11 RESTY MENDOZA CEÑA
RESTY MENDOZA CEÑA●●RICARDO MARICARDO MA..DURAN NOLASCODURAN NOLASCO
TALASALITAAN
TALASALITAAN
absolutibo
absolutibo : absolutive.: absolutive. Sa Filipino, ang kaukulan ng pangngalaning tinutukoySa Filipino, ang kaukulan ng pangngalaning tinutukoy ng
ng ang/si/sinaang/si/sina , hal., , hal., ang bantayang bantay , , si Ampi, sina Bensi Ampi, sina Ben akbayan, asahan
akbayan, asahan :: dependencydependency.. Akit
Akit : attract: attract.. Inaakit ng isang ulong H ang isang sangkap C kung inililipat ng H angInaakit ng isang ulong H ang isang sangkap C kung inililipat ng H ang C sa isang lugar sa gilid ng HP (para noon ang C ay maisabit sa H, o para ito C sa isang lugar sa gilid ng HP (para noon ang C ay maisabit sa H, o para ito mag-ing pantiyak ng H)
ing pantiyak ng H).. Attract (Radford 2004) Attract (Radford 2004)
To say that a head H attracts a constituent C is to say that H triggers movement of To say that a head H attracts a constituent C is to say that H triggers movement of C to some position on the edge of HP (so that C may move to adjoin to H, or to C to some position on the edge of HP (so that C may move to adjoin to H, or to be-come the specifier of H).
come the specifier of H). aktibo, buháy
aktibo, buháy : active.: active. Sa kasunduan, buháy ang isang sangkap kung may ka-Sa kasunduan, buháy ang isang sangkap kung may ka-tangian ito na di-nahahalagahan. Ang buháy na sangkap lang ang maaaring tangian ito na di-nahahalagahan. Ang buháy na sangkap lang ang maaaring maging Sulot at Hangad.
maging Sulot at Hangad. akusatibo
akusatibo :: accusative.accusative. Sa nominatibo-akusatibong sugnay, ang kaukulan na igi-Sa nominatibo-akusatibong sugnay, ang kaukulan na igi-nagawad ng v o V sa pasyenteng pangngalanin, hal., akusatibo ang
nagawad ng v o V sa pasyenteng pangngalanin, hal., akusatibo ang bookbook sasa Ben read a book
Ben read a book. Sa librong ito, ginagamit ang termino para pansamantalang. Sa librong ito, ginagamit ang termino para pansamantalang tukuyin ang pasyenteng pangngalanin habang hindi pa ito simuno o obliko, tukuyin ang pasyenteng pangngalanin habang hindi pa ito simuno o obliko, hal., akusatibo ang
hal., akusatibo ang basibasi sa [sa [VPVP bili Benbili BenERGERG basibasiACCACC] na maaaring maging absoluti-] na maaaring maging
absoluti- bo/simuno:
bo/simuno: Binili ni Ben ang basiBinili ni Ben ang basiABSABS oo obliko Bumili si Ben ng basiobliko Bumili si Ben ng basiOBLOBL. Tng. Tng. pagli-.
pagli-linyang morposintaktika, nominatibo-akusatibo. linyang morposintaktika, nominatibo-akusatibo. alanganing kahulugan, alinlangang-basa
alanganing kahulugan, alinlangang-basa :: ambiguity.ambiguity. Sugnay na tumatanggapSugnay na tumatanggap ng mahigit sa isang kahulugan, hal., may alinlangang-basa ang
ng mahigit sa isang kahulugan, hal., may alinlangang-basa ang Lumundag siLumundag si Ben sa balkon
Ben sa balkon sapagkat angsapagkat ang balkonbalkon ay mababasa na hantungan o pinagmulanay mababasa na hantungan o pinagmulan ng aksyon.
ng aksyon.
anyong kasukdulan
anyong kasukdulan :: superlative formsuperlative form. Ang anyo ng isang pang-uri na banghay. Ang anyo ng isang pang-uri na banghay sa
sa pinaka pinaka-, hal.,-, hal., pinakamabait pinakamabait.. anyong lohika
anyong lohika :: logical form (LF).logical form (LF). Ang komponento ng balarila na nagbibigay saAng komponento ng balarila na nagbibigay sa balangkas na binuo ng sintaks ng representasyong semantika (SR); balangkas na binuo ng sintaks ng representasyong semantika (SR);
tumutu-koy din sa anyo ng nasabing representasyon. Tng
koy din sa anyo ng nasabing representasyon. Tng . komponentong semanti-. komponentong semanti-ka.
ka.
anyong masidhi
anyong masidhi :: intensive formintensive form. Ang anyo ng isang pang-uri na banghay sa. Ang anyo ng isang pang-uri na banghay sa na- na- paka
paka-, hal.,-, hal., napakabaitnapakabait.. anyong pamantayan
salita sa parirala o pangungusap. Sa anyong pamantayan ng pangungusap sa salita sa parirala o pangungusap. Sa anyong pamantayan ng pangungusap sa Filipino, halimbawa, nauuna ang panaguri kaysa sa simuno. Nasa anyong Filipino, halimbawa, nauuna ang panaguri kaysa sa simuno. Nasa anyong pamantayan ang
pamantayan ang Bumili ng basi si BenBumili ng basi si Ben; wala sa anyong pamantayan ang pan-; wala sa anyong pamantayan ang pan-gungusap na
gungusap na Si Ben ay bumili ng basiSi Ben ay bumili ng basi.. anyong ponetiko
anyong ponetiko :: phonetic form phonetic form (PF).(PF). Ang komponento ng balarila na nagbibi-Ang komponento ng balarila na nagbibi-gay sa balangkas na binuo ng sintaks ng representasyong pangbigkasan gay sa balangkas na binuo ng sintaks ng representasyong pangbigkasan (PR); tumutukoy din sa anyo ng nasabing representasyon. Tng
(PR); tumutukoy din sa anyo ng nasabing representasyon. Tng . komponen-. komponen-tong ponetiko.
tong ponetiko. aplikatibo
aplikatibo :: applicativeapplicative (APPL). Aplikatibo ang isang simunong pangngalanin(APPL). Aplikatibo ang isang simunong pangngalanin kung nagdadala ito ng gampaning lunan, pinagmulan, hantungan, kung nagdadala ito ng gampaning lunan, pinagmulan, hantungan, tagapa-kinabang, kagamitan, dahilan, at ilan pa, hal., ang
kinabang, kagamitan, dahilan, at ilan pa, hal., ang ang dalagaang dalaga sa sa pangungupangungusapsap na
na Binilihan ni Ben ng basi ang dalagaBinilihan ni Ben ng basi ang dalaga. Ang binilihan ay pandiwang aplikatibo,. Ang binilihan ay pandiwang aplikatibo, at ang pangungusap ay pangungusa
at ang pangungusap ay pangungusap na p na aplikatiaplikatibo. Ang mga panlaping abo. Ang mga panlaping ap- p-likatibo ay
likatibo ay ii- at -- at -anan. Ang termino ay salin ng. Ang termino ay salin ng ‚applicative‛‚applicative‛ , na tumutukoy sa , na tumutukoy sa layong hinalaw ‚derived or applied object‛.
layong hinalaw ‚derived or applied object‛. Argumento mula sa Kakulangan ng Pansulong
Argumento mula sa Kakulangan ng Pansulong :: Argument from Poverty of theArgument from Poverty of the Stimulus.
Stimulus. Pangangatwiran na nagsasabing degrado ang wika na naririnig ngPangangatwiran na nagsasabing degrado ang wika na naririnig ng bata na nagtatamo ng wika para masabing natututuhan niya ang mga bata na nagtatamo ng wika para masabing natututuhan niya ang mga prin-sipyo ng wika batay sa kaniyang karanasan sa wika. Ang tinutungo ng sipyo ng wika batay sa kaniyang karanasan sa wika. Ang tinutungo ng ar-gumento ay ang pasubali na ang kakayahan o kapangyarihang pangwika gumento ay ang pasubali na ang kakayahan o kapangyarihang pangwika ‚linguistic faculty‛ ay
‚linguistic faculty‛ ay katutubo sa isip ng tao.katutubo sa isip ng tao. argumento, ubod-argumento
argumento, ubod-argumento :: argument; core-argumentargument; core-argument. Isang pangalanin na. Isang pangalanin na tuwirang binibigyan ng gampaning tematiko
tuwirang binibigyan ng gampaning tematiko ‚thematic role‛ ng pandiwa. Sa‚thematic role‛ ng pandiwa. Sa pangungusap na
pangungusap na Binili ng bantay ang basi para sa InangBinili ng bantay ang basi para sa Inang , ang tagagawang , ang tagagawang ban- ban-tay
tay at angat ang pasyente na basipasyente na basi ang mga ang mga ubod-arumentubod-arumento ng o ng ulong pandiwangulong pandiwang bini- bini-li
li. Ang. Ang para sa Inang para sa Inangay hidi ubod-ay hidi ubod-argument sapagka’t ang gampanin nito naargument sapagka’t ang gampanin nito na tagapakinabang ay bigay ng pang-ukol na para.
tagapakinabang ay bigay ng pang-ukol na para. argumentong panlabas
argumentong panlabas :: external argumentexternal argument(EA).(EA). Tng.Tng. panlabas na argumentopanlabas na argumento.. argumentong panloob
argumentong panloob:: internal argumentinternal argument (IA). Tng.(IA). Tng. panlabas na argumentopanlabas na argumento.. ásahan, akbayan
ásahan, akbayan :: dependencydependency.. bakas
bakas : trace (t).: trace (t). Sa Government and BindingSa Government and Binding , , ang sangkap na iniwan ng lumi-ang sangkap na iniwan ng lumi-pat na sangkap. Ginagamit ang takdang
pat na sangkap. Ginagamit ang takdang tt na marka ngna marka ng bakasbakas. Walang katan-. Walang katan-giang pangponetiko ang
giang pangponetiko ang tt kayat hindi ito nabibigyan ng tunog o basa, perokayat hindi ito nabibigyan ng tunog o basa, pero may taglay pa rin na mga katangiang pangbalangkas, kayat may katuturan may taglay pa rin na mga katangiang pangbalangkas, kayat may katuturan pa rin ito sa mga prosesong pangbalangkas . Sa Dulog Minimalismo, hindi pa rin ito sa mga prosesong pangbalangkas . Sa Dulog Minimalismo, hindi na kailangan ang
na kailangan ang bakasbakas dahil sa ang paglipat ay Sipi, kayat may naiiwangdahil sa ang paglipat ay Sipi, kayat may naiiwang kopya sa orihinal na lugar. Tng.
kopya sa orihinal na lugar. Tng. LipatLipat.. balangkas
balangkas :: structurestructure. Ang prototipikong balangkas ay may ulo, kaganapan, at. Ang prototipikong balangkas ay may ulo, kaganapan, at pantiyak. Sapilitan ang pagkakaroon ng ulo, pero hindi ng kaganapan at pantiyak. Sapilitan ang pagkakaroon ng ulo, pero hindi ng kaganapan at pantiyak. Maaaring hungkag (walang tunog, pero may katangiang pantiyak. Maaaring hungkag (walang tunog, pero may katangiang pangsin-taktitka) ang alinman sa mga ito. Tng.
taktitka) ang alinman sa mga ito. Tng. balangkasanbalangkasan.. balangkas na katnigan
balangkas na katnigan :: coordinate structure, compound structure.coordinate structure, compound structure. Balangkas oBalangkas o pangungusap na binubuo ng mahigit sa isang sugnay na pinagkakabit ng pangungusap na binubuo ng mahigit sa isang sugnay na pinagkakabit ng
mga pangtambalang pangatnig, tulad ng mga pangtambalang pangatnig, tulad ng atat.. balangkasan, halawan, deribasyon
balangkasan, halawan, deribasyon :: derivation.derivation. Proseso ng pagbuo ng balang-Proseso ng pagbuo ng balang-kas sa pamamagitan ng paulit-ulit na pagsanib ng mga sangkap mula sa kas sa pamamagitan ng paulit-ulit na pagsanib ng mga sangkap mula sa lek-sikon hanggang sa makabuo ng pangungusap. Tingnan din ang
sikon hanggang sa makabuo ng pangungusap. Tingnan din ang Sanib, Li-Sanib, Li-pat, komputasyong
pat, komputasyong pangsintaktpangsintaktika.ika. balangkas-argumento
balangkas-argumento :: argument structureargument structure. Ang balangkas-argumento ng isang. Ang balangkas-argumento ng isang ulo ay ang mga ubod argumento. Ang balangkas-argumento ng ulo ay ang mga ubod argumento. Ang balangkas-argumento ng intransiti- bong kayarian ay [DP
bong kayarian ay [DPSUB:ERG/ACC/APPSUB:ERG/ACC/APP] o isang DP na tumatayong simuno na] o isang DP na tumatayong simuno na may gampaning ergatibo, akusatibo, o aplikatibo. Ang balangkas-argument may gampaning ergatibo, akusatibo, o aplikatibo. Ang balangkas-argument ng kayariang transitibo ay [DP
ng kayariang transitibo ay [DPERGERGDPDPSUBJ:ACC/APPSUBJ:ACC/APP] o isang ergatibong DP na si-] o isang ergatibong DP na si-nusundan ng isang simunong DP na may gampaning akusatibo o ergatibo nusundan ng isang simunong DP na may gampaning akusatibo o ergatibo .. Balarilang Heneratibo
Balarilang Heneratibo :: Generative Grammar.Generative Grammar. AngAng Balarilang HeneratiboBalarilang Heneratibo ngng isang wika ay binubuo ng mga
isang wika ay binubuo ng mga tuntunin na matagumpay na nakapaghuhus-tuntunin na matagumpay na nakapaghuhus-ga kung aling kombinasyon ng mnakapaghuhus-ga salita ang makabubuo ng ga kung aling kombinasyon ng mga salita ang makabubuo ng maka- balarilang pangungusap. (Wikipedia)
balarilang pangungusap. (Wikipedia) Balarilang Pang-unibersal
Balarilang Pang-unibersal :: Universal Grammar (UG).Universal Grammar (UG). Sa Dulog Prinsipyo at Pa-Sa Dulog Prinsipyo at Pa-rametro, ang tipon ng mga pang-unibersal na prinsipyo at parametro na rametro, ang tipon ng mga pang-unibersal na prinsipyo at parametro na ba-hagi ng kapangyarihang pangwika
hagi ng kapangyarihang pangwika ‚‚languagelanguage faculty‛ na gumagabay safaculty‛ na gumagabay sa pagtamo ng wika.
pagtamo ng wika. baybay-basa
baybay-basa :: spell-outspell-out. Ang ‘output’ ng komputasyong sintaktika, na may d. Ang ‘output’ ng komputasyong sintaktika, na may d a- a-lawang anyo: isa para sa LF at isa para sa PF.
lawang anyo: isa para sa LF at isa para sa PF. baytang-baytang na sampa
baytang-baytang na sampa :: successive raisingsuccessive raising. Paisa-isang sampa ng isang. Paisa-isang sampa ng isang sangkap sa susunod at sa mga susunod pang sugnay nang walang sangkap sa susunod at sa mga susunod pang sugnay nang walang nilalak-tawang sugnay. Sa bawat sampa, ang lahat ng proseso na lalapat sa tawang sugnay. Sa bawat sampa, ang lahat ng proseso na lalapat sa kasalu-kuyang balangkas ay tatakbo, bago lumipat ang balangkasan sa susunod na kuyang balangkas ay tatakbo, bago lumipat ang balangkasan sa susunod na sugnay.
sugnay. buháy
buháy:: activeactive. Tng.. Tng. aktiboaktibo.. bukas na kategorya
bukas na kategorya :: open categoryopen category. Isang kategorya ng mga salita na malayang. Isang kategorya ng mga salita na malayang tumatangg
tumatanggap ng mga bagong miyembro. Ang mga bukas na kategorya sa Fap ng mga bagong miyembro. Ang mga bukas na kategorya sa Fi- i-lipino ay
lipino ay pangngapangngalan, pandiwa, pang-uri, at lan, pandiwa, pang-uri, at pang-abapang-abay. May y. May nagpapanuknagpapanukalaala na bukas na kategorya rin ang padamdam:
na bukas na kategorya rin ang padamdam: WoohooWoohoo , nakapasok din ako , nakapasok din ako!! bukó
bukó :: nodenode. Sa sangahan, ang simula o dulo ng isang sanga o ugpungan ng da-. Sa sangahan, ang simula o dulo ng isang sanga o ugpungan ng da-lawang sanga.
lawang sanga. bukóng anak
bukóng anak :: daughter nodedaughter node. Sa sangahan, kung may sanga mula sa X tungo sa. Sa sangahan, kung may sanga mula sa X tungo sa Y at ang X ay nasa itaas ng Y, bukóng anak ng X ang Y.
Y at ang X ay nasa itaas ng Y, bukóng anak ng X ang Y. bukóng dulo
bukóng dulo :: terminal nodeterminal node. Sa sangahan, isang bukó na walang anak.. Sa sangahan, isang bukó na walang anak. bukóng hanggahan
bukóng hanggahan :: bounding nodebounding node. Sa Government and Binding, ang NP, VP,. Sa Government and Binding, ang NP, VP, at CP ay mga bukóng hanggahan. Tng.
at CP ay mga bukóng hanggahan. Tng. Kondisyong MagkaratigKondisyong Magkaratig.. bukóng ina
bukóng ina :: mother nodemother node. Sa sangahan, kung may sanga mula sa X tungo sa Y at. Sa sangahan, kung may sanga mula sa X tungo sa Y at ang X ay nasa itaas ng Y, bukóng ina ang X ng Y. Ang bukóng ina ang ang X ay nasa itaas ng Y, bukóng ina ang X ng Y. Ang bukóng ina ang ba-gong bukó na nabubuo sa Sanib.
gong bukó na nabubuo sa Sanib. bukóng magkapatid
bukóng magkapatid :: sister nodesister node. Sa sangahan, bukóng magkapatid ang dala-. Sa sangahan, bukóng magkapatid ang dala-wang bukóng Y at Z kung kapwa anak sila ng X at walang bukóng wang bukóng Y at Z kung kapwa anak sila ng X at walang bukóng
nakapagi-tan mula sa X
tan mula sa X tungo sa Y at mula sa tungo sa Y at mula sa X tungo sa Z. Magkapatid ang dalawangX tungo sa Z. Magkapatid ang dalawang pinagsasanib na sangkap.
pinagsasanib na sangkap. CVr
CVr :: CV-reduplicationCV-reduplication. ‘Panlapi’ na tanda na ang unang CV ng ugat o sanga ay. ‘Panlapi’ na tanda na ang unang CV ng ugat o sanga ay inuulit. Naghahayag ng Daloy na di-tapos, hal.,
inuulit. Naghahayag ng Daloy na di-tapos, hal., bibibilibili , , t t umumaatandatanda , o ng Pa- , o ng Pa-raang pangmudmod, hal.,
raang pangmudmod, hal., pag pagkukukuninkunin.. Daloy na binabalak
Daloy na binabalak :: prospective aspect prospective aspect. Panahon sa pandiwa na hindi pa nasi-. Panahon sa pandiwa na hindi pa nasi-simulan. Ginagamit ang panlaping CVr para markahan ang Daloy na simulan. Ginagamit ang panlaping CVr para markahan ang Daloy na binaba-lak:
lak: bibibili, magbili, magbibibili, ipagbili, ipagbibibili, ibili, i pa pa pagbili pagbili Daloy na di-tapos
Daloy na di-tapos :: imperfective aspectimperfective aspect. Panahon sa pandiwa na nasimulan na. Panahon sa pandiwa na nasimulan na pero hindi pa natatapos. Ginagamit ang mga panlaping CVr at panlaping pero hindi pa natatapos. Ginagamit ang mga panlaping CVr at panlaping --in in--o
o nn- para markahan ang Daloy na di-tapos, hal.,- para markahan ang Daloy na di-tapos, hal., binibinibili,bili, nnagagbibibilibili Daloy na katatapos
Daloy na katatapos :: recent perfective.recent perfective. Panahon sa pandiwa na kayayari pa lang.Panahon sa pandiwa na kayayari pa lang. Ginagamit ang panlaping
Ginagamit ang panlaping kaka-+CVr para ipahayag ang Daloy na katatapos,-+CVr para ipahayag ang Daloy na katatapos, hal.,
hal., kabikabibilibili.. Daloy na tapos
Daloy na tapos :: perfective aspect perfective aspect. Panahon sa pandiwa na nasimulan at natapos. Panahon sa pandiwa na nasimulan at natapos na. Ginagamit ang mga panlaping
-na. Ginagamit ang mga panlaping -umum-, -, --inin-, at-, at nn- panakda ng Daloy na ta-- panakda ng Daloy na ta-pos, hal.,
pos, hal., bbumumili, bili, bininili,ili, nnagbiliagbili.. Daloy ng panahon, Daloy
Daloy ng panahon, Daloy :: aspectaspect. Ang Daloy ‚aspect‛ ay ang bahagi ng pa. Ang Daloy ‚aspect‛ ay ang bahagi ng pa n- n-diwa na nag
diwa na nag babadya ng Daloy ng panahon ‚flow of time‛. Itinuturing ng babadya ng Daloy ng panahon ‚flow of time‛. Itinuturing ng maraming mananaliksik na ang isinasaad na panahon sa pandiwa ng maraming mananaliksik na ang isinasaad na panahon sa pandiwa ng Filipi-no ay Daloy sa halip na Panahunan ‚tense‛. Tng.
no ay Daloy sa halip na Panahunan ‚tense‛. Tng. PanahunanPanahunan datibo
datibo :: dative, dative casedative, dative case. Sa Ingles, ang kaukulan ng di-tuwirang layon, hal.,. Sa Ingles, ang kaukulan ng di-tuwirang layon, hal., ang kaukulan ng
ang kaukulan ng girl girlsasa The soldier bought the girl a bookThe soldier bought the girl a book.. dating akusatibo
dating akusatibo :: unaccusativeunaccusative. Sa pangungusap na. Sa pangungusap na Sinikmura ang bantaySinikmura ang bantay , hini- , hini-hinuha na sa isang antas ng balangkasan ang
hinuha na sa isang antas ng balangkasan ang bantaybantay ay akusatibo o layon,ay akusatibo o layon, hal. [
hal. [sikmura bantaysikmura bantay ACC ACC] bago ito tumaas sa simuno.] bago ito tumaas sa simuno. dating ergatibo
dating ergatibo :: unergativeunergative. Sa pangungusap na. Sa pangungusap na Tumakbo ang bantayTumakbo ang bantay , hinihinuha , hinihinuha na sa isang antas ng balangkasan ang
na sa isang antas ng balangkasan ang bantaybantay ay ergatibo, hal., [takbo ban-ay ergatibo, hal., [takbo ban-tay
tayERGERG] bago ito tumaas sa simuno.] bago ito tumaas sa simuno. dating obliko
dating obliko :: unoblique.unoblique. Sa pangungusap naSa pangungusap na Pinawisan ang bantayPinawisan ang bantay , hinihinuha , hinihinuha na sa isang antas ng balangkasan ang
na sa isang antas ng balangkasan ang bantaybantay ay obliko, hal., [ay obliko, hal., [ pawis sa ban- pawis sa ban-tay
tayOBLOBL] bago ito tumaas sa simuno.] bago ito tumaas sa simuno. diing-panghambingan
diing-panghambingan :: contrastive stress.contrastive stress. Tumutukoy sa pangponolohiyangTumutukoy sa pangponolohiyang diin na ang gamit ay maghambing, hal.,
diin na ang gamit ay maghambing, hal., Binili pala NI BEN ang bahayBinili pala NI BEN ang bahay. Tumu-. Tumu-tukoy din sa pangbalangkas na paraan ng paghahambing, hal.,
tukoy din sa pangbalangkas na paraan ng paghahambing, hal., Barko, sasakayBarko, sasakay ako, pero eroplano, hindi kailanman.
ako, pero eroplano, hindi kailanman. di-kabalarilaan
di-kabalarilaan:: ungrammaticalityungrammaticality.. di-lantad
di-lantad :: covertcovert.. di-markado
di-markado :: unmarkedunmarked. Ang miyembro ng isang kategorya na hindi kinakabitan. Ang miyembro ng isang kategorya na hindi kinakabitan ng takda ng kategorya, o kinakabitan ng pinakasimpleng takda ng ng takda ng kategorya, o kinakabitan ng pinakasimpleng takda ng kate-gorya. Halimbawa, ang mga pandiwa na hindi nagdadala ng panlaping gorya. Halimbawa, ang mga pandiwa na hindi nagdadala ng panlaping Pa-raan ay sinasabing di-markado sa PaPa-raan, tulad ng
raan ay sinasabing di-markado sa Paraan, tulad ng bumilibumili , , binilibinili , , ibiniliibinili , atbp, , atbp, samantalang ang mga pandiwang may panlaping Paraan ay markado sa samantalang ang mga pandiwang may panlaping Paraan ay markado sa
Pa-raan, tulad ng
raan, tulad ng nanakikibilibili , , nagnag pa pabilibili , atbp. , atbp. di-naaatipan
di-naaatipan :: unboundedunbounded.. di-nababasa
di-nababasa :: illegible.illegible. Sa kasunduan, ang isang katangian na di-nahahalagahanSa kasunduan, ang isang katangian na di-nahahalagahan kayat di-nababasa sa PF.
kayat di-nababasa sa PF. di-nahahalagahan
di-nahahalagahan :: unvalued.unvalued. Sa kasunduan, ang isang katangian na hindi ma-Sa kasunduan, ang isang katangian na hindi ma-katutulong sa pagbibigay ng kahulugan sa LF ay pumapasok sa halawan na katutulong sa pagbibigay ng kahulugan sa LF ay pumapasok sa halawan na
di-di-nahahalagahan; ginagamit ang ‚u‛ (‚unvalued‛) na marka,nahahalagahan; ginagamit ang ‚u‛ (‚unvalued‛) na marka, hal., [u-Pers].hal., [u-Pers]. di-nahahanggahan
di-nahahanggahan :: non-finitenon-finite.. TngTng. . pandiwang di-nahahanggahanpandiwang di-nahahanggahan.. di-naiintindihan
di-naiintindihan :: uninterpretableuninterpretable. Sa kasunduan, ang isang katangian na suma-. Sa kasunduan, ang isang katangian na suma-pit sa LF na di-nahahalagahan ay di-naiintindihan sa LF.
pit sa LF na di-nahahalagahan ay di-naiintindihan sa LF. di-natuturan
di-natuturan :: indefinite.indefinite. Tumutukoy sa kahit ano o sinong miyembro ng isangTumutukoy sa kahit ano o sinong miyembro ng isang pangkat, hal. ang
pangkat, hal. ang pusa pusa sasa isang pusaisang pusa , , may pusa.may pusa. di-sapilitan
di-sapilitan :: optionaloptional.. di-timbang, tagibang
di-timbang, tagibang :: asymmetrical.asymmetrical. di-tiyak
di-tiyak:: non-specificnon-specific.. dobleng-layon
dobleng-layon:: double objectdouble object.. Tng.Tng. kayariang dobleng-layon.kayariang dobleng-layon. dukit-layon
dukit-layon :: object extractionobject extraction. Ang proseso na humuhugot ng isang pangnga-. Ang proseso na humuhugot ng isang pangnga-laning layon sa panloob na sugnay, hal., sa Ingles, sa
laning layon sa panloob na sugnay, hal., sa Ingles, sa Ben readBen read the bookthe book [[thatthat Mary bought the book
Mary bought the book], dinukit para itaas mula sa ], dinukit para itaas mula sa panlooob na sugnay angpanlooob na sugnay ang thethe book
book. Sa Filipino, sa katumbas na. Sa Filipino, sa katumbas na Binasa ni BenBinasa ni Ben ang libroang libro [[na binili ni Mary angna binili ni Mary ang libro
libro], ang pasyenteng], ang pasyenteng librolibro ay sumampa sa panlabas na sugnay, pero pansi-ay sumampa sa panlabas na sugnay, pero pansi-nin na ito
nin na ito ay simuno sa panloob na sugnay kayat isang halimbawa ng dukit-ay simuno sa panloob na sugnay kayat isang halimbawa ng dukit-simuno. Ihambing:
simuno. Ihambing: dukit-simunodukit-simuno.. dukit-simuno
dukit-simuno :: subject extraction.subject extraction. Ang proseso na humuhugot ng isangAng proseso na humuhugot ng isang pangngalaning simuno mula sa panloob na sugnay, tulad ng pagdukit ng pangngalaning simuno mula sa panloob na sugnay, tulad ng pagdukit ng anak
anak sasa Nakita ni BenNakita ni Ben ang anak [[na pinasan ng sundalo ang anakang anak na pinasan ng sundalo ang anak] at ang] at ang basibasi sasa Natikman ni Maya ang basi
Natikman ni Maya ang basi [[na binili ni Ben ang basina binili ni Ben ang basi]. Ihambing:]. Ihambing: dukit-layondukit-layon.. Dulog Minimalismo
Dulog Minimalismo :: Minimalist Approach. Minimalist Approach. Dulog Dulog o paraan o paraan sa pagssa pagsusuri nusuri ngg balarila na ang pinagtutuunan ay ang pagtuklas ng mga prinsipyong balarila na ang pinagtutuunan ay ang pagtuklas ng mga prinsipyong
pang-unibersal, na lapat hindi lang sa
unibersal, na lapat hindi lang sa wika kundi sa ano mang sistemang pangka-wika kundi sa ano mang sistemang pangka-likasan, na sa kabuuan ay humahabi ng isang sistema na may mga likasan, na sa kabuuan ay humahabi ng isang sistema na may mga katan-giang tulad ng katipiran, kakisigan, kapayakan, katimbangan. Sa Dulog giang tulad ng katipiran, kakisigan, kapayakan, katimbangan. Sa Dulog Mi-nimalismo, ang mga partikular na kayarian ay aksidente lang ng mga nimalismo, ang mga partikular na kayarian ay aksidente lang ng mga prinsi-pyong
pyong pang-unibersapang-unibersal.l. Dulog Prinsipyo at Parametro
Dulog Prinsipyo at Parametro :: Principles and Parameters Approach.Principles and Parameters Approach. Sa dulog naSa dulog na ito, ipinalalgay na ang pagbuo ng balangkas sa lahat ng wika ng tao ay ito, ipinalalgay na ang pagbuo ng balangkas sa lahat ng wika ng tao ay pi-namamahalaan ng
namamahalaan ng Balarilang Pang-unibersalBalarilang Pang-unibersal ‚universal grammar (UG)‛.‚universal grammar (UG)‛. May dalawang bahagi ang UG: mga
May dalawang bahagi ang UG: mga prinsipyong pang-unibersalprinsipyong pang-unibersal ‚universal‚universal principle‛ at mga
principle‛ at mga parametrong pang-unibersalparametrong pang-unibersal ‚universal parameter‛. Ang‚universal parameter‛. Ang mga prinsipyong pang-unibersal ay nagtatakda ng mga kaarian at kayarian mga prinsipyong pang-unibersal ay nagtatakda ng mga kaarian at kayarian ng mga wika ng tao. Ang mga parametrong pang-unibersal naman ang ng mga wika ng tao. Ang mga parametrong pang-unibersal naman ang nag-hihigpit sa uri at lawak ng pagkakaiba-iba ng mga wika ng tao.
hihigpit sa uri at lawak ng pagkakaiba-iba ng mga wika ng tao. EA
ebidensyang pasalungat
ebidensyang pasalungat :: negative evidencenegative evidence. Ebidensya na hindi sang-ayon sa. Ebidensya na hindi sang-ayon sa prediksyon ng isang tuntunin o kalahatnan.
prediksyon ng isang tuntunin o kalahatnan. ebidensyang pasang-ayon
ebidensyang pasang-ayon :: positive evidence positive evidence. Ebidensya na sumasang-ayon sa. Ebidensya na sumasang-ayon sa prediksyon ng isang tuntunin o kalahatnan.
prediksyon ng isang tuntunin o kalahatnan. ekspletibo
ekspletibo :: expletiveexpletive. Sa Ingles, mga salitang walang lamang semantika, na gi-. Sa Ingles, mga salitang walang lamang semantika, na gi-nagamit para may tumanggap ng pangbalarilang tungkulin, hal.,
nagamit para may tumanggap ng pangbalarilang tungkulin, hal., itit atat therethere.. Sa
Sa There is a man behind the bushThere is a man behind the bush , ang , ang therethere ay kailangan para tanggapin angay kailangan para tanggapin ang kaukulang nominatibo na iginagawad ng pandiwang
kaukulang nominatibo na iginagawad ng pandiwang isis.. epipinomenon
epipinomenon :: epiphenomenon.epiphenomenon. Pangalawang kababalaghan o pangyayari naPangalawang kababalaghan o pangyayari na kaalinsabay ng pangunahing kababalaghan. Ang pakikipagtalastasan kaalinsabay ng pangunahing kababalaghan. Ang pakikipagtalastasan ‚communication‛, ayon kay Chomsky (2000) ay isang epipinomenon ng w ‚communication‛, ayon kay Chomsky (2000) ay isang epipinomenon ng w i- i-ka.
ka. EPP :
EPP : Extended Projection PrincipleExtended Projection Principle.. (1)(1) Tng.Tng. Prinsipyo ng Pinalawak na Katud-Prinsipyo ng Pinalawak na Katud-laan
laan. (2) [EPP] bilang isang katangian: Ang kahilingan ng isang ulo na mag-. (2) [EPP] bilang isang katangian: Ang kahilingan ng isang ulo na mag-taas ng pangngalanin at magsilbing pantiyak ng ulo.
taas ng pangngalanin at magsilbing pantiyak ng ulo. ergatibo, kaukulang ergatibo
ergatibo, kaukulang ergatibo :: ergativeergative , , ergative caseergative case. kaukulang iginagawad ng. kaukulang iginagawad ng V sa tagagawa na kaganapan nito. Sa
V sa tagagawa na kaganapan nito. Sa Binili ng bantay ang basiBinili ng bantay ang basi , ang , ang bantaybantayayay may kaukulang ergatibo.
may kaukulang ergatibo. ergatibo-absolutibo, ergatibo
ergatibo-absolutibo, ergatibo :: ergative-absolutiveergative-absolutive, , ergativeergative. Isang uri ng organi-. Isang uri ng organi-sasyon ng sugnay na sa kayariang transitibo ang ergatibo/tagagawa ay sasyon ng sugnay na sa kayariang transitibo ang ergatibo/tagagawa ay kaga-napan ng V, at ang akusatibo/pasyente at aplikatibo ang tumatayong napan ng V, at ang akusatibo/pasyente at aplikatibo ang tumatayong absolu-tibo/simuno. Tng.
tibo/simuno. Tng. paglilinya ng morposintaktikapaglilinya ng morposintaktika.. gampaning tematiko
gampaning tematiko :: thematic role.thematic role. Tumutukoy sa papel na ginagampanan ngTumutukoy sa papel na ginagampanan ng kasangkot sa pangyayari, hal., tagagawa, pasyente, lunan, kagamitan, tema, kasangkot sa pangyayari, hal., tagagawa, pasyente, lunan, kagamitan, tema, tagaranas, at ilan pa.
tagaranas, at ilan pa. gantihan, panggantihan
gantihan, panggantihan :: reciprocal.reciprocal. Isang uri ng Paraan ng pandiwa ‚verbIsang uri ng Paraan ng pandiwa ‚verb mode‛. Sa
mode‛. Sa NagsulatNagsulatanan sina Ben at Ampisina Ben at Ampi , ang Paraan ng paggawa ng aksyong , ang Paraan ng paggawa ng aksyong sulat
sulatay gantihan.ay gantihan. GB.
GB. Tng.Tng. Government and Binding Theory.Government and Binding Theory. gilid ng yugto
gilid ng yugto :: phase edge. phase edge. Ang pinakamababang ulo at pinakamataas na pan-Ang pinakamababang ulo at pinakamataas na pan-tiyak ng isang katudlaan na yugto (CP at vP) ay tinatawag na gilid ng yugto. tiyak ng isang katudlaan na yugto (CP at vP) ay tinatawag na gilid ng yugto. Government and Binding Theory (GB).
Government and Binding Theory (GB). Unang modelo ng sintaks sa ilalim ngUnang modelo ng sintaks sa ilalim ng Dulog Prinsipyo at Parametro
Dulog Prinsipyo at Parametro.. Ang pangalan ay tumutukoy sa dalawangAng pangalan ay tumutukoy sa dalawang pangunahing sub-teorya:
pangunahing sub-teorya: government government , na isang pangbalangkas na ugnayan , na isang pangbalangkas na ugnayan ng mga sangkap, at
ng mga sangkap, at bindingbinding , na nagtatakda ng tinutukoy ng mga panghalip, , na nagtatakda ng tinutukoy ng mga panghalip, anapor (na tulad ng replexibo), at mga pangngalanin. Nagbigay-daan ang anapor (na tulad ng replexibo), at mga pangngalanin. Nagbigay-daan ang GB sa Dulog Minimalismo.
GB sa Dulog Minimalismo. (Wikipedia)(Wikipedia) haka-haka
haka-haka :: hypothesishypothesis. Isang paliwanag sa mga nasasaksihang kababalaghan, o. Isang paliwanag sa mga nasasaksihang kababalaghan, o isang hula tungkol sa kalalabasan ng ugnayan ng mga kababalahan.
isang hula tungkol sa kalalabasan ng ugnayan ng mga kababalahan. Hakang Katutubo
Hakang Katutubo :: Innateness Hypothesis.Innateness Hypothesis. Haka na nagsasabing likas sa isip ngHaka na nagsasabing likas sa isip ng tao ang
tao ang kapangyarihankapangyarihang g pangwikapangwika ‚language faculty‛ na pamana ng binhi‚language faculty‛ na pamana ng binhi ng tao, na nagbibigay sa bata ng isang pamamaraan sa
ng tao, na nagbibigay sa bata ng isang pamamaraan sa pagtamo pagtamong wika.ng wika. Hakang Lukob ng Panaguri ang Argumento
Hypo-thesis
thesis. Ang haka-haka na ang . Ang haka-haka na ang mga argumento ng isang pandiwa ay nasa mga argumento ng isang pandiwa ay nasa loobloob ng katudlaang pandiwa. Halimbawa, sa Ingles ang tagagawa at pasyente ay ng katudlaang pandiwa. Halimbawa, sa Ingles ang tagagawa at pasyente ay nasa loob ng vP, at sa Filipino, iminumungkahi sa Kabanata 7 na nasa loob nasa loob ng vP, at sa Filipino, iminumungkahi sa Kabanata 7 na nasa loob ang mga ito ng VP.
ang mga ito ng VP. halagahan ng katangian
halagahan ng katangian :: feature feature valuation.valuation. Sa kasunduan, ang proseso na angSa kasunduan, ang proseso na ang mga di-nahahalagahang katangiang ng Sulot at Hangad ay hinahalagahan mga di-nahahalagahang katangiang ng Sulot at Hangad ay hinahalagahan ng kaparehong katangian na nahahalagahan sa Sulot o sa Hangad.
ng kaparehong katangian na nahahalagahan sa Sulot o sa Hangad. halawan, deribasyon
halawan, deribasyon :: derivation.derivation. Tng.Tng. balangkasanbalangkasan Hanay
Hanay :: numeration arraynumeration array. Ang Hanay ng mga salita mula sa leksikon na gaga-. Ang Hanay ng mga salita mula sa leksikon na gaga-mitin sa pagbalangkas ng isang pangungusap. Sa pagbalangkas ng
mitin sa pagbalangkas ng isang pangungusap. Sa pagbalangkas ng BumiliBumili ang bantay ng basi
ang bantay ng basi , sa simula ng , sa simula ng halawan, sisiphalawan, sisipiin mula sa iin mula sa leksikon at ilalagakleksikon at ilalagak sa Hanay ang mga sangkap na:
sa Hanay ang mga sangkap na: -um-, bili, ang, bantay, ng, basi-um-, bili, ang, bantay, ng, basi.. Hangad
Hangad :: goal. goal.Sa kasunduan, ang sangkap na sangkap-mando ng Sulot na maySa kasunduan, ang sangkap na sangkap-mando ng Sulot na may di-nahahalagahang katangian.
di-nahahalagahang katangian. hantungan
hantungan :: goal. goal. Isang uri ng kIsang uri ng kaukulanaukulan; ang pangnga; ang pangngalanin o parirala na lanin o parirala na pina- pina-tutunguhan ng bagay na inililipat, hal., ang
tutunguhan ng bagay na inililipat, hal., ang TatangTatangsasa Nagpadala si Ben ng basiNagpadala si Ben ng basi sa Tatang.
sa Tatang.
hating-ergatibo/nominatibo
hating-ergatibo/nominatibo :: split nominative/ergativesplit nominative/ergative. Isang uri ng organisa-. Isang uri ng organisa-syon ng sugnay na kung saa’y ang tagagawa ay tumatanggap ng kaukulang syon ng sugnay na kung saa’y ang tagagawa ay tumatanggap ng kaukulang nominatibo sa ilang kayarian at ng kaukulang ergatibo sa ibang kayarian. nominatibo sa ilang kayarian at ng kaukulang ergatibo sa ibang kayarian. hating-katudlaan
hating-katudlaan :: split-projectionsplit-projection. Tumutukoy sa paghati ng katudlaang VP sa. Tumutukoy sa paghati ng katudlaang VP sa dalawang katudlaan: ang panlabas na katudlaang vP at ang panloob na dalawang katudlaan: ang panlabas na katudlaang vP at ang panloob na ka-tudlaang VP.
tudlaang VP. herarkiya
herarkiya :: hierarchyhierarchy.. hinuha
hinuha :: intuitionintuition.. hubad na pang-uri
hubad na pang-uri :: bare adjectivebare adjective. Pang-uri na hindi nalalapian. Pang-uri na hindi nalalapian ngng ma-, hal.,ma-, hal., pi- pi-kon
kon , , payat payat , , pandak pandak , atbp. , atbp. hungkag
hungkag :: nullnull, hungkag na sangkap, hungkag na sangkap :: null constituentnull constituent. Sangkap na walang la-. Sangkap na walang la-mang pangponetiko kayat di-nababasa, pero mayroon pa ring katangiang mang pangponetiko kayat di-nababasa, pero mayroon pa ring katangiang pangbalarila kayat kasangkot pa rin sa halawan. Sagisag ng hungkag na pangbalarila kayat kasangkot pa rin sa halawan. Sagisag ng hungkag na sangkap ang takdang ‚ø‛.
sangkap ang takdang ‚ø‛.
II :: head of inflection phrasehead of inflection phrase..Ulo ng pariralang Tinig (IP)Ulo ng pariralang Tinig (IP) ; ; ulo ng sugnay.ulo ng sugnay. IA
IA :: internal argumentinternal argument. Tng.. Tng. panloob na argumentopanloob na argumento.. instrumento, kagamitan
instrumento, kagamitan :: instrumentinstrument. Gampaning tematiko na tumutukoy sa. Gampaning tematiko na tumutukoy sa instrumento o kagamitan na ginamit para isakatuparan ang aksyon ng instrumento o kagamitan na ginamit para isakatuparan ang aksyon ng pan-diwa, hal., ang pangngalaning
diwa, hal., ang pangngalaning gulok gulok sa:sa: Pinutol ni Ben ang sanga sa pamamagi-Pinutol ni Ben ang sanga sa pamamagi-tan ng gulok, Ipinangputol ni Ben ng sanga ang gulok
tan ng gulok, Ipinangputol ni Ben ng sanga ang gulok.. intransitibo
intransitibo :: intransitiveintransitive. Pangungusa. Pangungusap na pp na pandiwain na may nag-iisang ubod-andiwain na may nag-iisang ubod-argumento, na siyang tumatayong simuno. Tng. intransitibong tagagawa, argumento, na siyang tumatayong simuno. Tng. intransitibong tagagawa, in-transitibong aplikatibo, inin-transitibong pasyente.
transitibong aplikatibo, intransitibong pasyente. intransitibong aplikatibo
intransitibong aplikatibo :: applicative intransitiveapplicative intransitive. Kayariang intransitibo na ang. Kayariang intransitibo na ang pandiwa ay banghay sa panlaping
pandiwa ay banghay sa panlaping ii- o -- o -anan , at , at ang simuno ay aplikatibo, hal.,ang simuno ay aplikatibo, hal., Pinawis
intransitibong pasyente
intransitibong pasyente :: patient intransitive patient intransitive. Kayariang intransitibo na ang. Kayariang intransitibo na ang pandiwa ay banghay sa panlaping
pandiwa ay banghay sa panlaping ii- o - o --inin , at ang simuno ay pasyente, hal., , at ang simuno ay pasyente, hal., Sinikmura si Ben
Sinikmura si Ben. Tng.. Tng. dating-akusatibodating-akusatibo intransitibong tagagawa
intransitibong tagagawa :: agent intransitiveagent intransitive. Kayariang intransitibo na ang pan-. Kayariang intransitibo na ang pan-diwa ay banghay sa panlaping
diwa ay banghay sa panlaping magmag- o -- o -umum-, at ang simuno ay tagagawa, hal.,-, at ang simuno ay tagagawa, hal., T
T umumakbo si Benakbo si Ben. Tng.. Tng. dating-ergatibodating-ergatibo isinaloob na balarila
isinaloob na balarila :: internalized grammar.internalized grammar. Ang mga likas na prinsipyo at mgaAng mga likas na prinsipyo at mga nahahalagahang parametro ng wika na gumagabay sa tagapagsalita sa nahahalagahang parametro ng wika na gumagabay sa tagapagsalita sa pag- buo at pag-intindi ng mga pangungusap.
buo at pag-intindi ng mga pangungusap. kabalarilaan
kabalarilaan :: grammaticality grammaticality. Ang katugmaan o pagsunod ng isang pangungu-. Ang katugmaan o pagsunod ng isang pangungu-sap sa mga pangbalarilang tuntunin.
sap sa mga pangbalarilang tuntunin. kagamitan, instrumento
kagamitan, instrumento :: instrumentinstrument. gampaning tematiko na tumutukoy sa. gampaning tematiko na tumutukoy sa bagay na ginagamit sa pagsasagawa ng aksyon ng pandiwa, halimbawa ang bagay na ginagamit sa pagsasagawa ng aksyon ng pandiwa, halimbawa ang
gampanin ng
gampanin ng itakitak sasa Ipinangputol ni Ben ang itakIpinangputol ni Ben ang itak;; Pinutol ni Ben ang sanga saPinutol ni Ben ang sanga sa pamamagitan ng itak.
pamamagitan ng itak. kaganapan, komplemento
kaganapan, komplemento :: complement.complement. Ang sangkap na tumutugon sa pang-Ang sangkap na tumutugon sa pang- balangkas na pangangailangan ng isang ulo. Halimbawa, sa Ingles ang balangkas na pangangailangan ng isang ulo. Halimbawa, sa Ingles ang bookbook
sa
sa Ben bought a bookBen bought a book , at sa Filipino, ang , at sa Filipino, ang bantaybantay sasa Binili ng bantay ang basi.Binili ng bantay ang basi. kahanggahan
kahanggahan:: finiteness finiteness..
Kahigpitan ng Mahugnayang NP
Kahigpitan ng Mahugnayang NP :: Complex NP ConstraintComplex NP Constraint. Ang kahigpitan na. Ang kahigpitan na nagbabawal na hugutin ang isang sangkap mula sa loob ng isang sugnay na nagbabawal na hugutin ang isang sangkap mula sa loob ng isang sugnay na pinangunguluhan ng isang leksikal na salita. Halimbawa, mahugnayan ang pinangunguluhan ng isang leksikal na salita. Halimbawa, mahugnayan ang NP
NP ang balitaang balita[[na …na …] sa pangungusap na *] sa pangungusap na *Narinig ni Ben ang bantayNarinig ni Ben ang bantay [[NPNPang bali-ang
bali-ta
ta[[na uminom ang bantay ng basina uminom ang bantay ng basi]], sapagkat ang ulo ng NP]], sapagkat ang ulo ng NP balitabalitaay isang lek-ay isang lek-sikal na salita, kayat hindi nakaalpas ang
sikal na salita, kayat hindi nakaalpas ang bantaybantay. Iparis:. Iparis: Narinig ni Ben angNarinig ni Ben ang bantay
bantay[[na uminom ang na uminom ang bantay ng basibantay ng basi].]. Kahigpitan ng pulo
Kahigpitan ng pulo :: island constraint.island constraint. Ang kahigpitan na pumipigil sa paghu-Ang kahigpitan na pumipigil sa paghu-got ng ano mang sangkap mula sa isang pulo. Tng.
got ng ano mang sangkap mula sa isang pulo. Tng. pulo.pulo. Kahigpitan sa Paglipat ng Ulo
Kahigpitan sa Paglipat ng Ulo :: Head Movement ConstraintHead Movement Constraint.. Ang Lipat mula sa Ang Lipat mula sa isang ulong lugar tungo sa isa pang ulong lugar ay maaari lang sa pagitan ng isang isang ulong lugar tungo sa isa pang ulong lugar ay maaari lang sa pagitan ng isang ulo at sa pinakamalapit na ulo na
ulo at sa pinakamalapit na ulo na tagibang na sangkap-mandotagibang na sangkap-mando “asymmetrically“asymmetrically
c-c-command” nito (kung baga’y sa pagitan ng isang ulo at sa susunod na mataas nacommand” nito (kung baga’y sa pagitan ng isang ulo at sa susunod na mataas na ulo sa balangkas na lumulukob dito).
ulo sa balangkas na lumulukob dito). Head Movement Constraint (HMC) Head Movement Constraint (HMC)
Movement from one head position to another is only possible between a given head Movement from one head position to another is only possible between a given head and the closest head which asymmetrically c-commands it (i.e. between a given head and the closest head which asymmetrically c-commands it (i.e. between a given head and the next
and the next highest head in the structure containing it)highest head in the structure containing it). (Radford 2004). (Radford 2004) Kahigpitan sa Simuno
Kahigpitan sa Simuno :: Subject ConstraintSubject Constraint. Sa Ingles, hindi pinapayagan ang. Sa Ingles, hindi pinapayagan ang lipat
lipat-wh-wh mula sa sugnay na tumatayong simuno ng pangungusap, hal.,mula sa sugnay na tumatayong simuno ng pangungusap, hal., **WhereWhere isis [[SUBJSUBJthat Ben went wherethat Ben went where]] likelylikely? Kung hindi simuno ang sugnay, pi-? Kung hindi simuno ang sugnay,
pi-napayagan ang lipat:
napayagan ang lipat: WhereWhere is itis it likelylikely [[that Ben went wherethat Ben went where]? Sa Filipino, wa-]? Sa Filipino, wa-lang ganitong panghihigpit, kayat nakasampa ang
lang ganitong panghihigpit, kayat nakasampa ang saansaansasa SaanSaan malamangmalamang[[nana umuwi saan si Ben
umuwi saan si Ben] umuwi saan si Ben].. kahigpitan, panghihigpit
kahigpitan, panghihigpit :: constraintconstraint.. kahigpitang pang-unibersal
kahigpitang pang-unibersal :: universal constraintuniversal constraint. Kahigpitan na sinusunod ng. Kahigpitan na sinusunod ng lahat ng wika.
lahat ng wika. Kahigpitang
Kahigpitang Wanna-ContractionWanna-Contraction :: Wanna-Contraction ConstraintWanna-Contraction Constraint. Sa Ingles, ang. Sa Ingles, ang kahigpitan na hindi mapagtatagni ang
kahigpitan na hindi mapagtatagni ang want towant to sasa wannawanna kung may sangkapkung may sangkap na nakapagitan sa
na nakapagitan sa wantwant atat toto. Halimbawa, hindi mabubuo ang. Halimbawa, hindi mabubuo ang wannawanna sasa I I want Ben to eat
want Ben to eat dahil sa nakapagitangdahil sa nakapagitang BenBen , at hindi rin mabubuo ito sa , at hindi rin mabubuo ito sa I won-I won-der who
der whoI I Ben wantBen wantt t I I to eatto eat , dahil sa nakapagitang bakas , dahil sa nakapagitang bakas tt ng lumipat nang lumipat na whowho..
kailanan
kailanan :: numbernumber.. kakayahang pangwika
kakayahang pangwika :: linguistic competence.linguistic competence. Ang kaalaman ng isang tagapag-Ang kaalaman ng isang tagapag-salita sa kaniyang likas na wika. Tng.
salita sa kaniyang likas na wika. Tng. katuparang pangwikakatuparang pangwika kalahatnan,
kalahatnan,:: generalization generalization , , generality generality.. kalahatnang
kalahatnang pangsintaktpangsintaktikaika :: syntactic generalizationsyntactic generalization.. kalakaran
kalakaran :: conventionconvention..
Kalakarang Kaltasan ng Katangian
Kalakarang Kaltasan ng Katangian :: Feature-Deletion ConventionFeature-Deletion Convention.. Kinakaltas ngKinakaltas ng α ang ano mang di
α ang ano mang di-naiintindih-naiintindihang katangian (panauhan / kailanan / ang katangian (panauhan / kailanan / kauku- kauku-lan) na dala ng β
lan) na dala ng β kungkung φφ-kompleto-kompleto “phi“phi--complete” ang αcomplete” ang α at kung ang ha-at kung ang
ha-laga ng anumang
laga ng anumang φφ-katangian-katangian “phi“phi-- feature” na dala feature” na dala ngng β ay tugma sa k β ay tugma sa ka- a- paris na
paris na φφ--katangian ng α.katangian ng α. Feature Deletion Convention.
Feature Deletion Convention. α α deletes any uninterpretable (person/number/case)deletes any uninterpretable (person/number/case) feature(s) carried by
feature(s) carried by β β if if α α isis φφ-complete and if the value(s) of any-complete and if the value(s) of any φφ-feature(s) car--feature(s)
car-ried by
ried by β βmatch those of match those of the corresponding phi-feature(s) of the corresponding phi-feature(s) of α α . (Radford 2004). Tng.. (Radford 2004). Tng. Relasyong Tugma.
Relasyong Tugma. Kaltas, Kaltasan
Kaltas, Kaltasan :: delete, deletiondelete, deletion. Sa kasunduan, ang pagtatago ng isang sang-. Sa kasunduan, ang pagtatago ng isang sang-kap na pangbalangkas para hindi makita ng LF o PF.
kap na pangbalangkas para hindi makita ng LF o PF. Minamarkahan angMinamarkahan ang isang sangkap na kinaltas ng guhit sa gitna ng sangkap, hal., ang bata.
isang sangkap na kinaltas ng guhit sa gitna ng sangkap, hal., ang bata. kapanayán
kapanayán :: regularityregularity.. kapangngalanin
kapangngalanin :: nominalization.nominalization. Binuong pangngalanin sa pamamagitan ngBinuong pangngalanin sa pamamagitan ng pagtatagn
pagtatagni sa i sa salitang ugat o sanga ng panlaping pag-,salitang ugat o sanga ng panlaping pag-, ka-ka-……-an, mang-, taga-an, mang-, taga-,-, at ilan pa, hal.,
at ilan pa, hal., pagbili pagbili , , kaibigankaibigan.. kapangyarihang pangwika
kapangyarihang pangwika :: language faculty.language faculty. kápitan
kápitan :: hosthost.. kasakiman
kasakiman : greed.: greed. Ang isang balangkas ay hindi maglulunsad ng isang opera-Ang isang balangkas ay hindi maglulunsad ng isang opera-syon kung wala itong mapapala, kahit na sa puntong iyon ng halawan ay syon kung wala itong mapapala, kahit na sa puntong iyon ng halawan ay na-tutupad lahat ang mga kondisyon.
tutupad lahat ang mga kondisyon. kasakupan
kasakupan :: domaindomain.. kasakupan ng yugto
kasakupan ng yugto :: phase domain phase domain. Ang kaganapan ng ulo ng isang yugto. Ang. Ang kaganapan ng ulo ng isang yugto. Ang kasakupan ng yugto ng vP ay ang VP, na siyang kaganapan ng ulong v. kasakupan ng yugto ng vP ay ang VP, na siyang kaganapan ng ulong v. kasangkapanan
kasangkapanan :: constituencyconstituency.. kasapatan ng paglalarawan
kasapatan ng paglalarawan :: descriptive adequacydescriptive adequacy. May kasapatan ng paglalara-. May kasapatan ng paglalara-wan ang isang balarila kung tumpak na isinasaysay nito ang wan ang isang balarila kung tumpak na isinasaysay nito ang panglinggwis-tikang hinuha ng likas na tagapagsalita, at inilalahad nang may katiyakan tikang hinuha ng likas na tagapagsalita, at inilalahad nang may katiyakan
ang mga datos bilang mahahalagang kalahatnan na nagbubunyag ng ang mga datos bilang mahahalagang kalahatnan na nagbubunyag ng nasa-ilalim na kapanayan ‚regularity‛ ng wika. (Chomsky 1964)
ilalim na kapanayan ‚regularity‛ ng wika. (Chomsky 1964) kasapatan ng paliwanag
kasapatan ng paliwanag :: explanatory adequacy.explanatory adequacy. Ang balarila na may kasapatanAng balarila na may kasapatan ng paglalarawan ay may kasapatan ng paliwanag kung nakapagbibigay ito ng paglalarawan ay may kasapatan ng paliwanag kung nakapagbibigay ito ng kasiya-siyang paliwanag sa kababalaghan ng pagtamo ng likas na wika. ng kasiya-siyang paliwanag sa kababalaghan ng pagtamo ng likas na wika. kasarian
kasarian :: gender gender.. kasaysayan
kasaysayan :: sense, coherencesense, coherence.. kasukdulan
kasukdulan :: superlativesuperlative. Tng.. Tng. anyong kasukdulananyong kasukdulan.. kasunduan
kasunduan:: agreementagreement.. TngTng. . ugnayang kasunduan.ugnayang kasunduan. kasunduan sa kaukulan
kasunduan sa kaukulan :: case agreementcase agreement.. katagibangan
katagibangan :: asymmetryasymmetry.. katanggapán
katanggapán :: acceptabilityacceptability.. katangian
katangian :: feature feature.. katangiang leksikal
katangiang leksikal :: lexical featurelexical feature. Katangiang nakakabit sa mga leksika sa lek-. Katangiang nakakabit sa mga leksika sa lek-sikon, hal., [+ANIMATE], [+ABSTRACT], na kasangkot sa pagbuo ng sikon, hal., [+ANIMATE], [+ABSTRACT], na kasangkot sa pagbuo ng ba-langkas, kasama ang mga katangiang morposintaktika.
langkas, kasama ang mga katangiang morposintaktika. katangiang morposintaktika
katangiang morposintaktika :: morphosyntactic featuremorphosyntactic feature. Mga katangiang leksikal. Mga katangiang leksikal na maka-morpolohika o maka-sintaktika, hal., [Pl-Nbr], [+EPP], [Nom-Case]. na maka-morpolohika o maka-sintaktika, hal., [Pl-Nbr], [+EPP], [Nom-Case]. katangiang pangbalangkas
katangiang pangbalangkas :: structural feature.structural feature. Katangiang leksikal, o katan-Katangiang leksikal, o katan-giang iginagawad ng halawan sa isang sangkap, hal., [+ABS], [+ERG].
giang iginagawad ng halawan sa isang sangkap, hal., [+ABS], [+ERG]. kategoryang pangsintaktika
kategoryang pangsintaktika :: syntactic categorysyntactic category. Kategorya ng salita, hal.,. Kategorya ng salita, hal., pangngalan, panghalip, pang-uri, pandiwa, o parirala, hal., pariralang pangngalan, panghalip, pang-uri, pandiwa, o parirala, hal., pariralang pangngalan (NP), pariralang pandiwa (VP), pariralang pangganap (CP) pangngalan (NP), pariralang pandiwa (VP), pariralang pangganap (CP) .. katibayang pasalungat
katibayang pasalungat :: negative evidencenegative evidence. Katibayan na sumasalungat sa pre-. Katibayan na sumasalungat sa pre-diksyon ng isang tuntunin.
diksyon ng isang tuntunin. katibayang pasang-ayon
katibayang pasang-ayon :: positive evidence positive evidence. Katibayan na sumasang-ayon sa. Katibayan na sumasang-ayon sa prediksyon ng isang tuntunin.
prediksyon ng isang tuntunin. katimbangan
katimbangan :: symmetrysymmetry.. katudlaan
katudlaan :: projection. projection. Ang katudlaan ay isang balangkas na nabubuo dahil saAng katudlaan ay isang balangkas na nabubuo dahil sa pagsunod sa pangbalangkas na pangangailangan ng ulo, halimbawa, ang pagsunod sa pangbalangkas na pangangailangan ng ulo, halimbawa, ang magkaroon ng kaganapan. Sa balangkas na [
magkaroon ng kaganapan. Sa balangkas na [ mayamangmayamang [[sultansultanULOULO [[ng mayni-ng mayni-la
la]]] itinutudla ng ulong]]] itinutudla ng ulong sultansultan ang kaniyang leksikal na mga katangian saang kaniyang leksikal na mga katangian sa panggitnang katudlaang [
panggitnang katudlaang [N’N’ sultan ng Manilasultan ng Manila] at sa katudlaang pinakamalaki] at sa katudlaang pinakamalaki [[NPNPmayamang sultan ng Maynilamayamang sultan ng Maynila]. Ang katudlaan ay isang uri ng kategorya ng]. Ang katudlaan ay isang uri ng kategorya ng ulo, hal., ang ulong N
ulo, hal., ang ulong N ay nagtutudla ng N’ at NP. Kay nagtutudla ng N’ at NP. Kung saan magagamit angung saan magagamit ang ulo, magagamit din ang mga katudlaan, hal., sa [
ulo, magagamit din ang mga katudlaan, hal., sa [ angang Y], mapaplitan ang Y ngY], mapaplitan ang Y ng ulong
ulong sultansultan , ng katudlaang , ng katudlaang sultan ng Maynilasultan ng Maynila , o ng katudlaang , o ng katudlaang mayamangmayamang sultan ng Maynila
sultan ng Maynila. Ang ulo ay ipinalalagay na pinakamaliit na katudlaan ng. Ang ulo ay ipinalalagay na pinakamaliit na katudlaan ng sarili. Sa teorya ng x-bar, ang alinmang X
sarili. Sa teorya ng x-bar, ang alinmang Xnn , n > 0, ay isang katudlaan ng X , n > 0, ay isang katudlaan ng X00.. Ang X
Ang X00 ang ulo, ang X’ ang panggitnang katudlaan, at ang X’’ (o XP) ang pang ulo, ang X’ ang panggitnang katudlaan, at ang X’’ (o XP) ang p i- i-nakamalaking katudlaan.
nakamalaking katudlaan. katudlaang leksikal
katudlaang leksikal :: lexical projectionlexical projection. Katudlaan na ang ulo ay isang salitang. Katudlaan na ang ulo ay isang salitang leksikal. Salitang leksikal ang mga N, V, A, Adv, D at P. Mga katudlaang leksikal. Salitang leksikal ang mga N, V, A, Adv, D at P. Mga katudlaang
lek-sikal ang NP, VP, AP, AdvP, DP at PP. Tng
sikal ang NP, VP, AP, AdvP, DP at PP. Tng salitangsalitang leksikalleksikal.. katudlaang pangkayarian
katudlaang pangkayarian :: functional projection. functional projection. Katudlaan na ang ulo ay isangKatudlaan na ang ulo ay isang salitang pangkayarian, hal., I
(-salitang pangkayarian, hal., I (- umum-) , Mode (-) , Mode ( pa pa-), Aspect (CVr), kayat katud--), Aspect (CVr), kayat katud-laang pangkayarian
laang pangkayarian ang IP, ModeP, at AspectP. Tngang IP, ModeP, at AspectP. Tng salitangsalitang pangkayarianpangkayarian.. katudlaang panggitna
katudlaang panggitna :: intermediate projectionintermediate projection. Ang katudlaang panggitna ng X. Ang katudlaang panggitna ng X ay ang Sanib ng ulong X at ng kaganapan nito. Para sa ano mang X ang ay ang Sanib ng ulong X at ng kaganapan nito. Para sa ano mang X ang panggitnang katudlaan ay X’, hal., N’, V’, Aspect’.
panggitnang katudlaan ay X’, hal., N’, V’, Aspect’. katudlaang pinakamalaki
katudlaang pinakamalaki :: maximal projection.maximal projection. Ang pinakamalaking katudlaanAng pinakamalaking katudlaan ng X ay ang katudlaan ng X na hindi lukob ng ano mang katudlaan ng X. ng X ay ang katudlaan ng X na hindi lukob ng ano mang katudlaan ng X. Pa-ra sa ano mang X, ang pinakamalaking katudlaan ng X ay ang XP, hal., NP, ra sa ano mang X, ang pinakamalaking katudlaan ng X ay ang XP, hal., NP, VP, IP, AspectP.
VP, IP, AspectP.
katudlaang pinakamaliit
katudlaang pinakamaliit:: minimal projection.minimal projection. Ang pinakamaliit na katudlaan ngAng pinakamaliit na katudlaan ng X ay ang X mismo. Hal., N, V, Aspect, I.
X ay ang X mismo. Hal., N, V, Aspect, I. katuparang pangwika
katuparang pangwika :: linguistic performance.linguistic performance. Ang paggamit ng wikaAng paggamit ng wika –– sinasabisinasabi at naiintindihan ng tagapagsalita
at naiintindihan ng tagapagsalita ––sa isang pagkakataon. Tng.sa isang pagkakataon. Tng. kakayahangkakayahang pangwika
pangwika
kaukulan, kaukulang anyo
kaukulan, kaukulang anyo :: case, case formcase, case form. Isang uri . Isang uri ng relasyon ng argumentong relasyon ng argumento sa kaniyang ulo, na nagtatakda ng tungkulin at, sa maraming wika, ng anyo sa kaniyang ulo, na nagtatakda ng tungkulin at, sa maraming wika, ng anyo ng argumento. Ang pagkakaiba sa anyo at gamit ng
ng argumento. Ang pagkakaiba sa anyo at gamit ng siyasiya , , niyaniya , at , at kaniyakaniya ayay nasa kanilang kaukulan: absolutibo, akusatibo, at datibo (sa Ingles) o obliko nasa kanilang kaukulan: absolutibo, akusatibo, at datibo (sa Ingles) o obliko (sa Filipino), ayon sa kanilang sunuran. Tng.
(sa Filipino), ayon sa kanilang sunuran. Tng. kaukulang likas, kaukulangkaukulang likas, kaukulang pangbalangkas
pangbalangkas.. kaukulang datibo
kaukulang datibo :: dative case.dative case. Sa Ingles, ang kaukulan ng pangngalaning ‚indSa Ingles, ang kaukulan ng pangngalaning ‚indi- i-rect object‛. Ang pangngalaning ‚di
rect object‛. Ang pangngalaning ‚di--tuwirang layon‛ sa Filipino ay obliko.tuwirang layon‛ sa Filipino ay obliko. Tng.
Tng. kaukulang oblikokaukulang obliko.. kaukulang likas
kaukulang likas :: inherentinherent casecase. kaukulan na nakatali sa gampaning tematiko ng. kaukulan na nakatali sa gampaning tematiko ng pangngalanin, hal., ergatibo ang tagagawa, akusatibo ang pasyente. Tng. pangngalanin, hal., ergatibo ang tagagawa, akusatibo ang pasyente. Tng. kaukulang pangbalangkas
kaukulang pangbalangkas.. kaukulang nominatibo
kaukulang nominatibo :: nominative case.nominative case. Sa Ingles, ang kaukulang iginagawadSa Ingles, ang kaukulang iginagawad ng Tense sa simuno.
ng Tense sa simuno. kaukulang obliko
kaukulang obliko :: oblique caseoblique case. Ang kaukulan ng pangngalaning obliko, hal.,. Ang kaukulan ng pangngalaning obliko, hal., ang pariralang
ang pariralang sa dalagasa dalaga sasa Binili ni Ben ang basiBinili ni Ben ang basi sa dalagasa dalagaOBLOBLatat Ibinigay ni BenIbinigay ni Ben ang basi
ang basi sa dalagasa dalagaOBLOBL.. kaukulang pangbalangkas
kaukulang pangbalangkas :: structural case.structural case. Kaukulan na iginagawad ng ulo saKaukulan na iginagawad ng ulo sa isang pangngalanin batay sa hugis ng balangkas, hal., ang kaukulang isang pangngalanin batay sa hugis ng balangkas, hal., ang kaukulang absolu-tibo na iginagawad ng Tinig sa pantiyak ng I. Ang pagkakaiba sa
tibo na iginagawad ng Tinig sa pantiyak ng I. Ang pagkakaiba sa kaukulangkaukulang likas
likas ay ang bagay na ang kaukulang pangbalangkas ay hindi nakatali saay ang bagay na ang kaukulang pangbalangkas ay hindi nakatali sa gampanin ng pangngalanin, kayat ang isang pangngalanin na may gampanin ng pangngalanin, kayat ang isang pangngalanin na may kauku-lang pangbakauku-langkas ay maaaring tagagawa, pasyente, o ano pa man.
lang pangbalangkas ay maaaring tagagawa, pasyente, o ano pa man. kayarian
kayarian :: constructionconstruction. Isang maayos na sunuran ng mga sangkap na pangba-. Isang maayos na sunuran ng mga sangkap na pangba-langkas na bumubuo ng isa pang mas malaking sangkap, hal., ang tabihan langkas na bumubuo ng isa pang mas malaking sangkap, hal., ang tabihan ng
ng para para atat sasa batabata ay bumubuo ng kayariangay bumubuo ng kayariang para sa bata para sa batana isang kayariangna isang kayariang parirala.
kayariang dobleng-layon
kayariang dobleng-layon : double object or: double object or ditransitive constructionditransitive construction. Sugnay na. Sugnay na may dalawang layon, hal., sa
may dalawang layon, hal., sa Ingles:Ingles: Ben bought Mary a bookBen bought Mary a book , na ang dalawang , na ang dalawang layon ay ang
layon ay ang Mary Mary at angat ang bookbook. Sa librong ito, ang katumbas na kayarian:. Sa librong ito, ang katumbas na kayarian: Ibi- Ibi-nili ni Ben ng basi ang Tatang
nili ni Ben ng basi ang Tatang , ay sinusuri na transitibong aplikatibo; ang , ay sinusuri na transitibong aplikatibo; ang ngng basi
basi ay hindi layong sintaktika (maituturing na layong semantika); isa itongay hindi layong sintaktika (maituturing na layong semantika); isa itong pariralang obliko.
pariralang obliko.
kayariang sunurang pandiwa
kayariang sunurang pandiwa :: serial-verb construction. Bserial-verb construction. Balangkas na nagtatag-alangkas na nagtatag-lay ng magka(ka)sunod na mga pandiwa, hal.,
lay ng magka(ka)sunod na mga pandiwa, hal., DumalasDumalas dumalawdumalaw si Ben sa Ta-si Ben sa Ta-tang.
tang.
kayariang transitibong aplikatibo
kayariang transitibong aplikatibo:: applicative transitive constructionapplicative transitive construction. Kayariang. Kayariang may dalawang ubod argument at ang argumentong aplikatibo ang may dalawang ubod argument at ang argumentong aplikatibo ang tuma-tayong simuno, hal.,
tayong simuno, hal., Binigyan ng bantayBinigyan ng bantayERGERGng basing basiOBLOBLang dalagaang dalagaAPPLAPPL.. kayariang transitibong pasyente
kayariang transitibong pasyente :: patient transitive construction patient transitive construction. Kayariang may. Kayariang may dalawang ubod-argumento at ang argumentong pasyente ang tumatayong dalawang ubod-argumento at ang argumentong pasyente ang tumatayong simuno, hal.,
simuno, hal., Binili ng bantayBinili ng bantayERGERGang basiang basiPATPAT.. komponentong ponetiko
komponentong ponetiko :: phonetic component phonetic component. Komponento ng balarila na nag-. Komponento ng balarila na nag-sasalin ng balangkas na binuo ng sintaks sa isang representasyon na sasalin ng balangkas na binuo ng sintaks sa isang representasyon na mabibi-gyan ng tunog ng sistema ng pagbigkas. Sa ating gamit, kasingkahulugan ng gyan ng tunog ng sistema ng pagbigkas. Sa ating gamit, kasingkahulugan ng anyong ponetiko (PF).
anyong ponetiko (PF). komponentong semantika
komponentong semantika :: semantic componentsemantic component. Komponento ng balarila na. Komponento ng balarila na nagsasalin ng balangkas na binuo ng sintaks sa isang representasyon na m nagsasalin ng balangkas na binuo ng sintaks sa isang representasyon na ma- a- bibigyan ng kahulugan ng sistema ng pag-iisip.
bibigyan ng kahulugan ng sistema ng pag-iisip. Sa ating gamit, Sa ating gamit, kasingkahu- kasingkahu-lugan ng anyong lohika (LF).
lugan ng anyong lohika (LF). komponentong tagasalin
komponentong tagasalin :: interpretive component.interpretive component. Ang PF at LF ay mga kompo-Ang PF at LF ay mga kompo-nentong tagasalin. Binabasa ng PF at LF ang balangkas na binuo ng sintaks at nentong tagasalin. Binabasa ng PF at LF ang balangkas na binuo ng sintaks at isinasalin ito sa PR at SR, na mga representasyong maiintindihan ng sistema isinasalin ito sa PR at SR, na mga representasyong maiintindihan ng sistema ng pag-iisip at sistema ng pagbigkas.
ng pag-iisip at sistema ng pagbigkas. komputasyong sintaktika
komputasyong sintaktika :: syntactic computation.syntactic computation. Ang komponento ng balarilaAng komponento ng balarila na bumubuo ng balangkas, ayon sa mga katangiang leksikal ng mga salita at na bumubuo ng balangkas, ayon sa mga katangiang leksikal ng mga salita at sa atas ng mga prinsipyong pang-unibersal.
sa atas ng mga prinsipyong pang-unibersal. Kondisyon ng Di-Natatagusang yugto
Kondisyon ng Di-Natatagusang yugto :: Phase Impenetrability Condition (PIC).Phase Impenetrability Condition (PIC). Ang ano mang Hangad sa sangkap-mandong kasakupan ng isang yugto ay Ang ano mang Hangad sa sangkap-mandong kasakupan ng isang yugto ay
di-naaabot ng isang Sulot sa labas ng yugto. naaabot ng isang Sulot sa labas ng yugto. Phase Impenetrability Condition (PIC) Phase Impenetrability Condition (PIC)
Any goal in the (c-command) domain of a phase head is impenetrable to a probe Any goal in the (c-command) domain of a phase head is impenetrable to a probe
out-side the phase.
side the phase. (Radford 2004)(Radford 2004) Kondisyong Magkaratig
Kondisyong Magkaratig :: Subjacency ConditionSubjacency Condition. Kondisyon na pinipigilan ang. Kondisyon na pinipigilan ang sangkap na lumilipat na lumaktaw sa mahigit na
sangkap na lumilipat na lumaktaw sa mahigit na isangisang bukóng-hanggahan.bukóng-hanggahan. Ang mga bukóng-hanggahan ang NP, IP, at CP. Halimbawa, sa *
Ang mga bukóng-hanggahan ang NP, IP, at CP. Halimbawa, sa * Aling libro Aling libroii ang nakita ni Ben
ang nakita ni Ben [[NPNP ang bataang bata [[CPCPna kabibili bata librona kabibili bata libroii]], hindi nakalipat ang]], hindi nakalipat ang angang bantay
bantay sapagkat lumaktaw ito sa dalawang bukóng-hanggahan. Tng.sapagkat lumaktaw ito sa dalawang bukóng-hanggahan. Tng. bukóng-hanggahan.
bukóng-hanggahan. lantad
lapit, dulog
lapit, dulog :: approachapproach.. leksika
leksika:: lexical item.lexical item.Isang entri sa leksikon.Isang entri sa leksikon. leksikon
leksikon :: lexicon.lexicon. Ang (diksyunarAng (diksyunaryo ng) yo ng) kabatiran ng isang likas na kabatiran ng isang likas na tagapagsa- tagapagsa-lita tungkol sa mga morpema at satagapagsa-lita sa kaniyang wika. Kasama sa lita tungkol sa mga morpema at salita sa kaniyang wika. Kasama sa kabati-rang ito ang kahulugan, gamit, bigkas, at morposintaktika impormasyon, rang ito ang kahulugan, gamit, bigkas, at morposintaktika impormasyon, tu-lad ng kategorya, sabkategorya, balangkas-argumento
lad ng kategorya, sabkategorya, balangkas-argumento –– mga pangbalarilangmga pangbalarilang impormasyon na katangi-tang
impormasyon na katangi-tangi sa i sa morpema o salita.morpema o salita. LF
LF : logical form: logical form. Tng.. Tng. anyong lohikalanyong lohikal.. lipat na di-lantad
lipat na di-lantad:: covert movement.covert movement. Lipat na di-nakikita ang epekto ng lipat,Lipat na di-nakikita ang epekto ng lipat, hal., sa Ingles, sinasabing ang
hal., sa Ingles, sinasabing ang whatwhatsasa Who did whatWho did what? Pagdating sa LF ay lumi-? Pagdating sa LF ay lumi-lipat sa unahan ng pangungusap para mabigyan ng basa na ito ay isang lipat sa unahan ng pangungusap para mabigyan ng basa na ito ay isang ta-nong. Nangyayari ang di-lantad na lipat sa LF. Tng.
nong. Nangyayari ang di-lantad na lipat sa LF. Tng. lipat na lantad.lipat na lantad. lipat na lantad
lipat na lantad : overt movement: overt movement. Lipat na nakikita ang epekto ng lipat, hal., ang. Lipat na nakikita ang epekto ng lipat, hal., ang paglipat ng
paglipat ng kailankailan sa unahan ng tanong:sa unahan ng tanong: KailanKailan bumili si Ben ng basi kahbumili si Ben ng basi kaha- a-pon? Tng.
pon? Tng. lipat na di-lantad.lipat na di-lantad. Lipat ng Ulo-sa-Ulo
Lipat ng Ulo-sa-Ulo :: Head-to-Head MovementHead-to-Head Movement. Lipat ng isang ulo tungo sa susu-. Lipat ng isang ulo tungo sa susu-nod na mataas na ulo. Halimbawa, sa balangkas [
nod na mataas na ulo. Halimbawa, sa balangkas [vPvP[[vvpa-] [pa-] [VPVP[[VV bili <+++, ang bili <+++, ang ulong V
ulong V bilibili ay tumataas at kumakabit sa ulong vay tumataas at kumakabit sa ulong v pa pa+ + (=(= pabili pabili). Ang ulong). Ang ulong tumataas ay kailangang unang sangkap-mando ng ulong kinakapitan.
tumataas ay kailangang unang sangkap-mando ng ulong kinakapitan. Lipat; Sanib na panloob
Lipat; Sanib na panloob :: move; internal mergemove; internal merge. Ang proseso sa balangkasan na. Ang proseso sa balangkasan na naglilipat ng isang sangkap sa sangahan. Isinasagawa ang lipat sa dalawang naglilipat ng isang sangkap sa sangahan. Isinasagawa ang lipat sa dalawang hakbang: sipi at kaltas. Sinisipi muna ang sangkap at inilalagay ang sipi sa hakbang: sipi at kaltas. Sinisipi muna ang sangkap at inilalagay ang sipi sa hantungan, at pagkatapos ay ‘kinakaltas’ ang sangkap sa orihinal na lugar. hantungan, at pagkatapos ay ‘kinakaltas’ ang sangkap sa orihinal na lugar. Tulad ng Sanib, bumubuo ang Lipat ng bagong balangkas, kaya tinatawag Tulad ng Sanib, bumubuo ang Lipat ng bagong balangkas, kaya tinatawag din ang Lipat na
din ang Lipat na SanibSanib na panloobna panloob , sapagkat ang pinagmumulan ng sang- , sapagkat ang pinagmumulan ng sang-kap na isinasanib ay sa loob mismo ng sangahan. Tng.
kap na isinasanib ay sa loob mismo ng sangahan. Tng. KaltasKaltas.. Lipat-A
Lipat-A :: A-movement A-movement.. Lipat tungo sa isang A-posisyon (isang posisyon na nakalaanLipat tungo sa isang A-posisyon (isang posisyon na nakalaan para sa kaganapan o simuno).
para sa kaganapan o simuno). A-Movement
A-Movement
Movement from one A-position to another (typically, from a subject or complement Movement from one A-position to another (typically, from a subject or complement position to another subject position).
position to another subject position). (Radford 2004)(Radford 2004) Lipat-sa-A-bar
Lipat-sa-A-bar :: A-bar movement A-bar movement.. Lipat sa isang A’Lipat sa isang A’-position (isang posisyon na-position (isang posisyon na maaaring tayuan ng argumento o pariralang sabit, halimbawa, ang posisyong maaaring tayuan ng argumento o pariralang sabit, halimbawa, ang posisyong pan-tiyak ng CP).
tiyak ng CP). Lipat
Lipat-wh-wh : wh-movement.: wh-movement. Lipat ng wh-Lipat ng wh-salita, hal., ang paglipat ngsalita, hal., ang paglipat ng kailankailan sa un-sa un-ahan ng tanong:
ahan ng tanong: KailanKailan bumili si Ben ng basi kailan?bumili si Ben ng basi kailan? listahan ng katangian
listahan ng katangian :: feature matrix feature matrix. Ang . Ang mga pangbalangkas na katangiamga pangbalangkas na katangian ngn ng isang entri sa leksikon na nagtatakda ng gawi nito sa balangkasan.
isang entri sa leksikon na nagtatakda ng gawi nito sa balangkasan. lokalidad
lokalidad :: localitylocality. Tingnan ang. Tingnan ang Prinsipyong LokalidadPrinsipyong Lokalidad.. lukob
lukob :: containscontains. Isang ugnayang pangbalangkas sa pagitan ng dalawang sang-. Isang ugnayang pangbalangkas sa pagitan ng dalawang sang-kap sa sangahan. Lukob ng bukóng X ang bukóng Y kung may pataas na kap sa sangahan. Lukob ng bukóng X ang bukóng Y kung may pataas na sanga na nag-uugnay sa X at Y.
sanga na nag-uugnay sa X at Y. maliit na parirala
