• No results found

ΔΕΛΑΣΤΙΚ ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "ΔΕΛΑΣΤΙΚ ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ"

Copied!
324
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)
(2)

Σεφά: ΠΟΛΙΤΙΚΗ Τήλος: ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΩΝ ΒΑΛΚΑΝΊΩΝ Συγγραφέας: ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΕΛΑΣΤΙΚ Copyright © Γιώργος Δελασιίκ Copyright © 2008 ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ Λ1ΒΑΝΗ ABE Σόλωνος 98 - 106 80 Αθήνα. Τηλ.: 210 3661200, Fax: 210 3617791 http://www.livanis.gr Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληιιτική, ή η α­ πόδοση κατά παράφραση ή διαοκευή του περιεχομένου του βιβλίου με οποιονδήποτε ιρόπυ, μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλο, χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια του εκδότη. Νόμος 2121/1993 και κανόνες του Διεθνούς Δικαίου που ισχύ­ ουν στην Ελλάδα. Παραγωγή: Εκδοτικός Οργανισμός ΛιρΥινη ISBN 978-960-14-1679-3

(3)

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Πρόλογος 13 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

Στα Μονοπάτια των Βαλκανίων

19

Μπους: «Φτάνει πια, το Κόοοβο είναι ανεξάρτητο!» 21 «Αηδιασμένοι οι Σέρβοι από τις HI ΙΑ» 24 «Ωρολογιακή βόμβα» για την ειρήνη 29 Ο κίνδυνος διάαπασης των κρατών 34 Το Κόοοβο εφιάλτης για την Κύπρο 38 Το τέλος της... «Σολάνιας» 41 Η ανησυχία των μαθητευόμενων μάγων 45 Τ ο «νέο» Μαυροβούνιο της διαφθοράς 51 «Μοντέλο» τα Σκόπια για την EF! 54 Επεκτατικές βλέψεις και πολιτική αγριότητα 61 «Δύο βουλγαρικά κράτη, κανένα μακεδόνικο έθνος» 65 Η EE σπρίόχνει την ΠΓΔΜ προς το Κόοοβο 68 Η ΠΑ, NATO, EE: «Ζήτω η Μακεδονία!» 70 Καταγγελία της Ενδιάμεσης Συμφωνίας 78 Πιέσεις από Η ΠΑ και EE 81 Τα... «Σλαβοαμερικανάκια» προκαλούν 84 Τα Σκόπια αρνούνται σύνθετη ονομασία 88 Πάλι μπροστά σε εμφύλιο Σλάβων-Αλβανών 96

(4)

Η Τ Ο ΊΤ.ΛΟΙ I .υ.Ν !'· \\k \ . \ I U \ Η Βουλγαρία αναζητά σωτήρες και προστάτες 103 Η Ρουμανία «φεύγει» από τα Βαλκάνια Μ 2 Το τε'λος της κάποτε κραταιός Σερβίας I 22 «Ιατρική εκτέλεση» του Μιλόσεβιτς I20 Η Α\βανία σε αέναη πολιτική κρίση 130 Οι «γκαουλάιτερ» θέλουν υιιόδουλους τους Σέρβους της Βοσνίας 119 I I ισλαμική μεταπολίτευση της Τουρκίας I 00 Η Ελλάδα δεν κέρδισε αιιό το θρίαμβο του Ερντογάν 173 Η σύγκλιση κεμαλισμού και ισλαμισμού 177 Η οικονομική αυτοκρατορία των Τούρκων «πασάδων» 180 Η Τουρκία ανήκει στην Ευροπτη; 190 Οι λαοί λένε «Όχι», οι ηγέτες λένε «Ναι» 197 Γιατί το Βερολίνο θέλει την Τουρκία στην ΕΕ 202 Ένας ισλαμιστής στην Αυλή του... πάπα 205 Θα εισβάλει η Τουρκία στο Βόρειο Ιράκ; 208 ΜΕΡΟΣ ΛΕΥΤΕΡΟ

Τα Βαλκάνια νηό τψ Αστερόεσσα

213

Ρέκβιεμ μιας εποχής 215 Το «Τέταρτο Ράιχ» επεΑαύνει'. 219 Η αντεπίθεση των HI ΙΑ 225 Η μεγάλη προδοσία 231 Τα Βαλκάνια υπό τον έλεγχο των Η ΠΑ 234 Η σημερινή βαλκανική πολιτική της Ουάσινγκτον 239 Η ευρωπαϊκή πολιτική (πα Βαλκάνια 246 I I δειλή επανεμφάνιση της Ρωσίας 250 Η κάθε χώρα ακολουθεί δικό της δρόμο 257 Η απειλή της «Μεγάλης Αλβανίας» 262 Η EE της Ευρασίας 266 Θέλουν σιο NATO και στην EE το... Ισραήλ! 270

(5)

11ΚΡ1ΚΧΟΜΕΝΛ 9 ΜΕΡΟΣ ΤΡΓΓΟ

Η Ελλάδα (πα Βαλκάνια τον 21ον αιώνα

275

Αναζητώντας φίλους και συμμάχους 277 Η «ευρωκατοχύρίοση» χων τουρκικίόν βλέψεων 284 Περιπέτεια η προσφυγή στη Χάγη 290 Αάθος η ελληνική στήριξη στην Αγκυρα 296 Η Ελλάδα στο παιχνίδι των αγωγών 299 Ο πετρελαιαγωγός Μπουργκάς-Αλεξανδροΰπολης 302 Τ ο πόκερ των αγοψόν φυσικού αερίου 310 Η εξωτερική πολιτική <ΤΓΟ βαλκανικό ναρκοπέδιο 320 Σημειώσεις 331

(6)

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Ουάσινγκτον. Τετάρτη 14 Νοεμβρίου 2007. Ο Αμερικανός υφυ­ πουργός Εξωτερικών Νίκολας Μπερνς. τρίτος στην ιεραρχία του Σιέιτ Ντιπάρτμεντ, καταθέτει ενώπιον της Υποεπιτροπής Ευρο>-πΐ]ς της Επιτροπής Εξοντερικών Σχέσείον τΐ]ς Βουλής των Αντι-προσώικον των IIIΙΑ. Αναφέρεται και στο θέμα της απειλής της ελληνικής κυβέρνησης να προβάλει βέτο στην ένταξη της ΠΓΔΜ στο X VI () αν τα Σκόπια όε συναινέσουν στην εξεύρεση αμοι­ βαία αποδεκτής ονομασίας με την Αθήνα. Ο Μπερνς απορρί­ πτει ωμά την ελληνική θέση: «Οι ΜΙΑ <ϊε Οαψονν όιι μόνο >/ οιαψορα αυτή αποτελεί λόγο για παρεμπόδιση της Μακεδονίας να καταστεί μέλος σε διεθνείς οργανισμούς», δηλοννει χωρίς περκπμοφές. Τινάζει έτσι στον αέρα τις συνομιλίες για το θέμα αυτό που διεξάγονται υπό την αιγίδα του ΟΗΕ μέσω του επίσης Αμερικανού μεσολαβητή Μάθιου Μίμης. Γιατί να υποχωρήσουν τα Σκόπια αφού ο Μπερνς διαβεβαιώνει επίσημα ότι οι 1ΙΠΑ είναι αντίθετες με την προβο­ λή βέτο εκ μέρους της Ελλάδας; 'Εβρος, ελληνοτουρκικά σύνορα. Κυριακή 18 Νοεμβρίου 2007. Η ατμόσφαιρα θα έπρεπε να ήταν πανηγυρική, καθώς οι πρωθυ­ πουργοί της Ελλάδας και της Τουρκίας Κώσιας Καραμανλής και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εγκαινιάζουν το ελληνοτουρκικό τμήμα ε­ νός αγωγού φυσικού αερίου, ο οποίος στην ολοκληραψενη μορφή

(7)

14 Ι Ο ΙΙ·Λ<». I .UN ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ του θα μεταφέρει φυσικό αέριο από τ ο Αζερμπαϊτζάν και την Κα­ σπία μέσω Τουρκίας και Ελλάδας σι ην Ιιαλία και από εκεί στην Κεντρική Ευρώπη. Η ατμόσφαιρα δεν είναι όμως ιιανηγυρική ε­ ξαιτίας ενός... απρόσκλητου (!) επισκέπτη: ο υπουργός Ενέργειας το>ν ΗΠΑΣάμιουελ Μπόντμαν ανακοινίόνει οι ην » μβμόνιητη ελ\η-νική κυβέρνηση την απόφαοή του να παραοιεί ο ί α εγκαίνια επει­ δή αυτό αποφάσισε η Ουάσινγκτον, πράγμα ιιου προκαλεί την α­ πουσία σε ένδειξη δυσαρέσκειας του αρμόδιου πιιιρόιιου για την Ενέργεια της EE, η οποία συγχρηματοδοτεί Ί Ο έργο κατασκευής του αγωγού! Απτόητος ο Αμερικανός υπουργός παίρνει και το λόγο και... υπαγορεύει ενεργειακή πολιτική στην Ευρώπη: «Σκοπός εί­ ναι η καθιέρωση της Κεντρικής Ασίας ως του επόμενου μεγάλου ε­ νεργειακού προμηθευτή της ΕΕ», διακηρύσσει, υπονοώντας ότι η Ευρώπη δεν πρέπει να παίρνει qwoiKÓ αέριο αιιότη Ρωσία! Τίρανα. Κυριακή 10 Ιουνίου 2007. Ο Αμερικανός Πρόεδρος Τζορτζ Μ π ου ς που επισκέπτεται την αλβανική πρωτεύουσα κη­ ρύσσει ουσιαστικά την ανεξαρτησία του Κοσόβου: «Τώρα είναι η (5ρα. Η ανεξαρτησία είναι το αποτέλεσμα. Ας θέσουμε σε κί­ νηση τη διαδικασία-, δηλώνει ευθέως. Κατά τα άλλα, υποτίθε­ ται πως διεξάγονται διαπραγματεύσεις μεταξύ Σέρβων και Αλβανών του Κοσόβου για να καθοριστεί το καθεσιώς αυτής της σερβικής επαρχίας. Μα πώς είναι δυνατόν οι Α\βανοί να κάνουν κάποιο συμβιβασμό, όταν ο ίδιος ο Πρόεδρος των ΗΠΑ διακη­ ρύσσει ανοιχτά την ανεξαρτησία του Κοσουίροπεδίου; Σόφια. Τέλη Απριλίου του 2006. Πανευτυχής η υπουργός Εξω­ τερικών των ΗΠΑ Κοντολίζα Ράις υπογράφει με το Βούλγαρο ο­ μόλογο της Ιβάιλο Κάλφιν συμφωνία δεκαετούς διάρκειας για

(8)

Ι Ι Ι Ό Λ Ο Γ Ο Σ 15 την εγκατάσταση σιη Βουλγαρία τεσσάρων μεγάλων αμερικανι-κονν σιρατιωττκ(/)ν βάσεων, οι οποίες καθιστούν τη βαλκανική χώρα ορμητήριο αμερικανικοί επιδρομών στη Μέση Ανατολή, τον Καύκασο και την Κασπία, αλλά και προκεχωρημένο φυλά­ κιο το)ν HUA εναντίον της Ρωσίας. Ο ίδιος ο Πρόεδρος Βλαντί-μιρ Πούτιν εκφράζει την ανησυχία του για τον ανιιρωσικό ρόλο των αμερικανικών βάσεων στη Βουλγαρία, όταν ο υπουργός Ά­ μυνας των Η ΠΑ Ρόμπερτ Γκέιτς επισκέπτεται το Κρεμλίνο... Απόλυτη είναι πλέον η επικυριαρχία των Η ΠΑ στα Βαλκάνια -από την Κροατία και τη Βοσνία ως την Αλβανία, την ΠΓΔΜ, τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία. Παράλληλα, η αμερικανοκρατία αυτή σε συνδυασμό με τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και την κα­ τάρρευση του «υιιαρκτού σοσιαλισμού» είχαν ένα παράδοξο α­ ποτέλεσμα: τψ κατά\υοη των Βαλκανίων ως γεωπολιτικής οντότητας με κοινά χαρακτψκπικά. ΙΌ τέλος ιων Βαλκανίων, από avuj π/ οκοπιά. Ί ωρα επικρατούν OL φυγόκεντρες τάσεις στα Βαλκάνια. Η Σλοβενία, η Κροατία, η μισή Βοσνία, η Ρουμανία προσπαθούν να προσκολληθούν στην Κεντρική Ευρώπη και αρνούνται ακό­ μη και να παραδεχτούν ότι είναι βαλκανικές χαίρες! Η Βουλγαρία και η Ρουμανία βρίσκονται επίσης σε φάση παροξυσμού αμερικανολαγνείας και μεγαλοϊδεατισμού και οι η­ γέτες τους ονειρεύονται πολεμικές κατακτήσεις στη Μέση Ανα­ τολή και στην Κεντρική Ασία στο πλευρό των Αμερικανών! Οι ελληνικές κρούσεις για συγκρότηση βαλκανικού μετώπου μέσα στην ΕΚ και στο ΝΛΊΌ προκειμένου να διεκδικήσουν την επί­ τευξη κοινών στόχων (κρήνουν αδιτ^ορες τις χώρες αυτές, κα-θ(ί)ς οι ίδιες θεωρούν ότι προορίζονται πλέον για πολύ μεγαλύ­ τερα επιτεύγματα, πολύ πέρα από τους στενούς, επαρχιώτικους ορίζοντες των Βαλκανίων.

(9)

16 ΤΟ ΤΚΛΟΣ Τ Ω Ν ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ Οι Αλβανοί έχουν χάσει κάθε επαφή με την πραγματικότητα, καθώς η αφοσίωσή τους στις HIÍA και η σιήριξη των Αμερικα­ νών προς αυτούς τους έχει κάνει να αισθάνονται ως η αναδυόμε­ νη... υπερδύναμη των Βαλκανίων (!). Δικαιολογημένα παρασύρο­ νται, αφού η ανεξαρτητοποίηση του Κοσόβου αποτελεί αντικει­ μενικά τεράστιο βήμα προς την επίτευξη του στόχου της «Μεγά­ λης Αλβανίας». Τελικά, μόνο η Ελλάδα και η Σερβία έχουν απομείνει να αι­ σθάνονται ότι είναι και βαλκανικές χίόρες. Όλες οι υπόλοιπες είναι κατά φαντασίαν «φευγάτες» από τη βαλκανική πραγματι­ κότητα. Συμπεριφέρονται ως... τμήματα αυτοκρατοριών είτε της Κεντρικής Ευρώπης είτε των ΜΠΑ. Στην πολιτική όμως τα πά­ ντα έχουν συνέπειες - ακόμη και οι μεγαλοϊδεαιικές φαντασιώ­ σεις. Την ώρα που διάφορες βαλκανικές ηγεσίες αναζητούν πε­ ριπέτειες και μεγαλεία, η τουρκική επιρροή στα Βαλκάνια αυ­ ξάνεται κατακόρυφα, καθώς το πλαίσιο που έχουν δημιουργή­ σει οι νέες συνθήκες την ευνοούν εξαιρετικά, δεδομένου ότι έπε­ σαν πλέον οι φραγμοί που έθετε το αδιαπέραστο τείχος του «υ­ παρκτού σοσιαλισμού» στην εξάπλωση της τουρκικής πολιτικής ισχύος στα Βαλκάνια. Με τις εξελίξεις και την εντελώς npóoq^xn] πολιτική κατάσταση σιην κάθε χώρα των Βαλκανίων ασχολείται το προπό μέρος του βιβλίου αυτού. Η έστω και επιγραμματική παρουσίαση του τι συμβαίνει στην καθεμιά από αυτές αποτελεί αναγκαίο στοιχείο καλύτερης καιανόησης της σημερινής βαλκανικής πραγματικό­ τητας. Το δεύτερο μέρος του βιβλίου αναλύει τις επιδκόξεις της αμε­ ρικανικής, της γερμανικής και της ρωσικής πολιτικής στα Βαλ­ κάνια και παρουσιάζει την κατάσταση που έχει προκύψει ως

(10)

συ-Ι συ-Ι Ρ Ο Λ Ο Γ Ο Σ 17 νιοταμένη της δράσης των εξωτερικών αλλά και των εσωτερικών παραγόντων. Το τρίτο μέρος του βιβλίου πραγματεύεται τα προβλήματα, ιις προκλήσεις και τις δυνατότητες που παρουσιάζονται για την Ελλάδα μέσα σε αυτό το συχνά «ναρκοθετημένο» πολιτικό πλαί­ σιο των Βαλκανίων του 21ου αιώνα. Τα δύο πρώτα μέρη, τα ο-ιιοία καταλαμβάνουν και τον κύριο όγκο του βιβλίου, βοηθούν ώστε τα θέματα ελληνικού ενδιαφέροντος να κατανοούνται μέ­ σα στο ευρύτερο διεθνές πλαίσιο τους και όχι αποσπασματικά, αποκομμένα από τις διεθνείς διαστάσεις τους και στενά ελληνο­ κεντρικά. Έτσι ο αναγνώστης μπορεί να σχηματίσει καλύτερη άποψη για το αν πρέπει ή όχι να γίνει και στην Ελλάδα δημοψήφισμα για την ένταξη της Τουρκίας στην EE, αν πρέπει να προβληθεί ή όχι βέτο στην ένταξη της ΠΓΔΜ στο NATO και στην EE, αν η «Με­ γάλη Αλβανία» αποτελεί ή όχι παράγοντα αποσταθεροποίησης ι (ον Βαλκανίων και δυνάμει μελλοντική απειλή και για τη χώρα μας... Το βιβλίο αυτό φιλοδοξεί να βοηθήσει κυρίως στο να αντιλη­ φθεί ο αναγνώστης πόσο ραγδαίες και ριζικές είναι οι αλλαγές ιιου συντελούνται στα Βαλκάνια και πόσα νέα προβλήματα προ­ καλούν. Παλιές συμμαχίες καταρρέουν και νέες συμμαχίες οι­ κοδομούνται πάνω σε εντελώς διαφορετική βάση. Τι κάνει η Ελλάδα μέσα σε αυτό το μεταβαλλόμενο πλαίσιο; I Ισιοι είναι και ποιοι μπορούν αντικειμενικά να είναι οι σημερι­ νοί σύμμαχοι της; Ποια δόγματα της ελληνικής βαλκανικής πο­ λιτικής είναι παρωχημένα και με τι πρέπει να αντικατασταθούν; Ελπίδα του συγγραφέα είναι ότι οι σελίδες που ακολουθούν μπορούν να συνεισφέρουν στο γόνιμο εμπλουτισμό αυτοτν των προβληματισμών. Γιώργος Δελαστίκ

(11)

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

(12)

Mnovç «Φτάνει ma, το Κόσοβο είναι ανεξάρτητο!»

Τίρανα. Κυριακή, 10 Ιουνίου 2007. Ο Αμερικανός Πρόεδρος Τζορτζ Μπους, ο πρώτος εν ενεργεία Πρόεδρος των ΗΠΑ που ε-ιιισκέπτεται την Αλβανία, δίνει κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Αλβανό πρωθυπουργό Σαλί Μπερίοα. Ο ένοικος του Αευκού Οί­ κου είναι κατηγορηματικός στην τοποθέτησή του αναφορικά με ι ην απόσχιση του Κοσόβου από τη Σερβία και την ανεξάρτητο­ ι ι οίησή του ή όχι: «Τώρα είναι η ώρα», δηλώνει χωρίς περιστροφές. «Η ανε­ ξαρτησία είναι το αποτέλεσμα. Ας θέσουμε σε κίνηση τη διαδι­ κασία». Σαφέστατες οι απαντήσεις του Τζορτζ Μπους στις ερωτήσεις που ακολουθούν: «Το θέμα είναι ανεξαρτησία ή όχι. Εμείς πι¬ οιεύουμε σθεναρά στην ανεξαρτησία (...) Η ανεξαρτησία είναι ο ι πάχος (...) Αν καταλήξεις σε μια θέση όπου δε βρίσκεις τρόπο να κάνεις τους πάντες να πουν "Πραία, η ανεξαρτησία είναι κα­ λή ιδέα", κάποια χρονική στιγμή, νωρίτερα μάλλον παρά αργο­ ί ερα, πρέπει να πεις: "Φτάνει πια, το Κόσοβο είναι ανεξάρτη-ι ο ! " Καανεξάρτη-ι αυτή είναανεξάρτη-ι η θέση που έχουμε λάβεανεξάρτη-ι (...) Αν είναανεξάρτη-ι προ­ φανές ότι δεν πρόκειται να συμβεί σε μια σχετικά σύντομη χρο­ νική περίοδο μια όσο το δυνατόν ομαλή και εύκολη μετάβαση σιην ανεξαρτησία, τότε, κατά την κρίση μου, πρέπει να προω­ θήσουμε την απόφαση (σ.σ. ανεξαρτητοποίησης του Κοσόβου). Επομένως, καταληκτική ημερομηνία».1 Τ ο τελεσίγραφο του Αμερικανού Προέδρου προς τη Σερβία

(13)

22 Τ Ο ΤΕΛΟΣ Τ Ω Ν ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ και τη Ρωσία είναι κάτι παραπάνω από σαφές: Τ ο Κόσοβο θα ανεξαρτητοποιηθεί είτε συμφωνήσετε είτε όχι. Οι θέσεις του Αμερικάνου Προέδρου δεν αποτέλεσαν, φυσικά, κεραυνό εν αιθρία. Δυο μήνες νωρίτερα ο αρμόδιος υφυπουργός Εξωτερικών των Ι-ΙΠΑ Νίκυλας Μπερνς είχε καταστήσει σαφές ότι η Ουάσινγκτον είναι αποφασισμένη να στηρίξει ακόμη και τη μονομερή ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσόβου από τους Αλβανούς. «Αν ο λαός του Κοσόβου κηρύξει ανεξαρτησία, ναι, θα τους στηρίξουμε», είχε δηλώσει κατηγορηματικά, έχοντας προηγου­ μένως υπογραμμίσει ότι «οι ΗΠΑ προτίθενται να βοηθήσουν (ά­ στε να οδηγηθεί το Κόαοβο σε ανεξαρτησία».2 Είχε μάλιστα απορρίψει με περιφρόνηση το ενδεχόμενο να τολμήσει η Μόσχα να σταθεί εμπόδιο στην υιοθέτηση των αμε-ρικανικο')ν θέσεων από το Συμβούλιο Ασφαλείας του OHE. «Ανα­ μένουμε πως θα περάσει το ψήφισμα, και μάλιστα μέσα στο Μάιο. Το ρωσικό βέτο που είχε ανακοινωθεί είναι απίθανο», ι­ σχυρίστηκε.3 Ένα μήνα αργότερα, το σχέδιο Αχτισάαρι δεν είχε, qwoiKcx, περάσει, αλλά ο Αμερικανός υφυπουργός έδινε διά του Τύπου οδηγίες προς όλα τα κράτη π(άς μπορούν να αναγνωρίσουν σε διμερή βάση το Κόσοβο. «Το Κόσοβο μπορεί να αναγνωριστεί διμερώς. Ο OHE δε θα ανακηρύξει το Κόσοβο ανεξάρτητο. Αυτό που θα κάνει είναι να δώσει τέλος (πην απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του 1999, η οποία έθεσε το Κόσοβο υπό την αιγίδα του OHE. Κατόπιν θα ζητήσει από την EE να αναλάβει την ηγεσία και από το NATO να παράσχει αοψάλεια», εξήγησε.4 Οι Αμερικανοί από την αρχή, όταν επιτέθηκαν εναντίον της

(14)

I l A ΜΟΝΟΙ 1ΑΊΊΑ Τ Ω Ν ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ ιότε ακρωτηριασμένης Γιουγκοσλαβίας, το Μάρτιο του 1999, εί­ χαν πρόθεση να αποσπάσουν με τη βία το Κόσοβο από τη Σερ­ βία και να το ανεξαρτητοποιηθούν. Έναν ολόκληρο χρόνο πριν από τις προαναφερόμενες δηλώ­ σεις του Μπερνς, ο Γουέσλι Κλαρκ, ο Αμερικανός στρατιωτικός διοικητής του NATO κατά τη διάρκεια της επίθεσης εναντίον της Γιουγκοσλαβίας, επισκεπτόταν το Κόσοβο το Μάιο του 2006, α-ικΉπρατος πια. «Είμαι βέβαιος ότι το θέμα θα λυθεί πολύ συ'ντομα και πιθα­ νότατα εντός ολίγων μηνών. Το Κόσοβο θα γίνει ανεξάρτητο», δ ι ακήρυσσε πομπωδώς.5 ( )ι Αμερικανοί, διαπιστώνοντας ότι ακόμη και οι πιο αμερικα­ νόφιλοι Σέρβοι πολιτικοί δεν τολμούν να ταχθούν δημόσια υπέρ ι ου περαιτέρω διαμελισμού της χώρας τους μέσω της απόσπα­ σης και ανεξαρτητοποίησης του Κοσόβου, έστειλαν το βοηθό υ-ιιουργό Εξωτερικών των HI ΙΑ Ντανιέλ Φριντ να παρουσιάσει ω­ μά στους Σέρβους την αμερικανική πολιτική. Η συνέντευξη Τύπου που έδο)σε ο Φριντ αποτελεί μνημείο κυνισμού και αυτοκρατορικής νοοτροπίας. «Γνωρίζετε την άποψη της κυβέρνησής μου ότι το Κόσοβο θα γίνει ανεξάρτητο», δήλωσε ευθύς εξαρχής και συνέχισε: «Δεν πρό­ κειται απλώς περί μίας γνώμης. Αποτελεί επίσης δήλωση για το ι ι ο ι ο νομίζουμε ότι θα είναι το αποτέλεσμα. Οι ηγέτες της Σερ­ βίας πρέπει να υπερβούν την άρνηση. Πρέπει να πάψουν να λένε ο ι ο σερβικό λαό ότι αυτό δε θα συμβεί (...) Εγώ θα πω την αλή­ θεια, αν δεν μπορούν οι Σέρβοι ηγέτες, και αυτή η αλήθεια είναι πως η Σερβία δε θα κυβερνήσει το Κόσοβο. Πάει! Τελείωσε!»1 3 Με σαρκασμό ο Αμερικανός καλεί τους Σέρβους να εγκαταλεί­ ψουν κάθε ελπίδα και όραμα εθνικής ολοκλήρωσης, να

(15)

αποκηρύ-24 Τ Ο ΤΕΛΟΣ Τ Ω Ν ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ ξουν κάθε προοπτική να ζήσουν όλοι οι Σέρβοι σε ένα ενιαίο σερ­ βικό κράτος. Ως αντάλλαγμα για την απεμπόληση των εθνικών τους ιδανικών ο Φριντ «προσφέρει» στους Σέρβους κάτι για το ο­ ποίο δεν είναι καν αρμόδιος - την ένταξη της Σερβίας στην ΕΕ. «Τώρα ο μόνος δρόμος για να ζήσουν όλοι οι Σέρβοι σε μια πολιτική κοινότητα είναι για όλα τα Βαλκάνια, όλες τις χώρες, να ενταχθούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπου αυτά τα θέματα δε θα έχουν πλέον σημασία. Αυτός είναι ο μόνος δρόμος με τον ο­ ποίο θα ζήσουν ποτέ οι Σέρβοι σε μία πολιτική κοινότητα», δια­ κηρύσσει ο εκπρόσωπος των ΗΠΑ. Ποτέ πια «εθνική εστία» για τους Σέρβους, μόνη τους ελπίδα για να συμβιώσουν με τους ομοεθνείς τους μία «Ευρώπη χωρίς πατρίδες», κατά τον Ντάνιελ Φριντ. «Το Κόσοβο θα γίνει έτσι κι αλλιώς ανεξάρτητο (...) Αυτό θα συμβεί είτε με τον έναν είτε με τον άλλο τρόπο», τονίζει, απα­ ντώντας σε ερώτηση αν η ανεξαρτησία του Κοσόβου είναι εφι­ κτή χωρίς τη συνεργασία της Ρο>σίας. «Το στάτους κβο δεν είναι σταθερό. Τ ο στάτους κβο θα φέ­ ρει αστάθεια αν προσπαθήσουμε να το διατηρήσουμε», αποφαί­ νεται ο Αμερικανός αξιωματούχος σε μια προσπάθεια να θεμε-λκόαει και θεωρητικά την απόσπαση του Κοσόβου από τη Σερ­ βία με τη χρήοη στρατιωτικής βίας - κάτι που φυσικά έχει τις ε­ ντελώς αντίθετες επιπτώσεις από αυτές που επαγγέλλεται η Ουάσινγκτον.

«Αηδιασμένοι οι Σέρβοι από τις ΗΠΑ»

Οργισμένη ήταν η αντίδραση του Σέρβου πρωθυπουργού Βόι-σλαβ Κοοτουνττσο στις θέσεις που εξέφρασε για το Κόσοβο ο Αμερικανός Πρόεδρος Τζορτζ Μπους.

(16)

ΣΤΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ Τ Ω Ν ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ 25 «Οι Σέρβοι είναι δικαιολογημένα αηδιασμένοι από την αμε­ ρικανική πολιτική», δήλωσε χωρίς διπλωματικές υπεκφυγές ο συνεργαζόμενος με τη Δύση μετριοπαθής Σέρβος ηγέτης. «Οι ΗΠΑ θα πρέπει να βρουν κάποιον άλλο τρόπο να δείξουν την εύνοια και την αγάπη τους προς τους Αλβανούς, εκτός από το να τους δωρίζουν σερβικά εδάφη», υπογράμμισε και συνέχισε: «Αν η Αμερική θέλει να αγνοεί το Διεθνές Δίκαιο, θα πρέπει να γνω­ ρίζει ότι η Σερβία θα απορρίψει κάθε μορφή ανεξαρτησίας (α.ο. του Κοσόβου) (...) Οι ΗΠΑ έχουν δικαίωμα να υποστηρί­ ζουν ορισμένα κράτη και λαούς ανάλογα με τα συμφέροντα τους, όχι όμως δωρίζοντας κάτι που δεν τους ανήκει».7 Σε μια ανεδαφική προσπάθεια να συγκινήσει την Ουάσιν­ γκτον, ο Κοστούνιτσα υποστήριξε ότι «ο βομβαρδισμός της Σερ­ βίας από τους Αμερικανούς υπήρξε ένα μεγάλο σφάλμα που εί­ ναι αρκετό και για τον περασμένο και για τον τωρινό αιώνα» και προσπάθησε να προειδοποιήσει την κυβέρνηση Μπους ότι «η υ­ ποστήριξη της μονόπλευρης ανεξαρτητοποίησης του Κοσόβου Οα ήταν ένα νέο λάθος, μία ακόμη ενέργεια αδικαιολόγητης βίας που δε θα λησμονούσε ο σερβικός λαός». Ένα μήνα αργότερα, απαντώντας σε νέα πρόκληση του Ντα­ νιέλ Φριντ, που δήλωνε ακόμη πιο ωμά ότι «η Σερβία πρέπει να αφήσει το Κόσοβο και να επιλέξει το μέλλον της σιους κόλπους ι ης ΕΕ», ο αρμόδιος Σέρβος υπουργός Σλόμπονταν Σαμάρντιτς προσπάθησε να τηρήσει (.πάση εθνικής αξιοπρέπειας: «Η Σερ­ βία μπορεί να ενταχθεί στην ΕΕ μόνο με το Κόσοβο εντός των συνόρων της», διακήρυξε.8 Το βράδυ της Τρίτης 17 Ιουλίου 2007 οι Αμερικανοί και οι σύμ­ μαχοι τους προσπάθησαν να κάνουν επίδειξη ισχύος στον OHE. Αγνοώντας προκλητικά τη Ρωσία, παρουσίασαν μία ακόμη

(17)

πα-26 Τ Ο ΤΕΛΟΣ Τ Ω Ν ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ ραλλαγή του σχεδίου Αχτισάαρι για το Κόσοβο, το οποίο προ­ βλέπει «επιτηρούμενη ανεξαρτησία» της σερβικής επαρχίας. Ή ­ θελαν να διαπιστώσουν αν το Κρεμλίνο θα προβάλει σθεναρή α-ντύπαση ή αν η αντίθεσή του θα περιοριστεί σε φραστικές δια­ μαρτυρίες. «Το σχέδιο ψηφίσματος έχει μηδενικές πιθανότητες να εγκρι­ θεί», δηλώσε ξερά ο Ρώσος αντιπρόσωπος Βιτάλι Τσούρκιν, προ­ ειδοποιώντας ότι η Μόσχα θα ασκήσει βέτο αν οι Αμερικανοί τολμήσουν να ζητήσουν ψηφοφορία επ' αυτού.·1 «Έχουμε δεσμευθεί για ένα ανεξάρτητο Κόσοβο και θα κινη­ θούμε προς αυτή την κατεύθυνση με τον έναν ή τον άλλο τρό­ πο», δήλωσε πικαρισμένη η Αμερικανίδα υπουργός Εξωτερικο>ν Κοντολίζα Ράις.'" Η αμερικανική πρόκληση είχε τα αντίθετα αποτελέσματα. Η απειλή του ρωσικού βέτο ήταν τόσο ισχυρή, που όχι μόνο η πρό­ ταση το:>ν Η Π Α δεν τέθηκε σε ψηφοφορία, αλ\ά παράλληλα δια­ κόπηκαν οι συζητήσεις σιο πλαίσιο του Συμβουλίου Ασφαλείας και το θέμα παραπέμ(]>θηκε για τετράμηνη συζήτηση στην «Ομά­ δα Επαφής». Αποτελούμενη από τις ΗΠΑ, τη Ρωσία, τη Γερμανία, τη Γαλλία και την Ιταλία, αυτή η ομάδα χωρών δεν απθ4)ασίζει· μόνο προτείνει, χωρίς καμιά χοίρα να έχει δικαίωμα βέτο. Ταυτόχρονα, «απολύθηκε» ο Φιλανδός μεσολαβητής Μάρτι Α­ χτισάαρι, πειθήνιο όργανο της αμερικανικής πολιτικής, ενώ Μό­ σχα και Βελιγράδι διακήρυξαν ότι δε θεωρούν πλέον το σχέδιο Α­ χτισάαρι βάση συζήτησης. «Τελείωσε η εποχή Αχτισάαρι και το σχέδιο του αποτελεί τμή­ μα του παρελθόντος», δήλωσε περιχαρής, αν και μάλλον αβάσιμα αισιόδοξος, ο Σέρβος πρωθυπουργός Βόιολαβ Κοστούνιτσα.1 1 Οι προτάσεις του Αχτισάαρι δεν μπορούν να παίξουν πλέον κανένα ρόλο στις νέες διαπραγματεύσεις για το Κόσοβο, οι οποί­ ες πρέπει να οδηγήσουν σε ένα «εντελούς καινούριο σχέδιο» και

(18)

Μ Λ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ Τ Ω Ν ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ 27 όχι να έχουν στόχο την επανεπεξεργασία του υφιστάμενου, δή­ λωσε ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ στη Βιέν­ νη, στις 25 Ιουλίου 2007, πριν από την έναρξη το>ν συνομιλιών στο πλαίσιο της «Ομάδας Επαφής».1 2 Στο χειρισμό των θεμάτων παρενέβη προσο)πικά και ο Ρώ­ σος Πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν, υπογραμμίζοντας ότι διατηρεί πλήρως την ισχύ της η απόφαση 1244 του Συμβουλίου Ασφαλεί­ ας του OHE, η οποία eArjq>9i) τον Ιούνιο του 1999. Αυτή καθορί­ ζει ρητά ότι το Κόσοβο αποτελεί τμήμα της Σερβίας και τάσσε­ ι αι υπέρ της εδαφικής ακεραιότητας της τότε «μικρής Γιουγκο­ σλαβίας», την οποία συναποτελουσαν η Σερβία και το Μαυρο­ βούνιο. Στη βάση της απόφασης αυτής απαιτεί η Μόσχα να διε­ ξαχθούν οι νέες διαπραγματεύσεις για το Κόσοβο. «Η κοινή πολιτική Σερβίας και Ρωσίας πέτυχε μια σημαντική νίκη στο πλαίσιο του Συμβουλίου Ασφαλείας», δήλωσε πανηγυρι­ κά ο Σέρβος πρωθυπουργός, ευχαριοπώντας δημοσίως τη Μόσχα για τη συμπαράστασή της. «Σήμερα ο λαός της Σερβίας υπερασπίζεται την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της», δήλοισε λίγα εικοσιτετράω­ ρα αργότερα ο Βλαντίμιρ Πούτιν. «Η ειρήνη δεν μπορεί να οι­ κοδομηθεί (πην Ευρώπη χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι θεμε­ λιώδεις αρχές του Διεθνούς Δικαίου», πρόσθεσε.1 3 Στο μεταξύ, στο Κόσοβο έχουν ενσκήψει επενδυτές ξένοι και Αλβανοκοσοβάροι ή Αλβανοί της διασποράς σκοτεινού παρελ­ θόντος και συχνότατα ακόμη πιο σκοτεινού παρόντος (λαθρε­ μπόριο όπλων ή ναρκίοτικών, κυκλώματα πορνείας, δουλεμπό­ ριο κ.λπ.), οι οποίοι διαμορφώνουν ντε φάκτο το νέο, αποκρου­ στικό πρόσωπο του επίδοξου κράτους, με την αμέριστη βοήθεια ιων ΗΠΑ και του ΟΠΕ.

(19)

28 Τ Ο ΤΕΛΟΣ Τ Ω Ν ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ Μία από τις πρώτες ενέργειες της ξένης διοίκησης του προτε-κτοράτου αυτού ήταν να ακυρώσει τον προηγούμενο νόμο του 1997 περί ιδιωτικοποιήσεων. Τ ο 2002 όλες οι επιχειρήσεις του Κοσόβου και κάθε περιουσιακό στοιχείο κοινωνικής ιδιοκτησίας πέρασε στη νεοϊδρυθείσα επιτροπή ιδιωτικοποιήσεων (Kosovo Trust Agency), με στόχο την ιδιωτικοποίησή τους υπό νέο καθε­ στώς, πολύ πιο ανεξέλεγκτο. Τ ο 2003 ο OHE εκχώρησε και τη γη στην επιτροπή αυτή, αλλάζοντας το καθεστώς ιδιοκτησίας. Τώρα πλέον η δημόσια γη εκχωρείται σε ιδιώτες με μίσθωση... 99 ε­ τών. Από το 2002 μέχρι σήμερα έχουν ιδιωτικοποιηθεί 260 εται­ ρείες και εκκρεμεί η ολοκλήρωση άνω των 120 συμβολαίων. Εκχωρούνται επιχειρήσεις που καλύπτουν όλο το φάσμα της πα­ ραγωγής: ορυχεία, χαλυβουργεία, κατασκευαστικές επιχειρή­ σεις βαριάς βιομηχανίας, υφαντουργίας, τροφίμων, επεξεργα­ σίας αγροτικών προϊόντων κ.λπ.1 4 Η Πρίοτινα, πρωτεύουσα του Κοσόβου, από 220.000 άτομα που είχε πληθυσμό πριν από το 1999, σήμερα έχει μεταβληθεί σε μία πόλη των 700.000 κατοίκων με εντελώς άναρχη δόμηση. Περισσότερα από το 80% των κτιρίων έχουν ανεγερθεί χωρίς ά­ δεια! Ο υπεύθυνος Πολεοδομίας της δημαρχίας που είχε την α­ τυχή έμπνευση να θελήσει να βάλει κάποια τάξη στο οικοδομι­ κό χάος βρέθηκε δολοφονημένος με μια σφαίρα στο κεφάλι. Οι κοινο>νικές αναθέσεις εκρήγνυνται. Τ ο 15% των κατοίκων ζουν με κάτω από 1 ευρώ την ημέρα και το 37% με κάτω από 5 ευρώ. Ο μισθός ενός χειρουργού είναι 200 ευρώ το μήνα, αλλά αυτό δεν εμποδίζει τις τιμές των διαμερισμάτων να έχουν εκτι­ ναχθεί άνω των 1.000 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο. Το Αμερικανικό Σχολείο του Κοσόβου, στο οποίο φοιτούν οι γόνοι της ελίτ των ΑΥβανοκοσοβάρων, έχει δίδακτρα 5.000 ευρώ το χρόνο, αλλά αυτό καθόλου δεν εμποδίζει την προσέλευση

(20)

>;ΓΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ Τ Ω Ν ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ 29 πλήθους μαθητών. Την ίδια ταρίφα των 5.000 ευρώ χρεώνει και ιο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Πρίοτινας, Τα δύο αυτά ι­ δρύματα ακολουθούν αποκλειστικά το αμερικανικό εκπαιδευτι­ κό σύστημα. Δημοφιλέστατο είναι επίσης το Αμερικανο-τουρκικό Κολέγιο ι ης Πρίστινας, στο οποίο ιδιαίτερη προτίμηση δείχνουν οι νεό­ πλουτοι Αλβανοκοσοβάροι.1 5 Στο Κόσοβο έχουμε πάντως να κάνουμε με μία εξαιρετικά νεανική και δυναμική κοινωνία, καθώς από τα δύο εκατομμύρια ιων κατοίκων της μόλις το 6% ξεπερνά την ηλικία των 65 ετών, ι ην ώρα που το αντίσυοιχο ποσοστό στην Ελ\άδα είναι υπερδι­ πλάσιο, κυμαινόμενο γύρο) στο 15% του πληθυσμού.

«Ωρολογιακή βόμβα» για τψ ειρήνη

\ I προοπτική ανεξαρτητοποίησης του Κοσόβου μπορεί να εξυ­ πηρετεί τα συμφέροντα της εξωτερικής πολιτικής το>ν ΗΠΑ και ορισμένων συμμάχων τους, προκαλεί όμως έντονες ανησυχίες σε όσους αναλογίζονται τις συνέπειες που ένα τέτοιο γεγονός μπο­ ρεί να έχει για την ειρήνη στην Ευρώπη και σε πολλές περιοχές του κόσμου. «Βραδυφλεγή βόμβα» αποκαλεί ενδεχόμενη ανεξαρτησία του Κοσόβου ί] Μοντ Ντιπλοματίκ. Αν επικρατήσει ως γενική αρχή ότι οποιαδήποτε εθνική μειονότητα θεωρεί πως καταπιέζεται έχει το δικαίωμα να ανακηρύσσει τις περιοχές όπου πλειοψηφεί πληθυ­ σμιακά ανεξάρτητο κράτος, αξιοποιώντας μάλιστα και ξένη (πρατιωτική βοήθεια, η Ευρώπη και ο κόσμος θα μεταβληθούν σε κόλαση αιματηρών συγκρούσεων και διάλυσης κρατών, με διαρκή επαναχάραξη των συνόρων. Αν οι Αλβανοί του Κοσόβου έχουν αυτό το δικαίωμα

(21)

απόσχι-30 Τ Ο ΤΕΛΟΣ Τ Ω Ν ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ σης, είναι προφανές πως το έχουν, φυσικά, και οι Αλβανοί της ΠΓΔΜ - πόσω μάλλον που το 2001 συγκρούστηκαν ένοπλα με τους Σλάβους συμπατριώτες τους. Κατά μείζονα λόγο έχουν βεβαίως το δικαίωμα απόσχισης και οι Σέρβοι της Βοσνίας, οι οποίοι αποτελούν άνω του 90% του πληθυσμού στα εδάφη της Σερβικής Δημοκρατίας, αυτής της τεχνητής και μακροπρόθεσμα μη βκόσιμης χο>ρας. Το ίδιο δικαίωμα έχουν και οι Κροάτες της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, οι ο­ ποίοι φυσικά προτιμούν να έχουν ένα δικό τους κρατίδιο ή να ε­ νωθούν με την Κροατία παρά να συναλλάσσονται με τους Μου­ σουλμάνους της Βοσνίας (οι οποίοι γράφονται με κεφαλαίο Μ γιατί υποδηλοννουν εθνότητα) και τους Σέρβους. Αλλά και οι Α\βανοί της περιοχής του Πρέσεβου, στη Νότια Σερβία, οι οποίοι αποκαλούν τα εδάφη όπου κατοικούν «Ανατο­ λικό Κόσοβο», δεν έχουν κι αυτοί το ίδιο δικαίωμα με τους ομο­ εθνείς τους του Κοσόβου; Δεν έχουν αντίστοιχα δικαιώματα και οι μειονοτικοί Ούγγροι ορισμένων περιοχών της σερβικής επαρ­ χίας της Βοϊβοντίνας; Με άλλα λόγια, η ανεξαρτητοποίηση του Κοσόβου συνεπάγε­ ται τη δυνάμει διάλυση της ΠΓΔΜ και της Βοσνίας και νέους α­ κρωτηριασμούς της Σερβίας, μαζί με την επαναχάραξη των συ­ νόρων της Αλβανίας, της Σερβίας, της Κροατίας, της ΠΓΔΜ και της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης! Μπορεί κανείς να φανταστεί χειρότε­ ρη εξέλιξη από αυτή; Δυσιυχώς, τα πράγματα είναι σαφώς χειρότερα, αφού τα εθνικά, μειονοτικά και αποσχιστικά προβλήματα και κινήματα κάθε άλλο παρά περιορίζονται (πα Βαλκάνια ή στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Αν οι Α\βανοί του Κοσόβου κερδίσουν την ανεξαρτησία της περιοχής όπου κατοικούν κατά πλειοψηφία, γιατί να μην

(22)

κά-I Λ ΜΟΝΟΙΙΑΤΊΑ Τ Ω Ν ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ 31 νουν ιο ίδιο οι μεγάλες, συμπαγείς ουγγρικές μειονότητες που και οικούν στη Ρουμανία και τη Σλοβακία; Ί ο ίδιο δικαίωμα ανεξαρτητοποίησης δεν έχουν οι Ρο3σοι που κατοικούν στην Υπερδνειστερία και θέλουν να την αποσπά­ σουν από τη Μολδαβία ή οι Ροίσοι και οι φιλορωσικοί πληθυ­ σμοί της Νότιας Οσετίας και της Αμπχαζίας, που έχουν ντε φά-κιο αποσχιστεί από τη Γεωργία; Και αν επικρατήσει αυτή η αντίληψη ρύθμισης των μειονοτι­ κών ζητημάτο)ν, γιατί η Μόσχα να μην ξανανοίξει σι η βάση αυ-ιή το πρόβλημα των τεράστιων ρωσικοΥν μειονοτήτων στη Λετο­ νία, στη Λιθουανία, στην Εσθονία, που σήμερα αποτελούν χώ-ρες-μέλη του NATO και της E E , καλώντας μάλιστα σε βοήθεια ι ους και το ρωσικό στρατό, όπως έκανε το NATO στο Κόσοβο, με όσες δραματικές συνέπειες μπορεί να έχει αυτό για την πα­ γκόσμια ειρήνη; Ας μη νομίσει δε κανείς ότι αυτά τα προβλήματα αφορούν μόνο τις «καθυστερημένες» χώρες του πρώην «υπαρκτού σοσια­ λισμού». Ενδεχόμενη ανεξαρτησία του Κοοόβου θα επηρεάσει οαίρώς την πορεία επίλυσης των ζητημάτων της Σκοτίας, της Χώρας των Βάσκων, της Καταλονίας, της Γαλικίας, της Κορσι­ κής, του Μπολτσάνο κατά τους Ιταλούς ή του «Νότιου Τιρόλου» κατά τους Αυστριακούς και άλλα, ων ουκ έοτιν αριθμός... () διευθυντής της Μοντ Νηηλομαήκ είναι ιδιαιτέρως ανήσυχος α­ πό μια τέτοια προοπτική. «Μια εσπευσμένη ανεξαρτησία του Κοοόβου όπο)ς αυτή που διεκδικεί ο Πρόεδρος Μπους, μη συμ­ φωνημένη στο πλαίσιο του O H E , θα μπορούσε να συνεπιφέρει τη συγκρότηση μιας "Μεγάλης Αλβανίας" σε σύντομο χρονικό διάστημα, πράγμα που αυτομάτως θα επαύξανε τον αλυτρωτι­ σμό των Κροατών και το>ν Σέρβων σε βάρος της Βοσνίας. Χωρίς

(23)

32 ΤΟ ΤΕΛΟΣ Τ Ω Ν ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ να κάνει κανείς λόγο για το εκρηκτικό προηγούμενο που αυτό θα συνιστούσε για τις πολλαπλές οντότητες που θα έμπαιναν στον πειρασμό να ανακηρύξουν μονομερώς και αυτές την ανε­ ξαρτησία τους», τονίζει και συνεχίζει απαριθμώντας μερικές α­ πό τις πολλαπλές οντότητες στις οποίες αναφέρεται: «Η Παλαι­ στίνη από το Ισραήλ, η Δυτική Σαχάρα από το Μαρόκο, η Υ-περδνειστερία από τη Μολδαβία, το Κουρδιστάν από την Τουρ­ κία, η Τσετσενία από τη Ρωσία, η Αμπχαζία από τη Γεωργία, το Ναγκόρνο Καραμπάχ από το Αζερμπαϊτζάν, η Ταϊβάν από την Κίνα, αλλά και στην ίδια την Ευρώπη η Χώρα των Βάσκων και η Καταλονία από την Ισπανία και τη Γαλλία, για να μην αναφέ­ ρουμε παρά αυτές τις περιπτώσεις. Ο Τζορτζ Μπους είναι έτοι­ μος να εγγυηθεί αυτές τις ανεξαρτητοποιήσεις, όπως διακηρύσ­ σει ότι θέλει να το κάνει για το Κόσοβο;»1 6 Ή δ η από τον Ιανουάριο του 2007, όταν γνωστοποιήθηκε το σχέδιο Αχτισάαρι και η πρότασή του περί ανεξαρτητοποίησης του Κοσόβου, κάθε χο')ρα άρχισε να αναλογίζεται τις επιπτώσεις στις δικές της υποθέσεις. «Η απόσχιση του Κοσόβου μπορεί να ενισχύσει τις ελπίδες των Σκοτσέζων εθνικιστών» ήταν, για παράδειγμα, ο τίτλος άρ­ θρου του βρετανικού Γκάρντιαν, με ανάλογο περιεχόμενο: «Αν το σχέδιο το οποίο υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ, τη Βρετανία και τη Γερμανία γίνει επισήμως δεκτό από το Συμβούλιο Ασφαλείας του OHE, θα εκληφθεί ως σημαντικό διεθνές νομικό προηγού­ μενο εκ μέρους δυνάμει αποσχιστικών κινημάτων από τη Γεωρ­ γία ως τη Μολδαβία και την Τσετσενία και πιθανόν από το Σκο­ τσέζικο Εθνικό Κόμμα (...) Τ ο Κόσοβο υπήρξε τμήμα της Σερ­ βίας από το Μεσαίωνα. Συγκριτικά, η συνθήκη ένωσης της Σκο­ τίας με την Αγγλία χρονολογείται μόνο εδώ και τριακόσια χρό­ νια, από το 1707 (...) Αν σε τέτοιες δυσοίθ)νες περιστάσεις το Κόσοβο μπορέσει να κερδίσει τις ευλογίες του OHE, η

(24)

αυτοδιά-ΣΙ Λ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ Τ Ω Ν ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ 33 Οεση και η αυτοδιοίκηση μπορεί να καταστούν η νέα ανθούσα βιομηχανία των μειονοτήτων παντού - και ο ακρωτηριασμός ι ων εθνοΥν παρά η ενοποίηση τους να γίνει η νέα ενασχόληση ι ου OHE», υπογράμμιζε ο αρθρογράφος.1 7 Οι τοπικές εκλογές που έγιναν στη Σκοτία στις 3 Μαΐου του 2007 απέδειξαν πως ο αρθρογράφος του Γκάρντιαν ήξερε τι έ­ γραφε: το Εθνικό Κόμμα της Σκοτίας, εβδομήντα τρία ολόκλη­ ρα χρόνια μετά την ίδρυση του, ανέλαβε τη διακυβέρνηση, υπο­ σχόμενο ότι αυτό αποτελεί το πρώτο βήμα για την εκπλήρωση ι ου οραματικού στόχου του - την ανεξαρτητοποίηση της Σκο-ιίας από την Αγγλία και την αποχώρησή της από το Ηνωμένο Βασίλειο. «θα ήταν τρέλα για τη Σκοτία να αποσχιστεί από το Ηνωμέ­ νο Βασίλειο», δήλωσε ο τέως πρωθυπουργός της Βρετανίας Τόνι Μπλερ κατά την τριακοσιοστή επέτειο της συνθήκης ένωσης ,λγγλίας-Σκοτίας. «Εκείνοι των κομμάτων του Λονδίνου που αρ­ νούνται στο λαό το δικαίωμα να επιλέξει αποτελούν την πολιτι­ κή μετεμψύχωση των πληρωμένων παλιανθρώπων του 1707 που ί,κιιούλησαν τη Σκοτία», απάντησε ο ηγέτης των εθνικιστών Άλεξ Σάλμοντ, αναφερόμενος στους Σκοτσέζους βουλευτές που με πε­ ρί πετεκόδη τρόπο είχαν υπογράψει τη συνθήκη παράδοσης της Σκοτίας στην επικυριαρχία της Αγγλίας. Τότε η Σκοτία είχε περιέλθει σε κατάσταση χρεοκοπίας, ενώ μία σειρά από κακές σοδειές αγροτικών προϊόντων είχε προκα-\έσει κίνδυνο λιμού. Παρ' όλα αυτά, ο λαός είχε ξεσηκωθεί ένα­ ν ι ίον της συνθήκης. Οι Σκοτσέζοι βουλευτές έφυγαν από το κτί­ ριο του Κοινοβουλίου για να μην τους λιντσάρει ο εξεγερμένος κόσμος και υπέγραψαν τα τελικά ντοκουμέντα σε ένα... κελάρι -ιο οποίο, κατά τα γραφόμενα λαϊκών βρετανικών εφημερίδων, βρισκόταν εκεί όπου είναι σήμερα οι γυναικείες τουαλέτες της καφετέριας «Μπέλα Ιτάλια», στη Χάι Στριτ του Εδιμβούργου.

(25)

Μ ΤΟ ΤΕΛΟΣ Τ Ω Ν ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ

0 κίνδυνος διάσπασης τζον κρατών

Το πολιτικό ζήτημα σήμερα δε συνίσταται σε κάποιον κίνδυνο διάλυσης του Ηνωμένου Βασιλείου λόγω ανεξαρτητοποίησης της Σκοτίας, ενώ θα αποτελούσε φαιδρότητα η ερμηνεία και των προαναφερθεισών τοπικών εξελίξεων ο)ς επιπτώσεων της προώθησης ανεξαρτητοποίησης του Κυσόβου από τις ΗΤ1Α και την ΕΕ. Εσωτερικές διεργασίες την καθορίζουν. Το Κόσοβο α­ σκεί μια πολιτική, ιδεολογική και συναισθηματική έλξη σε αυτή τη φάση. Οι πολιτικοοικονομικές συνέπειες θα έρθουν σύντομα, αλλά αργότερα, αφού ολοκληρωθεί η απόσχιση και η διεθνής α-ναγνώρισή του. Η ανεξαρτησία της Σκοτίας μπορεί να αργήσει ή και να μην έρθει ποτέ. Το ζήτημα είναι πο>ς μια πολιτική δύναμη που ε­ παγγέλλεται την ανεξαρτησία καθίσταται ήδη πρώτη πολιτική δύναμη της Σκοτίας. Αυτό αποδεικνύει πέραν πάσης αμφιβο­ λίας ότι αποσχιστικά κινήματα εθνικίόν μειονοτήτων που επι­ διώκουν την ανεξαρτητοποίηση παρατηρούνται ακόμη και στα πιο ισχυρά και προηγμένα κράτη της Ευρώπης. Ο νεοφιλελευθερισμός και οι καθολικά επικρατούσες αντιλή­ ψεις συρρίκνωσης των λειτουργιών του κράτους και το)ν πολιτι­ κών κοινωνικής συνοχής πυροδοτούν σε παγκόσμια κλίμακα και σε κάθε επίπεδο οικονομικής ανάπτυξης φυγόκεντρες αποσχι-στικές ιάσεις σε όλα τα πολυεθνικά κράτη. Οι εσωτερικές οικο­ νομικές ανισότητες που διευρύνονται με καλπάζοντες ρυθμούς επιτείνουν αισθήματα εθνικής δυσφορίας ή καταπίεσης, προκα­ λώντας ρωγμές στα υφισιάμενα κράτη. Αξιοσημείωτο είναι το φαινόμενο ότι η Σκοτία, η Καταλονία, η Κορσική ή η q)αvταστική «Παδανία» της Βόρειας Ιταλίας που επαγγέλλονται οι τοπικοί αυτονομιστές θέλουν μεν να διαρρήξουν τις σχέσεις τους με το Λονδίνο, τη Μαδρίτη, το Παρίσι ή τη Ρώ~

(26)

I \ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ Τ Ω Ν ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ 35 (ίλλα ταυτόχρονα επιθυμούν την αυτοτελή ένταξή τους στην ι· 1\. Έχουν, προφανώς, την ψευδαίσθηση ότι μέσω της απευθείας (Ίιαιιραγμάτευσης με τις Βρυξέλλες θα πετύχουν καλύτερους ό-¡ χ >υς συμμετοχής τους στο διεθνή οικονομικό καταμερισμό, και πιθανότατα έχουν δίκιο. Μόνο που η EE είναι ο κορυφαίος παρά-\ < >ν ιας πανευρωπαϊκής εμβέλειας που προο)θεί κατεξοχήν ακραί-11, νεοφιλελεύθερες πολιτικές, οι οποίες συμβάλλουν απο(ρασιστι-Μ'< στη δημιουργία του υποστρώματος κοινο>νικής δυσαρέσκειας ιιου ενισχύει τις αποσχιστικές τάσεις. Έχουμε να κάνουμε δηλα­ δή με ένα ανιιφατικό φαινόμενο, το οποίο όμως θα έχει σοβαρο­ ί α ι ες συνέπειες για το μέλλον των εθνικών κρατών. Λυτά δεν είναι φαινόμενα που προκύπτουν τυχαία. Υπάρχουν σοβαρότατες αντιλήψεις, οι οποίες συνειδητά προωθούν δια-σιιάσεις, ακρωτηριασμούς και ανασυνθέσεις των κρατών, προ-κπμένου να καιασιήσουν τις κρατικές οντότητες πιο προσαρμο­ σμένες στις ανάγκες της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας. Στις 5 Μαΐου 1999, καθώς οι Αμερικανοί και το NATO βομ­ βάρδιζαν ήδη επί ενάμιση μήνα τη Σερβία για να της αποσπά­ σουν το Κόσοβο, ο πρώην υποδιευθυντής του Εθνικού Συμβου­ λίου Πληροφορκόν της CIA Γκράχαμ Φούλερ δημοσίευσε στην Ουάσινγκτον Πουτ ένα βαρυσήμαντο άρθρο, σιο οποίο παρουσία-ζκ ιις κυρίαρχες αμερικανικές αντιλήψεις επί του θέματος, ανα­ φέροντας μεταξύ άλλων: «Οι μειονότητες θα είναι όλο και περισσότερο απρόθυμες να ζήσουν μέσα σε σύνορα τα οποία έχουν καθοριστεί αυθαίρετα από την Ιστορία (...) Ποιος έχει όμως το δικαίωμα να αποκτήσει δικό του κράτος; Οποιοσδήποτε; Η σύντομη απάντηση είναι: "Βασικά ναι, όλοι εκείνοι που αισθάνονται αρκετά δυνατοί για να το αποκτήσουν"!»

(27)

36 Τ Ο ΤΕΛΟΣ Τ Ω Ν ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ Ο πρώην υποδιευθυντής της CIA δεν κρύβει καθόλου τους ε­ πιδιωκόμενους στόχους μέσα από μια τέτοια χαοτική και σίγου­ ρα πολυαίμακτη διαδικασία, όπου η κάθε μειονότητα, αντί να διεκδικεί τα ανθρώπινα και δημοκρατικά δικαιώματά της μέσα στο πλαίσιο του κράτους που κατοικεί, θα διεκδικεί δικό της κρά­ τος. «Η πιθανότητα είναι ότι πολλά δεσποτικά κράτη θα διασπα­ στούν σε μικρότερες εθνικές ενότψες στην πρώτη φάση. Κατόπιν, αυ­ τές οι νέες εθνικές μονάδες του κόσμου θα συμφωνήσουν, πιθανόν, να ξαναοννδνασωνν με νέους τρόπους, με νέους εταίρους (!) αλλά σε ε­ θελοντική βάση, με δικαιώματα που θα έχουν διαπραγματευτεί, μέσα στο πλαίσιο μιας ομοσπονδίας», υπογραμμίζει. Ο Γκράχαμ Φοΰλερ είναι σαφέστατος. Οι Αλβανοί, για πα­ ράδειγμα, του Κοσύβου και της ΠΓΔΜ αποσπούνται από τα ση­ μερινά κράτη και ενώνονται σε «εθελοντική βάση» με «νέο εταί­ ρο», την Αλβανία σε αυτή την περίπτωση. Πέρα από τα φληναφήματα περί «δεσποτικοί» κρατών, η ου­ σία είναι πως οι Αμερικανοί θέλουν να χρησιμοποιήσουν τις μει­ ονότητες ως μοχλό για να διαλύσουν ορισμένα κράτη που δεν υ­ πακούν στην πολιτική της Ουάσινγκτον και είτε να έχουν πλέον να κάνουν με μικρότερες και, φυσικά, ασθενέστερες χτόρες, πολύ πιο πειθήνιες στα αμερικανικά κελεύσματα, είτε να συγκροτή­ σουν νέες χώρες που εκτιμούν εκ προοιμίου ότι θα είναι τυφλά φιλοαμερικανικές (για παράδειγμα, «Μεγάλη Α\βανία», Κουρδι­ στάν κ.λπ.). Φυσικά, καθόλου δεν ενδιαφέρει τους κύκλους των ΗΠΑ που ενστερνίζονται τέτοιες απόψεις και προωθούν αντίστοιχη πολιτι­ κή ότι, αν αρχίσει να γενικεύεται μια τέτοια διαδικασία, αυτή α­ ποκτά τη δική της δυναμική, με αποτέλεσμα να εμπλακούν στη δίνη της διάλυσης και της αιματοχυσίας πολλές άλλες χώρες, πέ­ ρα από αυτές που θέλει να διαλύσει η Ουάσινγκτον.

(28)

\Ι Λ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ Τ Ω Ν ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ 37 Εκπροσωπώντας μια χώρα με πανσπερμία άσχετων μεταξύ ι<>υς εθνοτήτων και ένα λαό χωρίς ιστορία, οι Αμερικανοί αξίω­ μα ι ούχοι είναι ταυτόχρονα παντελώς ανίκανοι να αντιληφθούν, ιιάοω μάλλον να κατανοήσουν, τις εθνικές ευαισθησίες λαών με μακραίωνη ιστορία. Πανεύκολα έτσι προχωρούν σε πολιτικές επιλογές που μπο­ ρούν να προκαλέσουν ορατά για όλους τους άλλους, αλλά απρό­ βλεπτα για τους Αμερικανούς, αιματοκυλίσματα, πέρα φυσικά από τις συνειδητές τους πολεμικές επιλογές. Έτσι κι αλλιώς όμως, αν εξετάσει κανείς τα πράγματα από 11[ σκοπιά των ΗΓΙΑ, οφείλει να ομολογήσει ότι τα συμφέροντα ιης Ουάσινγκτον προωθούνται πολύ αποτελεσματικότερα μέσα m ιό αυτές τις διαδικασίες διάσπασης των υφισταμένων κρατών. Χίλιες φορές καλύτερα για τους Αμερικανούς να διαπραγματεύ­ ονται με τα ανίσχυρα, συχνά αμερικανόδουλα κράτη και κρατί­ δια που προέκυψαν από τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας παρά με την ενιαία, ισχυρή Γιουγκοσλαβία, που κανέναν έλεγχο δεν μπορούσε να ασκήσει επάνω της ο Λευκός Οίκος. Οι Ευρωπαίοι έχουν πλήρη επίγνωση ότι αυτή η επιδίωξη των Αμερικανών να ανεξαρτητοποιήσουν πάση θυσία το Κόσοβο, α­ κόμη και μονομερώς, είναι πολύ επικίνδυνη για τη Γηραιά Ή -ιιειρο. «Η ισπανική κυβέρνηση, ανταποκρινόμενη στους πιο μύχιους παλμούς της, αντιτίθεται σε αυτή την ανεξαρτησία του Κοσόβου, ο π ο ί α μορφή και αν υιοθετήσει, γιατί οι αποκαλούμενοι περιφε­ ρειακοί εθνικισμοί είναι οι μόνοι στην Ιβηρική Χερσόνησο που έ-\ουν λόγο να χαρούν, αν γίνει έτσι», έγραφε χωρίς περιστροφές η ισπανική εφημερίδα Ελ Παις σε άρθρο της με τίτλο «Η νεο-ανε-ξαρτησία των Κοσοβάρων» και συνέχιζε: «Όλα αυτά δε σημαίνουν

(29)

38 Τ Ο ΤΕΛΟΣ T i l Ν ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ ότι οι πιστοί μιας μη ισπανικής Χώρας των Βάσκων θα ζητήσουν να εφαρμοστεί και σε αυτούς το μελλοντικό καθεσπός του Κοσό­ βου, όμως αναμφισβήτητα οποιαδήποτε σχεδόν θεσμική αλλαγή στα Βαλκάνια βολεύει τις απόψεις τους (...) Γι' αυτό τα Βαλκάνια ασκούν μια παράξενη επιρροή στη ζο)ή μας». Αναφερόμενος δε στο ενδεχόμενο αποσυνθετικών ανεξαρτητοποιήσεων περιοχών της Ισπανίας, ο αρθρογράφος υπογράμμιζε: «Δεν υπάρχει εχέ-φρων πολιτικός στη Γαλλία, στη Μεγάλη Βρετανία, στη Γερμανία ή στην Ιταλία τον οποίο να γοητεύει η εμφάνιση váov κρατών στη γειτονιά, ακόμη και αν αυτό οφείλεται στο ότι έχουν τοπικούς αλυ­ τρωτισμούς, τους οποίους πολύ θα βόλευε αυτό το τέλος της Ισπα­ νίας».1 8

Το Κόοοβο εφιάλτης για την Κύπρο

Οι επιπτώσεις από την επιδιο^κόμενη ανεξαρτητοποίηση του Κοσόβου δεν περιορίζονται μόνο σε άλλες χώρες των Βαλκα­ νίων, της Ευρο)πης ή του κόσμου. Το θέμα αφορά την Ελλάδα και την Κύπρο πολύ πιο άμεσα από όσο έχει αντιληφθεί η κοινή γνώμη και ο πολιτικός κόσμος των δύο χωρών. Η ουσία της υπόθεσης του Κοσόβου συνίσταται στο ότι μέσω της ανεξαρτητοποίησής του «νομιμοποιείται» η χρήοη στρατιωτικής βίας από ξινές δυνάμεις προκειμένου να αποσπάσουν τμήματα της εδαφι­ κής επικράτειας μιας χώρας, να την καταστήσουν αρχικά ντε φάκτο ανεξάρ­ τητη και <πη συνέχεια η ανεξαρτησία αυτή να αναγνωριστεί και από τη διε­ θνή κοινότητα. Όλα αυτά με την αυθαίρετη, μονομερή επίκληση «ανθρωπι­ στικών λόγων» προστασίας κάποιας μειονότητας η οποία βρίσκεται σε κίνδυ­ νο ή υφίσταται διώξεις, κατά την άποψη του εισβολέα, χωρίς καμιά νομιμο­ ποίηση τον ισχυρισμού αυτού, έστω και τυπική, εκ μέρους του ΟΗΕ. Ακριβώς αυτό έκαναν οι Αμερικανοί και το NATO το 1999,

References

Related documents

more saleable and sustainable (and potentially even profitable) social investment products to offer. This will be in terms of a) size – once there are possibilities of bigger

Views on the automatic referral for cessation support were divided with questions raised as to the removal of choice, with many women also expressing dissatisfaction about

Thus, despite the relatively good sensitivity and specificity of the ADI-R diagnostic algorithms for older preschool and school age children, there is a need to develop

PUBLIC HEARING # 305 Request from Yogurtown (Appellant) for a Certificate of Occupancy for an outdoor cafe at 2913 Biddle Avenue, Wyandotte, Michigan.. The property is located in

Following the approval by the ASME B16 Standards Committee, approval as an American National Standard was given by ANSI on September 26, 2016, with the new designation

(A) Map view of three segments the East Anatolian Fault (black lines), overlayed with historical and recent seismicity from 1900 to January 2020 (Retrieved from AFAD, 2020; NEIC,

Starting from the requirement that risk measures of financial portfolios should be based on their losses, not their gains, we define the notion of loss-based risk measure and study