1
هاگشناد
مولع
یکشزپ
و
تامدخ
یتشادهب
ینامرد
نیوزق
هدکشناد
یکشزپ
نایاپ همان تهج ذخا هجرد یارتکد یمومع ناونع یسررب ريثأت ناديم یسيطانغمورتکلا ( EMF ) یرپ و تسپ لاتان رب بارطضا رد شوم ییارحص رن دلوت هتفای غلاب امنهار داتسا یدابآ یفوص دمحم رتکد یاقآ بانج تاسا رواشم دی رتکد یاقآ بانج دمحم نيسح یليعامسا شراگن فوئرلادبع یحلاص روپ ید 13973 . مناسرب نایاپ هب ار همان نایاپ نیا ات تخاس مهار قیفر ار قیفوت هک نانم دزیا راثن نایاش رکش میامن یم میدقت نانتما و راختفا لامک رد و نارکیب ساپس و رکشت نمض ار همان نایاپ نیا هب ما یگدنز فلتخم نارود رد هک یزیمآ تبحم یاهشلات ی همه رطاخ هب مزیزع ردام و ردپ دنمشزرا رضحم دنا هتخومآ نم هب ار نتسیز هنوگچ ینابرهماب و دنا هداد ماجنا . داتسا زا مدنمجرا یاقآ بانج یدابآ یفوص دمحم رتکد فطل دروم ار هدنراگن هراومه هک امنهار داتسا ناونع هب و ،دنا هاد رارق دوخ تبحم مراد ار رکشت لامک . زا میمارگ داتسا رتکد دمحم نیسح یلیعامسا ب هک ارچ مراذگساپس رایسب نود منهر هدو یا نا ناشیا اج نیا م ک ا ر یم لکشم رایسب دومن .
4
یسراف هديکچ
:
ناونع : یسررب ریثأت نادیم یسیطانغمورتکلا ( EMF ) یرپ و تسپ لاتان رب رطضا با رد شوم ییارحص رن دلوت هتفای غلاب هنيمز و فده : لماوع یبصع متسیس لمع و راتخاس رب ءوس رثا دناوت یم فلتخم یطیحم نینج و ک و کد نا ینینج نارود رد ،سیطانغمورتکلا نادیم ریثأت یبرجت هعلاطم نیارد .دشاب هتشاد یدازونو رد بارطضا نازیم رب تفای دلوت غلاب رن ییارحص شوم اب ه لدم زام هولاعب .تفرگ رارق یسررب دروم یا داوم و شور اه : شهوژپ نیا رد 4 لماش :دندش هعلاطم دراو راتسیو داژن زا رادراب هدام ییارحص شوم زا هورگ هورگ و دنتشاذگ رس تشپ ار یرادراب یعیبط هرود هک لرتنک هورگ ی ه زور زا هک تف م هامکی تدمب دلوت زا دعب رد جاوما ضرعم ا یسیطانغمورتکل گ رارق ر نتف د و هورگ ی مه هک هرو.د رد ب یدازون مه و یرادرا جاوما یسیطانغمورتکلا هنازور( 4 تدش اب تعاس 0.5 سناکرف و لاست یلیم 50 ،)زتره تفایرد ک ندر د نازیم سپس . تاناویح رد بارطضا رن رد 2 زام هاگتسد زا هدافتسا اب دلوت زا سپ هام هولاعب وم عفترم یا .تفرگ رارق یسررب در هتفای اه : تسدب جیاتن آ هک داد ناشن هدم دادعت دصرد نیگنایم دورو هب یوزاب زاب اهنآ رد روضح تدم و رد یگلماح نارود رد هک یناردام زا رن هتفای دلوت نادازون ای و مه هرو.د رد ب یدازون مه و یرادرا ضرعم رد جاوما یسیطانغمورتکلا رارق دنتشاد ب تبسن لرتنک هورگ ه تروص هب راد ینعم ک ا ه ش یوزاب ار روضح تدم و هتسب یم شیازفا زام ای (دب P<0.05 .) یب ن ضرعم رد لاتان یرپ تروصب طقف هک یهورگ یسیطانغمورتکلا نادیم ب دندو اب هورگ ی مه هک هرو.د رد ب یدازون مه و یرادرا جاوما یسیطانغمورتکلا ندرک تفایرد د فت ا وجو یارد ینعم تو د ن .تشاد هجيتن یريگ : اه هتفای نیا قبطرب یریگرارق جاوما ضرعم یسیطانغمورتکلا رد هژیوب بجوم ینینج نارود م نادنزرف یبارطضا تلالاتخا شیازفا ی ش و رد مه یهباشم تارثا ینینج نارود سرتسا تسا نکمم لاامتحا و د ز نیا رد رتشیب تاعلاطم ماجنا هب زاین هک دشاب هتشاد ناسنا دروم .تسا هنیم هژاو یاه یديلک : نارود ،یسیطانغمورتکلا نادیم ،ینینج ،یدازون نارود ،بارطضا شوم .ییارحص5 بلاطم تسرهف لوا لصف ... ... ... ... ... 7 1 -1 ب و همدقم ی نا م هلئس ... ... ... ... 8 1 -1 -1 رعت ی ف ضا ط بار ... ... ... 8 1 -1 -2 بارطضا تلالاتخا عاونا ی ... ... ... 9 1 -1 -3 لاع ی م بارطضا ... ... ... 9 1 -1 -4 بارطضا تلالاتخا نامرد ی ... ... ... 10 1 -1 -5 ندب رب نآ تارثا و سرتسا ... ... ... 11 1 -1 -6 سم ی ر اه ی خساپ ندب رد سرتسا هب ... ... ... 11 1 -1 -7 سرتسا هب خساپ رد قباطت ... ... ... 13 1 -1 -8 ثات ی ر ه رب سرتسا ی پماکوپ ... ... ... 14 1 -1 -9 ا تیمه رادراب نارود ی ... ... ... 14 1 -1 -10 طانغمورتکلا جاوماءوس تارثا ی س ... ... ... 16 1 -1 -2 رورم ی قحت و نوتم رب ی تاق هدش ماجنا ... ... .. 21 مود لصف ... ... ... ... ... 33 3 -1 اه شور و داوم ی هدافتسا دروم ... ... ... ... 36 3 -1 -1 اسو ی ل ن دروم داوم و ی زا ارب ی ح قاتا ی تاناو ... ... 36 3 -1 -2 اسو ی ل ن دروم داوم و ی زا ارب ی نومزآ ماجنا ا ... ... 36 3 -2 جنا هوحن و لحم امزآ ما ی ش ... ... ... ... 38 3 -3 سررب هوحن ی ... ... ... ... . 38 3 -4 رامآ تابساحم ی ... ... ... ... 39
6 3 -6 غتم ی اهر ... ... ... ... ... 39 3 -7 دودحم ی ت اه ی ارجا یی تلاکشم لح شورو حرط ... ... ... 39 3 -8 قلاخا تاظحلام ی ... ... ... ... 39 مراهچ لصف ... ... ... ... ... 40 1 -4 اقم ی هس وزاب هب دورو دادعت ی اه هورگرد زاب ی هعلاطم دروم ... ... 41 4 -2 اقم ی س ه وزاب هب دورو دادعت ی اه هورگرد هتسب ی هعلاطم دروم ... ... 42 4 -3 اقم ی هس وزاب رد روضح تدم ی اه هورگرد زاب ی هعلاطم دروم ... ... 43 4 -4 اقم ی هس وضح تدم وزاب رد ر ی اه هورگرد هتسب ی هعلاطم دروم ... ... 44 4 -5 اقم ی هس وزاب هب دورو دصرد ی اه هورگرد زاب ی هعلاطم دروم ... ... 45 4 -6 اقم ی هس وضح دصرد ر وزاب رد ی اه هورگرد زاب ی هعلاطم دروم ... ... 46 مجنپ لصف ... ... ... ... ... 47 5 -1 ثحب ... ... ... ... ... 48 5 -2 تن ی هج گ ی ر ی ... ... ... ... ... 54 5 -3 پ ی تاداهنش ... ... ... ... .... 54 مشش لصف ... ... ... ... ... 55 عبانم ... ... ... ... ... 55 یسیلگنا هصلاخ ... ... ... ... .... 63
7
لوا لصف
نايب
هلاسم
و
ب
رر
س
نوتم ی
8
1
-1
هلئسم نايب و همدقم
1 -1 -1 ضا فیرعت ط بار بارطضا اذل .دنک یم راوشد طیارش اب هلباقم هدامآ ار درف هک تسا سرتسا هب یعیبط شنکاو کی بارطضا شخب هلزنم هب ی گدنز زا ی ره ،ناسنا دارفا همه رد دراد دوجو رد و لادتعا دح مآ ی ز هب ناونع یعون خساپ س شزا ی هتفا قلت ی م ی دوش بارطضا باو نامز هب هتس ن ی تس و هبرجت ادتبا زا نآ ی للاخ رد هراومه و عورش دلوت گدنز ی همادا هبرجت مامت اب و دراد اه ی دج ی د هب دورو دننام درف ره لغش ،هسردم یا عقوم ره ی ت دج ی د ا ی داج م ی دوش ( 1 ). ندش نمزم تروصرد و شیازفا .دوش یبارطضا تلالاتخا راچد درف تسا نکمم یبارطضا میلاع تدش فیرعت قبط ،یملع درف درکلمع رد هک دنتسه هارمه دح زا شیب بارطضا و سرت ساسحا اب یبارطضا تلالاتخا دننک یم داجیا للاتخا ا ،یطیحم ،ینامسج ،یتخانش تسیز فلتخم لماوع شیادیپ رد یکیتنژ و یعامتج دنراد شقن یبارطضا تلالاتخا ( 2 ). زکارم لداعت مدع هب هیوناث یبارطضا یاه یرامیب میلاع دوش یم روصت یساسحا 1 زغم کیبمیل متسیس مان هب .دنوش یم داجیا پماکوپیه هب زا یشخب ناونع شقن کیبمیل متسیس یاهراتفر لرتنک رد یمهم بارطضا و سرت لثم یناجیه دراد ( 3 ). لکش( 1 -1 .) ( لکش 1 -1 .زغم کیبمیل متسیس :) 1 Emotional9 1 -1 -2 یبارطضا تلالاتخا عاونا هقبط قبط رد هدش هئارا یدنب DSM-5 ا دنشاب یم ریز دراوم لماش یبارطضا تلالاتخ ( 2 ): ییادج بارطضا للاتخا للا یباختنا ی 2 صاخ یاهایبوف یعامتجا بارطضا للاتخا کیناپ ای یگدز تشحو للاتخا ایبوفروگآ هزیلارنج ای هتفای میمعت بارطضا للاتخا اهوراد ای داوم زا یشان بارطضا للاتخا رگید لاکیدم یرامیب تلع هب بارطضا 1 -1 -3 بارطضا میلاع ف مئلاع اب بلغا بارطضا ی ز ی ک ی رحت تلاح اب طبترم صاخ ی ک دوخبدوخ ی یبصع متسیس ندش لاعف و مونوتا ، گرس ،ندرک قرع دننام ی هج گنت و ی ،سفن یا اکش ی ت اه ی مسج ی مومع ی ب دننام ی باوخ ی ، ب ی سح ی درد و اه ی نلاضع ی .تسا هارمه بارطضا تلالاتخا عورش نس ی عون هب هتسب للاتخا بارطضا للاتخا .تسا توافتم ادج یی وف و بی ا یاه کدوک نارود رد صاخ ی م عورش ی وش ن عورش طسوتم نس اب ،د 7 نآ لابند هب ،لاس للاتخا ( یعامتجا بارطضا 13 لاس ) ، ایبوفروگآ ( ساره تلامح نودب 20 ( ساره للاتخا و )لاس 24 تسا )لاس ( 4 ) . هتفای میمعت بارطضا للاتخا تح تسا نکمم ی ز رد ادعب گدن ی .دوش عورش دنا هداد ناشن کیژولویمدیپا تاعلاطم سپ هک نس زا 50 گلاس ی ، بارطضا تلالاتخا ی دنراد شهاک هب ور دنور هتفای میمعت بارطضا للاتخا زج هب ( 5 ). 2 Selective mutism
10 رد ادج بارطضا للاتخا یی لد هب درف ی ل هناخ زا ندش ادج یا زا ناسک ی نآ هب هک گتسبلد اه ی گتسباو و ی فطاع ی رپ راچد دراد ی ناش ی ، نارگن ی دش بارطضا و ی د م ی دوش ( 2 ). تروص هب یباختنا یللا رد موادم تسکش رد ندرک تبحص ارش ی ط عامتجا ی م راظتنا هک ی دور دناوتب درف )هسردم ،لاثم ناونع هب( دنک تبحص یم رهاظت دبای ( 2 ). صاخ یاهایبوف ارش هب دودحم ی ط دنتسه دودحم و درف هب رصحنم و ح هب بلغا ی اناو ت ی ا اس ی ر دپ ی هد اه ی بط ی ع ی م طوبرم ی دوش ( 2 ). ،یعامتجا بارطضا للاتخا رد بی نارام عقوم زا ی ت اه یی نآ رد هک رد زکرم دنتسه هجوت گب رارق داقتنا دروم تسا نکمم و ی ،دنر لثم نارنخس ی مومع ی ، دزاب ی د اب تاملاکم ،تاماقم زا امرفراک ی نا و یا دارفا ی دنتسه فلاخم سنج زا هک دنراد ساره ، ( 2 ). تروص هب کیناپ للاتخا بارطضا تلامح ی اب ناهگان عورش ی ، ف تارهاظت اب ی ز ی ک ی کشخ ،شزرل ،ندرک قرع ،بلق شپت ،لاثم ناونع هب( بارطضا ی ،ناهد گنت ی گفخ ساسحا ،سفن ی ، س هسفق درد ی ،هن مکش درد ، عقاو مدع ساسحا ی ،ت زتسراپ ی ، غ و ی هر ) تسا تلامح . ساره م ی دناوت یدوخ هب دوخ دهد خر ( 2 ) . :ایبوفروگآ ی ک بارطضا للاتخا ی بارطضا مئلاع هک تسا ارش رد ی ط ی حم درف هک ی ط ار نما ان م ی هار و دناد دنک یم زورب درادن یناسآ رارف ا . ی ن ارش ی ط م ی اهاضف لماش دناوت ی ،زاب مومع لقن و لمح ی ، رخ زکارم ی ،د و یا دشاب لزنم زا جراخ افرص . رد للاتخا هتفای میمعت بارطضا ب ی نارام زا عامتجا بارطضا مئلاع ی گرس ،بلق شپت و بت ،زرل( ی ،هج نلاضع شنت ،عوهت ی غ و ی هر ناور مئلاع زا و ) ی دننام للاتخا نارگن ،زکرمت ی ، ب ی باوخ ی نارگن و ی وادم م م جنر ی نرب د ( 2 ). 1 -1 -4 یبارطضا تلالاتخا نامرد اه هدنهد لاقتنا ی بصع ی ددعتم ی ژولوتاپ بارطضا تلااح رد و لامرن تلاح رد شقن ی ک زاب ی ره .دنک ی ک ا زا ی ن س ی متس اه ی ک ارب هوقلاب فده ی وراد هلخادم یی تسا ( 6 ). هب لک روط ی ارب ی تلالاتخا نامرد بارطضا ی نامردوراد زا ی نامرد ناور هارمه هب ی م هدافتسا ی دوش . اهوراد ی گدرسفا دض ی ، اهوراد ی باختنا ی رد بارطضا تلالاتخا نامرد ی دنتسه ، و هب ی هژ دج لماوع ی رتد اراد هک ی ا ی نم ی راذگرثا و رتشیب ی اهوراد هب تبسن ی ض یگدرسفاد وقلح هس ی دق ی م ( ی TCA ) و اه هدننکراهم ی نوتورس بذجزاب ی ن م ی دنشاب ( 6 ). اهوراد ی دض
11 گدرسفا ی دق ی م ی دننام TCAs اه هدننکراهم و ی مآونوم ی ن سکا ی زاد ن ی ز ضعب نامرد رد ی بارطضا تلالاتخا زا ی .دنتسه رثوم نامرد راتفر ی تخانش نامرد و ی راتفر ی ( CBT ) رثا رد ار یدیفم تا تاعلاطم ینیلاب ییامزآراک .دنا هداد ناشن هدش لرتنک CBT رد یرتوپماک .تسا هدش هیصوت یصاصتخا یاهایبوف و کیناپ نامرد ناور ایوپ ینامرد ( یا ب نامرد ی شن ارگ یی ناونع هب ) ی ک ارب درف هب رصحنم نامرد ی هزورما و تسا حرطم اهایبوف هک یدراوم رد لاومعم صخش تلالاتخا اب ی ت ناشوپمه ی م هدافتسا ،دنراد ی دوش ( 6 ). مصت ی م گ ی ر ی هک دروم رد نامرد یا کرت ی ب زا ی یاه هنیزگ امرد ین گتسب ی قد هبحاصم هب ی ق زرا و ی با ی ب فادها ی رام سآ و ی ب سانش ی .دراد 1 -1 -5 و سرتسا ندب رب نآ تارثا سا لماوع سرت یکیزیف یاه سرتسا هلمج زا از ، ییایمیش ، زورب بجوم دنناوت یم یناور و یکیژولویزیف دندرگ ییایمیشویب و کیژولویزیف فلتخم یاه خساپ ( 9 ). تدم هاتوک و دیدش دنناوت یم از سرتسا لماوع داح( 3 ) و ب ای تدش اب اما ینلاوط تروص ه رتمک نمزم( 4 ) .دنوش داجیا یرابجا سرتسا ضرعم رد هک یتاناویح لاع دنریگ رارق .دنهد یم ناشن ار ینمیا شهاک و هدعم مخز،ندروخ و باوخ رد للاتخا ریظن یمئ هدیدپ نیا ، یم شیازفا ار اه یرامیب ریاس و یبلق یاه یرامیب دهد ( 10 ). 1 -1 -6 ندب رد سرتسا هب خساپ یاه ريسم یم عورش یزکرم یبصع متسیس رد یجراخ یاه کرحم هب طوبرم تاعلاطا شزادرپ اب سرتسا هب خساپ .دوش م یدنب نامزاس یا هنوگ هب کرحم نیا هب هیلوا خساپ دوش ظفح هدنز دوجوم یاقب هک دوشی ( 11 ). نیا خساپ دنا هدش هتخانش یسرتسا خساپ ناونعب هک هدش گنهامه یاه ،یراتفر تارییغت لماش ،یدرکلمع و یکیمونوتا .تسا نومروه نیدنچ حشرت 3-Acute 4-Chronic
12 ینیرکودنآ و یبصع یاه مسیناکم قیرط زا ار طیحم و زغم نیب یطابترا ریسم ود سرتسا هصلاخ روطب یم ریگرد .دنک سا هب خساپ رد کیژولویزیف یلصا ریسم ود :دنتسه لاعف سرت (مونوتا یبصع متسیس ANS و ) یسوملااتوپیه روحم -زیفوپیه -(لانردآ HPA خساپ رد و راتفر کیژولویزیف لرتنک تهج رد متسیس ود ره .) یرس دنتسه ریگرد از سرتسا لماوع هب ع ( 12 ). اعف ببس اه روسرتسا زا نیرفن یپا حشرت شیازفا لماش هک دندرگ یم نیرکودنا تابیکرت ندش ل هدننک دازآ نومروه یزاس دازآ ببس نینچمه و لانردآ هدغ یزکرم شخب و یکیتاپمس یبصع متسیس ( نیپورتوکیتروک CRH سوملااتوپیه رد رلاوکیرتنواراپ هتسه یاه نورون زا نیسرپوزاو حشرت و سوملااتوپیه زا ) لخاد هب باب نوخ شدرگ -سوملااتوپیه -.دوش یم زیفوپیه ( نومروه CRH حشرت هب رجنم یمادق زیفوپیه رد ) ( نیپورتوکیتروکونردآ نومروه زتنس و ACTH یم) .ددرگ (نومروه ACTH لانردآ رشق هب نوخ هب هدش اهر) نورتسوکیتروک و ناسنا رد لوزیتروک هلمج زا اهدیئوکیتروکوکولگ زا یعاونا حشرت و هدیسر بجوم ار تاناویح رد دوش یم ( 13 ). یاه هدنریگ و کیبمیل متسیس رد دیئوکیتروکوکولگ یاه هدنریگ هار زا دیئوکیتروکوکولگ کبدیف رد نآ 5 PVN روحم تیلاعف نیشیپ زیفوپیه و HPA دهد یم شهاک ار ( 14 ). هداد ناشن کیژولویزیف تاعلاطم یتروکوکولگ حشرت هیاپ طیارش رد هک دنا و یسلاپ تروصب دیئوک رد اما دشاب یم یزور هنابش لکیس هب هتسباو وگلا نیا سرتسا طیارش و هدومن رییغت .دبای یم شیازفا اه نومروه نیا حشرت لیفوپیل لیلد هب اه نومروه نیا درکلمع ربو هدومن روبع یزغم ینوخ دس زا هک دنرداق ندوب دنراذگب ریثات یراتفرو یبصع یاه ( 10 ). ،ینمیا یاه خساپ هدننک گنهامه نیپورتوکیتروک هدننک دازآ یاه نومروه ،یراتفر و یکیمونوتا ،لادگیمآ رد رتیمسنارتورون و روتلاودمورون کی ناونع هب نینچمه و تسا سرتسا هب ینیرکودنآ ،هفار هتسه و پماکوپیه یم لمع سرتسا هب یمتسیس دنچ یاه خساپ ندرک لماک یارب سوئلورس سوکول دنک یلک روطب 5-Paravetricular Nucleus
13 سرتسا خساپ فارطا طیحم هب هجوت شیازفا لماش ، ،بلق نابرض شیازفا و سفنت تعرس و نوخ راشف شیازفا زین دشاب یم کیلوباتم یاه دنیارف ( 15 ). لکش ( 1 -3 ): سوملااتوپیه روحم -زیفوپیه لانردآ ( 2006 ، kapoor et al .) 1 -1 -7 سرتسا هب خساپ رد قباطت هدش یراذگمان کیتاتسولآ خساپ یلک روطب دهد یم رارق ششوپ تحت ار سرتسا خساپ هک قباطت هسورپ .تسا زغم یزاتسولآ ببس اه رتیمسنرتورون ندرک دازآ و یبصع یاه لولس ندرک لاعف قیرط زا 6 یانعم هب یم یلخاد تابث و لداعت بسک .ددرگ بسانمان سرتسا خساپ رگا ، و دح زا شیب یاهب دشاب تدم ینلاوط ای و دوش دایز دح زا شیب تسا نکمم قباطت کیتاتسولآ راب مان هب یطیارش هب رجنم 7 .ددرگ د راب یاوتحم عومجم ر و زغم یگدوسرف ثعاب هک دوش یم رجنم یتارییغت هب کیتاتسولآ یم ندب ددرگ . شف یاه لاثم کیتاتسولآ را مکش یبرچ عمجت لماش ، و ناوختسا یندعم داوم نداد تسد زا یم پماکوپیه رد یبصع یاه لولس یفورتآ دشاب ( 16 ). 6-Allostasis 7-Allostatic load
14 1 -1 -8 سرتسا اب طبترم یزغم یاه راتخاس از سرتسا هوقلاب و هدننک دیدهت یلماوع هچ هک دننک یم صخشم زغم رد رشتنم یبصع یاه رادم و دنتسه .دننک یم میظنت ار ناسر بیسآ لماع اب یقباطت یراتفر کیژولویزیف یاه خساپ زین لماش اه رادم نیا ،پماکوپیه هژیو هب کیبمیل متسیس ق و لادگیمآ نورف هرپ رش دنشاب یم لات ( 17 . 18 ). 1 -1 -9 پماکوپيه رب سرتسا ريثات دوش یم زغم درکلمع و راتخاس رد رییغت ثعاب تدم ینلاوط سرتسا . ،زغم فلتخم یحاون نایم رد .دشاب یم سرتسا زا یشان تارییغت دعتسم یدایز نازیم هب پماکوپیه پیه یراتخاس پماکو لاروپمت بل رد ک تسا ینایم تسا طابترا رد یفیصوت هظفاح اب ه ( 19 ) ،یطیحم لماوعو تسا کیمانید راتخاس کی هیحان نیا . ،یراتفر ف و ینیرکودنآ دنراذگ یم رثا نآ رب کیژولوکامرا ( 20 ). و سرتسا اهدیئوکیتروکوکولگ زیوجت ، .دنوش یم راتخاس نیا یتیسیتسلاپ رد للاتخا زورب ثعاب ه و یتابن یاه درکلمع پماکوپی یم میظنت زین ار کیمونوتوا و دنک روحم رب HPA دراد یراهم رثا ( 21 ). سرتسا داجیا پماکوپیه رد یراتخاس ارف تارییغت اه لولس مجح شهاک لماش هک دنک یم ، ندش مظنمان و بیرخت ءاشغ لولس ، ءاشغ یگدیکورچ هتسه ، کیمسلاپودنآ هکبش مکارت شهاک ، ت و یردنکوتیم ندش هلوکیزو بیرخ دشاب یم یردنکوتیم یاه هغیت ( 22 ). ناویح رد یدیئوریترپیه زا یشان هظفاح للاتخا ی سرتسا طیارش رد هک .تسا رتدیدش دشاب نمزم پماکوپیه یور هدش ماجنا هعلاطم ، گنیلانگیس ریسم یاه نیئتورپ حطس شهاک دننام هظفاح اب طبترم CAM Kll تسا هداد ناشن از سرتسا طیارش رد ار ( 23 ). هقطنم نیلوا پماکوپیه عقاو رد .تسا هدش هتخانش اهدیئوکیتروکوکولگو سرتسا فده تفاب ناونع هب سوملااتوپیه رب هولاع هک تسا یا یاه هسورپ دنناوت یم هک تسا سرتسا رگید یاهروتایدم و یدیئوکیتروکوکولگ یاهروتپسر زا ینغ پماکوپیه ،دنهد شیازفا ار یتخانش زیگنا و قلخرب دنراذگ ریثات ه و و ینورون یریذپ کیرحت .دننک عیرست ارنآ تظافح ارثا نمزم سرتسا طیارش تحت دنناوت یم اهروتایدم نیا نینچمه دنشاب هتشاد پماکوپیه رب یبرخم ت ( 24 ).
15 یم زاغآ یتقو هخرچ .دوش یم لصاح یباتزاب هقلح ای یا هریجنز شنکاو یعون زا پماکوپیه هب بیسآ اهدیئوکیتروکوکولگ هک دوش .دنوش یم دازآ نوخ هب هیلک قوف ددغ زا ار اه هدنریگ زا ییلااب تیفرظ پماکوپیه و دراد اهدیئوکیتروکوکولگ یارب امرن طیارش تحت م میظنت ار سرتسا یاه نومروه دیلوت ل ی .دنک هجیتن رد یسآ ب ، ش یم پماکوپیه هب رتشیب بیسآ هب رجنم و حشرت هدوزفا حوطس رد سرتسا یاه نومروه دو ( 25 ). یکیموتانآ روطب پماکوپیه تسا طبترم لادگیمآ اب یدرکلمع و ( 26 ). اب کیبمیل متسیس نینچمه لیسو هب زغم رشق و سوملااتوپیه لثم زغم رگید یاه تمسق تسا طابترا رد لاتنورف هرپ رشق ه . لکشتم لادگیمآ هک تسا ازجم یاه هتسه زا ماوت تارطاخ لیکشت رد نینچمه،طیحم رد از دیدهت لماوع هب خساپو ییاسانش رد دراد یمهم شقن تاناجیه اب ( 27 ). یا هدعاق هتسه سکلپمک -د لیخ-د یرشق ریز و یرشق یحاون اب لا-دگیمآ یبناج تاعلاطا شزادرپ ر سرتسا اب طبترم ، .دنتسه طابترا رد لاتنورف هرپ رشق و پماکوپیه یتخانش یاهدرکلمع رد لاتنورف هرپ رشق و رت یلاع و سرتسا اب طبترم یاه خساپ میظنت رد یتروک باس قطانم درکلمع اب هلباقم هلمج زا کیبمیل لاک ،لادگیمآ ه دراد شقن سوملااتوپیه و پماکوپی ( 28 ). ن رگید و لادگیمآ تیلاعف از سرتسا طیارش تحت یحاو یم لاتنورف هرپ تامیظنت رد للاتخا زورب ثعاب لاکیتروک باس سرتسا رثا رد هک تسا هدش هداد ناشن .دوش پانیس تاطابترا و ینورون سکلپمک نمزم دبای یم شهاک لاتنورف هرپ رد یس ( 29 ). کیبمیل متسیس یلک روطب ونتم لامعا رد زغم رد دراد شقن سرتسا هب خساپ یقباطت میظنت ریگرد یفطاع و یتخانش ع هب خساپ یتقو و یم هجاوم تسکش اب سرتسا ،دوش زغم قطانم نیا ،پماکوپیه لماش یزراب تارییغت لاتنورف هرپ رشق و لادگیمآ یم ناشن ار دهد ( 30 ). یم ناشن دیدج تاعلاطم د فیعض هظفاح تست رد لوزیتروک دایز حوطس اب نلااسنایم ده یم لمع دننک و سق تسا رتکچوک اهنآ زغم پماکوپیه تم ( 31 ). تعاس دنچ اهنت هک تدم هاتوک سرتسا یتح لولس هب دناوت یم زین دشکب لوط گدای رد هک یقطانم رد یزغم یاه دنزب بیسا دنراد شقن هظفاح و یری ( 32 ).
16 نیئتورپ زا یکی هکدوش یم ببس یبصع شنت و سرتسا ،دبای شهاک پماکوپیه هقطنم مهم یاه نیا راکب قطانم رگید اب یزغم یاهلولس طابترا یگنوگچ شجنس یارب نیئتورپ نیا .دراد مان نیزیفوتپانیس نیئتورپ یم رپ نیا نازیم ردق ره و دور شوم رد شهاک نیا و تسا یزغم تیلاعف شهاک هدنهد ناشن دشاب رتمک نیئتو شوم زا رتشیب ریپ یاه تسا ناوج یاه ( 33 ). 1 -1 -10 یرادراب نارود رد سرتسا تارثا و اه نورون دلوت و زغم رد صوصخم تیعقوم هب اهنآ ترجاهم و اهنآ تیبثت ارقرب هب یسپانیس تلااصتا یر .دتفا یم قافتا ینینج نارود رد صخشم روط یم یگلماح یط رد یطیحم یاه سرتسا رب دایز راشف کی دناوت ب هلیسو نیدب و دنک لامعا زغم لماکت ه .دشاب رثوم یگدنز یدعب نارود یاه یرامیب داجیا رد یریگمشچ روط تفج راتخاس دوجو تلعب ، م طیحم کی رد نینج هعسوت .دریگ یم تروص ردام ندب رد نوص هولاع تفج عقاو رد هک یرطخ ره زا ار نینج هعسوت هک دوش یم بوسحم زین ییایمیش لاصتا کی تسا ینامتخاس لاصتا هکنیا رب .دراد یم هاگن رود دیآ دوجو هب یردام طیحم رد تسا نکمم ،لاح نیا اب ریثات تحت دناوت یم تفج عنام و سرتسا یاه نومروه تیس .دتفایب رطخ هب یردام یاه نینیکو زیف یاه سرتسا اب رادراب نانز ندش هجاوم یکی یریگ دای رب دناوت یم یحور و ، ،هظفاح .دشاب رثوم نادنزرف یقلخ و یراتفر تلالاتخا یراد راب سرتسا نینچمه ،هدش دلوتم نادازون نزو شهاک بجوم بش یاهراتفر زورب و باوخ تلالاتخا و بارطضا شیازفا رد یگدرسفا ه یم یلاس گرزب دوش . یم ناشن تاعلاطم روحم ینینج سرتسا هک دهد HPA یم یزیر همانرب اددجم ار و دنک .دوش یم سرتسا هب هتسباو یدیئوکیتروکوکولگ یاه نومروه یا هیاپ حشرت شیازفا ببس یزیر همانرب هرابود روحم ندش HPA یم رجنم اتب یتظافح تیلاعف شهاک هب دوش -وردیه هب طوبرم زانژوردیهد دیئورتسا یسک دیئوکیتروکوکولگ زا ار نینج هک تفج دنک یم تظفاحم یردام یاه ( 34 ). روحم تیلاعف میظنت رد رییغت HPA رعم رد هتفرگ رارق یاه تفاب رد رییغت هب رجنم و تسا راذگ ریثات غلاب دارفا یگدنز رسارس رد ض .ددرگ یم کینژودنآ دیئوکیتروکوکولگ یامسلاپ لوزیتروک تدم ینلاوط شیازفا بلصت اب تسا هتسباو ینینج
17 نیئارش ، نمیا صقن ی ، نارود رد تباید داجیا و لورتسلک حطس شیازفا روطنیمه و یتخانش تلالاتخا و بارطضا .یلاسگرزب روطنیمه م یزکرم یبصع متسیس حطس رد تسا نکم ، ار یتارییغت رب دنور پماکوپیه هعسوت و دشر دشاب هتشاد . لاطم قبط یبلق تارییغت هب یردام سرتسا تاع رجنم ردام رد ددعتم و نیگنس ینیرکودنآ و یقورع .دوش یم تظلغ شیازفا لماش تارییغت نیا ACTH امسلاپ ، تروکوکولگ و نیفرودنآاتب اه نیمآ لوکتاک و دیئوکی دشاب یم . دش رکذ هک روطنامه هچ رگا لمع یردام یاه روتکاف زا یرایسب دادعت یارب عنام کی ناونع هب تفج ،دنک یم .دش دنهاوخ دراو نینج هب اهروتکاف نیا زا یدایز دادعت اما زا میقتسم ریغ روطب تسا نکمم نیا ربانب .دنراذگب رثا نینج رد تفج درکلمع رد رییغت قیرط لاثم یارب یلوت لاامتحا یردام دیئوکیتروکوکولگ نومروه د وکیتروک هدننک دازآ یاه ( نیپورت CRH ) روحم ندش لاعف ببس و دننک یم کیرحت تفج هلیسو هب ار HPA .ددرگ یم نینج گر ضابقنا هب رجنم یردام نیمآ لوکتاک تظلغ شیازفا نکمم و ددرگ یم تفج ینوخ یاه دوش رجنم نینج یسکوپیه هب تسا یبصع متسیس ندش لاعف هب تسا نکمم دوخ هک رجنم نینج یکیتاپمس .ددرگ طیحم هلیسو هب هدش هداد ناشن هک یمتسیس دوش یم یزیر همانرب ینینج هیلوا ( 35 ). س و کیتاپمس یبصع متسیس یزیر همانرب رس زغم رد رتیمسنرتورون یاه متسی نا رییغت هب رجنم ماج .دش دهاوخ دنزرف رد سرتسا هب یکیژولویزیف یاه خساپ اما دنتسه مهم کش یب اه روتکاف رگید هک روطنامه درکلمع رب یرادراب سرتسا تارثا داجیا یارب مهم یلماع اه دیئوکیتروکوکولگ HPA .دنا دلوت زا دعب یاهراتفر و باق روطب نینج و ردام یامسلاپ نورتسوکیتروک .دبای یم شیازفا تر رد یردام سرتسا زا دعب یهجوت ل تاعلاطم تفج قیرط زا اه دیئوکیتروکوکولگ لاقتنا نیرتشیب هک دنا هدرک تباث دتفا یم قافتا هدام یاه نینج رد . نیدب .رن یاه هداز ات تسا رتشیب هدام یاه هداز رب سرتسا تارثا بیترت ا هدید دلوت زا شیپ سرتسا هک ییاهشوم رد دن هروتپسر شهاک تلع هب یدیئویپوا و یدیئوکیتروکوکولگ یا ، دیف نیپورتوکیتروک هدننک دازآ نومروه یراهم کب ،دور یم لااب ییامسلاپ نورتسوکیتروک حطس و هدش فیعضت ور نیا زا فعض دوخ دیدج طیحم اب شزاس رد یم ناشن دنهد . یهدنامزاس نینج زغم فلتخم یاه شخب یراد راب رخآ هتفه رد متسیس درکلمع و هدرک ادیپ
18 HPA ددرگ یم لیمکت . م رد رادراب ناردام رد هب لصتم نیئتورپ نازیم سرتسا ضرع ( نورتسوکیتروک GBG ) و هتفای شهاک دیف شیازفا ثعاب ( کب CRH ) یم هجیتن هک دوش تسا دازآ نورتسوکیتروک شیازفا نآ ( 35 ). ردام سرتسا رثا رد نینج یزغم یاه نورون دنوش یم کیسکوتورون تارییغت راچد . هتسه یاه نورون کیرتنواراپ دنرت هاتوک یسرتسا هورگ رد رلاو ( 35 ) . سرتسا ماگنه رد هدش حشرت یاه نومروه ار مسیلوباتم رب یلیلد دناوت یم دوخ نیا هک دنکیم مک ار نینج سرتسد رد ییاذغ داوم نازیم و هداد شیازفا نیوکت شهاک دشاب ناردام نیا نینج ( 36 ). یاه شوم رد سرتسا رثا رد نورتسوکیتروک شیازفا هک دنرواب نیا رب ناققحم و دشر رد للاتخا زورب ببس رادراب هدش شوم یبصع یعیبط ومن ، زا فلتخم یحاون رد یدشر یگدنام بقع نیا تسا هدش شرازگ کیبمیل هاگتسد هلمج ( 37 ) . ردام نوخ یامسلاپ نورتسوکیتروک حطس رد شیازفا هنوگره ازفا ثعاب دناوت یم .دوش نینج رد نومروه نیا حطس رتشیب شی رایسب تارثا یاراد نومروه نیا هک اجنآ زا ،تسا لولس ترجاهم و ریثکت رد هدرتسگ و اه لولس دح زا شیب ریثکت ببس نآ دح زا شیب شیازفا للاتخا یم نینج لماکت یط رد اه لولس ترجاهم نداتفا ریخات هب زین و اهنآ دشر ددرگ ( 35 ). راب ییارحص یاه شوم رد یرادراب یط رد سرتسا یمره یاه لولس دادعت شهاک ببس رو CA3 رد رب اما هدیدرگ پماکوپیه یاه لولس تیعضو یور CA1 درادن یریثات پماکوپیه ( 38 ) . کیفورتورون روتکاف زغم زا قتشم ( BDNF8 رتورون هداوناخ زا یوضع ) زا یهورگ هداوناخ نیا هک تساه نیفو یلپ دشر یاهروتکاف دنتسه یدیتپپ ( 39 ) . ( لااب لیامت اب زانیک نیزویموپورت روتپسر اه نیفورتورون TrKB یم لاعف ار) .دننک BDNF ریگ ندرک لاعف اب یبصع دشرو ءاقب رب ریثات قیرط زا ار دوخ تارثا یاه لولس و اه نورون رد زانیک نیزوریتاتب هدن یم ماجنا لایلگ .دهد نازیم شهاک اب سرتسا هک هداد ناشن یناویح و یناسنا تاعلاطم BDNF و دراد طابترا و پماکوپیه رد یفورتآ زورب ثعاب کیفورتورون یاه هدننک تیامح نازیم رد شهاک یاه تمسق ریاس لاامتحا ینایم رشق هلمج زا زغم دوش لاتنورف . BDNF انیس لاقتنا و میظنت ار یتیسیتسلاپ هب هتسباو یاه تیلاعف و یسپ
19 LTP دیامن یم ءاقلا ار ( 40 ). و هدش زغم لماکت یط رد اه نورون یراتخاس تارییغت زورب ثعاب سرتسا یفورتآ .دوش یم ببس ارنآ یم نینچمه یعیبط تاطابترا شهاک ثعاب دناوت ، نآ یتخانش درکلمع و پماکوپیه زیاس ش .دو نایب BDNF و لاعف شوم رد ینینج هرود زا لوا هتفه ود یط رد 10 ات 14 نیرتلااب هب دلوت زا سپ زور .دسر یم پماکوپیه رد دوخ حطس BDNF هدنریگ هب لاصتا قیرط زا ار اه نورون تایح TrKB یم شیازفا دهد هد یم رییغت ار گنیلانگیس ریسم نیا یطابترا یوگلا ینینج نارود سرتسا یلو د ( 41 ). 1 -1 -11 ( یسيطانغمورتکلا جاوماءوس تارثا EMF ) و تفرشیپ اب هاگتسد هعسوت و یگدنز ندش یتعنص و اه ،یکیرتکلا لیاسو یسیطانغمورتکلا جاوما دیلوت .دوش یم رتشیب زور هب زور اهناسنا یگدنز طیحم رد قرب لاقتنا طوطخ ، یاه لدبم و یگناخ یکیرتکلا لیاسو دیم دیلوت یلصا عبانم زا یکیرتکلا یاه نا یسیطانغمورتکلا .دنشاب یم اب طابترا رد یددعتم تاقیقحت نونک ات .تسا هدش ماجنا یبصع متسیس یور رب یسیطانغمورتکلا جاوما تارثا یور رب جاوما نیا ریثات زا لصاح جیاتن ج زا زغم یاه تیلاعف یسح یاه کرحم هب تیساسح شهاک هلم ، لاتخا و زغم یکیرتکلاویب تیلاعف رد رییغت رد ل و یراتفر یاه هسورپ زین دراد تراهم بسک و تاعلاطا هریخذ ( 42 ). یاه نادیم یسیطانغمورتکلا تسا نکمم للاتخا ثعاب یلولس ءاشغ رد یلاقتنا یاه لانگیس ،)میسلک نوی( یکیتنژ نایب رد للاتخا ، ،یلولس ریثکت راهم بترا رد للاتخا ،یلولس نیب تاطا ،یکیتنژ شهج و ینمیا متسیس تارییغت یبصع متسیس ینومروه رد هک دنوش ناطرس هب رجنم تیاهن ، یرامیب و یبصع یاه دنوش یم یلثم دیلوت تلالاتخا ( 43 ). ماجنا تاقیقحت ناشن هدش یم اشن دندوب هدش هدادرارق یسیطانغمورتکلا جاوما شبات تحت اتت یاه سناکرف اب هک ییاه تر رد دهد ییاه هن دیدرگ هدهاشم یشومارف زا ( 44 ) . جاوما شبات هک دهد یم ناشن تاقیقحت زا لصاح جیاتن EM سناکرف اب 20 شوم هب دلوت زا لبق زترهولیک حطس و سکتروک،پماکوپیه نزو رب یریثات اه DNA زور رد 21 دلوت زا دعب ،درادن زا دعب اما 308 رادقم شهاک بجوم زور DNA دشر روتکاف شیازفا و ( NGF ) 9 میزنآ یخرب تیلاعف و اه
20 رد ددرگ یم زغم ( 45 ). اریخا یاه نادیم رد رادراب یاه تر نداد رارق اب هک تسا هدش شرازگ یسیطانغمورتکلا نادازون یریگدای راتفر رد للاتخا زا ییاه هناشن دیدرگ هدهاشم غولب نامز رد اهنا ( 46 ). هراشا تاعلاطم یدادعت یم لاوط نتفرگ رارق هک دننک ورتکلا یاه نادیم ضرعم رد تدم ین یم نییاپ سناکرف اب یسیطانغم رطخ دناوت رب یهجوت لباق رایسب دشاب رمیازلآ یرامیب هب لاتبا یا ( 47 ). 1 -1 -12 ناديم اب ییورایور زا سپ یموزومورک یرادیاپان یاه یسيطانغمورتکلا یم ناشن تاعلاطم یرایسب هد ن نادیم اب ییورایور هک د یاه یسیطانغمورتکلا ببس ار مونژ یرادیاپان دنوش یم نژ ییادج رد اطخ داجیا ببس یموزومورک یرادیاپان . آ و کیتورکن یاهلولس داجیا و للا یاه کیتوتپوپ رد یبصع یاه لولس و زغم .ددرگ یم زا لولس نآ رد هک تسا تلوهک صاخ یرامیب رمیازلآ هک اجنآ یزغم یاه دندرگ یم رییغت راچد ، یبصع نیداینب یاهلولس عقاو رد 10 دنوش یم بیسآ راچد هک دنتسه ینژ یاه شهج . لولس رد یاه اهنآ دادجا و یبصع نیداینب ، دشر فلتخم لحارم رد ار اهنآ دادعت یم شهاک یبصع تفاب ومن و یم یزاب زغم درکلمع یزیر همانرب رد ار یمهم شقن اه شهج نیا و دهد دننک ( 48 ). 1 -1 -13 ءوس تارثا ب سرتسا بصع متسيس ر ی ناوت یم اه سرتسا عاونا ن نا دیلوت ثعاب د دوش ندب رد دازآ یاه لاکیدار عاو . دیسکارپ اب اه لاکیدار نیا ببس و بیرخت ار یلولس یاهءاشغ دنناوت یم برچ یاهدیسا ندرک زا اه میزنآ شیاهر دندرگ اهتفاب ( 49 -51 ). هزوح رد ناروناج یژولویزیف رب رثا اب سرتسا و دشر یاه ومن روحم درکلمع و HPA ندش اهر بجوم نومروه .ددرگ یم سرتسا یاه یم هولاع هب یلوت شیازفا ببس دناوت ( دیاسکا تیرتین د NO ،ددرگ زغم تفاب رد ) هکنیا نمض شیازفا نیا تسا حرطم کیسکوتونژ کی ناونع هب ، و نورتسوتست بوکرس ببس ب لباقتم روط وکیتروک حطس شیازفا یورتسا ددرگ یم اهدی ( 52 ) . لولس یسأر یاه تیردند یفورتا ببس سرتسا روک یاه سکت ددرگ تر رد یلخاد لاتنورف هرپ و ( 53 ).
21 و مهم رایسب لماع طیحم یم مسیناگرا رب یرثؤم .دشاب زاگ عمجت ، و ترارح تبوطر ، و تفایرد شهاک و هزادنا شیازفا زا یشان یگمه دشر رد هلخادم نینچمه و اذغ زا هدافتسا نتسه طیحم رد مکارت د تیلاعف . ن یکیزیف .دوش یم دودحم کرحت مدع رثا رد زی یم ب سرتسا ناونع هب دناوت ساسحا یور ه ، و یزغم لامعا دشاب رثؤم نیرکودنآ یاه تیلاعف ( 54 ). ناگرا درکلمع رب سرتسا .دراذگ یم یاج رب یفنم تاریثأت فلتخم یاه دادعت شهاک هب ناوت یم تارثا نیا هلمج زا و لولس هزادنا روک یبصع یاه درک هراشا زغم لاتنورف شخب و سکت . لاکیدار لیلد هب دناوت یم تاریثأت نیا سرتسا ضرعم رد تاناویح یریگ رارق یپ رد هدش دیلوت دازآ یاه ب دشا ( 55 ).
1
-2
یرورم
رب
هدش ماجنا تاقيقحت و نوتم
ثات و اهوراد فرصم ی ر کیژولویزیف یعیبط اهدنیارف زا یرایسب دناوت یم یگلماح نارود رد فلتخم لماوع دهد ریغت هتفای دلوت نادازون رد ار ( 56 ). ربانب نیا دعاسمان طیارش نارود رادراب درکلمع و راتخاس رب دناوت یم ی یبصع متسیس کرحم لماوع هب خساپ دننام دلوت زا سپ یبصع متسیس لمع و اهدنیارف رب و هدوب راذگریثات زغم دراذگب رثا یریگدای و درد سح گنیلانگیس لاامتحا و جنشت دجوم و ( 57 ). رد ات یی اد ی ن ،بلاطم ص دا ق ی نا ی رد لاس 2010 رد هعلاطم ا ی رب ور ی شوم اه ی ارحص یی ناشن داد هک سرتسا نارود نج ی ن ی ب ه تروص هتسباو هب سنج و هتسباو هب نامز جنشت ا ی داج هدش سوب ی هل پ ی پراکول ی ن ار شومرد اه ی ارحص یی 19 هزور دشت ی د م ی دنک و م ی ناز تروک ی ورتسوک ن نوخ ار رتشیب سرتسا ماگنه لااب یم درب ( 58 ). هعلاطم رد Iturra-Mena لاس رد 2018 نامز رد یرادراب نارود سرتسا یراتفر و کیژولویزیف تارثا ، .دش هدیجنس هدام و رن یاه تر غولب زا شیپ یاهزور رد اه تر 14 ات 21 ک یرادراب نارود ساسح نامز ه .دنتفرگ رارق سرتسا تحت تسا نینج زغم لماکت زور رد دلوتم هدام و رن یاه شوم 24 یاهراتفر رظن زا یگدنز .دنتفرگ رارق یبایزرا دروم یعامتجا یدوخ هب دوخ تلاماعت نینچمه و یگدرسفا هبش و یبارطضا هبش ام22 نچمه ی ن اهراتفر ی ناردام ه و 2 رگناشن رطضا یبا زرا ار ی با ی ش د هک داقم ی ر داح سرتسا زا سپ و هیاپ مرس نورتساوکیتروک ازفا و ی ش از زا سپ سرتسا .ندب نزو ی نام ناردام راتفر رب ه ثأت ی ر ی لاح رد ،تشاذگن ی ره هک ود هدام و رن نیدلوتم نزو یریگ ب ی رتش ی نتشاد .د وس زا ی د ی ،رگ اپ حوطس یی ن تروک رت کی وا رحت زا سپ نورتس ی ک نچمه و ،داح سرتسا ی ن ر اهراتف ی هبش بارطضا ی گدرسفا و ی ، رد اهنت تحت رن یاه تر اقم رد سرتسا ی هس اب تر رن یاه لرتنک دوب دوهشم ( 59 ). ناراکمه و یدیدج هعلاطم رد رثا یسیطانغم نادیم هاتوک تدم ( 50 زتره و 5 یلیم )لاست هب تدم 6 زور رب هظفاح ییاضف شوم یسررب دش . یارب یسررب لدم هظفاح زام T هدافتسا ییاضف دش . شوم رد 5 هلحرم هب لصاوف ح دود کی هقیقد رد یادتبا زام رارق تفرگ و نامز تکرح شوم ات ندیسر هب لحم طسوت اذغ کی رتمونروک هزادنا یریگ دش . یارب داجیا نادیم یسیطانغم زا کی میس چیپ یوقلح اب رطق یلخاد 8 یتناس و رتم یاراد 850 رود میس یسم هدافتسا دش . و رثکادح تدش نادیم یسیطانغم رد زکرم میس چیپ اب کمک کی هاگتسد 7 یلیم لاست هربیلاک دیدرگ . جیاتن ناشن داد هک نیب نامز تسدب هدمآ لرتنک اب ، شیامزآ فلاتخا ینعم یراد دوجو تشادن . هتفای یاه قیقحت ناشن داد هک لامعا نادیم یسیطانغم هاتوک تدم لاامتحا یرثا رب دنیارف هظفاح ییاضف (درادن 60 ). رد یلو هعلاطم یدج رگید ید رثا نادیم یسیطانغم هاتوک تدم اب تدش یاه 2 و 8 یلیم لاست رب تیبثت هظفاح رد شوم گرزب یهاگشیامزآ ماجنا تفرگ . شزومآ یریگدای ییاضف تاناویح رد زام یبآ ،سیروم یط کی ،زور و رد ود هلحرم 4 هسلج یا اب 3 هقیقد تحارتسا نیب ود هلحرم ماجنا تفرگ . هلصافلاب سپ زا نایاپ آ ،شزوم تاناویح یارب تدم 20 هقیقد رد نادیم یسیطانغم اب کی نایرج 50 یزتره هب تدش 2 و 8 یلیم لاست رارق دنتفرگ . نومزآ یبایدر 48 تعاس دعب زا یارجا لحارم شزومآ و رارق نتفرگ رد ضرعم نایرج یسیطانغم و هب تدم 60 هیناث ماجنا دش . جیاتن هیزجت و لیلحت هداد اه یکاح زا ا ن دوب هک یتاناویح هک رد ضرعم شبات هعشا اب تدش 8 یلیم لاست رارق هتفرگ دندوب رد هسیاقم اب هورگ ،لرتنک هب روط یحضاو تدم نامز یرتمک رد هقطنم هدنارذگوکس و یاراد یوگلا یانش یتوافتم دندوب و لیامت یدایز یارب نتفای وکس زا دوخ ناشن
23 دندادن نیا ربانب . هتفای یاه نیا هوژپ ش ناشن داد هک نادیم یسیطانغم هاتوک تدم 50 زتره رد تدش 8 یلیم لاست رب فلاخ تدش 2 یلیم لاست یم -دناوت بجوم للاتخا رد درکلمع هلحرم تیبثت هظفاح ییاضف دوش ( 61 ). هدافتسا نوزفازور زا نفلت یاه هارمه طسوت ،ناکدوک لئاسم طوبرم هب تارثا نادیم یاه یسیطانغمورتکلا ( EMF ) رب یور متسیس یبصع یزکرم ار شیازفا یم دهد . رد هعلاطم کی رادقم سرتسا یلولس و خساپ لولس لایلاگ زغم شوم یاه ییارحص داح تروصب هک کی زور سپ زا رد دلوت ضرعم EMF کی راب تدم هب 2 تعاس لانگیس 1،800 زترهاگم GSM رد دح نیگنایم بذج هژیو زغم ( SAR ) رد هدودحم 1.7 ات 2.5 W / kg اب شوم یاه ییارحص هبش ههجاوم هسیاقم دندش . رد هک داد ناشن جیاتن ضرعم EMF رثا ندوب لباق یهجوت رب یناوارف HSP60 ، HSC70 ای HSP90 ، racemase serine ، لاقتنا هدنهد یاه تاماتولگ زا هلمج GLT1 و GLAST ای نیئتورپ دیسا لایلیربیف دیسا ( GFAP ) رد هراصع یاه دنامیقاب ه ای تفاب یاه لولحم درادن . نینچمه چیه هنوگ توافت ی رد یژولوفروم و ای عیزوت لولس یاه لایللاگورکیم هدهاشم دشن . ساسا رب نیا جیاتن چیه یدهاوش یارب سرتسا داح یلولس ای شنکاو یاه لایلگ دیپ ا ن ش د هک ناشن هدنهد بیسآ لولس یاه هیلوا یبصع رد لاح دشر زغم رد ضرعم لانگیس ه یا 1800 زترهاگم رد هدودحم SAR دروم هدافتسا رد نیا هعلاطم با (دش 62 ). رد هعلاطم ناراکمه و یرتخا و ییاضف ریغو ییاضف یریگدای و هظفاح رب یسیطانغم نادیم نمزم شبات تارثا یبارطضا هبش یاهراتفر یسررب ش تدم هب نادیم یاه هورگ .د 4 یلاوتم و موادم هتفه سفق رد زور هنابش یاه ( تخاونکی یسیطانغم نادیم هطوحم رد سلاگربیاف ًلاماک صوصخم 10 ای 100 سپ .دندرک یگدنز )لاستورکیم شوم تدم نیا زا نومزآ رد اه هولاعب زام یاه کیرات هبعج و عفترم لکش یا یبآ زام و بارطضا رظن زا نشور ییاضف ریغ و ییاضف هظفاحرظن زا لاعف ریغ یزارتحا هاگتسد و سیروم هتفای .دندش نومزآ اه ینعم توافت یراد ار نادیم ضرعم رد و لرتنک یاه شوم نیب یبارطضا هبش یاهراتفر و هظفاح و یریگدای ییاناوت رد ن اش ن ن د ا .د هک یم ناشن یسیطانغمورتکلا نادیم نمزم شبات ًلاامتحا هک دنهد 10 ای 100 سناکرف اب ،لاستورکیم 50 ف یور یرثا تدم هب زتره درادن یبارطضا هبش و یتخانش یاه تیلاع ( 63 ).
24 جیاتن تخانش و بارطضا راتفر دروم رد یلبق تاعلاطم یح ناو تا یهاگشیامزآ ضرعم رد EMF توافتم وب نیاربانب .تسا هد قیقحت کی رد رثا EMF ناونع هب هتفه شش هرود لوط رد موادم روط هب نییاپ سناکرف اب متسیس زا ریذپان ییادج یشخب گن یراده تاناویح ،یگناخ دیدج یاه سفق رد ، یتخانش راتفر یور رب و طبترم یسررب ،شوم بارطضا اب ش بارطضا راتفر هعلاطم نایاپ رد .د اب یتخانش درکلمع و زاب نادیم نومزآ اب نومزآ نامر صیخشت دش یبایزرا د ناشن جیاتن . ا موادم ضرعم رد هک د EMF ندوب ب یریگ هزادنا لباق رثا چیه راتفر ر ه درادن هدش تبث یا ( 64 ). داجیا ای و شیازفا ،زورب لامتحا یور رب دنرداق یسیطانغم یاهنادیم ،تاعلاطم زا یخرب جیاتن ساسا رب .دنشاب رثؤم دارفا رد جنشت زورب دادعتسا رد هعلاطم یک ا کمهو ین ا نار نایرج زا لصاح یسیطانغم نادیم تارثا ف یجنشت تلامح رب بوانتم یکیرتکلا لوزارتت نلیتنپ اب هدناوخار یسررب یگدنز هرود هس رد شیامزآ .دش مین تدم هب هنازور ینینج نارود رد یبرجت یاههورگ ،لوا شیامزآ رد .دش ماجنا )غولب زا سپ و یدازون ،ینینج( یسیطانغم نادیم ضرعم رد تعاس 50 ( زتره Hz تدش اب ) 5 و 10 یلیم ( لاست mt هظحل زا مود شیامزآ رد و ) تدش اب یسیطانغم نادیم ضرعم رد هام کی تدم هب تعاس مین هنازور دلوت mt 5 و mt 10 .دنتفرگ رارق تر هلحرم هس تاقیرزت تحت غولب زا سپ لااب یاههورگ رد اه یا PTZ هلحرم ره( mg/kg 25 ینامز هلصاف اب ،) 15 تر یور رب نمزم و داح نومزآ ود ،موس شیامزآ رد .دنتفرگ رارق هقیقد ه غلاب یا نومزآ رد ؛تفرگ ماجنا رن تر داح نادیم روضح رد یبرجت یاههورگ رن یاه mt 5 و mt 10 هلحرم هس تاقیرزت تحت یا PTZ رد و تدم هب نمزم نومزآ 5 ،زور رد تعاس مین( هتفه 4 تدش اب یسیطانغم نادیم ضرعم رد )هتفه رد زور mt 5 تر هارمه هب نآ زا سپ و دنتفرگ رارق ورگ یاه هلحرم هس تاقیرزت تحت دهاش ه یا PTZ هیلک رد .دنتفرگ رارق تاقیرزت زا لصاح تلامح یریخأت هرود اههورگ PTZ .دش یسررب هجیتن هک دوب نیا چیه نیب زا کی یاههورگ جنشت تهج رد دهاش و یبرجت تدش شیازفا ،ییاز فلاتخا جنشت زورب دادعتسا شیازفا و جنشت ینعم .تشادن دوجو یراد لو ی هرود عورش یریخأت جنشت ینعم شهاک دراوم یخرب رد یراد اد ش ت . هتفای اه نیا
25 هک داد ناشن قیقحت هاتوک نتفرگ رارق یمن یسیطانغم نادیم ضرعم رد غلاب درف و دازون ،نینج تدم زورب رب دناوت د یریثأت ،هدش دلوتم نادنزرف دادعت و جنشت دادعتسا داجیا ای و جنشت تدش شیازفا ،جنشت دشاب هتشا ( 65 ). لولس لولس هب زیامت و ریثکت تیلباق لیلد هب یداینب یاه نادیم تارثا یسررب یارب یبوخ لدم رگید یاه ( سناکرف مک یسیطانغم
Extremely low-frequency electromagnetic field
ای ELF-EMF رب ) لولس یم ندب یاه لولس زا یعبنم ناونع هب یبرچ تفاب .دنشاب داینب یاه یم هتخانش یمیشنازم ی رد .دوش کی تدش اب شبات ریثأت هعلاطم یاه 5 / 0 و 1 یلیم سناکرف و لاست 50 لولس ریثکت نازیم رب زتره یداینب یاه قتشم یمیشنازم نامز اب یناسنا یبرچ تفاب زا هدش شبات یاه 20 و 40 تدم هب زور رد هقیقد 7 یلاوتم زور .دش یسررب هک ولس یاقب و ریثکت نازیم ل همه رد اه هورگ ی ینعم روط هب شبات یاه هورگ زا رتشیب یراد یاه هورگ اهنت و دوب دهاش 1 یلیم تدم هب لاست 40 ینعم فلاتخا ،زور رد هقیقد جیاتن .تشادن دهاش هورگ اب یراد هعلاطم تدش اب یسیطانغم نادیم شبات هک داد ناشن یاه 5 / 0 و 1 یلیم یم شبات نامز هب هجوت اب لاست دناوت لولس ریثکت و دشر کیرحت ثعاب دوش اه ( 66 ). یارب یسررب تارثا رارق نتفرگ رد ضرعم کی نادیم یسیطانغمورتکلا 1800 زترهاگم (EMF) رب هعسوت ناوختسا رد نارود سپ زا نامیاز رد شوم شوم ،ییارحص یاه رادراب رد هورگ یبرجت رد ضرعم شبات یارب ،شش 12 و 24 تعاس هنازور هب دم ت 20 زور رارق دنتفرگ . شوم اه 60 زور سپ زا نامیاز یبایزرا دندش . جیاتن شیازفا هک داد ناشن تدم نامز رارق نتفرگ رد ضرعم EMF رد یط هرود لبق زا نامیاز رجنم هب شهاک لباق یهجوت زا نازیم فورضغ و شیازفا لباق یهجوت رد دادعت و تیسوردنک تیسویم یاه یزوتپوپآ دش . نینچمه ف تیلاع یاه نیرینیسلک رد تفاب یاه یناوختسا و ینلاضع دوب هتفای شهاک . و هعسوت ،رومف ایبیت و انلوا هب روط ینعم یراد تحت ریثات رارق تفرگ ( 67 ). نادیم شبات رثا یا هعلاطم رد یسیطانغمورتکلا 800 زترهاگم لک( ندب -1 تعاس ای 2 تعاس رد )زور رد هس لصاوف فلتخم ( کی ،هتفه ود هتفه و هس هتفه ) رد لماکت لبق و دعب زا دلوت شوم یاه ییارحص یبایزرا دش .
26 هتفای اه ناشن داد هک شیپ شبات زا دلوت نازیم ،یمحر یزیرنوخ نینج یاه هدرم نینج و یاه هدرم و هرابود بذج هدش ار رد هورگ یاه رارق نتفرگ رد ضرعم ود و س ب هتفه ه ر سکع هورگ لرتنک دهد یم شیازفا . ت شبا هتفه لوا و مود لخاد محر بجوم شهاک لباق هجوت اب عیزوت رباربان و نراقتمان تیاس یاه هنلا ینیزگ و نینج اه رد هورگ ههجاوم هب زج هورگ لرتنک دوش یم . نینچمه یدادعت زا تاعیاض ،میخدب موتامه و نینج یاه سوتادیئوا رد هورگ اه شیامزآ رب فلاخ نینج یاه هورگ لرتنک هاشم هد دش . شهاک ینعم یراد رد نینج یاه هدنز و شهاک نزو هدوت نینج رد زور یرادراب رب فلاخ هورگ لرتنک دهاشم نادیم شبات رثا .دش ه یسیطانغمورتکلا سپ زا نامیاز اب ،موتامه ،ناقتحا مد ،هاتوک یراجنهان و تیدودحم دشر و ریخات رد یخرب زا صخاش یاه دشر ه هارم دش . نادیم شبات لا یسیطانغمورتک یارب ود و ای هس هتفه رد یاهشوم ییارحص رادراب ویتادیسکا سرتسا ار ءاقلا یم دنک یلکروطب . جیاتن ناشن یم دهد هک رارق نتفرگ رد ضرعم EMF رد لوط یگلماح رجنم هب سرتسا نمزم یم دوش هک رب تفرشیپ شیپ و سپ زا دلوت تاریثأت .دراد یرضم یارب نشور ندرک نینچ تارثا یرضم تاعلاطم رتشیب هیصوت یم دوش ( 68 ). یسررب رد رثا کیژولویمدیپا یاه نادیم یسیطانغم یاه ناطرس زا یخرب زورب نازیم نتفر لااب رد نوچمه اه هب نوخ ناطرس شیامزآ رد .تسا هدش هداد ناشن یبوخ هدیشوک نادنمشناد نوگانوگ یاه نیا راک و زاس هب ات دنا دنربب یپ یتسیز یاهرثا هداد اما ؛ هب یاه یسررب نیا ماجنا هرتسگ و گنهامهان رایسب هدمآ تسد هاگدید زا هچ اه نادیم نامز ،دماسب ،نادیم یگرزب( یکیزیف )... و زیامت نازیم ،هتخای هنوگ( یتسیز هاگدید زا هچ و )... و یهد شهوژپ نیا هچرگ .تسا هدنکارپ هتخای رد اه ناج ندب زا نوریب رد هدش تشک یاه ،تسا هدیسر ماجنا هب راد یم ی رد .دشاب زین ندب رد هتخای یعیبط یاهدنیارف رب یدهاش دناوت ک قیقحت یسیطانغم نادیم یتسیز یاهرثا ، یاتسیا 15 یلیم هتخای یور ییلاست نیا یارب .دش هدیجنس ییارحص شوم ناوختسا زغم ییامورتسا یداینب یاه پورپ مورکورولف اب یرتموتیاسولف شور راک هب دیدی مویدی یاوتحم صیخشت اب هک دش هتفرگ راک DNA هتخای اه هلحرم هب ندرب یپ یارب یرایعم یم رس هب نآ رد لولس هک یا هب ار درب یم تسد هب یسیطانغم نادیم .دهد راک
27 نایرج روبع زا لصاح هدش هتفرگ 12 میس زا یرپمآ چیپ یگرزب اب اه 15 یلیم .دش لامعا لاست زیلانآ اب اتن جی دش هدید هک هتخای هخرچ ینوگرگد یا ییاه ار هتخای هخرچ نوگانوگ لحارم رد یا هتفای هب ؛ هنوگ رامش هک یا هتخای هلحرم رد هک ییاه G0/G1 ینعم شیازفا دندوب یراد دیپ ا رک هتخای رامش شیازفا نیا .د لیلد هب یا هلحرم لوط رد شیازفا G0/G1 ای رد رثا نیا نینچمه .تسا هدوب هخرچ هتخ یسیطانغم رامیت زا شیپ هک ییاه سکا ییایمیش داوم هتسد زا هک نژوردیه دیسکارپ ضرعم رد ی د نا ناشن ار یهباشم رثا دندوب هتفرگ رارق ،تسا هلحرم رد .داد S هتخای رامش رد زین هخرچ زا یم هدیدپ نیا .دش هدهاشم شهاک رامیت زا هورگ ود یاه رد دناوت خای یکیتنژ هدام بیسآ رثا نیئتورپ درکراک رد للاتخا ای هت هتخای هخرچ یاه یم دنیارف ود ره هک دشاب یا دناوت نآ زا .دشاب هتخای یعیبط یاهدنیارف رد یراجنهان رب یزاغآ نادیم نیا یژرنا هک اج دناوتب هک تسین یدح رد اه هب لوکلوم رب میقتسم روط هطساو اب میقتسمریغ یاهدنیارف ،دشاب راذگ رثا اه یاه لمتحم یلاکیدار مسیناکم نیرت هب یم رامش دیآ ( 69 ). رد هعلاطم یرابج ،ناراکمهو یسیطانغم نادیم رثا µT 100 دنق ،لوزیتروک هلمج زا ینوخ یاهرتماراپ رب ییارحص شوم نیسکوریت و نینوریتودی یرت یاه نومروه ،نوخ یسررب ش یسیطانغم نادیم اب نومزآ هورگ .د 100 شبات دروم لاستورکیم رارق هباشم طیارش اب یلو شبات نودب نادیم رد دهاش هورگ هک یلاح رد دنتفرگ رارق شوم ینوخ یاه هنومن نومزآ نایاپ رد .دنتفرگ عمج اه .دش یروآ یرادانعم فلاتخا هک داد ناشن لصاح جیاتن ش و نومزآ هورگ ود نیب نینوریتودی یرت نومروه و نوخ دنق رادقم ، لوزیتروک رادقم رد اد دوجو دها .در رد .دشن هدهاشم نیسکوریت نومروه نازیم یور رب یرادانعم رثا هک یلاح جیاتن لصاح زا نیا طم رب تللاد هعلا اب .تشاد یسیطانغم نادیم لامعا زا یشان نینوریتودی نومروه شیازفا و نوخ دنق و لوزیتروک حطس شهاک رب دناوت یم هک تسا ینومروه لوزیتروک هکنیا هب هجوت رب دنناوت یم اه نادیم نیا ،دراذگ رثا نوخ دنق و راشف رثا یتملاس دنشاب راذگ ( 70 ).
28 کی رد هعلاطم ،یرگید رثا رارق نتفرگ رد ضرعم نادیم یسیطانغمورتکلا 900 اگم رب یرادراب هرود زتره یژولوفروم پماکوپیه و راتفر یریگدای رد شوم ییارحص دش یسررب . شوم یاه هورگ EMF رد هزور یا 13 ات 21 یرادراب هب تدم 1 تعاس رد زور ضرعمرد رارق دنتفرگ . یارب هزادنا یریگ نازیم یریگدای و درکلمع هظفاح نادازون رد تر 32 زور سپ زا نامیاز یبانتجا لدم زا لاعفریغ زا قیرط هدافتسا دش . تفاب نینچمه یسانش یور تفاب یاه یزغم ماجنا دش جیاتن ناشن داد هک هدافتسا زا EMF 900 زترهاگم هرود رد لبق زا نامیاز هب روط لباق یهجوت یاهراتفر ار هدش دلوتم هدام یاهشوم یریگدای تحت ریثات رارق هداد و نینچمه هب تارییغت کیژولوتاپوتسیه رد رجنم پماکوپیه یم دوش ( 71 ). هزورما ناهج قرغ رد هنوگ یاه رتمک هتخانش هدش یا زا مایپ اه لانگیس و ییاه تسا هک ام نایمدآ ار هب مه دنویپ یم دهد . زا نیا یمدآ ور هراومه رد سرریت نادیم یاه ،یکیرتکلا یسیطانغم و رارق یسیطانغمورتکلا دراد . یارب یسررب تارثا نادیم یاه یسیطانغم رب یاقب هتخای ،لولس یاه یداینب یمیشنازم زغم ،ناوختسا رد روضح و دوبن مین یرگ وترپ زا ،سکیا د ر ضرعم نادیم یسیطانغم یاتسیا 12 یلیم ییلاست دنتفرگ رارق . یماگنه هک لولس اه اهنت اب نادیم یسیطانغم اتسیا رامیت توافت،دندش ینعم یراد رد نازیم هتخای یاه هدرم هدید دشن . اما سپ زا شبات اب داح وترپ ،نازینوی نادیم دصرد یاقب یلولس ار هب روط ینعم یراد شیازفا و داد عنام زا سیزوتپوپآ ییاقلا لصاح زا وترپ ،سکیا رد یشخب زا هتخای دش اه . نیا هداد اه ناشن یم دنهد هک رامیت اب نادیم یسیطانغم سیزوتپوپآ ،اتسیا ار بوکرس هدرک و یاقب لولس ار رد هتخای یاه زغم ناوختسا شوم ییارحص اقترا یم دشخب . زا نیا ،ور نادیم یاه یسیطانغم تسا نکمم اب شیازفا رطخ شرتسگ روموت و یریگولج زا ،سیزوتپوپآ هب کی ناونع لماع یکمک رد شهج ییاز و ناطرس ییاز لمع دننک ( 72 ). رثا مزیناکم هب ندرب یپ زین و یلولس راتفر رد یتارییغت داجیا رد یسیطانغم یاهنادیم تیمها لیلد هب اهنآ ریثات میقتسم یبیکرت یسیطانغم یاهنادیم DC و ELF یرتکاب دشر یور رب یسلاپ E.Coli-DH5-α یسررب ش .د و رد یرتکاب اب هدش هداد حیقلت تشک طیحم یواح تووک ددع هد شیامزآ یرس ره E.Coli و یبرجت هورگ ود رد
29 یامد رد روتابوکنا رد یبرجت هورگ .دندش یسررب دهاش 1 / 0 ± 37 هجرد یتناس دارگ رد لخاد نادیم یسیطانغم تخاونکی رارق تفرگ . لکش جوم نادیم ریغتم رد مامت ،دراوم یسلاپ اب نهپ سلاپ یا 6 هدودحم و هیناث یلیم اه سناکرف لامعا 10 یلا 45 لصاوف هب زتره 5 رثوم یسلاپ نادیم تدش هدودحم و زتره 2 یلا 4 هب لاست یلیم لصاوف 1 اه شیامزآ مامت رد تباث یسیطانغم نادیم و لاست یلیم 1 نامز تدم و لاست یلیم نادیم لامعا 6 رارق نادیم جراخ و ینهآ ی هظفحم رد هباشم طیارش رد دهاش هورگ .دوب تشک عورش زا سپ هلصاف لاب تعاس لصاوف رد رتموتفورتکپسا هلیسو هب اه تشک طیحم یجنس ترودک شور هب ،یرتکاب دشر یسررب .دش هداد ف رد دشر تعرس زین و ریخات نامز یریگ هزادنا .دوب صخشم ینامز یبایزرا یاه صخاش ناونع هب یمتیراگل زا .دیدرگ باختنا اه هتفای هک داد ناشن یبیکرت یسیطانغم یاه نادیم DC و ELF یاه سناکرف زجب یسلاپ 15 ، 25 و 40 یاه سناکرف رد زجب ریخات نامز .دنداد شیازفا ار دشر تعرس ،زتره 15 ، 30 و 45 رد .درک رییغت زتره یاه سناکرف 20 و 35 زتره یاهسناکرف رد و دش ریخات نامز شیازفا ثعاب نادیم 10 ، 25 و 40 نامز زتره لصاوف رد ریخات نامز یور رب نادیم رثا سناکرف زا هدودحم نیا رد نیاربانب و دبای یم شهاک ریخات 15 زتره دش رارکت ( 73 ). ینوگرگد و یتعنص میظع تلاوحت اب اونا ضرعم رد شیپ زا شیب رشب ،یژولونکت یاه ییایمیش و یکیزیف لماوع ع ربانب .دنتسه طیحم تباث یاه هفلوم زا یسیطانغمورتکلا نادیم نوچ لماوع نیا زا یخرب .تسا هتفرگ رارق نیا نادیم اب سامت رد نارگراک زاریش قرب یاههاگورین زا یکی رد راک زا یشان یناور تلاکشم ادص و یسیطانغم یاه یعطقم شور هب یبایزرا، یلیلحت ،دش هزادنا جیاتن ناشن یسیطانغم نادیم یریگ دا د هک نادیم نیا ی هودحم 087 / 0 ات هناخنفلت رد 30 قرب هاگتسیا رد لاستورکیم وب توافتم .د نینچمه لغاش نانکراک زا یهجوت لباق دادعت ادص ورس و یسیطانغم نادیم اب سامت ضرعم رد هک هاگورین رد دوب ( دن 2 / 78 % لاتخا هب کوکشم یعون هب ) ل یم یناور .دنشاب زا هدمآ تسد هب یناور للاتخا هب کوکشم دراوم عویش تبسن یسررب نیا رد هباشم تاعلاطم
30 رتلااب دوب نادیم اب ههجاوم و یناور تلالاتخا نیب طابترا یسررب یارب تسا مزلا اذل یسیطانغم و یکیرتکلا یاه قیقد تاقیقحت تسا مزلا عیسو رایسب و رت دریگ تروص یرت ( 74 ). تارثا ههجاوم نادازون اب نادیم یاه یسیطانغم رایسب مک رب یبایزرا دراکویم .دش هب رادراب یاه شوم ههجاوم هورگ دندش میسقت مش هورگ و . یرادراب یط ضرعم رد نتفرگ رارق ( 4 )هتفه کی تدمب زور/تعاس زین و تدمب 20 تفرگ تروص نامیاز زا سپ زور . نس رد 21 شک نادنزرف ،یگزور رارق یسررب دروم دراکویم و هت تفرگ . دراکویم شوم یاه رد ضرعم ، حطس نولام ید دیئدلآ هب روط لباق یهجوت رد هسیاقم اب شوم یاه هورگ مش شیازفا ،تفای رد هکیلاح تیلاعف میزنآ دیسکارپوس زاتومسید هب روط لباق یهجوت شهاک تفای . هولاع رب ،نیا دادعت لولس یاه کیتوتپوپآ رد رگ هو رد ضرعم هب روط لباق یهجوت شیازفا هتفای تسا پوکسورکیم ینورتکلا ناشن هدنهد نویسارنژد ،یردنکوتیم کی لولس یمسلاپوکراس قیقر ،هدش دیدپان ندش ای هکت هکت ندش رتشیب لیربیفویم اه و لیکشت نسکاو یاه یراجم رلاوکساویرپ رد هورگ رارق نتفرگ رد ضرعم تسا . ناگدنسیون هجیتن یم دنریگ هک رارق نتفرگ رد ضرعم نادیم یاه یسیطانغم رایسب مک رد مز نا یرادراب و نادازون یم دناوت ثعاب بیسآ هب دراکویم دازون دوش ( 75 ). تاعلاطم ددعتم هب حوضو ناشن یم دهد هک EMF رشتنم هدش طسوت نفلت یاه هارمه یم دناوت رب فیط یعیسو زا متسیس یاه ندب و اهدرکلمع . تحت ریثات رارق یم . دنریگ اریخا ناشن هداد تسا هدش هک EMF عنام لکش یریگ و زیامت لولس یاه یداینب یبصع رد ماگنه دشر نینج یم دوش و نینچمه رب تملاس یروراب و یبصع ینلااسگرزب هک تحت ریثات رارق هتفرگ هک تسا هدش شرازگ .دراد رثا،دنا یماگنه هک شوم اه ی رادراب رد ضرعم نگیس لا یاه نفلت هارمه رارق یم ،دنریگ رد ناشنادنزرف شیازفا شیب یلاعف و شهاک هظفاح ب ر یم زو دنک . هولاع رب ،نیا شیامزآ یاه یبصع ناشن