* هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ لﻮﺌﺴﻣ : ،ﻦﻳوﺰﻗ ،ﻲﻜﺷﺰﭘمﻮﻠﻋهﺎﮕﺸﻧاد ،يرﺎﺘﺳﺮﭘهوﺮﮔ ﻦﻔﻠﺗ : 2237267 -0281 ، E-mail: soliemany.msni@gmail.com
ﻲﺳرﺮﺑ
ﻪﻳﺬﻐﺗ
يﻮﮕﻟا
ﺮﻴﺛﺄﺗ
هﺪﺷ
ﻲﺣاﺮﻃ
يا
نارﺎﻤﻴﺑ
ﻲﮕﺘﺴﺧ
ﺮﺑ
ﺲﻳزوﺮﻠﻜﺳا
ﻞﭙﻴﺘﻟﻮﻣ
ﺪﻧﻮﺷر
شﻮﻧﺮﻓ
1 ، 2ﻖﺸﻋ
قﺎﺘﺸﻣ
اﺮﻫز
،
3ﻲﻧﺎﻤﻴﻠﺳ
ﻲﻠﻋ
ﺪﻤﺤﻣ
،
1 ، 4 *ﻲﻬﺘﺑا
اﺮﺘﻴﻣ
،
5يﺮﻴﺼﻧ
ﻪﺤﻴﻠﻣ
،
6ﻲﻧﺪﻣ
ﻦﻴﺴﺣ
،
7 1 ؛ناﺮﻳا،ناﺮﻬﺗ،ناﺮﻬﺗﻲﻜﺷﺰﭘمﻮﻠﻋهﺎﮕﺸﻧاد،يرﺎﺘﺳﺮﭘياﺮﺘﻛديﻮﺠﺸﻧاد 2 هﺎﮕﺸﻧاد،يرﺎﺘﺳﺮﭘهوﺮﮔ ؛ناﺮﻳا،نﺎﺠﻧز،ﺮﻬﺑاﺪﺣاوﻲﻣﻼﺳادازآ 3 ؛ناﺮﻳا،ناﺮﻬﺗ،ﻲﺘﺸﻬﺑﺪﻴﻬﺷﻲﻜﺷﺰﭘمﻮﻠﻋهﺎﮕﺸﻧاد،يرﺎﺘﺳﺮﭘهوﺮﮔ 4 ؛ناﺮﻳا،ﻦﻳوﺰﻗ،ﻦﻳوﺰﻗﻲﻜﺷﺰﭘمﻮﻠﻋهﺎﮕﺸﻧاد،يرﺎﺘﺳﺮﭘهوﺮﮔ 5 ﻮﺘﻴﺘﺴﻧا ؛ناﺮﻳا،ناﺮﻬﺗ،ﻲﺘﺸﻬﺑﺪﻴﻬﺷﻲﻜﺷﺰﭘمﻮﻠﻋهﺎﮕﺸﻧاد،رﻮﺸﻛﻲﻳاﺬﻏﻊﻳﺎﻨﺻوﻪﻳﺬﻐﺗتﺎﻘﻴﻘﺤﺗ 6 ياﺮﺘﻛديﻮﺠﺸﻧاد هﺎﮕﺸﻧاد،رﺎﻣآهوﺮﮔ،ﻲﺘﺴﻳزرﺎﻣآ ؛ناﺮﻳا،ناﺮﻬﺗ،سرﺪﻣﺖﻴﺑﺮﺗ 7 ناﺮﻳا،نﺎﺠﻧز،نﺎﺠﻧزﻲﻜﺷﺰﭘمﻮﻠﻋهﺎﮕﺸﻧاد،يرﺎﺘﺳﺮﭘهوﺮﮔ . ﺦﻳرﺎﺗ ﺖﻓﺎﻳرد : 10 / 3 / 91 حﻼﺻا ﻲﻳﺎﻬﻧ : 22 / 5 / 91 ﺦﻳرﺎﺗ شﺮﻳﺬﭘ : 2 / 7 / 91 ﻪﻣﺪﻘﻣ : ﻊﻳﺎﺷ ﺎـﻧيرﺎـﻤﻴﺑﻦﻳﺮﺗ ناﻮـﺟﻦﻴﻐﻟﺎـﺑهﺪـﻨﻨﻛناﻮﺗ يرﺎــﻤﻴﺑ ﺲﻳزوﺮﻠﻜــﺳاﻞــﭙﻴﺘﻟﻮﻣ ) Multiple Sclerosis ( ﺮﻓﺖﻠﻋﻪﺑﻪﻛﺖﺳا آ ﻲﺑﺎﻬﺘﻟاﺪﻨﻳ ) هﺪـﻨﻨﻛﻪـﻨﻴﻠﻴﻣد ( ﻢﺘﺴـﻴﺳ ﻲﺒﺼﻋ ﺪﺘﻓاﻲﻣقﺎﻔﺗايﺰﻛﺮﻣ . ا يرﺎﻤﻴﺑﻦﻳ ﻴﺑ ردﺮﺘﺸ ﻦﻴﻨﺳ 40 -20 ﻲﮕﻟﺎـــــﺳ هدادخر و ﺮـــــﺑ تﺎـــــﻌﻟﺎﻄﻣﻪـــــﻳﺎﭘ ) Magnetic Resonance Imaging ( MRI ﻲﻣ نآناﻮﺗ ار دادﺺﻴﺨﺸﺗ ) 1 ( . ًﺎﺒﻳﺮﻘﺗ 5000 ﺑﻼﺘﺒﻣﺎﻜﻳﺮﻣآردﺮﻔﻧ ــ ﻪ MS ﻪﻟﺎــﺳﺮــﻫوﺪﻨﺘﺴــﻫ 8000 ﻲﻳﺎــﺳﺎﻨﺷﺪــﻳﺪﺟدرﻮــﻣ دﻮﺷﻲﻣ ) 2 .( ﺮﺳاﺮﺳرد ناﺮـﻳا رﺎـﻤﻴﺑراﺰـﻫﻞـﻬﭼدوﺪـﺣ ﻪﺑﻼﺘﺒﻣ MS ﺮﺿﺎﺣلﺎﺣردﻪﻛدراددﻮﺟو 12 ﺮـﻔﻧراﺰـﻫ ﺪـﻧرادهﺪﻧوﺮﭘﻦﻤﺠﻧارد ) 3 ( . يرﺎـﻤﻴﺑزاﻲـﺷﺎﻧضراﻮـﻋ MS ﻲﻣ اﺪﻧاﻮﺗ هﺪـﻨﻨﻛناﺮـﻳوتاﺮـﺛ ،ﺶـﻘﻧيﺎـﻔﻳاﺮـﺑيا ﺪﺷﺎﺑﻪﺘﺷادﻲﮔﺪﻧزﻪﻧازورﺖﻴﻟﺎﻌﻓوﻲﻠﻐﺷﻒﻳﺎﻇو . ﻲﻜﻳ ﻊﻳﺎﺷزا ﻳﺮﺗ ﻪﻛﺖﺳاﻲــﮕﺘﺴﺧيرﺎـــﻤﻴﺑﻦﻳاضراﻮﻋﻦ هﺪﻴﻜﭼ :ﻪﻨﻴﻣز
و
فﺪﻫ
:
يرﺎﻤﻴﺑ ﺲﻳزوﺮﻠﻜﺳاﻞﭙﻴﺘﻟﻮﻣ ) MS ( ﻊﻳﺎﺷ يرﺎﻤﻴﺑﻦﻳﺮﺗ ردﻚﻳژﻮﻟورﻮﻧ ﺖﺳاناﻮﺟﻦﻴﻐﻟﺎﺑ ﻪﻛ ﻲﻣناﻮﺗﺎﻧارﺎﻬﻧآ دزﺎﺳ . ﻲﮕﺘﺴﺧ ﻲﻜﻳ زا ﻦﻳﺮﺗﻊﻳﺎﺷ ﻢﺋﻼﻋ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓﺎﻬﻨﺗﻪﻧﻪﻛﺖﺳايرﺎﻤﻴﺑﻦﻳا ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗو نارﺎﻤﻴﺑ ﻪﻜﻠﺑ ﻲﮔﺪﻧزﺖﻴﻔﻴﻛ ﻲﻣﺶﻫﺎﻛﺰﻴﻧارﺎﻬﻧآ ﺪﻫد . رزاﻲﻜﻳﺢﻴﺤﺻﻪﻳﺬﻐﺗ شو ﺎﻫ ﻳ ﻲ ﻲﻣﻪﻛﺖﺳا ياﺮﺑﺪﻧاﻮﺗ ﺶﻫﺎﻛ ﻲﮕﺘﺴﺧ دﺮﻴﮔ راﺮﻗهدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ . ﻪﻳﺬﻐﺗيﻮﮕﻟا ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﺳرﺮﺑ فﺪﻫ ﺎﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا ﺴﺧ ﺮﺑ هﺪﺷ ﻲﺣاﺮﻃ يا ﻲﮕﺘ ﻪﺑهﺪﻨﻨﻛﻪﻌﺟاﺮﻣﺲﻳزوﺮﻠﻜﺳاﻞﭙﻴﺘﻟﻮﻣنارﺎﻤﻴﺑ ﻦﻤﺠﻧا MS ناﺮﻳا مﺎﺠﻧا ﺪﺷ .شور
ﻲﺳرﺮﺑ
:
رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا ،ﻲﺑﺮﺠﺗ ﻪﻤﻴﻧ 40 رﺎﻤﻴﺑ ﻪﺑ ﻼﺘﺒﻣ ﺲﻳزوﺮﻠﻜﺳا ﻞﭙﻴﺘﻟﻮﻣ يﺮﻴﮔ ﻪﻧﻮﻤﻧ شور ﻪﺑ و ﺪﻨﻤﻓﺪﻫ رد ﺪﻧﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا سﺮﺘﺳد . ﺎﻫ هداد يروآدﺮﮔ راﺰﺑا ، ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ دﻮﺑ ﻪﺘﺧﺎﺳ ﻖﻘﺤﻣ . ﺖﻳﺎﻋر شزﻮﻣآ ﻟا تﺪﻣ ﻪﺑﻲﻳاﺬﻏ يﻮﮕ 12 ﺪﺷ مﺎﺠﻧانارﺎﻤﻴﺑيور ﺮﺑﻪﺘﻔﻫ . ﻪﻠﺧاﺪﻣ زاﺪﻌﺑ و ﻞﺒﻗنارﺎﻤﻴﺑ ﻂﺳﻮﺗ ﺎﻫﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﺪﻳدﺮﮔﻞﻴﻤﻜﺗ ﺪﻧ . ﻲﻔﻴﺻﻮﺗ يﺎﻫﺺﺧﺎﺷ زاهدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﻫهداد ﺰﻴﻟﺎﻧآ ) رﺎﻴﻌﻣ فاﺮﺤﻧا،ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ( ﻲﻃﺎﺒﻨﺘﺳا رﺎﻣآو ﺮﻴﻈﻧ t ﺪﺷمﺎﺠﻧا،ﻲﺟوز .ﺎﻫ
ﻪﺘﻓﺎﻳ
: درﻮﻣيﺎﻫﻪﻧﻮﻤﻧﻲﻨﺳﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ 5 / 1 ± 8 / 35 دﻮﺑلﺎﺳ . ﻲﮕﺘﺴﺧتﺪﺷﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ يﺎﻫﻪﻧﻮﻤﻧ درﻮﻣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣزاﻞﺒﻗ 77 / 0 ± 9 / 14 و زاﺪﻌﺑ ﻲﻳاﺬﻏيﻮﮕﻟاﺖﻳﺎﻋر 44 / 0 ± 6 / 25 تﺪﺷﺪﻫدﻲﻣنﺎﺸﻧﻪﻛدﻮﺑ ﻲﮕﺘﺴﺧ ﺶﻫﺎﻛ ﻣ ﺖﺳاﻪﺘﺷاديرادﻲﻨﻌ ) 001 / 0 < P ( .يﺮﻴﮔ
ﻪﺠﻴﺘﻧ
:
ﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳارد هﺪﺷﻪﺋارا ﻲﻳاﺬﻏ يﻮﮕﻟا ﻪ ناﻮﻨﻋ ﺮﻴﻏ وﻪﺿرﺎﻋ نوﺪﺑ،نازرا ،هدﺎﺳ شور ﻚﻳ ﺖﺳاهدﺎﻔﺘﺳاﻞﺑﺎﻗوﺮﺛﻮﻣﺲﻳزوﺮﻠﻜﺳاﻞﭙﻴﺘﻟﻮﻣﻪﺑﻼﺘﺒﻣنارﺎﻤﻴﺑﻲﮕﺘﺴﺧﺶﻫﺎﻛياﺮﺑﻲﻤﺟﺎﻬﺗ . يﺪﻴﻠﻛيﺎﻫهژاو : ﻪﻳﺬﻐﺗيﻮﮕﻟا ﺲﻳزوﺮﻠﻜﺳاﻞﭙﻴﺘﻟﻮﻣ،ﻲﮕﺘﺴﺧ،يا .لﻼﻘﺘﺳا و ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ رﺎﻤﻴﺑ ار ياﺮﺑ ﺖﻛﺮﺷ ﺮﺛﺆﻣ رد هداﻮﻧﺎـﺧ و ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻬﺗ ـــ ﺪﻳﺪ ﻲﻣ ﺪﻨﻛ . زاﻲﺷﺎﻧﻲﮕﺘﺴﺧﻦﻳاﺮﺑهوﻼﻋ داردﺮـﻓ،يرﺎـﻤﻴﺑﻦﻳا دﻮـﺧزاﺖـﺒﻗاﺮﻣمﺎـﺠﻧاﻲﻳﺎـﻧاﻮﺗر ﻲﻣدوﺪﺤﻣ ﺪﻨﻛ و ﻪﺑ لﺎﺒﻧد ﻦـﻳا تﻼﻜﺸـﻣ نارﺎـﻤﻴﺑ رﺎـﭼد تﻻﻼﺘﺧا ﻲﺣور و ﻲﻧاور ﻲﻣ ﺪﻧﻮـﺷ . يرﺎـﻤﻴﺑﻦـﻳاياﺮـﺑ دراﺪـﻧدﻮـﺟوﻲـﻌﻄﻗنﺎﻣرد ، ﺎـﻣا زاناﻮـﺗﻲـﻣ يﺮﻴﺑاﺪـﺗ ﻢــﺋﻼﻋﺶﻫﺎــﻛﺖــﻬﺟ ﻲﮕﺘﺴــﺧﻪــﻠﻤﺟزا زاﺖــﻳﺎﻤﺣو نارﺎﻤﻴﺑ دﻮﻤﻧهدﺎﻔﺘﺳا ) 4 ( . ﺮﻴﻏ نﺎـﻣردزا اديﺎـﻫ ﻲـﻳور ، نﺎــﻣرد ﺮــﮕﻳديﺎــﻫ ﻢــﻫي ﺖــﻬﺟ لﺮــﺘﻨﻛ يرﺎــﻤﻴﺑ ﻪــﺑ ﺘﺴــﺧصﻮﺼــﺧ ـــ ﻤﻴﺑﻲﮕ ـــــ دراددﻮــﺟونارﺎ . زاﻲــﻜﻳ ﺪـﺷﺎﺑﻲﻣﻲﻳاﺬﻏﻢﻳژرحﻼﺻاﻲﻳورادﺮﻴﻏيﺎﻫنﺎﻣرد . مﺎـﻤﺗندادراﺮـﻗ،هﺪـﺷحﻼـﺻاﻲﻳاﺬـﻏﻢـﻳژرزارﻮﻈﻨﻣ ﻪـﻧازورﻲﻳاﺬـﻏهﺮـﻴﺟردﻲﻳاﺬـﻏمﺮـﻫداﻮـﻣيﺎﻫهوﺮﮔ ﺪﺷﺎﺑﻲﻣنارﺎﻤﻴﺑ . نﺎﺸـﻧتﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻢـﻳژرﻪـﻛﺖـﺳاهداد ﻏ ـــــ ﻳوﻪــﺑﺐــﺳﺎﻨﻣﻲﻳاﺬ ـــــ ﻲﻳاﺪــﺘﺑاﻞــﺣاﺮﻣردﺮــﮔاهﮋ ويرﺎـﻤﻴﺑﺮﻴـﺳنﺪـﺷﺪـﻨﻛﺚـﻋﺎﺑدﻮـﺷعوﺮـﺷيرﺎﻤﻴﺑ تﺪــﻣزاردردﻲﻧاﻮﺗﺎــﻧناﺰــﻴﻣوﻢــﺋﻼﻋتﺪــﺷﺶﻫﺎــﻛ ددﺮﮔ ) 7 -5 .( يژﻮﻟﻮﻳﺰﻴﻓﻮﺗﺎـﭘﺪـﻧورﻪﺑﻪﺟﻮﺗﺎﺑﻦﻴﻨﭽﻤﻫ يرﺎــﻤﻴﺑ MS ﻲﺒﺼــﻋﻢﺘﺴــﻴﺳبﺎﺼــﻋانﺪــﺷﻪــﻨﻴﻠﻴﻣهرﺎــﺑود، زﺎــﻴﻧيﺰــﻛﺮﻣ ﺎــﻫﺖﻴــﺳورﺪﻧدﻮﮕﻴﻟايﺎﻫزﺎــﺳﺶﻴــﭘﻪــﺑ ) Oligodendrocytes ( تﺎــﻌﻟﺎﻄﻣﻪــﺑﻪــﺟﻮﺗﺎــﺑﻪــﻛدراد دﻮـﺟودﻮـﺷﻲـﻣﻲـﻨﻴﺑﺶﻴـﭘ،ﻪـﻴﻟواﻲﻨﻴﻟﺎﺑﻲﻳﺎﻣزآرﺎﻛ ﻲــﺘﻧآ،ﺎــﻫﻦﻴﻣﺎــﺘﻳوعاﻮــﻧاﻞــﺜﻣﻲﻳاﺬــﻏداﻮــﻣﻲــﺧﺮﺑ ﺪـﻧورﻦـﻳاﻪـﺑعﺎﺒـﺷاﺮﻴﻏبﺮﭼيﺎﻫﺪﻴﺳا،ﺎﻫناﺪﻴﺴﻛا ﻲﻣﻚﻤﻛ ﺪﻨﻛ ) 8 .( Mahon و نارﺎﻜﻤﻫ ﺖـﺑﺎﺛ ﺪـﻧدﺮﻛ ﻪــﻛ ﺖــﻓﺎﻳرد ﻞــﻤﻜﻣ ﻦﻴﻣﺎــﺘﻳو D رد ﻢــﻳژر ﻲﻳاﺬــﻏ ﻦــﻳا نارﺎﻤﻴﺑ MS ﺚـﻋﺎﺑ ﺶﻫﺎـﻛ بﺎـﻬﺘﻟا ﺐﺼـﻋ ﻲـﻣ دﻮـﺷ و ،باﻮــﺧردلﻼﺘــﺧاﺪــﻨﻧﺎﻣيرﺎــﻤﻴﺑزاﻲــﺷﺎﻧﻢــﺋﻼﻋ ﻲـﻣﻪﺘﺳﺎﻛﻲﮕﺘﺴﺧوﻲﮔدﺮﺴﻓا دﻮـﺷ . ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ ناﺪـﻘﻓ ﺢﻄﺳ ﻲﻓﺎﻛ ﻦﻴﻣﺎﺘﻳو D ﺚﻋﺎﺑ ﺶﻳاﺰﻓا ﺮﻄﺧ ﻼﺘـﺑا ﻪـﺑ يرﺎـﻤﻴﺑ ﻞــﭙﻴﺘﻟﻮﻣ ﺲﻳزوﺮﻠﻜــﺳا ﻲــﻣ ددﺮــﮔ ) 9 .( Meeteren Van و نارﺎﻜﻤﻫ نﺎﺸﻧ داد ﻪﻛ دﻮﺟو ﻲﺘﻧآ ناﺪﻴﺴﻛا ﺎﻫ رد ﻢـﻳژر ﻲﻳاﺬﻏ ﺚﻋﺎﺑ ﺶﻫﺎﻛ ﻢﻳﻼﻋ نارﺎﻤﻴﺑ MS ﻲﻣ دﻮـﺷ ) 10 .( ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ Montel و Bungener ﻦـﻳاﻪـﺑدﻮﺧﻪﻌﻟﺎﻄﻣرد ﻪﻛﺪﻧﺪﻴﺳرﻪﺠﻴﺘﻧ ﺎـﮕﻣايوﺎﺣﻲﻳاﺬﻏﻢﻳژر 3 و 6 ﺚـﻋﺎﺑ نارﺎـــﻤﻴﺑﻲﮕﺘﺴـــﺧﺶﻫﺎـــﻛ MS ددﺮـــﮔﻲـــﻣ ) 11 .( Timmerman و Stuifbergin دادنﺎﺸـﻧدﻮﺧﻪﻌﻟﺎﻄﻣرد ﻦﻴﻣﺎـﺘﻳو،ﺮـﺒﻴﻓ،تارﺪـﻴﻫﻮﺑﺮﻛيوﺎﺣﻲﻳاﺬﻏﻢﻳژرﻪﻛ E ، ﻪـﺑﻼﺘـﺒﻣنارﺎـﻤﻴﺑﻲﮕﺘﺴﺧﺶﻫﺎﻛﺚﻋﺎﺑﻢﻴﺴﻠﻛ MS ﻲـﻣ دﻮﺷ ) 12 .( مﺪﻋ و ﺮﻛﺬﻟا قﻮﻓ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ نارﺎﻤﻴﺑ ﻲﺳﺮﺘﺳد MS ﻲﻳاﺬﻏ يﻮﮕﻟا ﻪﺑ رﻮﺸﻛ ﻞﺧاد ﻴﻨﭼﻲﺣاﺮﻃفﺪﻫﺎﺑﻪﻌﻟﺎﻄﻣﻦﻳا ،ﺐﺳﺎﻨﻣهﺪﺷﻲﺣاﺮﻃ ﻦ نارﺎﻤﻴﺑﻲﮕﺘﺴﺧ ﺶﻫﺎﻛ رد نآﺮﻴﺛﺎﺗ ﻲﺑﺎﻳزرا وﻲﻳﻮﮕﻟا MS ﺖﻓﺮﮔمﺎﺠﻧا . ﻪﻌﻟﺎﻄﻣﻦﻳاﻪﻴﺿﺮﻓ ﺗﺄ يﻮﮕﻟاﺖﺒﺜﻣﺮﻴﺛ ﻪﺑ ﻼﺘﺒﻣ نارﺎﻤﻴﺑ ﻲﮕﺘﺴﺧ تﺪﺷ ﺮﺑ هﺪﺷ ﻲﺣاﺮﻃ ﻲﻳاﺬﻏ MS ﻦﻤﺠﻧاﻪﺑهﺪﻨﻨﻛﻪﻌﺟاﺮﻣ MS ناﺮﻳا دﻮﺑ . ﻲﺳرﺮﺑشور : ﻪﻌﻟﺎﻄﻣﻚﻳ ﺶﻫوﮋﭘﻦﻳا ﻪﻛ هدﻮﺑﻲﺑﺮﺠﺗ ﻪﻤﻴﻧ رد ﺪﻌﺑ و ﻞﺒﻗ ترﻮﺻ ﻪﺑ لﺎﺳ 89 ﺪﺷ مﺎﺠﻧا . ﻪﻌﻣﺎﺟ رﺶﻫوﮋﭘ ا ﻪﺑﻼﺘﺒﻣنارﺎﻤﻴﺑ ﻪﻴﻠﻛ MS هﺪﻨﻨﻛﻪﻌﺟاﺮﻣ ﻪﺑ ﻦﻤﺠﻧا MS ناﺮﻳا ناﺮﻬﺗرد ﻪﻛﺪﻧدادﻲﻣﻞﻴﻜﺸﺗ لﺎﺴﻜﻳ رﺎﻤﻴﺑ زا ي ﺑ ﻪﺘﺷﺬﮔ ﺎﻬﻧآ ﻮ د ) ﻲﺒﺴﻧ ﺖﻴﺒﺜﺗ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ ﻢﻳﻼﻋ ( ، ﻮﻀﻋ ﻦﻤﺠﻧا MS ﺑ ﻤﻴﺑ ﻪﻧﻮﮔ ﺮﻫ ،هدﻮ ــ يرﺎ ﻪﻨﻴﻣز يا زا ﺮﻴﻏ MS ﻪﺘﺷاﺪﻧ ) ،نﻮﺧ رﺎﺸﻓ ،ﺖﺑﺎﻳد ﺮﻴﺗ ﺪﻴﺋو ( ، ﺑ يرﺎﻤﻴﺑ ﺶﻛوﺮﻓ ﻪﻠﺣﺮﻣ رد ﻧدﻮ ﺪ ) ﻞﻴﻟد ﻪﺑ ﻲﻳاﺬﻏ يﻮﮕﻟاﺖﻳﺎﻋر زاﺮﮕﺸﻫوﮋﭘنﺎﻨﻴﻤﻃا ( و ﺿر ﺎﻳ ﺖ رد ﺖﻛﺮﺷ ﻪﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﺪﻨﺘﺷاد . ﺮﻫ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ رد درﻮﻣ يﺎﻫﺪﺣاو تﺎﺼﺨﺸﻣياراد ﻪﻛ ﺎﻫﻪﻧﻮﻤﻧ زا ﻚﻳ ﺪﻧدﻮﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ، زاﺪﻌﺑ وﻞﺒﻗ ياﻪﻳﺬﻐﺗيﻮﮕﻟا ﺖﻳﺎﻋر ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ . ﻮﻤﻧ داﺪﻌﺗ ﻪﻧ سﺎﺳا ﺮﺑ ﻪﺑﺎﺸﻣ ﻲﻠﺒﻗ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ) 14 -12 ( لﻮﻣﺮﻓ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ و داﺪﻌﺗ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻢﺠﺣ 40 ﻪﻛ ﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ رﺎﻤﻴﺑ 46 رﺎﻤﻴﺑ ﺪﻧﺪﺷ ﺶﻫوﮋﭘ رد ﺖﻛﺮﺷ ﻪﺑ ﺮﺿﺎﺣ . زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ يﺮﻴﮔﻪﻧﻮﻤﻧ شور ﻲﻓدﺎﺼﺗ ﺮﻴﻏ ) سﺮﺘﺳد ردعﻮﻧ زا ( لﻮﻃ رد ﻲﻟو ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ هوﺮﮔ ﻚﻳ رد ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ يرﺎﻤﻴﺑ دﻮﻋ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ ﺶﻫوﮋﭘ فاﺮﺼﻧا و 6 زا ﺮﻔﻧ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﻔﻧﻞﻬﭼيورﺮﺑارﻪﻌﻟﺎﻄﻣﺶﻫوﮋﭘﻪﻣادازاﺎﻫ ﺖﻓﺮﮔمﺎﺠﻧاهﺪﻧﺎﻤﻴﻗﺎﺑ .
ﺖﻳﺎﻋر مﺪﻋ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد جوﺮﺧ يﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ ﻪﻳﺬﻐﺗيﻮﮕﻟا دﻮﺑيرﺎﻤﻴﺑدﻮﻋويا . ا ﻖﻳﺮﻃزاتﺎﻋﻼﻃ ﻂﺳﻮﺗ ﻪﺘﺧﺎﺳدﻮﺧ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻞﻣﺎﺷ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ود ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ مﺮﻓ و ﻚﻴﻓاﺮﮔﻮﻣد تﺎﻋﻼﻃا ﻲﻨﻌﻳ 48 كارﻮﺧﺪﻣآدﺎﻳﺖﻋﺎﺳ ) عﻮﻧدرﻮﻣردﻲﺗﺎﻋﻼﻃايوﺎﺣ ،ﺦﻳرﺎﺗ ،فﺮﺼﻣهﻮﺤﻧ ،هﺪﺷ هدادشزﻮﻣآ ﻲﻳاﺬﻏداﻮﻣ ﻲﻳاﺬﻏ داﻮﻣ فﺮﺼﻣ ﺖﻋﺎﺳ و زور ( ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ و دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﻲﮕﺘﺴﺧ
(Fatigue Severity Scale=FSS)
) 7 لاﻮﺳ ( ﻊﻤﺟ ﺪﻳدﺮﮔ يروآ . تﺎﻋﻼﻃا ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ تﺎﻋﻼﻃا ﻪﺑ ﻊﺟار ﻲﺗﻻاﻮﺳ زا ﻚﻴﻓاﺮﮔﻮﻣد و ﻲﺼﺨﺷ دﻮﺑهﺪﺷﻞﻴﻜﺸﺗيرﺎﻤﻴﺑ . ﻲﮕﺘﺴﺧﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ FSS ﻞﻣﺎﺷ 7 لاﻮﺳﺮﻫودﻮﺑلاﻮﺳ 5 ﻪﻨﻳﺰﮔ ) تﺮﻜﻴﻟ 1 ﺎﺗ 5 ( ﺖﺷاد . نﻮﻣزآﻦﻳاردهﺮﻤﻧﻞﻗاﺪﺣ 7 هﺮﻤﻧﺮﺜﻛاﺪﺣو 35 دﻮﺑ . رد ﺖﺒﺴﻧرﺎﻤﻴﺑﻲﮕﺘﺴﺧناﺰﻴﻣﺎﺑﻪﻠﺻﺎﺣهﺮﻤﻧﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘﻦﻳا ﺑدرادﺲﻜﻋ ﻪ يرﻮﻃ هﺮﻤﻧﺎﺑداﺮﻓاﻪﻛ 15 -7 ﺎﺑهوﺮﮔرد ﺴﺧ ،طﺮﻔﻣ ﻲﮕﺘ 20 -16 ،ﻂﺳﻮﺘﻣﻲﮕﺘﺴﺧ ﺎﺑ هوﺮﮔ رد 28 -21 وﻒﻴﻔﺧﻲﮕﺘﺴﺧﺎﺑهوﺮﮔرد 35 -29 هوﺮﮔرد ﺪﻧﺮﻴﮔﻲﻣراﺮﻗﻲﮕﺘﺴﺧمﺪﻋ . رﺎﺒﺘﻋا ﻲﻤﻠﻋ راﺰﺑا ﺎﺑ هدﺎﻔﺘﺳا زا شور رﺎﺒﺘﻋا اﻮﺘﺤﻣ هﺪﻴﺠﻨﺳ ﺪﺷ . اﺪﺘﺑا يﻮﺘﺤﻣ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﺎﺑ هدﺎﻔﺘﺳا زا ﺐﺘﻛ و تﻻﺎﻘﻣ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﻢﻴﻈﻨﺗ ﺪﻳدﺮﮔ . ﺲﭙﺳ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﺎﻫ ﻂﺳﻮﺗ 10 ﻦﺗ زا يﺎﻀﻋا تﺎﻴﻫ ﻲﻤﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد يﺎﻫ مﻮﻠﻋ ﻲﻜﺷﺰﭘ رﻮﺸﻛ درﻮﻣ ﻲﺳرﺮﺑ و ﻲﺑﺎﻳزرا راﺮﻗ ﺖﻓﺮﮔ و ﺲﭘ زا حﻼﺻا درﻮﻣ هدﺎﻔﺘﺳا راﺮﻗ ﺖﻓﺮﮔ . ﺖﻬﺟ ﻦﻴﻴﻌﺗ دﺎﻤﺘﻋا ﻲﻤﻠﻋ زا ﺐﻳﺮﺿ ﺎﻔﻟآ خﺎﺒﻧوﺮﻛ ياﺮﺑ ﻲﺳرﺮﺑ ﻲﻧﺎﺴﻤﻫ ﻲﻧورد ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ) 86 / 0 ( هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﺷ . ﺮﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ زا ﻚﻳ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ اﺪﺘﺑا ﺎﻫ ا يﺎﻫ تﺎﻋﻼﻃ رد ﺲﭙﺳ هدﻮﻤﻧ ﻞﻴﻤﻜﺗ ار ﻲﮕﺘﺴﺧ و ﻚﻴﻓاﺮﮔﻮﻣد ﻢﻳژرﻪﺴﻠﺟﻦﻳارد،ﺪﻧﺪﺷهدادﺖﻛﺮﺷﻲﻫوﺮﮔشزﻮﻣآ لدﺎﻌﺘﻣ و عﻮﻨﺘﻣ ﻲﻳاﺬﻏ ترﺎﺒﻋ ﻪﻠﺧاﺪﻣ دﻮﺑ زا شزﻮﻣآ ﻲﻳاﺬﻏ يﻮﮕﻟا ﺖﻳﺎﻋر ﻞﻣﺎﺷ : 3 ﺪﺣاو رد تارﺪﻴﻫﻮﺑﺮﻛ زور ) نﺎﻧ ﺖﺳد ﻒﻛ ﻚﻳ لدﺎﻌﻣ نآ ﺪﺣاو ﻚﻳ ﻪﻛ ﺮﮕﻳد يﺎﻫ نﺎﻧ زا ﺖﺳد ﻒﻛ ﻪﺳﺎﻳ ﻚﮕﻨﺳ ﻪﻛ ﺖﺳا ًﺎﻤﺘﺣنآ ﺪﺣاوﻚﻳ ) يرﻮﺧ اﺬﻏﻖﺷﺎﻗﻚﻳلدﺎﻌﻣ ( زا ﺪﺷﺎﺑ ﻞﺴﻋ ( ، ﻞﻗاﺪﺣ ﻦﻴﺌﺗوﺮﭘ 60 مﺮﮔ ) لدﺎﻌﻣ 2 ﻪﻜﺗ ،ﻂﺳﻮﺘﻣﻲﺘﺷرﻮﺧﺖﺷﻮﮔ ﻪﻛ 15 ﺎﻳﻮﺳزاًﺎﻤﺘﺣنآمﺮﮔ ﺪﺷﺎﺑ ( عﺎﺒﺷاﺮﻴﻏﻲﺑﺮﭼ، 60 -50 ﻦﻏورﻞﺜﻣزورردمﺮﮔ اﺰﻟﻮﻛ ) لدﺎﻌﻣ 4 -3 يرﻮﺧاﺬﻏ ﻖﺷﺎﻗ ( عﺎﺒﺷا ﻲﺑﺮﭼ ، ﺮﺜﻛاﺪﺣ 10 زورردمﺮﮔ ) يرﻮﺧاﺬﻏﻖﺷﺎﻗﻚﻳلدﺎﻌﻣ ( ، ﻲﺘﻓﺎﻳردﺮﺒﻴﻓ 30 -20 زورردمﺮﮔ ) يﺰﺒﺳوهﻮﻴﻣ ( 9 -5 زور رد ﺪﺣاو ) يﺰﺒﺳناﻮﻴﻟ ﻚﻳﺎﻳ ﻂﺳﻮﺘﻣهﻮﻴﻣ ﻚﻳ ﺪﺣاو ﻚﻳ لدﺎﻌﻣ ﻪﺘﺨﭘ يﺰﺒﺳ ناﻮﻴﻟ ﻚﻳ ﺎﻳ و مﺎﺧ ﺪﺷﺎﺑﻲﻣ ( ﻞﻗاﺪﺣوزﺎﻴﻧﺪﺣرديﺮﻟﺎﻛ، 3 تﺎﻴﻨﺒﻟﺪﺣاو بﺮﭼ ﻢﻛ ) ﺎﻳ ﺮﻴﺷ ناﻮﻴﻟ ﻚﻳ لدﺎﻌﻣ نآ ﺪﺣاو ﻚﻳ اﺖﺳﺎﻣ ﺖﺳ ( ﻪﺑﻪﺟﻮﺗﺎﺑﺲﭙﺳوهﺪﺷهدادﺢﻴﺿﻮﺗﻪﻛ ﻪﺑﺎﺸﻣتﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ) 15 -12 ( تﺪﻣﻪﺑ 12 ﺪﻳدﺮﮔاﺮﺟاﻪﺘﻔﻫ . تﺪﻣﻦﻳارد 6 ﻪﺴﻠﺟ 2 راﺰﮔﺮﺑشزﻮﻣآوهروﺎﺸﻣﻲﺘﻋﺎﺳ ﻦﻳاردﻪﻛﺪﺷ نارﺎﻤﻴﺑﺖﻴﻌﺒﺗزانﺎﻨﻴﻤﻃاﺖﻬﺟتﺎﺴﻠﺟ هﺪﻨﻨﻛﺖﻛﺮﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﻫ ،هﺪﺷ ﻪﻴﺻﻮﺗ ﻲﻳاﺬﻏ ﻢﻳژر زا ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ " 48 رﻮﺧ ﺪﻣآدﺎﻳ ﺖﻋﺎﺳ كا " ﻞﻴﻤﻜﺗ ار ﻲﻣ ردﻲﺷزﻮﻣآﺖﻠﻔﻤﭘوﻲﻨﻴﺸﻧﺎﺟﺖﺴﻴﻟﺲﭙﺳ،دﺮﻛ ﺪﺷ ﻲﻣ هداد راﺮﻗ ﺎﻬﻧآ رﺎﻴﺘﺧا . ،هرود نﺎﻳﺎﭘ زا ﺲﭘ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣدرﻮﻣﺶﻫوﮋﭘ درﻮﻣنارﺎـــﻤﻴﺑ ﻲﮕﺘﺴﺧهرﺎﺑود ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗﻲﺳرﺮﺑو . زا هﺪﺷجاﺮﺨﺘﺳايﺎﻫهدادﺲﭙﺳ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ هدﺎﻔﺘﺳاﺎﺑويرﺎﻣآراﺰﻓامﺮﻧزاهدﺎـــﻔﺘﺳاﺎﺑﺎﻫ زا نﻮﻣزآ ﻲﻠﻴﻠﺤﺗ و ﻲﻔﻴﺻﻮﺗ يرﺎﻣآ يﺎﻫ ) t ﻲﺟوز ( درﻮﻣ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔراﺮﻗﻞﻴﻠﺤﺗوﻪﻳﺰﺠﺗ . ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﻫ : يﺎﻫﻪﻧﻮﻤﻧﻲﻨﺳﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣدادنﺎﺸﻧﺶﻫوﮋﭘيﺎﻫﻪﺘﻓﺎﻳ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣدرﻮﻣ 5 / 1 ± 8 / 35 وهدﻮﺑلﺎﺳ ﺎﻫﻪﻧﻮﻤﻧﺖﻳﺮﺜﻛا ) 65 (% ﺚﻧﻮﻣ ﺪﻧدﻮﺑ . ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﺮﺜﻛا ﺎﻬﻧآ ) 5 / 52 (% ﻞﻫﺎﺘﻣ ﺪﻧدﻮﺑ . ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﺎﻫﻪﻧﻮﻤﻧ ي ﺶﻫوﮋﭘدرﻮﻣ ) 5 / 62 (% ياراد ﻲﻫﺎﮕﺸﻧاد تﻼﻴﺼﺤﺗ ﺪﻧدﻮﺑ . رد ﺮﺘﺸﻴﺑ درﻮﻣ يﺎﻫﺪﺣاو ﺶﻫوﮋﭘ ) 40 (% يرﺎﻤﻴﺑﺖﻣﻼﻋﻦﻴﻟواهﺪﻫﺎﺸﻣنﺎﻣز 4 -2 ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺶﻴﭘ لﺎﺳ و هﺪﺷ ﺮﻛذ ﻢﺋﻼﻋﻲﻣﺎﻤﺗ ﻦﻴﺑزا ) 5 / 22 (% ﻲﮕﺘﺴﺧ ﻲﺴﺣ لﻼﺘﺧا و ﻢﺋﻼﻋ ﻦﻳﺮﺘﻤﻬﻣ ار هدﺮﻛ ﺮﻛذ يرﺎﻤﻴﺑ هﺪﻨﻨﻛ ناﻮﺗﺎﻧ ا ﺪﻧ . اﺪﻌﺗ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ د ﺶﻫوﮋﭘ درﻮﻣ يﺎﻫﺪﺣاو ) 70 (% ﻲﻤﻧ شزرو ﺪﻧدﺮﻛ . ﻪﺘﻓﺎﻳ يﺎﻫ ﻲﺳرﺮﺑ فﺮﺼﻣ داﻮﻣ ﻲﻳاﺬﻏ ترﻮﺼﺑ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﺖﻓﺎﻳرد ﺖﺷرد يﺬﻐﻣ ،ﺎﻫ يﺬﻐﻣﺰﻳر ،ﺎﻫ يژﺮﻧا و ﺪﺻرد
ﺗﺄ ﻦﻴﻣ يژﺮﻧا زا ﺎﻬﻧآ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﻲﻧاواﺮﻓ يﺎﻫﺪﺣاو ﻲﺘﻓﺎﻳرد هوﺮﮔ يﺎﻫ ﻲﻳاﺬﻏ ﺎﺑ مﺮﻫ داﻮﻣ ﻲﻳاﺬﻏ ) راﺪﻘﻣ دراﺪﻧﺎﺘﺳا ( و ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﻦﻳا رﻮﺻ ت زا فﺮﺼﻣ ﻲﻳاﺬﻏ ﺎﺑ هﺮﻴﺟ ﻲﻳاﺬﻏ ﻲﺘﻓﺎﻳرد ﻊﺟﺮﻣ ) DRI=Dietary Refrence Intak ( نﺎﺸﻧ داد ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﺖﻓﺎﻳرد يژﺮﻧا و ﻦﻴﺌﺗوﺮﭘ رد نارﺎﻤﻴﺑ ﻦﻴﺋﺎﭘ ﺖﺳا . ﺪﺻرد ﺗﺄ ﻦﻴﻣ يژﺮﻧا زا تارﺪﻴﻫﻮﺑﺮﻛ 57 ﺪﺻرد و ﻦﻴﺌﺗوﺮﭘ 16 ﺪﺻرد دﻮﺑ ﻪﻛ ﺮﺘﻤﻛ زا راﺪﻘﻣ ﻪﻴﺻﻮﺗ هﺪﺷ ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﺖﻓﺎﻳرد ﻲﺑﺮﭼ ﻻﺎﺑ و ﺪﺻرد ﻦﻴﻣﺎﺗ يژﺮﻧا زا ﻲﺑﺮﭼ 26 ﺪﺻرد دﻮﺑ . ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ ﻪﻜﻨﻳا رد ﻦﻳا نارﺎﻤﻴﺑ ﺖﻓﺎﻳرد ﻲﺑﺮﭼ ﺪﻳﺎﺑ دوﺪﺤﻣ دﻮﺷ ) ﺮﺘﻤﻛ زا 25 % زا ﻞﻛ يژﺮﻧا ﻲﺘﻓﺎﻳرد ( اﺬﻟ ﻲﻣ ﺖﺴﻳﺎﺑ راﺪﻘﻣ تارﺪﻴﻫﻮﺑﺮﻛ و ﻦﻴﺌﺗوﺮﭘ ﺎﺑ شزرا ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ ﻻﺎﺑ ﺶﻳاﺰﻓا ﺪﺑﺎﻳ . ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﺖﻓﺎﻳرد ﻦﻴﻣﺎﺘﻳو ﺎﻫ و داﻮﻣ ﻲﻧﺪﻌﻣ درﻮﻣ زﺎﻴﻧ رد ﻦﻳا يرﺎﻤﻴﺑ ﻪﻛ ﺪﻳﺎﺑ ﻞﻗاﺪﺣ رد ﺪﺣ 75 ﺪﺻرد زﺎﻴﻧ ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺘﻤﻛ زا راﺪﻘﻣ ﻪﻴﺻﻮﺗ هﺪﺷ دﻮﺑ ) لوﺪﺟ هرﺎﻤﺷ 1 .( رد ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ يﺎﻫﺪﺣاو ﻲﺘﻓﺎﻳرد هوﺮﮔ يﺎﻫ ﻲﻳاﺬﻏ ﺎﺑ مﺮﻫ داﻮﻣ ﻲﻳاﺬﻏ ﻪﻧﺎﻔﺳﺄﺘﻣ تادﺎﻋ ﻲﻳاﺬﻏ نارﺎﻤﻴﺑ زا عﻮﻨﺗ و لدﺎﻌﺗ ﻲﻓﺎﻛ رادرﻮﺧﺮﺑ دﻮﺒﻧ . 6 / 94 ﺪﺻرد نارﺎﻤﻴﺑ هوﺮﮔ ﻴﺷ ﺮ و تﺎﻴﻨﺒﻟ ار ﺮﺘﻤﻛ زا 2 ﺪﺣاو رد زور و 70 ﺪﺻرد داﺮﻓا تﺎﺠﻳﺰﺒﺳ ار ﺮﺘﻤﻛ زا 3 ﺪﺣاو رد زور فﺮﺼﻣ ﻲﻣ ﺪﻧدﺮﻛ ) لوﺪﺟ هرﺎﻤﺷ 2 .( ﻪﻳﺰﺠﺗ و ﻞﻴﻠﺤﺗ ﻪﺘﻓﺎﻳ يﺎﻫ ﺶﻫوﮋﭘ نﺎﺸﻧ ﻲـﻣ ﺪـﻫد ﺶﻫوﮋــﭘدرﻮــﻣﺎــﻫﻪــﻧﻮﻤﻧﻦﻳﺮﺘﺸــﻴﺑ ) 60 ﺪــﺻرد ( زاﻞــﺒﻗ ﻲﻟﺎـﺣردﺪﻧدﻮﺑدﺎﻳزﻲﮕﺘﺴﺧرﺎﭼدشزﻮﻣآ زاﺪـﻌﺑ ﻪـﻛ شزﻮـﻣآ 85 ﺪـﺻرد راﺮــﻗﻢـﻛﻲﮕﺘﺴـﺧهوﺮــﮔردﺎـﻬﻧآ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ . هرﺎﻤﺷ لوﺪﺟ 1 : ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﺖﻓﺎﻳرد ،يژﺮﻧا يﺬﻐﻣﺰﻳر ،ﺎﻫ ﺖﺷرد يﺬﻐﻣ ﺎﻫ و ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﺎﻬﻧآ ﺎﺑ هﺮﻴﺟ ﻲﻳاﺬﻏ ﻲﺘﻓﺎﻳرد ﻊـﺟﺮﻣ ) DRI ( رد نارﺎﻤﻴﺑ ) ﻞﺒﻗ زا شزﻮﻣآ ( زا ﺮﺘﻤﻛ 75 % زﺎﻴﻧ ) ﺪﺻرد ( ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ± رﺎﻴﻌﻣ فاﺮﺤﻧا ﺎﻳرد ﺖﺷرد ﺖﻓ يﺬﻐﻣ ﺎﻫ يژﺮﻧا ) يﺮﻟﺎﻛﻮﻠﻴﻛ ( 647 ± 1682 7 / 75 تارﺪﻴﻫﻮﺑﺮﻛ ) مﺮﮔ ( 8 / 98 ± 9 / 243 4 / 5 ﻦﻴﺌﺗوﺮﭘ ) مﺮﮔ ( 8 / 29 ± 2 / 67 5 / 10 ﻲﺑﺮﭼ ) مﺮﮔ ( 0 / 25 ± 1 / 50 عﺎﺒﺷا ﻲﺑﺮﭼ ) مﺮﮔ ( 7 / 8 ± 6 / 15 ﺎﮕﻣا 3 04 / 0 ± 01 / 0 2 / 98 ﺎﮕﻣا 6 2 / 6 ± 5 / 10 8 / 56 ﻦﻴﻣﺎﺘﻳو C ) مﺮﮔ ﻲﻠﻴﻣ ( 1 / 98 ± 8 / 100 4 / 32 ﻦﻴﻣﺎﺘﻳو D ) مﺮﮔ وﺮﻜﻴﻣ ( 3 / 1 ± 4 / 1 3 / 97 ﻦﻴﻣﺎﺘﻳو B1 ) مﺮﮔ ﻲﻠﻴﻣ ( 6 / 0 ± 4 / 1 2 / 16 ﻦﻴﻣﺎﺘﻳو E ) مﺮﮔ ﻲﻠﻴﻣ ( 3 / 1 ± 8 / 1 3 / 97 ﻢﻴﺴﻠﻛ ) مﺮﮔ ﻲﻠﻴﻣ ( 6 / 235 ± 8 / 548 4 / 78
هرﺎﻤﺷلوﺪﺟ 2 : ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﻲﻧاواﺮﻓ يﺎﻫﺪﺣاو ﻲﺘﻓﺎﻳرد هوﺮﮔ يﺎﻫ ﻲﻳاﺬﻏ رد نارﺎﻤﻴﺑ ﻲﻧاواﺮﻓ ﺪﺻرد داﺪﻌﺗ ﺪﺣاو ﻲﻳاﺬﻏ يﺎﻫهوﺮﮔ 1 / 44 9 / 55 0 15 19 0 ﺮﺘﻤﻛ زا 6 ﺪﺣاو 6 ﺎﺗ 11 ﺪﺣاو ﺮﺘﺸﻴﺑ زا 11 ﺪﺣاو تﻼﻏ و نﺎﻧ 6 / 94 4 / 5 35 2 ﺮﺘﻤﻛ زا 2 ﺪﺣاو ﺮﺘﺸﻴﺑ زا 2 ﺪﺣاو تﺎﻴﻨﺒﻟ و ﺮﻴﺷ 3 / 70 9 / 18 8 / 10 26 7 4 ﺮﺘﻤﻛ زا 3 ﺪﺣاو 3 ﺎﺗ 5 ﺪﺣاو ﺮﺘﺸﻴﺑ زا 5 ﺪﺣاو تﺎﺠﻳﺰﺒﺳ 9 / 45 4 / 32 7 / 21 17 12 8 ﺮﺘﻤﻛ زا 2 ﺪﺣاو 2 ﺎﺗ 4 ﺪﺣاو ﺮﺘﺸﻴﺑ زا 4 ﺪﺣاو هﻮﻴﻣ 1 / 8 4 / 5 5 / 86 3 2 32 ﺮﺘﻤﻛ زا 2 ﺪﺣاو 2 ﺎﺗ 3 ﺪﺣاو ﺮﺘﺸﻴﺑ زا 3 ﺪﺣاو تﺎﺑﻮﺒﺣ و ﺖﺷﻮﮔ داﺪﻌﺗ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ 40 ﺮﻔﻧ هدﻮﺑ ﺖﺳا . ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻪﻳﺰﺠﺗ و ﻞﻴﻠﺤﺗ ﻪﺘﻓﺎﻳ يﺎﻫ ،ﺶﻫوﮋﭘ ﺞﻳﺎﺘﻧ نﻮﻣزآ يرﺎﻣآ ﻲﺗ ﻲﺟوز نﺎﺸﻧ ﻲﻣ ﺪﻫد هﺮﻤﻧ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻲﮕﺘﺴﺧ ﺶﻫوﮋﭘدرﻮﻣيﺎﻫﺪﺣاو ﺪﻌﺑ زا يﻮﮕﻟاﺖﻳﺎﻋر ﻪﻳﺬﻐﺗ نآ زاﻞﺒﻗ نﺎﻣز ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ هﺪﺷ ﻲﺣاﺮﻃ يا 7 / 10 ﺪﺣاو دﻮﺑﻪﺘﻓﺎﻳﺶﻳاﺰﻓا ) 001 / 0 P< ( ) لوﺪﺟ هرﺎﻤﺷ 3 ( . ﺎﺑ ﻲﮕﺘﺴﺧ ناﺰﻴﻣ ﺎﺑ ﻪﻠﺻﺎﺣ هﺮﻤﻧ ﺲﻜﻋ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻲﮕﺘﺴﺧناﺰﻴﻣ،نارﺎﻤﻴﺑ نارﺎﻤﻴﺑ ﺶﻫوﮋﭘدرﻮﻣ راﺪﻘﻣﻪﺑ اﺪﻴﭘﺶﻫﺎﻛﻲﻬﺟﻮﺗﻞﺑﺎﻗ ﺖﺳاهدﻮﻤﻧ . لوﺪﺟ هرﺎﻤﺷ 3 : ﻊﻳزﻮﺗ ﻲﻧاواﺮﻓ ﻖﻠﻄﻣ و ﻲﺒﺴﻧ ﺢﻄﺳ ﻲﮕﺘﺴﺧ يﺎﻫﺪﺣاو درﻮﻣ ،ﺶﻫوﮋﭘ ﻞﺒﻗ و ﺪﻌﺑ زا ﺖﻳﺎﻋر يﻮﮕﻟا ﻪﻳﺬﻐﺗ يا داﺪﻌﺗ ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﺎـﻫ 40 ﺮـﻔﻧ هدﻮـﺑ ﺖـﺳا ، * نﺎﺸـﻧ هﺪـﻨﻫد دﻮـﺟو فﻼﺘـﺧا ﻲـﻨﻌﻣ راد رد ﺢﻄـﺳ 001 / 0 < P ، ** هداد ـﻫ ﺎ ﻪـﺑ ترﻮـﺻ " ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ± فاﺮﺤﻧا رﺎﻴﻌﻣ " ﻲﻣ ﺪﻨﺷﺎﺑ . ﻞﺒﻗ ﺪﻌﺑ نﻮﻣزآ ﻞﺣاﺮﻣ ﻲﮕﺘﺴﺧ ﺢﻄﺳ داﺪﻌﺗ ) ﺪﺻرد ( داﺪﻌﺗ ) ﺪﺻرد ( ﮕﺘﺴﺧ مﺪﻋ ﻲ ) 35 -30 ( ) 5 / 2 ( 1 ) 5 ( 2 ﻢﻛ ﻲﮕﺘﺴﺧ ) 30 -23 ( ) 5 / 7 ( 3 ) 85 ( 34 ﺳﻮﺘﻣ ﻲﮕﺘﺴﺧ ﻂ ) 22 -15 ( ) 30 ( 12 ) 10 ( 4 ﺎﻳز ﻲﮕﺘﺴﺧ د ) 14 -7 ( ) 60 ( 24 0 ) 0 ( * ﻲﮕﺘﺴﺧ زﺎﻴﺘﻣا ﻞﻛ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ** 77 / 0 ± 9 / 14 ** 44 / 0 ± 6 / 25
ﺚﺤﺑ : نﺎﺸﻧﺶﻫوﮋﭘﺞﻳﺎﺘﻧ اد د ﻞﺒﻗ زا ،شزﻮﻣآ نارﺎﻤﻴﺑ تادﺎﻋ ﻲﻳاﺬﻏ ﻲﺒﺳﺎﻨﻣ ﺪﻨﺘﺷاﺪﻧ و زا يﻮﮕﻟا ﻪﻳﺬﻐﺗ يا ﻲﺻﺎﺧ يوﺮﻴﭘ ﻲﻤﻧ ﺪﻧدﺮﻛ . رد ﻪﺠﻴﺘﻧ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻪﻳﺬﻐﺗ يا نﺎﻧآ ﻦﻴﺋﺎﭘ ﺖﺳا . ﻪﺘﻓﺎﻳ يﺎﻫ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ نﺎﺸﻧ داد ﺖﻳﺎﻋر ﻪﻳﺬﻐﺗ يﻮﮕﻟا ﻳﺮﻌﺗ يا ﺮﻴﻏ شور ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ هﺪﺷ ﻒ ﻲﻳوراد ﻼﺘﺒﻣ نارﺎﻤﻴﺑرد ﻲﮕﺘﺴﺧتﺪﺷﺶﻫﺎﻛﺐﺟﻮﻣ ﻪﺑ MS ﺪﺷ . ﻲﻳﺎﻣزآرﺎﻛ ﻚﻳ رد نارﺎﻜﻤﻫ و يدﻮﻌﺴﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻲﺘﺒﻗاﺮﻣ دﻮﺧﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ياﺮﺟا ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ ﻲﻨﻴﻟﺎﺑ ﻼﺘﺒﻣ نارﺎﻤﻴﺑﻲﮕﺘﺴﺧﺶﻫﺎﻛﺮﺑﻲﻳورادﺮﻴﻏشورﻚﻳ ﻪﺑ MS ﺎﺗ ﺮﻴﺛ ﻪﺘﺷاد ﺖﺳا ) 4 .( ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ Leong و ﻜﻤﻫ نارﺎ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻲﻳاﺬﻏ ﻢﻳژر ﺖﻳﺎﻋر ﺪﻧدﺮﻛ ناﻮﻨﻋ بﺮﭼﻢﻛداﻮﻣيوﺎﺣ ) يروﺮﺿبﺮﭼيﺎﻫﺪﻴﺳا ( ﺎﻳﻢﻛ، ﻦﻴﻣﺎﺘﻳو،ﺪﻨﻗﺪﻗﺎﻓ D ﻞﻤﻜﻣوﻲﻧﺪﻌﻣداﻮﻣ ، ﻲﻳوراد يﺎﻫ ﻲﻣﺶﻳاﺰﻓاارنارﺎﻤﻴﺑهﺎﻓروﻲﻣﻮﻤﻋﺖﻣﻼﺳﺎﻬﻨﺗﻪﻧ ﺪﻫد ﻲﮕﺘﺴﺧنآﻲﭘردوﻲﻧﻼﻀﻋﻒﻌﺿﺪﻨﻧﺎﻣﻲﻤﺋﻼﻋﻪﻜﻠﺑ ﻲﺘﻛﺮﺣويرارداتﻼﻜﺸﻣو ﻲﻣ دﻮﺒﻬﺑار ﺪﺸﺨﺑ ) 13 .( Rensburg Van نارﺎﻜﻤﻫ و نﺎﺸﻧ دﻮﺧ ﻖﻴﻘﺤﺗ رد ﺰﻴﻧ ﻦﻴﻣﺎﺘﻳو يوﺎﺣ ﻲﻳاﺬﻏ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ياﺮﺟا ﺪﻧداد B12 و ﻞﻤﻜﻣ و ﻲﻜﻳژﻮﻟورﻮﻧ ﻢﺋﻼﻋ ﺶﻫﺎﻛ ﺚﻋﺎﺑ ﻦﻫآ يﺎﻫ ﻪﺑ ﻼﺘﺒﻣ نارﺎﻤﻴﺑ ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻜﻳﺎﺳ MS ﻲﻣ ﻢﻳژر و ددﺮﮔ ﻲﺘﻧآ يوﺎﺣ ﻲﻳاﺬﻏ ناﺪﻴﺴﻛا ﺮﻴﻏ بﺮﭼ يﺎﻫﺪﻴﺳا و ﺎﻫ ﻼﻋعﺎﺒﺷا ،ﻲﺘﻛﺮﺣ تﻻﻼﺘﺧا ﺮﻴﻈﻧ نارﺎﻤﻴﺑ ﻲﻜﻴﻨﻴﻠﻛ ﻢﻳ ﻲﻣﺶﻫﺎﻛارﻲﮕﺘﺴﺧوﻲﮔدﺮﺴﻓا ﺪﻫد ) 14 .( ﺎﻣا Zhang ﻪﻄﺑار ﭻﻴﻫﻪﻛ ﺪﻧدﺮﻛ نﺎﻴﺑ نارﺎﻜﻤﻫو ﺖﻓﺎﻳرد نﺎﻴﻣ يا ﻦﻴﻣﺎﺘﻳو يوﺎﺣ ﻲﻳاﺬﻏ ﻢﻳژر ﻞﻤﻜﻣ و ﺎﻫ و ﻲﻳاﺬﻏ يﺎﻫ دراﺪﻧ دﻮﺟونارﺎﻤﻴﺑ ﻦﻳا ﻲﻨﻴﻟﺎﺑ ﻢﺋﻼﻋ ﻊﻓر ﺎﻳ وﺶﻫﺎﻛ ) 16 .( ﺮﺿﺎﺣﻪﻌﻟﺎﻄﻣﺞﻳﺎﺘﻧ درﻮﻣيﺎﻫﺪﺣاوﺮﺜﻛادادنﺎﺸﻧ راﺮﻗ دﺎﻳز ﻲﮕﺘﺴﺧ هوﺮﮔ رد شزﻮﻣآ زا ﻞﺒﻗ ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﻳﺬﻐﺗيﻮﮕﻟاﺖﻳﺎﻋر زاﺪﻌﺑ ﻪﻛﺪﻨﺘﺷاد ﺮﺜﻛا ﺐﺳﺎﻨﻣ يا ﺪﻨﺘﻓﺮﮔراﺮﻗ ﻢﻛ ﻲﮕﺘﺴﺧ هوﺮﮔرد ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫﺪﺣاو . ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻦﻳا ﺪﻳﺆﻣ نارﺎﻤﻴﺑ ﻦﻳا رد كارﻮﺧ ﺪﻣآ دﺎﻳ يﺎﻫ ر ﻲﺒﺳﺎﻨﻣ ﻲﻳاﺬﻏ ﻢﻳژر نارﺎﻤﻴﺑ ﺮﺜﻛا ﻪﻛ دﻮﺑ ﺐﻠﻄﻣ ا ﻲﻤﻧﺖﻳﺎﻋر ﺪﻧدﺮﻛ . زاﻲﻜﻳ ﻞﻳﻻد ﺮﻛذ هﺪﺷ ياﺮﺑ ﻳا ـ ﻦ درﻮﻣ مﺪﻋ ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ﻲﻤﺴﺟ نارﺎﻤﻴﺑ ﺖﻬﺟ هدﺎﻣآ و ﻪﻴﻬﺗ ندﺮﻛ ياﺬﻏ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺖﺳا . زا ﺮﻳﺎﺳ ﻞﻳﻻد ﻢﻛ ﺖﻴﻤﻫا هﻮﻠﺟ نداد يﺎﻫﻮﮕﻟا ﺢﻴﺤﺻ ﻪﻳﺬﻐﺗ يا رد نﺎﻣرد ﻦﻳا نارﺎﻤﻴﺑ ﺖﺳا ) 17 .( ﺎﺑ دﺎﻨﺘﺳا ﻪﺑ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺮﺿﺎﺣ هروﺎﺸﻣ ﻖﻴﻗد ﻢﻳژر اﺬﻏ ﻲﻳ ﻂﺳﻮﺗ ﻦﻴﺼﺼﺨﺘﻣ ﻪﻳﺬﻐﺗ و يﺮﻴﮕﻴﭘ ياﺮﺟا ﻖﻴﻗد و ﻢﻈﻨﻣ نآ زا يﻮﺳ نارﺎﺘﺳﺮﭘ رد ﺶﻫﺎﻛ ﻲﮕﺘﺴﺧ ﻦﻳا هوﺮﮔ زا نارﺎﻤﻴﺑ مزﻻ و يروﺮﺿ ﻪﺑ ﺮﻈﻧ ﻲﻣ ﺪﺳر . ﻲﻜﻳ زا ﻞﻳﻻد مﺪﻋ ﺖﻴﻌﺒﺗ زا ﻢﻳژر ﻪﻳﺬﻐﺗ يا رد نارﺎﻤﻴﺑ دﻮﺟو ﻚﻳ شﺮﮕﻧ ﻲﻔﻨﻣ رد نارﺎﻤﻴﺑ ﺖﺳا ﻪﻛ رﻮﺼﺗ ﻲﻣ ﺪﻨﻨﻛ ﻪﻳﺬﻐﺗ رد نﺎﻣرد ﻢﺋﻼﻋ و ﻧ ﻪﻧﺎﺸ يﺎﻫ يرﺎﻤﻴﺑ رﺎﻴﺴﺑ ﻢﻛ ﺖﻴﻤﻫا ﺖﺳا . رد ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻲﻀﻌﺑ زا نارﺎﻤﻴﺑ ﻲﺧﺮﺑ زا هوﺮﮔ يﺎﻫ ﻲﻳاﺬﻏ ﺪﻨﻧﺎﻣ هوﺮﮔ ﺮﻴﺷ و تﺎﻴﻨﺒﻟ ار ًﻼﺻا فﺮﺼﻣ ﻲﻤﻧ ﺪﻨﻨﻛ و ﺎﻳ ﺮﺘﻤﻛ فﺮﺼﻣ ﻲﻣ ﺪﻨﻨﻛ . ﺖﻠﻋ ﺮﮕﻳد طاﺮﻓا و ﻂﻳﺮﻔﺗ نارﺎﻤﻴﺑ رد مﺎﻜﺣا ﺐﻃ ﻲﺘﻨﺳ ﺖﺳا . ﻪﻜﻳرﻮﻄﺑ نارﺎﻤﻴﺑ ياﺮﺑ ﺪﻨﻛ ندﺮﻛ ﺮﻴﺳ يرﺎﻤﻴﺑ و ﺎﻳ رد نﺎﻣ نآ ناﺪﺑ ﻞﺳﻮﺘﻣ هﺪﺷ ﺪﻧا و ﻦﻫذ دﻮﺧ ار نآ نﺎﻨﭼ ﺮﻴﮔرد يﺎﻫاﺬﻏ مﺮﮔ و دﺮﺳ هدﺮﻛ ﺪﻧا ﻪﻛ ياﺮﺑ ﻦﻳﺮﺘﻜﭼﻮﻛ ﺮﻴﻴﻐﺗ رد ﻢﻳژر ﻲﻳاﺬﻏ دﻮﺧ رد درﻮﻣ ﻲﻣﺮﮔ و يدﺮﺳ نآ لاﻮﺳ ﻲﻣ ﺪﻨﻨﻛ . ﻪﺑ يرﻮﻃ ﻪﻛ ﻪﻛ ﺐﻃ ﻲﺘﻨﺳ رد درﻮﻣ يﺎﻫاﺬﻏ دﺮﺳ و مﺮﮔ رﺎﻴﺴﺑ هدﺮﺘﺴﮔ و هﺪﻴﭽﻴﭘ ﺖﺳا . ﻪﺑ ﻦﻴﻤﻫ ﺖﻬﺟ يﺎﻘﺗرا ﺢﻄﺳ ﻲﻫﺎﮔآ ﻪﻳﺬﻐﺗ يا ﻦﻴﺼﺼﺨﺘﻣ ﺮﻣا و صﻮﺼﺨﺑ نارﺎﻤﻴﺑ ﻼﺘﺒﻣ ﻪﺑ MS رﺎﻴﺴﺑ يروﺮﺿ ﺖﺳا و ﺪﻳﺎﺑ ﺎﺑ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ يﺰﻳر نوﺪﻣ ﻦﻳا ﻲﻫﺎﮔآ ار ﻪﺑ ﺪﺣ ﻞﺑﺎﻗ لﻮﺒﻗ ﺪﻧﺎﺳر . نارﺎﻤﻴﺑ ﺖﻳﺮﺜﻛا داد نﺎﺸﻧ ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﺑﻼﺘﺒﻣ MS ﻦﻴﻨﭽﻤﻫوﺪﻧدﻮﺑﺚﻧﻮﻣ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣﺎﻬﻧآ ﻲﻨﺳ 5 / 38 لﺎﺳ ﺪﻨﺘﺷاد . Smeltzer ﺰﻴﻧ نارﺎﻜﻤﻫ و ﺪﻧدﺮﻛشراﺰﮔ يرﺎﻤﻴﺑ MS ًﺎﺗﺪﻤﻋ رد ﻦﻴﻐﻟﺎﺑ ناﻮﺟ ﻦﻴﺑو ﻦﻴﻨﺳ 40 -20 ﻟﺎﺳ ﻲﮕ زوﺮﺑ ﻲﻣ ﺪﻨﻛ ار نﺎﻧز و 2 ﺮﺑاﺮﺑ زا ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻲﻣ ﻼﺘﺒﻣ نادﺮﻣ دزﺎـﺳ ) 1 ( . نارﺎﻤﻴﺑ ﺖﻳﺮﺜﻛا ﺪﻧدﻮﺑ ﻲﻫﺎﮕﺸﻧاد تﻼﻴﺼﺤﺗ ياراد ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ . رد راد نارﺎﻤﻴﺑ ﺮﺜﻛا ﺰﻴﻧ نارﺎﻜﻤﻫ و ﺪﻧو هﺮﻫز ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ يا ﺪﻧدﻮﺑﻲﻫﺎﮕﺸﻧادتﻼﻴﺼﺤﺗ ) 18 .(
لﻼﺘﺧا دراﻮﻣ ﺐﻟﺎﻏ رد يرﺎﻤﻴﺑ ﺖﻣﻼﻋ ﻦﻴﻟوا دﻮﺑ ﺎﻫﺎﭘ رد ﻲﺴﺣ . يرﺎﻤﻴﺑ ﻪﭼﺮﮔا MS عﻮﻧ ﻦﻳﺪﻨﭼ ﻲﻣدﺎﺠﻳاﻲﻨﻴﻟﺎﺑتاﺮﻫﺎﻈﺗ ﻦﻳاﻦﻳﺮﺘﻟواﺪﺘﻣزاﻲﻜﻳﺎﻣاﺪﻨﻛ زاﻲﺷﺎﻧﻪﻛﺖﺳاﺎﭘوﺖﺳدردﻲﺴﺣتﻻﻼﺘﺧا ﻢﺋﻼﻋ ﻲﻣ بﺎﺼﻋانﺪﺷ ﻪﻨﻴﻠﻴﻣدو بﺎﻬﺘﻟا ﺪﺷﺎﺑ ) 19 ( . ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ 5 / 22 ﺑزاﺪﺻرد ﻴ نارﺎﻤ ) ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑﻢﺋﻼﻋﻲﻣﺎﻤﺗﻦﻴﺑردﻪﻛ ﺖﺳا هداد صﺎﺼﺘﺧا دﻮﺧ ﻪﺑ ار ﺪﺻرد ( و ﻲﮕﺘﺴﺧ هﺪﻨﻨﻛناﻮﺗﺎﻧﺖﻣﻼﻋﻦﻳﺮﺘﻤﻬﻣارﻲﺴﺣتﻻﻼﺘﺧا يرﺎﻤﻴﺑ ﺪﻧدﺮﻛشراﺰﮔ . Barak و Achiron ﺪﻧدﺮﻛ شراﺰﮔﺰﻴﻧ ﻪﻛ ﻲﮕﺘﺴﺧ ) ناﻮﺗﺎﻧ هﺪﻨﻨﻛ ﻪﻧﺎﺸﻧﻦﻳﺮﺗ درﻮﻣيﺎﻫﺪﺣاورد ﺶﻫوﮋﭘ ( رد ﻪﺑ ﻼﺘﺒﻣنارﺎﻤﻴﺑ زا ﻲﻤﻴﻧ زاﺶﻴﺑ MS رد ﻪﻫد ﻦﻴﻟوا ﻲﻣ هﺪﻳد يرﺎﻤﻴﺑ زﺎﻏآ دﻮﺷ . ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ نﺎﻧآ ﺪﻧدﺮﻛ ناﻮﻨﻋ ﻞﻜﺷ ﻪﺑ و ﻲﻨﻫذ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﻲﮕﺘﺴﺧ ﻦﺘﺷاﺪﻧ ﻧا ـــ يژﺮ ﻲﻨﻫذ ﺎﻳ ﻲﻤﺴﺟ ﻲﻣ ﺪﻧاﻮﺗ رد مﺎﺠﻧا ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ يﺎﻫ درﻮﻣ ﺮﻈﻧ لﻼﺘﺧا دﺎﺠﻳا ﺪﻨﻛ . ﻲﮕﺘﺴﺧ ، ﺖﻴﻔﻴﻛ ﻲﮔﺪﻧز و دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ ﻪﻧازور ﺎﻤﻴﺑ نار ار ﺖﺤﺗ ﺮﻴﺛﺄﺗ راﺮﻗ هداد و ﻲﮔﺪﻧز يﺮﻬﺷ و دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻲﻠﻌﻓ و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا نﺎﻧآ ار ﻞﺘﺨﻣ ﻲﻣ ﺪﻨﻛ ) 20 (. زا ﺖﻳدوﺪﺤﻣ يﺎﻫ ﺶﻫوﮋﭘ ﺮﺿﺎﺣ ﻲﻣ ناﻮﺗ ﻪﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ندﻮﺒﻧ ﻞﻣاﻮﻋ ﻲﻄﻴﺤﻣ و ﻲﻜﻳﺰﻴﻓ رد مﺎﮕﻨﻫ شزﻮﻣآ ﻪﺑ نارﺎﻤﻴﺑ هرﺎﺷا دﺮﻛ . ﺎﺑ ﻦﻳا لﺎﺣ ﻲﻌﺳ ﺪﺷ ﺎﺗ ﺪﺣ نﺎﻜﻣا ﻂﻴﺤﻣ ﻲﻜﻳﺰﻴﻓ و ﻲﻧاور ﻲﺒﺳﺎﻨﻣ ﻬﺟ ﺖ شزﻮﻣآ ﻢﻫاﺮﻓ ددﺮﮔ . هوﻼﻋ ﺮﺑ ﻦﻳا ﻲﮕﻨﻫﺎﻤﻫ ﺎﺑ نارﺎﻤﻴﺑ ياﺮﺑ يراﺰﮔﺮﺑ تﺎﺴﻠﺟ رﺎﻛ رﺎﻴﺴﺑ يراﻮﺷد دﻮﺑ ﺎﻣا شﻼﺗ ﺪﺷ ﺎﺗ ﺎﺑ مﺎﺠﻧا يﺮﻴﮕﻴﭘ يﺎﻫ ﻢﻈﻨﻣ ناﺰﻴﻣ ﺖﻴﻌﺒﺗ زا يﻮﮕﻟا ﻪﻳﺬﻐﺗ يا ﻲﺣاﺮﻃ هﺪﺷ رد نارﺎﻤﻴﺑ ار ﻪﺑ ﺮﺜﻛاﺪﺣ ﻢﻴﻧﺎﺳﺮﺑ . يﺮﻴﮔﻪﺠﻴﺘﻧ : ﻳﺎﺠﻧآزا ﻲ ﻪﻛ MS ﻪﺒﻨﺟمﺎﻤﺗﺮﺑ يﺎﻫ ﮔﺪﻧز ﻲ ﺮﺛا ءﻮﺳ ﻲﻣ دراﺬﮔ ، زايﺮﻴﮕﺸﻴﭘﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ وﻲﮕﺘﺴﺧ ﻲﻧاﻮﺗﺎﻧ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓمﺎﺠﻧارد دﺮﻓﺖﻣﻼﺳءﺎﻘﺗراﺚﻋﺎﺑهﺮﻣزوريﺎﻫ و هداﻮﻧﺎﺧ ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ . ،ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﺑ دﺎﻨﺘﺳا ﺎﺑ زاهدﺎﻔﺘﺳا ﻪﻳﺬﻐﺗيﻮﮕﻟاﻦﻳا يا ﺑ ﻪ شورﻚﻳناﻮﻨﻋ نوﺪﺑ ،ﻪﺿرﺎﻋ هدﺎﺳ ، ﻲﻤﺟﺎﻬﺗ ﺮﻴﻏ و ﻪﻨﻳﺰﻫ ﻢﻛ ﺶﻫﺎﻛ ياﺮﺑ ﮕﺘﺴﺧ ﺖﻴﻔﻴﻛ دﻮﺒﻬﺑ و ﻲ ﻪﺑ ﻼﺘﺒﻣ نارﺎﻤﻴﺑ ﻲﮔﺪﻧز MS ﻲﻣ ﻪﻴﺻﻮﺗ دﻮﺷ . ﻪﻜﻨﻳا ﻪﺑ ﺮﻈﻧ يﻮﮕﻟا ﻪﻳﺬﻐﺗ يا ﻲﺣاﺮﻃ هﺪﺷ رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺮﺿﺎﺣ ﻪﺑ رﻮﻃ ﻲﻨﻌﻣ يراد ﻲﮕﺘﺴﺧ نارﺎﻤﻴﺑ ﻼﺘﺒﻣ ﻪﺑ MS ار ﺶﻫﺎﻛ هداد دﻮﺑ دﺎﻬﻨﺸﻴﭘ ﻲﻣ دﻮﺷ ﻲﺸﻫوﮋﭘ رد ﻪﻄﺑار ﺎﺑ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻦﻳا يﻮﮕﻟا ﻪﻳﺬﻐﺗ يا ﺮﺑ ضراﻮﻋ ﻲﻧﺎﻤﺴﺟ و ناﺰﻴﻣ ﻳﺎﺿر ﺖ زا ﻲﮔﺪﻧز نارﺎﻤﻴﺑ ﻼﺘﺒﻣ ﻪﺑ MS مﺎﺠﻧا دﻮﺷ . ﻲﻧادرﺪﻗوﺮﻜﺸﺗ : ﻪﻠﻴﺳﻮﻨﻳﺪﺑ ﻦﻤﺠﻧا مﺮﺘﺤﻣ ﻦﻴﻟﻮﺌﺴﻣزا MS ناﺮﻳا و ارﻦﻴﻘﻘﺤﻣﻪﻧﺎﻤﻴﻤﺻﻪﻛﺰﻛﺮﻣنآمﺮﺘﺤﻣنارﺎﻜﻤﻫ ياﺮﺟارد ﺪﻧدﻮﻤﻧيرﺎﻳ هژوﺮﭘ ﻦﻳا ﻲﻣ ﺮﻜﺸﺗ و ﺮﻳﺪﻘﺗ ﻪﻧﺎﻤﻴﻤﺻ ددﺮﮔ . بﻮﺼﻣﻲﺸﻫوﮋﭘحﺮﻃﻪﺠﻴﺘﻧﺮﺿﺎﺣﻖﻴﻘﺤﺗﺖﺳاﺮﻛذﻪﺑمزﻻ هرﺎﻤﺷﻪﺑﻲﺘﺸﻬﺑﺪﻴﻬﺷﻲﻜﺷﺰﭘمﻮﻠﻋهﺎﮕﺸﻧاد 5013 ﺦﻳرﺎﺗرد 22 / 8 / 89 ﺖﺳا . ﻊﺑﺎﻨﻣ :
1.Smeltzer B, Bare JL, Janice L, Hinkle KH, Cheever KH, Suzanne C. Brunner and suddarth's
textbook of medical-surgical nursing. 12th ed. Philadelphia: Lippincot; 2010.
2.Masoudi R, Mohammadi I, Ahmadi F, Hasanpour-Dehkordi A. The effect of self-care
program education based on Orem’s theory on mental aspect of quality of life in multiple sclerosis patients. Iran J Nurs. 2009; 22(60): 53-64.
3.Sahebalzamani M, Zamiri M, Rashvand F. The effect of self care training on quality of life in
patients with multiple sclerosis. Iran J Nurs Midwifery Res. 2012; 17(1): 7-11.
4.Masoudi R, Khayeri F, Ahmadi F, Mohammadi I. The effect of self-care program base on the
orem frame work on fatigue and activity of daily living in multiple sclerosis patients. J Gorgan Univ Med Sci. 2009; 10(3): 43-52.
5.Rolack LA. Multiple sclerosis treatment. Neurologic Clinics. 2005; 19(1): 107-18.
6.Soltanzadeh A. Principle of neurology. 2th ed. Tehran: Jafari Pub; 2007.
7.Halper J. The evaluation of nursing care in multiple sclerosis. Int J MS Care. 2001; 2(1): 40-48.
8.Woodruff RH, Franklin RJ. Growth factors and remyelination in the CNS. Histol Histopathol.
1997 Apr; 12(2): 459-66.
9.Mahon BD, Gordon SA, Cruz J, Cosman F, Cantorna MT. Cytokine profile in patients with
multiple sclerosis following vitamin D supplementation. J Neuroimmunol. 2003 Jan; 134(1-2): 128-32.
10. Van Meeteren ME, Teunissen CE, Dijkstra CD, van Tol EA. Antioxidants and
polyunsaturated fatty acids in multiple sclerosis. Eur J Clin Nutr. 2005 Dec; 59(12): 1347-61.
11. Montel SR, Bungener C. Coping and quality of life in one hundred and thirty five subjects
with multiple sclerosis. Mult Scler. 2007 Apr; 13(3): 393-401.
12. Timmerman GM, Stuifbergin AK. Eating patterns in women with multiple sclerosis. The
Journal of neuroscience nursing: J Neurosci Nurs. 1999 Jun; 31(3): 152-8.
13. Leong EM, Semple SJ, Angley M, Siebert W, Petkov J, McKinnon RA. Complementary
and alternative medicines and dietary interventions in multiple sclerosis: what is being used in South Australia and why? Complement Ther Med. 2009 Aug; 17(4): 216-23.
14. Van Rensburg SJ, Kotze MJ, Hon D, Haug P, Kuyler J, Hendricks M, et al. Iron and the
folate- vitamin B12 –methylation pathway in multiple sclerosis. Metab Brain Dis. 2006; 21: 121-37.
15. Rashvand F, Moshtagheshgh Z, Farvid M, Abtahi M, Amiri Z, Madani H. Effects of dietary
pattern on day to day activities in multiple sclerosis patients. J Shaheed Sadoughi Univ Med Sci. 2011; 19(3): 420-8.
16. Zhang SM, Hernan MA, Olek MJ, Spiegelman D, Willett WC, Ascherio A. Intake of
carotenoids, vitamin C and vitamin E and risk among two large cohorts of woman. Neurology. 2005; 57(4): 75-80.
17. Farinotti M, Simi S, Di Pietrantonj C, McDowell N, Brait L, Lupo D, et al. Dietary
interventions for multiple sclerosis.Cochrane Db Syst Rev. 2007(1): CD004192.
18. Zohrevand P. Multiple sclerosis and education: a demographic study. Proceeding of the 2nd
International Congress on Multiple Sclerosis. Iran, Esfahan; 2005.
19. Smeltzer SC, Bare BG, Hinkle JL, Cheever KH. Brunner & suddarth's textbook of medical
surgical nursing. Translated to Persian by: Moshtagheshgh Z. Tehran: Salami Pub; 2008.
20. Barak Y, Achiron A. Cognitive fatigue in multiple sclerosis: Findings from a two-wave
screening project. J Neurol Sci. 2006; 245(1): 73.
Cite this article as: Rashvand F, Moshtagh-Eshgh Z, Soleimani MA, Abtahi M, Nasiri M, Madani H. Effects of designed feeding patterns on fatigue in multiple sclerosis patients. J Shahrekord Univ
Med Sci. 2013 June, July; 15(2): 77-85.
* Corresponding author:
Nursing Dept., Qazvin University of Medical Sciences, Qazvin, I.R. Iran. Tel: 00982812237267, E-mail: soliemany.msni@gmail.com
Effects of designed feeding patterns on fatigue in multiple sclerosis
patients
Rashvand F (PhD student)1,2, Moshtagh-Eshgh Z (PhD)3, Soleimani MA (PhD student)1,4*, Abtahi M (PhD)5, Nasiri M (PhD student)6, Madani H (MSc)7
1Nursing Dept., Tehran University of Medical Sciences, Tehran, I.R. Iran; 2Nursing Dept.,
Islamic Azad University, Abhar Branch, Zanjan, I.R. Iran; 3Nursing Dept., Shahid Beheshti
University of Medical Sciences, Tehran, I.R. Iran;4Nursing Dept., Qazvin University of Medical
Sciences, Qazvin, I.R. Iran; 5Nutrition Dept., National Nutrition and Food Technology Research
Institute, Shahid Beheshti Uniersity of Medical Sciences, Tehran, I.R. Iran; 6Statistics Dept.,
Tarbiat Modares University, Tehran, I.R. Iran; 7Nursing Dept., Zanjan University of Medical
Sciences, Zanjan, I.R. Iran.
Received: 30/May/2012 Revised: 13/Aug/2012 Accepted: 26/Sep/2012
Background and aims: Multiple Sclerosis (MS) disease is the most common neurological
demyelization disorder in young adults that makes them disable. Fatigue is one of the most
common symptoms of MS. It not only reduces activity level and the patient's ability,but also it
decreases the quality of life. Correct nutrition is one of methods that can be used for reducing fatigue. The aim of this research was to determinate the effect of designed feeding patterns on fatigue in MS patients referred to Iranian MS society in 2010.
Method: In this quasi-experimental study (before and after investigation), 40 MS patients were
selected based on purposive and convenience sampling. The data were collected via validated questionnaires by researcher. The intervention had been contained correct nutrition algorithm education in 12 weeks. Questionnaires were filled out before and after the intervention by subjects. Data analysis was performed including descriptive statistics (mean and standard deviation), and inferential statistics, paired t-test.
Results: The age mean of samples was 35.8 ± 1.5.The mean fatigue scores were 14.9±0.77
before the intervention and 25.6 ± 0.44 after the intervention. The results showed the mean
fatigue scoresin MS patients decreased significantly after intervention (P<0.001).
Conclusion: According to Results, this presented feeding pattern is recommended as simple,
inexpensive, without side effects and noninvasive procedure for reduction of fatigue in MS patients.
