Unioni Evropian
Konsultimi si procedure e nxjerrjes se vendimeve brenda UE-se shfrytëzohet per keto raste:
=Procedura e konsultimit përpara miratimit të AUE (Aktit Unik Evropian) ishte procedura më e përdorur legjislative.Sipas kësaj procedure Këshilli mund të miratojë legjislacionin duke u bazuar në propozimin e Komisionit Evropian pas konsultimit të bërë me Parlamentin Evropian dhe institucionet e tjera siç janë: Komiteti Ekonomiko-Social dhe Komiteti i Rajoneve
Kjo procedurë tani gjen përdorim vetëm për vendimet që kanë të bëjnë me marrëveshjet dhe zgjerimin e BE-së si dhe për këto qështje që kanë të bëjnë me:rishikimin e traktateve , nënshkrimin e marrëveshjeve të jashtme, asociacionin dhe zgjerimin e BE-së, policinë dhe bashkëpunimin juridik në çështjet penale, diskriminimin , civilizimin e Unionit, bujqësinë , vizat , azilin migrimet dhe transportin, rregullat e konkurencs, politikën ekonomike dhe tatimet.
Cka nënkupton me “Efektin Direkt” te se drejtesse BE-se dhe cili ishte rasti tipik ne praktiken gjyqesore te BE-se qe karakterizon kete :
=Me “Efektin Direkt“ te se drejtes se BE-se nenkuptojm veprimin e drejtperdrejt te normave te UE-se ne shtetet anetare te UE-se te cilat jane te obligueshme dhe te zbatueshme menjeher pas hyrjes ne fuqi. Rasti me tipik ne praktiken gjyqesore te BE-se qe e karakterizon kete esht rasti i viteve te 60-ta Loos, si dhe rastet tjera: Reuners, Defrene, Zaera, dhe kshtu kto raste te praktikes gjyqesore u bene te detyrueshme menjeher ne territorin e shteteve anetare te UE-se.
Cilat jane komponentet kryesor te lirise se qarkullimit te njerëzve?
=Me lirine e qarrkullimit te njerzve nenkuptojme levizjen e lire te qytetarve te BE-se neper shtetet antare te BE-se pa kurfare pengesash administrative.
Komponentet kryesore te tij jane a)qarkullimi I punetorve dhe b)lirija e vendosjes
Komponentet kryesore te liris se qarkullimit te njerzve jane:
- liria e zgjedhjes se vendit te banimit ne cilin do shtet anetar te UE-se, -e drejta e mosdiskriminimit ne fushen e punes ne shtetet anetare, -e drejta e levizjes se lire te njerzve ne zonen e UE-se,
- e drejta ne shkollim ne cilin do shtet te UE-se, e drejta ne hapje te firmave, etj. Cilet jane funksionet kryesore te Parlamentit Evropian?
=Parlamenti Evropian është organi i vetëm i zgjedhur drejtpërdrejtë që përfaqëson interesat e popujve të shteteve anëtare të BE-së dhe përbën kështu organin e vetëm legjitim të BE-së. Parlamenti Evropian është institucioni i vetëm i BE-së , anëtarët e të cilit zgjidhen drejtpërdrejt nga shtetasit e tyre .Prandaj PE-ja gëzon shkallën më të lartë të legjitimitetit demokratik ndër të gjitha institucionet e BE-së.Parlamenti Evropian i zhvillon punimet e tij në Francë, Belgjikë dhe Luksemburg.
=Funksionet e Parlamentit Evropian:
- Ai ushtron pushtetin legjislativ në bashkëpunim me Këshillin e Ministrave - Miraton buxhetin e BE-së;
- Ushtron kontroll demokratik mbi institucionet e tjera të BE-së; - Miraton marrëveshje të rëndësishme ndërkombëtare.
Cka nënkupton roli ndërqeveritar i institucioneve te UE-se?
=Roli nderqeveritar Paraqet bashkpunimin tradicional qeveritar ku strukturat mbikombetare karakterizohen nga dorezimi substancial i autoritetit te shtetit,por e cila nuk kerkon heqjen e sovranitetit.Nje shembull tipik te bashkpunimit nderqeveritar paraqet kshilli evropian,ndersa organizata e pare mbikombetare evropiane ishte BEQC-ja.
=Nenkupton bashkpunimin mes institucioneve te UE-se dhe institucioneve te shteteve anetare ne UE. Psh-Keshilli Evropian mban mbledhje se bashku me Presidentet dhe Kryeministrat e vendeve anetare, si dhe me Presidentin e Keshillit Evropian dhe ate te Komisionit Evropian.
Cka kuptoni me kriterin ekonomik te Kopenhages?
=Me kriterin ekonomik te Kopenhages nenkuptojme rregullat qe shteti duhet ti plotsoj nese deshiron te bashkohet me BE-ne, dhe kto kritere ekonomike te Kopenhages jane:
1-Qe shteti te ket nje ekonomi funksionale te tregut, 2-Te kete kursin e kembimit valuator,
3-Perballimi i presionit te konkurrences brenda BE-se. Cilat jane karakteristikat te Rregulloreve te UE-se?
=Rregulloret jane faktikisht ligjet e BE-se te cilat kane efekt te pergjithshem dhe i detyrojne ne teresi dhe ne menyre te dpd shtetet anetare.
Pra Rregulloret e BE-se veqohen me keto tri karakteristike: a) Me karakterin e pergjithshem.
b) Detyrueshmeria.
c) Aplikueshmeria e dpd e tyre.
Cilat jane te drejtat apo lirite tjera qe bene Karten e te Drejtave Themelore te UE-se qe te jene me avancuar se sa aktet tjera juridike nderkombetare te kësaj natyre:
=Jane: e drejta ne jete, ndalimi I tortures dhe ndëshkimeve a trajtimeve çnjerëzore, e drejta ne liri dhe siguri, e drejta ne gjykim te drejt dhe te paanshëm, lirija shprehjes, mendimit, e ndërgjegjes dhe e religjionit, e drejta ne arsim, e drejta ne shfytezimin te papenguar te pasurise, e drejta ne zgjedhej te lira, e drejta ne pune, e drejta ne mbrojtje sociale , mbrojtja e te drejtave te pakicave kombetare etj.
Cilat jane burimet e se Drejtes se UE-se, roli dhe hierarkia e tyre juridike?
=Burimet e se Drejtes se UE-se ndahen ne Burime Primare dhe ne Burime Sekondare. Keto dy grupe qendrojne ne raport njera me tjetren ne baze te hierarkise normative. Burimet Primare te se drejtes evropiane kane nje rang me te larte juridik ne raport me burimet Sekondare te se drejtes eropiane, nga kjo rrjedh se Burime Sekondare mund te jene vetem ateher te efekshme kur ato qendrojne ne harmoni te plorte me burimet primare te se drejtes evropiane.
Cka nënkupton parimi i supremacise se Drejtes se UE-se?
=Parimi i supremacise nen kupton supremacine apo dominimin e akteve nderkombetare ndaj ligjeve lokale dhe kushtetutave te shteteve europiane si akte nderkombetare jane konventat, traktatet apo marreveshjet qe dominojne mbi ligjet kombetare
Cka paraqet Kriteri Politik i Kopenhages?
=Perfshijne stabilitetin institucional, rendin demokratik te shtetit ligjor, respektimin e te drejtave themelore te njeriut si dhe mbrojtjen dhe respektimin e pakicave.
Eshte esenciale per nje shtet evropian qe prentedon te anetaresohet ne BE qe paraprakisht ti plotesoj ne teresi kriteret politik, gjegjesisht qe ne keto fushelemi te kete standarte
Cilat jane funksionet kryesore te Gjykates se Drejtesise se UE-se? =Funksionet kryesore te Gjykates Drejtesise jane:
1-qe te siguroj se .a po interpretohet dhe zbatohet ne menyr unike e Drejta e UE-se ne te gjitha shtetet anetare,
2-zgjidhja e disa qeshtjeve ne procedure per shkelje te detyrimeve qe rrjedhin nga traktatet, 3-procedura per mosveprim nga ana e organeve te UE-se,
4-procedura per anulimin e nje vendimi.
Cka nënkupton liria e qarkullimit te kapitalit si njera nder lirite themelore te Tregut te brendshem te UE-se?
=Liria e Qarkullimit te kapitalit nenkupton qe tranksansionet financiare te kryhen ne kuader te UE-se pa ndonje problem, pastaj investimet direkte, aprovimin e kredive, garancat per te drejten e prones se paluajtshme, investimet te letrave me vlere etj., do te thote se behet fjale per kapital ne para dhe ne prone. Te drejtat e shtetasve,jane nje nga parimet esenciale te Kartes se te Drejtave themelore te UE-se, përmendni disa nga keto te drejta qe shtetasit i gezojne?
=1.e drejta per te zgjedhur dhe e drejta per tu zgjedhur ne parlamentin evropian, 2. e drejta per te zgjedhur dhe e drejta per tu zgjedhur ne zgjedhjet vendore, 3.e drejta e miradministrimit
Cka nënkupton roli supranacional i Institucioneve te UE-se?
=Me supranacinalitet kuptojme te drejten e nje organizate internacionale (UE-ja) qe ne mrnyre te pavarur nga vullneti I shteteve anetare ne lemije te caktuar ne baze te kompetencave perkatese te nxjer norma juridike te detyrueshem per shtetet anetare. Organet e UE-se qe kan karakter supranacinal jane :Parlamenti Evropian ,Komisioni Evropian,Gjykata Evropiane e Drejtësisë dhe Gjykata e Auditorëve. Rasti I pare ishte rasti “VAN GEND EN LOSS”
Cili ishte qellimi i miratimit te Traktatit Kushtetues?
=Qellimi i miratimit te traktit kushtetues ishte : afrimi i qytatrve europian sa me afer institucioneve evropiane, zhvillimi i UE si nje faktor stabilizues ne rendin boteror , qe politika europiane te organizohet ne nje strukture unike , krijimi i nje kushtetue unike per te gjitha shtetet antare te UE , berja e nje rendi kushtetues evropian.
Cilat jane lirite themelore te Tregut te Brendshem te UE-se?
=1. lëvizja e lirë e mallrave,
2. lëvizja e lirë e kapitalit,
3. lëvizja e lirë e shërbimeve ,
4. lëvizja e lirë e fuqisë punëtore
Cili eshte dallimi ne mes te rekomandimeve dhe udhëzimeve?
Dallimi esencial i tyre eshte se udhëzimi ka karakter detyrues per shtetin te cilit i adresohet ndersa rekomandimet nuk e kane kete efekt por paraqiten ne forme te nje propozimi.
Nga cili organ i BE-se emerohen komisioneret,sa eshte numri i tyre dhe fare interesash perfaqesojne ate me faktin e te qenurit anetare te Komisionit Evropian?
=Keshilli i BE-se i propozon Parlamentit Evropian me shumic te kualifikuar votash nje kandidat per postin e Presidentit te Komisionit duke marr parasysh rezultatin e zgjedhjeve per parlamentin evropian. Pra parimisht Keshilli i BE-se propozon nje kandidat nga mesi i shumices parlamentare. Parlamenti Evropian zgjedh kandidatin e propozuar me shumic te votave. Nese kandidati nuk zgjidhet nga Parlamenti Evropian ateher Keshilli i BE-se me shumic te cotave e propozon brenda afatit njemujor nje kandidat tjeter.
Komisioni evropian perbehet nga 27 komisioner(cdo shtet antar ka 1 komisioner).
Komisioneret perfaqsojn dhe mbrojne intereset e perbashketa te bashkesis evropiane dhe kan nje vend te posaqem ne menagjimin e aktiviteteve te integrimit evropian.
Cila eshte procedura e votimit ne Keshillin Evropian?
=Vendimmarrja ne Keshill esht e definuar ne menyra te ndryshme varesisht nga fushelemia lidhur me te cilen ka te bej vendimi. Vendimmarrja behet nepermjet te votimit: me shumice te votash, me shumice te kualifikuar votash dhe ne menyr unanime..
Bashkevendosja si procedure e nxjerrjes se vendimeve brenda UE-se shfrytëzohet per keto raste: =Kjo procedurë zbatohet gjatë miratimit të vendimit për:
1. rasteve të diskriminimit 2. lirisë së lëvizjes 3. të drejtës së banimit 4. tregut të përbashkët 5. mjedisin jetësor.
Cka nënkuptoni me kriterin juridik te Kopenhages?
=Me kriterin juridik te Konpenhages nenkuptojme kriterin te cilin duhet ta plotsoj nje shtet i cili kerkon te behet anetar i BE-se, kriter i cili kerkon harmonizimin e legjislacionit kombetar me ate te UE-se.
Miratimi i tersishem i "acquis communautaire" (legjislacioni primar dhe sekondarë, aktvendimet e Gjykates Evropiane te Drejtesisë, deklaratave dhe rozulutave te BE-së, masave qe merren mbi politiken e perbashket te jashtme dhe te siguris, masat mbi drejtesinë dhe punet e brendshme, marrveshjet nderkombetare qe ka lidhur BE-ja, si dhe marrveshjet e lidhura ndermjet shteteve anetare ne fushen e veprimit te BE-së). Cfare te drejtash themelore përcakton Karta e te Drejtave Themelore te UE-se?
=Karta e te drejtave themelore te UE-se percakton keto te drejta: Dinjiteti njerëzor, E drejta e jetës, E drejta për integritetin e njeriut, Ndalimi i torturës dhe i trajtimit apo dënimit ç’njerëzor ose degradues, Ndalimi i skllavërisë dhe punës së detyruar, E drejta e tubimit dhe e bashkimit, E drejta për liri dhe siguri, E drejta për arsimim, E drejta e pronës,
E drejta për të kërkuar strehim,Liria për artin dhe shkencën etj Cka nënkupton me Dialogun e procesit te Stabilizim Asocimit?
=Procesi i Stabilizim-Asociimit (SAP), i miratuar dhe vënë në fuqi më 1999, është korniza e politikave të Bashkimit Europian për Ballkanin Perëndimor, në kuadër të së cilës zhvillohet procesi i integrimit të këtyre shteteve në BE deri në anëtarësimin e tyre të plotë. Ky proces ka tri qëllime strategjike: 1.-Stabilizimin dhe tranzicionin drejt një ekonomie të lirë dhe konkurrente të tregut. 2.-Promovimin e bashkëpunimit rajonal. 3.-Perspektivën Evropiane.
Përmes këtij procesi BE i ndihmon dhe i shërben si udhërrëfyes secilit vend në procesin e zhvillimit të tyre, në mënyrë që kur të bëhen anëtarë të plotë të jenë në gjendje të vënë në jetë standardet europiane, duke i mundësuar secilit që të jetë në gjendje të luajë rolin e tij si anëtar me të drejta dhe obligime të plota. Cilat jane aktet juridike qe rradhiten ne te drejten dytesore apo qe nxirren nga institucionet te UE-se?
=Aktet juridike qe rradhiten ne te drejten dytesore jane: Rregulloret,
Direktivat, Vendimet, Rekomandimet, Deklarimet,
Udhezimet, aktet tjera juridike.
Cka nënkupton parimi i Subsidaritetit?
=Parimi i subsidiaritetit per te drejten evropiane ka ne rradhe te pare funksionin e kufizimit te kompetences. Ne baze te Parimit te subsidiaritetit BE-ja ushtron pushtetin legjislativ vetem ateher kur shtetet anetare nuk jane ne gjendje qe nje fushelemi te caktuar ta rregullojn ne menyr te mjaftueshme dhe njekohesisht kur kjo qeshtje mundet te rregullohet me mire nga BE-ja.
Permendni kriteret formale, qe nje shtet duhet te plotësoj per t’u anetarsuar ne UE (shpjegoni njeren prej tyre me hollësisht)
=Kriteret formale te cilat duhet ti plotsoj nje shtet ne rast anetarsimi ne UE jane: Kriteret ekonomike, politike, juridike, legjislative. Kriteri politik i Konpenhages paraqet rregullat te cilat duhet ti plotsoj nje shtet me rastin e shprehjes se deshires per anetarsim ne UE. Ky kriter i parasheh keto kushte: Ekzistimin e Demokracise, Sundimin e ligjit (shtetin e se drejtes), respektimin e te drejtave te njeriut, respektimin dhe mbrojtjen e minoriteteve.
Shpjegoni dallimin ndermjet vendimeve dhe direktivave te UE-se?
=Direktivat i detyrojne vetem ato shtete anetare ne te cilat jane te adresuara dhe vetem ne ate mase sa esht qellimi i tyre. Vendimet jane akte juridike te cilat jane te detyrueshme per te gjith ata adresat ne te cilat jane te adresuara ato. Vendimet jane te detyrueshme ne te gjitha elementet e tyre.
Ndryshe nga direktivat adresat te vendimeve mund te jene si shtetet anetare ashtu edhe personat fizik dhe juridik. Gjithashtu dallon nga deriktivat per ate se jane te detyrueshem ne te gjitha elementet e veta, derisa direktivat jane te detyrueshem vetem lidhur me qellimin qe duhet te realizoj adresati.
Cka nënkupton liria e qarkullimit te mallrave?
=Liria e qarkullimit te mallrave nenkupton levizjen e lire te mallrave brenda UE-se duke i trajtuar njejte te gjitha mallrat brenda UE-se, duke i definuar me prejardhje gjeografike mallrat, duke i percaktuar standardet dhe shenjat e mallrave te UE-se.
Permendni te pakten 5 (pese) liri fundamentale te cilat i garanton Karta e te Drejtave Themelore te UE-se (nenet 6-19 te Kartes)?
=Pes Lirit nga nenet 6-19 te Kartes jane te kapitullit 2 te lirive: - E drejta ne liri dhe siguri (neni 6),
- Kujdesi per jeten private dhe familjare (neni 7), - Mbrojtja e te dhenave personale (neni 8),
- E drejta per tu martuar dhe per te krijuar familje (neni 9), - Liria e mendimit ndergjegjes dhe fese(neni 10).
Cilat jane kompetencat themelore te Keshillit Evropian dhe nga cili nivel i perfaqesuesve te shteteve anetare perbehet?
=Roli i Keshillit Evropian esht qe te gjej nje konsensus lidhur me qeshtjet madhore per te cilat shpesh ne nivelin ministror nuk esht gjetur ndonje kompromis
Kompetencat themelore te Keshillit Evropian jane: -te zgjedh Presidentin e Keshillit Evropian,
-i propozon Parlamentit Evropian nje kandidat per tu zgjedhur President i Komisionit, -emeron Perfaqesuenin e Larte te Bashkimit Evropian per siguri dhe politike te jashtme.
Keshilli Evropian perbeht nga shefat e shteteve dhe te qeverive te shteteve anetare, Presidenti i Keshillit evropian, Presidenti i Komisionit, Perfaqesuesi i larte i BE-se per politik te jashtme dhe te sigurise.
Cka nënkupton bashkëpunimi si procedure legjislative ne kuadër te BE-se dhe per cilat raste zbatohet?
=Bashkpunimi: Eshte procedure legjistlative I cili ka rol qendror ne sistemin e miratimit te vendimeve ne BE. Komisioni e ben propozimin, keshilli I ministrave dhe parlamenti diskutojne dhe madje mund te parashikojn nje ndryshim te propozimit dhe se fundi vendimi miret bashkarisht nga keshilli dhe parlamenti. Zbatohet ne keto raste: raste te diskriminimit, punesimin dhe aftesimin professional, lirise se levizjes se punetorve, mbrojtjen e shendetit te njeriut, te drejten e banimit, punen hulumtuese-shkencor, tregun e perbashket mjedisin jetesore etj.
Cilat jane burimet primare te se Drejtes se UE-se dhe pse konsiderohen si te tilla?
=Burimet primare te se drejtes se UE-se jane te gjitha normat juridike te traktateve themeltare te UE-se, pra burim primar esht Traktati themeltare dhe po ashtu edhe Rregullorja konsiderohet si burim primar i se Drejtes se UE-se ngase esht i vetmi burim pas Traktatit themeltar qe ka fuqin me te larte obligative juridike. Konsiderohen si te ngase kane karakter detyrues per te gjithe anetaret e saj dhe vlen ne te gjitha vendet anetare te cilave ju adresohet.
Cka nënkupton parimi i Propocionalitetit?
=Parimimi i Proporcanitetit e kufizon ushtrimin e pushtetit legjislativ te BE-se sipas kuptimitte parimit te shtetit ligjor. Qka do te thot se veprimi i BE-se lidhur me ushtrimin e pushtetit legjislativ i nenshtrohet edhe nenkriterve si: pershtatshmeris, nevojshmeris dhe mjaftueshmeris. Nga kjo rrjedh se ushtrimi i pushtetit legjislativ nga BE-ja duhet te jete i pershtatshem, i nevojshem dhe i mjaftueshem per rregullimin e nje fushelemie te caktuar.
Cka paraqet kapaciteti absorbues si kriter joformal per anetaresim ne UE?
=Keshilli evropian ne samitin e vitit 2006 per kapacitetin absorbues te UE-se qartesoj se:se pari duhet te rifomulohet gjuha e kopenhages te vititi 1993 dhe ne vend te emrit kapacitet absorbues duhet te perdoret emertimi kapacitet intergrues. Ne presidencen finladeze ne gjysmen e dyte te vitit 2006 kishte percaktuar se kapaciteti intergrues esht ma shum kriter I mbrendshem per vete UE sesa kriter I jashtem qe kishte te bente me shtetet aspirante.
Cilat jane funksionet kryesore te Bankes Qendrore Evropiane? =Funksionet kryesore te Bankes Qendrore Evropiane jane:
-Formulimi dhe zbatimi i politikes monetare per Eurozonen, - Emerimi i kartemonedhave euro,
-Mbeshtetja per funksionimin e duhur te sistemit te pagesave. Funksionet tjera
jane: Te mbikqyr zhvillimet ne sektorin bankar dhe financiar, jane:
Te mbledh informacionin e nevojshem statistikor nga autoritetet kombtare,
--Te perkrahe shkembimin e informacionit midis sistemit evropian te Bankave Qendroree dhe autoriteteve mbikqyrese te qdo vendi.
Cfare lloje te kufizimeve ishin shfaqur fillimisht ne lirine e lëvizjes se mallrave dhe qfare kufizimesh shfaqen tani?
=Fillimisht jane shfaqur kufizime sasiore dhe ne fazat e mevonshme kufizime cilesore.
Llojet e kufizimeve qe ishin shfaqur ma heret kane qene te karakterit sasior qe do te thote qe nuk esht lejuar futja e pa kontrolluar te mallrave ne vend,ndersa sot esht lloji i kufizimeve cilesore qe do te thote malli mund te kufizohet atehere kur ai mall nuk i ploteson kriteret apo standardet evropiane per futjen e saj ne tregun evropian .
A eshte pengese formale Karta e te Drejtave Themelore te BE-se qe nje ceshtje te dergohet ne Gjykaten Evropiane per te Drejtat e Njeriut (nese po pse? nese jo pse?)
=Nese nje qeshtje dergohet ne Gjykaten Evropiane per te Drejtat e Njeriut, Karta nuk paraqitet penges pasiqe edhe vet ne Preambule te Kartes theksohet se, ne Karten e te Drejtave Themelore te BE-se behet permbledhja e te drejtave dhe lirive themelore prej traditave kushtetuese dhe detyrimeve qe jane te perbashketa per shtetet anetare nga Konventa Evropiane per te Drejtat e Njeriut dhe per kete shkak nuk esht penges.
Cili ka qene qellimi i miratimit te Traktatit Kushtetues?
=Qellimi i miratimit te Traktatit Kushtetues ishte sjellja e qytetarve evropiane me afer institucioneve evropiane, organizimi i politikes evropiane nen nje strukture unike sidomos pas zgjerimit te saj, dhe zhvillimi i UE-se nen nje faktor stabilizues dhe ne nje model te rendit te ri boteror.
Cka nënkupton roli i supranacional i institucioneve te UE-se?
=Me supranacinalitet kuptojme te drejten e njeorganizate internacionale (UE-ja) qe ne menyre te pavarur nga vullneti I shteteve anetare ne lemije te caktuar ne baze te kompetencave perkatese te nxjer norma juridike te detyrueshem per shtetet anetare. Organet e UE-se qe kan karakter supranacinal jane: Parlamenti Evropian ,Komisioni Evropian, Gjykata Evropiane e Drejtësisë dhe Gjykata e Auditorëve. Rasti I pare ishte rasti “VAN GEND EN LOSS”
Pelqimi si procedure e njerrjes se vendimeve brenda UE-seshfrytëzohet per keto raste:
=Procedura e pëlqimit ishte sjellë me AUE- në dhe sipas saj Këshilli duhet të sigurojë pëlqimin e Parlamentit Evropian përpara se të miratohen akte të caktuara , të cilat kanë të bëjnë së
me pranimin e anëtarëve të rinj dhe lidhjen e marrëveshjeve për asociim. Kategoria e marrëveshjeve ndaj të cilave zbatohet ajo u rrit dukshëm me zgjerimin e BE-së dhe tani zbatohet në shumë marrëveshje ndërkombëtare si dhe në: 1. detyrat e posaçme të Bankës Qëndrore Evropiane, 2. ndryshimet në Statutin e sistemit Evropian të Bankave Qëndore , 3. fondeve strukturore dhe të kohezionit, 4. procedurës së vetme zgjedhore për Parlamentin Evropian, 5. qasjes së shtetve të reja nëtare, 6. votimit të Kryetarit dhe të anëtarëve tjerë të Komisionit.
Cka nënkupton me “ Efektin Direkt ” te se drejtes se BE-se?
=Me “Efektin Direkt“ te se drejtes se BE-se nenkuptojm veprimin e dpd te normave te UE-se ne shtetet anetare te UE-se te cilat jane te obligueshme dhe te zbatueshme menjeher pas hyrjes ne fuqi.
Efekti direkt:Paraqitet si doctrine e re e se drejtes supranacionale evropiane,u ngrit ne baze te praktikes gjyqesore te gjykates se drejtesise. Kjo obligon te gjitha palet nenshkruese te traktatit te Romes qe te respekton dhe zbatoj ne teritorin e tyre edhe qoftë kur vendimi gjyqësor është kundër shtetit ku,posaqerisht nenin 12 te tij.rasti tipik ishte kompania holandeze ,,Van Gennd en Loos
Cilat jane risite qe ka sjelle Traktati i Lisbones?
=Ndryshimet me te rendesishme qe kane dalur nga reformae Lisbones jane: 1-Shuarja e sistemit te tri shtyllave te BE-se,
2-BE-ja si trashgimtar i Bashkesise Evropiane, 3-Posti i Presidentit te Keshillit Evropian,
4- Perforcimi i kompetencave te Parlamentit Evropian, 5-Perforcimi i iniciatives qytetare ne vendimmarrje, 6-Rregullimi i te drejtes penale.
Traktati i Lisbones ka sjell shum risi dhe ato jane: Me Traktatin e Lisbones UE-ja esht bere nje entitet unik e jo si me pare strukture tri shtylleshe, Per te paren here me Traktatin e Lisbones Keshilli Evropian formalizohet si institucion, Per te paren here me Traktatin e Lisbones u formalizua juridikisht sherbimi diplomatic i UE-se, Per te paren here me Traktatin e Lisbones sistemi votues esht bere me te ashtuquajturen shumic e dyfisht (double majority).
Cilat jane funksionet kryesore te Komisionit Evropian? =Komisioni Evropian ushtron katër funksione themelore: 1.propozon aktet normative në Parlament dhe në Këshill,
2.përfaqëson Komunitetin si brenda shteteve anëtare ashtu edhe në arenën ndërkombëtare, 3.mbikqyr zbatimin e traktateve dhe siguron funksionimin e tyre ,
4.si organ ekzekutiv menaxhon dhe zbaton politikat evropiane si dhe administron buxhetin. .
Cilat jane karakteristikat e Traktateve te UE-se? =Karakterisitkat e traktatateve te UE jane se: 1-permbjan dispoziatat themeltare te BE ,
2-permbajn aktet juridike qe i percaktojn te drejtat dhe detyrimet e shteteve antare, 3-percaktojn politikat monetare dhe kompetencat e organeve te Be,
4-percaktojn parimet e UE ku p.sh parimi i proprcionaliteti eshte futur me traktatin e Mastritit , 5-percaktojn identifikimin e qytetarit europian etj.
Cilat jane dallimet esenciale ne mes te Kartes se te Drejtave Themelore te UE-se dhe Kartes Evropiane per te Drejtat dhe Lirite Themelore te Njeriut?
=Dallimi thelbesor ndermjet tyre esht se Karten e te Drejtave Themelore te UE-se e zbaton dhe interpreton Gjykata Evropiane e Drejtesise brenda shteteve anetare te BE-se ndersa Karten Evropiane per te Drejtat dhe
Lirit Themelore te Njeriut e interpreton dhe e zbaton Gjykata Evropiane per te drejtat e njeriut si institucion i veqant ne kuader te Keshillit te Evropes.
Nga cili organ i BE-se emerohen komisioneret dhe cfare interesash perfaqesojne ata me faktin e te qenurit anetare te Komisionit Evropian?
=Komisioneret zgjidhen nga presidenti i komisionit evropian i cili ne bashkpunim me shtet antare bejne zgjedhjen e komsionerve tjer dhe me pas ia dergojne parlamentit evropian perberjen e komisionit ku aty aprovohet,dmth organi i BE qe i emeron komisioneret eshte Parlamenti Europian.
Komisioneret perfaqsojn dhe mbrojne intereset e perbashketa te bashkesis evropiane dhe kan nje vend te posaqem ne menagjimin e aktiviteteve te integrimit evropian.Komisioni evropian perbehet nga 27 komisioner(cdo shtet antar ka 1 komisioner).
Permend karakteristikat e direktivave te UE-se?
=Janë akte individuale juridike të cilat janë të obligushme vetëm për sa i përket qëllimeve dhe rezultateve që duhet të arrihen , ndërsa forma dhe mjetet përmes të cilave do realizohet kjo u është lënë në dorë
autoriteteve kompetente të shteteve të cilave iu është adresuar.
Dmth direktivat janë të obligushme për nga rezultati që duhet të arrihet dhe obligojnë vetëm shtetet anëtare por jo individët , për aq kohë sa ato nuk janë implementuar në legjislacionin nacional.
Cilat jane dallimet esenciale ne mes te Kartes se te Drejtave Themelore te BE-se dhe Kartes Evropiane per te Drejtat dhe Lirite Themelore te Njeriut?
=Dallimi thelbesor ndermjet tyre esht se Karten e te Drejtave Themelore te UE-se e zbaton dhe interpreton Gjykata Evropiane e Drejtesise brenda shteteve anetare te BE-se
ndersa Karten Evropiane per te Drejtat dhe Lirit Themelore te Njeriut e interpreton dhe e zbaton Gjykata Evropiane per te drejtat e njeriut si institucion i veqant ne kuader te Keshillit te Evropes.
Cka nenkuptojme me shumice te kualifikuar te marrjes se vendimeve ne Keshillin e Ministrave te UE-se?
=Me shumicen e kualifikur nenkuptojme ate menyre te marejes se vendimeve, ku fuqia votuese e shteteve tek votimi me shumicë të kualifikuar është e pabarabartë pasi shtetet janë të kualifikuara sipas numrit të popullsisë e jo sipas fuqisë ekonomike.
Bashkepunimi si procedure e nxjerrjes se vendimeve brenda UE-se shfrytëzohet per keto raste: =Zbatohet ne keto raste: raste te diskriminimit, punesimin dhe aftesimin professional, lirise se levizjes se punetorve, mbrojtjen e shendetit te njeriut, te drejten e banimit, punen hulumtuese-shkencor, tregun e perbashket mjedisin jetesore etj.
Cka nënkuptoni me kriterin ekonomik te Kopenhages?
=Me kriterin ekonomik te Kopenhages nenkuptojme rregullat qe shteti duhet ti plotsoj nese deshiron te bashkohet me BE-ne, dhe kto kritere ekonomike te Kopenhages jane:
1-Qe shteti te ket nje ekonomi funksionale te tregut, 2-Te kete kursin e kembimit valuator, 3-Perballimi i presionit te konkurrences brenda BE-se.
Cfare te drejtash themelore përcakton Karta e te Drejtave Themelore te UE-se?
=Karta e te Drejtave themelore te UE-se percakton keto te drejta themelore: dinjiteti i njeriut,lirit, barazia, solidariteti, te drejtat civile dhe drejtesia. Nga kapitulli 1 do ishin keto te drejta: dinjiteti i njeriut,e drejta e integritetit, ndalimi i tortures dhe trajtimit qnjerzor ose degradues, ndalimi i skllaveris dhe punes se dhunshme.
Cka nënkupton me Planin e Veprimit per Partneritet Evropian?
=Me Planin e Veprimit per Partneritet nenkuptojm dokumenin kryesor afatmesem planifikues te Qeveris se Kosoves e cila per qellim ka percaktimin e veprimeve te nevojshme per zbatimin e agjenfes Evropiane dhe progresin ne procesin e Integrimit te Kosoves ne BE, ne pajtim me prioritetet e identifikuara nga
Partneriteti Evropian.
Rregullorja si akt juridik qe nxirret nga institucionet e UE-se ka keto karakteristika :
=b. Ka fuqi juridike te njejte me ate te ligjeve te vendeve anetare, esht burim sekondar i te drejtes se UE-se nxirret nga institucionet e UE-se dhe ka efekt te pergjithshem.
Procedurat e vendimmarrjes ne kuadër te UE-se realizohen pa pjesëmarrjen e institucionit te UE-s ne vijim: =b. Gjykates se Drejtesise se UE-se.
Traktati i Lisbones ne mesin e institucioneve themelore te BE-se ka renditur (rrethoni pergjigjen e sakte)
=a.Bashkesine Ekonomike Evropiane
Perfaqesimi aktual i Republikes se Kosoves ne Procesin e Stabilizim Asocimit realizohet permes: =c. Dialogut te Procesit te Stabilizim Asocimit
Cili nga parimet e mëposhtme bene pjese ne parimet e veçanta te se Drejtes se UE-se? =b. Parimi i Proporcionalitetit., Parimi i Subsidiaritetit., Parimi i mosdiskriminimit. Karakteristika te perbashketa ne mes Rregulloreve dhe Traktateve te UE-se jane =b. Kane efekt juridik te drejtperdrejt dhe te pergjithshem.
Rregullorja si akt juridik qe nxirret nga institucionet e BE-se ka keto karakteristika:
=c. Ka efekt juridik te pergjithshem, eshte akt i institucioneve te BE-se me efekt te drejtpërdrejt dhe bene pjese ne te drejten institucionale te BE-se
Roli kryesor ne mbikëqyrjen perkatesisht mbrojtjen e Traktateve te UE-se i takon institucionit ne vijim.
=d. Komisioni Evropian
Njeri nder parimet e mëposhtme bene pjese ne parimet e veçanta te se Drejtes se UE-se (rrethoni pergjigjen e sakte)
=a. Parimi i Propocionalitetit
Cila nga institucionet ne vijim nuk merr pjese ne asnjeren nga procedurat e vendimmarrjes ne kuadër te UE-se
=b. Gjykata e se Drejtesise se UE-se
Njeri nder parimet e mëposhtme bene pjese ne parimet e veçanta te se Drejtes se UE-se =d. Parimi i Propocionalitetit
Bashkepunimi si procedure e Vendimmarrjes ne kuadër te BE-se realizohet nga: =d. Komisioni Evropian, Keshilli i Ministrave te BE-se dhe Parlamenti Evropian Direktivat mund te kene efekt te drejteperdrejte atehere kur:
=b. Nga ana e shteteve qe u adresohen nuk permbushen brenda afatit ta parapare
