• No results found

MGA LIKAS NA YAMAN NG BANSA

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2020

Share "MGA LIKAS NA YAMAN NG BANSA"

Copied!
18
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

H

 

E

 

K

 

A

 

S

 

I

 

 

4

 

Modified

 

In

School

 

Off

School

 

Approach

 

Modules

 

(MISOSA)

 

Distance

 

Education

 

for

 

Elementary

 

Schools

 

SELF

INSTRUCTIONAL

 

MATERIALS

 

MGA

 

LIKAS

 

NA

 

YAMAN

 

NG

 

BANSA

 

Department of Education 

BUREAU

 

OF

 

ELEMENTARY

 

EDUCATION

 

(2)

Revised

 

2010

 

by

 

the

 

Learning

 

Resource

 

Management

 

and

 

Development

 

System

 

(LRMDS),

 

DepEd

 ‐ 

Division

 

of

 

Negros

 

Occidental

 

under

 

the

 

Strengthening

 

the

 

Implementation

 

of

 

Basic

 

Education

 

in

 

Selected

 

Provinces

 

in

 

the

 

Visayas

 

(STRIVE).

 

  This edition has been revised with permission for online distribution  through the Learning Resource Management Development System (LRMDS) Portal  (http://lrmds.deped.gov.ph/) under Project STRIVE for BESRA, a project supported  by AusAID.  

Section 9 of Presidential Decree No. 49 provides:

“No copyright shall subsist in any work of the

Government of the Republic of the Philippines. However,

prior approval of the government agency or office wherein

the work is created shall be necessary for exploitation of

such work for profit.”

(3)

1

GRADE IV

MGA LIKAS NA YAMAN NG BANSA

Alam mo ba na ang ating bansa ay biniyayaan ng mga likas na yaman. Sa likas na yaman nanggagaling ang mga pangunahing kailangan ng mga tao at ng bansa.

Tingnan mo ang larawan.

Ano ang likas na yaman ang matatagpuan dito?

Sa modyul na ito, matututuhan mo ang mga likas na yaman ng ating bansa.

Anu-ano kaya ang mga ito?

(4)

2

Bago ka magpatuloy sa pag-aaral, subukin mong sagutan ang sumusunod.

A. Isulat ang hinihingi sa bawat bilang.

1. Magbigay ng mga halimbawa ng mga anyong-lupa.

a. __________________

b. __________________

c. __________________

d. __________________

e. __________________

2. Magbigay ng mga halimbawa ng mga anyong-tubig.

a. __________________

b. __________________

c. __________________

d. __________________

e. __________________

Naibigay mo ba ang mga hinihingi sa bawat bilang? Magaling!

Alam mo bang ang mga anyong lupa at tubig ay may malaking kaugnayan sa paksang tatalakayin natin

Handa ka na ba?

(5)

3

Suriin mo ang graphic organizer sa ibaba.

Ipinakikita ng diagram ang mga uri ng likas na yaman. Ito ang mga yamang lupa, yamang gubat, yamang tubig at yamang mineral.

PAG-ARALAN MO

Likas na Yaman

Yamang Lupa

Yamang Gubat

Yamang Tubig

Yamang Mineral

Lupang sakahan

Mga punongkahoy

Pangisdaan Metal na Mineral

Di-metal na Mineral Lupang

pastulan

Buhay ilang

(6)

4

Suriin mo ang sumusunod na mga larawan

Ang yamang lupa ay pangunahing likas na yaman na nagtutustos ng mga kailangan ng tao upang mabuhay. Ang mga pangunahing pangangailangang ito ay pagkain, tahanan, kasuotan at mga gamot. Sa lupa rin umaasa ang mga halaman at hayop na ginagamit ng tao para matugunan ang kanilang mga kailangan.

(7)

5

Bakit ito itinuturing na pinakamahalag? Maglibot ka sa inyong pamayanan.

Malawak ba ang mga lupang taniman dito? Bukod sa lupang taniman, ano pa ang mga yamang lupang matatagpuan sa inyong pook? Sa paanong paraan ginagamit ito ng mga tao?

Basahin mo naman ito.

Yamang Tubig

Pangunahing yamang tubig ng bansa ang mga pangisdaan. Ito ay sa dahilang ang ating bansa ay napaliligiran ng tubig. May mga dagat, lawa, ilog at sapa sa ating bansa na napagkukunan ng iba’t ibang uri ng isda, perlas, kabibe, alimango, hipon, damong dagat at marami pang iba.

(8)

6

Narito ang mapa ng Pilipinas. Ipinakikita rito ang mga pangunahing pangisdaan sa iba’t ibang bahagi ng ating bansa.

Dahil dito, isa sa pangunahing pinagkukunan ng kabuhayan ng mga Pilipino ang mga pangisdaan sa bansa.

(9)

7

Narito ang talaan ng mga pangunahing pangisdaan.

1. Dagat Sulu 2. Dagat Bisaya 3. Malampaya Sound 4. Look ng Maynila

5. Look San Miguel sa pagitan ng Camarines Norte at Camarines Sur

6. Look Sibuguey sa timog ng Zamboanga del Sur 7. Look Tayabas sa timog ng Quezon

8. Golpong Moro sa pagitan ng Zamboanga at Cotabato

9. Look Lamon sa silangan ng Quezon at timog ng Pulo ng Pollilo

10. Dagat Samar.

1. Gumuhit ka ng isang mapa ng Pilipinas sa iyong kuwaderno. Ipakita mo ang mga pangunahing pangisdaan sa bansa.

2. Kung may pangisdaan sa inyong lugar, itala ang mga nakukuha rito.

Yamang Gubat

(10)

8

Nakatutulong din ang mga punongkahoy sa mga kagubatan at bundok sa pagpigil ng baha at malalakas na hangin. Ang mga ugat ng mga punongkahoy ay sumisipsip sa tubig-ulan upang hindi magkaroon ng biglaang pagbaha sa mga kapatagan.

May iba’t-ibang uri nga kahoy ang makikita sa kagubatan ng Pilipinas.

Ang dipterocarp ang pinakamataas na uri ng kahoy sa bansa.

Kinabibilangan ito ng tangile, apitong, lawaan, yakal, at guya. Iniluluwas ang mga ito sa ibang bansa.

Ang ikalawang uri ay ang molave. Kabilang dito ay nara, dao,

tindalo at ipil. Ginagamit ang mga ito sa pagyayari ng magagandang klase ng cabinet at mga kasangkapan.

Ang mga pino ay ikatlong uri ng kahoy. Matatagpuan ito sa

Hilagang Luzon tulad ng mga lalawigang bulubundukin. Ginagamit ito sa paggawa ng bahay at sa paguukit ng iba’t ibang gamit.

Ang mangrove o bakawanang pang-apat na uri ng kahoy.

Ginagamit ang mga ito sa paggawa ng uling. Karaniwang makikita ang mga ito sa bunganga ng dagat, ilog o sapa.

Sa iyong palagay, paano pa maaaring pakinabangan ng mga tao sa bansa ang mga yamang gubat?

Isa pa sa nagbibigay ng malaking kita sa bansa ang mga yamang mineral.

Ano nga ba ang yamang-mineral?

(11)

9

Basahin ito.

Yamang Mineral

Maraming kabundukan ang Pilipinas. Karaniwang sa mga bundok nakikita ang iba’t-ibang minahan. Ang pagmimina ay isa sa

pangunahing industriya ng bansa. May dalawang uri ng mineral. Ang mineral na metal at mineral na di-metal.

Sinasabi na may 22 uri ng metal na mineral na namimina sa bansa. Ilan sa mga ito ang ginto, pilak, tanso, bakal, manganese, nikel, mercury, chromite at zinc. Sa mga ito, ang ginto ang pinakamahalagang mineral na metal. Ang malaking deposito ng ginto ay nasa Baguio, Paracale, Camarines Sur, Masbate, Bulacan at Surigao. Itinuturing ang Pilipinas na pinakamalaking tagapagluwas ng ginto sa buong Asya at isa sa sampung pangunahing tagapagluwas sa buong mundo.

(12)

10

Ang mga di-metal na mineral ng Pilipinas ay kinabibilangan ng luwad, buhangin at bato, apog, silika, marmol, guano.

Nasa Romblon ang pinakamalaking deposito ng marmol. Ang guano o dumi ng mga paniki ay matatagpuan sa mga kuweba ng Zambales, Palawan at Panay. Mayroon na ring mina ng langis sa Pilipinas. Matatagpuan ito sa Palawan.

Batay sa pinag-aralan mo, sagutin ang sumusunod na pagsasanay.

A. Panuto. Basahin ang bawat pangungusap. Sabihin kung ang isinasaad nito ay katotohanan o di-katotohanan

Yamang Lupa

. Isulat sa kuwaderno ang sagot.

1. Ang Pilipinas ay pinagkalooban ng saganang likas na yaman. 2. Ang kabibe at kapis ay bahagi ng produktong galing sa dagat. 3. Nasa kapatagan ang malalaking kagubatan ng bansa.

4. Ang pangingisda ay isa sa pangunahing industriya ng bansa. 5. May mina na ng langis sa Pilipinas.

6. Kakaunti ang pook pangisdaan sa Pilipinas. 7. Ang bundok isa sa yamang lupa ng bansa.

8. Ang mga punongkahoy ay nakatutulong sa pagpigil ng malalakas na pagbaha.

9. Nagbibigay ng malaki kita sa bansa ang pagluluwas ng mga kahoy sa ibang bansa.

10. Ang langis ay isang uri ng metal na mineral.

B. Pangkatin ang sumusunod na likas na yaman ng bansa sa:

(13)

11

1. hipon

2. punongkahoy 3. isda

4. ginto 5. apitong 6. tirahan 7. marmol 8. gulay 9. pusit 10. usa 11. chromite 12. pastulan

13. dao 14. guano 15. ibon

16. taniman ng palay 17. nikel

18. langis 19. bakawan 20. lutuingan 21. damong dagat 22. perlas

23. apog

• Ang mga likas na yaman ng bansa ay binubuo ng yamang lupa,

yamang tubig, yamang gubat at yamang mineral.

• Ang mga likas na yaman ay nagbibigay sa pangangailangan ng mga

bansa.

• Ang yamang lupa ng Pilipinas ay napagtataniman ng sari-saring

pananim.

• Nakukuha sa mga ilog, lawa at dagat ng Pilipinas ang iba’t-ibang uri ng

isda, kabibe at hipon.

• May dalawang uri ng yamang mineral, metal at di-metal na mineral.

(14)

12

Ano ang gagawin mo?

1. Kasapi ka sa isang samahan ng mga mag-aaral sa inyong paaralan. Kayo ay nangangampanya upang pangalagaan ang mga puno at halaman sa inyong lugar. Katulong din ninyo ang mga kagawad ng inyong barangay.

2. Narinig mo sa radyo na may darating na bagyo sa inyong lugar. Namimintog na ang mga butil ng palay at malapit na itong anihin.

3. Nakita mo ang nakapaskil na babala na bawal pumutol ng puno sa lugar na iyong pinapasyalan. Sa di kalayuan may nakita kang mga bata na nagpuputol ng mga batang puno sa paligid.

4. Dumalo ka sa pulong ng barangay. Pinag- usapan dito ang dapat gawin upang mapanatiling malinis ang mga ilog sa inyong lugar upang patuloy na mabuhay ang mga isda at iba pang yamang tubig.

5. Namimingwit ka ng isda kasama ang iyong mga kaibigan. Marami kayong nahuling isda. Ipinakita ng bawat isa ang kani-kanilang huli. Napansin mong karamihan sa mga isda na inyong nahuli ay maliliit pa.

(15)

13

A. Awitin ang awit sa ibaba sa himig ng Leron, Leron, Sinta

.

Likas na Yaman (Himig: Leron, Leron, Sinta)

Bundok, gubat, ilog Bukid, dagat, lawa Mga punongkahoy Saka mga hayop

Ang lahat ng ito Ay likas na yaman

Ang lahat ng ito Yaman nitong bayan

B. Isakilos at bigyang-kahulugan ang awit na natutuhan. Gawin ang mga isinasaad sa bawat bilang.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Awit: Bundok, gubat, ilog

Kilos: Lukso pakaliwa (3x) ... 16 blg.

Awit: Bukid, dagat, lawa

Kilos: Igpaw pakanan (3x) ... 16 blg.

Awit: Mga punongkahoy

Kilos: Pagpapadulas pasulong (3x) ... 16 blg.

Awit: Saka mga hayop

Kilos: Pagpapadulas paurong (3x) ... 16 blg.

Awit: Ang lahat ng ito

Kilos: Tumakbo nang mabagal sa kinaroroonan ... 16 blg.

Awit: Ay likas na yaman

Kilos: Umiskape pakaliwa (3x) ... 16 blg.

Awit: Ang lahat ng ito

Kilos: Pagpapadulas pakaliwa, pakanan ... 16 blg.

(16)

14

8. Awit: Yaman nitong bayan

Kilos: Pagtataas ng dalawang kamay na nakabuka nang

bahagya ang mga paa ... 16 blg.

C. Lumikha ng isang dibuho na magtatampok sa Likas na Yaman ng bansa sa pamamagitan ng “Crayon Resist.”

Crayon Resist

Mga Kagamitan:

Krayola Water Color Bond Paper

Maliit na lalagyang may lamang tubig Paint brush

Pamamaraan:

1. Iguhit sa iba’t ibang kulay ang inyong disenyo gamit ang krayola. Gamitin ang iba’t ibang linya at mga hugis. Maglagay ng mga espasyo. Gumamit ng mga makakapal na linya.

2. Punuan ang ibang mga espasyo ng kulay na iba’t iba. Gawing madiin ang pagkukulay.

3. Pintahan ang natitirang mga espasyo ng itim na water color. Gumamit ng isang direksiyon sa pagpipinta.

(17)

15

Piliin ang titik ng tamang sagot.

1. Ang ating kakahuyan ay nasisira bawat taon. Kung magpapatuloy ang ganitong pagkapinsala ng kagubatan, tayo ay daranas ng

_______________________. a) tagtuyo’t baha

b) kahirapan sa pagpapatayo ng bahay c) panghihina ng katawan

d) kakulangan sa ibon at iba pang hayop sa gubat

2. Maipakikilala ang wasto at maingat na paggamit ng likas na yaman sa pamamagitan ng __________________________.

a) pagtatapon ng basura sa ilog

b) paggamit ng lambat na pino ang butas sa pangingisda c) paghuli ng natatanging hayop-gubat

d) pagpili ng punongkahoy na dapat putulin

3. Ang Pilipinas ay sagana sa likas na yaman. Bakit mahalaga sa bansa ang pagkakaroon ng saganang likas na yaman?

a) ginagawang dekorasyon at kasangkapan sa bahay b) nagbibigay ng mga produktong pagkain

c) nagagawang libangan at tirahan ng tao at hayop

d) pangunahing pinagkukunan ng kabuhayan ng tao at bansa

4. Iba’t ibang halaman ang nabubuhay sa iba’t ibang lugar. Bakit hindi pinisan ng Diyos ang likas na yaman sa iisang lugar?

a) pantay ang pagtingin ng Diyos sa mga tao b) maiwasan ang inggitan ng mga tao

c) nang hindi magkapareha ang mga aning produkto d) iba-iba ang klima sa bawat lugar

5. Ano ang maaaring mangyari sa kabuhayan ng bansa kung patuloy ang maling paggamit ng tao sa likas na yaman ng bansa?

a) pagtatapon ng basura sa ilog

b) paggamit ng lambat na pino ang butas sa pangingisda c) paghuli ng natatanging hayop-gubat

d) pagpili ng punongkahoy na dapat putulin

(18)

16

1. Magmasid sa inyong pamayanan. Itala ang mga pinagkukunang yaman sa inyong pook at ang mga paraan kung paano nakikinabang ang mga tao rito.

2. Maaari kang magtanong sa sinumang kasapi o pinuno ng barangay. PAGPAPAYAMANG GAWAIN

References

Related documents

The comparative flux analysis between minimal and complex media highlighted that the consumption and utilization of branched chain amino acids directly in the relevant fatty

cerevisiae BY4741 Δ Oye2 strains, lacking endogenous OYE and expressing nine separate OYE genes from non-conventional yeasts, were used as whole-cell biocatalysts to reduce

Enzymatic glucose fed-batch mode and low feeding rate of glycerol/ MeOH were the two selected strategies to compare scale up of the bioprocess with clone 4.. Operational

Female gender, daily computer usage, incorrect body postures, bad work-habits, lack of autonomy, work overload and poor social support were all significantly associated with

Pleiotropic effects of statins have attracted attention from therapeutic and clinical researchers. By using a modified biotin switch methodology, we were able to identify 17

Mifsud and colleagues did not examine podocyte number but documented that the number of slit pores per unit length of glomerular basement membrane in rat glomer- uli was decreased

Patient uncertainty related to renal treatments and parti- cularly for vascular access is well known [21,22]. This will be the first study to evaluate the impact of a patient