gortynios.blogspot.com
Η θάζνδνο ηεο ΚΟΜΛΔΑ ζηηο
βνπιεπηηθέο εθινγέο ηνπ 1933
Αζήλα
Ινύληνο 2010
[2]
Πεξηερόκελα
Δηζαγωγή
3
Κεθάιαην 1: Ι
ΣΟΡΙΚΔ ΚΑΙ ΙΓΔΟΛΟΓΙΚΔ ΚΑΣΑΒΟΛΔ ΣΟΤΑ
ΡΥΔΙΟΜΑΡΞΙΜΟΤ1.1
Ζ ίδξπζε ηνπ .Δ.Κ.Δ. θαη ε πνξεία ηνπ πξνο ηε «κπνιζεβηθνπνίεζε» 4
1.2
Σα πξψηα βήκαηα ηεο νξγάλσζεο «Αξρείν ηνπ Μαξμηζκνχ» 5
1.3
Σν Αξρείν ηνπ Μαξμηζκνχ θαηά ηελ πεξίνδν ηνπ 1925-1927 7
1.4
Ζ λέα πεξίνδνο ηνπ «Αξρείνπ» 8
1.5
Απφ ην «Αξρείν» ζηελ ΚΟΜΛΔΑ 10
1.6
Οη ζρέζεηο «Αξρείνπ» - νκάδαο «πάξηαθνο» 12
Κεθάιαην 2: Η
ΠΟΡΔΙΑ ΠΡΟ ΣΙ ΔΚΛΟΓΔ ΣΗ5
ΗΜ
ΑΡΣΙΟΤ1933
2.1
Ζ αλψκαιε εζσθνκκαηηθή θαηάζηαζε ηνπ ΚΚΔ θαη ε καδηθνπνίεζε
ηεο ΚΟΜΛΔΑ 14
2.2
Οηθνλνκηθή θξίζε θαη πνιηηηθή αζηάζεηα 14
2.3
Σν ρξνληθφ ηεο εθινγηθήο εθζηξαηείαο ηεο ΚΟΜΛΔΑ κέζα απφ ηηο ζειίδεο ηεο
«Πάιεο ησλ Σάμεσλ» 16
Κεθάιαην 3: Ο
Ι ΜΔΣΔΚΛΟΓΙΚΔ ΔΞΔΛΙΞΔΙ ΚΑΙ Ο ΑΠΟΛΟΓΙΜΟ ΣΩΝ ΔΚΛΟΓΙΚΩΝ ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΩΝ25
Βηβιηνγξαθία
28
[3]
Δηζαγωγή
θνπφο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο είλαη ε παξνπζίαζε ηεο εθινγηθήο δξάζεο ηεο
Κνκκνπληζηηθήο Οξγάλσζεο Μπνιζεβίθσλ Λεληληζηψλ - Αξρεηνκαξμηζηψλ (ΚΟΜΛΔΑ) θαηά
ηελ δηάξθεηα ησλ βνπιεπηηθψλ εθινγψλ ηεο 5
εοΜαξηίνπ ηνπ 1933, φπσο απηή θαηαγξάθεθε
απφ ηε εθεκεξίδα ηεο νξγάλσζεο, «Πάιε ησλ Σάμεσλ» αιιά θαη απφ ηελ εθεκεξίδα ηνπ
Κνκκνπληζηηθνχ Κφκκαηνο Διιάδαο (ΚΚΔ) «Νένο Ρηδνζπάζηεο».
ην (εηζαγσγηθφ) πξψην θεθάιαην ηεο εξγαζίαο επηρεηξείηαη κηα παξνπζίαζε ησλ
ηζηνξηθψλ θαη ηδενινγηθψλ θαηαβνιψλ ηεο αξρεηνκαξμηζηηθήο νξγάλσζεο. πγθεθξηκέλα
παξνπζηάδνληαη: 1) ε δηαδηθαζία «γέλλεζεο» ηνπ «Αξρείνπ ηνπ Μαξμηζκνχ» κέζα απφ ηελ
ηδενινγηθή δηαπάιε ζην εζσηεξηθφ ηνπ νζηαιηζηηθνχ Δξγαηηθνχ Κφκκαηνο Διιάδνο (ΔΚΔ)
2) Ζ ζηαδηαθή καδηθνπνίεζε ηνπ αξρεηνκαξμηζκνχ, ε ζχλδεζε ηνπ κε ηνλ ηξνηζθηζκφ θαη ε
ζπλαθφινπζε ζπγθξφηεζε ηνπ ζε δηαθξηηφ πνιηηηθφ ξεχκα κέζα ζην ειιεληθφ εξγαηηθφ
θίλεκα 3) Οη ηδενινγηθνπνιηηηθέο δηαθνξέο ηεο ΚΟΜΛΔΑ κε ηελ επίζεο ηξνηζθηζηηθή
«νκάδα πάξηαθνο» .
Σν δεχηεξν θεθάιαην ηεο εξγαζίαο μεθηλάεη κε ηελ παξνπζίαζε ηεο πνιηηηθήο θαη
νηθνλνκηθήο θαηάζηαζεο κέζα ζηελ νπνίν δηεμήγνλην νη εθινγέο ηνπ 1933. ηελ ζπλέρεηα
παξνπζηάδεηαη ην πεξηερφκελν θαη ζεκαληηθφηεξνη ζηαζκνί ηεο εθινγηθήο δξάζεο ηεο
ΚΟΜΛΔΑ φπσο θαηαγξάθεθαλ ζηα ζρεηηθά δεκνζηεχκαηα ηεο Πάιεο ησλ Σάμεσλ θαη
(δεπηεξεπφλησο) ηνπ Νένπ Ρηδνζπάζηε.
ην ηξίην θαη ηειεπηαίν θεθάιαην ηεο εξγαζίαο παξνπζηάδνληαη ηα γεγνλφηα πνπ
επαθνινχζεζαλ κεηά ηελ εθινγηθή αλακέηξεζε ηεο 5
εοΜαξηίνπ 1933 θαη επηρεηξείηαη έλαο
ζχληνκνο απνινγηζκφο ησλ εθινγηθψλ απνηειεζκάησλ.
[4]
1.
Ιζηνξηθέο θαη ηδενινγηθέο θαηαβνιέο ηνπ Αξρεηνκαξμηζκνύ
1.1 Η ίδξπζε ηνπ .Δ.Κ.Δ. θαη ε πνξεία ηνπ πξνο ηε «κπνιζεβηθνπνίεζε»
Ζ εκπινθή ηεο Διιάδαο ζηνλ ν Α΄ Παγθφζκην Πφιεκν ζπληέιεζε αλακθηζβήηεηα θαηαιπηηθά ζηελ εθδήισζε κηαο γεληθεπκέλεο δεκνζηνλνκηθήο θαη νηθνλνκηθήο θξίζεο πνπ έπιεμε βαξχηαηα ην ζρεηηθά κηθξφ αθφκα, πξνιεηαξηάην, ηα κηθξναζηηθά βηνηερληθά ζηξψκαηα θαη ηελ αγξνηηά, δεκηνπξγψληαο έηζη ζπλζήθεο πνπ επλννχζαλ ηελ ξηδνζπαζηηθνπνίεζε ησλ κηθξναζηηθψλ ζηξσκάησλ θαη ηεο εξγαηηθήο ηάμεο ησλ πφιεσλ. Παξ’ φηη ε ξηδνζπαζηηθνπνίεζε απηή ελζσκαηψζεθε θαη εθθξάζηεθε θαηά θχξην απφ ηνπο δχν κεγάινπο αζηηθνχο ζπλαζπηζκνχο εμνπζίαο ηεο επνρήο, ηνλ «βεληδειηζκφ» θαη ηνλ «θσλζηαληηληζκφ»/ «αληηβεληδειηζκφ», κηα κηθξή αιιά ζεκαληηθή, κεξίδα πξννδεπηηθψλ δηαλννπκέλσλ θαη θνηηεηψλ, πνπ σο κηθξναζηηθφ ζηξψκα δέρεηαη θαη απηή ηηο πηέζεηο ηνπ πνιέκνπ θαη ηεο θξίζεο, ζηξέθεηαη πξνο ηνλ ζνζηαιηζκφ. χληνκα, νη ζνζηαιηζηηθέο ηδέεο δηαρένληαη κέζα απφ ηα δηάθνξα ζνζηαιηζηηθά θέληξα θαη ηηο θηλήζεηο, πνπ νη πξψηνη απηνί ζνζηαιηζηέο δεκηνπξγνχλ, θαη βξίζθνπλ απήρεζε ζε θνκκάηηα ηεο ππφ δηακφξθσζε εξγαηηθήο ηάμεο (Παινχθεο, 2004: 15-16). Μέζα ζ’ απηφ ην πιαίζην, ην Ννέκβξε ηνπ 1918, θαη αθνχ είρε πξνεγεζεί ,έλαλ κήλα πξηλ, ε ίδξπζε ηεο Γεληθήο πλνκνζπνλδίαο Δξγαηψλ Διιάδαο (ΓΔΔ) ηδξχεηαη ην νζηαιηζηηθφ Δξγαηηθφ Κφκκα Διιάδαο (ΔΚΔ). ην ηδξπηηθφ ζπλέδξην ηνπ θφκκαηνο έιαβαλ κέξνο 34 αληηπξφζσπνη , εθπξνζσπψληαο ηνπο πεξίπνπ 1000 ζνζηαιηζηέο πνπ ζπζπεηξψλνληαλ ζηηο ήδε ππάξρνπζεο ζνζηαιηζηηθέο νξγαλψζεηο/ θηλήζεηο. ην ζπλέδξην δηακνξθψζεθαλ ηξεηο ηάζεηο: ε «κπνιζεβίθηθε Αξηζηεξά»1 κε επηθεθαιήο ηνπο Σδνπιάηη2 , Ληγδφπνπιν3, Κνπκηψηε, ην «δεπηεξνδηεζληζηηθφ Κέληξν»4 κε επηθεθαιήο ηνλ Μπελαξφγηα θαη ε «Γεμηά»5 κε επηθεθαιήο ηνπο ηδέξε, Γηαλληφ, Γεκεηξάθν. Οη θχξηεο δηαθσλίεο ησλ ηάζεσλ ήηαλ γχξσ απφ ηα δεηήκαηα ηνπ πνιέκνπ θαη ηεο επαλάζηαζεο. ην ζπλέδξην επηθξάηεζε ηειηθά ε δεμηά ηάζε αιιά ε λίθε ηεο ήηαλ πχξξεηα θαζψο «ην θχξνο ηεο βγήθε κεησκέλν απφ ην ζπλέδξην» (Καζηξίηεο , 1978α:1 6-18 θαη 30-31). Όπσο ζεκεηψλεη ν Παινχθεο (2004) «Σν Α΄ πλέδξην ηνπ ΔΚΔ, παξφηη ππεξαζπίδεηαη ηε ιήμε ηνπ 1 Ππωσ γράφει ο Καςτρίτθσ (1978α:22-23) τθν μπολςεβίκικθ τάςθ αποτελοφςαν αριςτεροί φοιτθτζσ και εργάτεσ τθσ "Σοςιαλιςτικι Νεολαία Ακθνϊν" οι οποίοι «*…+ ιταν απόλυτα ξεκακαριςμζνοι οπαδοί του Μπολςεβικιςμοφ. Ιξεραν πολφ καλά τθν οπορτουνιςτικι φφςθ τθσ θγεςία τθσ δεξιάσ. *…+ Ιξεραν ότι μζςα ςε αυτό το ςυνζδριο ζπρεπε να κάνουν μιαν ανελζθτθ πάλθ κατά του ρεφορμιςμοφ. Ανζλαβαν το ιςτορικό ζργο τθσ υπεράςπιςθσ των αρχϊν τθσ προλεταριακισ επανάςταςθσ. Ιξεραν ότι το επαναςτατικό κόμμα δεν μπορεί να γίνει δίχωσ το ξεςκζπαςμα των ανοιχτϊν ι ςκεπαςμζνων πρακτόρων τθσ ρεφορμιςτικισ προδότριασ 2θσ Διεκνοφσ» 2 Ο Φραγκίςκοσ Τηουλάτι καταγόταν από τθν Κζρκυρα. Εντάχκθκε ςτο ςοςιαλιςτικό κίνθμα από πολφ νεαρι θλικία. Θ πρϊτθ θ επαφι του με τισ ςοςιαλιςτικζσ ζγινε χάρισ ςτθν ςυγγενικι του ςχζςθ με τον πρωτοπόρο Ζλλθνα ςοςιαλιςτι Ρλάτωνα Δρακοφλθ, ο οποίοσ ιταν κείοσ του. Θ γνϊςθ ξζνων γλωςςϊν του επζτρεψε να ανελιχκεί ςτθν θγεςία του κινιματοσ. Σφμφωνα με όςα γράφει ο αρχειομαρξιςτισ Λουκάσ Καρλιάφτθσ –Καςτρίτησ (1976α:23) «Ζβλεπε μακριά. Είχε τθν τάςθσ μελζτθσ των κλαςςικϊν του Μαρξιςμοφ. Αυτό του ζδωςε πίςτθ ακλόνθτθ και ςτακερότθτα. Ιταν βακυςτόχαςτοσ.» Ο Τηουλάτι ιταν ςφμφωνα με τον Καςτρίτθ (1976α:24) «ο αναμφιςβιτθτοσ θγζτθσ τθσ μετά τον "Κομμουνιςμό" αρχειομαρξιςτικισ κίνθςθσ , και ς’ αυτόν ανικει θ τιμι του προςανατολιςμοφ προσ τον Τρότςκι μετά τθν ιςτορικι αντίκεςθ με τθν γραφειοκρατία του Κρεμλίνου.» 3 Ο Λιγδόπουλοσ γεννικθκε ςτθν Ακινα το 1896. Σποφδαςε ςτο μακθματικό και κατά τθν διάρκεια των ςπουδϊν ίδρυςε, το 1916, τθ Σοςιαλιςτι Νεολαία. Συνελιφκθ και καταδικάςτθκε ςε 4 χρόνια, απελευκερϊκθκε όμωσ φςτερα από διεκνείσ παρεμβάςεισ. Λδρυτικό μζλοσ του ΣΕΚΕ, θγζτθσ τθσ αριςτερισ/ μπολςεβίκικθσ πτζρυγασ εκλζχκθκε ςτθν πενταμελι Κ.Ε.. Εξζδιδε τθν εφθμερίδα «Εργατικόσ Αγϊνασ» που ιταν το επίςθμο όργανο του ΣΕΚΕ μζχρι το 1921, όταν αντικαταςτάκθκε από τον ιηοςπάςτθ. Το 1920 ςτάλκθκε αντιπρόςωποσ ςτο 2ο Συνζδριο τθσ ΚΔ. Κατά τθν επιςτροφι του ςτθν Ελλάδα , δολοφονικθκε ςτθ Μαφρθ Κάλαςςα από πειρατζσ ςτισ 21 Οκτ. 1920 ςε θλικία μόλισ 24 ετϊν. («Ε-Λςτορικά», 20 Νοεμβρίου 2003, τ.212 , ςελ.27) 4 Το Κζντρο ςφμφωνα με τον Καςτρίτθ (1978α:24-25) «*…+ ψθφίηει τισ απόψεισ τθσ δεξιάσ, αντιτίκεται ςτισ ακραίεσ δεξιζσ απόψεισ τθσ τάςθσ Γιαννιοφ. Είναι ςτακερά δεμζνο με τθν Σοςιαλδθμοκρατικι 2θ Διεκνι. Σθμειϊνει οριςμζνα ηιγκ-ηαγκ προσ τα αριςτερά κάτω από τθν επίδραςθ τθσ ριηοςπαςτικοποίθςθσ των μαηϊν και των ςειςμικϊν μεταβολϊν που προκάλεςαν ο πόλεμοσ και θ επανάςταςθ του Οκτϊβρθ». 5 «Θ Δεξιά *…+ αντιπροςωπεφει τισ κλαςςικζσ απόψεισ τθσ ςοςιαλδθμοκρατίασ: εξελικτικόσ ςοςιαλιςμόσ, μεταρρφκμιςθ αντί τθσ επανάςταςθσ, αςτικι δθμοκρατία, υποχρεωτικι διαιτθςία που τάχα κα απζτρεπε τον πόλεμο *…+ , Εκνικι Άμυνα, ζνταξθ ςτθν " Κοινωνία Των Εκνϊν " *…+» (Καςτρίτθσ, 1976α:27)[5] πνιέκνπ θαη ηελ εηξήλεπζε ρσξίο απνζπάζεηο εδαθψλ, δελ ηνπνζεηείηαη αξλεηηθά ζηελ κηθξαζηαηηθή εθζηξαηεία θαη, θαηά έλα ηξφπν, αλαπαξάγεη ηηο ζέζεηο ηνπ βεληδειηζκνχ ζε κηα πην αξηζηεξή εθδνρή. Σν αληηθαπηηαιηζηηθφ πξφγξακκά ηνπ δελ θαηαιήγεη ζηελ επαλαζηαηηθή δξάζε, αιιά πξνηείλεη έλα ζηαδηαθφ κεηαζρεκαηηζκφ πξνο δεκνθξαηηθφηεξεο δνκέο πνπ ζα θαηαιήμεη ζηε "Λατθή Γεκνθξαηία"». Ακέζσο κεηά ην ζπλέδξην, ηίζεηαη έληνλα απφ ηελ «κπνιζεβίθηθε ηάζε» ην αίηεκα γηα απνρψξεζε ηνπ ΔΚΔ απφ ηελ Β’ θαη έληαμή ηνπ ζηελ Γ’ Γηεζλή. Σειηθά ην 1919 ην Α΄ Δζληθφ πκβνχιην ηνπ Κφκκαηνο «απνθαζίδεη λα απνρσξήζεη εθ ηεο β΄ Γηεζλνχο θαη λα απνθεξχμεη ηελ νπνξηνπληζηηθήλ ηαθηηθήλ ηεο.» Παξάιιεια, «δίδεη εληνιήλ εηο ηελ Κεληξηθήλ Δπηηξνπήλ λα πξνπαξαζθεπάζε ην έδαθνο δηα ηελ πξνζρψξεζηλ εηο ηελ γ΄ Γηεζλή...». Ζ απφθαζε απηή γηα ζχλδεζε κε ηελ ΚΓ, ρσξίο πξνζαξκνγή ζηηο απνθάζεηο ηεο, απνγνήηεπζε κεγάιε κεξίδα ζηειερψλ θαη κειψλ ηεο κπνιζεβίθηθεο ηάζεο ηνπ ΔΚΔ, νη νπνίνη παξαηηήζεθαλ θαηά ηε δηάξθεηα ησλ δηαδηθαζηψλ ηνπ Πξψηνπ Δζληθνχ πκβνπιίνπ ηνλ Μάην ηνπ 1919 θαη απηνλνκήζεθαλ απφ ην ΔΚΔ, κε ζθνπφ λα πηέζνπλ ηε δηνίθεζή ηνπ λα ζπλαηλέζεη ζηελ νξγαληθή πξνζρψξεζε ηνπ ζηελ ΚΓ. (Παινχθεο, 2004: 17-18) Οη παξαηηεζέληεο, θπξίσο λενιαίνη, κε εγέηε ησλ Φξαγθίζθν Σδνπιάηη ζπλέζηεζαλ κηα ζεηξά απφ καξμηζηηθνχο κνξθσηηθνχο ππξήλεο, νη νπνίνη ζπγθξνηνχζαλ ηελ Έλσζε Μαξμηζηηθψλ Μνξθσηηθψλ Οκίισλ (ΔΜΜΟ) θαη ην επηέκβξην ηνπ 1920, εμέδσζαλ ην δεθαπελζήκεξν πεξηνδηθφ Κνκκνπληζκόο, φπνπ δεκνζηεχνληαλ θπξίσο κεηαθξάζεηο ζεσξεηηθψλ θεηκέλσλ ηεο ζχγρξνλεο καξμηζηηθήο θηινινγίαο. ηηο αξρέο ηνπ 1921, ν θχθινο Σδνπιάηη κεηεμειίζζεηαη ζε πνιηηηθή νξγάλσζε κε ηελ ίδξπζε ηεο «Κνκκνπληζηηθήο Έλσζεο» ε νπνία ζπλερίδεη ηελ επηκνξθσηηθή δνπιεηά θαη ηα καξμηζηηθά καζήκαηα ηεο ΔΜΜΟ. Σα ελδηαθέξνληα φκσο ηεο νκάδαο είλαη πιένλ πην πνιηηηθά θαη γη’ απηφ ην πεξηνδηθφ αξρίδεη λα ηνπνζεηείηαη ζε δεηήκαηα ηεο ζπγθπξίαο, φπσο π.ρ. ν πφιεκνο. Οη λενιαίνη ηεο Κνκ. Έλσζεο ζα επηρεηξήζνπλ λα εθαξκφζνπλ κηα νξγαλσηηθή δνκή κε βάζε ηνπο 21 φξνπο ηεο ΚΓ θαη ζα δηεθδηθήζνπλ ην ρξίζκα ηνπ επίζεκνπ εζληθνχ ηκήκαηνο ηεο Γηεζλνύο. (Παινχθεο, 2004: 18) Σνλ Ηαλνπάξην ηνπ 1920, ην ΔΚΔ εληάζζεηαη ζηελ Βαιθαληθή Κνκκνπληζηηθή Οκνζπνλδία (ΒΚΟ) θαη ηνλ Απξίιην ηνπ 1920, ζπλέξρεηαη ην Β΄ πλέδξηφ ηνπ, φπνπ επηβεβαηψλεηαη ε ζηξνθή πξνο ηελ ΚΓ, απαιείθνληαη φζα ζηνηρεία ηνπ πξνγξάκκαηνο θξίζεθαλ ξεθνξκηζηηθά θαη απνθαζίδνληαη ε πξνζρψξεζε ζηελ «γ’ Γηεζλή ηεο Μφζραο», ε απνδνρή ησλ αξρψλ θαη ησλ ςεθηζκάησλ ηεο, ε απνδνρή ησλ 21 φξσλ ηνπ Λέληλ γηα ηνλ πνιηηηθφ-νξγαλσηηθφ ραξαθηήξα ηνπ κπνιζεβίθηθνπ θφκκαηνο θαη ε πξνζζήθε «Κνκκνπληζηηθφ» ζε παξέλζεζε ζηνλ ηίηιν. Σνλ Ηνχιην ηνπ 1921 ηελ πίεζε ηεο ΒΚΟ θαη ηεο ΚΓ, ε «Κνκκνπληζηηθή Έλσζε» δηαιχεηαη θαη ηα κέιε ηεο επαλεληάζζνληαη αηνκηθά ζην ΔΚΔ, χζηεξα απφ πξφζθιεζή ηνπ . (Παινχθεο, 2004: 17 θαη 22)
1.2 Σα πξώηα βήκαηα ηεο νξγάλωζεο «Αξρείν ηνπ Μαξμηζκνύ»
Παξά ηελ, ρσξίο φξνπο θαη πξνυπνζέζεηο, αηνκηθή πξνζρψξεζε ησλ κειψλ ηεο Κνκκνπληζηηθήο Έλσζεο, ζην ΔΚΔ(Κ) πνπ έγηλε ππφ «ηνπο απφιπηα εγεκνληθνχο φξνπο ηεο εγεζίαο ηνπ Κφκκαηνο» (Παινχθεο, 2004: 22) ε νκάδα δηαηήξεζε ηελ ζπλνρή ηεο ζπλερίδνληαο ηε ζπζηεκαηηθή εξγαζία πξνπαγάλδαο θαη νξγάλσζεο κνξθσηηθψλ νκίισλ. Οη πεξηζζφηεξνη απφ ηελ νκάδα Σδνπιάηη δελ ηθαλνπνηνχληαλ απφ ηηο δηαθεξπθηηθέο ζέζεηο πξφζδεζεο ηνπ ΔΚΔ(Κ) κε ηελ ΚΓ, θαζψο νη 21 φξνη θαη γεληθφηεξα νη απνθάζεηο ηεο ΚΓ δελ εθαξκφδνληαλ ζηελ πξάμε. Έηζη ζχληνκα θαηέιεμαλ ζην ζπκπέξαζκα, φηη ην θφκκα δελ αληηζηνηρεί ζηνλ θνκκνπληζκφ, πνπ εθείλνη αλαγλψξηδαλ θαη εθάξκνδαλ σο γλήζην κπνιζεβηθηζκφ κέζα ζηελ Κνκκνπληζηηθή Έλσζε θαη κε απηφ ην ζθεπηηθφ πξνρψξεζαλ ην θζηλφπσξν ηνπ 1921 ζηελ ζπγθξφηεζε ηνπ Πξψηνπ Ππξήλα πνπ δξνχζε κπζηηθά κέζα ζην θφκκα , αλαπηχζζνληαο δξαζηεξηφηεηεο αληίζηνηρεο κε απηέο ηεο Κνκκνπληζηηθήο Έλσζεο. ηαδηαθά ε νκάδα ζα δηεπξπλζεί θαη ν Ππξήλαο ζα κεηεμειηρζεί ζηελ νξγάλσζε «Αξρείν ηνπ Μαξμηζκνχ», πνχ πήξε ην φλνκά ηεο απφ ην νκψλπκν πεξηνδηθφ ηεο. (Παινχθεο, 2004: 23) Ζ νκάδα Σδνπιάηη εθηηκνχζε πσο λαη κελ είραλ δηακνξθσζεί ζηελ Διιάδα νη ζπλζήθεο εθείλεο πνπ ζα νδεγνχζαλ αλαπφθεπθηα ζηελ επαλάζηαζε αιιά ην ειιεληθφ πξνιεηαξηάην δελ ήηαλ πξνεηνηκαζκέλν θαη ηδενινγηθά θαηαξηηζκέλν γηα ηελ πξαγκάησζε ηνπ κεγάινπ ηζηνξηθνχ ξφινπ ηνπ. Έηζη πξψην κέιεκα ησλ θνκκνπληζηψλ ζα έπξεπε λα ήηαλ ε καξμηζηηθή δηαθψηηζή ηνπ. Με απηφ ην ζθεπηηθφ ε νκάδα Σδνπιάηη πξνρψξεζε ζηελ έθδνζε ηνπ πεξηνδηθνχ «Αξρείν ηνπ[6] Μαξμηζκνχ». πνπ θπθινθφξεζε γηα πξψηε θνξά ηελ Πξσηνκαγηά6 ηνπ 1923 κε ζθνπφ λα κνξθψζεη καξμηζηηθά ηα ζηειέρε ηνπ ΔΚΔ(Κ) (Παινχθεο, 2004: 24-25). Σν Κφκκα θαηαδίθαζε ηελ έθδνζε θάηη πνπ φκσο πνπ δελ έπξαμε ε Κνκκνπληζηηθή Νενιαία Αζήλαο, ε νπνία θάιεζε κάιηζηα ην ΔΚΔ(Κ) θαη ηελ δηνίθεζε ηεο ΟΚΝΔ λα ππνζηεξίμνπλ ηελ έθδνζε ηνπ «Αξρείνπ». (Καζηξίηεο, 1976γ: 17) ηελ κεγαιεηψδε Γεληθή Απεξγία πνπ μεζπά ζηηο 18 Απγνχζηνπ 1923 ελάληηα ζηελ θπβέξλεζε Πιαζηήξα πξσηνπφξα αλαδεηθλχνληαη ηα ζηειέρε ηνπ ΔΚΔ(Κ) πνπ πξνέξρνληαλ απφ ην κηθξαζηαηηθφ κέησπν ή ηνλ κηθξαζηαηηθφ ειιεληζκφ7, παξνπιίδνληαο κε απηφλ ηνλ ηξφπν πνιηηηθά ηα παιηά εγεηηθά ζηειέρε. Ζ απεξγία απηή, κε ηελ ηδηαίηεξα ξηδνζπαζηηθή δπλακηθή ηεο αλέδεημε θαη δηακφξθσζε έλα λέν εγεηηθφ ζπλαζπηζκφ κέζα ζην ΔΚΔ(Κ), ν νπνίνο θαη αλέιαβε ζηελ επφκελε θάζε λα «κπνιζεβηθνπνηήζεη» ην θφκκα, ελψ έλα κέξνο απηνχ ηνπ λένπ εγεηηθνχ ζπλαζπηζκνχ ζα απνηειέζεη αξγφηεξα ηελ ηξνηζθηζηηθή αξηζηεξή αληηπνιίηεπζε ηνπ πεξηνδηθνχ πάξηαθνο (Παινχθεο 2004: 33). Καηά ηελ πεξίνδν απηή εληείλνληαη νη δηακάρεο ζην εζσηεξηθφ ηνπ Κφκκαηνο θαη πνιιά απφ ηα ηδξπηηθά ζηειέρε8 ηνπ, πνπ άλεθαλ ζηελ «δεμηά»/ζνζηαιδεκνθξαηηθή πηέξπγα δηαγξάθνληαη ή αλαγθάδνληαη λα παξαηηεζνχλ. (Αζηεξίνπ & Λακπάηνο, 1995: 67) ηηο 16 Γεθεκβξίνπ ηνπ 1923 δηεμήρζεζαλ εθινγέο θαη ην ΔΚΔ έιαβε κφιηο 18.000 ςήθνπο φηαλ ζηηο εθινγέο ηνπ 1920 είρε ιάβεη πεξίπνπ 50.000, γεγνλφο πνπ ζα θαηαδείμεη ζπλνιηθά ηελ απνηπρία ηνπ ΔΚΔ(Κ) λα εθθξάζεη πνιηηηθά ηηο ξηδνζπαζηηθέο δπλακηθέο πνπ είραλ αλαπηπρζεί ζηελ ειιεληθή θνηλσλία κεηά θαη ηελ Μηθξαζηαηηθή Καηαζηξνθή. ηηο αξρέο ηνπ 1924 ζα έξζνπλ ζηελ Διιάδα κε ην θαξάβη «Σζηηζεξίλ» νη ζεηεχζαληεο θνκκαηηθέο ζρνιέο ηεο ΔΓ, ΛΔΝΗΝΚΟΤΡ θαη ΚΟΤΣΒ9, νη νπνίνη πξννξίδνληαλ γηα θνκκαηηθά ζηειέρε θαη ζα κείλνπλ γλσζηνί ζηελ θνκκαηηθή ηζηνξία σο Κνχηβηδεο. Οη εμειίμεηο απηέο ζα θαζνξίζνπλ γηα άιιε κηα θνξά ηνπο ζπζρεηηζκνχο κέζα ζην ΔΚΔ(Κ) (Παινχθεο 2004: 33) . Όηαλ ζηηο αξρέο ηνπ 1924 ηέζεθε, κε δεκνςήθηζκα, γηα πξψηε θνξά ζηελ ειιεληθή θνηλσλία ην πνιηηεηαθφ δήηεκα ε δηνηθνχζα επηηξνπή ηνπ Κνκκνπληζηηθνχ Κφκκαηνο κε αλαθνίλσζε ηεο, ην Μάξηε ηνπ ’24, μεθαζάξηζε πσο δηαηεξψληαο επηθπιάμεηο θαη γλσξίδνληαο ηνλ αζηηθφ ραξαθηήξα ηεο δεκνθξαηίαο «δελ ζα ηεξήζεη αξλεηηθήλ πνιηηηθήλ εηο ην πνιηηεηαθφλ δήηεκα» εθηηκψληαο, φηη ε πάιε γηα ηελ αζηηθή δεκνθξαηία ιεηηνπξγεί επλντθά ζηελ πάιε γηα ηελ εξγαηναγξνηηθή δεκνθξαηία. Σνλ ίδην κήλα πξαγκαηνπνηήζεθε ζην ζπίηη ηνπ Φξ. Σδνπιάηη έλα «αθηίθ» ζην νπνίν ζπκκεηείραλ 30-35 άηνκα10. Ζ ζπγθέληξσζε απηή ησλ ζπληξφθσλ ηνπ Σδνπιάηη έκεηλε γλσζηή σο ε Πξψηε πλδηάζθεςε ηνπ Αξρείνπ. ηελ εηζήγεζή ηνπ ν Σδνπιάηη δηαθψλεζε κε ηε γξακκή ηνπ θφκκαηνο ζην πνιηηεηαθφ, θαζψο θαη κε ην ζχλζεκα γηα εξγαηναγξνηηθή δεκνθξαηία, θαη αληέηαμε ην ζχλζεκα ηεο ζνβηεηηθήο δεκνθξαηίαο, πξνηείλνληαο ηελ ελεξγεηηθή απνρή. (Παινχθεο, 2004: 34) Ζ δηαγξαθή ηνπ Σδνπιάηη θαη ησλ ζπληξφθσλ ηνπ απφ ην ΔΚΔ(Κ) δελ άξγεζε λα έξζεη. πγθεθξηκέλα πξνέθπςε εμαηηίαο ηεο παξαβίαζεο θάπνησλ βαζηθψλ αξρψλ ηεο νξγάλσζεο, φπσο ε κπζηηθή χπαξμε θαη δξάζε. Αθνξκή ηεο δηάζπαζεο ζηάζεθε ε ελεκέξσζε ηεο θνκκαηηθήο εγεζίαο απφ έλαλ δηαγξαθέληα αξρεηνκαξμηζηή, ηνλ Λεπηέξε Απνζηφινπ, γηα ηελ χπαξμε, ηελ έθηαζε θαη ην ραξαθηήξα ηεο θίλεζεο Σδνπιάηη. Σνλ Απξίιην ηνπ 1924 ζπλεδξίαζε ε Σνπηθή Δπηηξνπή ηνπ Σκήκαηνο ηεο Αζήλαο θαη απνθάζηζε ηε δηαγξαθή ηνπ Σδνπιάηη θαη γξήγνξα αθνινχζεζαλ θαη άιιεο. Παξ’ φια απηά φπσο αλαθέξεη ν Παινχθεο (2004: 35) «γηα αθφκε δχν ρξφληα νη αξρεηνκαξμηζηέο δε ζα πάςνπλ λα επηκέλνπλ ζηε κπζηηθή "ζηελή" δξάζε, δηαηεξψληαο πνιιά κέιε ηνπο κέζα ζην θφκκα εθαξκφδνληαο απηφλ ηνλ πξσηνγνληθφ ζε ζρέζε κε ηνλ ζεσξεηηθνπνηεκέλν ησλ κεηέπεηηα ηξνηζθηζηψλ εηζνδηζκφ.» 6 Το πρϊτο τεφχοσ περιείχε μεταφράςεισ ζργων των Μαρξ , Ζνγκελσ, Λζνιν, Κάουτςκυ, Βάρκα και Μπόρχαντ. (Καςτρίτθσ, 1978γ:18) 7 Μάξιμοσ, Νικολινάκοσ, Ευαγγζλου, Σταυρίδθσ κ.α., ενϊ ςτουσ Ραλαιοφσ Ρολεμιςτζσ ο Ραντελισ Ρουλιόπουλοσ (Ραλοφκθσ, 2004:33) 8 Ν. Δθμθτράτοσ, Μ. Οικονόμου , Α. Δοφμασ, Σπ. Κουμιϊτθσ, Μ. Σιδζρθσ κ.α. (Αςτερίου & Λαμπάτοσ, 1995:67) 9 Κομμουνιςτιτςζςκαγια Ουνιβερςιτάτ Τραβαγιζρςκι Βαςτόκ = Ρανεπιςτιμιο των Εργαηόμενων τθσ Ανατολισ: ςχολι εκπαίδευςθσ και προετοιμαςίασ των ςτελεχϊν που επάνδρωςαν τα κομμουνιςτικά κόμματα των βαλκανικϊν χωρϊν. 10 Στο «ακτίφ» ςυμμετείχαν τα πιο γνωςτά ςτελζχθ τθσ κίνθςθσ, όπωσ ο Σαραντίδθσ, ο Δεδοφςθσ, ο Καββαδάσ (Σφφρθσ), ο Τςιγαρίδθσ (Ροντίκθσ), ο Γκοβόςτθσ, ο Γιωτόπουλοσ, Ρίνδαροσ, Καρλιάφτθσ (Καςτρίτθσ), Γυφτόπουλοσ, Αναςταςίου κ.α. (Ραλοφκθσ, 2004:34)
[7] Σν Ννέκβξε ηνπ 1924 ζπλεθιήζε ην 3ν Έθηαθην πλέδξην ηνπ ΔΚΔ(Κ), πνπ έκεηλε γλσζηφ σο «ην ζπλέδξην ηεο κπνιζεβηθνπνίεζεο». Σν θφκκα απνδέρηεθε πιήξσο ηνπο 21 φξνπο ηεο ΚΓ θαη επηζεκνπνίεζε θαη ηππηθά ηελ απφ θαηξφ αιιαγή ηνπ νλφκαηφο ηνπ ζε Κνκκνπληζηηθφ Κφκκα Διιάδαο (Διιεληθφ Σκήκα ηεο Κνκκνπληζηηθήο Γηεζλνχο) – ΚΚΔ (ΔΣΚΓ). Νένο εγέηεο ηνπ Κφκκαηνο αλεδείρζε ν Παληειήο Πνπιηφπνπινο, «ν νπνίνο κφιηο είρε επηζηξέςεη απφ ηε Μφζρα θαη θαηά έλα ηξφπν έθεξε ηελ εκπηζηνζχλε ησλ Εελφβηεθ θαη Κάκελεθ, αιιά θαη παξάιιεια ήηαλ έλαο άλζξσπνο πνπ είρε αλαδεηρηεί κέζα απφ ην αληηπνιεκηθφ θίλεκα θαη, βέβαηα, εμέθξαδε ην, νξηζηηθά εγεκνληθφ πιένλ, κπνιζεβίθηθν ξεχκα.» (Παινχθεο, 2004: 52) ηηο απνθάζεηο ηνπ ζπλεδξίνπ, νη νπνίεο αθνινπζνχλ ην πλεχκα θαη ην γξάκκα ησλ απνθάζεσλ ηνπ ζπλεδξίνπ ηεο Γηεζλνχο μερσξίδνπλ δχν δεηήκαηα: Πξψηνλ, ε αλαδηνξγάλσζε ηνπ θφκκαηνο ζε «πξαγκαηηθά ιεληληζηηθέο γξακκέο» - νη φκηινη θαη ηα ηκήκαηα, βαζηθέο κέρξη ηφηε κνλάδεο νξγάλσζεο ηνπ Κφκκαηνο, αληηθαζίζηαληαη κε ππξήλεο κε βάζε ην ρψξν δνπιεηάο. Γεχηεξνλ , ε πηνζέηεζε ησλ ζέζεσλ ηεο ΚΓ θαη ΒΚΟ γηα «αλεμάξηεηε Μαθεδνλία-Θξάθε» (Μπφιαξεο, 2008: 113). Σν ζπλέδξην, ηέινο πηνζεηψληαο κηα ζέζε παξαπιήζηα κε απηή ησλ αξρεηνκαξμηζηψλ, αλαγλσξίδεη κελ ηελ σξίκαλζε ησλ αληηθεηκεληθψλ ζπλζεθψλ γηα ηελ επαλάζηαζε, εθηηκά φκσο δε , φηη δελ ηζρχεη ην ίδην θαη γηα ηνλ ππνθεηκεληθφ ζπλεηδεζηαθφ παξάγνληα (Παινχθεο, 2004: 52-53) . χκθσλα κε ηνλ Καζηξίηε (1978γ: 159-160), ν Σδνπιάηη είρε πξαγκαηνπνηήζεη κηα ζεηξά απφ επαθέο κε ηνλ Πνπιηφπνπιν γηα λα αθνινπζήζνπλ κηα θνηλή ηαθηηθή. Δπαθέο πνπ απέβεζαλ φκσο άθαξπεο θαζψο: «Ο Π.Π. ήηαλ αγσληζηήο καδηθήο θαξδηάο δξάζεο – Ο Σδνπιάηη έδηλε πξνηεξαηφηεηα ζηελ ζηελή δξάζε. Ο Π.Π. πίζηεπε φηη ην ΔΚΔ κπνξνχζε λα γίλεη θνκκνπληζηηθφ – Ο Σδνπιάηη απ’ ηε καθξνρξφληα εκπεηξία ηνπ ην απέθιεηε. Ο Π.Π. αγσληδφηαλ γηα ηελ αλαγέλλεζε ηνπ ΚΚΔ – Ο Σδ. πξνζαλαηνιηδφηαλ γηα ηε δεκηνπξγία λένπ θφκκαηνο». Σελ πεξίνδν απηή ε νκάδα ησλ αξρεηνκαξμηζηψλ, ζα απνιέζεη ηηο δηαζπλδέζεηο ηεο, ηελ απνθιεηζηηθφηεηα ζηελ εθθνξά ηνπ θνκκνπληζηηθνχ ιφγνπ θαη ηνλ αληηπνιηηεπηηθφ ξφιν ηεο σο αληηεγεηηθή νκάδα πίεζεο γηα ηελ απνδνρή ησλ «21 φξσλ» ηεο ΚΓ. Θα απνκνλσζεί ζπλεηδεηά ηφζν απφ ην Κφκκα φζν θαη απφ ην εξγαηηθφ θίλεκα θαη ζηελ πξάμε δελ ζα παίμεη θαλέλα ζεκαληηθφ ξφιν ζηελ εμέιημε θαη ηελ δηακφξθσζε ηνπ λένπ θνκκνπληζηηθνχ θφκκαηνο θαη γεληθά ζα απέρεη ζηξαηεγηθά απφ ηηο εμειίμεηο ηνπ πνιηηηθνχ ζθεληθνχ. Ο αξρεηνκαξμηζκφο ζα παξακείλεη ζπλεπήο ζην έξγν πνπ αλέιαβε, λα δηακνξθψζεη δειαδή ηα ζηειέρε ηνπ λένπ θνκκνπληζηηθνχ θφκκαηνο. Παξ’ φια απηά ε πξψηε απηή νκάδα ησλ αξρεηνκαξμηζηψλ ζα ζπλερίζεη λα δηεπξχλεη ηελ επηξξνή ηεο θαη λα ζπγθξνηεί λένπο ππξήλεο, θαηαθέξλνληαο κάιηζηα ζηελ επφκελε ηεο θάζε λα απνζπάζεη έλα ζνβαξφ δπλακηθφ απφ ην ΚΚΔ θαη λα θεξδίζεη θνκκάηηα απφ ηελ επηξξνή ηνπ Κφκκαηνο θαη λα αλαδεηρηεί έηζη ζε ηζφηηκν αληίπαιφ ηνπ. (Παινχθεο 2004: 35)
Αμίδεη θιείλνληαο απηήλ ηελ ππνελφηεηα λα αλαθεξζνχκε ζηελ άπνςε ηνπ παιηνχ αξρεηνκαξμηζηή, αιιά πηζηνχ ήδε απφ ην 1937 Πνπιηνπνπιηθνχ, Υξήζηνπ Αλαζηαζηάδε (ςεπδ. Υ. Αζαλαζηάδεο) γηα ηελ κεηεμέιημε ηεο Κνκκνπληζηηθήο Έλσζεο ζε «Αξρείν ηνπ Μαξμηζκνχ»: «Ζ Κνκκνπληζηηθή Έλσζε ήηαλ κηα νκάδα πνπ μερψξηδε απφ ηνλ Αξρεηνκαξμηζκφ ηνπ 1923 κε νπζηαζηηθέο δηαθνξέο: αλνηρηή πνιηηηθή δξάζε (φρη θιεηζηνί «απνιίηηθνη» κνξθσηηθνί φκηινη) – θηινθνκκαηηθφο θαη φρη αληηθνκκαηηθφο (γηα δηάιπζε ηνπ Κφκκαηνο) πξνζαλαηνιηζκφο ηεο – ζπλχπαξμε κέζα ζηηο γξακκέο ηεο δηαθνξεηηθψλ ηάζεσλ (φρη κνλνιηζηθή ππεξγξαθεηνθξαηηθή δνκή).(«Μαξμηζηηθφ Γειηίν», η. 23, Ηνχιεο - επηέκβξεο 1984, ζει. 56-65).
1.3 Σν Αξρείν ηνπ Μαξμηζκνύ θαηά ηελ πεξίνδν ηνπ 1925-1927
ηηο αξρέο ηνπ 1925 ζπλεθιήζε έλα λέν «αθηίθ» ηνπ Αξρείνπ πνπ έιαβε ηνλ ραξαθηήξα ηεο 2εο πλδηάζθεςεο ηεο νξγάλσζεο κε θχξην ζέκα ζπδήηεζεο ηνλ νηθνλνκηθφ απνινγηζκφ ηνπ πεξηνδηθνχ. Καηά ηελ δηάξθεηα ηεο πλδηάζθεςεο ηέζεθε γηα πξψηε θνξά απφ ηνλ Κψζηα Γθνβφζηε ε αλάγθε γηα πνιηηηθφ άλνηγκα ηεο αξρεηνκαξμηζηηθήο νξγάλσζεο. Ζ Γεχηεξε απηή πλδηάζθεςε ησλ αξρεηνκαξμηζηψλ ζπλέπεζε αθξηβψο κε ηελ αλαθήξπμε ηεο Γεκνθξαηίαο απφ ηελ εζλνζπλέιεπζε, γεγνλφο πνπ έδσζε ψζεζε ζηελ θίλεζε ησλ ζσκαηείσλ παξνπζηάδνληαο πξνο ηελ θπβέξλεζε Παπαλαζηαζίνπ θάζε είδνπο δηεθδηθήζεηο. Ήηαλ επφκελν, ινηπφλ, θάπνηα αξρεηνκαξμηζηηθά ζηειέρε λα πξνβιεκαηηζηνχλ πάλσ ζην δήηεκα ηεο πνιηηηθήο θαη ζπλδηθαιηζηηθήο δξάζεο. Ο δεχηεξνο ιφγνο πνπ ηίζεηαη πιένλ δήηεκα επαλαράξαμεο ηεο πνξείαο ηεο νξγάλσζεο είλαη ην γεγνλφο φηη δξα πιένλ απηφλνκα, αληηπαξαζεηηθά θαη εθηφο ΚΚΔ κε απνηέιεζκα ε ζπλέρηζε[8] ηνπ ηδηφηππνπ «απνθξπθηζκνχ» θαη ηεο εζσζηξέθεηαο ησλ πξψησλ ρξφλσλ ηνπ Αξρείνπ λα θαληάδεη αλαπνηειεζκαηηθή. Ζ εγεζία Σδνπιάηη απάληεζε ζηηο «αηηηάζεηο» απηέο επαλαιακβάλνληαο ηελ ήδε ραξαγκέλε θαηεχζπλζε θαη κεηαζέηνληαο ην πνιηηηθφ άλνηγκα ζε κηα πην επλντθή πεξίνδν κε απνηέιεζκα ε νξγάλσζε λα κείλεη καθξηά απφ ηηο εμειίμεηο πνπ εθδειψζεθαλ κέρξη ηελ δηθηαηνξία ηνπ Θ. Πάγθαινπ ζην εξγαηηθφ θαη αγξνηηθφ θίλεκα παξά ηηο θνηλσληθέο πηέζεηο ηεο βάζεο ηεο. (Παινχθεο, 2004: 56-57) Οη αξρεηνκαξμηζηέο ζα κείλνπλ αθνζησκέλνη ζηελ κνξθσηηθή θαη δνπιεηά θαη νηθνδνκψληαο έλαλ «ηεξάζηην κνξθσηηθφ κεραληζκφ» ζα θαηνξζψζνπλ λα θεξδίζνπλ έλα ζεκαληηθφ κεηνςεθηθφ θνκκάηη ηεο εξγαηηθήο ηάμεο πνπ «ζα ηνπο επηηξέςεη ζηε δεδνκέλε ζπγθπξία λα ζπγθξνηεζνχλ σο ηδηαίηεξν ξεχκα» (Παινχθεο 2004: 60). Ζ ηαθηηθή απηή θαηά θάπνην ηξφπν δηθαηψζεθε αθνχ ιεηηνχξγεζε επλντθά ζηελ αλάπηπμε ηεο νξγάλσζεο. Όπσο ζεκεηψλεη ν Παινχθεο (2004: 59) «ν αξρεηνκαξμηζκφο απέθπγε ζε κηα δχζθνιε θάζε γηα ην εξγαηηθφ θίλεκα λα αλαπηχμεη ζπλεηδεηά κηα αλνηρηή γξακκή ζχγθξνπζεο πνπ ζα δνθηκαζηεί, ζα θξηζεί θαη ηειηθά ή ζα εηηεζεί ή ζα θαηαθέξεη λα κεηαηνπίζεη ηνπο ηαμηθνχο ζπζρεηηζκνχο.» Παξάιιεια ζηελ αλάπηπμε ηνπ Αξρείνπ ζπλέβαιαλ θαη νη απνηπρεκέλεο επηινγέο ηεο εγεζίαο ηνπ ΚΚΔ, νη νπνίεο έζπξσμαλ πνιιά κέιε ηνπ πξνο ηελ αξρεηνκαξμηζηηθή νξγάλσζε πνπ ζπληζηνχζε ην κνλαδηθφ αληίπαιν δένο κέζα ζην θνκκνπληζηηθφ θίλεκα χζηεξα απφ ηε δηάιπζε ή δεμηά κεηαηφπηζε κηαο ζεηξάο κηθξφηεξσλ νξγαλψζεσλ θνκκνπληζηηθήο/ ζνζηαιηζηηθήο αλαθνξάο. ηηο αξρέο ηνπ 1926, ν αλακθηζβήηεηνο κέρξη ηφηε εγέηεο ηνπ Αξρείνπ, ν Φξαγθίζθνο Σδνπιάηη, παξαηηείηαη μαθληθά απφ ηελ εγεζία ηεο νξγάλσζεο γηα ιφγνπο, φπσο αλαθέξεηαη ζηηο δηάθνξεο πεγέο, «θαζαξά πξνζσπηθνχο». (Παινχθεο 2004: 69). Ο Σδνχιαηη ππέδεημε γηα δηάδνρφ ηνπ ηνλ Γεκήηξε Γησηφπνπιν, ν φπνηνο είρε γίλεη κέινο ηνπ πξψηνπ ππξήλα ηνπ Αξρείνπ ην 1924. Ζ πεξίνδνο Γησηφπνπινπ ραξαθηεξίζηεθε αθ’ ελφο απφ ην πξνζσπνπαγέο θαη αθξαίν ζπγθεληξσηηθφ ζχζηεκα ιεηηνπξγίαο ηεο νξγάλσζεο πνπ επέβαιε θαη αθ’ εηέξνπ απφ ηελ αιιαγή πιεχζεο ηεο νξγάλσζεο πνπ αλέπηπμε πιένλ έληνλε ζπλδηθαιηζηηθή δξάζε ζε δηάθνξεο πεξηνρέο ηεο Διιάδαο. (Καηζνξίδαο θαη ζπλ., 2003: 31-32) Ζ εξήκελ ηεο νξγάλσζεο αιιαγή ηεο εγεζίαο , ε ζθιεξή πνιηηηθή γξακκή Γησηφπνπινπ απέλαληη ζην ΚΚΔ θαη νη αληηδεκνθξαηηθέο πξαθηηθέο ηνπ, είραλ σο απνηέιεζκα ε νξγάλσζε λα γλσξίζεη ηελ πξψηε ηεο δηάζπαζε απφ κηα ηάζε πνπ νλνκαδφηαλ «Σξίηε Καηάζηαζε», δειαδή νχηε θφκκα νχηε Αξρείν, θαη δεηνχζε δεκνθξαηηθή ιεηηνπξγία ηεο νξγάλσζεο, αλνηρηή πνιηηηθή θαη εληαηνκεησπηθή ηαθηηθή κε ην ΚΚΔ. Ζ Σξίηε Καηάζηαζε απνθάζηζε ζε ζπλδηάζθεςε ηεο ηελ πξνζρψξεζε ηεο ζην ΚΚΔ. Ζ εγεζία ηνπ Κφκκαηνο ζπκθψλεζε αιιά νη απζηεξνί φξνη πνπ έζεζε, ζέινληαο λα απνθχγεη ηελ ελίζρπζεο ηεο Αξηζηεξήο Αληηπνιίηεπζεο ηνπ Πνπιηφπνπινπ, θαζηζηνχζαλ ηελ πξνζρψξεζε απαγνξεπηηθή. χληνκα ε «Σξίηε Καηάζηαζε δηαιχζεθε, θάπνηα απ’ ηα κέιε ηεο πξνζρψξεζαλ ζην ΚΚΔ, θάπνηα επέζηξεςαλ ζην Αξρείν θαη θάπνηα αιιά απνζχξζεθαλ απφ ηελ ελεξγφ πνιηηηθή δξάζε. (Καηζνξίδαο θαη ζπλ. 2003: 32)
1.4 Η λέα πεξίνδνο ηνπ «Αξρείνπ»
Ζ αιιαγή θξνπξάο ζηελ εγεζία ηνπ «Αξρείνπ ηνπ Μαξμηζκνχ» ζεκαηνδφηεζε κηα λέα πεξίνδν γηα ηελ νξγάλσζε θαηά ηελ νπνία ν αξρεηνκαξμηζκφο ζα θαηνξζψζεη λα ζπγθξνηεζεί σο δηαθξηηφ πνιηηηθφ ξεχκα κέζα ζηελ ειιεληθή εξγαηηθή ηάμε. Ζ λέα εγεζία ηνπ «Αξρείνπ» αλαγλσξίδεη πιένλ φηη ην παιηφ νξγαλσηηθφ κνληέιν κε ηνπο αζχλδεηνπο κεηαμχ ηνπο ππξήλεο δπζθνιεχεη ζηε δηαηήξεζε ηεο ζπλνρήο, ελψ ν απνθιεηζηηθά κνξθσηηθφο ραξαθηήξαο ηνπο δελ ηαηξηάδεη κε ηνπο λένπο πξνζαλαηνιηζκνχο θαη ηελ αλάγθεο πνπ γελλά ε καδηθνπνίεζε ησλ γξακκψλ ηεο νξγάλσζεο. Έηζη ε εγεζία Γησηφπνπινπ, πξνρσξά ζηελ αλαζπγθξφηεζε ηεο νξγάλσζεο πξνζαλαηνιίδνληαο πιένλ ηελ δξάζε θαη ζπγθξφηεζε ηεο δνκήο ηεο κε βάζε ηνπο εξγαηνπαξαγσγηθνχο ρψξνπο, ζηα πξφηππα ηεο κπνιζεβηθνπνίεζεο ηνπ ΔΚΔ(Κ) ην 1924. Ζ ηδηφηππε απηή αξρεηνκαξμηζηηθή «κπνιζεβηθνπνίεζε» δε ζεκαίλεη θαη απνβνιή ησλ ηδηαηηεξνηήησλ ηνπ Αξρείνπ, θαζψο ε νξγάλσζε, ππφ ηνλ θφβν ησλ θξαηηθψλ δηψμεσλ, δε ζα κεηαζρεκαηηζηεί ηειηθά ζε αλνηρηφ ιεληληζηηθφ - κπνιζεβίθηθν θφκκα θαη παξά ηελ καδηθνπνίεζε ηνπ ζα δηαηεξήζεη ηελ ηδηφκνξθε κπζηηθή δξάζε. (Παινχθεο, 2004: 72) Μπνξεί νη αξρεηνκαξμηζηέο λα δηαηείλνληαλ φηη ήηαλ νη κφλνη γλήζηνη ελ Διιάδη θνκκνπληζηέο άιια ε ηδενινγία, ε πξαθηηθή θαη ε δνκή ηεο νξγάλσζεο απείρε παξαζάγγαο απφ ηα ιεληληζηηθά – κπνιζεβίθηθα πξφηππα, αθνχ φπσο ζεκεηψλεη ν Παινχθεο (2004: 76): ην Αξρείν ζπλέρηδε λα[9] ιεηηνπξγεί ζπλεηδεηά κπζηηθά, ρσξίο ζπγθεθξηκέλν πξφγξακκα θαη θαηαζηαιαγκέλε ηδενινγηθνπνιηηηθή ηαπηφηεηα. Σν πεξηνδηθφ Αξρείνλ Μαξμηζκνύ θαη ηα θιαδηθά έληππα δελ αληαπνθξίλνληαλ ζηα ραξαθηεξηζηηθά πνπ είρε ζέζεη ν Λέληλ ζην Ση λα θάλνπκε;. Δπίζεο, ν αξρεηνκαξμηζκφο δελ πηνζέηεζε, εθηφο απφ ηελ Πεξηθεξεηαθή Δπηηξνπή ηεο Θεζζαινλίθεο, ηε δηαδηθαζία ηνπ δεκνθξαηηθνχ ζπγθεληξσηηζκνχ, πνπ ζεκαίλεη απφδνζε ζε φια ηα κέιε ηνπ δηθαηψκαηνο ηνπ εθιέγεηλ θαη εθιέγεζζαη. Σα αλψηαηα θνκκαηηθά φξγαλα θαη νη εγεζίεο δελ εθιέγνληαη θαη νχηε απνινγνχληαη ζε ζπιινγηθά αληηπξνζσπεπηηθά ζψκαηα εθιεγκέλα απφ ηηο νξγαλψζεηο βάζεηο θαη, γεληθά, ην νξγαλσηηθφ κνληέιν ζπλερίδεη λα κελ ζηεξίδεηαη ζε ζπιινγηθέο δηαδηθαζίεο. Γελ ππάξρεη έλα αλψηεξν ζπιινγηθφ απνθαζηζηηθφ φξγαλν, φπσο ζην ΚΚΔ. Ο Πνπιηφπνπινο (Ηαλνπάξηνο 1932) γξάθεη ραξαθηεξηζηηθά: «Ζ αξρεηνκαξμηζηηθή νξγάλσζε εμαθνινπζεί πάληα φπσο θαη πξηλ λα απνηειεί έλα ζπγθξφηεκα γξαθεηνθξαηηθφ πνπ κπξνο ζηνλ απνιπηαξρηζκφ ηνπ δελ είλαη ηίπνηα ην δηνηθεηηθφ θαζεζηψο ηνπ ζηαιηληζκνχ […]» . Αληίζηνηρε άπνςε δηαηππψλεη θαη ν Α. ηίλαο (1985: 170-171): «νξγάλσζε κε ηελ πην ζηνηρεηψδε έλλνηα απηνχ ηνπ φξνπ δελ ππήξρε. Οχηε ζπλεδξηάζεηο νχηε ζπλειεχζεηο ησλ κειψλ, νχηε ζπλέδξηα, νχηε ζπδεηήζεηο, νχηε απνθάζεηο ζπιινγηθέο, νχηε εθινγέο δηνηθεηηθψλ νξγάλσλ, νχηε θαη ππήξραλ ηέηνηα φξγαλα. » Μεηά ηελ αλαδηνξγάλσζε ηνπ, ην Αξρείν απεπζχλεηαη ζε καδηθφ θνηλφ θαη έρεη κεηαθέξεη πηα ην θέληξν βάξνπο ηεο δξαζηεξηφηεηαο ηνπ κέζα ζηνπο ηφπνπο εξγαζίαο θαη ηηο γεηηνληέο, αλαδεηψληαο κηα πην ζηελή θαη ζηαζεξή επαθή κε ηνπο εξγαδνκέλνπο. Απφ ηελ άιιε, φκσο, δηαηεξεί θάπνηεο απφ ηηο παξαδνζηαθέο ηδηαηηεξφηεηέο ηνπ, θαζψο απνθεχγεη λα ηνπνζεηεζεί αλνηρηά ζηα θεληξηθά πνιηηηθά δεηήκαηα, δελ απεπζχλεηαη ζηελ θνηλσλία κε δεκφζην ηξφπν θαη ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο, φπσο π.ρ. ζηηο βνπιεπηηθέο εθινγέο, επηιέγεη λα ζηεξίδεη ην ΚΚΔ. πλερίδεη λα ιεηηνπξγεί κπζηηθά ρσξίο λα απνθαιχπηεη ηηο δηαδηθαζίεο ηνπ, ηελ εγεζία ηνπ, ηνλ ρψξν δξάζεο ηνπ, δελ δηαηεξεί ζε θάπνην ζεκείν ηεο πφιεο γξαθεία, νη απνθάζεηο, νη θηλήζεηο, ε δνκή θαη ην πξφγξακκα ηεο νξγάλσζεο δελ είλαη πξνζβάζηκα νχηε δεκνζηνπνηήζηκα. Γεληθά, φιεο νη θηλήζεηο ηνπ γίλνληαη ππφ ην θαζεζηψο ηεο κπζηηθφηεηαο. Βέβαηα, εθ ησλ πξαγκάησλ νη αξρέο ηηο κπζηηθφηεηαο ραιαξψλνπλ ζηαδηαθά φζν ν αξρεηνκαξμηζκφο ιεηηνπξγεί πην πνιηηηθά θαη γίλεηαη γλσζηφο ζηνπο εξγάηεο. Ο αξρεηνκαξμηζκφο παξάιιεια δηαηεξεί θαη επεθηείλεη ηελ κνξθσηηθή ηνπ εξγαζία πξνζαξκφδνληάο ηελ ζηηο λέεο ζπλζήθεο ηεο δξάζεο ηνπ. Αιιά ζχληνκα ζα θαηαγξαθεί κηα ζεκαληηθή αιιαγή θαη ζηνλ ηνκέα απηφ: ηα 1928, ζηακάηεζε ε έθδνζε ηνπ πεξηνδηθνχ Αξρείνλ Μαξμηζκνύ πνπ είρε δψζεη ην φλνκά ηνπ ζηνπο αξρεηνκαξμηζηέο. Σα λέα πεξηνδηθά πνπ αληηθαζηζηνχλ ην Αξρείνλ έρνπλ θαζαξά ζπλδηθαιηζηηθφ πεξηερφκελν θαη θέξνπλ ηνπο ηίηινπο ηνπ θάζε θιάδνπ, π.ρ. ν Αξηεξγάηεο, ν Τπνδεκαηεξγάηεο, ν Κνπξέαο, ν Φνηηεηήο θ.α. (Παινχθεο 2004: 78). Οη αξρεηνκαξμηζηέο ζα επηρεηξήζνπλ λα εκθαληζηνχλ αλνηρηά ζηελ εξγαηηθή ηάμε σο ζπλδηθαιηζηέο ζηηο δηάθνξεο ζπλειεχζεηο ζσκαηείσλ, ζηα ζπλέδξηα θαη ηηο ζπλδηαζθέςεηο θαη γεληθφηεξα ζε φιεο ηηο θηλεκαηηθέο δξαζηεξηφηεηεο ηεο εξγαηηθήο ηάμεο (Παινχθεο 2004:118). Όπσο αλαθέξεη ν ηίλαο (1985: 172) ην ζπλδηθαιηζηηθφ άλνηγκα ηνπ Αξρείνπ έγηλε ππφ ηελ πίεζε ησλ εξγαηψλ πνπ είραλ εληαρζεί ζηηο γξακκέο ηνπ θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο δηθηαηνξίαο ηνπ Πάγθαινπ, φηαλ ην ΚΚΔ «είρε ζρεδφλ δηαιπζεί». Οη πξψηεο φκσο ζπλδηθαιηζηηθέο παξεκβάζεηο ηνπ Αξρείνπ ήηαλ ην ιηγφηεξν απνγνεηεπηηθέο κε απνηέιεζκα λα ππξνδνηεζνχλ αληηδξάζεηο ζην εζσηεξηθφ ηνπ θαη λα ζεκεησζεί ε πξψηε ηνπ δηάζπαζε κε ηελ δεκηνπξγία ηεο Σξίηεο Καηάζηαζεο, ζηελ νπνία αλαθεξζήθακε ζηελ πξνεγνχκελε ππνελφηεηα. (ηίλαο, 1985: 172) Οη αξρεηνκαξμηζηέο αλέπηπμαλ ζηαδηαθά πινχζηα ζπλδηθαιηζηηθή δξάζε ζηα ζπλδηθάηα αξηεξγαηψλ, ππνδεκαηεξγαηψλ, επηζηηηζηψλ, δαραξνπιαζηψλ, καξαγθψλ, νηθνδφκσλ θ.α. Δπεθηάζεθαλ επίζεο ζε κηα ζεηξά απφ πφιεηο ηηο επαξρίαο φπσο ην Αγξίλην, ε Πάηξα, ε Καβάια, ν Βφινο, ε Κέξθπξα, ε Κεθαινληά, ε Καιακάηα, ε Κφξηλζνο, ε Κνδάλε, ε Ξάλζε , ε Έδεζζα (κε ζεκαληηθή επηξξνή ζηνπο ιαβνκαθεδφλεο), ε Κνκνηελή θ.α. (Καηζνξίδαο θαη ζπλ., 2003: 32). Καηά ηελ πεξίνδν 1929-1930 νη αξρεηνκαξμηζηέο αλέπηπμαλ επίζεο κηα «εμαηξεηηθή δνπιεηά κέζα ζηνπο αλέξγνπο» , ζπγθξνηψληαο επηηξνπέο αλέξγσλ ζε Αζήλα θαη Θεζζαινλίθε θαη νξγαλψλνληαο καδηθέο ζπγθεληξψζεηο θαη καρεηηθέο δηαδειψζεηο πνπ ζπρλά θαηέιεγαλ ζε ζπγθξνχζεηο κε ηελ αζηπλνκία. (ηίλαο, 1985: 172-173) Έλα απφ ηα λέα ραξαθηεξηζηηθά ηεο λέαο απηήο πεξηφδνπ ηνπ Αξρεηνκαξμηζκνχ ήηαλ ε βία, ακπληηθή θαη επηζεηηθή, πνπ αζθνχζαλ απέλαληη φρη κφλν ζηελ αζηπλνκία, ηνλ ζηξαηφ θαη ηνπο εθπξνζψπνπο ηνπ «θξαηηθνχ/ εξγνδνηηθνχ ζπλδηθαιηζκνχ» αιιά θαη ζηνπο ζπλδηθαιηζηέο ηνπ ΚΚΔ θαη ηνπο δηαθσλνχληεο ζην εζσηεξηθφ ηνπ Αξρείνπ. Ο ηίλαο (1985: 171) αλαθέξεη ραξαθηεξηζηηθά:
[10] «Έλα απφ ηα θχξηα παηδαγσγηθά κέζα ηνπ αξρεηνκαξμηζκνχ ήηαλ θαη ην μχιν, φρη κφλν γηα ηνπο αληηπάινπο αιιά θαη πξν παληφο γηα ηνπο δηαθσλνχληαο ζηηο γξακκέο ηνπ». Παξ’ φια απηά ν ίδηνο ζπγγξαθέαο (1985: 177) ζεκεηψλεη πσο νη θαηά θαηξνχο θαηεγνξίεο ηνπ ΚΚΔ ελάληηα ζηνπο αξρεηνκαξμηζηέο φηη είραλ δηαπξάμεη νξγαλσκέλεο δνινθνλίεο κειψλ ηνπ, είλαη αζηήξηθηεο: «Καλέλαλ δελ ζθφησζαλ νη αξρεηνκαξμηζηέο. Αληίζεηα ήζαλ κέιε ηνπ ΚΚΔ απηνί πνπ ην Γεθέκβξε ηνπ ’2611 ηνλ αξρεηνκαξμηζηή αξηεξγάηε Γεσξγνπαπαδάθν (αθαξέινο) θαη χζηεξα απφ έλα ρξφλν ηνλ ππνδεκαηεξγάηε Λαδά (Φιαξάθνο)». Όζνλ αθνξά ηηο ζπγθξνχζεηο ησλ Αξρεηνκαξμηζηψλ κε κέιε ηνπ ΚΚΔ ν Παινχθεο (2004: 188) ηηο δηαθξίλεη ζε δχν είδε
«
Οη ζπγθξνχζεηο ηεο "ελέδξαο" πνπ έκνηαδαλ πεξηζζφηεξν κε "μεθαζάξηζκα ινγαξηαζκψλ" κεηαμχ καθηφδηθσλ νξγαλψζεσλ, δηφηη δελ αθνξνχλ πνιηηηθά δεηήκαηα, αιιά ζέκαηα "ηηκήο" δηαθνξνπνηνχληαη απφ ηηο αλνηρηέο καδηθέο ζπγθξνχζεηο πνπ αθνξνχλ δεηήκαηα ζπζρεηηζκψλ δχλακεο κέζα ζην εξγαηηθφ θίλεκα. Οη πξψηεο ήηαλ θπξίσο ππφζεζε θάπνησλ θνκκαηηθψλ νκάδσλ θξνχζεο πνπ ζπγθξνηνχληαλ απφ ηα "πξσηνπαιίθαξα" ησλ νξγαλψζεσλ, ελψ ζηηο δεχηεξεο ιάβαηλαλ κέξνο ην ζχλνιν ησλ κειψλ ησλ νξγαλψζεσλ, έζησ θαη εάλ ηελ πξσηνβνπιία, ηελ θαζνδήγεζε θαη ηνλ ζρεδηαζκφ αλαιάκβαλαλ νη ππεχζπλνη γηα απηέο ηηο δνπιεηέο. Οη πξψηεο δηεμάγνληαλ θξπθά ζηνπο δξφκνπο θαη νη δεχηεξεο αλνηρηά ζηηο ζπλειεχζεηο θαη είραλ πεξηζζφηεξν πνιηηηθά ραξαθηεξηζηηθά.» Κιείλνληαο απηήλ ηελ παξνπζίαζε ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο δνκήο θαη ηεο δξάζεο ηνπ Αξρείνπ, αμίδεη λα αλαθεξζνχκε ζηνλ ηδηαίηεξν εζηθφ θψδηθα πνπ είραλ αλαπηχμεη ηα κέιε ηνπ. Όπσο ζεκεηψλεη ν Παινχθεο (2004: 167) «Γηα ηνπο Αξρείνπο, ε ηαμηθφηεηα δηαπιέθεηαη θαη ζπγρέεηαη κε ηελ εζηθή θαη θαηαλννχληαη καδί ζαλ έλα εληαίν ζηνηρείν ηεο θνηλσληθήο ζπκπεξηθνξάο πνπ ηέκλεη θαη δηαρσξίδεη ηελ αλζξψπηλε θνηλσλία αλάκεζα απφ ηε κία ζηνπο εζηθνχο θαη ηίκηνπο εξγάηεο πνπ είλαη ελ δπλάκεη πξαγκαηηθνί θνκκνπληζηέο θαη απφ ηελ άιιε ζηνπο αλήζηθνπο εθκεηαιιεπηέο ηνπο. Ζ εζηθή έρεη ζηελ αξρεηνκαξμηζηηθή ζθέςε ηαμηθφ πξφζεκν.» Έλα ραξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα απηνχ ηνπ ηδηφηππνπ εζηθνχ θψδηθα θαη ηεο ζρεδφλ αζθεηηθήο, ζα ιέγακε, δσήο ησλ αξρεηνκαξμηζηψλ αληινχκε απφ ηηο Αλακλήζεηο ηνπ, αξρεηνκαξμηζηή εθείλε ηελ πεξίνδν, Γ. Σακηάθνπ (2004: 66-67): «Ζ νξγάλσζε ζηελ νπνία κπήθακε, ήηαλ θαηά ησλ ρνξνδηδαζθαιείσλ, έηζη ρνξφ δελ έκαζα αθνχ ρψζεθα απφ 17 ρξφλσλ ζηελ βηνπάιε. Σνπο θαθελφβηνπο ηνπο θαηεγνξνχζακε. Οη αξρεηνκαξμηζηέο ήηαλ ελαληίνλ ηνπ θαπλίζκαηνο θαη θάλαλε ζρεηηθή εθζηξαηεία ελαληίνλ ηνπ.[….] Οη ζηαιηληθνί φκσο καο έθαλαλ θξηηηθή γη’ απηφ θαη καο ξσηνχζαλ ηη ζα γίλεη κε ηελ δνπιεηά ησλ θαπλεξγαηψλ αλ δελ θαπλίδνπκε. Δκείο ιέγακε λα βάινπλε θαιακπφθη, λα βάινπλ άιια πξάγκαηα. Μαο ιέγαλε δελ θαπλίδεηε, δελ πίλεηε, δελ πάηε ζηα ρνξνδηδαζθαιεία, ζαλ ην γάηδαξν ηνπ Ναζξεληίλ Υφηδα είζαζηε, πνπ ηνλ έκαζε λα θάλεη φ,ηη ήζειε απηφο, λα κελ ηξψεη, λα κελ πίλεη. Πνπ δηαζθέδαζε… Άιινη καο ιέγαλε παιαηνεκεξνινγίηεο – έλαο κε είπε κάιηζηα αζηεηεπφκελνο θαη κάξηπξα ηνπ Ηερσβά – άιινη αηξεηηθνχο. [….] Μεηαμχ καο, ε αιήζεηα είλαη φηη πεγαίλακε ζηηο "δεκφζηεο", πεξηνξηδφκαζηαλ δειαδή θαη ζην ζεμνπαιηθφ »1.5 Από ην «Αξρείν» ζηελ ΚΟΜΛΔΑ
Μεηά ηελ απφζρηζε ηεο Σξίηεο Καηάζηαζεο αθνινχζεζε θαη λέα δηάζπαζε γηα ην Αξρείν, κε επίθεληξν απηήλ ηελ θνξά ηηο νξγαλψζεηο ηνπ Πεηξαηά. Ο Γεκήηξεο νχιαο εγεηηθφ εξγαηηθφ ζηέιερνο ηίζεηαη χζηεξα απφ εληνιή ηνπ Γησηφπνπινπ ζε δηαζεζηκφηεηα. Οη αξρεηνκαξμηζηέο πνπ ηνλ αθνινχζεζαλ νλνκάζηεθαλ «θξαμηνληζηέο»12, κε απηφ ην φλνκα ηνπο απνθαινχζαλ ηφζν ν Ρηδνζπάζηεο φζν θαη ν πάξηαθνο. χληνκα, ηελ δηαγξαθή ηνπ νχια αθνινπζνχλ δηαγξαθέο θαη άιισλ ζηειερψλ απφ ηνλ Κεληξηθφ Ππξήλα ηνπ Πεηξαηά, νη νπνίνη ζπγθξνηνχλ ηνλ πξψην «θξαμηνληζηηθφ» ππξήλα. Οπζηαζηηθά κε ηελ δηαγξαθή ησλ κειψλ ηνπ Κεληξηθνχ Ππξήλα, ε νξγάλσζε ηνπ Πεηξαηά «απνθεθαιίδεηαη» απφ ηα εγεηηθά ηεο ζηειέρε θαη κέζα ζε ιίγνπο κήλεο ην Αξρείν ηνπ Πεηξαηά θαηαξξέεη, ελψ ε θξίζε δηεπξχλεηαη θαη ζηηο νξγαλψζεηο Αζήλαο θαη Θεζζαινλίθεο. ηα 1930 ζα απνζρηζηεί κηα άιιε νκάδα απφ ην «Αξρείν», θπξίσο θνηηεηηθή, κε εγέηε ηνλ Μηράιε Ράπηε θαη ζα πξνζεηαηξηζηεί ηνπο «θξαμηνληζηέο» ηδξχνληαο ηελ Κνκκνπληζηηθή Δλσηηθή Οκάδα. (Παινχθεο, 2004: 149) 11 Τθν περίοδο εκείνθ ο Α. Στίνασ ιταν ακόμα ςτζλεχοσ του ΚΚΕ. 12 Στθν ςυγκεκριμζνθ ομάδα ανικει και ο κρυλικόσ κομμουνιςτισ Μιχάλθσ Μπεηεντάκοσ που το 1929 εντάχκθκε ςτο ΚΚΕ.[11] Απφ ην 1927 είραλ αξρίζεη ζην εζσηεξηθφ ηνπ Αξρείνπ νη πξψηεο ζπδεηήζεηο ππέξ ηεο ξσζηθήο Αξηζηεξήο Αληηπνιίηεπζεο, ε νξγάλσζε φκσο νπδέπνηε κέρξη ην 1930 βάζπλε ηε ζπδήηεζε ή έιαβε ζαθή ζέζε απέλαληη ζηε δηακάρε Σξφηζθη-ηάιηλ. Σν 1929 ην Αξρείν κεηνλνκάδεηαη ζε Έλσζε Γηεζληζηώλ Κνκκνπληζηώλ θαη αξρίδεη λα πξνζαλαηνιίδεηαη αλνηρηά πξνο ηνλ ηξνηζθηζκφ, αλαδεηψληαο επαθέο κε ηξνηζθηζηηθέο νκάδεο ηνπ εμσηεξηθνχ. Σελ άλνημε ηνπ 1930, φηαλ πξαγκαηνπνηήζεθε ε Ηδξπηηθή πλδηάζθεςε ηεο Γηεζλνύο Αξηζηεξήο Αληηπνιίηεπζεο (ΓΑΑ) ε αξρεηνκαξμηζηηθή εγεζία απέζηεηιε επηζηνιή ζηνλ Σξφηζθη κε ηελ νπνία γλσζηνπνηνχζε ηελ ηζηνξία θαη ηελ δξάζε ηνπ Αξρείνπ θαη εθδήισλε ηελ επηζπκία ηεο γηα ζπκπφξεπζε. Δθείλε ηελ πεξίνδν ν Σξφηζθη δνχζε εμφξηζηνο ζηελ Σνπξθία θαη δηέκελε ζηελ Πξίγθεπν. Αληίζηνηρε επηζηνιή εζηάιε φκσο θαη απφ ηελ νκάδα πάξηαθνο ηνπ Π. Πνπιηφπνπινπ. Ζ ΓΑΑ απέζηεηιε δχν αληηπξνζψπνπο ηεο κε ζθνπφ λα έξζνπλ ζε επαθή κε ηηο δχν νξγάλσζεο θαη λα ηηο ελψζνπλ θάησ απφ ηε ζεκαία ηεο ΓΑΑ. Οη ζπαξηαθηζηέο αξλήζεθαλ φρη κφλν λα ελσζνχλ αιιά θαη λα έξζνπλ ζε επαθή κε ηνπ αξρεηνκαξμηζηέο, ζεσξψληαο φηη ήηαλ ιάζνο ηνπ Σξφηζθη λα ηνπο αλαγλσξίζεη. Έηζη ην 1930 ν Αξρεηνκαξμηζκφο ζπλδέεηαη κε ηελ Αξηζηεξή Αληηπνιίηεπζε σο ηκήκα ηεο ζηελ Διιάδα. (Καηζνξίδαο θαη ζπλ., 2003: 32-22 , Παινχθεο 2004: 154-155) ηηο 28/9/1930 πξαγκαηνπνηήζεθε ε ηδξπηηθή Πξψηε πλδηάζθεςε ηεο Κνκκνπληζηηθήο Οξγάλσζεο Μπνιζεβίθσλ Λεληληζηψλ Διιάδαο Αξρεηνκαξμηζηψλ (ΚΟΜΛΔΑ) ζηελ νπνία έιαβαλ κέξνο 45 αληηπξφζσπνη απφ ηελ επαξρία, ηελ Αζήλα θαη ηελ Θεζζαινλίθε, θαζψο θαη νη δχν γάιινη αληηπξφζσπνη ηεο ΓΑΑ, Μηι θαη Μνιηληέ. Ζ κεγάιε ηνκή ηεο Πξσηεο πλδηάζθεςεο είλαη ε εθαξκνγή ησλ κπνιζεβίθηθσλ νξγαλσηηθψλ δνκψλ θαη ε απνθαηάζηαζε ηνπ δεκνθξαηηθνχ ζπγθεληξσηηζκνχ ζην εζσηεξηθφ ηεο νξγάλσζεο. Δθιέγνληαη Κεληξηθή Δπηηξνπή θαη Πεξηθεξεηαθέο Δπηηξνπέο. Ακέζσο κεηά ηελ πλδηάζθεςε εθδίδεηαη ε εθεκεξίδα Πάιε ησλ Σάμεσλ πνπ ζα θπθινθνξεί κέρξη ην 1949, αθνινπζνχλ ηα ζεσξεηηθά πεξηνδηθά Γαπιόο θαη Αξρεηνκαξμηζηήο θαη κηα ζεηξά ζεκαηηθψλ θαη θιαδηθψλ εληχπσλ. Σν Οξγαλφγξακκα θαη νη πνιηηηθέο θαη ζπλδηθαιηζηηθέο ζέζεηο ηεο ΚΟΜΛΔΑ ζα νινθιεξσζνχλ ζην Πξψην πλέδξην ηεο ΚΟΜΛΔΑ ζηα 1932. Αδηακθηζβήηεηνο εγέηεο θαη γξακκαηέαο ηεο νξγάλσζεο παξακέλεη ν Γεκήηξεο Γησηφπνπινο, ελψ δεχηεξνο ηε ηάμε είλαη ν Γηψξγνο Βηηζψξεο. εκαληηθά ζηειέρε ζπλερίδνπλ λα είλαη ν Λνπθάο Καξιηάθηεο, ν ση. Σζηγαξίδεο, Κψζηαο Αλαζηαζηάδεο, ηαχξνο Βεξνχρεο, Παλαγηψηεο Καβαδάο θ.α. (Παινχθεο 2004: 156) Σν θπξηφηεξν πνιηηηθφ δήηεκα πνπ ζα πξνβάιιεη ε ΚΟΜΛΔΑ, είλαη ην Δληαίν Μέησπν κε ην ΚΚΔ θαη ηελ νκάδα πάξηαθνο θαη γεληθά ηελ ελφηεηα ηνπ ζπλδηθαιηζηηθνχ θηλήκαηνο. Ζ πξνζήισζε απηή ηεο νξγάλσζεο ζηελ εληαηνκεησπηθή δξάζε νθείιεηαη ζηελ ζπκθσλία ηεο κε ηελ ΓΑΑ, πνπ ήηαλ λα ιεηηνπξγεί ηαπηφρξνλα θαη σο μερσξηζηή νξγάλσζε θαη σο αληηπνιίηεπζε ζην ΚΚΔ πξνηάζζνληαο ην Δληαίν Μέησπν, θαζψο εθείλε ηελ επνρή ν Σξφηζθη, ζέινληαο λα πξνζηαηεχζεη ηελ ελφηεηα ηνπ θνκκνπληζηηθνχ θηλήκαηνο δελ πξνζαλαηνιηδφηαλ ζηελ ίδξπζε κηαο λέαο Γηεζλνχο (Παινχθεο, 2004: 155 θαη 157). Όπσο ήδε αλαθέξζεθε ην 1932 ζπλεθιήζε ην Πξψην πλέδξην ηεο ΚΟΜΛΔΑ. Καηά ηελ δηάξθεηα ηνπ πξνζπλεδξηαθνχ δηαιφγνπ ζηελ εθεκ. Πάιε ησλ Σάμεσλ δηαθάλεθαλ δχν θπξίσο γξακκέο. Δθηφο απφ ηελ εηζεγεηηθή πνπ ππεξάζπηδε γεληθά ηελ πνξεία θαη ηελ εμέιημε ηεο νξγάλσζεο, έθαλε ηελ εκθάληζε ηεο θαη κία θξηηηθή, ε νπνία πξνβιεκαηηδφηαλ πάλσ ζε κηα ζεηξά δεηήκαηα γηα ην παξειζφλ θαη ην παξφλ ηνπ αξρεηνκαξμηζηηθνχ θηλήκαηνο, φπσο ε εζσθνκκαηηθή δεκνθξαηία θαη ε απνπζία γηα πνιχ θαηξφ απφ ηελ ζπλδηθαιηζηηθή δξάζε. Δθηηκνχζε φηη απηέο νη αληηιήςεηο ζπλερίδνπλ λα πθίζηαληαη σο βαξίδηα ζην εζσηεξηθφ ηεο νξγάλσζεο, παξά ηελ ηεξάζηηα αιιαγή. Σα ζέκαηα πνπ απαζρνινχζαλ ηελ ΚΟΜΛΔΑ αθνξνχζαλ ην ζπλδηθαιηζηηθφ, ην νξγαλσηηθφ θαη ηελ ζπγθξφηεζε Δληαίνπ Μεηψπνπ κε ην ΚΚΔ. Σέινο, ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ δφζεθε ζηε ζπδήηεζε γηα ηνλ θαζηζκφ. Οη απνθάζεηο ηεο ΚΟΜΛΔΑ δεκνζηεχηεθαλ ζην πεξηνδηθφ Γαπιόο. Γξακκαηέαο επαλεθιέγε ν Γεκ. Γησηφπνπινο (Παινχθεο, 2004: 157-158). Ο Γησηφπνπινο ακέζσο κεηά ην ζπλέδξην αλαρψξεζε ζην εμσηεξηθφ θαη αλέιαβε ηε ζέζε ηνπ Γξακκαηέα ηεο Γηαξθνχο Γξακκαηείαο ηεο ΓΑΑ κε ην ςεπδψλπκν «Witte», θαζψο ε ΚΟΜΛΔΑ ήηαλ ε καδηθφηεξε νξγάλσζε ηεο Αληηπνιίηεπζεο. Ο Γησηφπνπινο πξηλ θαηαιήμεη ζην Βεξνιίλν επηζθέθηεθε ηνλ Σξφηζθη ζηελ Πξίγθεπν φπνπ δηαπίζησζε φηη νη δηαθσλίεο ηνπ κε ηνλ εγέηε ηεο ΓΑΑ δελ είραλ ιπζεί ζε κηα ζεηξά δεηήκαηα. Σν 1933 ν Γησηφπνπινο ζα έξζεη ζε ξήμε κε ηνλ Σξφηζθη πάλσ ζην δήηεκα ηεο ίδξπζεο Σέηαξηεο Γηεζλνχο, κε ηνλ Ρψζν εγέηε λα ππνζηεξίδεη ηελ αλάγθε ίδξπζεο ηεο θαη ηνλ Γησηφπνπιν (παξαδφμσο αλ αλαινγηζηνχκε ηελ κέρξη ηφηε πνξεία ηνπ αξρεηνκαξμηζκνχ) λα δηαθσλεί. Ζ ξήμε ηνπ Γησηφπνπινπ κε ηνλ Σξφηζθη είρε σο επαθφινπζν ηελ
