• No results found

Güç Elektroniği - Eemdersnotlari.com İbrahim Güneş Ders Notları

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Güç Elektroniği - Eemdersnotlari.com İbrahim Güneş Ders Notları"

Copied!
213
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)Güç Elektroniği Yrd. Doç. Dr. İbrahim GÜNEȘ. eemdersnotlari.com.

(2) İletișim: E-posta: gunesi@istanbul.edu.tr  Not: maillerinizde konu kısmına Güç Elektroniği hk. Yazınız  Tel:0212-4737070(17781) . eemdersnotlari.com.

(3) Ders Programı:. Pazartesi  08:30-11:10 D302 . eemdersnotlari.com.

(4) Kredisi:. eemdersnotlari.com.

(5) Kaynak Kitap Güç Elektroniği Prof. Dr. Hacı BODUR  Güç Elektroniği * Doç. Dr. Osman GÜRDAL  Power Electronıcs, N.Mohan,T.Undeland, W. Robbıns  Ders Notları . eemdersnotlari.com.

(6) Amaç: . Güç elektroniğinin uygulama alanları, tristörle faz kontrolü fourier analizi, güç doğrultucu elemanları, tristörün yapısı ve çalıșma ilkesi ve çeșitli karakteristik grafikleri, doğrultucu çeșitleri, AC kıyıcıları, asenkron motorun AC kıyıcı ile kontrolu, direkt çeviricilerin yapısı ve uygulama alanları, DC kıyıcılar, eviriciler ile ilgili kavramları öğrenmek. eemdersnotlari.com.

(7) DERS PLANI: GİRİȘ  Güç elektroniğinin uygulama alanları. Güç elektroniği elemanlarının çalıșma ilkeleri.  Doğrultma.  Tristörle faz kontrolü. Triyak ile faz kontrolü . eemdersnotlari.com.

(8) . Güç elektroniğinde elektriksel büyüklükler. Gerilim ve akımlar. Güçler Șekil katsayıları, dalgalılık. eemdersnotlari.com.

(9) Güç doğrultucu elemanları. Silisyum güç doğrultucu elemanlarının yapıları.Yarı iletkenlerin kristal yapıları. N-tipi ve P-tipi yarıiletkenler,  P-n kristal yapısının doğrultma etkisi (diyot).  Tristor elemanının çalıșma ilkesi ve özeğrileri . eemdersnotlari.com.

(10) Tristörün çalıșma ilkesi  Tıkama, kesim ve iletim karakteristiği  Kapı devresi  Tetikleme yöntemleri . eemdersnotlari.com.

(11) Doğrultucular ve çeșitleri  Üç fazlı yarım dalga kontrolsüz doğrultucu  Üç fazlı yarım dalga kontrollü doğrultucu . eemdersnotlari.com.

(12) Giriș akımı ve transformatörü  Doğrultulmuș çıkıș gerilimi  Kontrol tepkin gücü  Üç fazlı tam dalga kontrollu doğrultucu  DC makinanın kontrolü . eemdersnotlari.com.

(13) . Ara sınav. eemdersnotlari.com.

(14) Bir fazlı omik yüklü AC kıyıcı  Bir fazlı endüktif yüklü AC kıyıcı  Bir fazlı omik-endüktif yüklü AC kıyıcı . eemdersnotlari.com.

(15) Yükü R ve bağımlı gerilim kaynağından olușan AC akım kıyıcı  Üç fazlı omik yüklü AC akım kıyıcı  Asenkron motorun AC akım kıyıcısı ile kontrolu . eemdersnotlari.com.

(16) . Direkt çeviricilerin çalıșma ilkesi. eemdersnotlari.com.

(17) DC kıyıcıların kontrolu  Kıyıcı devreleri . eemdersnotlari.com.

(18) Eviricilerin çalıșma ilkesi  Kullanılma alanları  Bir fazlı evirici devresi . eemdersnotlari.com.

(19) . Üç fazlı eviriciler. eemdersnotlari.com.

(20) DC güç kaynakları  Lineer güç kaynakları  Anahtarlamalı güç kaynakları . eemdersnotlari.com.

(21) . Yoklama Alınacak. eemdersnotlari.com.

(22) GÜÇ ELEKTRONĠĞĠ. Yrd. Doç. Dr. Ġbrahim GÜNEŞ gunesi@istanbul.edu.tr Pazartesi: 08:30-11:10 D 302. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği. 1.

(23) Kaynaklar: Güç Elektroniği , Doç. Dr. Osman Gürdal. Power Electronics, MOHAN/UNDELAND/ROBBINS Wiley, Güç Elektroniği Ders Notları Prof.Dr. Hacı BODUR eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği. 2.

(24) Ders Ġçeriği:   .      . 1. Güç Elektroniğinin Kapsamı ve Endüstriyel Uygulamaları 2.Temel Yarı Ġletken Güç Elemanları 3. Diğer Yarı Ġletken Güç Elemanları 4. Güç Elemanlarında Karşılaştırma, Bastırma ve Isınma 5.Temel Kontrol ve Ġzolasyon Elemanları 6. AC-AC Dönüştürücüler / AC Kıyıcılar 7. AC-DC Dönüştürücüler / Doğrultucular 8. DC-DC Dönüştürücüler / DC Kıyıcılar 9. DC-AC Dönüştürücüler / Ġnverterler eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği. 3.

(25) Güç elektroniği . Elektrik gücünün statik vasıtalarla, mevcut girişinden istenen elektriksel çıkış formuna verimli bir şekilde dönüştürülmesi, kontrol edilmesi ve hazırlanması ile ilgili teknolojidir.. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği. 4.

(26) Giriş . Güç elektroniği çeviricileri elektrik enerjisinin form değiştirmesini gerektiren her yerde kullanılabilir. Bu yüzden kullanılabildikleri enerji aralığı miliwatt' lardan (örneğin cep telefonları) megawatt değerlerine (örneğin trenlere enerji sağlanması) kadar değişebilir. Klasik elektronik' te elektrik akımı ve gerilim bilgi taşımak için kullanılırken güç elektoniğinde elektriksel gücü taşımak için kullanılırlar. Bu yüzden güç elektroniğinin ana kriteri "verim" olarak tanımlanabilir.. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği. 5.

(27) . Döndürme işlemi diyod, tristör ve transistör gibi yarı iletken anahtarlama elemanları tarafından gerçekleştirilir. Ġletişim ve sinyal-veri işleme gibi elektronik sistemlere zıt olarak, güç elektroniğinde büyük miktarlarda elektriksel güç işlenir.. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği. 6.

(28) . AC/DC dönüştürücü (doğrultucu) pek çok tüketici elektroniği cihazı (örneğin, televizyon, kişisel bilgisayarlar, pil şarj üniteleri vb.) içinde kullanılan, güç elektroniğinin en tipik cihazıdır. Güç aralığı onlarca watt' dan birkaç yüz watt' a kadar değişebilmektedir. Endüstrideki en yaygın kullanım şekli değişken hız sürücüsü olarak (VSD) endüksiyon motorlarını kontrol etmekte kullanılır. VSD' lerin güç aralığı birkaç yüz watt' dan başlayıp megawatt' lara kadar çıkabilmektedir. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği. 7.

(29) Güç dönüştürme sistemleri, giriş ve çıkış gücünün tipine göre sınıflandırılabilir;  AC den DC ye (doğrultucu)  DC den AC ye (evirici)  DC den DC ye (düzenleme)  AC den AC ye (doğrultmayı takip eden evirme) . eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği. 8.

(30) . Verimliliğin güç elektroniği çeviricilerinde en önemli parametre olduğu göz önüne alındığında, güç elektroniği cihazlarının mümkün olduğu kadar az güç kaybına neden olmaları gerekmektedir. Bir cihazın anlık kayıp gücü, cihaz üzerindeki gerilimle üzerinden geçen akımın çarpımına eşittir. Buradan görüleceği gibi gerilimin 0 olduğu durumda (açık durumu) ya da cihaz üzerinden akım akmazken (kapalı durumu) cihazın kayıp gücü minimumdur. Bu yüzden güç elektroniği çeviricileri açık ya da kapalı modunda çalışabilen bir ya da daha fazla cihaz etrafında tasarlanır. Bu tip bir yapı ile çevircinin girişinden verilen enerji çıkışına tetiklemeler üzerinden transfer edilir. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği. 9.

(31) Uygulamalar Güç elektroniği sistemleri her türlü elektronik cihazın içinde bulunabilir;  DC/DC çeviriciler özellikle cep telefonu ve pda gibi mobil cihazlarda gerilim seviyesini pilin şarj değerinde sabit tutmak için kullanılır.  AC/DC çeviriciler elektrik şebekesine bağlı her türlü elektronik cihaz içersinde kullanılır. . eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği. 10.

(32) GÜÇ ELEKTRONĠĞĠNĠN KAPSAMI VE ENDÜSTRĠYEL UYGULAMALARI GÜÇ ELEKTRONĠĞĠNĠN KAPSAMI Güç Elektroniği, yüke verilen enerjinin kontrol edilmesi ve enerji şekillerinin birbirine dönüştürülmesini inceleyen bilim dalıdır.. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği. 11.

(33) Yüke Verilen Enerjinin Kontrolü . Yüke verilen enerjinin kontrolü, enerjinin açılması ve kapanması ile ayarlanması fonksiyonlarını içerir.. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği. 12.

(34) Statik (Yarı Ġletken) Şalterler a) DC statik şalterler  b) AC statik şalterler . eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği. 13.

(35) Statik (Yarı Ġletken) Ayarlayıcılar a) DC statik ayarlayıcılar  b) AC statik ayarlayıcılar. . eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği. 14.

(36) Enerji Şekillerinin Birbirine Dönüştürülmesi Elektrik enerji şekillerini birbirine dönüştüren devrelere genel olarak Dönüştürücüler adı verilir.  Dört temel dönüştürücü vardır. Bu dönüştürücüler aşağıdaki diyagramda özetlenmiştir. . eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği. 15.

(37) Dönüştürücüler:. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği. 16.

(38) Dönüştürücülerde kullanılan kısaltmalar : DC : Doğru Akım şeklindeki elektrik enerjisi  AC : Alternatif Akım şeklindeki elektrik enerjisi  Ud : DC gerilim (ortalama değer)  U : AC gerilim (efektif değer)  f : frekans  q : faz sayısı . eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği. 17.

(39) AC-DC Dönüştürücüler / Doğrultucular, Redresörler. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği. 18.

(40) Temel özellikleri :  Doğal komütasyonludur.  Tristör ve diyotlarla gerçekleştirilir.  Başlıca uygulama alanları :  DC motor kontrolü  Akümülatör şarjı  Galvano teknikle kaplama  DC gerilim kaynakları . eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği. 19.

(41) DC-AC Dönüştürücüler / Ġnverterler, Eviriciler. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği. 20.

(42)              . Temel özellikleri : Zorlamalı komütasyonludur. Orta güç ve orta frekanslarda BJT kullanılır. Düşük güç ve yüksek frekanslarda MOSFET kullanılır. Ayrıca, diğer güç elemanları, GTO yüksek güç ve düşük frekanslarda, IGBT ortanın üzerindeki güç ve frekanslarda, MCT yüksek güç ve orta frekanslarda kullanılmaktadır. Başlıca uygulama alanları : AC motor kontrolü Kesintisiz güç kaynakları Endüksiyonla ısıtma sistemleri Yüksek gerilim DC taşıma sistemleri AC gerilim kaynakları eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği. 21.

(43) DC-DC Dönüştürücüler / DC Kıyıcılar. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği. 22.

(44) Temel özellikleri :  Zorlamalı komütasyonludur.  Eleman seçimi inverterdeki gibidir.  Başlıca uygulama alanları :  DC motor kontrolü  Akümülatör şarjı  DC gerilim kaynakları . eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği. 23.

(45) AC-AC Dönüştürücüler / AC Kıyıcılar. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği. 24.

(46) Temel özellikleri :  Doğal komütasyonludur.  Tristör ve triyaklarla gerçekleştirilir.  Başlıca uygulama alanları :  Omik yüklerde güç kontrolü, temel olarak ısı ve ışık kontrolu  Vantilatör karakteristikli yükleri (fan, pompa, ve kompresör gibi) tahrik eden düşük güçlü AC motor kontrolü . eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği. 25.

(47) DOĞRUDAN FREKANS DÖNÜŞTÜRÜCÜ. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği. 26.

(48) Temel özellikleri :  Doğal komütasyonludur.  Tristörlerle gerçekleştirilir.  Düşük hızlarda kontrol imkanı sağlar. . Başlıca uygulama alanları :  Çok düşük devirlerde çalışan ağır iş makinalarının (yol kazma, taş kırma, maden çıkarma makinaları gibi) kontrolü . eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği. 27.

(49) GÜÇ ELEKTRONĠĞĠ Yrd. Doç. Dr. Ġbrahim GÜNEŞ. gunesi@istanbul.edu.tr D526 Pazartesi: 08:30-11:00. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 1.

(50) GÜÇ ELEKTRONĠĞĠ( 3.Hafta). eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 2.

(51) Güç Elektroniği nerelerde kullanılır:. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 3.

(52) Dönüştürücüler:. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 4.

(53) Elektronik anahtarlar:. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 5.

(54) YARI ĠLETKEN DOĞRULTUCU ELEMANLAR . Yarı iletken doğrultucularda ana elemanlar olarak; diyot, tristör, triyak, kapıdan tıkanabilen tristör (GTO), bipolar güç transistörü, güç mosfeti, ve yalıtılmış kapılı bipolar transistör (IGBT) sayılabilir. Diyot haricindekiler ileri yönde uygulanan potansiyele dayanabilir ve dolayısıyla kontrol edilebilirler.. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 6.

(55) Diyot:. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 7.

(56) eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 8.

(57) Tristörler:. Tristör, dört katmanlı P-N-P-N yapılı ve kapı ucu bulunan bir elemandır. Yukarıda görülen 2000V, 300A lik tristör, 3cm çap ve 0.7mm kalınlığa sahiptir. Kapı ucuna harici bir bağlantı bulunmadığı durumda elemanın karakteristiği sağda görüldüğü gibidir. Bu durumdaki tristör iki yönde de iletime izin vermeyen üç tane seri bağlı diyot gibidir. Ters yönde kutuplanmada diyotla aynı davranıĢı sergiler. Ġleri yönde kutuplamada yani anot pozitif iken, merkezdeki kontrol jonksiyonunun delinme gerilimi aĢılmadıkça sadece kaçak akım akar. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 9.

(58) Tristörler. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 10.

(59) eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 11.

(60) eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 12.

(61) eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 13.

(62) eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 14.

(63) KAPIDAN TIKANABĠLEN TRĠSTÖR Tristörün icadından sonra iki yeni (GTO) . ürün daha icad edildi. Bunlardan birisi ters yönde daima iletimde olan ancak daha ince silikon kullanılmasıyla daha kısa sürede tıkamaya geçebilen asimetrik tristördür. Bu tristör inverter devrelerinde kullanılır. Bir kaç mikrosaniyede devreye alınıp çıkarılabilir.. Diğer bir eleman kapı akımını uygulayıp kesmekle iletime alınıp çıkarılabilen GTO tristörlerdir.. eemdersnotlari.com. GTO, klasik tristöre göre daha karmaĢık bir yapıya sahiptir. Yüksek oranda katkı içeren “+” iĢaretli katmanlar vardır. Kapı ve katod birbirine yakın ve dar kanallardan oluĢmaktadır. Ġleri kutuplamada merkezi N-P jonksiyonu gerilimi tutar, ancak ters kutuplamada bloke 05.01.2013 Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi 15 yapamaz..

(64) GÜÇ TRANSĠSTÖRÜ. Bipolar transistör üç katmanlı NPN veya PNP yapıda güç transistörüdür. ÇalıĢma aralığında Ic, Ib nin fonksiyonudur. Belirli bir Vce için baz akımındaki değiĢme kollektör akımında katlanmıĢ olarak görülür. Bu oran 15-100 kat arasındadır. Ters gerilim uygulanan bir transistörün baz-emiter jonksiyonu 10 V civarında delinir. Bu modda çalıĢılacaksa transistöre seri diyot bağlanmalıdır. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 16.

(65) GÜÇ TRANSĠSTÖRÜ Transistörde kayıplar Vce ile Ic nin çarpımının bir fonksiyonudur. Yandaki Ģekilde baz akımı Ic akımının 10 A geçmesini sağlıyorsa, kayıp güç 1 kW; gerilim düĢümü 100V ve verim %50 olacaktır (V=200V, R=10 ohm). Bu kabul edilemez bir kayıptır. Bu nedenle güç uygulamalarında transistör anahtar gibi kullanılır. Ib=0 iken transistör kesimdedir. Ġletim için transistör karakteristiğinin doyma bölgesi kullanılır. Doyma gerilimi 1.1 V civarındadır. Kayıplar sadece anahtarlama sırasında olur. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 17.

(66)     . Tristörle güç transistörü karşılaştırılırsa: 30 A tristör 0.1 A kapı akımı, 30 A transistör 2 A baz akımı gerektirir. Güç transistörünün aşırı yük kapasitesi tristörden düşüktür. Transistörün anahtarlama hızı çok yüksektir. (1 mikro saniye) Transistörle yük akımı seviyesi kontrol edilebilirken, tristörde iletime geçişten sonra kontrol imkanı ortadan kalkar. Transistörlerin akım kazancını artırmak için şekilde görüldüğü gibi darlington bağlantısı kullanılır. Bu şekilde akım kazancı 250 katına çıkarılabilir.. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 18.

(67) GÜÇ MOSFETĠ Güç Mosfeti (metal oksit yarı iletken alan etkili transistör) bipolar transistörden farklı olarak gerilimle kontrol edilir. Vgs sıfır iken mosfet kesimdedir. YaklaĢık 3 V uygulanınca iletime geçer. DüĢük Vds değerleri için mosfet sabit direnç özelliği gösterir. Güç kayıplarının az olması için güç mosfeti bu bölgede çalıĢır. Kapı gerilimi drain akım sınırının yük akımından daha büyük olmasını sağlayacak büyüklükte tutulmalı ancak 20 V u geçmemelidir. Mosfetin açma kapama zamanı 1 mikrosaniyenin altındadır. Ġletim esnasındaki direnci 100V luk mosfet için 0.1 ohm; 500V luk için 0.5 ohm dur. Güç mosfetleri doğrudan mikroelektronik devrelerce kontrol edilebilir. Tristörden daha az gerilim seviyelerine sahip olmalarına rağmen daha hızlıdır. 100V daki iletim kayıpları tristör ve transistörden daha fazladır, ancak anahtarlama kayıpları çok 05.01.2013daha Güç Elektroniği 19 eemdersnotlari.com azdır. 2010-2011 Güz Dönemi.

(68) YALITILMIŞ KAPILI BĠPOLAR IGBT transistör mosfet ile bipolar TRANSĠSTÖR (IGBT) transistörün özelliklerinden yararlanarak . yapılmıĢtır. Güç transistöründe daha çok NPN yapı kullanılırken, IGBT de PNP yapısı kullanılır. Kollektör-Emiter karakteristiği bipolar transistöre benzerken kontrol özellikleri mosfet gibidir.Tipik iletime geçme zamanı bipolar transistörden daha azdır (0.15 mikrosaniye) ve mosfete benzer. Ġletimden çıkıĢ zamanı 1us dir (PNP ye benzer). IGBT lerin anahtarlaması aĢağıdaki Ģekilde görüldüğü gibi yapılır. Yüke bağlı olarak söndürme esnasında ters gerilim uygulanması gerekebilir.. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 20.

(69) MGT ve MCT MOS-kapılı tristör MGT tristörün tetiklenmesi için mosfet kullanır. Dolayısıyla tristörün iletime geçmesi kolylaĢtırılmıĢ olur.. MOS kontrollu tristörde ise iki adet mosfet vardır. Pozitif kapı gerilimi tristörü iletime alırken negatif kapı gerilimi de tristörü kesime götürür.. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 21.

(70) SIT ve SITH Statik endüksiyon transistörü SIT; normalde iletimde olan bu eleman, (baz sinyali yokken iletimde) ters kutuplandığı zaman kesime gider. Çok hızlı anahtarlama yapılabildiğinden mikrodalga frekansları seviyesinde kullanılır. Statik endüksiyon tristörü SITH: GTO ya benzer ancak normalde iletimdedir. KatodKapı arasına ters gerilim uygulanırsa kesime gider. Diğer tristörlere göre daha az kayıpları vardır ve daha hızlı çalıĢırlar.. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 22.

(71) YARI ĠLETKEN ELEMAN KATALOG DEĞERLERĠ . . . Buraya kadar yarıiletken elemanları ve karakteristiklerini inceledik. Ancak bir güç yarıiletken elemanının etiket değerleri oluşturulurken çok değişik boyutların göz önüne alınması gerekir. Alttaki şekilde bir tristörden If akımı akarken tristör, di/dt eğimi ile sönüme götürülüyor.Tristör, jonksiyonda yeterli şarj miktarı olan Qrr yükü birikene kadar ters yönde Irr akımı geçirecektir. Belirli bir tristör için verilen If ve di/dt değerlerine karşılık o tristörde buna bağlı olarak Qrr toparlanma yükü; ters toparlanma zamanı trr, ve ters toparlanma akımı Irr olacaktır. Tristörün iletime geçmesi kapı akımıyla sağlanıyordu. Ancak ileri yönde gerilim artış hızı belirli bir değeri aşarsa tristörün iletime geçmesi mümkündür:Tristör jonksiyonunu kapasitör gibi düşünecek olursak, sızıntı akımına karşılık gelen deplasman akımı i=CdV/dt olacaktır.Yeterince yüksek bir dV/dt oranıyla (100V/µs) bu akım tristörü tetikleyerek iletime geçirebilir. Dolayısıyla belirli bir tristör için aşılmaması gereken bir dV/dt değeri vardır.. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 23.

(72) KATALOG DEĞERLERĠ . . . . Tristörün iletime geçmesi öncelikle kapı elektrodu civarında olur. Toplam anot akımı aniden geçecek olursa aşırı ısınma nedeniyle tristör yanabilir. Ġletime geçme esnasında akımın tüm yüzeye yayılabilmesi için belirli bir zamana ihtiyaç vardır. (10µs) Bu sebeple bir tristör için akım artış hızı belli bir dI/dt değerini aşmamalıdır. Jonksiyon sıcaklığı diyot için 150 C; tristör için 125 C, ve güç transistoru için 150 200 C değerini aşmamalıdır. Bu nedenle jonksiyondan tabana olan termal direncin belirli bir değeri vardır. Bir elemanın nominal akım değerini, oluşturacağı jonksiyon sıcaklığı belirler yani kayıp gücün bir fonksiyonudur. Taşınan akımın tipi kayıp gücü etkileyecektir. Eğer sinüsoidal bir dalga söz konusu ise RMS değer kullanılabilir. Özel bir dalga şekli ise 180 derecelik iletimde ortalama dalga değeri etiket değeri olarak verilir. Kısa süreli aşırı yük durumu için her elemanın bir toleransı vardır. Aşırı yük ısı artışına sebep olacağından cihaz yanabilir. Güç kaybı ısı artışının bir göstergesi olup akımın karesiyle orantılıdır. Bu sebeple belirli bir eleman için akımın karesinin entegrali belirli olmalıdır.. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 24.

(73) KATALOG DEĞERLERĠ .    . Bir elemanın ileri ve ters yönde uygulanabileceği maksimum gerilim sınırı vardır. Bunlar “repetitive peak reverse and peak forward voltages” olarak tanımlanır. Ayrıca periyodik olmayan aşırı gerilimler de söz konusu olabilir. Dolayısıyla bir elemanın delinmeden dayanabileceği bu tür gerilimlere ait değeri de vardır. Ġletimdeki bir elemanın geçirdiği akım miktarına bağlı olarak belirli bir gerilim düşümü değeri vardır. Bir güç transistoru için etiket değerlerinde, kollektör - baz akım kazancı, frekans ve anahtarlama zamanı belirlidir. Bir tristör için kapı devresiyle alakalı olarak akım gerilim ve güç sınırlamaları vardır. Belirli bir eleman için geçici ve kararlı hallerde sahip olunan etiket değerleri çok değişkendir. Belirleyici unsurlar: Gerilim; akım, anahtarlama zamanları, kontrol parametreleri, kayıplar, sıcaklık değerleri vs... Bunlar kataloglarda verilmiştir.. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 25.

(74) KAYIPLAR VE SOĞUTMA      . Bir güç yarı iletkeninde kayıp kaynakları şu şekilde sıralanabilir: 1- Ġletim kayıpları: Ġletim akımının ve gerilim düşümünün fonksiyonudur. Düşük frekanslarda ana kayıp kaynağıdır. 2- Tıkama yönünde kaçak akımla ilgili kayıp 3- Kapı devresinde tetikleme sinyali sebebiyle kayıp 4- Anahtarlama kayıpları: Ġletime ve sönüme geçme esnasındaki kayıp enerji.Yüksek frekans uygulamalarında önemli Ġletim kayıpları gerilim düşümü ve taşınan akımın çarpımının bir periyottaki ortalamasından hesaplanabilir. Anahtarlama kayıpları ise şu şekillerden tespit edilebilir:. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 26.

(75) KAYIPLAR VE SOĞUTMA. Akım ile gerilimin çarpımı bize ani güç ifadesine verir. Isı enerjisi ise güç çarpı zaman yani P eğrisi altında kalan alandır. Anahtarlama sebebiyle meydana gelen ortalama güç kaybı; iletim ve kesim kayıplarının toplamının frekansla çarpımından bulunur. Tetikleme ve kaçak akım güç kayıpları ihmal edilirse elemanın tüketeceği güç iletim kayıplarıyla anahtarlama kayıplarının toplamına eĢittir. Bu kayıp cihazda ısı üretimine neden olarak sıcaklık artıĢı oluĢturur. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 27.

(76) KAYIPLAR VE SOĞUTMA . . Jonksiyonda üretilen ısı önce cihaz tabanına oradan da soğutuculara transfer olur. Isı seviyesine bağlı olarak hava veya suyla soğutma tercih edilebilir. Isı transferi yüksek sıcaklıklı bölgeden düşük sıcaklıklı bölgeye doğru olur ve sıcaklık farkının termal rezistansa oranıyla hesaplanır.. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 28.

(77) KAYIPLAR VE SOĞUTMA .  .  .  . O halde P=(T1-T2)/R olup termal direncin birimi ˚C/W dır. Isı akışı jonksiyondan tabana oradan soğutucuya ve daha sonra da çevreye doğrudur. Toplam termal direnç: Rja=Rjb+Rbh+Rha dır. Sanal jonksiyon sıcaklığı ise Tvj=Ta+P.Rja dır. Tüm bu hesaplamalar kalıcı hal ve daimi akım şartlarındadır. Kısa süreli geçici haller için (aşırı yük, kısa devre) jonksiyondaki sıcaklık artışı elemanın termal depolama kapasitesi dikkate alınarak hesaplanmalıdır. Üretilen ısının bir kısmı elemanda depolanırken bir kısmı da transfer edilir. Bu durumda enerji dengesini yazarsak; Kayıp enerji girdisi=Depolanan termal enerji artışı + Çevreye enerji transferi Pδt=A. δθ+B. θδt ; P: Kayıp güç, A: 1 ˚C artışa karşılık gelen enerji depolanma miktarı (ısıl depolama kapasitesi jul olarak), B: 1 ˚C başına yayılan güç. Denklemin limiti alınırsa: P=A.(dθ/dt) +B. θ olur. t=0 için sıcaklık θ=0 kabulü ile diferansiyel denklemin çözümü: θ=θmax(1-e –t/T) ; θmax=P/B (Sonuçtaki kalıcı sıcaklık artışı) ve T=A/B (Termal zaman sabiti) şeklinde olur. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 29.

(78) KAYIPLAR VE SOĞUTMA . .  . Bu denklem homojen malzeme için geçerlidir. Tristörde ise jonksiyon bölgesinde güç kaybı dağılımı üniform değildir. Ayrıca silikon ısı için iyi bir iletken değildir. Bu sebeple sıcaklık artış miktarları kalıcı hal ve geçici hal için aynı olmayacaktır. Aşağıdaki eğriler matematiksel olarak çizilmiştir. Bir eleman ancak imalat değerine kadar kullanılabilir (θmax1). Aksi takdirde cihaz yanar. Bu sebeple aşırı yük ancak t1 kadar bir süre uygulanabilir. Aşırı yük şartları çok karmaşık olduğu için θ formülü yerine transient termal empedans değeri kullanılır: Zth=Sıcaklık farkı (artış) / Belirli bir zaman diliminde cihazdaki güç kaybı Böylece aşırı yük durumları için hesaplama basitleşmiş olur. R yerine Zth kullanılır.. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 30.

(79) YARI ĠLETKEN ELEMANLARIN KARŞILAŞTIRILMASI Güç elektroniği devrelerinde elemanlar anahtar olarak kullanılır. Ġdealde bir anahtar:  1- Sınırsız gerilim ve akım değeri  2- Ani açma kapama zamanları  3- Sıfır kaçak akım  4- Sıfır iletim ve anahtarlama kayıpları  5- Sıfır kapı tetikleme gücü şartı  6- Aşırı akım ve gerilimlere dayanabilme kabiliyeti  7- Kısa devrelere karşı koruma kolaylığı  8- Düşük maliyet ve montaj kolaylığı . . Pratikte uygun eleman seçimi uygulamadan uygulamaya değişir. Uygulamada kriterler; cihaz etiket değerlerine, iletim kayıplarına, kontrol stratejilerine ve maliyete bağlı olarak belirlenir. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 31.

(80) YARI ĠLETKEN ELEMANLARIN KARŞILAŞTIRILMASI . . . . Tristör; elemanlar içinde en yüksek akım ve gerilim seviyesine sahiptir, dayanıklıdır, düşük iletim kayıpları vardır ve ucuzdur. Ancak iletime geçişi yavaştır, sönümü yüke bağlıdır. Yüksek güç ve gerilimlerin olduğu 50, 60 Hz uygulamaları için idealdir. AC den DC eldesinde ya da anahtarlamalı güç kaynaklarında hızlı anahtarlama değeri aranır; ve ters kutuplamada tıkamaya ihtiyaç yoktur. Buralarda bipolar güç transistoru; IGBT, Mosfet, GTO, MCT kullanılabilir. 100 kHz’in üzerinde ancak mosfet kullanılabilir. 100 kHz’e kadar bipolar transistörle IGBT düşük maliyeti; düşük iletim kayıpları sebebiyle Mosfete karşı tercih edilirken anahtarlama kayıpları Mosfetten fazladır. 15 kHz’e kadar tristör, GTO yada asimetrik tristör kullanılır. Ġşletme sıcaklıkları düşünüldüğünde transistor ailesi 150 ˚C ye kadar işletilebilirken tristörler 125 ˚C ile sınırlıdır. Kayıplar ve soğutma maliyetleri eleman seçiminde önemlidir. Kısa devreye karşı koruma tristör ailesiyle çok kolaydır. Bu, transistorların yüksek akım ve gerilimlerde imalini engelleyici olmuştur. eemdersnotlari.com 05.01.2013 Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi 32.

(81) Ters bloke yapabilen GTO larda yapılmıĢtır. GTO lar karmaĢık yapıları sebebiyle daha yüksek kilitleme akımına sahiptir. GTO yu iletime sokmak için kapısına akım enjekte edilir. Söndürmek için ise katod-kapı yönünde 10 V seviyesinde gerilim uygulanır. Sönüm için geçecek akım anot akımının 1/5 veya 1/3 ü kadar olmalıdır. Bu akım 1 mikro saniyeden daha az bir zamanda sağlanacağından anot geriliminin artıĢ hızını sınırlandırmak için kondansatör bağlanır. Yandaki devrede basit kapı kontrol devresi görülmektedir. Kontrol sinyalinin konumuna göre T1 veT2 iletime geçerek C1 doldurulup boĢaltılarak tristör iletime veya kesime geçirilir. C2 ise anot katod geriliminin dV/dt artıĢını sınırlar.. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 33.

(82) eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 34.

(83) eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 35.

(84) eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 36.

(85) eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 37.

(86) YARI ĠLETKEN DOĞRULTUCU ELEMANLAR (TRĠYAK) Triyak beĢ katmanlı, her iki yönde P-NP-N yoluna sahip ve dolayısıyla iki yönde de iletebilen elemandır. Triyak, pozitif ya da negatif kapı akımıyla iletime geçebilir. T2 pozitifken pozitif; T1 pozitifken negatif uygulamak daha iyidir, ancak pratikte her ikisi içinde negatif darbe uygulanır. Ġki yönde de iletime müsaade edebildiği için triyak alternatif akım devrelerinde kıyıcı veya elektronik anahtar (Ģalter) olarak kullanılır.. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 38.

(87) NEDİR GÜÇ ELEKTRONİĞİNİN UYGULAMA ALANLARI VE KAPSAMI ? Yarıiletken Yonga (Chip). Yarıiletken yonga yapısı eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Yarıiletken (Diyot, SCR, Triyak, IGBT, MOSFET, GTO, LASCR, görünüĢü Güç Elektroniği 2010-2011 GüzMCT) Dönemi 39.

(88) Akla gelebilecek (gelmeyen de dahil) ve denetim olan her yer Güç elektroniğinin uygulama alanına girer.. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 40.

(89) Elektrik kaynak makinalarının denetiminde Metallerin ısıtılarak biri birlerine kaynatılması  Bir kaynak  Bir malzeme hareket  Bir havalandırma fan motoru olmak üzere üç motor.  Doğrultucu veya evirici güç devresi  Ġşin denetimi için algılayıcılar  Evirici ve/veya doğrultucu denetim düzenleri  Bilgisayara bağlama 41 05.01.2013 Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi düzenleri . Denetleyici. Kaynak motoru Metal. Malzeme hareketi. Diğer. bilgileri sisteme giriĢi. bilgi Kaynak ucu hareketi. eemdersnotlari.com.

(90) Konveyör taşıyıcı bantların denetiminde . BaĢlatma algılayıcısı. . Bant hareket motoru Hareketli malzeme algılayıcıları (istenirse sayıcıları).  . Servo Motor.  Kodlanıcı (Encoder).   . eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Devir dönme sayısı kotlayıcısı Motor sürücü evirici veya DA ayarlayıcısı Sürücü denetleyicisi Gerekirse paketleme ve Etiketleme, depolama düzenleri. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 42.

(91) . TEL ÇEKME (Kablo, Ġplik vb) VE MAKARAYA SARMA MAKĠNASI . Sarılan bobin makara.  Makara motoru. Makara sürücüs ü. . Servo motoru. eemdersnotlari.com. Sarıldıkça yarıçapı büyüyen ve dolayısıyla daha düşük devirlerle dönmesi gereken makara Makara tahrik motoru ve sürücüsü Evirici veya denetimli DA ayarlayıcısı Tel çekme servo motoru ve sürücü denetleyici düzeneği. Sürücü Denetleyici 05.01.2013 Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 43.

(92) ÇOK EKSENLĠ HAREKET DENETĠMĠ Motor2. Motor1 Disk 3. Eksen motoru. Sürücü1. Üç ayrı eksen hareketi için üç farklı motor ve sürücüleri  Denetleyici  Sürücü devre eviricileri ve konum/hareket algılayıcıları. . 1. Eksen 2. Eksen iĢlem baĢlığı iĢlem baĢlığı. Sürücü3 Çok eksen Sürücü2 eemdersnotlari.com denetleyici. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 44.

(93) MMATKAP TEZGAHI DENETĠMĠ Dönm e kafası. Tezgah masası Dönen mekanizma. Motor. eemdersnotlari.com. Sürücü ve Denetleyici. Vidalı mil.  Matkap. döndürme. motoru  Tezgah hareket motoru  Motor sürücü ve denetleyici düzenleri (Eviriciler, devir-konum algılayıcıları, delici uç titreşim algılayıcılarıkestirim için) 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 45.

(94) Çok eksenli hareket yapan iş makinası (Tezgah) denetimi Dönen teker. Dönme hareketi.  ekseni motoru. Döne n baĢlık. Sürücü. X eksen motoru.  ekseni sürme. X eksen i sürme. ĠĢlemci bilgileri. Döndürme motorları  Denetleyici ve Sürücüler  Evirici ve PLC ler  Hareket algılayıcıları  Verilerin değerlendirilmesi ve işlemciler (Mikro bilgisayarlar) . eemdersnotlari.com Denetleyici ve Sürücüler. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 46.

(95) Seri işlem veya çizim robotları denetimi. motoru  Denetleyici ve sürücü  Doğrultucu, evirici ve ayarlayıcı düzenler  Konum, hız ve işlem algılayıcıları  Ġşlem. Algılama kotlayıcı. eemdersnotlari.com Denetleyici / Sürücü. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 47.

(96) Elektrikli ulaşım ve sinyalizasyon denetimi . Ulaşım ve trafik sorunları. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 48.

(97) Elektrikli Demiryolu Ulaşımı Denetimi Tren taşıt motorları hareket ve hız denetimi  Sinyalizasyon, aydınlatma, ısıtma-havalandırma, haberleşme denetimi . eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 49.

(98) KAĞIT. Kağıt sarma ve bobin denetimi   .   eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Sabit kağıt hızı Döndükçe kalınlaşan bobin Azalması gereken devir sayısı Algılayıcı, denetleyici ve sürücü düzenler Bilgisayarlı denetim. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 50.

(99) Enerji üretim-iletim ve dağıtımında denetim Anahtarlamalar  Jeneratör Kompanzasy frekans-gerilim on ve uyartımı  UPS  Algılayıcı, Hareketli YÜK denetleyici ve sürücü düzenler  Bilgisayarlı YÜK denetim UPS  YDGEĠ (HVDC)  Kompanzasyon YÜK 05.01.2013 Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi 51 . Kesici. Dağıtım merkezi. Hassas YÜK Yarıiletken akım sınırlayıcı. Harmonik azaltma. eemdersnotlari.com.

(100) Kompanzasyon denetim . Anahtarlamala r. TDR  TDK  DRD  Merkezi kompanzasyo n  Ferdi kompanzasyo n  Otomatik kompanzasyo Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi 52 . eemdersnotlari.com. 05.01.2013.

(101) CNC Tezgah denetimi Hareket ve döndürme motorları  Ġşlem başlık ve uçları  Hareket algılayıcıları  Denetleyici, sürücü ve bilgi işlem düzenleri  Motor Güvenli k bandı. Döner başlık. Denetim paneli Motor. Kablo kutusu. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 53.

(102) CNC Tezgah denetimi . Hareket ve döndürme motorları. . Ġşlem başlık ve uçları Hareket algılayıcıları Denetleyici, sürücü ve bilgi işlem düzenleri.  . v. v. v. v. Motor ĠĢlem baĢlığı ĠĢlenmiĢ parça Motor. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 54.

(103) CNC Tezgah denetimi . Çok motor ve çok hareket denetimli Denetim bilgisayarı. Sürüc ü. Sayısal tabla. 2.ekse n 3.eksen 1.eksen. eemdersnotlari.com 4.ekse. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 55.

(104) CNC Tezgah denetimi Sayısı belirli delme veya doldurma denetimi  Tahrik ve iş motorları  Tam (absolute) veya yaklaşımlı (Increamental) kodlayıcı  Algılayıcı, sürücü ve denetleyici düzenler . Delme, Boşluk denetimi, doldurma vb başlığı. PLC veya Motor ve Sürücü Motor Sürücü Tahrik ve Ġş Sayısal denetim Denetleyicisi (Tristörlü Evirici) Motoru 05.01.2013 Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi eemdersnotlari.com birimi. 56.

(105) Kameralı üretim sistemi denetimi Gözlemleme, Güvenlik, belirleme. Motor. Sürücü. Tam bilgisayarlı denetim. eemdersnotlari.com. Kamera denetimi  Kameraya bağlı çalışan fan  Üretim bandı (Coneyor)  Tahrik Motoru  Sürücü ve denetleyici  Tam bilgisayar denetimi için bilgi ve işlemci birimleri . 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 57.

(106) CNC Tezgah denetimi (Kaynak işlemi)  . Doğrusal hareket motor ve düzenleri, Sürücüler, denetleyiciler ve algılayıcılar Sürüc ü. Sayısal sürücü. Doğrusal Motor. Kaynak yerleri. Bant hareketi için kotlayıcı. Kaynak baĢlığı. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 58.

(107) Otomatik Tezgah denetimi. Kablo, tabaka kağıt, metal vb gibi işleme denetimi  Motor, sürücü, denetimi ve algılayıcılar. . Motor ve dönen Ġnceltme silindirleri silindirler ve kotlayıcı. Makar a. Servo sürücü Kesici uç. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 59.

(108) Otomotiv endüstrisi. Tüm motor denetim ve gözetimleri  Algılama, kamera sistemleri  Doğrusal ve dönme hareketleri  Yürüyen üretim bandı, paketleme ve depolama . eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 60.

(109) Aydınlatma sistemleri denetimi Konut içi ve dışı aydınlatmaları  Bina ve anıt aydınlatmaları  Sokak ve alan aydınlatmaları  Sahne, ameliyathane ve özel aydınlatmalar  Işık ve renk ayarı (Dimerler). . eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 61.

(110) Aydınlatma sistemleri ıĢık denetimi Refrans (+). ġebek e (+). A m p u l. A m p u l. ġebek e (-). eemdersnotlari.com. 05.01.2013. •Akkorflamanl ı ampullerde gerilim •Floresan ampullerde elektronik balast. •Ġndüktif dimer. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 62.

(111) CNC Tezgah denetimi (Bant robot kolu)  Doğrusal. Robot kolu ve motoru. Durdurma. PLC. Tekrara baĢlatma. 1.eksen sürücüs ü. 2.robot kolu motoru. hareket motor ve düzenleri,  Sürücüler, denetleyic i-ler ve algılayıcılar. Acil durdur. 2.eksen sürücüs ü. 05.01.2013 eemdersnotlari.com Tekrar itme durdurucusu. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 63.

(112) Uzay ve Havacılıkta.  . eemdersnotlari.com. Uçak ve helikopterlerin denetim ve haberleşmesind e  Kalkış ve inişlerdeki denetimlerde  Radar ve takip sistemlerinde. .   05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 64.

(113) Uydu haberleşmesinde •Uydu ve haberleşme sistemlerinde. • Dünya etrafında eemdersnotlari.com bir yörüngede dönen haberleşme. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 65.

(114) Boru-metal cubuk kesme/diş açma işleme tezgahı Malzeme sarılı makara ve hareket tahrik motorları  Kesme donanımı  Algılayıcı, Sürücü ve denetleyici  Boru sarılmış makara. Kotlayıcı. Kesme donanımı. Motor. Sonsuz Vida. eemdersnotlari.com. Denetim paneli. 05.01.2013 / Sürücü Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi Denetleyici. 66.

(115) Yük ve insan asansörleri denetimi Yağ kabı. Tahrik motoru ve sürücüsü Yüksek ısı seramik kılıf. Halat ve kasnak düzeneği Kabin koruma tabakaları. Güvenlik devresi.  .   . GiriĢ Halı Kapı. Yağlık. eemdersnotlari.com Kapı levhası. Zımba Metal.  . Tahrik motoru Kapı açmakapama denetimi Kat durdurma Güvenlik devresi Haberleşme Klima Algılayıcılar. 05.01.2013 Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi Levha tabakası Çift taban. 67.

(116)  . Pres denetimi. Pres motorları Algılayıcılar, denetleyici ve sürücüler Pres denetim i. Pres motoru Elektrikli silindir. Sürücü. Üst baskı baĢlığı Alt baĢlık. Durma Park Kapama eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 68.

(117) YDGEĠ (HVDC) Küçük ölçekli üretim (çay,rüzgar v.b.), Ada beslemesi, Kentlerin alternatif beslenmesi, Asenkron bağlantı ve devreye girip çıkma, Petrol platform beslemeleri,. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 69.

(118) Deniz geçişlerinde YDGEİ denetimi (Yunanistan-İtalya bağlantısı). eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 70.

(119) Deniz geçişlerinde YDGEİ denetimi. (İsveç-. Polonya geçişi). eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 71.

(120) GüneĢ enerjisinden elektrik üretme denetiminde. Hücrelerden elektrik  DönüĢtürücülerde AA eldesi  Denetleyici ve sürücülerden ısıtma, aydınlatma ve tahrik sistemlerine . eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 72.

(121) Elektrikli akülü otomobil taĢıtının denetimi  . Tahrik düzenekleri Denetim düzenekleri     . eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Aküden Motoru besleme Hız ayarı Yön ayarı Algılayıcılar Kamera sistemleri. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 73.

(122) Rüzgardan elektrik üretme sistemlerinin denetimi Rüzgar jeneratörünün uyartılması  Elektriğin dönüştürülürken gerilim, frekans ayarı  Şebekeye bağlanmasında denetim düzenleri . eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 74.

(123) Oyuncak ve maket sistemlerin denetimi . Tahrik motoru, denetleyici. ve sürücüleri . Algılama ve ölçme sistemleri. . Uzaktan kumanda sistemleri. Oyuncak ve maket sistemlerin tahrik düzeneği 05.01.2013 eemdersnotlari.com. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 75.

(124) MOTOR DENETĠMĠ Denetleyici ve sürücü  Algılayıcı ve ölçme  Sayısal denetim . eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 76.

(125) Modern servo motor ve sürücü devreleri. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 77.

(126) Sürücü devre baskı kartı. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 78.

(127) Motor ve sürücü kartı görünüşü. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 79.

(128) 40. Main() { 41. Apple_box b1,b2; Gerilimde 42. B1.Put_green_apple(); harmonik 43. B1.Put_green_apple(); bileşenlerinin 44. B1.Put_red_apple(); etkisi 45. B2.Put_green_apple(); 46. B2.Put_red_apple(); 47. B2.Put_red_apple(); eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 80.

(129) Ani yükselen gerilimlerin (flickers) etkisi. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 81.

(130) Harmoniklerin olumsuz etkilerinin süzülmesi. NON LINEAR CURRENT WAVEFORM. CLOSEST APPROXIMATION eemdersnotlari.com is a SQUAREWAVE. 100 % Fundamental or 60 Hertz 33.3 % 3rd Harmonic or 180 Hertz 20 % 5th Harmonic or 300 Hertz 14 % 7th Harmonic or 420 Hertz 9 %11th Harmonic or 660 Hertz 05.01.2013 Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 82.

(131) Denetlenmiş harmonik etkisi. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 83.

(132) 1,5 MHz, 50W tümdevre denetimli güç kaynağı. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 84.

(133) Elektronik tümdevre denetimli akü doldurma devresi eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 85.

(134) TL596 tümdevre denetimli 100 KHz 50 W doğru gerilim ayarlayıcısı. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 86.

(135) Üç fazlı AA gerilimin doğrultulması, tek fazlı evirici ve anahtarlamalı güç kaynağı ile aku doldurma devresi. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 87.

(136) Yıldırım denetlenebilir mi?. eemdersnotlari.com Yeni bir enerji kaynağı. mı?. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 88.

(137) eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 89.

(138) DOĞRULTUCU DEVRELER Bir doğrultucu devresi AC beslemesini DC yüke bağlayan devredir. Elde edilen DC gerilim aküde olduğu gibi sabit olmayıp ortalama gerilim seviyesine süper impoze edilmis alternatif akım dalgalanma bileseni içerir. Asağıda bahsedilen devrelerin tamamı DC gerilim vermesine rağmen ; çıkıstaki AC dalgalanması, ortalama gerilim seviyesi, verimi ve AC beslemedeki yükleme tesirleri açısından farklılık arz ederler.. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 1.

(139) Devre Tanımları ve Gruplandırma Doğrultucu devreleri yarım dalga ve tam dalga bağlantıları olmak üzere iki grupta tanımlanabilir. Yarım Dalga Devreleri : Bu devrelerde AC beslemenin her hattına bir doğrultucu eleman bağlanır ; elemanların katodları DC yüke ve yükün diğer ucu da AC beslemenin nötr ucuna bağlanır. Akım akısı her hatta “tek yönlü”’dür. “Tek yollu” devre de denilir. Tam Dalga Devreleri : Biri yükü besleyen, diğeri de yük akımını AC hatta döndüren iki adet yarım dalga devresinin seri bağlanmasından olustuğundan, nötr hattına gerek yoktur. “Köprü devreleri” ya da “çift yollu devreler” olarak da adlandırılır.. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 2.

(140) Devrelere ait kontrol karakteristikleri üç kategoride toplanabilir: Kontrolsüz Doğrultucu Devreleri : Sadece diyot içerirler, AC besleme gerilimiyle orantılı sabit DC gerilim sağlarlar. Tam Kontrollü Doğrultucu Devreleri : Tristör (ya da güç transistörü) kullanılır. Tristörlerin iletime geçtiği faz açısının kontrolüyle DC yük geriliminin ortalama değeri ayarlanabilir, yönü değistirilebilir.Tam kontrollü devreler yük ve besleme arasında iki yönde de güç transferine imkan tanıdığından “çift yönlü konverter” olarak da adlandırılırlar. Yarım Kontrollü Devreler : Tristör ve diyot karısımı içerirler. Gerilimin yönü değistirilemez ancak ortalama değeri ayarlanabilir. Bu sebeple yarı kontrollü ve kontrolsüz devreler “tek yönlü konverter” olarak adlandırılırlar. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 3.

(141) “Darbe Sayısı” : AC beslemenin bir periyodunda DC gerilim dalga seklinin tekrar sayısını ifadede kullanılan bir terimdir. Örneğin “6darbeli devre”nin çıkıs dalgalanması giris frekansının 6 katı frekansa sahiptir. Giris 50 Hz ise, DC dalgalanma 300 Hz’dir.. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 4.

(142) Komütasyon Diyodu : Çoğu devreler (özellikle kontrolsüz ya da yarı kontrollü) yandaki sekilde olduğu gibi komütasyon diyodu içerirler. ByPass diyodu da denilir. iki fonksiyonu vardır : 1-Yük geriliminin yönünün değismesini önlemek 2-Yük akımının ana doğrultucudan akısını önleyerek doğrultucunun bloke durumuna geçmesini sağlamak.. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 5.

(143) Tek Faz Yarım Dalga (Tek Yollu) Devre: Şekil de kontrolsüz tek fazlı yarım dalga bağlantısı görülmektedir. Dalga sekilleri çizilirken diyodun ideal anahtar gibi davrandığı kabul edilmistir.. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 6.

(144) Sekil (b)’de yük, saf omik iken (c)’de ise endüktans içermektedir.. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 7.

(145) Omik yük için diyot gerilimi düsümü ihmal edilirse Yük akımı : iL = Vs / R (Pozitif yarı periyot) olur. Ortalama gerilim : Çoğu DC yükler (DC motorlar) gerilimin ortalama değerine tepki gösterirler, dolayısıyla RMS değerle pek ilgilenmez. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 8.

(146) Ancak DC dalgalanmaları istemeyen kayıplara yol açar. Devredeki diyodun seçimi için hem akım hem de gerilim dikkate alınmalıdır. Yüklerin neredeyse tamamı ; endüktans içerir. Bu durumda sekil 2.2(c) dalga sekilleri elde edilir. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 9.

(147) Yük Gerilimi : Buradan akım dalga sekli elde edilebilir. Gerilimin ortalama değeri ise :. olup, daha düsüktür.. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 10.

(148) Tek faz yarım dalga devresi tristör kullanılarak kontrol edilebilir. Sekil 2.4 (a)’da devre yapısı (b) ve (c)’de ise dalga sekilleri görülmektedir.. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 11.

(149) eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 12.

(150) α tetikleme açısına bağlı olarak yük akımı ve gerilimi değişmektedir. Akım seviyesi diyot tutma seviyesinin altına düşerse yük akımı kesintili olur. (Sekil 2.4 (c)) Yük geriliminin ortalama değeri ;. Olur. α arttıkça gerilimin ortalama değeri düser ve 1800 ’de sıfır olur. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 13.

(151) İki Faz Yarım Dalga (Tek Yollu) Devresi : Sekil 2.5(a)’daki devrede iki faz Bağlantısı görülmektedir. Yüke her besleme hattında bulunan tristörler aracılığıyla besleme yapılmaktadır.. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 14.

(152) Herhangi bir anda sadece bir tristör devrededir. Sekildeki trsitörlere anot geriliminin pozitif kaldığı herhangi bir anda tetikleme uygulanabilir. Tristör yerine diyot kullanılırsa α=0 olmuş olur. Herhangi bir α değerinde T1 tristörü iletime geçirildiğinde yük akımı T1üzerinde akar, V1 gerilimi negatife geçtiğinde V2 pozitif olacağından yine α derece sonra T2 tetiklenir ve T1akımı komütasyonla T2 ’ye aktarılmıs olur. T1 sönüme gittiği anda uçlarında V2max (yani tüm sekonder sargı gerilimi) kadar gerilim bulunur.. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 15.

(153) eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 16.

(154) Ortalama Gerilim : seklinde olur. Bu hesaplama yapılırken yük endüktansının ; yük akımının sürekli kalmasını sağlayacak değerde olduğu kabul edilmistir. α = 0 için ortalama gerilim en yüksek değerindedir. (diyot durumu), α = 900 için ise Vort = 0’ dır. Gerilim dalga sekli bir periyotta iki kez tekrarlandığında bu devre iki darbelidir. Gerilimin ortalama değeri düstükçe yük akımı dalgalanması artar ve kesintili hal alır. AC besleme akımı da non-sinüsoidaldir ve gerilime göre geridir. (endüktif).. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 17.

(155) Tek Faz Köprü (Çift Yollu) Devreleri . Kontrolsüz :. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 18.

(156) eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 19.

(157) eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 20.

(158) eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 21.

(159) eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 22.

(160) Yukarıdaki sekillerde tek-faz köprü devrelerinin değisik gösterimleri yer almaktadır. Güç uygulamalarında sekil 2.7(c) gösterimi kullanılır. TekFaz köprü bağlantısı iki tane yarım dalga bağlantısının seri bağlanmasından elde edilmistir. (sekil 2.7 (b)) Sekil 2.7 (e)’de dalga sekilleri görülmektedir.Yük akımı süreklidir. Bir periyot içerisinde iki tekrar söz konusu olduğundan bu bağlantı sekli de iki darbelidir.Diyot ve besleme devresinin akım dalga sekilleri yarım dalga bağlantısıyla (sekil 2.5) aynıdır. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 23.

(161) Tam Kontrollü : Sekil 2.7’deki devrede diyotlar yerine tristör kullanılırsa tam kontrollü köprü devresi elde edilir. Tristörler tetiklenene kadar iletim söz konusu olmaz. Akımın geçebilmesi için sekil 2.8’deki devrede T1 ve T2 ,T3 ve T4 grup halinde her yarı periyotta aynı anda tetiklenmelidir. Bunu sağlamak için de T1 ve T2 aynı devreyle tetiklenir. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 24.

(162) eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 25.

(163) Sekil 2.8 Tam kontrollü köprü devresi. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 26.

(164) eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 27.

(165) Tetikleme darbeleri sekil 2.9’da görüldüğü gibi izolasyon trafosu aracılığıyla yapılır. Yük gerilimi iki fazlı yarım dalga bağlantıyla aynıdır. Ortalama değeri ;. Ancak devredeki iki tristörün gerilim düsümleri dahil edilmemistir ve yük akımının sürekli olduğu kabul edilmistir. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 28.

(166) Yarı Kontrollü : Sekil 2.10 (a)’daki yarı kontrollü bağlantıda görüldüğü gibi, iki tristör ve iki diyot kullanarak ortalama DC gerilimi kontrol etmek mümkündür. Sekildeki tam dalga bağlantısı aslında iki yarım dalga devresinin eklenmesinden olusmustur.Yüke giren akım tristörlerden geçerken dönüs yolu da diyotlarla sağlanmaktadır. Önceki konuda olduğu gibi bir N (besleme nötrü) noktası tanımlayarak ve yük uçlarının bu noktaya olan potansiyel değisimlerini inceleyerek dalga sekillerini elde edebiliriz.. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 29.

(167) eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 30.

(168) Dalga sekillerinden de görüldüğü gibi yük gerilimi asla negatif olmaz. Gecikme açısı α= 1800 olunca ortalama gerilim sıfıra düser. Komütasyon diyodu hem yük geriliminin negatif olmasını önler, hem de endüktif olma durumu için yük akımını üzerine alır. Sebeke geriliminin sıfırdan geçtiği ve T1 iletimde olduğu bir durumda dönüs akımı D2 üzerinden sebekeye dönmektedir. T3 tristörü α kadar tetiklenmeyeceğinden bu süre zarfında yükün endüktif akımı T1ve D4 üzerinden akmak isteyecek ve D2 akımını D4 ’e devredecektir. Aynı zamanda komütasyon diyodu da yük akımını üzerine alacağından T1 tristörü sönecektir.. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 31.

(169) Tam kontrollünün aksine yarı kontrollü bağlantısında komütasyon diyodu sebebiyle AC akımda sıfır seviyeye düsme gözlenecektir. Yük geriliminin ortalama değeri ; Yarı kontrollü devre, tam kontrollüye göre daha ucuzdur, ancak AC besleme akımı daha çok harmonik içerir. Ayrıca yarı kontrollüde ortalama gerilim negatif değer alamaz. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 32.

(170) Üç Faz Yarım Dalga (Tek Yollu) Devre : Üç faz yarım dalga bağlantısı çok fazlı doğrultucu devrelerinin temel elemanıdır. Ancak, besleme trafosunun sekonderinin zigzag bağlanmasını gerektirdiğinden kullanım alanı sınırlıdır. Anlatım kolaylığı bakımından burada yıldız bağlı olduğu kabul edilecektir. Çok fazlı bağlantılarıyla DC dalga seklindeki dalgalanmalar daha azdır. Ayrıca endüktansı büyük güçlü yükler beslenebilir. Yük akımı dalgalanmanın azlığı nedeniyle sürekli ve sabit değerli kabul edilebilir. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 33.

(171) Sekil 2.12’de her faz bir diyot aracılığıyla yüke bağlanmıstır.Yük çıkısı ise sekonder sargının nötr ucuyla irtibatlandırılmıstır. Herhangi bir anda sadece bir diyot iletimdedir. Sekil 2.12 (b)’deki dalga sekillerinden de anlasılabileceği gibi, V1 gerilimi diğer sargı gerilimlerine göre daha büyük iken D1 iletimdedir. V2 gerilimi V1 ’den büyük olur olmaz D1 diyodu akımını D 2’ye devreder. DC gerilimin ani değeri Vmax ile 1/2 Vmax arasında değisirken 1 periyotta 3 dalgalanma görülür.Yani bu devre üç darbeli karaktere sahiptir. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 34.

(172) Sekil 2.12 3~lı Yarım Dalga Devresi. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 35.

(173) Ortalama Gerilim :. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 36.

(174) Yani fazlar arası gerilim kadardır. Aynı devrede diyot yerine tristör kullanılarak tam kontrollü bağlantı elde edebiliriz. α tetikleme açısı 1200 farkla her faz tristörüne uygulanarak Vort ayarlanabilir. α= 0 için Vort en yüksek değerindedir.(diyot durumu) α’nın baslangıcı iki faz geriliminin kesistiği noktadadır. (faz geriliminin 0’dan geçisi değil) Bu bağlantı sebebiyle gerilim dalgalanması artmıstır (yine de 3 darbelidir) Ancak akım sekilleri aynı kalmıstır, sadece α kadar ötelenmislerdir. Sekil 2.14 (c) ve (d)’deki dalga sekilleri incelenirse ; α > 300 ’den itibaren negatif ani değerler aldığı görülür. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 37.

(175) Sekil 2.14 3~lı Yarım Dalga Kontrollü Devre. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 38.

(176) eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 39.

(177) Altı Fazlı Yarım Dalga (Tek Yollu) Devre :. Bu devre 3~lı yarım dalga bağlantısının bir uzantısıdır. Her bir tristör bir periyodun altıda biri iletimdedir. Diyot durumunda dalga sekli faz gerilimlerinin tepesi olup 6 darbelidir. Tristör bağlanırsa α gecikme açısına bağlı olarak ortalama gerilim:. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 40.

(178) Sekil 2.15. 6 Faz Yarım Dalga Devresi. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 41.

(179) eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 42.

(180) Tristör geriliminin dalga seklinden VPRV , VPPV’nin 2V max olduğu görülür. Yarı iletken eleman sadece 1/6 periyot iletimde olabileceğinden verimsiz kullanılmıs olur ve . ( (IL sabit) Sekil 2.15’deki basit yıldız bağlantı AC primer sargıda büyük 3. harmonik olusturacağından bunun yerine sekil 2.16’daki “fork bağlantısı” ya da sekil 2.17’deki “çift-yıldız bağlantısı” kullanılır. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 43.

(181) Sekil 2.17 Çift - Yıldız 6 Faz Yarım Dalga Devresi. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 44.

(182) Çift yıldız bağlantısı : İki bağımsız 3 fazlı yarım dalga devresinin 6 darbeli çıkıs vermek üzere paralel çalısmasından ibarettir. Her bir yıldız grubu birbirine 1800 faz farkıyla beslenir. Eğer yıldız noktalı interfaz trafosu yerine doğrudan irtibatlandırılsaydı, basit 6~ yıldız bağlantı yapılmıs olurdu. İnterfaz trafosu aslında bir reaktördür ve yük akımının dönüsü reaktörün orta ucuna yapılmaktadır. eemdersnotlari.com. 05.01.2013. Güç Elektroniği 2010-2011 Güz Dönemi. 45.

References

Related documents

The thesis deals with the control of atomic and molecular quantum systems dynamics as they interact with ultrashort laser pulses in the femtosecond and attosecond

SDSU range science professor Pat Johnson has conducted research ar the Cottonwood Field Sration for 25 years and says faciliry improvements ar the srarion have been critical

Most algorithms for large item sets are related to the Apri- ori algorithm that will be discussed in Chapter IV-A2. All algorithms and methods are usually based on the same

]hrh ch sgcualñd `i isti prgjcikh si bhrè ic slnulidti prgai`lklidtg, yh qui ]hrh ch sgcualñd `i isti prgjcikh si bhrè ic slnulidti prgai`lklidtg, yh qui ixlsti udh rgtuch idtgdais

 Reflections  on  aesthetic

documented comprehensive care plan Action: Enter “CP001” into CPT field.. 2.b.iii ED Care Triage for

This qualitative study used focus groups to explore the potentially rich and complex “ideas, attitudes, understanding and perceptions” (Plummer-D’Amato 2008a, p69) expressed

Operate an informational Web site and a toll-free help-line staffed by knowledgeable employees of the Council during regular business hours which will enable any person,