1. Nga cka mvaret realizimi I parimit te vullnetarizimit ne te drejeten e punes:
Mvaret nga oferta dhe kerkesa e fuqise puntore dhe shkalles se pergjithshme te punsimit ne nje shoqeri.
2. Cka eshte qellimi I pergjegjesise material?
Eshte pergjigjesia per demin e shkktuar ne ndermarrje institucione apo te punedhensit ne kete contest puntori I cili ne pune me qellim apo nga pakujdesia ka shkaktuar dem ne ndermarrje eshte I obliguar qe demin e shkaktuar ta kompezoj.
3. Cilat parime nga marrdheniet e punes jane konfirmuar ne dekleraten e Filadelifis?
Keto parime ishin: Puna nuk eshte mall, vareferia paraqet rrezik per perparim te pergjithshem,
Liria e shprehje dhe e bashkimit jane te domosdoshme per perparim social,
4. Cka eshte komisioni disiplinor dhe cfar perberje ka?
Komisionir disiplinor eshte organ I cili vendos per pergjesine per veprat e renda disiplinore dhe ka te drejte qe ndaj puntorit te shqiptoj masen me te rende disiplinore nderprejen e marredhenies. Ky komision perbehet nga perfaqesuesit dhe anetaret ete cilet kane edhe zavendesuesit e vet, ndersa anetaret ekomisionit zgjidhen per nje mandate 2 vjecar.
5. Cka ka per qellim parimi I mbrotjes ne pune permes harmonizimit teknik:
Ky parim ka per qellim mbrotjen teknike te puntoreve ne pune dhe eshte shum I shprehur per shkak te dallimeve presente te mbrotjes teknike ne disa shtete anetare te UE dhe paraqet nevojen e barazimit dhe te sigurimit te standarteve sa me te larta te siguris ne pune.
6. Cilat jane teorit rreth nocionit te marredhenieve te punes:
Teoria kontraktuese Teoria Institucionale dhe Teoria e Lejalitet(duplicitetit)
7. Cilat kategori e puntoreve gezojne mbrotje te vecante ne pune: Masat e vecante te mbrotjes ne pune percaktohen per llojin e vecante te proceseve teknoogjike apo veprimtari qe per shkak te specifitetit dhe rrezikut nuk mund te sigurohen ne mas ate pergjithshme per pune te cilat kryhen kryesisht ne nentoke ne ndertimin e tuneleve nen uj, ne lartesi, ne process kimik. Masat e vecantete mbrotjes ne pune perfshin edhe caktimin e vendit te punesne te cilin nuk mund te sistemohen grate, te rinjet ne moshed he invalidet.
8. Kushtet e pergjithshme per themelimin e marrdhenies ne pune jane minimale dhe duhet ti plotesoj cdo person I cili deshiron
te themeloj marredhenie te pune. Ne cka mbeshtet esenca minimale e ketyreve kushteve?
Esenca minimale e ketyreve kushteve mbeshtet ne lehtesimin e punesimit dhe ne mundesin e realizimit te parimir te se drejtes se punes.
9. Sa Konveta I ka miratuar ONP-ja ne mes dy luftave boterore? ONP ka miratuar 67 konveta
10. Cka eshte AUTOMATIZMI LIGJOR?
Te kjo forme e shprehjes se kontates se pune vjen ne shprehje automatizmi ligjor qe do te thote nuk ka nevoj per hapjen e kurfar procedure te parapare e ne rastin e shprehjes te kontrates se punes. Si forme e shkeptujes se kontrates se punes sipas fuqis ligjore ligji I punes ne nenin 67 pika 1.4. Ligji parasheh moshen e pensionimit prej 65 vjeteve ndersa pika 1.5 parasheh shkeputjen e kontrates pa procedure paraprake ne diten e dorzimit te aktvendimit te plotfuqishem per humbjen e aftesise per pune.
11. Cfare eshte dallimi ne mes te pezullimit dhe suspedimit ne marreedhenien e punes?
SUSPEDIMI nga puna nenkupton largimin e perkohshem te puntorit nga puna kur ndaj ti ka filluar procedura penale dhe kur kryhet shkelja e obligimive te punes, gjate kohes se largimit te perkohshem nga pun ate punesuarit I takon e drejta e kompezimit me pag me lartesi prej 50% dhe ky largim nuk mund te zgjase me shum se 6 muaj, ndersa PEZULLIMI te marredhenie e punes eshte largimi I puntorit nga puna per nje kohe te caktuar ndersa rastet e pezullimit te perkohshem sipas LPK-se jane: 1.Kur dergohet ne pune jasht vendit per perfqesimin e interesave te vendit 2.Kur emerohet ne poste publike 3. Dhe deri ne marrjen e vendimit te formes se prere nga gjykata.
12. Raporti ndermjet te drejtese se punes dhe te drejtes Penale?
E drejta e punes eshte korelacion me te drejten Penale sepse e drejta penale I trajton edhe veprat penale kunder marredhenieve te punes dhe sigurimit social.
13. Cka eshte libreza e punes sipas LKP-se?
Libreza e punes eshte document publik indetifkues I te punesuarit e cila sherben per paraqitjen e te dhenave personale dhe stazhit te punes. Librezen e punes e lishon MPMS, ne librezen e punes eshte e ndaluar te shkruhen te dhenat negative per te punsuarit.Ministria nxjerr akt nenligjor per permbatjen dhe formen e librezes se punes per proceduren e nxjerrjes, regjistrimin e te dhenave dhe per mbatjen e numrit te sakt te librezes.
14. Ne cilin vit u formuar shoqata nderkombetare per mbrotjen ligjore te puntoreve?
Ne vitin 1900
15. Kush konsiderohet burim tipik professional I te drejtes se punes?
1.Kushtetuta 2. Ligji I punes 3.Kontrata kolektive 1.Kushtetuta eshte akti me I larte juridik I nje vendi
2.Ligji I punes eshte akt juridik qe ka per qellim te rregulloje te drejten dhe detyrimet ne marredhenien e punes
3.Kontrata Kolektive eshte mareveshej ndermjet organizateve te punedhenesvedhe organizateve te punesuarve me te cilat rregullohen te drejtat detyrat dhe pergjegjesit qe rrjedhin nga marredhnia e punes sipas marreveshej te arritura.
16. Si e trajton ligji I punes praktikantet ne Kosove?
Ligji I punes per praktikant ne Kosove I trajton si persona fizik te cilet themelojne marredhenie te punes ne ndermarje, institucione apo te pundhenesi privat, ne kohe te caktuar apo te pacaktuar me qellim qe gjate zgjatjes se ketij statusi te aftesohet per kryerjen e pavarur te puneve ne fushat e tyre.
17. Perse e drejta e punes nuk I rregullon te gjitha raportet qe lindin nga shfrytezimi I punes
E drejta epunes nuk I rregullon raportet qe lindin nga shfrytezimi I punes ngase cdo pune e kryer nuk permban marredhenie pune ne kuptim shkencor te se drejtes ne pune, Nuk I rregullon sepse puna dhe veprimtaria punuese jane shum te gjera krahas nje dege juridike dhe qe ajo duhet te perfshij te drejten positive me te cilat rregullohen marredhenia e punes si objket qensor I te drejtes se punes si dhe situatat dhe marredhniet tjera te cilat I tejkalojne marredheniet e penes.
18. Cilat jane kushtet e vecante per themelin e marredhenies se punes dhe cilat kriteret te lidhura ne keto kushte?
Kushtet e vecanta jane pergaditja profesionale, kushtet e vecanta shendetosre, pervoja e caktuar, njohja e gjuheve te huaja, njohja e punes me kompjuter etj keto kushte jane te lidhura me cilesin e punes se kryer apo procesin e punes.
19. Cfar kompetenca ka konferenca e pergjithshme?
Konferenca e pergjithshme ka keto kompetenca: 1. Emertimin e anetareve te keshillit 2.Miratimi I buxhetit vjetor 3. Marrja e vendimeve per te gjitha qeshtjet me randesi
20. Si I kane trajtur socialistet utopist marredhenien e punes dhe cfar ishte mendimi I tyre lidhur me kete marredhnie?
Me qe marredhnia e punes ne sisitemin social nuk kane egzistuar fare ose kane pasur concept ndryshe nga periudha kapitaliste te e drejta se punes, kete e trajton si dege juridike qe permban norma juridike mnbi parimet e pergjithshme te organizimit te punes.
21. Cka eshte object I kontrates kolektive te punes te lidhur ne nivel te deges ose veprimtaris?
Objekti I kontrates kolektive te lidhur ne nivel te veprimtaris dhe deges eshte qe te rregullohet me per se afermi qeshtjet qe kane te bejne ne sferen e marredhenieve te punes per vempritari dege ose nendege. 22. KONTRATA KOLEKTOVE sipas ONP-se?
Me kontrate kolektive te punes nenkuptojme cdo marreveshje me shkrim qe I referohet kushteve te punes dhe te punsimi, e lidhur nemes punedhenesit, grupit te pundhensve apo nje apo me shume organizatave te pundhensve ne njeren ane dhe nje apo me shum organizatave representative te puntoreve apo sindikatave ne anen tjeter.
23. Ne parim secili shtet eshte I interesuar qe marredhenien e punes ta rregollj sa ma mire, ku mbeshtet arsyeja e ketij parimi?
Arsye e ketij parimi qendron te interesimi I shtetit qe marredhenie e punes te rregullohet me kontrate kolektive dhe kjo qendron ne ate se sa ma mir taa regulloj sisitemin ekonomik shoqeror.
24. Kur eshte perdor emertimi e drejte socile dhe pse e kane konsideruar qe nuk I pergjigjet objekti te se drejtes se punes? Ky emertim ka lindur ne ndikimin e zhvillimit social te punetorve dhe nuk e shpreh sakte objektin e kesaj dege te se drejtes, sepse cdo dispozit juridike, cdo te drejte ne thelb eshte sociale ne kuptimin qe vbehet nga shoqeria, shteti.
25. Ne praktike ne cfar menyre punedheneasi ploteson vende te lira te punes?
Nder format e perhpura te dhenies se kontktit ne mes te subjekteve te marredhnies se punes eshte shpallja e vendit te lire tepunes nepermjet mjeteve te informimit public. Shpallja e vendeve tepunes mund te behet edhe neper mjet interenetit.
26. Ne cilat raste puntori ka te drejte ne pushim me pagese vetem per nje dite?
Per cdo rast te dhenies vullnetare te gjakut
27. Raporti ndermjet te drejtes se punes dhe te drejtes civile?
E drejta e punes ne fillim ishte nen ndikimin e te drejtes civile ajo ishte pjes e te drejtes civile me vone e drejta e punes ndalngadale eshte ndare nga e drejta civile. Nga shume shtete eshte formuar si dege e
pavarur e sistemit juridik , edhe pse eshte ndare ng e drejta civile jo sot eshte ne raport te ngushte me te.
28. Perveq synimit qe ndermjet mjeteve juridike te realizohet barazi ne paga me akte e UE-se jane rregulluar edhe disa segmete nga fushat e punes? CILAT JANE ATO?
Synimet qe ndermjet mjeteve juridike te realizohen barazia ne punsim barazia e kushteve te punes per meshkujt dhe femrat, trajtimi I barabart per meshkujt dhe femrat ne fushen e arsimit, kushteve te punes dhe ne fushen sociale.
29. Cilat jane burimet autonome te se drejtes se punes?
Burimet autonome te se drejtes se punes jane: Veprimtaria legjislative e organeve jo shteterore, nderrmarjen institucionale si dhe orgniztave dhe bashkesive tjera jane autonome.
30. Cilat jane 2 konvetat e para qe jane miratuar nen ndikimin e shoqetes nderkombetare per mbrotjen ligjore te puntoreve?
1.Konveta e 1. Eshte per ndalimin eperdorimit te fosforit te bardhe ne industrin e shkrepsave
2.Konveta e 2. Eshte per ndalimin e punes se nates per gra ne industry 31. Cka eshte kontrata e punes dhe cka eshte synimi I saj?
Kontrata e punes ne shumicen e vendeve eshte baze per themelimin e marrdhenies se punes. Sipas ligjit te punes kontrata e punes perfaqeson aktin per themelin e marredhnies se punes.Synimi I kontrates eshte qe marredhenia e punes nemes te subjekteve te rregullohet ne baze te ligjit.
32. Kushtetu e R.Kosoves e parasheh parimin e te drejtes se punes, cka eshte kontestuse ne kete parim dhe si duhet te ishte realisht?
Kushtetu e R.Kosoves nuk parasheh te drejten pune, por e cek qe garantohet e drejta e punes
33. Mbrotja dhe siguria e puntoreve ne pune duhet te percaktohet me dispozita ligjore ceki disa nga keto:?
1.Dispozita e ligjit per siguri ne pune 2. Mbrotja e shendetit dhe ambietit ne pune 3. Ligji per mbrotjen e shendetit te puntoreve
34. Pse historikisht ka ndryshuar natyra juridike e kontrates se punes?
Ne dy shekujt e fundit kontrata e punes ka psuar ndryshime te medha ne realitetin shoqeror dhe ne ate juridik, keto ndryshime ne natyren dhe karakterin e kontrates historikisht jane te lidhura dhe te kushtezuara me ndryshimet qe jane ber ne sistemin ekonomik shoqeror.
35. E drejta punes perveq qe eshte e drejte positive, konsiderohet edhe si shkence pse?
E drejta e punes eshte shkence e cila meret me studimin teorik dhe praktik te ligjeve dhe dispozitave tjera nga kjo fushe si dhe studimin e praktikes se subjekteve dhe faktoreve tjere puntore, punedhenes, subjekteve shtetrore, gjykatave etj marre mbrenda shtetit ne nivel nderkombetar.
36. Si quhen dhe cilat jane aktet juridike qe I krijojne personat ne ekonomi dhe ne fushat tjera?
Keto akte quhen akte quhen autonome apo te pavarura dhe jane bashkesite shoqerore, partit politike, sindikatat etj.
37. Sipas dispozitave te LKP-se kontrata e punes per nje periudhe te caktuar qe ripertihet per nje periudhe te punsimit me te gjate se 10 vjete konsiderohet si?
Kontrat ne kohe te caktuar e cila ripertihet me vetedije ne nje periudhe me te gjate sesa 10 vjet konsiderohet kontrate ne kohe te pacaktuar. 38. Idhetaret e ciles teori kane perkrahur idene se realizimi I
te drejtave nga mardhenia e punes mund te behet pa baz juridike?
Idhetare e teoris institucionale francize mohojne bazen juridike te mardhenies se punes.
39. Mbi bazen e cilit parim behet kompezimi I demit ne rast te shkaktimit te demit ne ndermarrje, institucion apo tek pundhensi nga ana e puntorit?
Pergjegjesia per demin e shkaktuar I referohet personit I cili ka statusin e te punsuarit dhe eshte pergjegjes per demin e shkaktuar ne vendin e punes dhe egzisoton faji per demin e shkaktuar dhe demi duhet te kompezohet ne marrveshje me pundhesin.
40. Procedura per themelin e marredhnies se punes?
1.Marrja e vendimit per nevojen e themelimit te marredhenies se punes
2.Konstatimi se a egziston apo jo pangesa per themelin e marredhenies se punes
3.Vendosja e kontaktit ne mes pundhenesit dhe kandidatit 4.Pranimi I kanditatit ne vend te caktuar te punes
41. Cilat jane punet dhe detyrat qe nuk konsiderohen marredhenie pune?
1.Punet e herpashershme te bazuar ne solidaritet familjar e cila nuk kryhet per perfitime dhe per kompezim te drejtperdrejte financiar
2.Ofrimi I sherbimit ose prodhimit te mirave nga pala jo e varur per palen tjeter ne mbeshtje te kontates se lidhur mes tyre
3.Puna me interest e pergjithshem qe nuk kryhet per fitime ose kompezim te drejt per drejte finciar
42. Si I trajton marredheniet e punes idhtaret e teoris gjermane
Sipas kesaj teorie puntoret antarsohen ne bashkesi punuse dhe paraqesin bashkesin per te cilen percktohen me vetdije dhe ky grupi ka per obligim te punoj, ndersa pundhensi eshte udheheq I asaj bashkesie dhe ka per obligim perkujdesen dhe mbrotjen e tyre.
43. Nocioni I marredhenies juridike te punes?
Marredheniet e punes jane vullnetare te rreguluar me ligj ne te cilat punmarresi inkupurohet tek pundhenesi ne ndermarrje apo insitucion lidhet per vendin e caktuar te punes, personalisht kryne punet e caktuara dhe per punen qe kryen merr shperblim pagen.
44. Pse ne praktike koha e sakte e punes konsiderohet fakt I rendesis se vecant?
Ka rendesi te vecante sepse ka ndikim ne procedurat e realizimit te te drejtave qe rrjedhin ne nje marredhenie psh. Te drejten ne pushim me pagese etj
45. Sa protokolle ka miratuar ONP-jaa ONP-ja ka miratuar 5 protokolle
46. Cka nenkuptojme me pune te dhunshme, ne cilat raste puntori punon kunder vullnetit te tij por qe ligji e konsideron si pune te dhunshme?
Sipas ligjit te punes te R.Kosoves nen 3 pika 1.15 qe I referohet perkufizimeve perkatesisht shprehjeve q e perdoret ne ligjin e punes thuhet: Puna ose sherbimmi te cilat kerkohen te kryhen nen kercenim me ndeshkim, per te cilat ipunsuari nuk shpreh vullnet ti kryej konsiderohet pun e dhunnshme ndersa rastet kur puntori punon kunder vullnetit te tij por qe me ligj nuk konsiderohet pun e dhunshme. 47. Ne rastin e shkeputjes se kontrates kudner deshires se
puntorit pundhensi sipas ligjit ka disa detyra dhe obligime cilat jane ato:
a) Duhet ta njoftoj nese ka punuar mbi 6 muaj 30 dite para shkeputjes, b) 2 deri 10 vjet 45 dite
c) mbi 10 vjet 60 dite
Nese e njofton punedhenesi puntorin per shkeputjen e kontrates puntori kate drejte te punoj edhe 30 dite deri ne perfundim te njoftimit qe do te thote per 30 dite me page te plote plus obligimet shtese jashte orarit.
