ﺄﺗ
ﺮﯿﺛ
ﺎﻘﺗرارد مﻮﻠﺑ يزﺎﺳﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ لﺪﻣ
ي
ﺶﻧاد ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻬﺗرﺎﻬﻣ
مﺮﻬﺟ نﺎﺘﺳﺮﯿﺑد مﻮﺳ ﻪﯾﺎﭘ ﺮﺘﺧد نازﻮﻣآ
نﺎﯿﯾاﺮﺤﺻ ﻢﯾﺮﻣ 1، ﯽﺤﻠﺻ زﺎﻨﻬﻣ 2
، ﯽﻧﺎﻘﺣ ﺪﯿﻤﺣ 3
هﺪﯿﮑﭼ
لﺪﻣ ﺖﺷاﺪﻬﺑ شزﻮﻣآ يﺎﻫ ﯽﺑﻮﭼرﺎﭼ
ياﺮﺑ ،ﯽﺣاﺮﻃ اﺮﺟا
و ﯽﺑﺎﯿﺷزرا ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ
يﺎﻫ
اﺮﺟا ﯽﺷزﻮﻣآ نﺎﮔﺪﻨﻫد شزﻮﻣآ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ
ﺖﻣﻼﺳ ﺪﻨﻨﮐ ﯽﻣ ﻢﻫاﺮﻓ .
ﻦﯾا ﯽﻠﺻا فﺪﻫ
ﺄﺗ ﯽﺳرﺮﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﺑ ﺮﯿﺛ
يﺎﻘﺗرا رد مﻮﻠﺑ لﺪﻣ يﺮﯿﮔرﺎﮐ ﻪﯾﺎﭘ ناﺮﺘﺧد ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻬﺗرﺎﻬﻣ
ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ نﺎﺘﺳﺮﯿﺑد مﻮﺳ .
ﻞﻣﺎﺷ ﻪﮐ يرﺎﻣآ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻦﯿﺑ زا ،ﯽﺠﻨﺳزﺎﯿﻧ ﻪﻠﺣﺮﻣ رد اﺪﺘﺑا
نازﻮﻣآ ﺶﻧاد ﯽﻣﺎﻤﺗ ﺎﺑ ﻦﯾﺪﻟاو ،نﺎﺘﺳﺮﯿﺑد مﻮﺳ ﺮﺘﺧد
و ناﺮﯿﺑد ،ﻻﺎﺑ ﻪﺑ ﻢﻠﭙﯾد كرﺪﻣ
ﺎﻬﻧآ ناروﺎﺸﻣ داﺪﻌﺗ ،دﻮﺑ
200 ﻪﺷﻮﺧ شور ﻪﺑ ﺮﻔﻧ ﺪﻧﺪﯾدﺮﮔ بﺎﺨﺘﻧا يا ﻪﻠﺣﺮﻣ ﺪﻨﭼ يا
.
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﮏﯾ رد ﺲﭙﺳ ي
ﯽﺑﺮﺠﺗ ﻪﻤﯿﻧ هوﺮﮔ ود
45 يﺮﻔﻧ ناﺮﺘﺧد ﻦﯿﺑ زا ﻪﻠﺧاﺪﻣ و لﺮﺘﻨﮐ
ﺪﻧﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا نﺎﺘﺳﺮﯿﺑد مﻮﺳ .
يروآدﺮﮔ يﺎﻫراﺰﺑا هداد
،ﺎﻫ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ّﻘﺤﻣ يﺎﻫ
ﻪﺘﺧﺎﺳ ﻖ
و دﺮﮑﻠﻤﻋ ،شﺮﮕﻧ ،ﯽﻫﺎﮔآ يﺎﻫ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ و قﻮﻓ ﺐﻃﺎﺨﻣ هوﺮﮔ ﻪﺳ هﮋﯾو ﯽﺠﻨﺳزﺎﯿﻧ راد ﺖﯾﻮﻟوا ترﺎﻬﻣ ﻪﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺖﯾﺎﻤﺣ )
ﻢﯿﻤﺼﺗ و ناﺮﮕﯾد ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا ،ﯽﻫﺎﮔآدﻮﺧ
يﺮﯿﮔ ( ﺪﻧدﻮﺑ . ترﺎﻬﻣ شزﻮﻣآ ترﻮﺼﺑ ﻪﻠﺧاﺪﻣ ،ﺪﯾﻼﺳا ﺶﯾﺎﻤﻧ ،ﯽﻧاﺮﻨﺨﺳ ﺐﻟﺎﻗ رد ﺎﻫ
ﺶﻧاد ياﺮﺑ ﻪﺴﻠﺟ ﺖﺸﻫ ﯽﻃ ،ﺶﻘﻧ يﺎﻔﯾا و ﯽﻫوﺮﮔ ﺚﺤﺑ ﮏﯾ و درﻮﻣ هوﺮﮔ نازﻮﻣآ
ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺎﻬﻧآ ناﺮﯿﺑد و ﻦﯾﺪﻟاو ياﺮﺑ ﯽﻧاﺮﻨﺨﺳ ﻪﺴﻠﺟ .
ﯽﻧدﻮﻣزآ ،ﻪﻠﺧاﺪﻣ زا ﺲﭘ هﺎﻣ ﮏﯾ
ًادﺪﺠﻣ ﺎﻫ ﺪﻧﺪﺷ ﯽﺑﺎﯾزرا
. ﯽﻫﺎﮔآ تاﺮﻤﻧ فﻼﺘﺧا ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ )
03 /0
P=
(، شﺮﮕﻧ
) 04 /0
P=
(، دﺮﮑﻠﻤﻋ ) 03 /0
P=
( ﯽﻄﯿﺤﻣ ﺖﯾﺎﻤﺣ ﻢﺘﺴﯿﺳ و )
002 /0
P=
( ﻪﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ
ﻮﻣ هوﺮﮔ رد رﻮﮐﺬﻣ ترﺎﻬﻣ دﻮﺑ راد ﯽﻨﻌﻣ يرﺎﻣآ ﺮﻈﻧ زا ﺪﻫﺎﺷ و در
. يﺮﯿﮔرﺎﮐ ﻪﺑ لﺪﻣ
ﺆﻣ ﻦﺘﺷاد ﺎﺑ مﻮﻠﺑ يزﺎﺳﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ ﻂﯿﺤﻣ ،هداﻮﻧﺎﺧرد ﯽﺘﯾﺎﻤﺣ ﻢﺘﺴﯿﺳ ﺖﯾﻮﻘﺗ نﻮﭼ يا ﻪﻔﻟ
ﺎﻘﺗرا رد ﺪﻧاﻮﺗ ﯽﻣ ،نازﻮﻣآ ﺶﻧاد ﻪﺑ شزﻮﻣآ رﺎﻨﮐ رد ،ﻪﻌﻣﺎﺟ و ﻪﺳرﺪﻣ ي
يﺎﻫ ترﺎﻬﻣ
،ﯽﮔﺪﻧز ﺆﻣ ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺛ .
ﺪﯿﻠﮐ نﺎﮔژاو : ،مﻮﻠﺑ لﺪﻣ ،ﻪﺒﻧﺎﺟ ﻪﻤﻫ ﺖﯾﺎﻤﺣ ،يزﺎﺳﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ ،ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻬﺗرﺎﻬﻣ
ﯽﺠﻨﺳزﺎﯿﻧ
ﺖﻣﻼﺳ و ﺶﻫوﮋﭘ ﯽﺼﺼﺨﺗ ﻪﻠﺠﻣ
دﺎﺑﺎﻨﮔ ﺖﻣﻼﺳ يﺎﻘﺗرا و ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا ﻪﻌﺳﻮﺗ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﺰﮐﺮﻣ
هرود ي 2، هرﺎﻤﺷ ي 1، نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ و رﺎﻬﺑ 1391
ﯽﺸﻫوﮋﭘ ﻞﯿﺻا ﻪﻟﺎﻘﻣ
1. هﺪﻨﺴﯾﻮﻧ ﺆﺴﻣ لو : ،ﺖﺷاﺪﻬﺑ شزﻮﻣآ ﺪﺷرا سﺎﻨﺷرﺎﮐ
و ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ،تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ هروﺎﺸﻣ ﺰﮐﺮﻣ سﺎﻨﺷرﺎﮐ مﺮﻬﺟ ﯽﻧﺎﻣرد ﯽﺘﺷاﺪﻬﺑ تﺎﻣﺪﺧ
ﯽﻧﺎﺸﻧ : مﺮﻬﺟ -ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد –
هروﺎﺸﻣ ﺰﮐﺮﻣ
تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ - ﯽﺘﺴﭘﺪﮐ : 7413674817
ﻦﻔﻠﺗ : 09179910778
ﯽﮑﯿﻧوﺮﺘﮑﻟا ﺖﺴﭘ :
sahraianm@yahoo.com
2. ﺪﻬﺑ شزﻮﻣآ ﯽﺼﺼﺨﺗ يﺮﺘﮐد هوﺮﮔ رﺎﯾدﺎﺘﺳا ،ﺖﺷا
مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﺖﺷاﺪﻬﺑ هﺪﮑﺸﻧاد ،ﺖﺷاﺪﻬﺑ شزﻮﻣآ ناﺮﻬﺗ ﯽﻧﺎﻣرد ﯽﺘﺷاﺪﻬﺑ تﺎﻣﺪﺧ و ﯽﮑﺷﺰﭘ
3. ﯽﺑﺮﻣ ،ﺖﺷاﺪﻬﺑ هﺪﮑﺸﻧاد ،ﯽﺘﺴﯾز رﺎﻣآ هوﺮﮔ هﺎﮕﺸﻧاد
ناﺮﻬﺗ ﯽﻧﺎﻣرد ﯽﺘﺷاﺪﻬﺑ تﺎﻣﺪﺧ و ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ ﺖﻓﺎﯾرد : 12 / 11 / 89
ﯽﯾﺎﻬﻧ حﻼﺻا :
25 / 10 / 90
شﺮﯾﺬﭘ : 1/ 11 / 90
ﻪﻣﺪﻘﻣ ﺖﺷاﺪﻬﺑ ﻧاور ﯽ ﺖﺤﺗ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﻘﺘﺴﻣ ﯿ ﻢ ـﻧاور ﺖـﺷاﺪﻬﺑ ﯽ دﺮـﻓ ﺎﻀﻋا دﺮﻓ ي ﺖﺳا نآ . ﺮﮔا دﺮﻓ ي ﺘﻋا رﺎﺘﻓﺮﮔ ﯿ ،دﺎ دﺮـﻓ تﻼﮑﺸﻣ ي ، ﻠﻐﺷ ﯽ ﮔداﻮﻧﺎﺧ ، ﯽ ﺼﺤﺗ ، ﯿﻠ ﯽ و ا ﺪﻨﻧﺎﻣ ﯾ ﻦ ﺎﻫ رﻮـﻃ ﻪـﺑ دﻮـﺷ ي
ﻪـﮐ
ﻧاور ﺖﻣﻼﺳ ﯽ
ﺑ هﺮﻃﺎﺨﻣ ﻪﺑ وا ﯿ
ﺪﺘﻔ ـﻧاور ﺖـﺷاﺪﻬﺑ ﺢﻄـﺳ ، ﯽ
ﻞـﮐ
ﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﯽ
ﯾ ﺪﺑﺎ . اﺬﻟ ﻧﺎﻣرد ماﺪﻗا ﻪﻧﻮﮔﺮﻫ ﯽ ﺑ اﺮ ي اﯾ ﻦ ،داﺮـﻓا
ﻣ ﮏﻤﮐ دﺮﻓ دﻮﺒﻬﺑ ﻪﺑ ﻢﻫ ﯿ
ﺪﻨﮑ ـﻧاور ﺖﻣﻼﺳ ﻢﻫ و ﯽ
رد ار ﻪـﻌﻣﺎﺟ
ﻣ ﺮﺑ ﯽ ﮔ ﯿ دﺮ ] 1 [. ﺎﻬﺗرﺎﻬﻣ ي ﮔﺪﻧز ﯽ ا ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ﻪﺑ ي ﺎﻧاﻮﺗ زا ﯽﯾ ﺎـﻫ ي ﻪـﺘﻔﮔ داﺮـﻓا ﻣ ﯽ ﻮﺷ ﻧ ﻣز ﻪﮐ ﺪ ﯿﻨ ﻪ رﺎﮔزﺎﺳ ي و و ﺖﺒﺜﻣ رﺎﺘﻓر ﻔﻣ
ﯿ ﺪ ﻢﻫاﺮـﻓ ار ﺎﻬﻧآ
هدروآ ، ـﻣ ﮏﻤﮐ دﺮﻓ ﻪﺑ ﯽ
ـﺴﻣ ﺎـﺗ ﺪـﻨﮐ ﺆ ﻟو ﯿ ﺖ و ﺎـﻫ ﺶـﻘﻧ يﺎـﻫ ﻋﺎﻤﺘﺟا ﯽ دﻮﺧ ﺬﭙﺑ ار ﯾ دﺮ و ﻞﮑﺷ ﻪﺑ ﺮﺛﺆﻣ ي ﺪﻨﮐ ﻞﻤﻋ ] 2 [.
نﺎـﯿﻟﻮﺘﻣ ﺖﺳد رد يﻮﻗ يراﺰﺑا ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻬﺗرﺎﻬﻣ ﯽﻠﮐ رﻮﻃ ﻪﺑ رد ﻪﻌﻣﺎﺟ ﯽﻧاور ﺖﺷاﺪﻬﺑ رد نﺎـﻧاﻮﺟ يزﺎـﺳﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ ﺖﻬﺟ
دﺎـﻌﺑا ﯽﻧاور – ﺖﺳا ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا . ﻒﺴﯿﻧﻮﯾ ﺰﯿﻧ ترﺎﻬﻣ ﻪـﺑ ار ﯽﮔﺪـﻧز يﺎـﻫ
ترﻮﺻ
"
رﺎﺘﻓر ﺮﯿﯿﻐﺗﺮﺑ ﯽﻨﺘﺒﻣ دﺮﮑﯾور ﮏﯾ ﺎﯾ
ﻪﮐ رﺎﺘﻓر ﯽﻫد ﻞﮑﺷ
هزﻮﺣ ﻪﺳ نﺎﯿﻣ نزاﻮﺗ يراﺮﻗﺮﺑ ﺎﻬﺗرﺎﻬﻣ و شﺮﮕﻧ ،ﺶﻧاد
ﺮﻈﻧ ﺪﻣ ار
راﺮﻗ ﺪﻫد ﯽﻣ
"
ﺪﻨﮐ ﯽﻣ ﻒﯾﺮﻌﺗ ]
3 [ . ﺮﺑ ﻒﺴﯿﻧﻮﯾ ﻒﯾﺮﻌﺗ ﺪﻫاﻮﺷ
ي
داﺮﻓا يزﺎﺳﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ رد ﺮﮔا ﺪﻫد ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻨﺘﺒﻣ ﯽﺸﻫوﮋﭘ درﻮـﻣ ﯽـﻘﯿﻔﻠﺗ ترﻮـﺻ ﻪـﺑ ترﺎﻬﻣ و شﺮﮕﻧ ،ﺶﻧاد ﺚﺤﺑ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﯿﮕﻧ راﺮﻗ ﻪﺟﻮﺗ ﺮﻧ
ﺪ يﺎـﻫرﺎﺘﻓر ﺶﻫﺎـﮐ ﯽـﻨﻌﯾ رﺎـﻈﺘﻧا درﻮـﻣ ﻪﺠﯿﺘﻧ ،
ﺪﯾآ ﯽﻤﻧ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺮﻄﺧﺮﭘ ] 3 [ . نﺎﻣزﺎﺳ ﻧﺎﻬﺟ ﺖﺷاﺪﻬﺑ ﯽ رد لﺎﺳ 1996 ﻠـﺻا ترﺎﻬﻣ هد ، ﯽ
ار
ﺎﻬﺗرﺎﻬﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ي ﮔﺪﻧز ﯽ ﻓﺮﻌﻣ ﯽ و هدﺮﮐ رد ار ﺎﻬﻧآ هوﺮﮔ ﺞﻨﭘ 1 . ﻫﺎﮔآدﻮﺧ ،ﯽ ﻟﺪﻤﻫ ؛ﯽ 2 . طﺎﺒﺗرا ، ﻣ ﻂـﺑاور ـﯿ نﺎ دﺮـﻓ ؛ي 3 . ﻤـﺼﺗ ﯿ ﻢ ﮔﯿ ﺮ ،ي ﻪﻠﺌـﺴﻣ ﻞﺣ ؛ 4 . قﻼﺧﺮـﮑﻔﺗ ، دﺎـﻘﺘﻧاﺮﮑﻔﺗ ؛ي 5 . ندﺮﮐرﺎـﻬﻣ ﻫﯿ تﺎﻧﺎﺠ ، سﺮﺘﺳا ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ ﺖﺳا هداد راﺮﻗ
] 4 [. ﻤﻫا ﯿ ﺖ و ﺎﺳﺎﻨﺷ تروﺮﺿ ﯽﯾ
و ﺎﻬﺗرﺎﻬﻣ شزﻮﻣآ ي ﮔﺪﻧز ﯽ درﻮﻣ ﻧﯿ زﺎ هرود نازﻮﻣآ ﺶﻧاد ي
زا ﻪﻄﺳﻮﺘﻣ اﯾ
ﻦ ﻪﮐ ﺖﺳا ﺖﻬﺟ
اﯾ ﻦ ﻧاﻮﺟﻮﻧ هرود راﺮﻤﺘﺳا هرود ﯽ هدﻮﺑ ، ﺪﭘ دﻮﺟو ﯾ هﺪ ﺎﻫ ي ﻧاور ﯽ ﻈﻧ ﯿﺮ ﮔدﺮﺴﻓا ،باﺮﻄﺿا ﯽ
ﺮﮕﺷﺎﺧﺮﭘ ، ي
و رد لﻼﺘﺧا دﺮﮑﻠﻤﻋ
ﻋﺎﻤﺘﺟا ﯽ زا ، هزﻮﺣ ﻢﻬﻣ ﻞﺋﺎﺴﻣ ي ﻧاور ﺖﻣﻼﺳ ﯽ ا رد ﯾ ﻦ ﻣ هرود ﯽ ﺑ ﺷﺎ ﻨ ﺪ ] 5 [. تﻼﮑﺸﻣ ﯽﻧﺎﺠﯿﻫ رد نﺎﻧاﻮﺟﻮﻧ ﻰﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ترﻮﺼﺑ تﺎﻧﺎﺠﯿﻫ ،ﯽﻔﻨﻣ ﺪﻧور ﺪﺷر و ﻞﻣﺎﮑﺗ و ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا نﺪﺷ تﺎﻃﺎﺒﺗرا و و ﺖﻓﺮﺸﯿﭘ ﯽﻠﯿﺼﺤﺗ ﺎﻬﻧآ ار ﺖﺤﺗ ﺮﯿﺛﺄﺗ راﺮﻗ ﺪﻨﻫد . رد سودﺎﯿﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ي ،دﻮﺧ باﺮﻄﺿا مأﻮﺗ ﺎﺑ ﻰﮔدﺮﺴﻓا ار رد هرود ي ﺶﯿﭘ ﻰﻧاﻮﺟﻮﻧ 30 ﺎﺗ 75 و ﺪﺻرد رد هرود ﻰﻧاﻮﺟﻮﻧ ﻦﯿﺑ 25 ﺎﺗ 50 شراﺰﮔ ﺪﺻرد هدﺮﮐ ﺖﺳا ] 6 [. ﺶﻘﻧ شزﻮﻣآ ندﻮﻤﻧ ﺮﺗرﺎﺑﺮﭘ رد ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫ ترﺎﻬﻣ شزﻮﻣآ
يراﺮﻗﺮﺑ ﺎﺑ نازﻮﻣآ ﺶﻧاد ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا ﺖﻣﻼﺳ و ﻪﺳرﺪﻣ يﺎﻫ ﯽﺳﻼﮑﻤﻫ ﺎﺑ هﺪﻧزﺎﺳ و ﺖﺒﺜﻣ تﺎﻃﺎﺒﺗرا رد ﻪﻌﻣﺎﺟ رد نﺎﺘﺳود و ﺎﻫ
ﺖﺳا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ يدﺪﻌﺘﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ] 7 -11 [ . و ﯽﻨﯿﻣا جﺎﺣ
ﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﻧﺪﯿﺳر ﻪﺠﯿﺘﻧ ﻦﯾا ﻪﺑ دﻮﺧ ﻪﻟﺎﻘﻣ رد نارﺎﮑﻤﻫ زا هدﺎ
رﻮﻄﺑ و باﺮﻄﺿا ،سﺮﺘﺳا ناﺰﯿﻣ ناﻮﺗ ﯽﻣ ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫ ترﺎﻬﻣ داد ﺶﻫﺎﮐ ار نﺎﻧاﻮﺟﻮﻧ ﯽﻧﺎﺠﯿﻫ يﺎﻬﺸﻨﮐاو ﯽﻠﮐ ]
12 [. ﯽﺸﺨﺑﺮﺛا
رد نازﻮﻣآ ﺶﻧاد ﯽﮔدﺮﺴﻓا ﺶﻫﺎﮐ رد ﺰﯿﻧ ﻪﻠﺌﺴﻣ ﻞﺣ ترﺎﻬﻣ ﺄﺗ درﻮﻣ نارﺎﮑﻤﻫ و يزاﺮﻬﮐ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺪﯿﮐ
] 13 [ . ﻮﺗﻮﺑ ﯾ ﻦ و رد نارﺎﮑﻤﻫ لﺎﺳ 1984 ﻣ شزﻮﻣآ ﺎﻬﺗرﺎﻬ ي ﮔﺪﻧز ﯽ ﺮﺑ ار ور ي 239 ﻪﻣﻮﺣ سراﺪﻣ زﻮﻣآ ﺶﻧاد ي ﻧ ﺮﻬﺷ ﯿﻮ ﯾ كرﻮ رﺎﮐ ﻪﺑ و ﺪﻧدﺮﺑ ا ﻪﺑ ﯾ ﻦ ﺘﻧ ﯿ ﻪﺠ ﺳر ﯿ ﺪﻧﺪ ﻪﮐ 79 ﺎﻣزآ هوﺮﮔ ﺪﺻرد ﯾ
ﺶ ﺮﺘﻤﮐ
ﺪﻧا ﻪﺘﺷاد بوﺮﺸﻣ فﺮﺼﻣ هاﻮﮔ هوﺮﮔ زا ] 14 [ . ﻮﺗﻮﺑ ﯾ ﻦ و رد ﻦﯿﻟرﺎﻣ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ،نارﺎﮑﻤﻫ يا ﻪﻧﺎﮔاﺪﺟ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ
ﻪﺑ ترﺎﻬﻣ شزﻮﻣآ ﻪﮐ ﺪﻧﺪﯿﺳر ﻪﺠﯿﺘﻧ ﻦﯾا رد ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫ
يﺮﯿﮕﺸﯿﭘ
ﺶﻘﻧ رﺪﺨﻣ داﻮﻣ فﺮﺼﻣ زا ﺮﺛﺆﻣ و دراد يﺮﯿﮕﻤﺸﭼ ] 15 -16 [ .
شزﻮﻣآ يﺎﻬﺘﯿﻟﺎﻌﻓ ﺖﻣﻼﺳ ﯽﻧﺎﻣز ّﻓﻮﻣ ﻖ ﺖﺳا ﻪﮐ ﺮﺑ سﺎﺳا ﺖﯿﻌﻗاو ﺎﻫ و يﺎﻫزﺎﯿﻧ هﺪﺷ اﺮﺟا و ﻢﯿﻈﻨﺗ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﺪﺷﺎﺑ . ﺮﮔا يﺎﻀﻋا ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻊﻤﺟ رد يروآ تﺎﻋﻼﻃا ﺖﮐرﺎﺸﻣ ﯽﺠﻨﺳ زﺎﯿﻧ و
،ﺪﻨﻨﮐ ﺐﻟﺎﻄﻣ يدﺎﯾز ار نﻮﻣاﺮﯿﭘ ﻪﻌﻣﺎﺟ ي دﻮﺧ ﺪﻨﻫاﻮﺧ اﺮﻓ ﺖﻓﺮﮔ . ﯽﺠﻨﺳزﺎﯿﻧ ترﺎﺒﻋ ﺖﺳا زا دﺮﺑرﺎﮐ ﯽﻧﻮﻨﻓ ﻪﮐ ناﻮﺘﺑ ﻪﺑ ﮏﻤﮐ ﺎﻬﻧآ تﺎﻋﻼﻃا ار ﺐﺳﺎﻨﻣ هرﺎﺑ رد ي ﺎﻫزﺎﯿﻧ يروآدﺮﮔ دﺮﮐ ﻪﺑ و يﻮﮕﻟا ﺎﻫزﺎﯿﻧ و ﻪﺘﺳاﻮﺧ يﺎﻫ ،دﺮﻓ هوﺮﮔ و ﺖﺳد ﻪﻌﻣﺎﺟ ﺖﻓﺎﯾ ] 17 [ . رد
،لوا ﻪﻠﺣﺮﻣ رد ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫ ترﺎﻬﻣ ﯽﺠﻨﺳزﺎﯿﻧ ﺖﻬﺟ ،ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا ﺪﻌﺑ ،ﺮﯿﮔاﺮﻓ ﺪﻌﺑ ﻞﻣﺎﺷ ،يﺪﻌﺑ ﻪﺳ لﺪﻣ درﻮﻣ نﺎﯿﺑﺮﻣ ﺪﻌﺑ و ﻪﻌﻣﺎﺟ
ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﻖﻓاﻮﺗ دﺎﺠﯾا يﺎﻫ ﮏﯿﻨﮑﺗ ءﺰﺟ ﻪﮐ ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا .
دﺮﮐ . ﻨﻣ ﻦﯿﺑ ﻞﻣﺎﻌﺗ ﺮﺑ لﺪﻣ ﻦﯾا تﺎﻋﻼﻃا ﻊﺑﺎ
ﯽﺷزﻮﻣآ مﺎﻈﻧ ﮏﯾ رد
ﺄﺗ فﻼﺘﺧا دﻮﺟو ترﻮﺻ رد و دراد ﺪﯿﮐ ،
تﺎﻓﻼﺘﺧا نﺎﯿﻣ ﺪﯾﺎﺑ ،
دﻮﻤﻧ راﺮﻗﺮﺑ ﻖﻓاﻮﺗ ]
18 [ .
رد اﯾ ﻦ ﺶﻫوﮋﭘ ، ﺎـﻬﺗرﺎﻬﻣ شزﻮﻣآ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ي
ﮔﺪـﻧز ﯽ سﺎـﺳاﺮﺑ
لﺪــﻣ مﻮــﻠﺑ
) BLOOM ) (
Better Life Options and
Opportunities Model) (
ﻞﮑﺷ رد ﻪﮐ هرﺎﻤﺷ
1 هﺪﻫﺎـﺸﻣ ﻞـﺑﺎﻗ
ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ ر حﺮﻃ
ﯾﺰ ي ﺪﺷ ﺖﺳا ه . مﻮـﻠﺑ لﺪﻣ ـﯾ
ﮏ ﺪـﻨﻤﻧاﻮﺗ لﺪـﻣ
زﺎﺳ ي ور ﻪﮐ ﺖﺳا ﯾ
دﺮﮑ ﮐ ـﻠ ﯽ ﻤﺠـﺴﻨﻣ و ﯽ
رد ار و ﺪـﺷر ﺖـﻬﺟ
ﭘﯿ ﺖﻓﺮﺸ ﻣ لﺎﺒﻧد نﺎﻧاﻮﺟﻮﻧ ﯽ
ﺪﻨﮐ ] 19 [. ﻞﺣاﺮﻣ اﺮﺟا لﺪـﻣ ﻦـﯾا ي
ﻞﻣﺎﺷ 1 ﻧﯿ ﺠﻨﺳزﺎ ﯽ 2 -زﻮﺗ ـﯾ ﻊ ﺎـﻫ ﻪﺘـﺴﺑ ي
ـﺷزﻮﻣآ ﯽ درﻮـﻣ رد
ﺎﻬﺗرﺎﻬﻣ ي ﮔﺪﻧز ﯽ ) ﺎﻫ ﻪﭽﺑﺎﺘﮐ ﻞﻣﺎﺷ ﻪﮐ ي
ﺖﺳا شزﻮﻣآ و ﺎﻤﻨﻫار (
3 -زﺎﺳ سﺎﺴﺣ ي
اﺮﺑ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ي ﺎـﻫ هﺪـﻨﻨﮐ ﮓـﻨﻫﺎﻤﻫ ي
حﺮـﻃ 4 -
نﺎﮔﺪﻨﻫد شزﻮﻣآ شزﻮﻣآ و
5 - ﺎﭘﯾ ﺶ و ﺷزرا ﯿﺑﺎ ﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﯽ ﺪ
] 20 [.
هرﺎﻤﺷ ﻞﮑﺷ 1
: مﻮﻠﺑ لﺪﻣ ) Life Skills Education Project,
M.P. Washington, DC. 2006 (
يزﺎﺳﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ ،
ﺎﻘﺗرا ي شﻼﺗ ،دﻮـﺧ زا ﺖـﺒﻗاﺮﻣ ﻪـﻧﺎﻫﺎﮔآ يﺎـﻫ
و ﺎﻫ هداﻮﻧﺎﺧ داﺮﻓا ﻊﻣاﻮﺟ
ﺆﺴﻣ ﻦﺘﻓﺮﮔ يﺎﺘﺳار رد ﺎﻘﺗرا رد ﺖﯿﻟو
ي
ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﺖﻣﻼﺳ ﻆﻔﺣ و ﺖﺷاﺪﻬﺑ ]
21 [. يﺪﯿﻠﮐ ياﺰﺟا زا ﯽﮑﯾ
ﻪـﺟﻮﺗ درﻮـﻣ ﺖﺷاﺪﻬﺑ نﺎﮔﺪﻨﻫد شزﻮﻣآ ﻂﺳﻮﺗ ﻪﮐ يزﺎﺳﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ ﺎـﻘﺗرا ياﺮـﺑ داﺮـﻓا ﺖﮐرﺎﺸﻣ ﺪﻨﯾاﺮﻓ ،ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ي
دﻮـﺒﻬﺑ و
ﺖﺳا ﯽﮔﺪﻧز ﺖﯿﻔﯿﮐ
]
22
[
.
ار ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا ﺖﯾﺎﻤﺣ ﻪﻨﯿﻣز رد ﯽﺸﻫوﮋﭘ تﺎﯿﺑدا ود ﻪﺑ ناﻮﺗ ﯽﻣ
دﺮﮐ ﻢﯿﺴﻘﺗ ﻪﺘﺳد .
ﻟوا ،ﻪﺘﺳد ﻦﯿ ﯽﺗﺎﻌﻟﺎﻄﻣ
ﺪﻨﺘـﺴﻫ ﺮـﺑ ﺰـﮐﺮﻤﺘﻣ ﻪـﮐ ﻢﺘﺴﯿﺳ
ﻂﯿﺤﻣ رد ﯽﺘﯾﺎﻤﺣ يﺎﻫ ﺪﻨـﺷﺎﺑ ﯽﻣ
. ﻪﺘـﺳد مود ، ﯽﺗﺎـﻌﻟﺎﻄﻣ
ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺪـﻧراد ﻪـﺟﻮﺗ يرﻮـﺼﺗ ﯽﻋﺎـﻤﺘﺟا ﺖﯾﺎﻤﺣ ي هزﺎﺳ ﻪﺑ ﻪﮐ ؛
رادرﻮـﺧﺮﺑ ﺖـﯾﺎﻤﺣ زا ناﺰـﯿﻣ ﻪـﭼ ﻪﺑ ،ﯽﺼﺨﺷ رﻮﺼﺗ ﻪﺑ ﺎﻨﺑ ﯽﻨﻌﯾ ﺖﺳا . عﻮﻤﺠﻣ رد ،
ﻧ ﺮﺑ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ و ﯽـﻌﻗاو ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا ﺖﯾﺎﻤﺣ ﺶﻘ
ﺄﺗ يرﻮﺼﺗ ﺪﻧا ﻪﺘﺷاد ﺪﯿﮐ
] 23 [ . ﺪـﻌﺑ ود ياراد ﯽﻋﺎـﻤﺘﺟا ﺖﯾﺎﻤﺣ
ﺖﺳا يراﺰﺑا و ﯽﻔﻃﺎﻋ .
ناﻮـﺗ ﯽـﻣ ار ﯽﻔﻃﺎـﻋ ﯽﻋﺎـﻤﺘﺟا ﺖﯾﺎﻤﺣ
زا داﺮـﻣ و ﺖﺴﻧاد داﺮﻓا ﺎﺑ ﺖﺒﺤﻣ ﺎﺑ و ﯽﻤﯿﻤﺻ ﻪﻄﺑار ﯽﻋﻮﻧ دﺎﺠﯾا نداد ،ﺎـﻬﺘﯿﻟﺎﻌﻓ رد ﮏـﻤﮐ ،تﺎﻣﺪﺧ ﻪﺋارا يراﺰﺑا ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا ﺖﯾﺎﻤﺣ ﺮﯾﺎﺳ و لﻮﭘ ﮏﻤﮐ
دﺮـﯿﮔ ﯽـﻣ راﺮﻗ داﺮﻓا رﺎﯿﺘﺧا رد ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﯾﺎﻫ .
رد ،ﺪﻨﺘﺴﻫ هداﻮﻧﺎﺧ ءﺎﻀﻋا يراﺰﺑا ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا ﺖﯾﺎﻤﺣ ﻊﺒﻨﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﻬﻣ و هداﻮﻧﺎﺧ ءﺎﻀﻋا يﻮﺳ زا ﻢﻫ ﯽﻔﻃﺎﻋ ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا ﺖﯾﺎﻤﺣ ﻪﮐ ﯽﻟﺎﺣ ﺪﻨﮐ ﯽﻣ زوﺮﺑ نﺎﺘﺳود يﻮﺳ زا ﻢﻫ ]
24 [ .
ﺎﺑ ﻌﻤﺟ ﻪﮑﻨﯾا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﯿ
ﺖ ناﺮﯾا ﻌﻤﺟ ، ﯿﺘ ﯽ ناﻮﺟ ﺖﺳا و ﺶﺨﺑ
ﻬﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﯽ
و نﺎﻧاﻮﺟ ار نآ زا ﮑـﺸﺗ نﺎﻧاﻮﺟﻮﻧ
ﯿ ﻞ ـﻣ ﯽ ﻫد ـﻨ ﺪ زا ،
،ﯽﻓﺮﻃ رد نﺎﻧز ﺶﻘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ سراﺪﻣ ﺶﻘﻧ و هداﻮﻧﺎﺧ ﺖﻣﻼﺳ
رد ﺎﻘﺗرا ي ،ناور ﺖﺷاﺪﻬﺑ يﺎﻬﻟﺪـﻣ يﺮﯿﮔرﺎـﮐ ﻪﺑ ﺪﺳر ﯽﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ
زﺎﺳﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ ي
ﺮـﺗ بﻮـﻠﻄﻣ شزﻮﻣآ ﺖﻬﺟ ﯽﮔﺪـﻧز يﺎـﻬﺗرﺎﻬﻣ
ﻪـﺑ
ﺮﺘﺧد نازﻮﻣآ ﺶﻧاد ،
ﺪﻧاﻮﺗ ﯽﻣ ﺮﯿﺛﺄـﺗ
ز ـﯾ دﺎ ي ﺎـﻘﺗرا رد ي ﺖﻣﻼـﺳ
ﻪﺘﺷاد ﻪﻌﻣﺎﺟ ﺪﺷﺎﺑ
. ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻬﺗرﺎﻬﻣ شزﻮﻣآ ـﻣ ﺚﻋﺎﺑ
ﯽ
رد نازﻮﻣآ ﺶﻧاد دﻮﺷ ﺼﺤﺗ رﺎﻨﮐ
ﯿ ﻞ ﺎﻬﺗرﺎﻬﻣ ، ي ﺳﺎﺳا ﯽ اﺮﺑ ي ـﯾ ﮏ
ﮔﺪﻧز ﯽ ار ﻢﻟﺎﺳ ﺮﺘﻬﺑ ﺑﯿ ﺪﻧزﻮﻣﺎ . اﺪﺘﺑا ،ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا ﯽﻠﺻا فﺪﻫ اﺬﻟ
ﻦـﯾا زا ﺎـﺗ هدﻮـﺑ ﻪﻄـﺳﻮﺘﻣ هرود رد ﯽﮔﺪـﻧز يﺎﻬﺗرﺎﻬﻣ ﯽﺠﻨﺳزﺎﯿﻧ صﻮـﺼﺧ رد يروﺮﺿ تﺎﻋﻼﻃا ،رﺬﮕﻫر ﯽﯾﺎـﺳﺎﻨﺷ ﺎـﻫزﺎﯿﻧ ﻦـﯾا
ﺷ دﻮ . ﺲﭙﺳ نآ سﺎﺳاﺮﺑ ﺮﯿﺛﺄﺗ
لﺪـﻣ ﻖـﺒﻃﺮﺑ ﺎـﻬﺗرﺎﻬﻣ ﻦﯾا شزﻮﻣآ
رد ناﺮﯿﺑد و ﻦﯾﺪﻟاو ﺖﮐرﺎﺸﻣ ﺎﺑ ،مﻮﻠﺑ ،هﺪـﻨﻨﮐ ﺖﯾﺎﻤﺣ ﻂﯿﺤﻣ ﮏﯾ
دﺮﯿﮔ راﺮﻗ ﯽﺑﺎﯾزرا درﻮﻣ .
شور
ﻪﻠﺧاﺪﻣ ﯽﺳرﺮﺑ ﮏﯾ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا ﯽﺑﺮﺠﺗ ﻪﻤﯿﻧ عﻮﻧ زا يا
ياراد
دﻮﺑ ﻪﻠﺧاﺪﻣ و ﺪﻫﺎﺷ هوﺮﮔ .
ﺶﻫوﮋﭘ يرﺎﻣآ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
مﻮﻠﺑ لﺪﻣ لوا ﻪﻠﺣﺮﻣ )
ﯽﺠﻨﺳزﺎﯿﻧ (
ﺪﻌﺑ ﻪﻠﺣﺮﻣ و )
ﻪﻠﺧاﺪﻣ ( ،
دﻮﺑ توﺎﻔﺘﻣ .
ﻪﻌﻣﺎﺟ ،ﯽﺠﻨﺳزﺎﯿﻧ ﻪﻠﺣﺮﻣ رد ﻪﮐ ﯽﻨﻌﻣ ﻦﯾا ﻪﺑ ي
هرود ناروﺎﺸﻣ و ناﺮﯿﺑد ،ﻻﺎﺑ ﻪﺑ ﻢﻠﭙﯾد كرﺪﻣ ﺎﺑ ﻦﯾﺪﻟاو ي
ﻪﻄﺳﻮﺘﻣ
ﺑ ﯽﺘﻟود يﺎﻬﻧﺎﺘﺳﺮﯿﺑد رد ﺪﻧدﻮ
. ﻪﻠﺧاﺪﻣ ﻪﻠﺣﺮﻣ رد يرﺎﻣآ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﺎﻣا
) ﺎﻬﺗرﺎﻬﻣ شزﻮﻣآ (
مﻮﺳ ﻪﯾﺎﭘ ﺮﺘﺧد نازﻮﻣآ ﺶﻧاد ﯽﻣﺎﻤﺗ ﻞﻣﺎﺷ ،
ﺪﻧدﻮﺑ نﺎﺘﺳﺮﯿﺑد .
شور زا ﻪﻠﺣﺮﻣ ود ﺮﻫ رد يﺮﯿﮔ ﻪﻧﻮﻤﻧ ياﺮﺑ
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا يا ﻪﻠﺣﺮﻣ ﺪﻨﭼ يا ﻪﺷﻮﺧ .
رد ﻪﮐ ترﻮﺻ ﻦﯾا ﻪﺑ
نﺎﺘﺳﺮﯿﺑد هدزﺎﯾ ﻦﯿﺑ زا نﺎﺘﺳﺮﯿﺑد رﺎﻬﭼ اﺪﺘﺑا ،ﯽﺠﻨﺳ زﺎﯿﻧ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻪﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻪﻘﻄﻨﻣ رﺎﻬﭼ زا و مﺮﻬﺟ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ ﻪﻧاﺮﺘﺧد ﯽﺘﻟود ﺪﻧﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا ﺎﻫ ﻪﺷﻮﺧ ناﻮﻨﻋ .
داﺪﻌﺗ ﺲﭙﺳ 200
ﻪﻧﻮﻤﻧ
ﻞﻣﺎﺷ 120 ،مﻮﺳ ﻪﯾﺎﭘ زﻮﻣآ ﺶﻧاد 40
نازﻮﻣآ ﺶﻧاد ﻦﯾﺪﻟاو زا ﺮﻔﻧ
،ﻻﺎﺑ ﻪﺑ ﻢﻠﭙﯾد كرﺪﻣ ﺎﺑ 35
و ناﺮﯿﺑد زا ﺮﻔﻧ 5
ﻦﯾروﺎﺸﻣ زا ﺮﻔﻧ
ﻨﯾﺰﮔ ﺎﻫ ﻪﺷﻮﺧ ﻞﺧاد رد ﯽﻓدﺎﺼﺗ شور ﻪﺑ ،سراﺪﻣ ﺪﻧﺪﺷ ﺶ
. رد
ﻪﻠﺣﺮﻣ ي ﻦﯿﯿﻌﺗ لﻮﻣﺮﻓ زا هﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ دﺪﻋ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ،ﻪﻠﺧاﺪﻣ
ﻪﯾﺎﭘ نازﻮﻣآ ﺶﻧاد داﺪﻌﺗ و ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻢﺠﺣ ي
،نﺎﺘﺳﺮﯿﺑد ﺮﻫ رد مﻮﺳ
ﻪﺑ مﻮﺳ ﻪﯾﺎﭘ زﻮﻣآ ﺶﻧاد داﺪﻌﺗ ﻪﮐ ﯽﺳراﺪﻣ ﻦﯿﺑ زا ﻪﺳرﺪﻣ ود هوﺮﮔ ود و بﺎﺨﺘﻧا ،ﺪﻨﺘﺷاد ﯽﻓﺎﮐ هزاﺪﻧا 45
ﺮﻔﻧ ي ﺶﻧاد زا
ﺪﻫﺎﺷ هوﺮﮔ ود رد ،نازﻮﻣآ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻪﻠﺧاﺪﻣ و
. ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻦﯾﺪﺑ
ﻢﻫ ﺎﺑ ﯽﻃﺎﺒﺗرا ﭻﯿﻫ و هدﻮﺑ ﻪﻧﺎﮔاﺪﺟ ﻪﺳرﺪﻣ ود رد هوﺮﮔ ود ﺪﻨﺘﺷاﺪﻧ .
اﺪﺘﺑا ﻖﺒﻃﺮﺑ ﻖـﯾﺮﻃ زا ﯽﮔﺪـﻧز يﺎﻬﺗرﺎﻬﻣ ﯽﺠﻨﺳزﺎﯿﻧ مﻮﻠﺑ لﺪﻣ
هوﺮﮔ ﻪﺳ يورﺮﺑ ﺎﻫ هداد يروآ ﻊﻤﺟ و صﻮﺼﺨﻣ يﺎﻫ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ و ﺰﯿﻟﺎـﻧآ زا ﺲـﭘ ،هﺪﻣآ رد اﺮﺟا ﻪﺑ ناﺮﯿﺑد و ﻦﯾﺪﻟاو ،نازﻮﻣآ ﺶﻧاد ﺪﻧﺪــﺷ ﯽﯾﺎــﺳﺎﻨﺷ ﺮــﺗ يروﺮــﺿ ترﺎــﻬﻣ ﻪــﺳ ،تﺎــﻓﻼﺘﺧا ﻊــﻓر .
ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ي و يا ﻪـﻨﯿﻣز تﺎـﻋﻼﻃا ﺶـﺨﺑ ود ﻞﻣﺎـﺷ ﯽﺠﻨﺳزﺎﯿﻧ
ﻻاﻮﺳ ﯽﮔﺪﻧز ترﺎﻬﻣ هد يﺪﻨﺑ ﺖﯾﻮﻟوا و ﯽﺠﻨﺳ زﺎﯿﻧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ت
) طﺎﺒﺗرا ،ﯽﻟﺪﻤﻫ ،ﯽﻫﺎﮔآدﻮﺧ ﺮﺛﺆﻣ
ﺎﺑ ،يدﺮـﻓ نﺎﯿﻣ ﻂﺑاور ،ناﺮﮕﯾد
،يﺮﯿﮔ ﻢﯿﻤﺼﺗ ّﮑﻔﺗ ،ﻪﻠﺌﺴﻣ ﻞﺣ
ّﮑﻔﺗ ،قﻼﺧﺮ يدﺎـﻘﺘﻧاﺮ
ندﺮﮐرﺎـﻬﻣ ،
ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ و تﺎﻧﺎﺠﯿﻫ سﺮﺘﺳا
( ،ناروﺎـﺸﻣ و ناﺮﯿﺑد هوﺮﮔ ﻪﺳ هﮋﯾو
دﻮﺑ ﻦﯾﺪﻟاو و نازﻮﻣآ ﺶﻧاد .
ﻦﯾا رد ﻪﺘـﺳاﻮﺧ ﺎـﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ زا ،ﻪﻠﺣﺮﻣ
ﺪﺷ ﺆﺳ ﺪﻨﭼ ﻪﺑ نداد ﺦﺳﺎﭘ ﺮﺑ هوﻼﻋ ﺎﺗ لاﻮﺳ ﮏﯾ و ﺦﺳﺎﭘ ﻪﺘﺴﺑ لا
،ﺦﺳﺎﭘ زﺎﺑ 10
يﺪـﻨﺑ ﺖـﯾﻮﻟوا دﻮـﺧ هﺎﮔﺪـﯾد زا ار ﯽﮔﺪﻧز ترﺎﻬﻣ
ﺪﻨﻨﮐ . ﺖـﯾﺎﻤﺣ ناﺰﯿﻣ ﺶﺠﻨﺳ ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا رد ﯽﯾﺎﻫ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﺲﭙﺳ ﺎـﺑ ترﺎـﻬﻣ ﻪـﺳ درﻮـﻣ رد دﺮﮑﻠﻤﻋ و شﺮﮕﻧ ،ﯽﻫﺎﮔآ ،ﻪﺒﻧﺎﺟ ﻪﻤﻫ
ﻻﺎﺑ ﺢﻄﺳ ﻦﯾﺮﺗ ﻪﻧﻮﻤﻧ هﺎﮔﺪﯾد زا ﺖﯾﻮﻟوا
ﺎـﻫ ) ﻢﯿﻤـﺼﺗ ،ﯽﻫﺎـﮔآدﻮﺧ طﺎﺒﺗرا و يﺮﯿﮔ
ﺮﺛﺆﻣ ناﺮﮕﯾد ﺎﺑ (
ـﺣاﺮﻃ ﺐـﺴﮐ زا ﺲـﭘ و ﺪـﺷ ﯽ
ﯽﯾاور و رﺎﺒﺘﻋا ﺪـﯾدﺮﮔ اﺮـﺟا ﺪﻫﺎـﺷ و درﻮـﻣ يﺎﻬﻫوﺮﮔ يورﺮﺑ ،
.
ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻞﻣﺎﺷ ﯽﻫﺎﮔآ يﺎﻫ
15 ﺮـﻫ ﻪﮐ دﻮﺑ ﯽﺑاﻮﺟ رﺎﻬﭼ لاﻮﺳ 5
ﺆﺳ ﺎﻬﻣ ﮏﯾ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ لا دﻮـﺑ تر
. ﻞﻣﺎـﺷ شﺮـﮕﻧ ﻪﻣﺎﻨـﺸﺳﺮﭘ 14
ﺆﺳ لا تﺮﮑﯿﻟ سﺎﯿﻘﻣ ﺎﺑ ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫ ترﺎﻬﻣ ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا رد ﯽﺷﺮﮕﻧ
ﻞﻣﺎـﺷ ﯽﺘﺴﯿﻟ ﮏﭼ ترﻮﺼﺑ دﺮﮑﻠﻤﻋ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ و دﻮﺑ 21
هدﺮـﺧ
ﺮـﻫ ﻪﮐ دﻮﺑ رﻮﮐﺬﻣ ترﺎﻬﻣ ﻪﺳ ﻪﻨﯿﻣز رد دﺮﮑﻠﻤﻋ سﺎﯿﻘﻣ 7
هدﺮـﺧ
،درﻮـﻣ ﺮـﻫ رد نازﻮﻣآ ﺶﻧاد و دﻮﺑ ترﺎﻬﻣ ﮏﯾ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ،سﺎﯿﻘﻣ داﺪﻋا ﺎﺑ ار دﻮﺧ ﺖﻫﺎﺒﺷ ﻪﺟرد 1
ﺎﺗ 5 يراﺬﮔ ﺖﻣﻼﻋ ﺪـﻧدﺮﮐ ﯽﻣ
.
ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﮏﯾ ﺖﯾﺎﻬﻧ رد 20
ﺖﯾﺎﻤﺣ ناﺰﯿﻣ ﺶﺠﻨﺳ ﺖﻬﺟ ﯽﻟاﻮﺳ
ﻪﮐ ﺪﯾدﺮﮔ ﯽﺣاﺮﻃ ﻪﺒﻧﺎﺟ ﻪﻤﻫ 10
ﻢﺘـﺴﯿﺳ ﺎـﺑ طﺎﺒﺗرا رد نآ لاﻮﺳ
و ﺮـﯿﺧ ،ﯽـﻠﺑ سﺎـﯿﻘﻣ ﺎﺑ ﯽﻄﯿﺤﻣ ﺖﯾﺎﻤﺣ 10
ﻪـﺑ طﻮـﺑﺮﻣ لاﻮـﺳ
،تﺎـﻗوا ﯽﻫﺎـﮔ ،ترﺪـﻧ ﻪـﺑ ،ﺰـﮔﺮﻫ سﺎـﯿﻘﻣ ﺎﺑ ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا ﺖﯾﺎﻤﺣ يﺪــﻌﺑ ﺪــﻨﭼ ﺖــﯾﺎﻤﺣ سﺎــﯿﻘﻣ زا ﻪــﺘﻓﺮﮔﺮﺑ و ﻪــﺸﯿﻤﻫ
(Multi-Dimensional Support Scale, MDSS) (
دﻮــﺑ . رﺎــﺒﺘﻋا
ﺒﺗﺮـﻣ نﺎﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ ﻂﺳﻮﺗ ﺎﻫ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ زا ﺲـﭘ و هﺪـﺷ ﯽﺑﺎـﯾزرا ﻂ
ﺗ تﺎﺣﻼﺻا ﺄﯾ
ﺪﯿ ﺪﯾدﺮﮔ . ﻨﺸﺳﺮﭘ ﯽﯾﺎﯾﺎﭘ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﻪﻣﺎ
ﺐﯾﺮـﺿ ﺎـﺑ ﺎﻫ
ياﺮﺑ خﺎﺒﻧوﺮﮐ يﺎﻔﻟآ لدﺎـﻌﻣ ﯽﻫﺎﮔآ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻞﮐ
75 /0 ، شﺮـﮕﻧ
71 /0 دﺮﮑﻠﻤﻋ ، 84
/0 ﺖﯾﺎﻤﺣ و 79
/0 ﺪﺷ هﺪﯿﺠﻨﺳ .
ترﻮـﺻ ﻪـﺑ رﻮﮐﺬـﻣ ترﺎـﻬﻣ ﻪﺳ شزﻮﻣآ ،ﻪﻠﺧاﺪﻣ ﻪﻠﺣﺮﻣ رد ،ﺪﯾﻼـﺳا ﺶﯾﺎـﻤﻧ ،ﯽﻧاﺮﻨﺨﺳ ﺐﻟﺎﻗ رد ﯽﺷزﻮﻣآ تﺎﺴﻠﺟ يراﺰﮔﺮﺑ ﺖـﺸﻫ ﯽـﻃ و ﻪـﺘﻔﻫ رﺎﻬﭼ لﻮﻃ رد ،ﺶﻘﻧ يﺎﻔﯾا و ﯽﻫوﺮﮔ ﺚﺤﺑ ﺪﺷ مﺎﺠﻧا نازﻮﻣآ ﺶﻧاد ياﺮﺑ ﻪﺘﻋﺎﺳ ﻢﯿﻧ ﻪﺴﻠﺟ .
و ﻪﯿﺟﻮﺗ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ
ﺪﻟاو ياﺮﺑ ﺰﯿﻧ ﻪﺘﻋﺎﺳ ﮏﯾ ﯽﺷزﻮﻣآ ﻪﺴﻠﺟ ﮏﯾ ،يرﺎﮑﻤﻫ ﺐﻠﺟ ﻦﯾ
ﺪﺷ ﻪﺘﺷاﺬﮔ .
،ﯽـﺷزﻮﻣآ يﺎـﻫ ﻪـﭽﺑﺎﺘﮐ ﻊـﯾزﻮﺗ ﻖـﯾﺮﻃ زا ﺎﻬﺷزﻮﻣآ
ﯽﻧدﻮـﻣزآ نﺎـﯿﻣ ،مﻮـﻠﺑ لﺪـﻣ ﻖﺒﻃﺮﺑ ﺖﻠﻔﻤﭘ و ﺮﺘﺳﻮﭘ هوﺮـﮔ يﺎـﻫ
و شزﻮـﻣآ هرادا رد ﻦﯿـﻨﭽﻤﻫ و ﺎـﻬﻧآ ناﺮـﯿﺑد و ﻦﯾﺪـﻟاو ،ﻪﻠﺧاﺪﻣ ﺪﯾدﺮﮔ ﻞﯿﻤﮑﺗ ،شروﺮﭘ .
روﺎﺸﻣ ﻪﺘﺴﻫ رﻮﻀﺣ ﺎﺑ ﯽﺗﺎﺴﻠﺟ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ
ﺘﻣ سراﺪﻣ ناروﺎﺸﻣ و شروﺮﭘ و شزﻮﻣآ ﺎﺑ ،ﻪﻄﺳﻮ
ﺐـﻠﺟ فﺪـﻫ
ﺆﺴﻣ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺖﯾﺎﻤﺣ ترﺎـﻬﻣ شزﻮﻣآ ﺮﺘﻬﺑ ياﺮﺟا يﺎﺘﺳار رد نﻻو
ﺪﯾدﺮﮔ ﻞﯿﮑﺸﺗ ،ﺰﮐاﺮﻣ ﻦﯾا دﻮﺟو .ا
ﺰﯾاﻮﺟ ءاﺪﻫا و تﺎﻘﺑﺎﺴﻣ ياﺮﺟ
زا ﺰـﯿﻧ ﺎـﻬﻧآ ناﺮﯿﺑد و ﻦﯾﺪﻟاو ،ﻪﻠﺧاﺪﻣ هوﺮﮔ نازﻮﻣآ ﺶﻧاد ﻦﯿﺑ رد دﻮﺑ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا تﻼﺧاﺪﻣ ﺮﮕﯾد .
،ﯽﺷزﻮﻣآ ﻪﻠﺧاﺪﻣ زا ﺲﭘ هﺎﻣ ﮏﯾ
هﺪـﺷ دﺎـﯾ يﺎـﻫراﺰﺑا ﮏـﻤﮐ ﻪﺑ هرﺎﺑود ،ﻪﻠﺧاﺪﻣ و ﺪﻫﺎﺷ هوﺮﮔ ود ﺪﻧﺪﺷ ﯽﺑﺎﯾزرا .
يﺎـﻫ نﻮـﻣزآ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎﺑ هﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ يﺎﻫ هداد
ﻮﺗ يرﺎـﻣآ راﺰﻓا مﺮﻧ و ﯽﻠﯿﻠﺤﺗ و ﯽﻔﯿﺻ
SPSS
ﻪﺨـﺴﻧ 16 درﻮـﻣ
ﺪﻨﺘﻓﺮﮔراﺮﻗ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ و ﻞﯿﻠﺤﺗ و ﻪﯾﺰﺠﺗ .
ﺎﻫ ﻪﺘﻓﺎﯾ
ﺶﻧاد ﻂﺳﻮﺗ ﻪﮐ ﯽﺠﻨﺳزﺎﯿﻧ يﺎﻫ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ يﺎﻫ هداد سﺎﺳاﺮﺑ ،ﺪﺷ ﻞﯿﻤﮑﺗ نازﻮﻣآ زا
120 ﺶﻧاد ،مﻮﺳ ﻪﯾﺎﭘ ﯽﻧﺎﺘﺳﺮﯿﺑد ﺮﺘﺧد زﻮﻣآ
5/ 57 % ،ﯽﺑﺮﺠﺗ مﻮﻠﻋ ﻪﺘﺷر 7/
16 % و ﯽﻧﺎﺴﻧا مﻮﻠﻋ ﻪﺘﺷر 8/
25 %
ﺪﻧدﻮﺑ ﯽﺿﺎﯾر ﻪﺘﺷر .
،ﺎﻬﺗرﺎﻬﻣ سرد نﺪﻧارﺬﮔ درﻮﻣ رد 7/ 56 ) % 68 ﺮﻔﻧ ( هرود لﻮﻃ رد ي
و هﺪﯾﺪﻧ ار ﺎﻬﺗرﺎﻬﻣ شزﻮﻣآ ﻪﻄﺳﻮﺘﻣ 3/ 43 % ) 52 ﺮﻔﻧ ( ﺪﻧدﻮﺑ هﺪﯾد شزﻮﻣآ .
زا ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻬﺗرﺎﻬﻣ يﺪﻨﺑ ﺖﯾﻮﻟوا
د ﺪﺟ رد ،نازﻮﻣآ ﺶﻧاد هﺎﮔﺪﯾ و
هرﺎﻤﺷ ل 1
ﺖﺳا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ .
،هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻖﺒﻃﺮﺑ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ 7/
61 % نازﻮﻣآ ﺶﻧاد زا
هروﺎﺸﻣ ﻪﺑ زﺎﯿﻧ مﺎﮕﻨﻫ ﺪﻨﻫد ﯽﻣ ﺢﯿﺟﺮﺗ ي
،دﻮﺧ ناردﺎﻣ ﻪﺑ 5/ 2 % ﻪﺑ ،نارﺪﭘ 3/ 18 % ،نﺎﺘﺳود ﻪﺑ 5
% ،ﮏﺷﺰﭙﻧاور ﻪﺑ 7/
1 % هروﺎﺸﻣ ﻪﺑ
و ﻪﺳرﺪﻣ 8/
10 % ﯾا زا ﺮﯿﻏ يداﺮﻓا ﻪﺑ ﺪﻨﻨﮐ ﻪﻌﺟاﺮﻣ دراﻮﻣ ﻦ
.
ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ناروﺎﺸﻣ و ناﺮﯿﺑد يﺎﻫ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻤﻫ
ﯽﮕ
ﻣ ﺆ و هدﻮﺑ ﺚﻧ 95
ﻪﻘﺑﺎـﺳ لﺎـﺳ هد زا ﺶﯿـﺑ نﺎﺸﯾا ﺪﺻرد ﺖﻣﺪـﺧ
ﺘﺷاد ﻨ ﺪ. و ناﺮـﯿﺑد هﺎﮔﺪـﯾد زا ﯽﮔﺪـﻧز يﺎـﻬﺗرﺎﻬﻣ يﺪـﻨﺑ ﺖـﯾﻮﻟوا
هرﺎﻤﺷ لوﺪﺟ رد ﺰﯿﻧ ناروﺎﺸﻣ 1
دﻮﺷ ﯽﻣ هﺪﯾد .
زا ﻪﮐ ﺖﺳا نآ زا ﯽﮐﺎﺣ ﻦﯾﺪﻟاو يﺎﻫ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﺞﯾﺎﺘﻧ 40
ﺮﻔﻧ
،هﺪﻨﻨﮐ ﺖﮐﺮﺷ ﻦﯾﺪﻟاو 8
،رﺪﭘ ﺮﻔﻧ 28 و ردﺎـﻣ ﺮﻔﻧ 4
زا ﺮـﯿﻏ ﺮـﻔﻧ
ﺪﻧدﻮﺑ نازﻮﻣآ ﺶﻧاد ﻦﯾﺪﻟاو . 10 ﺮﻔﻧ ) 25 (% ﻞﻐﺷ ياراد ﻦﯾﺪﻟاو زا
،ﯽﺘﻟود 5 ﺮﻔﻧ ) 5/ 12 (% و دازآ ﻞﻐﺷ ياراد 25 ﺮﻔﻧ ) 5/ 62 (% ﻪﻧﺎﺧ ﺪﻧدﻮﺑ راد . ﺗرﺎﻬﻣ يﺪﻨﺑ ﺖﯾﻮﻟوا ﺰـﯿﻧ ﻦﯾﺪـﻟاو هﺎﮔﺪﯾد زا ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻬ
هرﺎﻤﺷ لوﺪﺟ رد 1
ﺖﺳا هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻞﺑﺎﻗ ﺰﯿﻧ .
ﯽـﺳرﺮﺑ ،عﻮـﻤﺠﻣ رد
200 ﯽﮔﺪـﻧز ي ﺎـﻫ ترﺎﻬﻣ يﺎﻫ ﺖﯾﻮﻟوا ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ
ﻪﻤﻫ هﺎﮔﺪﯾدزا زا ﺪـﻨﺗرﺎﺒﻋ نﺎﺒﻃﺎﺨﻣ
: 1 ﯽﻫﺎـﮔآدﻮﺧ 2 ﻢﯿﻤـﺼﺗ يﺮﯿﮔ 3 طﺎﺒﺗرا ﺮﺛﺆﻣ ﺎﺑ ناﺮﮕﯾد 4 - قﻼﺧ ﺮﮑﻔﺗ 5 - ﯽﻟﺪـﻤﻫ 6 - نﺎـﯿﻣ ﻂﺑاور يدﺮـﻓ 7 سﺮﺘـﺳا ﺎـﺑ ﻪـﻠﺑﺎﻘﻣ 8 ﻪﻠﺌـﺴﻣ ﻞـﺣ 9 - يدﺎﻘﺘﻧاﺮﮑﻔﺗ 10 تﺎـﻧﺎﺠﯿﻫ ﺎـﺑ نﺪـﻣآ رﺎﻨﮐ ﯽﻫﺎـﮔآدﻮﺧ ترﺎـﻬﻣ
ﺖﯾﻮﻟوا ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ )
03 /4 ( ﺐـﺴﮐ نﺎـﺒﻃﺎﺨﻣ ﻪﻤﻫ ﺮﻈﻧ زا ار
دﺮﮐ . ﺖـﯾﻮﻟوا ﻦﯿﮕﻧﺎـﯿﻣ ﺎـﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ يﺮﯿﮔ ﻢﯿﻤﺼﺗ ترﺎﻬﻣ 48
/4
و 84 /4 اﻮـﻨﻋ ﻪـﺑ نازﻮﻣآ ﺶﻧاد ﺮﻈﻧ زا ﻢﻫ و ﻦﯾﺪﻟاو ﺮﻈﻧ زا ﻢﻫ ، ن
ﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا مود ترﺎﻬﻣ .
طﺎﺒﺗرا ترﺎﻬﻣ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﺮﺛﺆﻣ
ناﺮـﮕﯾد ﺎﺑ
ﺖﯾﻮﻟوا ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﺎﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ 27
/5 و 62 /4 و ناﺮﯿﺑد هوﺮﮔ ﺮﻈﻧ زا
ﺪـﯾدﺮﮔ بﺎـﺨﺘﻧا مﻮﺳ ترﺎﻬﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ،ﻦﯾﺪﻟاو هوﺮﮔ و ﻦﯾروﺎﺸﻣ ) لوﺪﺟ هرﺎﻤﺷ 1 .(
لوﺪﺟ 1: ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ يﺎﻬﻫوﺮﮔ هﺎﮔﺪﯾد زا ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫ ترﺎﻬﻣ يﺪﻨﺑ ﺖﯾﻮﻟوا ﺎﻬﻫوﺮﮔ ﺎﻫ ترﺎﻬﻣ نازﻮﻣآ ﺶﻧاد ) داﺪﻌﺗ = 120 ( ناروﺎﺸﻣ و ناﺮﯿﺑد
) داﺪﻌﺗ = 40 ( ﻦﯾﺪﻟاو ) داﺪﻌﺗ = 40 ( هوﺮﮔ ﻪﺳ ﺮﻫ عﻮﻤﺠﻣ
) داﺪﻌﺗ = 200 ( ﺖﯾﻮﻟوا ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ) فاﺮﺤﻧا رﺎﯿﻌﻣ ( ﺖﯾﻮﻟوا ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ) فاﺮﺤﻧا رﺎﯿﻌﻣ ( ﺖﯾﻮﻟوا ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ) رﺎﯿﻌﻣ فاﺮﺤﻧا ( ﺖﯾﻮﻟوا ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ) رﺎﯿﻌﻣ فاﺮﺤﻧا ( ﯽﻫﺎﮔآدﻮﺧ لوا ) 204 /3 ( 15 /4 لوا ) 467 /3 ( 67 /3 لوا ) 490 /3 ( 02 /4 لوا ) 304 /3 ( 03 /4 يﺮﯿﮔ ﻢﯿﻤﺼﺗ مود ) 373 /2 ( 84 /4 ﻢﺠﻨﭘ ) 581 /2 ( 58 /5 مود ) 184 /2 ( 48 /4 مود ) 395 /2 ( 91 /4 ﻪﻠﺣﺮﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ي
،ﯽﻫﺎﮔآ تاﺮﻤﻧ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﻪﻠﺧاﺪﻣ
لوا ترﺎﻬﻣ ﻪﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﻠﺧاﺪﻣ هوﺮﮔ دﺮﮑﻠﻤﻋ و شﺮﮕﻧ ،
زا ﻞﺒﻗ ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ شزﻮﻣآ مﺎﺠﻧا
71 /6 ، 48 / 53 و 51 / 55 ﺪﻧدﻮﺑ .
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ مﺎﻤﺗا زا ﺲﭘ هﺎﻣ ﮏﯾ تاﺮﻤﻧ ﻦﯾا ي
ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ،ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا يراد 93
/7 ، 58 و 46 / 62 ﺪﻧﺪﺷ .
و شﺮﮕﻧ ،ﯽﻫﺎﮔآ تاﺮﻤﻧ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻦﯿﺑ ﻪﮐ دﻮﺑ ﯽﻟﺎﺣ رد ﻦﯾا ﯽﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ﻊﻄﻘﻣ ود ﻦﯾا رد ،ﺪﻫﺎﺷ هوﺮﮔ رد ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺪﯾدﺮﮕﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ يراد )
لوﺪﺟ هرﺎﻤﺷ 2 ( .
هزﺎﺳ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد ي
ﺖﯾﺎﻤﺣ ﺐﻟﺎﻗ رد ﻪﺒﻧﺎﺟ ﻪﻤﻫ
ﺖﯾﺎﻤﺣ ﺪﻧﺪﺷ ﯽﺳرﺮﺑ ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا و ﯽﻄﯿﺤﻣ يﺎﻫ .
تاﺮﻤﻧ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ مﺎﺠﻧا زا ﺪﻌﺑ هﺎﻣ ﮏﯾ و ﻞﺒﻗ ،ﻪﻠﺧاﺪﻣ هوﺮﮔ رد ﯽﻄﯿﺤﻣ ﺖﯾﺎﻤﺣ
دﻮﺑ ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا يراد ﯽﻨﻌﻣ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﻪﻠﺧاﺪﻣ
،
ﻪﮑﯿﻟﺎﺣ رد
هوﺮﮔ ود رد تاﺮﻤﻧ ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا ﺖﯾﺎﻤﺣ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﻠﺧاﺪﻣ
ﺪﻫﺎﺷ و
ﻧ زا ،ﻪﻠﺧاﺪﻣ زا ﺲﭘ و ﻞﺒﻗ نﺎﺸﻧ يراد ﯽﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ يرﺎﻣآ ﺮﻈ
داﺪﻧ ) لوﺪﺟ هرﺎﻤﺷ 2 ( .
لوﺪﺟ 2: ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا و ﯽﻄﯿﺤﻣ ﺖﯾﺎﻤﺣ ،دﺮﮑﻠﻤﻋ ،شﺮﮕﻧ ،ﯽﻫﺎﮔآ تاﺮﻤﻧ فﻼﺘﺧا ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ
ﻪﻠﺧاﺪﻣ هوﺮﮔ نازﻮﻣآ ﺶﻧاد رد )
داﺪﻌﺗ = 45 ( ﺪﻫﺎﺷ و ) داﺪﻌﺗ = 45 (
ﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ هوﺮﮔ
ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ
ﺶﯿﭘ نﻮﻣزآ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ نﻮﻣزآ ﺲﭘ
فﻼﺘﺧا ﺎﻬﻨﯿﮕﻧﺎﯿﻣ فاﺮﺤﻧا دراﺪﻧﺎﺘﺳا t P
ﯽﻫﺎﮔآ درﻮﻣ
71 /6 93
/7 22 /1 82 /2 134 /2 036
/0
ﺪﻫﺎﺷ 35 /5 28
/5 07 /0 90 /2
شﺮﮕﻧ درﻮﻣ
48 / 53 58
52 /4 99 /7 010 /2 047
/0
ﺪﻫﺎﺷ 46 / 52 53
54 /0 59 / 10
ﺮﮑﻠﻤﻋ د درﻮﻣ
51 / 55 46
/ 62 95 /6 54 / 18 102 /2 -038
/0
ﺪﻫﺎﺷ 57 / 56 55
57
/1 95 / 19
ﯽﻄﯿﺤﻣ ﺖﯾﺎﻤﺣ
درﻮﻣ 22 /3 84
/4 62 /1 20 /3 167 /3 002
/0
ﺪﻫﺎﺷ 60 /4 20
/4 40 /0 84 /2
ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا ﺖﯾﺎﻤﺣ
درﻮﻣ 88 / 37 55
/ 38 67 /0 25 /9 377 /0 707
/0
/801 /002 38/55 38/57 ﺪﻫﺎﺷ
ﺚﺤﺑ
هوﺮـﮔ ﻪـﺳ تاﺮـﻈﻧ عﻮﻤﺠﻣ زا ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫ ترﺎﻬﻣ ﯽﺑﺎﯾ ﺖﯾﻮﻟوا داد نﺎـﺸﻧ ﻦﯾروﺎـﺸﻣ و ناﺮﯿﺑد و ،ﻦﯾﺪﻟاو ،مﻮﺳ ﻪﯾﺎﭘ نازﻮﻣآ ﺶﻧاد ﯽﺗرﻮـﺻ ﻪـﺑ ار ﯽﮔﺪـﻧز يﺎـﻫ ترﺎﻬﻣ ،هوﺮﮔ ﻪﺳ ﺮﻫ ﻪﮐ توﺎـﻔﺘﻣ
ﺪﻧا هدﺮﮐ يﺪﻨﺑ ﺖﯾﻮﻟوا .
ﺎـﺑ ﯽﻫﺎﮔآدﻮﺧ ترﺎﻬﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد ﻪﺘﺒﻟا
ناﻮـﻨﻋ ﻪـﺑ نﺎﺒﻃﺎﺨﻣ ﻪﻤﻫ ﺮﻈﻧ زا ،ﺖﯾﻮﻟوا ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ﺐﺴﮐ ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺮﯾﺎﺳ ﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ لوا ﺖﯾﻮﻟوا دراد . رد ﻪﮐ يرﻮﻄﺑ ﻦـﯾا ﯽﻧﺎـﻬﺟ ﺖـﺷاﺪﻬﺑ نﺎﻣزﺎـﺳ يﺪـﻨﺑ ﻪﻘﺒﻃ
يﺎـﻫ ترﺎـﻬﻣ ﯽﻠـﺻا ﻪﻘﺒﻃ ﺞﻨﭘ زا ﯽﮑﯾ ﯽﻟﺪﻤﻫ ترﺎﻬﻣ و ترﺎﻬﻣ ﻧز ﺪﻧا هداد صﺎﺼﺘﺧا دﻮﺧ ﻪﺑ ار ﯽﮔﺪ ]
4 [. ﺐﯾدا ﺶﻫوﮋﭘ رد ]
25 [
ﯽﺑﺎﻗﻮﻧ دﺮﮐو ]
1 [ رادرﻮﺧﺮﺑ لوا ﺖﯾﻮﻟوا زا ﯽﻫﺎﮔآدﻮﺧ ترﺎﻬﻣ ﺰﯿﻧ
ﺖﺳا هدﻮﺑ .
ود ،ﯽﻫﺎـﮔآدﻮﺧ ترﺎـﻬﻣ ﺮـﺑ هوﻼـﻋ ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦـﯾا رد طﺎﺒﺗرا و يﺮﯿﮔ ﻢﯿﻤﺼﺗ ترﺎﻬﻣ
ﺮﺛﺆﻣ ،ﻒﻠﺘﺨﻣ نﺎﺒﻃﺎﺨﻣ ﺮﻈﻧ زا ﺰﯿﻧ
ﺪﻧدﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ ﯽﯾﻻﺎﺑ يﺎﻫ ﺖﯾﻮﻟوا زا ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫ ترﺎﻬﻣ ﺎﺑ ﻪﮐ
دراد ﯽﻧاﻮﺨﻤﻫ ﯽﻧﺎﻬﺟ ﺖﺷاﺪﻬﺑ نﺎﻣزﺎﺳ يﻮﺳزا هﺪﺷ ﻪﯿﺻﻮﺗ ]
4 [.
لﺎﺳ رد ﺐﯾدا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد 1383
ﺞﻨـﭘ ءﺰـﺟ ترﺎـﻬﻣ ود ﻦـﯾا ﺰـﯿﻧ
ﺪﻧا هدﻮﺑ ﺎﻫ ترﺎﻬﻣ لوا ﺖﯾﻮﻟوا ]
25 [ . دﺮـﮐ ﻖﯿﻘﺤﺗ رد رد ﯽﺑﺎـﻗﻮﻧ
لﺎﺳ 1384 طﺎـﺒﺗرا و ﻻﺎﺑ ﺖﯾﻮﻟوا زا يﺮﯿﮔ ﻢﯿﻤﺼﺗ ترﺎﻬﻣ ، ﺮﺛﺆـﻣ
دﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ يﺮﺗ ﻦﯿﯾﺎﭘ ﺖﯾﻮﻟوا زا ناﺮﮕﯾد ﺎﺑ ]
1 [. ﻞـﯿﻟد ﻪـﺑ ﻪـﮐ
ﺎـﺠﻧآ رد تﺎـﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦـﯾا ﻪﮐ ﯽﻘﻃﺎﻨﻣ صﺎﺧ يﺎﻬﯿﮔﮋﯾو رد توﺎﻔﺗ ﺪﺳر ﯽﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻪﯿﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ،دﻮﺑ هﺪﺷ اﺮﺟا .
ﻦـﯾا ﺞﯾﺎـﺘﻧ سﺎﺳاﺮﺑ
و ناﺮـﮕﯾد ﺎـﺑ طﺎـﺒﺗرا ،ﯽﻫﺎـﮔآدﻮﺧ ترﺎﻬﻣ ﻪﺳ ناﻮﺗ ﯽﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺖـﯾﻮﻟوا ﻪـﺳ ناﻮـﻨﻋ ﻪﺑ ار يﺮﯿﮔ ﻢﯿﻤﺼﺗ ﻦﯾﺮـﺗ يروﺮـﺿ و لوا
هرود ﺮﺘﺧد نازﻮﻣآ ﺶﻧاد ياﺮﺑ ﺎﻬﺗرﺎﻬﻣ ي
ﺖﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﻪﻄﺳﻮﺘﻣ .
زا داد نﺎـﺸﻧ ﺞﯾﺎـﺘﻧ ،ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫ ترﺎﻬﻣ شزﻮﻣآ ﻪﺑ ﯽﺑﺎﯿﺘﺳد ﺮﻈﻧ
ﻪﮐ ﻦﯿﺑ زا 120 رد ﻞﯿـﺼﺤﺗ لﻮﻃ رد ﺎﻬﻧآ زا ﯽﻤﯿﻧ ﺎﻬﻨﺗ زﻮﻣآ ﺶﻧاد
نﺎـﺸﻧ يدوﺪـﺣ ﺎـﺗ ﺪـﻧاﻮﺗ ﯽﻣ ﻪﮐ ﺪﻧا هﺪﯾد شزﻮﻣآ ﺎﻬﺗرﺎﻬﻣ ﻪﻨﯿﻣز ﻓﻮﺗ مﺪﻋ هﺪﻨﻫد ﺶـﻧاد ﯽﮔﺪـﻧز يﺎـﻬﺗرﺎﻬﻣ شزﻮـﻣآ ﻪـﻣﺎﻧﺮﺑ رد ﻖﯿ
ﺪﺷﺎﺑ نازﻮﻣآ .
لﺎﺳ رد ﺐﯾدا ﻪﮐ ﯽﺸﻫوﮋﭘ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ ﻪﺘﻓﺎﯾ ﻦﯾا 1385
،داد مﺎـﺠﻧا رﻮـﺸﮐ ﻞﮐ ﯽﯾﺎﻤﻨﻫار نازﻮﻣآ ﺶﻧاد ﻦﯿﺑ رد ﺪـﻧاﻮﺗ ﯽـﻣ
دﻮﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﻮﺴﻤﻫ .
نﺎـﺸﻧ وا ﺞﯾﺎﺘﻧ داد
و ﻢﯿـﻠﻌﺗ مﺎـﻈﻧ ﻪـﮐ
ﻪـﺑ طﻮـﺑﺮﻣ فاﺪﻫا ﻪﺑ ﯽﺑﺎﯿﺘﺳد رد رﻮﺸﮐ ﯽﻣﻮﻤﻋ ﺖﯿﺑﺮﺗ شزﻮـﻣآ
ﺖـﺳا هدﻮـﺒﻧ ﻖـﻓﻮﻣ ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫ ترﺎﻬﻣ ]
26 [ . ﺞﯾﺎـﺘﻧ ،ﯽـﻓﺮﻃ زا
ﻪـﺳرﺪﻣ ﺮـﮔا ﻪﮐ ﺖﺳا ﺐﻠﻄﻣ ﻦﯾا يﺎﯾﻮﮔ ﺰﯿﻧ هداز ﯽﺤﺗﺎﻓ ﺶﻫوﮋﭘ و ﯽﻌﻗاو دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺪﻫاﻮﺨﺑ ﺮﺛﺆﻣ
يﺎـﻫ ترﺎـﻬﻣ ﻪـﯿﻠﮐ لﺎـﻘﺘﻧا رد ي
،ﺎـﻫ ﺖـﺻﺮﻓ ﺪﯾﺎﺑ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد نازﻮﻣآ ﺶﻧاد ﻪﺑ ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا يروﺮﺿ اﺮـﺟا ﻞﺑﺎﻗ يﺎﻫ حﺮﻃ و نوﺪﻣ يﺎﻫ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻪﺘـﺷاد ﻪـﻨﯿﻣز ﻦـﯾا رد
،دﻮـﺟﻮﻣ ﺖﯿﻌـﺿو ﻪـﮑﯿﻟﺎﺣرد ،ﺪﺷﺎﺑ ﺄـﺗ يﻮﮕﺨـﺳﺎﭘ
ﻪـﻤﻫ ﻦﯿﻣ ي
ﺖﺴﯿﻧ نازﻮﻣآ ﺶﻧاد ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫزﺎﯿﻧ ]
27 [ .
سﺎﺳا ﺮﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ
هروﺎـﺸﻣ تﺎﻣﺪﺧ ﺪﺳر ﯽﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا
ﻦـﮑﻤﻣ ﺎـﻫ نﺎﺘـﺳﺮﯿﺑد رد مﺮـﺘﺤﻣ ﻦﯾروﺎـﺸﻣ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ ﻪﺋارا يا ﻪﺑ زﺎﯿﻧ ﺖﺳا يﺎﻘﺗرا و يﺮﮕﻧزﺎﺑ
ﺑ ﻪﺘﺷاد ﯽﻔﯿﮐ ﺢﻄﺳ ﺪﻨﺷﺎ
. ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ
ياﺮﺑ ﺖﺒﺜﻣ يﺎﻫﻮﮕﻟا دﺎﺠﯾا ﺖﻬﺟ رد ﻦﯾﺪﻟاو ﻪﺑ شزﻮﻣآ و هروﺎﺸﻣ ﺪﺳر ﯽﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ يروﺮﺿ ،ﻪﻧﺎﺧ ﻞﺧاد رد نازﻮﻣآ ﺶﻧاد .
ﻪﻠﺧاﺪﻣ ،ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد ي
ﺮـﺑ يراد ﯽـﻨﻌﻣ رﻮـﻃ ﻪـﺑ ﯽﺷزﻮﻣآ
ترﺎـﻬﻣ ﻪـﺳ ﻪـﺑ ﺖﺒـﺴﻧ نازﻮﻣآ ﺶﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ و شﺮﮕﻧ ،ﯽﻫﺎﮔآ ﺮﻈﻧ درﻮﻣ ﺮﺛﺆﻣ
دﻮﺑ . دﺎﯾز تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺎﻫ ترﺎﻬﻣ ﻦﯾا شزﻮﻣآ ﺶﻘﻧ ي
هداد راﺮﻗ ﯽﺑﺎﯾزرا درﻮﻣ ﯽﻧﺎﺘﺳﺮﯿﺑد نازﻮﻣآ ﺶﻧاد و نﺎﻧاﻮﺟﻮﻧ رد ار ﺪﻧا ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺖﺳد ﻪﺑﺎﺸﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﺑ و ﺪﻧا .
ﻪﻠﻤﺟ زا ﯽﺑﺎﻗﻮﻧ دﺮﮐ ﺶﻫوﮋﭘ
ﻪﮐ ﺮﯿﺛﺄﺗ رد ترﺎـﻬﻣ ﻦﯾا ﺖﯾﻮﻘﺗ رد ار ﯽﻫﺎﮔآدﻮﺧ ترﺎﻬﻣ شزﻮﻣآ
داد نﺎﺸﻧ ﻪﻠﺧاﺪﻣ هوﺮﮔ ﯽﻧﺎﺘﺳﺮﯿﺑد نازﻮﻣآ ﺶﻧاد ]
1 [ . يﺪﯿﻤﺣ ﺰـﯿﻧ
لﺎﺳ رد دﻮﺧ ﺶﻫوﮋﭘ رد 1384
ﺮـﺘﺧد نازﻮـﻣآ ﺶﻧاد يور ﺮﺑ ﻪﮐ
دﻮﺑ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﯽﯾﺎﻤﻨﻫار هرود يﺎـﻫ ترﺎـﻬﻣ شزﻮـﻣآ ﯽﺸﺨﺑﺮﺛا ،
داد نﺎﺸﻧ ار نﺎﻧاﻮﺟﻮﻧ يرﺎﺘﻓر ﺖﯿﻌﺿو دﻮﺒﻬﺑ رد ﯽﮔﺪﻧز ]
28 [ . رد
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ي روﺮـﭘ ﮏـﯿﻧ و يﺮﺻﺎﻧ ﺰـﯿﻧ
ﺮﯿﺛﺄـﺗ يﺎـﻫ ترﺎـﻬﻣ شزﻮﻣآ
هﺎﮕﺸﻧاد نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد زا يا ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﺑ ﯽﮔﺪﻧز ﯽﺳرﺮﺑ ﺖﻌﻨﺻ و ﻢﻠﻋ
ﺲﭘ و نﻮﻣزآ ﺶﯿﭘ رد ار يرادﺎﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ،ﺎﻫ ﻪﺘﻓﺎﯾ نآ رد ﻪﮐ ﺪﺷ داد نﺎﺸﻧ نﻮﻣزآ
] 29 [ . ﺶﻫوﮋﭘ رد ﺰﯿﻧ دﺎﺷﺮﻓ و ﺖﺸﻣار ﺮـﺑ دﻮـﺧ
داد نﺎﺸﻧ نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد يور ﻻﺎﺑ ﻪﺑ ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫ ترﺎﻬﻣ شزﻮﻣآ ﻪﮐ
ﺪـﻣﺎﺠﻧا ﯽـﻣ ﯽﻋﺎـﻤﺘﺟا يﺪﻨﻣدﻮـﺳ و ﻢﻟﺎﺳ يﺎﻫرﺎﺘﻓر ﺢﻄﺳ ندﺮﺑ ] 30 .[ ﺎﮑﻤﻫ و ﯽﻘﯿﻘﺣ ﺖـﺳد ﻪﺠﯿﺘﻧ ﻦﯾا ﻪﺑ دﻮﺧ ﻖﯿﻘﺤﺗ رد ﺰﯿﻧ نار
ﺖﻣﻼـﺳ ﺶﯾاﺰـﻓا ﺐﺟﻮﻣ ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫ ترﺎﻬﻣ شزﻮﻣآ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﻓﺎﯾ هوﺮـﮔ رد نﺎﺘـﺳﺮﯿﺑد لوا ﺮﺘﺧد نازﻮﻣآ ﺶﻧاد ﺲﻔﻧ تﺰﻋ و ﯽﻧاور دﻮﺷ ﯽﻣ هاﻮﮔ هوﺮﮔ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﯽﺸﯾﺎﻣزآ ]
31 .[ ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ
ﺶـﻧاد ﯽﻫﺎﮔآ ﺮﺑ ناور ﺖﺷاﺪﻬﺑ يﺎﻫ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺮﯿﺛﺎﺗ ،نﺎﺘﺴﮐﺎﭘ رد يا ﺪـﺷ هﺪـﯾد لﺮـﺘﻨﮐ هوﺮـﮔ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد ﻦﯾﺪﻟاو و نﺎﻤﻠﻌﻣ ،نازﻮﻣآ ] 32 [. ترﺎـﻬﻣ شزﻮـﻣآ ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺰﯿﻧ نارﺎﮑﻤﻫ و زرﻮﺑﺎﻧ
،ﯽﻧﺎﺘﺳﺮﯿﺑد نازﻮﻣآ ﺶﻧاد ﻪﺑ ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫ يﺎﻘﺗرا ﺐﺟﻮﻣ
دﺮـﮑﻠﻤﻋ
نﻻﺎـﺴﻤﻫ ﺎـﺑ ﻂﺑاور و يدﺮﻓ ﻦﯿﺑ ،يدﺮﻓ ،ﯽﻠﯿﺼﺤﺗ يﺎﻫ هزﻮﺣ رد ﺪﯾدﺮﮔ ] 33 .[ ﻪﻟﺎﻘﻣ رد ﻦﯿﻔﯾﺮﮔو ﻦﯾﻮﺗﻮﺑ هﺎﮕﺸﻧاد رد دﻮﺧ يروﺮﻣ
ﺶﻧاد ﻪﺑ ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻬﺗرﺎﻬﻣ شزﻮﻣآ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻪﮐ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ كرﻮﯾﻮﯿﻧ و ﺎـﻧاﻮﺠﯾرﺎﻣ ،ﻞـﮑﻟا ،رﺎﮕﯿـﺳ فﺮـﺼﻣ ﺶﻫﺎـﮐ ﻪـﺑ ﺮـﺠﻨﻣ نازﻮﻣآ ناﺰﯿﻣ ﻪﺑ زﺎﺠﻣﺮﯿﻏ يﺎﻫوراد 50
% دﻮﺷ ﯽﻣ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺎﯾ ]
34 .[ ﻦﻣرﻮـﮔ
ﺮـﺑ ار ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫ ترﺎﻬﻣ شزﻮﻣآ ﺮﺛا ﻪﻧﺎﮔاﺪﺟ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ود رد ﺰﯿﻧ ﺑ داﻮﻣ لﺮﺘﻨﮐ دﺮﮐ ﯽﺳرﺮ
] 35 -36 [.
نﺎـﺸﻧ ﻦﯿـﻨﭽﻤﻫ ﺮـﺿﺎﺣ ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ يﺎﻫ ﻪﺘﻓﺎﯾ هﺪـﻨﻫد
ي ﺮﯿﺛﺄـﺗ
ﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ﯽﻣ ﻪﮐ دﻮﺑ ﯽﻄﯿﺤﻣ ﺖﯾﺎﻤﺣ تاﺮﻤﻧ ﺮﺑ ﯽﺷزﻮﻣآ تﻼﺧاﺪﻣ ﻪ
و ﻦﯾﺪﻟاو ﺖﮐرﺎﺸﻣ ﺖﻠﻋ ﻮﺗ ،ناﺮﯿﺑد
ﺆﺴﻣ ﻪﺟ ياﺮـﺟا ،ﻪﺳرﺪﻣ نﻻو
ترﺎـﻬﻣ يﺮﯿﮔاﺮﻓ ﻪﻨﯿﻣز رد نازﻮﻣآ ﺶﻧاد ندﻮﻤﻧ ﻖﯾﻮﺸﺗ و ﻪﻘﺑﺎﺴﻣ ﺪﺷﺎﺑ ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫ .
ناﺪﺑ ﻦﯾا ﻢﺘـﺴﯿﺳ رد ﻪـﻠﺧاﺪﻣ ﻪـﮐ ﺖﺳا ﯽﻨﻌﻣ
شزﻮـﻣآ هدزﺎـﺑ ﺶﯾاﺰـﻓا و نآ ﺖﯾﻮﻘﺗ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﯽﻣ ﯽﺘﯾﺎﻤﺣ نازﻮﻣآ ﺶﻧاد ﻪﺑ ﺎﻫ ترﺎﻬﻣ ددﺮﮔ
. ﺄـﺗ يا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺰﯿﻧ ﻞﮕﺑﺮﻋ ﺮﯿﺛ
ﺶﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺮﺑ ،ﻪﺳرﺪﻣ ﻂﯿﺤﻣ رد ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫ ترﺎﻬﻣ شزﻮﻣآ ﻦﯾﺪـﻟاو و نﺎـﻤﻠﻌﻣ ،نازﻮﻣآ ﺶﻧاد ﺢﻄﺳ ﻪﺳ رد ار نﺎﺘﺴﺑد نازﻮﻣآ ا درﻮﻣ دادراﺮـﻗ ﯽﺑﺎﯾزر .
يﺎـﻫ ترﺎـﻬﻣ شزﻮـﻣآ داد نﺎـﺸﻧ ﺞﯾﺎـﺘﻧ
ﯽﻧﺎﺘﺴﺑد نﺎﮐدﻮﮐ ﻪﺑ ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻘﺗرا ﺚﻋﺎﺑ
ﺶﻫﺎـﮐ و ﺎـﻫ يﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ
ددﺮــﮔ ﯽـﻣ ﺎـﻬﻧآ تﻼﮑـﺸﻣ ]
37 [ . ـﻨﭽﻤﻫ ﺰــﯿﻧ ﺰﻠﯾﺎـﻣ و ﺎـﺴﯿﻠﻣ ﻦﯿ
نﺎﮔﺪـﻨﻨﮐ ﺖﮐرﺎـﺸﻣ ناﻮـﻨﻋ ﻪـﺑ ار ﻦﯾﺪﻟاو ندﺮﮐ ﺮﯿﮔرد يﺪﻨﻣدﻮﺳ وا ﯿﻟ ﯽﻧﺎﺠﯿﻫ تﻼﮑﺸﻣ نﺎﻣرد رد ﻪ
–
ﺪـﻧداد نﺎﺸﻧ نﺎﮐدﻮﮐ ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا
يرﺎـﻣآ توﺎـﻔﺗ ،ﯽﻋﺎـﻤﺘﺟا ﺖـﯾﺎﻤﺣ درﻮﻣ رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد ﮐ ﺪﺸﻧ هﺪﯾد ﺪﻫﺎﺷ و ﻪﻠﺧاﺪﻣ هوﺮﮔ ود ﻦﯿﺑ يراد ﯽﻨﻌﻣ ﺪـﻧاﻮﺗ ﯽﻣ ﻪ
ﺆﺴﻣ ﻢﮐ يرﺎﮑﻤﻫ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ و شزﻮـﻣآ ﺎـﺑ طﺎـﺒﺗرا رد ﻪـﺳرﺪﻣ نﻻو
ﻢـﮐ ﻞـﯾﺎﻤﺗ ،ﻪـﺳرﺪﻣ رد نﺎـﺳﺎﻨﺸﻧاور رﻮﻀﺣ زا يﺮﯿﮔ هﺮﻬﺑ مﺪﻋ ﻟاو و ناﺮﯿﺑد ندﻮـﺑ هﺎـﺗﻮﮐ و ﺎﻬـﺳﻼﮐ رد ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺖﮐﺮﺷ ﺖﻬﺟ ﻦﯾﺪ
ﺪﺷﺎﺑ هدﻮﺑ ﺶﻫوﮋﭘ نﺎﻣز .
ﺖﯾدوﺪﺤﻣ ﺎﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا مﺎﺠﻧا ناﻮـﺗ ﯽـﻣ ﻪﮐ دﻮﺑ هاﺮﻤﻫ ﯽﯾﺎﻫ
ﻪﺑ ﺆﺴﻣ ﯽﺧﺮﺑ يرﺎﮑﻤﻫ مﺪﻋ ﯽـﻘﻠﺗ ﺖـﯿﻤﻫا ﻢـﮐ و ناﺮﯿﺑد و نﻻو
دﻮـﻤﻧ هرﺎـﺷا ﻪﻄﺳﻮﺘﻣ سراﺪﻣ رد ﺎﻫ ترﺎﻬﻣ شزﻮﻣآ ندﺮﮐ .
ﻪـﺘﺒﻟا
دﺎـﺼﻣ نﺎﯿﺑ ﺎﺑ ﺪﻧدﺮﮐ شﻼﺗ ﻦﯿﻘﻘﺤﻣ زا ﻦـﺷور ﻖﯾ
ﺮﯿﺛﺄـﺗ شزﻮـﻣآ
ﺶـﻧاد ﯽﻠﯿـﺼﺤﺗ ﺖﻓﺮـﺸﯿﭘ و ناور ﺖﻣﻼﺳ رد ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻬﺗرﺎﻬﻣ ﺴﻣ ﺶﻘﻧ ﺰﯿﻧ و نازﻮﻣآ ﺆ
ﺎـﺗ ،شزﻮـﻣآ ﺮـﺘﻬﺑ ﻪﭼﺮﻫ ياﺮﺟا رد ﻦﯿﻟو
ﺪﻨﯾﺎﻤﻧ ﻊﻔﺗﺮﻣ ار ﻞﮑﺸﻣ ﻦﯾا يدوﺪﺣ .
ﯽـﺣاﺮﻃ رد دﻮﺷ ﯽﻣ دﺎﻬﻨﺸﯿﭘ ،ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﯿﺑد ناﺮـﺘﺧد ﻪـﺑ ﯽﮔﺪـﻧز يﺎﻫ ترﺎﻬﻣ شزﻮﻣآ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺮـﻫ ﯽﻧﺎﺘـﺳﺮ
راﺮـﻗ ﺮـﻈﻧ ﺪـﻣ ﺎـﻬﻧآ تﺎـﻬﯿﺟﺮﺗ و ﺎﻫ ﺖﯾﻮﻟوا ،ﺎﻫزﺎﯿﻧ اﺪﺘﺑا ،ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺪﻧﺮﯿﮔ . ﺪﻧﻮـﺷ هداد شزﻮﻣآ ﺎﻬﻧآ ﻪﺑ ﺮﺗ يروﺮﺿ يﺎﻫ ترﺎﻬﻣ ﺲﭙﺳ
ـﺘﻬﺑ ﺖـﯿﻔﯿﮐ ﺎـﺑ ﺰـﯿﻧ ﺎﻬﺷزﻮﻣآ ،ﺖﻗو رد ﯽﯾﻮﺟ ﻪﻓﺮﺻ ﻦﻤﺿ ﺎﺗ و ﺮ
ﺆﻣ ﺪﻧدﺮﮔ ﻪﺋارا ﺮﺗﺮﺛ .
ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﯽﻫﺎـﮔ ﺖـﺳا ﻦـﮑﻤﻣ ﻪﮐ ﯽﯾﺎﺠﻧآ زا
ﺎﺑ ﺎﻬﻨﺗ دﻮﺟﻮﻣ تﻼﮑﺸﻣ تﺎﻗوا زﻮـﻣآ ﺶـﻧاد ﻪـﺑ فﺮـﺻ شزﻮﻣآ
رد ﻪـﺒﻧﺎﺟ ﻪﻤﻫ ﺖﯾﺎﻤﺣ ﺖﯾﻮﻘﺗ ﺎﺑ ددﺮﮔ ﯽﻣ دﺎﻬﻨﺸﯿﭘ ،ددﺮﮕﻧ ﻊﻔﺗﺮﻣ اﺮﯿﺑد و ﻦﯾﺪﻟاو ﺖﮐرﺎﺸﻣ ﺐﻟﺎﻗ ﻪـﺟﻮﺗ ﺐﻠﺟ ،ﯽﺷزﻮﻣآ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ رد ن
ﺆﺴﻣ ترﺎـﻬﻣ شزﻮﻣآ ﻪﻨﯿﻣز رد تﺎﻧﺎﮑﻣا ندروآ ﻢﻫاﺮﻓ ﺖﻬﺟ نﻻو نازﻮﻣآ ﺶﻧاد ﯽﻓﺮﻌﻣ ،ﯽﻘﯾﻮﺸﺗ يﺎﻫ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ و تﺎﻘﺑﺎﺴﻣ ياﺮﺟا ،ﺎﻫ
ناروﺎﺸﻣ و ﻦﯾروﺎـﺸﻣ و نﺎـﺳﺎﻨﺷ ناور رﻮـﻀﺣ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ،ﺮﺗﺮﺑ
ﻪﺳرﺪﻣ زا جرﺎﺧ رد هروﺎﺸﻣ ﺰﮐاﺮﻣ دﺎﺠﯾا ،ﺎﻫ نﺎﺘﺳﺮﯿﺑد رد بﺮﺠﻣ يﺎـﻫ ﻪﻧﺎـﺳر زا يﺮـﯿﮔ هﺮـﻬﺑ ،نﺎـﺳآ ﯽﺳﺮﺘﺳد و ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻪﻨﯾﺰﻫ ﺎﺑ وﺮﮔ فﻼﺘﺋا و ﯽﻌﻤﺟ ﺄﺗ ،ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻬﻫ
ناﺪـﻨﭼ ود ار شزﻮـﻣآ ﺮﯿﺛ
ﻢﯿﻨﮐ . ﯽﺑﺎﯾزرا رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﺮﯿﺛﺄﺗ
ﺎـﻬﺗرﺎﻬﻣ شزﻮﻣآ ﯽﮔﺪـﻧز ي
لﺎﺳ لﻮﻃ رد ددﺮﮔ ﯽﻣ دﺎﻬﻨﺸﯿﭘ ،نازﻮﻣآ ﺶﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ حﻼﺻا رد هﺪﻫﺎـﺸﻣ و ﻪﺒﺣﺎـﺼﻣ ﻖـﯾﺮﻃ زا نازﻮـﻣآ ﺶﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ،ﯽﻠﯿﺼﺤﺗ ﯽﻠﯿﺼﺤﺗ لﺎﺳ لﻮﻃ رد ناﺮﯿﺑد و ﻦﯾﺪﻟاو ﻂﺳﻮﺗ نﺎﻧآ رﺎﺘﻓر ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ دﺮﯿﮔ راﺮﻗ ﯽﺑﺎﯾزرا درﻮﻣ ﺮﻤﺘﺴﻣ ترﻮﺻ ﻪﺑ .
يﺮﯿﮔ ﻪﺠﯿﺘﻧ
رد رﻮﺸﮐ تﺎﯿﻀﺘﻘﻣ و ﻂﯾاﺮﺷ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗﺎﺑ و ﯽـﮕﻨﻫﺮﻓ ،ﯽﺳﺎﯿﺳ دﺎﻌﺑا
ﺶﯿﺑ ،ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا تﻼﻀﻌﻣ ﻌﻓ نﺎﻧاﻮﺟ ﺪﻨﻣزﺎﯿﻧ ﺶﯿﭘ زا
ﺆﺴﻣ ،لﺎ و لو
ﻢﯿﺘﺴﻫ رﻮﺸﮐ رد ﺪﻣآرﺎﮐ .
ـّﻓﻮﻣ شزﻮـﻣآ ﺎـﺑ ﺪـﻧاﻮﺗ ﯽـﻣ ﺮـﻣا ﻦﯾا ﻖ
دﺮﯾﺬﭘ ﻖﻘﺤﺗ نﺎﻧاﻮﺟ ﻪﺑ ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫ ترﺎﻬﻣ .
يﺮﯿﮔرﺎﮑﺑ اﺬﻟ لﺪـﻣ
ﻦـﯾا ﻖـﻘﺤﺗرد ﺪـﻧاﻮﺗ ﯽـﻣ مﻮـﻠﺑ لﺪﻣ نﻮﭽﻤﻫ يزﺎﺳﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ يﺎﻫ ﺪﺷﺎﺑ ﺎﺸﮕﻫار فﺪﻫ .
يﺎـﻫزﺎﯿﻧ ﺮـﺑ ﯽـﻨﺘﺒﻣ ،فﺪﻫ ﺮﻈﻧ زا ،لﺪﻣ ﻦﯾا
ﺮـﺑ ﯽـﻨﺘﺒﻣ ،ﺲﯾرﺪـﺗ يﺎـﻫدﺮﺒﻫار ﺮـﻈﻧ زا ،نازﻮـﻣآ ﺶﻧاد هﺮﻣزور و ﯽﺑﺎﯾزرا ﺮﺑ ﯽﻨﺘﺒﻣ ،ﯽﺑﺎﯿﺷزرا ﺮﻈﻧ زا و ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا يﺮﯿﮔدﺎﯾ يرﻮﺌﺗ ﺖﺳا دﺮﮑﻠﻤﻋ ﯽﺳرﺮﺑ .
ترﺎـﻬﻣ شزﻮـﻣآ ﻪـﻣﺎﻧﺮﺑ ﺪﺳر ﯽﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ
ﯽﻬﺟﻮـﺗ ﯽـﺑ درﻮـﻣ ،سراﺪﻣ رد ﺖﻗو دﻮﺒﻤﮐ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫ ﻗ ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮ ،
ﺮـﺑ ﺰـﮐﺮﻤﺗ و ﯽﺠﻨـﺳزﺎﯿﻧ مﺎـﺠﻧا ﺎﺑ ناﻮﺗ ﯽﻣ اﺬﻟ
و ﺮﺘﻬﺑ ﻪﭼﺮﻫ شزﻮﻣآ ﻪﺑ ،ﺮﺘﻤﻬﻣ ترﺎﻬﻣ ﺪﻨﭼ ﺮﺛﺆﻣ
ﮏـﻤﮐ ﺎـﻬﻧآ ﺮﺗ
دﺮﮐ . ﻪـﺟﻮﺗ و ﯽﺠﻨﺳزﺎﯿﻧ ﻪﯾﺎﭘ ﺮﺑ شزﻮﻣآ ،لﺪﻣ ﻦﯾا صﺎﺧ ﯽﮔﮋﯾو ﯽـﺷزﻮﻣآ هدزﺎـﺑ نآ ﺖﯾﻮﻘﺗ ﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﻪﺒﻧﺎﺟ ﻪﻤﻫ ﺖﯾﺎﻤﺣ ﻪﺑ
ﺪﺑﺎﯾ ﯽﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺰﯿﻧ .
او ﺖﮐرﺎﺸﻣ ﯽﻓﺮﻃ زا ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ناﺮﯿﺑد و ﻦﯾﺪﻟ
،ﯽﺘﯿﺑﺮﺗ يﺎﻫﻮﮕﻟا يﺎﻘﺗرا ﻪﺑ ﺎﻬﻨﺗ ﻪﻧ
ﺶـﻧاد رد ﯽﮔﺪﻧز يﺎﻫ ترﺎﻬﻣ
رد هﺪﻨﻨﮐ ﺖﯾﺎﻤﺣ يﺎﻫ ﻂﯿﺤﻣ ﻖﻠﺧ ﺎﺑ ﻪﮑﻠﺑ ،ﺪﻨﮐ ﯽﻣ ﮏﻤﮐ نازﻮﻣآ ﻢﻫاﺮـﻓ ﺎﻬﻧآ يزﺎﺳ ﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ ﺖﻬﺟ ار ﯽﯾﺎﻫ ﺖﺻﺮﻓ ﻪﺳرﺪﻣ و ﻪﻧﺎﺧ دروآ ﯽﻣ .
ﯽﻧادرﺪﻗ و ﺮﮑﺸﺗ
نﻻوﺆﺴﻣ زا ﺮﮑﺸﺗ و ﺮﯾﺪﻘﺗ ﺎﺑ نﺎﺘـﺳﺮﻬﺷ شروﺮﭘ و شزﻮﻣآ هرادا
مﺮﻬﺟ ﺮـﺘﮐد ،ﻦﯿﻓرﺎﻌﻟا مﺎﻣا ،ﻪﯾﻮﻠﻋ يﺎﻬﻧﺎﺘﺳﺮﯿﺑد مﺮﺘﺤﻣ نﻻوﺆﺴﻣ و ﻖـﯿﻘﺤﺗ لﻮـﻃ رد يا ﻪﻧﺎﻤﯿﻤـﺻ يرﺎـﮑﻤﻫ ﻪـﮐ ﯽﻠﯿﻠﺧ و يزاﺮﯿﺷ ناﺮـﻬﺗ ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ﯽﺸﻫوﮋﭘ ﺖﻧوﺎﻌﻣ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ،ﺪﻨﺘﺷاد ﺪﻧدﻮﻤﻧ ﻢﻫاﺮﻓ ار ﯽﻟﺎﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻪﮐ .
نﺎﮔﺪﻨﺴﯾﻮﻧ ﻢﻬﺳ
ﻊﻤﺟ و ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﯽﺣاﺮﻃ ﺎﻫ هداد يروآ
: ﯽﺤﻠﺻ زﺎﻨﻬﻣ و نﺎﯿﺋاﺮﺤﺻ ﻢﯾﺮﻣ
ﺎﻫ هداد ﻞﯿﻠﺤﺗ و ﻪﯾﺰﺠﺗ :
ﯽﻧﺎﻘﺣ ﺪﯿﻤﺣ
ﻪﻟﺎﻘﻣ شرﺎﮕﻧ :
نﺎﯿﺋاﺮﺤﺻ ﻢﯾﺮﻣ
ﻊﻓﺎﻨﻣ ضرﺎﻌﺗ
ﭻﯿﻫ ﺖﺳا هﺪﺸﻧ نﺎﯿﺑ نﺎﮔﺪﻨﺴﯾﻮﻧ ﻂﺳﻮﺗ ﯽﻌﻓﺎﻨﻣ ضرﺎﻌﺗ ﻪﻧﻮﮔ .
References
1- Kordnoghabi R, Pasha-Sharyfy H. Prepared and compilation of life skills curriculum for high school students. Journal of Educational Innovation 2005; 4(12):11-34. [In Persian]
2- Solhi M, Sahraian M, Haghani H, Beigizadeh Sh. Assessing life skills in third grade high school girls of Jahrom city from the perspective of students, parents and teachers in 2009-2010. Journal of Jahrom University of Medical Sciences 2010; 8(3): 41-47.
3- Fata L, Mohammad-Khani SH, Kazemzadeh-Atofi M. Life skills training, especially students. Tehran: Danzheh Pub; 2006. [In Persian]
4- WHO. Life skills education for children and adolescents in schools: Introduction and guidelines to facilitate the development and implementation of life skills programmes. Geneva, Switzerland: WHO
Programme on mental health. Available
at:http://www.col.org/pcf6/fp/zIN2327.doc. Accessed Jan 26, 2010.
5- Hazary Z. Life skills training effect on mental health of secondary school students [Master's Thesis]. University of Tabriz 2006. [In Persian] 6- Meadus RJ. Adolescents coping with mood disorders. J Psychiatr Ment Health Nurs. 2007; 14(2):209-17.
7- Fisher PH, Masia-Warner C, Klein RG. Skills for social and academic success: a school-based intervention for social anxiety disorder in adolescents.Clin Child Fam Psychol Rev 2004; 7(4):241-9.
8- Varni JW, Katz ER, Colegrove JR, Dogin M. The impact of social skills training on the adjustment of children with newly diagnosed cancer. J Pediatr Psychol 1993; 18(6):751-67.
9- Barakat LP, Hetzke JD, Foley B, Carey ME, Gyato K, Philips PC. Evaluation of a social-skills training group intervention with children treated for brain tumors: a pilot study. J Pediatr Psychol 2003; 28(5):299-307.
10- Connors GJ, Walitzer KS. Reducing alcohol consumption among heavily drinking women:
evaluating the contributions of life-skills training and booster sessions. J Consult Clin Psychol 2001; 69(3):447-56.
11- Sharma M, Petosa R, Heaney CA. Evaluation of a brief intervention based on social cognitive theory to develop problem-solving skills among sixth-grade children. HealthEduc Behav 1999; 26(4):465-77.
12- Haj-Amini Z, Ajali A, Fathi-Ashtiani A, et al. The effect of life skills training on emotional reactions in adolescents. Journal of Behavioral Sciences 2008; 2(3):263-270. [In Persian]
13- Kahrazi F, Azad-Fallah P, Allahyari A. Efficacy of problem solving skills in reducing student depression. Journal of Psychology 2003; 7(2):120-142. [In Persian]
14- Botovin G, Baker E, Renick N. A cognitive – behavioral approach to substansce abuse prevention.
Addict Behav 1984; 9(2):137-147.
15- Botvin GJ, Baker E, Dusenbury L, Tortu S, Botvin EM. Preventing adolescent drug abuse
through a multimodal cognitive-behavioral
approach: Results of a three-year study. J Consult ClinPsychol 1990; 58(4):437-446.
16- Marilyn AJ. School programming for the prevention of addiction. School Counselor 1992; 39(3):202-10.
17- Akbary M, Rafieefar SH, Samir A, et al. Health education curriculum (Introduction with basic concepts) for managers and staff of the health system, health department ministry of health and Medical Education. Tehran: Mehr-ravsh; 2006. [In Persian]
18- Fathi-Vajargah K. Needs assessment in educational planning and curriculum development. Tehran: Aeeizh Publications; 2005. [In Persian]
19- The CEDPA Mission. Available at:
20- The Center for Development and Population
Activities. Empowering adolescents in India: the Better Life Options Program. Washington, D.C., CEDPA, Mar 2006 Activities (CEDPA), Available
at: http://www.cedpa.org/content/search/publication. Accessed Jan 26, 2009.
21- Bomar PJ. Promoting health in families: applying family research and theory to nursing practice. 3rd ed. Philadelphia: Sunders; 2004. 22- Speer WP, Jackson CB, Peterson NA. The
Relationship between social cohesion and
empowerment: Support and new implications for theory. Heath Educ Behav 2001; 28(6):716-33. 23- Sarason IG, Levine HM, Basham RB, Sarason BR. Assessing social support: The social support questionnaire. J Pers Soc Psychol 1983; 44(1):127-139.
24- Rook KS, Ituarte PHG. Social control, social support and companionship in older adults’ family relationships and friendships. Pers Relationships
1999; 6(2):199-211.
25- Adib Y. Optimal design model life skills curriculum for Junior [dissertation]. Tehran: University of Tarbiat Modarres 2005. [In Persian] 26- Adib Y. Evaluation of Iranian youth access life skills. Journal of Academic-Research Psychology
2006; 1-4:1-25. [In Persian]
27- Fatehizadeh M, Nasr-e-Esfahani AR, Fathi F. A qualitative study on the high schools' performance in developing social skills. Journal of Psychology
2005; 9-2:165-185. [In Persian]
28- Hamidi F. The effect of life-skill training on peprived regions' adolescents in summer camps.
Womens Studies 2005; 3(7):129-147. [In Persian] 29- Naseri H, Nick-Parvar R. Evaluation of effectiveness of life skills education on students' mental health. 3rd seminar of mental health of
students, University of Tarbiat Modares. 2004 Mar 12-13; Tehran, Iran. [In Persian]
30- Ramosht M, Farshad S. The effect of teaching life skills to prevent substance abuse. 3rd Seminar of mental health of students, University of Tarbiat Modarres. 2004 Mar 12-13; Tehran, Iran. [In Persian]
31- Haghighi J, Mousavi M, Mehrabizadeh M, Beshlideh K. The effects of life skills training on mental health and self- esteem of female first grade high school students in Ilam. Journal of Education And Psychology 2006; 13(1):61-78. [In Persian] 32- Rahman A, Mubbashar MH, Goldberg RG. Randomized trial of impact of school mental health programe in rural Rawalpindi, Pakistan. Lancet
1998; 352:1022-25.
33- Nabors LA, Reynold MS, Weist MD. Qualitative evaluation of a high school mental health program. J Youth Adolesc 2000; 29(1):1-1 34- Botvin G, Griffin K. Life Skills Training: Empirical Findings and Future Directions. The J Prim Prev 2004; 25(2):211-232.
35- Gorman D. The science of drug and alcohol prevention: he case of the randomized trial of the life skills training program. International Journal of Drug Policy2002; 13(1):21-26.
36- Gorman D. Does Measurement dependence explain the effects of the life skills training program on smoking outcomes? Prev Med 2005; 40:479-487. 37- Arabgol F, Mahmoudi-Gharei J, Hakim-Shoushtari M. The effect of social skills education on the function of grade four elementary students.
Advances in Cognitive Science 2005; 7(3):51-57. [In Persian]
38- Derosier M, Gilliom M. Effectiveness of a parent training program for improving children’s social behavior. J Child Fam Stud 2007; 16(5):660– 670.
