod dito ay nagtatapos sa katinig- (b, k,d, l, r, s, t) hal. Mapalad din ang mga bansang kasama sa Third World dahil napasama sila sa APEC.

Balak din ng mga pinuno ng APEC na himukin ang mayayamang bansa na tulungan ang mahihirap na bansa.

Gawin mo ang susunod na pagsasanay upang masubok mo ang iyong kakayahan sa paggamit ng daw - din, raw at rin.

GAMITIN

Pagsubok: Punan ng daw - din, raw at rin ang patlang upang mabuo ang diwa ng pahayag. 1. Mahalaga _____ ang pagsapi sa APEC ng mga bansang papaunlad pa lamang.

2. Naging abala _____ ang bansa noong gawin dito ang pagpupulong ng APEC.

3. Nasiyahan _____ naman ang mga delegado sa APEC sa ginawang paghahanda ng bansa sa kanilang pagdating.

4. Gumasta _____ ng malaking halaga ang Pamahalaan ng Pilipinas nang gawin dito ang pulong ng APEC.

5. Ang lahat _____ ng bansa sa Asya ay nagnanais na makasali sa APEC.

Iwasto mo ang iyong sagot gamit ang Susi sa Pagwawasto na nasa iyong guro. f. ugnay - ugnay na makabuluhang impormasyon

Upang maging malinaw ang mensaheng napapaloob sa talata kailangan ugnay-ugnay ang mga makabuluhang impormasyong napapaloob dito.

GAMITIN

Panuto: Lagyan ng tsek ( / ) ang mga impormasyong dapat makita sa tekstong tumatalakay tungkol sa APEC. Gumamit ng sagutang papel sa pagsagot.

(16)

_____5. Layunin kung bakit tinatag ang APEC?

Iwasto mo ang iyong sagot gamit ang Susi ng Pagwawasto na nasa iyong guro.

Lagumin

Ang isang malinaw, wasto at may ugnay-ugnay na kaisipan ng talata ay nagtataglay ng; magkaugnay na kaisipan, wastong baybay, wastong istruktura, wastong gramatika at ugnay-ugnay na makabuluhang impormasyon.

Subukin

Panuto: Basahin nang tahimik at unawain ang talata, pagkatapos ay suriin kung ito’y nagtataglay ng mga katangiang dapat taglayin ng isang malinaw at wastong talata na binanggit sa unahan.

Kung ang Kastila ay gumamit ng relihiyon upang alipinin ang Pilipinas, ang mga Amerikano naman ay gumamit ng edukasyon upang epektibong mapahina ang damdaming makabayan ng mga Pilipino. Sa unang tingin, maganda ang ipinakitang “malasakit” ng mga Puti: pagpapaaral ng mga Pilipino, pagpapatayo ng paaralan at unibersidad, at pagbabago ng uri ng pamahalaan. Ngunit sa kabila ng mga “biyayang” ito, ang kanilang tunay na pakay ay

kolonyalismo - ang maangkin ang katauhan ng Pilipino upang sa kalaunan at kabuuan ay maangkin ang buong bansa.

a. magkaugnay na kaisipan

____________________________________________________ ____________________________________________________ b. wastong baybay

____________________________________________________ ____________________________________________________ c. wastong istruktura

___________________________________________________ ___________________________________________________ d. wastong gramatika

___________________________________________________ ___________________________________________________ e. ugnay-ugnay na makabuluhang impormasyon

___________________________________________________ ___________________________________________________

Iwasto mo ang iyong sagot gamit ang Susi sa Pagwawasto na nasa iyong guro.

Kung nasagot mo nang wasto ang bahaging ito, huwag mo nang gawin ang susunod na bahagi, ibig sabihin ay sapat na ang iyong kaalaman sa aralin, subalit kung marami kang hindi nasagot, gawin mo ang susunod na bahagi. Kailangan mo pa ang dagdag na kaalaman.

(17)

Paunlarin

Sa malawakang pagbabago at kaginhawaan na ating inaasam totoong tayo’y nawalan ng sariling tatak na pagkakakilanlan. Hindi na naging dalisay ang ating balat na tanda ng pagkahawa sa malakas na kulay ng impluwensya ng mga dayuhan.

Masasabi nga na sa bawat pagbabagong hangarin resulta’y pagbabago pa rin, dahil sadyang walang permanente sa mundo kundi pagbabago.

Basahin ang talata sa dakong itaas, pagkatapos ay suriin kung ang kaisipan ay ugnay-ugnay. ________________________________________________

_________________________________________

_________________________________________

Iwasto mo ang iyong sagot gamit ang Susi sa Pagwawasto na nasa iyong guro.

Matapos mong gawin ang mga aralin sa Modyul na ito, alam kong handa ka na upang gawin ang susunod na bahagi.

Magsimula ka na.

Gaano ka na kahusay?

A.1. Mga Pangungusap na Nagpapahayag ng Pagtanggap at Pagtanggi

Panuto: Piliin at isulat sa sagutang papel ang mga salitang nagpapahayag ng pagtanggap at pagtanggi na ginamit sa bawat pahayag.

1. Totoong ang kabuhayan ng mga Asyano ay patuloy sa pag-unlad.

2. Ang mga Pilipino, tulad din ng ibang mga Asyano ay di papayag kailanman na yurakan ang kanilang dangal.

3. Di totoo na ang mga bansang Asyano na ang kabuhayan ay agrikultural ay walang pagkakataong umunlad tulad ng mga bansang industriyal.

4. Tunay na nakababahala ang patuloy na pagbaba ng antas ng kabuhayan ng maraming bansa. 5. Ayaw ng mga Asyano na manatiling umaasa na lamang sa bansang kanluranin pagdating sa teknolohiya.

A.2. Mga Pangungusap na Naghahayag ng Pagsalungat

Panuto: Piliin at isulat ang mga salitang ginamit upang ipahayag ang pagsalungat.

(18)

patuloy pa ring sinisira ito ng teknolohiya.

4. Ang katutubong sining ng isang bansa ay dapat na pagyamanin, subalit dapat din nating hayaang pumasok sa ating bansa ang sinag ng kaunlaran.

5. Pinipigilan ng mga alagad ng musika sa maraming bansang Asyano ang sobrang impluwensya ng mga musikang kanluranin datapwat marami sa kanilang mga mamamayan ang patuloy na tumatangkilik dito.

B. Pagbasa

B.1. Pagbibigay kahulugan sa matatalinghagang salita at idyom

Panuto: Piliin sa loob ng kahon ang letra ng kahulugang napapaloob sa matatalinghagang salita at Idyom.

1. Maraming katutubong likhang-sining ang naabo sa maraming bansa sa Asya nang sumiklab ang ikalawang digmaan.

2. Maraming Asyanong kilala sa iba’t ibang larangan ang umani ng papuri dahil sa taglay nilang galing.

3. May mga Asyanong may ginintuang puso ang nag-alay ng kanilang sining sa kanilang bansa. 4. Sa kabila ng pagbabagong pangkabuhayan na nagaganap sa ilang bansa sa Asya, may mga mamamayan pa ring isang kahig, isang tuka.

5. Sanay magbatak ng buto ang mga Asyano kaya’t papaunlad na ang mga bansang ito.

B.2. Paglikha ng Bagong Salita Mula sa Dalawang Salitang Pinaikli at Pinagsama

Panuto: Piliin sa Hanay B ang mga salitang pinagmulan ng mga may salungguhit sa loob ng pahayag sa Hanay A.

Hanay A Hanay B 1. Nagbagong-buhay ang mga hukbalahap nang a. tula, himig, sayaw umunlad ang ekonomiya ng Pilipinas.

2. Ang mga bansang nais maging maunlad ay dapat b. hukbong bayan laban sa Hapon na maglunsad ng programa tungkol sa siyensya,

ang siyasik c. tapa, sinangag, itlog

3. Ang terminong punlay ay ginagamit sa mga family

planning sa maraming bansa sa Asya. d. punla ng buhay 4. Ang negosyo ng tapsilog sa Pilipinas ay maunlad.

5. Ang tumigyaw ay isang sining ng tanghalan. e. siyasat, saliksik

B.3. Kasingkahulugan

Panuto: Ayusin ang mga letrang ginulo upang mabuo ang salitang kasingkahulugan ng maysalungguhit sa bawat pahayag.

1. Dahil sa malawakang pagkasira ng mga anyong lupa sa maraming bansa sa Asya, nagkaroon ng mga malawakang pagbaha.

d l b o u y e

(19)

2. Sa Tsina nagsimula ang sining ng iskulturang gawa sa kahoy.

3. Sa Tsina nagsimula ang drama noong panahon ng Dinastiyang Yuan.

4. Ang mga puppet na ginagamit sa mga palabas ng Hapon ay yari sa katad ng hayop.

5. Hanggang sa modernong panahon kilala pa rin ang kabuki sa bansang Hapon.

B.4. Kasalungat

Panuto: Piliin sa loob ng kahon ang letra ng kasalungat ng salitang may salungguhit sa bawat pahayag.

1. Matapos ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig, masasabing halos lahat ng bansa sa Asya ay nagsasabing halos lahat ng bansa sa Asya ay nagsikap upang makabangon.

2. Hindi rin malayong sumunod sa landas ng kaunlaran ang mga bansang kasapi ng ASEAN. 3. Isa ang Hapon sa mga bansang pinakamayaman sa Asya.

4. Sagana sa mga produktong agrikultural ang maraming bansa sa Asya.

5. Sa Timog Korea naman, pinalakas ang produksyon ng pagsasaka upang hindi manghina ang ekonomiya nito.

B.3. Mga Salitang Magkahawig ang Kahulugan

Panuto: Lagyan ng tsek (√ ) ang pahayag kung ang salitang maysalungguhit ay magkahawig ang kahulugan at ekis (x) kung hindi.

1. Madamdamin ang mga awitin sa Asya kaya’t napapaiyak nito ang mga taong maramdamin. 2. Maraming malalawak na lupaing agrikultural ang mga bansa sa Asya sa lupaing ito nagmumula ang malalapad na tabla na ginagamit sa pagtatayo ng gusali.

3. Dahil sa sobrang laki ng populasyon sa ilang bansa sa Asya sumisikip at kumikitid ang mga pangunahing lansangan dito.

4. Matapos dumaan sa maraming pagsubok sa kamay ng mga mananakop ang Asya, nakita na ng kanilang mamamayan ang ningning at liwanag ng kanilang paglaya.

5. Nagtutulungan ang mga Asyano kaya’t umuunlad ang kanilang bansa.

C. Uri ng Teksto

Panuto: Lagyan ng tsek (√ ) ang mga bilang ng pahayag o tekstong deskriptiv at bilugan ang bilang ng pahayag o tekstong ekspositori.

1.

t k i u a g p

a u d l

t b l a a

g y a n t a

a. pinahihina b. salat c. pinakamahirap d. kahirapan e.malugmok

(20)

3.

4.

5.

D. Katangian ng Teksto

Panuto: Piliin sa loob ng kahon sa dakong ibaba ang letra ng tono na nangingibabaw sa bawat pahayag.

1. Hindi matatawaran ang kahusayan at kasiglahan ng iskulturang Tsino noong panahon ng Dinastiyang Shang.

2. Ang mga kababaihan sa India noong unang panahon ay nabibilang sa pinakadukha sa mga dukha ng daigdig. Sa maraming bansa sa Asya, nabibilang ang kababaihan sa habambuhay na pang-aapi at kawalan ng pag-asa.

3. Sa lumipas na mga taon, nagkaroon ng malaking pag-unlad ang kalagayan ng buhay ng mga babae sa mga bansang Asyano. Ayon sa mga dalubhasa, maaaring iugnay ang pagbuti ng kalagayan ng kababaihan sa pag-unlad ng kabuhayan.

4. Ipinagbabawal sa mga bansang Asyano ang pag-aasawa ng mga babae ng walang pahintulot ang magulang.

5. Noong unang panahon, daan-daang mga bagong silang na sanggol na babae ang pinapatay ng kanilang mga ina.

Umusbong sa Sumer, Mesopotamia ( na ngayon ay Iraq) ang unang sibilisasyon sa daigdig noong 3,500 B.C. ang mga Sumerian din ang unang nakatukalas ng sistema ng pagsulat na tinatawag na cuneiform. Sa pamamagitan nito, binibigkas at naisusulat ang unang panitikan sa daigdig na binubuo ng mga damit, epiko, tula, pabula, kawikaan, awit at dasal.

Isa sa pinakamahalagang naisulat sa Mesopotamia ang Epiko ni Gilgamesh.

Natagpuang nakaukit ang epikong ito sa 12 lapida sa mga labi ng palasyo ni Assurbanipal. Bagaman nagmula sa kwentong Sumerian, sinasabing isinulat ito sa wikang Akkadian noong 2000 B.C. Ayon sa alamat, si Gilgamesh ay hari ng Uruk, isang estadong lungsod sa

Mesopotamia.

Nakasulat sa Sanskrit, ang sinaunang wikang India ang dalawang dakilang epikong Mahabharata at Ramayana. Itinuturing na pinakamahabang tulang epiko ang Mahabharata. Binubuo ito ng may 10,000 couplet na kinapapalooban ng mga alamat, kasaysayan at pilosopiyang Hindu.

References

Related documents

Results: A database of 69,220 features from 32 LC-FTICR-MS analyses of a tryptically digested bovine serum albumin (BSA) sample was matched to a database populated with 97%

Data include 376 person-days of daily endotoxin data collected from PM 2.5 quartz filters using personal exposure moni- tors operated at 4 L/min, daily ambient endotoxin mea-

Starch granule types are highly correlated with their size, as such almost all studies use a size-threshold for classification: large, small and tiny granule sizes cor- respond

(A) Weight of 100 seeds from eight Argentinean Nothofagus obliqua origins, including Lagunas de Epulauquen; (B) germination capacity of five Argentinean origins of N. obliqua

Box plot of volunteers' experience of intensity of unpleasant taste or odour after injection of 10 ml saline (dur- ing 5 seconds) from prefilled syringes from Becton Dickinson (BDs)

ARA: Arachidonic acid; BHT: Butylated hydroxytoluene; DBS: Dried blood spot; DHA: Docosahexaeonic acid; EPA: Eicosapentaenoic acid; HUFA: Highly unsaturated fatty acid;

CSF: Cerebrospinal fluid; DPPX: Dipeptidyl-peptidase-like protein-6; ED: Emergency department; EMG: Electromyography; GAD: Glutamic acid decarboxylase; GlyR: Glycine receptor;