* لﻮﺌﺴﻣهﺪﻨﺴﻳﻮﻧ : دﺮﻛﺮﻬﺷ هﺎﮕﺸﻧاد، ﺮﻛﺮﻬﺷ د هوﺮﮔ، يژﻮﻟﻮﻛﺎﻣرﺎﻓ ﻦﻔﻠﺗ، : 4424427 -0381 ، E-mail: habibian_dehkordi@yahoo.com
ﺰﻳﻮﺠﺗ
ﺐﻗﺎﻌﺘﻣ
يرﻮﺳ
شﻮﻣ
ﺪﻴﺋوﺮﻴﺗ
هﺪﻏ
ﻚﻳژﻮﻟﻮﻓﺮﻣﻮﺘﺴﻴﻫ
تاﺮﻴﻴﻐﺗ
ﻦﻴﻓﺮﻣ
تﺪﻣ
ﻲﻧﻻﻮﻃ
نﺎﻴﺒﻴﺒﺣ
ﺪﻴﻌﺳ
ﺮﺘﻛد
1 *ﺖﺳاﻮﺧدﺎﺷ
ﺪﻤﺤﻣ
ﺮﺘﻛد
،
2يﺮﻴﺒﻛ
مﺮﻛا
ﺮﺘﻛد
،
31 يژﻮﻟﻮﻛﺎﻣرﺎﻓهوﺮﮔ ؛ناﺮﻳا،دﺮﻛﺮﻬﺷ،دﺮﻛﺮﻬﺷهﺎﮕﺸﻧاد، 2 ،ﺢﻳﺮﺸﺗمﻮﻠﻋهوﺮﮔ ناﺮﻳا،دﺮﻛﺮﻬﺷ،دﺮﻛﺮﻬﺷهﺎﮕﺸﻧاد ؛ 3 هﺪﻜﺸﻧادﻪﺘﺧﻮﻣآﺶﻧاد ناﺮﻳا،دﺮﻛﺮﻬﺷ،دﺮﻛﺮﻬﺷهﺎﮕﺸﻧاد،ﻲﻜﺷﺰﭙﻣاد . ﺖﻓﺎﻳردﺦﻳرﺎﺗ : 28 / 1 / 92 ﻲﻳﺎﻬﻧحﻼﺻا : 15 / 5 / 92 شﺮﻳﺬﭘﺦﻳرﺎﺗ : 20 / 5 / 92 ﻪﻣﺪﻘﻣ : ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ لﻮﻣﺮﻓ ﺎﺑ ﻦﻴﻓﺮﻣ C17H19NO3 رﺎﺑ ﻦﻴﻟوا ﻂﺳﻮﺗ Serturner لﺎﺳ رد 1805 زا يﺪﻴﺋﻮﻟﺎﻜﻟآ هﺎﻴﮔ ﻚﻳ زا شﺎﺨﺸﺧ هداﻮﻧﺎﺧ ) Papaveraceae ( ﺑ ﻪ مﺎﻧ Papaver somniferum لﺎﺳ رد نآ رﺎﺘﺧﺎﺳ و اﺪﺟ 1902 ﺪﺷ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ . ﻚﻳ وراد ﻦﻳا يا ﻪﻘﻠﺣ رﺎﺘﺧﺎﺳ ود و ﺢﻄﺴﻣ ﻪﻘﻠﺣ ود ﺎﺑ نﺮﺘﻧﺎﻨﻓ ﻖﺘﺸﻣ ﻪﺑ ﻪﻛ هدﻮﺑ يﺪﻴﺋﻮﻴﭘا ﻲﻠﺻا يﺎﻫدرد ﺪﺿ زا ﻲﻜﻳ ،ﻚﻴﺗﺎﻔﻴﻟآ ﺪﻨﻛ ﻲﻣ ﻞﻤﻋ يﺰﻛﺮﻣ ترﻮﺻ ) 1 ، 2 .( ﺮﺜﻛا رد يﺪﻴﺋﻮﻴﭘا يﺎﻫ هﺪﻧﺮﻴﮔ يﺎﻫ ماﺪﻧا ﻞﻴﺒﻗ زا نﺪﺑ ﻴﻠﻛ ،ﻚﻳﺮﺘﻧاﺰﻣ ﻪﻜﺒﺷ ،يﺰﻛﺮﻣ ﻲﺒﺼﻋ ﻢﺘﺴﻴﺳ ــــ ﻜﻧﺎﭘ ،ﻪ ـ ،ساﺮ ﺪﻴﺋوﺮﻴﺗ و ﺷﺎﺑ ﻲﻣ دﻮﺟﻮﻣ لﺎﻧردآ هﺪﻏ ﻨ ﺪ ) 1 .( ﺮﺛا ﻢﺴﻴﻧﺎﻜﻣ يﺎﻫ هﺪﻧﺮﻴﮔ ﻖﻳﺮﻃ زا ﻦﻴﻓﺮﻣ µ ﻲﻜﻳ ﺖﺳا ترﻮﺻ ود ﻪﺑ يزﺎﺳﺎﻫر زا ﺖﻌﻧﺎﻤﻣ هدﺎﻣ P نآ لﺎﺒﻧﺪﺑ و داﺪﺴﻧا ﻲﺴﺣ ﺮﻴﺴﻣ سﻮﻣﻻﺎﺗ عﺎﺨﻧ ) Spinothalamic pathway ( زﺎﺑ يﺮﮕﻳد و لﺎﻧﺎﻛ ندﺮﻛ لﺎﻧﺎﻛ ﻦﺘﺴﺑ و ﻲﻤﻴﺳﺎﺘﭘ يﺎﻫ رد ﻲﻤﻴﺴﻠﻛ يﺎﻫ بﺎﺼﻋا يﺎﻬﺘﻧا ﺖﺳا نﻮﻴﺳاﺰﻳرﻼﭘ ﺶﻳاﺰﻓا ﺐﺟﻮﻣ ﺮﻣا ﻦﻳا ﻪﻛ لﻮﻠﺳ ﻦﺘﻓر ﻻﺎﺑ ﻲﺗرﺎﺒﻋ ﻪﺑ و درد ﺲﺣ لﺎﻘﺘﻧا ﺶﻫﺎﻛ ،ﺎﻫ ﻲﻣ درد ﻚﻳﺮﺤﺗ ﻪﻧﺎﺘﺳآ دﻮﺷ ) 6 -3 .( ﻃﺮﺳ يﺎﻫدرد ﺶﻫﺎﻛ ﺣاﺮﺟ زا ﺲﭘ يﺎﻫدرد ،ﻲﻧﺎ ـ ،ﻲ هﺪﻴﻜﭼ :
ﻫ
و
ﻪﻨﻴﻣز
فﺪ
:
تﺎﺷراﺰﮔ دراددﻮﺟوﺪﻴﺋوﺮﻴﺗهﺪﻏﺮﺑﻦﻴﻓﺮﻣتاﺮﺛادرﻮﻣردﻲﻀﻴﻘﻧوﺪﺿ . ﻦﻳا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ فﺪﻫﺎﺑ ﺮﺑ ﻦﻴﻓﺮﻣ تﺪﻣ ﻲﻧﻻﻮﻃ هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﻴﺛﺎﺗ ﻲﺳرﺮﺑ تاﺮﻴﻴﻐﺗ و ﺪﻴﺋوﺮﻴﺗ هﺪﻏ نزو،نﺪﺑ نزو ﻣﻮﺘﺴﻴﻫ ﻮ هﺪﻏ ﻚﻳژﻮﻟﻮﻓر ﺪﻴﺋوﺮﻴﺗ شﻮﻣ يرﻮﺳ ﺪﺷرﻒﻠﺘﺨﻣﻞﺣاﺮﻣرد ﺖﺳاهﺪﺷاﺮﺟاوﻲﺣاﺮﻃ .ﻲﺳرﺮﺑ
شور
:
ﻳارد ﻲﺑﺮﺠﺗﻪﻌﻟﺎﻄﻣﻦ 150 داﮋﻧهدﺎﻣيرﻮﺳشﻮﻣﺮﺳ Balb/c ﻲﻓدﺎﺼﺗرﻮﻃﻪﺑﻪﺘﻔﻫودﻦﺳﺎﺑ ﺪﻧﺪﺷﻢﻴﺴﻘﺗيوﺎﺴﻣهوﺮﮔﻪﺳﻪﺑ . ﺪﻧﺪﺷﻢﻴﺴﻘﺗهوﺮﮔﺮﻳزرﺎﻬﭼﻪﺑهوﺮﮔﺮﻫردﺎﻫشﻮﻣﺪﻌﺑﻪﻠﺣﺮﻣرد . هوﺮﮔﺮﻳز لوا ) ﺪﻫﺎﺷهوﺮﮔﺮﻳز 5 = n ( مودهوﺮﮔﺮﻳز،بآﻂﻘﻓ ) ﻢﺷهوﺮﮔﺮﻳز 5 = n ( وبآ mg/ml 5 ،ﺮﻜﺷ مﻮﺳهوﺮﮔﺮﻳز ) ﻚﻳﻲﺑﺮﺠﺗهوﺮﮔ ﺮﻳز 20 = n ( mg/ml 04 / 0 و ﻦﻴﻓﺮﻣ mg/ml 5 مرﺎﻬﭼ هوﺮﮔﺮﻳز وﺮﻜﺷ ) ودﻲﺑﺮﺠﺗهوﺮﮔ ﺮﻳز 20 = n ( mg/ml 4 / 0 و ﻦﻴﻓﺮﻣ mg/ml 5 ﺪﻧدﺮﻛ ﺖﻓﺎﻳرد ﻲﻛارﻮﺧترﻮﺻ ﻪﺑ ﺮﻜﺷ . مود ولوا هوﺮﮔ 21 و زور مﻮﺳ هوﺮﮔ 63 ﺪﻧدﺮﻛفﺮﺼﻣﻦﻴﻓﺮﻣزور . ﺞﻳﺎﺘﻧ زاهﺪﻣآﺖﺳﺪﺑ ﻴﮔ هزاﺪﻧا ﺪﻴﺋوﺮﻴﺗدﺪﻏ نزووﺎﻫشﻮﻣنزو يﺮ ﺎﻫنآ ﺎﺑ زاهدﺎﻔﺘﺳا رﺎﻣآنﻮﻣزآ ي ANOVA ﻘﻌﺗﺖﺴﺗو ﻴﺒ ﻲ Tukey ﺪﻨﺘﻓﺮﮔراﺮﻗيرﺎﻣآﻞﻴﻠﺤﺗوﻪﻳﺰﺠﺗدرﻮﻣ .ﺎﻫ
ﻪﺘﻓﺎﻳ
:
وموديﺎﻫهوﺮﮔردﺎﻫشﻮﻣنﺪﺑنزو ﺮﻴﮕﻤﺸﭼﺶﻫﺎﻛﺚﻋﺎﺑﺖﻈﻠﻏودﺮﻫردﻦﻴﻓﺮﻣﻦﻣﺰﻣفﺮﺼﻣ ايﺎﻫهوﺮﮔردﺪﻴﺋوﺮﻴﺗنزو ﻦﻴﻨﭽﻤﻫومﻮﺳ ﺪﺷمودو لو ) 05 / 0 < P .( دﺮﻛرﺎﻜﺷآﻚﻳژﻮﻟﻮﻓﺮﻣﻮﺘﺴﻴﻫتﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا ﺮﺑنوﺰﻓا ؛دﻮﺷ ﻲﻣ ﺪﻴﺋوﺮﻴﺗردﻲﻟﻮﻜﻴﻟﻮﻓيﺎﻫلﻮﻠﺳﻞﻜﺷو هزاﺪﻧاﺶﻳاﺰﻓاﺚﻋﺎﺑﻦﻴﻓﺮﻣﻦﻣﺰﻣفﺮﺼﻣ ﻪﻛ ﺮﻳز ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣرد ﺪﻴﺋﻮﻠﻛﻲﻤﻛﺮﻳدﺎﻘﻣ يوﺎﺣ وهدﺮﻛ ﺮﻴﻴﻐﺗﻲﺑﺮﺠﺗيﺎﻫهوﺮﮔ ﺮﻳز ردهﺪﻏ يﺎﻫلﻮﻜﻴﻟﻮﻓﻞﻜﺷ ﻢﺷيﺎﻫهوﺮﮔ ﺪﺷﺪﻫﺎﺷو .يﺮﻴﮔ
ﻪﺠﻴﺘﻧ
:
ارﺪﻴﺋوﺮﻴﺗﺖﻴﻟﺎﻌﻓونﺎﻤﺘﺧﺎﺳ،ﺪﻴﺋوﺮﻴﺗنزوونﺪﺑنزو ﺮﺑهوﻼﻋﺪﻧاﻮﺗﻲﻣ ﻦﻴﻓﺮﻣﻦﻣﺰﻣفﺮﺼﻣ ﺪﻫدراﺮﻗﺮﻴﺛﺄﺗﺖﺤﺗﺰﻴﻧ . يﺪﻴﻠﻛيﺎﻫهژاو : يژﻮﻟﻮﻓﺮﻣﻮﺘﺴﻴﻫ،يرﻮﺳشﻮﻣ،ﻦﻴﻓﺮﻣ،ﺪﻴﺋوﺮﻴﺗهﺪﻏ . هﺪﻴﻜﭼ :فﺪﻫ
و
ﻪﻨﻴﻣز
:
تﺎﺷراﺰﮔ دراددﻮﺟوﺪﻴﺋوﺮﻴﺗهﺪﻏﺮﺑﻦﻴﻓﺮﻣتاﺮﺛادرﻮﻣردﻲﻀﻴﻘﻧوﺪﺿ . ﻦﻳا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ فﺪﻫﺎﺑ ﺮﺑ ﻦﻴﻓﺮﻣ تﺪﻣ ﻲﻧﻻﻮﻃ هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﻴﺛﺎﺗ ﻲﺳرﺮﺑ تاﺮﻴﻴﻐﺗ و ﺪﻴﺋوﺮﻴﺗ هﺪﻏ نزو،نﺪﺑ نزو ﻣﻮﺘﺴﻴﻫ ﻮ هﺪﻏ ﻚﻳژﻮﻟﻮﻓر ﺪﻴﺋوﺮﻴﺗ شﻮﻣ يرﻮﺳ د ﺪﺷرﻒﻠﺘﺨﻣﻞﺣاﺮﻣر ﺖﺳاهﺪﺷاﺮﺟاوﻲﺣاﺮﻃ .ﻲﺳرﺮﺑ
شور
:
ﻲﺑﺮﺠﺗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد 150 داﮋﻧ هدﺎﻣيرﻮﺳ شﻮﻣ ﺮﺳ Balb/c ﻪﺘﻔﻫ ود ﻦﺳ ﺎﺑ ، ﻪﺑ ترﻮﺻ ﺎﺼﺗ ويوﺎﺴﻣهوﺮﮔ ﻪﺳﻪﺑﻲﻓد ﺪﻧﺪﺷﻢﻴﺴﻘﺗهوﺮﮔ ﺮﻳزرﺎﻬﭼﻪﺑ هوﺮﮔﺮﻫ ردﺎﻫشﻮﻣﺪﻌﺑﻪﻠﺣﺮﻣرد . هوﺮﮔﺮﻳز لوا ) ﺪﻫﺎﺷهوﺮﮔﺮﻳز 5 = n ( ز،بآﻂﻘﻓ مودهوﺮﮔﺮﻳ ) ﻢﺷهوﺮﮔﺮﻳز 5 = n ( وبآ mg/ml 5 مﻮﺳهوﺮﮔﺮﻳز،ﺮﻜﺷ ) ﻚﻳﻲﺑﺮﺠﺗهوﺮﮔ ﺮﻳز 20 = n ( mg/ml 04 / 0 و ﻦﻴﻓﺮﻣ mg/ml 5 مرﺎﻬﭼ هوﺮﮔﺮﻳز وﺮﻜﺷ ) ودﻲﺑﺮﺠﺗهوﺮﮔ ﺮﻳز 20 = n ( mg/ml 4 / 0 و ﻦﻴﻓﺮﻣ mg/ml 5 ﺪﻧدﺮﻛ ﺖﻓﺎﻳرد ﻲﻛارﻮﺧترﻮﺻ ﻪﺑ ﺮﻜﺷ . مود ولوا هوﺮﮔ 21 و زور مﻮﺳهوﺮﮔ 63 ور ﺪﻧدﺮﻛفﺮﺼﻣﻦﻴﻓﺮﻣز . ﺎﻫهداد ﺎﺑ زاهدﺎﻔﺘﺳا رﺎﻣآنﻮﻣزآ ي ANOVA ﻘﻌﺗﺖﺴﺗو ﻴﺒ ﻲ Tukey راﺰﻓامﺮﻧرد SPSS ﺪﻨﺘﻓﺮﮔراﺮﻗيرﺎﻣآﻞﻴﻠﺤﺗوﻪﻳﺰﺠﺗدرﻮﻣ .ﺎﻫ
ﻪﺘﻓﺎﻳ
:
رد ﺎﻫشﻮﻣنﺪﺑ نزو ﺮﻴﮕﻤﺸﭼﺶﻫﺎﻛ ﺚﻋﺎﺑﺖﻈﻠﻏ ودﺮﻫ ردﻦﻴﻓﺮﻣﻦﻣﺰﻣفﺮﺼﻣ ﺮﻳز يﺎﻫهوﺮﮔ ردﺪﻴﺋوﺮﻴﺗنزوﻦﻴﻨﭽﻤﻫو مﻮﺳومود ﺮﻳز ﺪﺷمود ولوا يﺎﻫهوﺮﮔ ) 05 / 0 < P .( ﻚﻳژﻮﻟﻮﻓﺮﻣﻮﺘﺴﻴﻫتﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺪﻴﺋوﺮﻴﺗردﻲﻟﻮﻜﻴﻟﻮﻓيﺎﻫلﻮﻠﺳﻞﻜﺷ وهزاﺪﻧاﺶﻳاﺰﻓاﺚﻋﺎﺑﻦﻴﻓﺮﻣﻦﻣﺰﻣفﺮﺼﻣ ﻪﻛدﺮﻛرﺎﻜﺷآ ﺖﺳا هﺪﺷ ؛ رد ﺪﻴﺋﻮﻠﻛﻲﻤﻛﺮﻳدﺎﻘﻣ يوﺎﺣ و هدﺮﻛﺮﻴﻴﻐﺗ ﻲﺑﺮﺠﺗ يﺎﻫ هوﺮﮔ ﺮﻳزرد هﺪﻏيﺎﻫ لﻮﻜﻴﻟﻮﻓﻞﻜﺷ ﻦﻳاﺮﺑ نوﺰﻓا ﺎﺑﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﺪﺷﺪﻫﺎﺷوﻢﺷيﺎﻫهوﺮﮔﺮﻳز ﺖﺳاه .يﺮﻴﮔ
ﻪﺠﻴﺘﻧ
:
ارﺪﻴﺋوﺮﻴﺗﺖﻴﻟﺎﻌﻓونﺎﻤﺘﺧﺎﺳ،ﺪﻴﺋوﺮﻴﺗنزوونﺪﺑنزو ﺮﺑهوﻼﻋﺪﻧاﻮﺗﻲﻣ ﻦﻴﻓﺮﻣﻦﻣﺰﻣفﺮﺼﻣ ﺪﻫدراﺮﻗﺮﻴﺛﺄﺗﺖﺤﺗﺰﻴﻧ . يﺪﻴﻠﻛيﺎﻫهژاو : يژﻮﻟﻮﻓﺮﻣﻮﺘﺴﻴﻫ،يرﻮﺳشﻮﻣ،ﻦﻴﻓﺮﻣ،ﺪﻴﺋوﺮﻴﺗهﺪﻏ .يﺎﻫدرد ﻳدﻮﻤﺳﺎﭙﺳا ،ﻚ رﺎﻬﻣ ًﺎﺻﻮﺼﺧ ﻪﻓﺮﺳ ﺰﻛﺮﻣ ﻊﻗاﻮﻣ رد يوراد ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ هدﺎﻔﺘﺳا و لﺎﻬﺳا ﻊﻓر ،ﻚﺸﺧ ﻪﻓﺮﺳ دﻮﺟو ﺷﺎﺑ ﻲﻣ ﻦﻴﻓﺮﻣ فﺮﺼﻣ دراﻮﻣ ﻪﻠﻤﺟ زا ﻲﺷﻮﻬﻴﺑ ﺶﻴﭘ ﻨ ﺪ . ﺮﻳز ،ﻲﻛارﻮﺧ ﻪﻠﻤﺟ زا ﻒﻠﺘﺨﻣ قﺮﻃ زا وراد ﻦﻳا لﺎﻤﻌﺘﺳا ﻞﺧاد ،يﺪﻳرو ﻞﺧاد ،ﻲﻧﻼﻀﻋ ﻞﺧاد ،ﻲﻗﺎﻔﺻ ﻞﺧاد ،ﻲﺘﺳﻮﭘ يﺎﻀﻓ ﻞﺧاد و لﺎﻜﺗ يﺎﻀﻓ وﺪﻴﭘا لار ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻣ . بﺬﺟ ﻦﻴﻓﺮﻣ هﺪﻌﻣ رد و ﻲﺑﻮﺨﺑ هدور ﻖﻳﺮﻃ زا نآ بﺬﺟ و ﻪﺘﺷاﺪﻧ ﻲﺘﺳﻮﭘ دﻮﺷ ﻲﻣ مﺎﺠﻧا ﻲﺘﺨﺳ ﻪﺑ ) 1 ، 2 ، 4 .( ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫدرد ﻦﻴﻜﺴﺗ رد ﻦﻴﻓﺮﻣ ﺖﻴﻤﻫا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ زور هدﺎﻔﺘﺳا و ﻪﻛ ﺖﺳا مزﻻ ،ﻪﻠﺻﺎﺣ تﺎﻘﺘﺸﻣ و نآ زا نوﺰﻓا ﻓﺮﻣ ءﻮﺳ تاﺮﻴﺛﺎﺗ و رﺮﻜﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﺚﺤﺑ ﻪﺑ ﻊﺟار ﻲﺗﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻴ يور ﺮﺑ يﺎﻫ ماﺪﻧا دﺮﻴﮔ ترﻮﺻ ﻒﻠﺘﺨﻣ . ﺎﺠﻧآ زا ﻳ ﻲ ﻪﻛ ضراﻮﻋ و ﻦﻴﻓﺮﻣ تاﺮﺛا درﻮﻣ رد ﻲﻀﻴﻘﻧ و ﺪﺿ تﺎﺷراﺰﮔ دراد دﻮﺟو ﺪﻴﺋوﺮﻴﺗ هﺪﻏ ﺮﺑ نآ فﺮﺼﻣ زا ﻲﺷﺎﻧ ) 10 -7 ( ؛ تﺪﻣ ﻲﻧﻻﻮﻃ هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﻴﺛﺎﺗ ﻲﺳرﺮﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ زا فﺪﻫ فﺮﺼﻣ هﺪﻏ ﻚﻳژﻮﻟﻮﻓﺮﻣﻮﺘﺴﻴﻫ نﺎﻤﺘﺧﺎﺳ يور ﺮﺑ ﻦﻴﻓﺮﻣ ﺣاﺮﻣ رد ﺪﻴﺋوﺮﻴﺗ ﺪﺷر ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻞ دﻮﺑ . شﻮﻣ زا ﺎﺘﺳار ﻦﻳا رد يرﻮﺳ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ؛ ًﺎﺘﺒﺴﻧ نآ غﻮﻠﺑ نﺎﻣز اﺮﻳز تاﺮﻴﺛﺎﺗ هﺎﺗﻮﻛ تﺪﻣ ﻚﻳ رد ناﻮﺗ ﻲﻣ و هدﻮﺑ تﺪﻣ هﺎﺗﻮﻛ ﺪﺷر ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻞﺣاﺮﻣ رد ار داﻮﻣ عاﻮﻧا ) غﻮﻠﺑ ﻲﻃ ،غﻮﻠﺑ زا ﻞﺒﻗ ﻞﻣﺎﻛ غﻮﻠﺑ ﺎﺗ غﻮﻠﺑ زا ﻞﺒﻗ نارود و ( ﻚﻳ رد هرود ﻲﻧﺎﻣز ﺳ ﺮﺜﻛاﺪﺣ دﺮﻛ ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﻫﺎﻣ رﺎﻬﭼ ﺎﺗ ﻪ . شور ﻲﺳرﺮﺑ : ﻦﻳا رد ﻲﺑﺮﺠﺗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ زا 150 ﺮﺳ شﻮﻣ هدﺎﻣ يرﻮﺳ داﮋﻧ Balb/c مﺮﺳ ﻪﺴﺳﻮﻣ زا هﺪﺷ يراﺪﻳﺮﺧ ،ﻪﺘﻔﻫ ود ﻦﺳ ﺎﺑ جﺮﻛ كرﺎﺼﺣ يزﺎﺳ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا . شﻮﻣ و نزو اﺪﺘﺑا ﺎﻫ لﻮﻠﺤﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺮﺘﻬﺑ ﻚﻴﻜﻔﺗ و ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ياﺮﺑ ﺲﭙﺳ هﺪﻨﻨﻛ ﺖﻴﺒﺜﺗ ﻦﺋﻮﺑ ) Bouin’s fixative ( ﻪﻧﺎﺸﻧ يراﺬﮔ رد و ﺪﻧﺪﺷ يراﺪﻬﮕﻧ شﻮﻣ صﻮﺼﺨﻣ يﺎﻫ ﺲﻔﻗ . مﺎﺠﻧا ﻲﻃ رد تراﺮﺣ ﻪﺟرد نﺎﻜﻣﻻا ﻲﺘﺣ ﺪﺷ ﻲﻌﺳ ﺶﻳﺎﻣزآ ) 21 ﻪﺟرد داﺮﮕﻴﺘﻧﺎﺳ ( ﺖﺑﻮﻃر ، ) 55 -45 % ( و هرود يرﻮﻧ ) 12 ﺖﻋﺎﺳ ﻲﻳﺎﻨﺷور – 12 ﺖﻋﺎﺳ ﻲﻜﻳرﺎﺗ ( رد ﺪﺣ ﺖﺑﺎﺛ ﻢﻴﻈﻨﺗ هﺪﺷ ﺪﺷﺎﺑ . ﺎﻫ شﻮﻣ ﺎﺑ هدﺎﻔﺘﺳا زا يﺎﻫاﺬﻏ ﻴﻬﺗ هدﺎﻣآ زا هﺪﺷ ﻪ ﺎﻣزآ عوﺮﺷ ﻳ ﺶ ﺤﻣ ﺎﺑ ﻖﺑﺎﻄﺗ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﻴ ﻂ ، تﺪﻣ ﻪﺑ ﺎﻫ شﻮﻣ ﻚﻳ رد ﻪﺘﻔﻫ ﻦﻳا اﺮﺷ ﻳ ﻂ ﺤﻣ ﻴ ﻄ ﻲ راﺪﻬﮕﻧ ي ﺪﺷ ﺪﻧ . عوﺮﺷ رد ﻢﻴﺴﻘﺗ يوﺎﺴﻣ هوﺮﮔ ﻪﺳ ﻪﺑ ﻲﻓدﺎﺼﺗ رﻮﻃ ﻪﺑ ﺎﻫ شﻮﻣ ﺶﻳﺎﻣزآ ﺪﻧﺪﺷ . هوﺮﮔ ﺮﻳز رﺎﻬﭼ ﻪﺑ هوﺮﮔ ﺮﻫ يﺎﻫ شﻮﻣ ﺪﻌﺑ ﻪﻠﺣﺮﻣ رد ﺪﻧﺪﺷ ﻢﻴﺴﻘﺗ . لوا هوﺮﮔ ﺮﻳز ) ﺪﻫﺎﺷ هوﺮﮔ ﺮﻳز 5 = n ( ﻪﺑ ﻂﻘﻓ مود هوﺮﮔ ﺮﻳز و بآ ) ﻢﺷ هوﺮﮔ ﺮﻳز 5 = n ( و بآ ﻪﺑ mg/ml 5 ﺪﻨﺘﺷاد ﻲﺳﺮﺘﺳد ﺮﻜﺷ . مﻮﺳ هوﺮﮔ ﺮﻳز ) هوﺮﮔ ﺮﻳز ﻚﻳ ﻲﺑﺮﺠﺗ 20 = n ( mg/ml 04 / 0 و ﻦﻴﻓﺮﻣ mg/ml 5 و ﺮﻜﺷ مرﺎﻬﭼ هوﺮﮔ ﺮﻳز ) ود ﻲﺑﺮﺠﺗ هوﺮﮔ ﺮﻳز 20 = n ( mg/ml 4 / 0 و ﻦﻴﻓﺮﻣ mg/ml 5 ﺪﻧدﺮﻛ ﺖﻓﺎﻳرد ﻲﻛارﻮﺧ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺮﻜﺷ . ﻪﺑ ﻲﻓﺮﺼﻣ ﻦﻴﻓﺮﻣ ناﺰﻴﻣ يازا لوا زور ود رد بآ ﺮﺘﻴﻟ ﻲﻠﻴﻣ ﺮﻫ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ mg/ml 01 / 0 و 1 / 0 ﻪﺑ مرﺎﻬﭼ و مﻮﺳ زور ياﺮﺑ ، ﺐﻴﺗﺮﺗ mg/ml 02 / 0 و 2 / 0 ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻢﺸﺷ و ﻢﺠﻨﭘ زور ياﺮﺑ ، mg/ml 03 / 0 و 3 / 0 ﻪﺑ ﺶﻳﺎﻣزآ هرود نﺎﻳﺎﭘ ﺎﺗ ﻢﺘﻔﻫ زور زا و ﺗ ﺐﻴﺗﺮ mg/ml 04 / 0 و 4 / 0 دﻮﺑ . ﻪﻛ ﺖﺳا ﺢﻴﺿﻮﺗ ﻪﺑ مزﻻ شﻮﻣ ﺮﺳ ﺮﻫ ياﺮﺑ زور ﻪﻧﺎﺒﺷ ﻚﻳ رد بآ فﺮﺼﻣ راﺪﻘﻣ ml 5 ﺦﻠﺗ هﺰﻣ ندﺮﺑ ﻦﻴﺑ زا ﺮﻜﺷ ندﻮﻤﻧ ﻪﻓﺎﺿا زا فﺪﻫ و دﻮﺑ دﻮﺑ ﻦﻴﻓﺮﻣ . درﻮﻣ رد ﻦﻴﻓﺮﻣ فﺮﺼﻣ نﺎﻣز تﺪﻣ ﺎﻳ رﺎﻤﻴﺗ هرود لوا هوﺮﮔ ) ﻲﻨﺳ هدر 6 -3 ﻲﮕﺘﻔﻫ ﺎﻳ غﻮﻠﺑ زا ﻞﺒﻗ ( مود هوﺮﮔ و ) ﻲﻨﺳ هدر 9 -6 ﻲﮕﺘﻔﻫ ﺎﻳ غﻮﻠﺑ ﻲﻃ ( 21 هوﺮﮔ درﻮﻣ رد و زور مﻮﺳ ) ﻲﻨﺳ هدر 12 -3 ﻲﮕﺘﻔﻫ ﺎﻳ ﻞﻣﺎﻛ غﻮﻠﺑ ﺎﺗ غﻮﻠﺑ زا ﻞﺒﻗ ( 63 دﻮﺑ زور . ﻪﺑ ﺎﻫ شﻮﻣ يﺪﻨﺑ ﻢﻴﺴﻘﺗ ﺖﻠﻋ 3 زا ﻞﺒﻗ ﻲﻨﺳ هدر ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺪﻧور ﻲﺳرﺮﺑ ﻞﻣﺎﻛ غﻮﻠﺑ ﺎﺗ غﻮﻠﺑ زا ﻞﺒﻗ و غﻮﻠﺑ ،غﻮﻠﺑ ﺪﺷر ﺮﺑ نآ تاﺮﺛا و ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻲﻨﺳ ﻂﻳاﺮﺷ رد ﻦﻴﻓﺮﻣ هﺪﻏ دﻮﺑ ناﻮﻴﺣ ﺪﺷر و ﺪﻴﺋوﺮﻴﺗ . هرود ﻦﻳا نﺎﻳﺎﭘ زا ﺪﻌﺑ ، شﻮﻣ ﺎﻫ يوزاﺮﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ لﺎﺘﻴﺠﻳد ) لﺪﻣ FG-H ( مﺮﻓوﺮﻠﻛ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺲﭙﺳ و نزو ﺪﻧﺪﺷ شﻮﻬﻴﺑ . ﺲﭙﺳ ﻲﭽﻴﻗ ﻚﻤﻛ ﻪﺑ ، ﻚﻓ ﺮﻳز ﻪﻴﺣﺎﻧ ﺖﺳﻮﭘ ﺪﺷ نزو و جرﺎﺧ ﺪﻴﺋوﺮﻴﺗ هﺪﻏ و ﺪﺷ هداد شﺮﺑ ) زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ لﺪﻣ لﺎﺘﻴﺠﻳد يوزاﺮﺗ FG-H (. مﺮﺳ ﺎﺑ ﻮﺸﺘﺴﺷ زا ﺲﭘ يژﻮﻟﻮﻳﺰﻴﻓ ، ﺪﻴﺋوﺮﻴﺗ دﺪﻏ يوﺎﺣ هﺪﺷ يﺪﻨﺑ ﺪﻛ فوﺮﻇ ﻪﺑ ﻦﻴﻟﺎﻣﺮﻓ ﺮﻓﺎﺑ 10 ﺪﻧﺪﺷ ﻞﻘﺘﻨﻣ ﺪﺻرد . زا ﺪﻌﺑ 24 ﻦﻳا ﺖﻋﺎﺳ ﻦﻴﻟﺎﻣﺮﻓ ﺎﺑ ﻦﻴﻟﺎﻣﺮﻓ ﺮﻓﺎﺑ 10 نﺎﻣز ﺎﺗ و ﻦﻳﺰﮕﻳﺎﺟ هزﺎﺗ ﺪﺻرد ﺪﻧﺪﺷ يراﺪﻬﮕﻧ لﺎﭽﺨﻳ رد ﻲﺳﺎﻨﺷ ﺖﻓﺎﺑ تﺎﻴﻠﻤﻋ عوﺮﺷ . زا
و ﻦﻴﻠﻴﺴﻛﻮﺗﺎﻤﻫ لﻮﻤﻌﻣ شور ﻪﺑ يﺰﻴﻣآ ﮓﻧر و يﺮﻴﮔ ﻦﻳزﻮﺋا ﺪﺷ مﺎﺠﻧا و ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺖﻳﺎﻬﻧ رد يرﻮﻧ پﻮﻜﺳوﺮﻜﻴﻣ ﺎﺑ ﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻲﺑﺎﻳزرا درﻮﻣ ﺪﻨ . ﺞﻳﺎﺘﻧ زا هﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ يﺮﻴﮔ هزاﺪﻧا ﺎﻫ نآ ﺪﻴﺋوﺮﻴﺗ دﺪﻏ نزو و ﺎﻫ شﻮﻣ نزو نﻮﻣزآ ﺎﺑ يﺎﻫ رﺎﻣآ ي ANOVA ﻘﻌﺗ و ﻴﺒ ﻲ Tukey درﻮﻣ ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳﺰﺠﺗ ﻣآ ـــ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ يرﺎ ؛ ﺮﻈﻧ زا ﺮﻳز ﻦﻴﺑ ﺞﻳﺎﺘﻧ فﻼﺘﺧا يرﺎﻣآ ﺢﻄﺳ رد ﻲﺳرﺮﺑ ﺖﺤﺗ يﺎﻫ هوﺮﮔ 05 / 0 P< داﺪﻤﻠﻗ راد ﻲﻨﻌﻣ ﺪﻳدﺮﮔ . زا ﻪﻠﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻚﻳژﻮﻟﻮﻓرﻮﻣﻮﺘﺴﻴﻫ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻧ ﻴ ﺰ ﻪﺑ ﺻﻮﺗ ترﻮﺻ ﻴﻔ ﻲ شراﺰﮔ ﺪﻧﺪﺷ . ﺎﻫﻪﺘﻓﺎﻳ : ﻪﻛ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ ﺞﻳﺎﺘﻧ نﺪﺑ نزو فﻼﺘﺧا رد هدر ﻲﻨﺳ 6 -3 هوﺮﮔ ﺮﻳز ﻦﻴﺑ ﻪﺘﻔﻫ يﺎﻫ ﺪﻫﺎﺷ و ﻢﺷ يﺎﻫ هوﺮﮔ ﺮﻳز ، مرﺎﻬﭼ و مﻮﺳ ) ﻲﺑﺮﺠﺗ يﺎﻫ هوﺮﮔ ﺮﻳز مود و لوا ( ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و مرﺎﻬﭼ و مﻮﺳ يﺎﻫ هوﺮﮔ ﺮﻳز ﻦﻴﺑ يﺎﻫوﺮﮔ ﺮﻳز ﺎﺑ ﺪﻫﺎﺷ ﻢﺷ و دﻮﺒﻧ راد ﻲﻨﻌﻣ يرﺎﻣآ ظﺎﺤﻟ زا ﺖﺳا ه ) 05 / 0 P> .( در رد ه يﺎﻫ ﻲﻨﺳ 9 -6 ﻪﺘﻔﻫ و 12 -3 ﻲﮕﺘﻔﻫ و ﻢﺷ هوﺮﮔ ﺮﻳز ود ﻦﻴﺑ ﺎﺷ ﺪﻫ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و ﺎﺑ ﻦﻴﻓﺮﻣ هﺪﻨﻨﻛ ﺖﻓﺎﻳرد يﺎﻫ هوﺮﮔ ﺮﻳز ﻦﻴﺑ ﺖﺷاﺪﻧ دﻮﺟو يراد ﻲﻨﻌﻣ نزو فﻼﺘﺧا ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ) 05 / 0 P> ( ﻲﻟو ﺮﻳز ﻦﻴﺑ نزو توﺎﻔﺗ ﻦﻴﻓﺮﻣ هﺪﻨﻨﻛ ﺖﻓﺎﻳرد يﺎﻫ هوﺮﮔ ﺎﺑ هوﺮﮔ ﺮﻳز يﺎﻫ ظﺎﺤﻟ زا ﻢﺷ و لﺮﺘﻨﻛ يرﺎﻣآ دﻮﺑ راد ﻲﻨﻌﻣ ) 05 / 0 P< ( ) هرﺎﻤﺷ لوﺪﺟ 1 (. ر رد ﺪﻴﺋوﺮﻴﺗ هﺪﻏ نزو ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻴﻓﺮﻣ ﻪﻛ ﻲﻨﺳ يﺎﻫ هد يﺎﻫ هوﺮﮔ ﺮﻳز ﻦﻴﺑ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﺪﻨﺘﺷاد ﺖﻓﺎﻳرد ﺺﻟﺎﺧ دﻮﺟو يراد ﻲﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا يرﺎﻣآ ظﺎﺤﻟ زا ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﺎﺑ ﻲﺑﺮﺠﺗ ﺖﺳا ﻪﺘﺷاﺪﻧ ) 05 / 0 P> ( ﻦﻴﺑ هﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ توﺎﻔﺗ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ، ﺖﺳا هدﻮﺒﻧ راد ﻲﻨﻌﻣ ﻢﺷ و ﺪﻫﺎﺷ يﺎﻫ هوﺮﮔ ﺮﻳز ) 05 / 0 P> ( . ﻲﻨﺳ يﺎﻫ هدر رد لﺎﺣ ﻦﻳا ﺎﺑ 6 -3 و 9 -6 ﻪﺘﻔﻫ نزو فﻼﺘﺧا ، ﻢﺷ يﺎﻫ هوﺮﮔ ﺮﻳز ﺎﺑ ﻲﺑﺮﺠﺗ يﺎﻫ هوﺮﮔ ﺮﻳز ﻦﻴﺑ ﺪﻴﺋوﺮﻴﺗ هﺪﻏ دﻮﺑ راد ﻲﻨﻌﻣ ﺪﻫﺎﺷ و ) 05 / 0 P< ( ) هرﺎﻤﺷ لوﺪﺟ 2 .( ،ﻦﻴﻓﺮﻣ فﺮﺼﻣ ﺐﻗﺎﻌﺘﻣ ﻲﺑﺮﺠﺗ يﺎﻫ هوﺮﮔ ﺮﻳز رد اﺮﻴﻴﻐﺗ رﺎﭼد ﺪﻴﺋوﺮﻴﺗ هﺪﻏ ﻪﻠﻤﺟ زا ﻲﺗ لﻮﻠﺳ داﺪﻌﺗ ﺶﻳاﺰﻓا يﺎﻫ ارﺎﭘ رﻻﻮﻜﻴﻟﻮﻓ ، لﻮﻠﺳ ﻢﺠﺣ ﺶﻳاﺰﻓا ﻜﻴﻟﻮﻓ يﺎﻫ رﻻﻮ و مﺪﻋ نﻮﻣرﻮﻫ دﻮﺟو ﻞﺧاد رد يﺪﻴﺋﻮﻠﻛ داﻮﻣ ﺎﻳ يﺪﻴﺋوﺮﻴﺗ يﺎﻫ لﻮﻜﻴﻟﻮﻓ ﺎﻫ ﺪﺷ . رد ﻲﻨﺳ هدر 6 -3 لﻮﻜﻴﻟﻮﻓ ﻪﺘﻔﻫ هﺪﻏ يﺎﻫ ﺪﺷ ﻊﻤﺟ يﺪﺣ ﺎﺗ ﺪﻴﺋوﺮﻴﺗ ﺪﻧ ، لﻮﻠﺳ لﻮﻜﻴﻟﻮﻓ هراﺪﺟ يﺎﻫ ﺑ ﺎﻫ ﻪ ﺸﻧ هﺪﻳد حﻮﺿو ﺪ ﺪﻧ و ﺰﻴﻧ لﻮﻜﻴﻟﻮﻓ ﻞﺧاد يﺎﻀﻓ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد ﻢﺷ و ﺪﻫﺎﺷ يﺎﻫ هوﺮﮔ ﺮﻳز ﻜﭼﻮﻛ ﺪﺷ ﺮﺘ . ﻦﻳا ﺮﻳز رد تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﮔ ــ هوﺮ ﻲﺑﺮﺠﺗ 9 -6 ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﺘﻔﻫ دﻮﺑ ﺑ ، ﻪ يرﻮﻃ لﻮﻠﺳ ﻞﻜﺷ ﻪﻛ يﺎﻫ لﻮﻜﻴﻟﻮﻓ ،هﺪﺷ جرﺎﺧ ﻲﺒﻌﻜﻣ ﺖﻟﺎﺣ زا رﻻﻮﻜﻴﻟﻮﻓ ﺎﺗ ﺎﻫ ترﻮﺼﺑ ﻲﺘﺣ و هداد ﺖﺳد زا ار دﻮﺧ يوﺮﻛ ﺖﻟﺎﺣ يدوﺪﺣ يور لﻮﻠﺳ يا هدﻮﺗ ﺷ ﻲﻣ هﺪﻳد ﻪﺘﺷﺎﺒﻧا ﻢﻫ ﺪ ﺪﻧ و ﻞﺧاد يﺎﻀﻓ ا ﺮﻳدﺎﻘﻣ و ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛ رﺎﻴﺴﺑ ﻲﻟﻮﻜﻴﻟﻮﻓ اد نﻮﻣرﻮﻫ ﻲﻛﺪﻧ ﻨﺘﺷ ﺪ . رد هدر ﻲﻨﺳ 12 -3 لﻮﻠﺳ ﻪﺘﻔﻫ هﺪﻏ رﻻﻮﻜﻴﻟﻮﻓ يﺎﻫ لﻮﻜﻴﻟﻮﻓ ،ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻢﺠﺣ ﺶﻳاﺰﻓا ﺪﻴﺋوﺮﻴﺗ و هﺪﺷ ﻊﻤﺟ ﻼﻣﺎﻛ ﺎﻫ هداد ﺖﺳد زا ار دﻮﺧ يوﺮﻛ ﺖﻟﺎﺣ ﺪﻧدﻮﺑ ناﺰﻴﻣ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ داﻮﻣ يﺪﻴﺋﻮﻠﻛ ﺰﻴﭼﺎﻧ رﺎﻴﺴﺑ دﻮﺑ ) هرﺎﻤﺷ ﻞﻜﺷ 1 (. هرﺎﻤﺷلوﺪﺟ 1 : ﮔﺐﺴﺣﺮﺑﺎﻫشﻮﻣنﺪﺑنزوﻪﺴﻳﺎﻘﻣ فﺮﺼﻣﺐﻗﺎﻌﺘﻣﺶﻳﺎﻣزآهرودنﺎﻳﺎﭘردﻒﻠﺘﺨﻣيﺎﻫهوﺮﮔﺮﻳزردمﺮ ﻦﻴﻓﺮﻣتﺪﻣﻲﻧﻻﻮﻃ ﻲﻨﺳيﺎﻫهدر هوﺮﮔﺮﻳز ﺎﻫ 6 -3 ﻪﺘﻔﻫ 9 -6 ﻪﺘﻔﻫ 12 -3 ﻪﺘﻔﻫ ﺪﻫﺎﺷ ) بآهﺪﻨﻨﻛﺖﻓﺎﻳرد ( 12 / 1 ± 67 / 20 71 / 0 ± 31 / 33 79 / 0 ± 83 / 30 ﻢﺷ ) بآهﺪﻨﻨﻛﺖﻓﺎﻳرد + mg/ml 5 ﺮﻜﺷ ( 13 / 1 ± 22 89 / 0 ± 29 6 / 0 ± 83 / 32 ﻲﺑﺮﺠﺗهوﺮﮔﺮﻳز 1 ) mg/ml 04 / 0 ﻦﻴﻓﺮﻣ + mg/ml 5 ﺮﻜﺷ 32 / 0 ± 5 / 19 * 41 / 0 ± 88 / 21 * 76 / 0 ± 95 / 23 ﻲﺑﺮﺠﺗهوﺮﮔﺮﻳز 2 ) mg/ml 4 / 0 ﻦﻴﻓﺮﻣ + mg/ml 5 ﺮﻜﺷ 49 / 0 ± 88 / 19 * 51 / 0 ± 72 / 23 * 56 / 0 ± 48 / 25 ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣترﻮﺻﻪﺑﺎﻫهداد ± ؛ﺪﻧاهﺪﺷنﺎﻴﺑرﺎﻴﻌﻣفاﺮﺤﻧا * رادﺎﻨﻌﻣفﻼﺘﺧاهﺪﻨﻫدنﺎﺸﻧ ) 05 / 0 P< ( ﺪﺷﺎﺑﻲﻣﻢﺷوﺪﻫﺎﺷيﺎﻫهوﺮﮔﺮﻳزﺎﺑ .
هرﺎﻤﺷلوﺪﺟ 2 : ﻒﻠﺘﺨﻣيﺎﻫهوﺮﮔﺮﻳزردمﺮﮔﺐﺴﺣﺮﺑﺎﻫشﻮﻣﺪﻴﺋوﺮﻴﺗهﺪﻏنزوﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﺐﻗﺎﻌﺘﻣﺶﻳﺎﻣزآهرودنﺎﻳﺎﭘرد ﻦﻴﻓﺮﻣتﺪﻣﻲﻧﻻﻮﻃفﺮﺼﻣ هدر ﻲﻨﺳيﺎﻫ هوﺮﮔﺮﻳز 6 -3 ﻪﺘﻔﻫ 9 -6 ﺘﻔﻫ ﻪ 12 -3 ﻪﺘﻔﻫ ﺪﻫﺎﺷ ) بآهﺪﻨﻨﻛﺖﻓﺎﻳرد ( 004 / 0 ± 147 / 0 007 / 0 ± 09 / 0 017 / 0 ± 09 / 0 ﻢﺷ ) بآهﺪﻨﻨﻛﺖﻓﺎﻳرد + mg/ml 5 ﺮﻜﺷ ( 01 / 0 ± 127 / 0 005 / 0 ± 08 / 0 004 / 0 ± 11 / 0 ﻲﺑﺮﺠﺗهوﺮﮔﺮﻳز 1 ) mg/ml 04 / 0 ﻦﻴﻓﺮﻣ + mg/ml 5 ﺮﻜﺷ * 003 / 0 ± 034 / 0 * 003 / 0 ± 048 / 0 004 / 0 ± 08 / 0 ﻲﺑﺮﺠﺗهوﺮﮔﺮﻳز 2 ) mg/ml 4 / 0 ﻦﻴﻓﺮﻣ + mg/ml 5 ﺮﻜﺷ * 005 / 0 ± 04 / 0 * 009 / 0 ± 056 / 0 009 / 0 ± 09 / 0 ترﻮﺻﻪﺑﺎﻫهداد " ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ± رﺎﻴﻌﻣفاﺮﺤﻧا " ؛ﺪﻧاهﺪﺷنﺎﻴﺑ * رادﺎﻨﻌﻣفﻼﺘﺧاهﺪﻨﻫدنﺎﺸﻧ ) 05 / 0 P< ( ﺪﺷﺎﺑﻲﻣﻢﺷوﺪﻫﺎﺷيﺎﻫهوﺮﮔﺮﻳزﺎﺑ . ﺷﺮﻳﻮﺼﺗ هرﺎﻤ 1 : ردﺪـﻴﺋوﺮﻴﺗهﺪـﻏنﺎﻤﺘﺧﺎـﺳ ﻲﻨـﺳهدر 12 -3 ناﺰﻴﻣﻪﺑﻦﻴﻓﺮﻣهﺪﻨﻨﻛﺖﻓﺎﻳردهوﺮﮔﺮﻳزردﻲﮕﺘﻔﻫ mg/ml 1 / 0 ﺎـﺗﺎـﻬﻧآهراﺪـﺟﻦﻴـﺑﻢﻈﻧوهﺪﺷﻚﭼﻮﻛﺎﻫلﻮﻜﻴﻟﻮﻓﻞﺧاديﺎﻀﻓ وﺪﻧﻮﺷﻲﻤﻧهﺪﻳدحﻮﺿﻮﺑﻲﺸﺷﻮﭘيﺎﻫلﻮﻠﺳوﻪﺘﻓرﻦﻴﺑزايﺪﺣ يﺮـﺘﻤﻛﺪﻴﺋﻮﻠﻛيوﺎﺣوﺪﻨﺘﺴﻫﻢﻫرﺎﻨﻛﻲﻟﻮﻠﺳيﺎﻫهدﻮﺗترﻮﺼﺑ ﺪﻨﺷﺎﺑﻲﻣ ) ﻲﻳﺎﻤﻨﮔرﺰﺑ × 100 ، يﺰﻴﻣآﮓﻧر H&E .(
ﺮﻳﻮﺼﺗ هرﺎﻤﺷ 2 : ﻲﻨﺳهدرردﺪﻴﺋوﺮﻴﺗهﺪﻏنﺎﻤﺘﺧﺎﺳ 9 -6 هوﺮﮔﺮﻳزردﻲﮕﺘﻔﻫ ﻢﺷ يوﺎـﺣ،ﻒـﻠﺘﺨﻣيﺎﻫهزاﺪﻧاردﺪﻴﺋوﺮﻴﺗهﺪﻏيﺎﻫلﻮﻜﻴﻟﻮﻓ ﺪﻨﺷﺎﺑﻲﻣﺪﻴﺋﻮﻠﻛ . ﻲﺸﺷﻮﭘيﺎﻫلﻮﻠﺳزاﺎﻫلﻮﻜﻴﻟﻮﻓهراﻮﻳد ﺖـﺳاهﺪﺷشوﺮﻔﻣهدﺎﺳﻲﺒﻌﻜﻣ ) ﮔرﺰﺑ ﻲﻳﺎـﻤﻨ × 100 ، ﮓـﻧر يﺰﻴﻣآ H&E .( رد درﻮﻣ هوﺮﮔ ﺮﻳز و لﺮﺘﻨﻛ يﺎﻫ ﭻﻴﻫ ﻢﺷ ﻪﻧﻮﮔ ﺪﻴﺋوﺮﻴﺗ هﺪﻏ نﺎﻤﺘﺧﺎﺳ رد يﺮﻴﻴﻐﺗ يﺎﻫ هدر زا ﻚﻴﭽﻴﻫ رد ﻲﻨﺳ ﺪﺸﻧ هﺪﻳد . لﻮﻜﻴﻟﻮﻓ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و هﺪﻏ يﺎﻫ داﻮﻣ ًﻼﻣﺎﻛ ﺎﻬﻧآ ﻞﺧاد يﺪﻴﺋﻮﻠﻛ ﺪﻧدﻮﺑ ﻲﻌﻴﺒﻃ ) ﺮﻳﻮﺼﺗ هرﺎﻤﺷ 2 (. ﺚﺤﺑ : ﻴﻓﺮﻣ ﻪﺑ دﺎﻴﺘﻋا ﺮﺛا ﺮﺿﺎﺣ ﻖﻴﻘﺤﺗ رد ﺮﺑ ﻲﻛارﻮﺧ ﻦ داﮋﻧ هدﺎﻣ يرﻮﺳ شﻮﻣ balb/c زا ﻞﺒﻗ هرود ﻪﺳ رد دﺎﺘﻌﻣ و غﻮﻠﺑ ﻲﻃ ،غﻮﻠﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﻞﻣﺎﻛ غﻮﻠﺑ ﺎﺗ غﻮﻠﺑ زا ﻞﺒﻗ و ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ . ﻲﻠﺒﻗ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻦﻴﻓﺮﻣ فﺮﺼﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻪﺘﻜﻧ ﻦﻳا زا ﻲﻛﺎﺣ ﺪﻧاﻮﺗ ﻲﻣ ددﺮﮔ نزو ﺶﻫﺎﻛ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ) 5 ، 7 ، 9 .( ﻖﻴﻘﺤﺗ رد ﺎﻣا ﻲﻨﺳ هوﺮﮔ ﺮﻳز رد ﺮﺿﺎﺣ 6 -3 يﺎﻫ هوﺮﮔ ﺮﻳز ﻦﻴﺑ ﻪﺘﻔﻫ يﺎﻫ هوﺮﮔ ﺮﻳز ﺎﺑ ﺶﻳﺎﻣزآ ﺪﻫﺎﺷ فﻼﺘﺧا ﻢﺷ و ﺪﺸﻧ هﺪﻳد يراد ﻲﻨﻌﻣ . ًﻻﺎﻤﺘﺣا ﺮﻣا ﻦﻳا ﻞﻴﻟد ﺪﺷر ﺮﺘﻤﻛ
ﻦﻴﻓﺮﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا غﻮﻠﺑ زا ﻞﺒﻗ نارود رد ﺪﺷر ﻲﺌﻄﺑ ﺮﻴﺳ ﺎﻳ و نﺪﺑ ﺴﻧاﻮﺘﻧ دراﺬﮕﺑ يﺎﺟ ﺮﺑ ناﻮﻴﺣ ﺮﺑ يدﺎﻳز ﻲﻤﻛ تاﺮﺛا ﻪﺘ . رد ﺮﺿﺎﺣ ﻖﻴﻘﺤﺗ رد ﻦﻴﻘﻘﺤﻣ ﺮﻳﺎﺳ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﺎﺑ ﻖﺑﺎﻄﻣ ﻲﻨﺳ هوﺮﮔ ﺮﻳز 9 -6 نزو ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد يراد ﻲﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا ﻪﺘﻔﻫ يﺎﻫ هوﺮﮔ ﺮﻳز ﺎﺑ ﻲﺑﺮﺠﺗ يﺎﻫ هوﺮﮔ ﺮﻳز ﻦﻴﺑ ﺪﻫﺎﺷ هﺪﻳد ﻢﺷ و ﺪﺷ ؛ ﻲﻟﺎﺣ رد ﺮﻳز ﻦﻴﺑ يراد ﻲﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا ﻪﻧﻮﮕﭽﻴﻫ ﻪﻛ هوﺮﮔ ﺪﻫﺎﺷ ﺑ ﺪﺸﻧ هﺪﻳد ﻢﺷ هوﺮﮔ ﺮﻳز ﺎ . ﻦﻳا ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻦﻳا ﺪﺷر راﺪﻧﺎﺟ ﻪﻛ غﻮﻠﺑ نارود رد ﻦﻴﻓﺮﻣ فﺮﺼﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻬﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ تاﺮﺛا ناﻮﻴﺣ نزو ﺮﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ﻲﻣ ﻪﺘﺷاد يﺮﺘﺸﻴﺑ ﺪﻫد ﺶﻫﺎﻛ اﺮﻧآ و ﻪﺘﺷاﺬﮔ . ﻞﻣﺎﻛ غﻮﻠﺑ ﺎﺗ غﻮﻠﺑ زا ﻞﺒﻗ نارود رد ) 12 -3 ﻲﮕﺘﻔﻫ ( هوﺮﮔ ﺮﻳز ﻦﻴﺑ ﺪﻫﺎﺷ هﺪﻳد راد ﻲﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ﻢﺷ و ﺪﺸﻧ . رد ﻲﻟﺎﺣ ﻲﺑﺮﺠﺗ يﺎﻫ هوﺮﮔ ﺮﻳز و ﺎﻫ هوﺮﮔ ﺮﻳز ﻦﻳا ﻦﻴﺑ ﻪﻛ دﻮﺑ راد ﻲﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ . ﻦﻳا ﻳ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻪﺘﻜﻧ ﻦﻳا هﺪﻨﻨﻛ ﺪﻴﻳﺎﺗ ﺎﻫ ﻪﺘﻓﺎ تﺎﻧاﻮﻴﺣ رد اﺬﻏ فﺮﺼﻣ ﺶﻫﺎﻛ ﺚﻋﺎﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ﻲﻣ ﻦﻴﻓﺮﻣ ﻪﻛ اﺬﻏ ندروآ ﺖﺳﺪﺑ رد ناﻮﻴﺣ ﻲﻜﻳﺰﻴﻓ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﺶﻫﺎﻛ و دﺎﺘﻌﻣ ددﺮﮔ شراﻮﮔ هﺎﮕﺘﺳد ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﺶﻫﺎﻛ و ) 3 ، 11 (. ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ هوﺮﮔ ﺮﻳز رد ﺪﻴﺋوﺮﻴﺗ هﺪﻏ نزو ﻲﺳرﺮﺑ رد غﻮﻠﺑ زا ﻞﺒﻗ ) 6 -3 ﻲﮕﺘﻔﻫ ( ﺪﻫﺎﺷ هوﺮﮔ ﺮﻳز ﻦﻴﺑ ،ﺪﻧﺪﺷ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ هوﺮﮔ ﺮﻳز ﻦﻴﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد ﻲﻟو دﻮﺒﻧ راد ﻲﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ﻢﺷ و ﺖﻈﻠﻏ ود ﺎﺑ ﻲﺑﺮﺠﺗ يﺎﻫ هوﺮﮔ ﺮﻳز ﺎﺑ ﻢﺷ و ﺪﻫﺎﺷ mg/ml 04 / 0 و 4 / 0 ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد و دﻮﺑ راد ﻲﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا ﻦﻴﻓﺮﻣ ﻳز ود هﺪﻳد يراد ﻲﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﺎﺑ ﻲﺑﺮﺠﺗ هوﺮﮔ ﺮ ﺪﺸﻧ . ﻦﻴﺋﺎﻛﻮﻛ و ﻦﻴﻓﺮﻣ ﻪﻠﻤﺟ زا ﺎﻫ ﺪﻴﺋﻮﻴﭘا ،تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ سﺎﺳا ﺮﺑ و ﻚﻴﺗﺎﭙﻤﺳ ﻲﺒﺼﻋ ﻢﺘﺴﻴﺳ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻚﻳﺮﺤﺗ ﺚﻋﺎﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﻲﻣ ﻚﻴﺗﺎﭙﻤﺳ رﻮﺤﻣ ﺶﻳاﺰﻓا ﺐﺟﻮﻣ ﻪﺠﻴﺘﻧ رد و هﺪﺷ لﺎﻧردآ نآ ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻪﻛ ﺪﻧﻮﺷ نﻮﺧ رد ﻦﻴﻟﺎﻧردآرﻮﻧ و ﻦﻴﻟﺎﻧردآ ﺖﻈﻠﻏ ﻋ ﻲﮕﻨﺗ دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ قوﺮ ) 12 ، 13 .( ﺰﻴﻧ ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ًﻻﺎﻤﺘﺣا ﻪﻛ ﻲﻗوﺮﻋ ﻲﮔﺪﻨﻨﻛ ﮓﻨﺗ ﺖﻴﺻﺎﺧ ﻞﻴﻟد ﻪﺑ ﻦﻴﻓﺮﻣ ﺶﻫﺎﻛ ﻪﺠﻴﺘﻧ رد و ﺪﻴﺋوﺮﻴﺗ ﻪﺑ ﻲﻧﺎﺳﺮﻧﻮﺧ ﺶﻫﺎﻛ ﺚﻋﺎﺑ دراد نزو و ﺪﺷر ﻦﻳا ﺖﺳا هﺪﺷ هﺪﻏ . ﻲﻃ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ هوﺮﮔ ﺮﻳز رد ﺪﻴﺋوﺮﻴﺗ هﺪﻏ نزو ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ غﻮﻠﺑ ) 9 -6 ﻲﮕﺘﻔﻫ ( ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺶﻳﺎﻣزآ درﻮﻣ نﺎﺸﻧ داد ﻪﻛ يراد ﻲﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﺎﺑ ﻢﺷ و ﺪﻫﺎﺷ يﺎﻫ هوﺮﮔ ﺮﻳز ﻲﺑﺮﺠﺗ يﺎﻫ هوﺮﮔ ﺮﻳز و ﺎﻫ هوﺮﮔ ﺮﻳز ﻦﻳا ﻦﻴﺑ ﻲﻟو ﺪﻧا ﻪﺘﺷاﺪﻧ ﺖﺳا هدﻮﺑ راد ﻲﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ . ﺰﻴﻧ ﻲﺑﺮﺠﺗ هوﺮﮔ ﺮﻳز ود ﻦﻴﺑ ﺪﺸﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ يراد ﻲﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا . رﻮﺤﻣ ﺮﺑ ﻦﻴﻓﺮﻣ ﺮﺛا ﻞﻴﻟﺪﺑ سﻮﻣﻻﺎﺗﻮﭙﻴﻫ -ﺰﻴﻓﻮﭙﻴﻫ -و ﺪﻴﺋ-وﺮﻴﺗ ﺎﻛ ﺢﺷﺮﺗ ﺶﻫ THS ﺰﻴﻧ و نﻮﻣرﻮﻫ يزﺎﺳ دازآ ﺮﺑ نآ ﻲﻜﻳﺮﺤﺗ ﺮﺛا ﺪﻴﺋوﺮﻴﺗ هﺪﻏ يﺎﻫ ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛ هﺪﻏ نزو ) 9 .( غﻮﻠﺑ زا ﻞﺒﻗ ﻲﻨﺳ هدر رد ﺪﻴﺋوﺮﻴﺗ هﺪﻏ نزو ﻪﺴﻴﻠﻘﻣ رد ﻞﻣﺎﻛ غﻮﻠﺑ ﺎﺗ ) 12 -3 ﻲﮕﺘﻔﻫ ( يﺎﻫ هوﺮﮔ ﺮﻳز زا ﻚﻴﭽﻴﻫ ﻦﻴﺑ ﺪﺸﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ يراد ﻲﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا ﻢﺷ و ﺪﻫﺎﺷ ،ﻲﺸﻳﺎﻣزآ . ﺮﻣا ﻦﻳا ﺖﻠﻋ ﻲﻧﻻﻮﻃ فﺮﺼﻣ ﻞﻴﻟﺪﺑ ﻪﻛ ﺪﺷﺎﺑ ﻦﻳا ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ تﺪﻣ ) 9 ﻪﺘﻔﻫ ( نآ ﻦﻣﺰﻣ و ﻲﺠﻳرﺪﺗ ،مواﺪﻣ ﺮﻴﺛﺎﺗ و ﻦﻴﻓﺮﻣ ﺢﺷﺮﺗ رد تاﺮﻴﻴﻐﺗ و ﺪﺷﺎﺑ هﺪﺷ دﺎﺠﻳا ﻞﻤﺤﺗ ﺖﻟﺎﺣ ﻲﻋﻮﻧ TSH نﻮﻣرﻮﻫ و ﺪﺷﺎﺑ هﺪﺷ ﻞﻳﺪﻌﺗ ﺪﻴﺋوﺮﻴﺗ يﺎﻫ ) 2 .( تﺪﻣ ﻲﻧﻻﻮﻃ فﺮﺼﻣ ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ًﻼﻣﺎﻛ ترﻮﺼﺑ ﺪﻴﺋوﺮﻴﺗ ﺖﻓﺎﺑ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﺚﻋﺎﺑ ﻦﻴﻓﺮﻣ و ﺢﺿاو ددﺮﮔ ﻲﻣ رﺎﻜﺷآ . ﺎﺑ ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ رد و ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ يﺎﺘﺳار رد ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻛ يا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ،نآ ﺞﻳﺎﺘﻧ Bakaiska رد نارﺎﻜﻤﻫ و لﺎﺳ 2004 و ﻦﻴﻓﺮﻣ ﻲﻜﺗ يﻻﺎﺑ زود ﺮﻴﺛﺎﺗ ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﻖﻳرﺰﺗ ﻦﻣﺰﻣ ﻔﻫ ﺮﻫ ﺮﺑ رﺎﺑ ود ﻪﺘ ﺪﺷ ﻲﺳرﺮﺑ نآ هﺎﻣ رﺎﻬﭼ تﺪﻣ يا و ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﻦﻴﻓﺮﻣ تﺪﻣ ﻲﻧﻻﻮﻃ ﺰﻳﻮﺠﺗ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ نﺎﻧآ ﺞﻳﺎﺘﻧ نﺎﻤﺘﺧﺎﺳ يرﺎﺘﺧﺎﺳ ﺪﻳﺪﺷ ﺐﻳﺮﺨﺗ و ﺪﻴﺋوﺮﻴﺗ ي هﺪﻏ ي ﻪﻴﻠﺨﺗ دﻮﺷ ﻲﻣ ﻲﻟﻮﻠﺳ و ﻲﺘﻓﺎﺑ ﺢﻄﺳ ود ﺮﻫ رد ﺪﻴﺋوﺮﻴﺗ ) 14 .( ﻓﺮﻣ تاﺮﺛا ياﺮﺑ ﻲﻔﻠﺘﺨﻣ تﺎﺤﻴﺿﻮﺗ ي هﺪﻏ ﺮﺑ ﻦﻴ ﺖﺳا هﺪﺷ ﺮﻛذ ﺪﻴﺋوﺮﻴﺗ . لﺎﺳ رد يا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد 1984 ، ﺮﺛا ﻚﻳ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﻦﻴﻓﺮﻣ ﻪﻛ ﺪﻧدﺮﻛ دﺎﻬﻨﺸﻴﭘ ﻦﻴﻘﻘﺤﻣ تﺪﻣ هﺎﺗﻮﻛ ﻲﻜﻳﺮﺤﺗ ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ ﺪﻴﺋوﺮﻴﺗ هﺪﻏ يور ﺮﺑ سﻮﻣﻻﺎﺗﻮﭙﻴﻫ ﻢﺘﺴﻴﺳ يور يرﺎﻬﻣ ﺮﺛا ﻚﻳ -ﺰﻴﻓﻮﭙﻴﻫ ﺪﻴﺋوﺮﻴﺗ ) ,T4 (TRH- TSH- T3 ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ) 9 .( ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﺖﻬﺟ ﻧﺎﻜﻣ رد ﺪﻴﺋوﺮﻴﺗ نﻮﻣرﻮﻫ ﺶﻘﻧ ﻲﺳرﺮﺑ زا يﺮﻴﮔﻮﻠﺟ ﻢﺴﻴ ﺢﺷﺮﺗ TSH ﺮﺛا ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﻦﻴﻓﺮﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا هداد نﺎﺸﻧ ﺮﺑ دﻮﺧ يرﺎﻬﻣ TSH ﻪﻄﺳاو ﻪﺑ ار ﺑ ﺖﻴﺳﺎﺴﺣ ﺶﻳاﺰﻓا ﺮﺛا ﻪ ﺪﻨﻛ لﺎﻤﻋا يﺪﻴﺋوﺮﻴﺗ يﺎﻫ نﻮﻣرﻮﻫ ﻲﻔﻨﻣ ﻚﺑﺪﻴﻓ ) 7 .( يﺮﻴﮔﻪﺠﻴﺘﻧ : يﺮﻴﮔ ﻪﺠﻴﺘﻧ ناﻮﺗ ﻲﻣ ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ سﺎﺳا ﺮﺑ ﻪﻛ دﺮﻛ ﻠﺑ زا ﻞﺒﻗ رد ﻦﻴﻓﺮﻣ زا ﻦﻣﺰﻣ هدﺎﻔﺘﺳا غﻮ نﺪﺑ نزو ﺮﺑ
؛دراﺪﻧ يﺮﻴﺛﺎﺗ ًﻻﺎﻤﺘﺣا ﺮﻣا ﻦﻳا ﻞﻴﻟد ﺮﻴﺳ ﺎﻳ و نﺪﺑ ﻢﻛ ﺪﺷر ﻪﺘﺴﻧاﻮﺘﻧ ﻦﻴﻓﺮﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا غﻮﻠﺑ زا ﻞﺒﻗ نارود رد ﺪﺷر ﻲﺌﻄﺑ دراﺬﮕﺑ يﺎﺟ ﺮﺑ ناﻮﻴﺣ ﺮﺑ يدﺎﻳز ﻲﻤﻛ تاﺮﺛا . ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ غﻮﻠﺑ ﺎﺗ غﻮﻠﺑ زا ﻞﺒﻗ ﻲﻨﺳ هدر رد ﻦﻴﻓﺮﻣ تﺪﻣ ﻲﻧﻻﻮﻃ فﺮﺼﻣ ﺛﺎﺗ ﻲﺑ ﺪﻴﺋوﺮﻴﺗ هﺪﻏ نزو يور ﺮﺑ ﻞﻣﺎﻛ نآ ﻞﻴﻟد ﻪﻛ ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻣ ﺮﻴ ًﻻﺎﻤﺘﺣا ﻂﻳاﺮﺷ ﺎﺑ ار دﻮﺧ نﺪﺑ و ﺖﺳا هدﻮﺑ شزﺎﺳ ﻲﻋﻮﻧ ﺖﺳا هداد ﻖﻴﺒﻄﺗ . ﺮﺑ هوﻼﻋ ﻦﻳا ﻦﻴﻓﺮﻣ تﺪﻣ ﻲﻧﻻﻮﻃ فﺮﺼﻣ ﻲﻨﺳ هدر ﻪﺳ ﺮﻫ رد ًﻼﻣﺎﻛ ترﻮﺼﺑ ﺪﻴﺋوﺮﻴﺗ ﺖﻓﺎﺑ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﺚﻋﺎﺑ رﺎﻜﺷآ و ﺢﺿاو دﻮﺷ ﻲﻣ . ﻲﻧادرﺪﻗوﺮﻜﺸﺗ : ﻣﺖﻳﺎﻤﺣﺎﺑوﻪﻣﺎﻧنﺎﻳﺎﭘﺐﻟﺎﻗردﺶﻫوﮋﭘﻦﻳا هﺪﻜﺸﻧادﻲﻟﺎ ﻦﻴﻘﻘﺤﻣﻪﻠﻴﺳﻮﻨﻳﺪﺑﻪﻛﺖﺳاهﺪﺷاﺮﺟادﺮﻛﺮﻬﺷهﺎﮕﺸﻧادﻲﻜﺷﺰﭙﻣاد ﺪﻧرادﻲﻣمﻼﻋااردﻮﺧسﺎﭙﺳوﺮﻜﺸﺗﺐﺗاﺮﻣ . ﻊﺑﺎﻨﻣ :
1.Rang HP. Maureen Dale M. Ripper GM. Moore PK. Pharmacology. 5th ed. Philadelphia:
Churchill Livingstone; 2003.
2.Riviere JE. Papich MG. Veterinary pharmacology and therapeutics. 9th ed. NewYork:
Willey-Blackwell; 2009.
3.Vuong C. Van Uum SHM. O'Dell LE. Lutfy Ka. Friedman TC. The effects of opioids and
opioid analogs on animal and human endocrine systems. Endocr Rev. 2010; 31(1): 98-132.
4.Katzung BG. Masters S. Trevor AJ. Basic & clinical pharmacology. 9th ed. NewYork:
McGraw-Hill, 2012.
5.Stein C, Lang LJ. Peripheral mechanisms of opioid analgesia. Curr Opin Pharmacol. 2009;
9(1): 3-8.
6.Smith HS. Combination opioid analgesics. Pain Physician. 2008; 11(2): 201-14.
7.Berglund LA. Millard WJ. Gabriel SM. Simpkins JW. Opiate-thyroid hormone interactions in
the regulation of thyrotropin secretion in the rat. Neuroendocrinol. 1990; 52(3): 303-8.
8.del Valle-Soto ME,Iglesias L, Calzada B, Vega JA,Hernandez LC, Perez-Casas A. Effects of
morphine on the pituitary-thyroid axis: morphological and analytical studies. Funct Dev Morphol. 1991; 1(4): 3-6.
9.Tal E, Koranyi L, Kovacs Z, Endroczi E. Short-term effect of morphine on the thyroid gland
in male rats. Acta Endocrinol (Copenh). 1984; 105(4): 511-4.
10. Tal E, Kovacs Z, Koranyi L, Endroczi E. Morphine induced thyroxine release from rat
thyroid gland in vitro. Horm Metab Res. 1986; 18(4): 238-40.
11. Yilmaz B,Konar V,Kutlu S, Sandal S,Canpolat S, Gezen MR. et al. Influence of chronic
morphine exposure on serum LH, FSH, testosterone levels, and body and testicular weights in the developing male rat. Arch Androl. 1999; 43(3): 189-96.
12. May CN, Whitehead CJ,Dashwood MR, Mathias CJ. Investigation of the central sites at
which morphine acts to cause hypertension in conscious rabbits. Br J Pharmacol. 1989 Jul; 97(3): 873-81.
13. Isner J, Chokshi S. Cardiovascular complications of cocaine. Curr Probl Cardiol. 1991 Feb;
16(2): 89-123.
14. Bakaiska M, Denkova R, Bourrieva V, Nikolov B. Effect of morphine on the functional
morphology of rat endocrine hypothalamus, ovary and thyroid gland. Comptes Rendus del. 2004; 57(8): 77-82.
Cite this article as: Habibian S, Shadkhast M, Kabiri A. Histomorphological changes of surri mouse thyroid gland following long term administration of morphine. J Shahrekord Univ Med Sci. 2014 Feb,
March; 15(6): 28-34.
*Corresponding author:
Pharmacology Dept, School of Veterinary Medicine, University Shahrekord, Shahrekord, I.R. Iran. Tel: 00983814424427, E.mail: habibian_dehkordi@yahoo.com
Histomorphological changes of surri mouse thyroid gland following
long term administration of morphine
Habibian S (PhD)1*, Shadkhast M (PhD)2, Kabiri A (PhD)3 1
Pharmacology Dept., Shahrekord University, Shahrekord, I.R. Iran; 2Anatomy Dept.,
Shahrekord University, Shahrekord, I.R. Iran; 3Graduated student, Shahrekord University, Shahrekord, I.R. Iran.
Received: 17/Apr/2013 Revised: 6/Aug/2013 Accepted: 11/Aug/2013
Background and aims: There are contradictory reports about the effects of morphine on thyroid glands. The aim of the present study was to investigate the effects of long term use of morphine on the body weight, thyroid glands’ weight and the histomorphological structure of mouse thyroid gland at different stage of growth.
Methods: Inthis experimental study 150 two weeks female bulb/c mice were randomly divided into three equal groups. The mice in each group were divided into 4 subgroups, subsequently. Subgroup one (control group; n=5) accessed to clean water. Subgroup two (sham group; n=5) received 5mg/ml sugar, orally. 0.04mg/ml morphine and 5mg/ml sugar were available for subgroup three (experimental group one; n=20). 0.4mg/ml morphine and 5mg/ml sugar were given orally to subgroup four (experimental group two; n=20). The first and second group received morphine for 21 days and the third group received morphine for 63 days. Results of investigating the mice and their thyroid glands weight were analyzed using ANOVA and Tukey tests, results of the histomorphological studies were reported as a descriptive report.
Results: The results showed that chronic use of morphine with both doses significantly reduce body weight of mice in group two and group three (P<0.05). Moreover, chronic usage of morphine with both doses significantly reduced thyroid weight in group one and two (P<0.05). Histomorphological studies revealed that chronic usage of morphine increased the size and shape of follicular cells in thyroid gland. Furthermore, the shape of follicles of thyroid gland in experimental groups were changed and contained a little clouid compared to control and sham groups.
Conclusion:Based on the results from present study it can be concluded that the chronic usage of morphine may in addition of its effect on the body weight and thyroid gland weight have influence on the structure and function of thyroid gland.
