* لوئسم هدنسیون : لیبدرا -هاگشناد ققحم یلیبدرا -هورگ اور ن یسانش :نفلت 09147466959 ، E-mail: saeed.pourabdol@yahoo.com
هسیاقم
یمیظنتدوخ
یشزیگنا
و
یاهراتفر
رطخرپ
رد
شناد
نازومآ
لاتبم
هب
للاتخا
صقن
هجوت
/
ب
شی
یلاعف
و
شناد
نازومآ
یداع
دیجم
ماغرض
یبجاح
1،
لدبعروپدیعس
2 *،
دازهش
یناوارس
3 1 هورگ ناور یسانش ، دحاو مق ، هاگشناد دازآ یملاسا مق ، ناریا ؛ 2 هورگ ناور یسانش ، هاگشناد ققحم یبدرا یل ، لیبدرا ، ناریا ؛ 3 وجشناد ، هورگ ناور یسانش ، دحاو مق ، هاگشناد دازآ یملاسا مق ، ناریا . :تفایرد خیرات 3 / 4 / 94 خیرات شریذپ : 1 / 9 / 94 :همدقم للاتخا صقن هجوت / شیب یلاعف ( ADHD ) کی للاتخا یبصع یدشر و زا عیاش نیرت تلالاتخا نارود دوک یک تسا هک هجوت ناور ناسانش و ناور ناکشزپ و ناصصختم ینیلاب ار هب دوخ بلج هدرک تسا . مئلاع نیا للاتخا یارب نیتسخن راب رد لاس 1845 طسوت کیرنه نمفاه فیصوت دیدرگ ( 1 .) هصخشم یلصا نیا للاتخا یوگلا رادیاپ نادقف هجوت و ای شیب یلاعف شناکت یرگ تسا . رد هسیاقم اب یدارفا هک رد نامه حطس زا دشر رارق دنراد ، ناوارف رت و رتدیدش تسا و رجنم هب ییاهراتفر یم دوش هک زا ظاحل یعامتجا للاخا هنارگ بوسحم یم دنوش ، ینعی تیعقوم یاه یعامتجا ار لتخم یم دننک . قبط DSM-5 یارب حرطم ندرک نیا صیخشت دیاب هناشن یاه مک یهجوت و شیب یلاعف شیپ زا 12 لاس یگ هب تدم 6 هام رد ناکدوک و سپ زا 17 یگلاس یارب ناناوجون :هدیکچ:فده و هنيمز
ا للاتخ صقن هجوت / شيب یلاعف یکی زا یتلالاتخا یم دشاب هک هجوت یرايسب زا ناور ناسانش ، ناور ناکشزپ و نارگشهوژپ ار هب دوخ بلج هدرک تسا . هلمجزا یلماوع هک یم دناوت رد موادت نیا للاتخا ليخد دشاب ، ميظنت ان بسانم هزيگنا اه و راتفر یاه رطخرپ تسا ؛ اذل فده شهوژپ رضاح ، هسیاقم یميظنتدوخ یشزيگنا و یاهراتفر رطخرپ رد شناد نازومآ لاتبم هب للاتخا صقن هجوت / شيب یلاعف و شناد نازومآ یداع تسا .شور
سررب
ی
:
نیا شهوژپ یفيصوت زا عون یفيصوت -یليلحت تسا . هعماج یرامآ شهوژپ رضاح ار هيلک شناد نازومآ رسپ لاتبم للاتخا صقن هجوت / شيب یلاعف یداع نازومآ شناد و سلاک موس ناتسريبد ليکشت دنداد هک رد لاس یليصحت 94 -93 رد رهش ليبدرا لوغشم هب ليصحت دندوب . هنومن شهوژپ هب مجح 80 رفن ( لماش 40 شناد زومآ یداع و 40 شناد زومآ لاتبم هب للاتخا صقن هجوت / شيب یلاعف ) دندوب هک هب تروص هنومن یريگ هشوخ یا هلحرمدنچ یا باختنا دندش ، یارب عمج یروآ هداد اه زا سايقم یميظنتدوخ یشزيگنا ، سايقم یریذپرطخ ناناوجون یناریا ، سايقم یصيخشت هاتوک للاتخا صقن هجوت / شيب یلاعف نلااسگرزب زرناک و هبحاصم یصيخشت رب ساسا DSM-5 هدافتسا دش .ی
هتفا
:اه
جیاتن ليلحت سنایراو دنچ یريغتم ( MANOVA ) ناشن داد هک نيگنايم تارمن یميظنتدوخ یشزيگنا ( رد یمامت هفلؤم اه ) شناد نازومآ لاتبم هب للاتخا صقن هجوت / شيب یلاعف هب روط نعم ی یراد زا شناد نازومآ یداع رتمک تسا ( 001 / 0 > P ) ؛ نينچمه جیاتن ناشن داد هک نيگنايم تارمن یاهراتفر رطخرپ ( رد یمامت هفلؤم اه ) شناد نازومآ لاتبم هب للاتخا صقن هجوت / شيب یلاعف هب روط نعم ی یراد زا نيگنايم تارمن شناد نازومآ یداع رتشيب تسا ( 001 / 0 > P .)تن
ي
هج
گ
ي
ر
ی
:
جیاتن هب تسد هدمآ زا نیا هتفای اه رگناشن تيمها یاهدربهار یميظنتدوخ یشزيگنا و ميظنت و دعت لی نیا هزيگنا اه رد تهج تفرشيپ یليصحت و شهاک یاهراتفر هنارگشاخرپ ، یب یهجوت ، ساوح یترپ و تیاهنرد یريگشيپ و شهاک یاهراتفر رطخرپ رد شناد نازومآ لاتبم هب للاتخا صقن هجوت / شيب یلاعف تسا . و هژا :یديلک یاه للاتخا صقن هجوت / شيب یلاعف ، یميظنتدوخ یشزيگنا ، یاهراتفر پ رطخر .و نلااسگرزب هب تدم 5 هام روضح هتشاد دنشاب ؛ نینچمه للاتخا دیاب رد شیب زا کی تیعقوم و ناکم دوجو هتشاد دشاب ( ًلاثم هناخ و هسردم و لحم راک .) فیرعت جیار ADHD لماش 18 هناشن یراتفر تسا هک هب 2 هعومجم 9 اشن هن یا ، یب یهجوت و شیب یلاعف – شناکت یرگ میسقت یم دوش ، یاراد 3 هعومجمریز یارب للاتخا ADHD یم دشاب . رب ساسا DSM-5 ، للاتخا صقن هجوت / شیب یلاعف ، ًلاومعم اب یضراوع دننام شهاک ییاناوت یاه ییارجا رد هسردم و تفرشیپ یلیصحت ، روضح رد هسردم و لحم راک و لامتحا رتشیب ، یب یراک و یریگرد یاه نیب یدرف هارمه تسا ( 2 .) یکی زا هزوح ییاه هک هب یریگراک نآ یاراد یتیمها ب ه ازس تسا و رب درکلمع یلیصحت ، دشر یناجیه و یفطاع شناد نازومآ لاتبم هب للاتخا صقن هجوت / شیب یلاعف یم دناوت رثؤم دشاب ، یمیظنتدوخ یشزیگنا (
Self-regulation Learning Strategies
) تسا . یمیظنتدوخ هب ناونع ششوک یناور یارب لرتنک تیعضو ینورد ، اهدنیآرف و ییاهدرکراک یارب یبایتسد هب فادها رتلااب فیرعت هدش تسا ( 3 .) Renzulli دیکأت یم دزرو هک شزیگنا یوق یارب یریگدای یرورض تسا و نآ ار رد بلاق دهعت هب فیلکت نایب یم دراد ( 4 .) یاهدربهار ای یریگد یمیظنتدوخ هب شقن درف رد دنیارف یریگدای دیکأت یم دنک هک هب بجوم نآ ناگدنریگدای هب روط لاعف و رمتسم تخانش اه ، اهراتفر و شلات ناشیاه ار تهج یبایتسد هب فادها دروم رظن تیاده یم دننک ؛ اذل یمیظنتدوخ شخبرثا دنمزاین نآ ا تس هک ناگدنریگدای ، فده و یشزیگنا تهج یبایتسد هب نیا فادها هتشاد دنشاب . زا یفرط ناسنا زا قیرط تیلاعف یاه یتخانش دوخ و راهم طیحم یگدنز شا یم دناوت اب تیوقت و هیبنت یصخش رد دوخ داجیا شزیگنا دنک و زا نیا هار هب راهم راتفر دوخ دزادرپب ( 5 .) لدم یمیظنتدوخ یشزیگنا زرتلو هب 5 دربهار مظندوخ یهد یشزیگنا لماش دوخ شاداپ یهد ، لرتنک طیحم ، یوگتفگ ینورد هرابرد طلست ، یوگتفگ ینورد هرابرد درکلمع و یاقترا هقلاع هراشا دراد ( 6 .) جیاتن یخرب زا تاقیقحت ناشن هداد هک شناد نازومآ لاتبم هب للاتخا صقن هجوت / شیب یلاعف رد هنیمز یاه ربهار یاهد یمیظنتدوخ یشزیگنا راچد صقن یم دنشاب و هجیتنرد نیمه للخ یمیظنتدوخ یشزیگنا ، راچد نادقف شزیگنا یلیصحت ، فعض درکلمع یلیصحت ، یب یتقد و ساوح یترپ یم دنوش ( 7 .) رد هعلاطم Vende Walle جیاتن یکاح زا نآ دوب هک یمیظنتدوخ یلماع رد لرتنک فطاوع شناد نازومآ لاتبم هب للاتخا صقن هجوت / شیب یلاعف هدش و رد شهاک یاهراتفر یرگشاخرپ و کیرحت یریذپ نیا شناد نازومآ م و رث تسا ( 8 ) ؛ نینچمه جیاتن هب تسد هدمآ زا شهوژپ Stergiakouli و ناراکمه ناشن یم دهد هک شیازفا هزیگنا یاه تبثم و ینورد و همانرب یمیظنتدوخ ، یتیریدمدوخ ، یبایزرادوخ ، نکدوخ یلرت شخب لباق یهجوت زا صقن یاه شیب یلاعف و یرگشاخرپ ناکدوک لاتبم هب للاتخا صقن هجوت / شیب یلاعف ار لرتنک و دوبهب یم دشخب ( 9 .) هولاع رب نیا رد شهوژپ یاه Watkins و ناراکمه ، Eugene و ناراکمه و Rodriguez و ناراکمه ، صخشم هدش تسا هک شزومآ یاه یمیظنتدوخ ثعاب یازفا ش هنماد هجوت ، لرتنک یناجیه و دوبهب طباور اب نلااسمه یم دوش ؛ نینچمه جیاتن لصاح زا نیا شهوژپ اه رگنایب نآ تسا هک یمیظنتدوخ یشزیگنا یکی زا هفلؤم یاه یلصا رد دوبهب طباور نیب یدرف ، یگداوناخ و یعامتجا یم دناوت دشاب ؛ نینچمه دوجو یمیظنتدوخ یشزیگنا رد هوحن لرتنک یه تاناج و زورب نآ اه و زین هوحن دروخرب اب فیلاکت یلیصحت ار نایامن یم دزاس ( 11 ، 12 .) یاهراتفر رطخرپ ( High-risk behaviors ) ناناوجون یکی زا مهم نیرت لئاسم یتشادهب و یعامتجا عماوج ینونک تسا هک رب درف ، هداوناخ و هعماج ریثأت یم دراذگ ( 13 .) یاهراتفر رطخرپ لماش راتفر ییاه دنتسه هک یگدنز نارگید ار لتخم هدرک و نکمم تسا هب صاخشا و ای لاوما نانآ بیسآ دنناسرب و لماش ییاهراتفر تسا هک ًلاومعم تحت ناونع یراکهزب ناناوجون هتسد یدنب یم دنوش هک لماش یطخت زا نوناق ، ریظن بیرخت لاوما ، تقرس ، تنوشخ ای هدافتسا زا راگیس ، لکلا ، فرصم داوم ،
رارف زا هسردم ، شتآ یزورفا ، زواجت هب فنع ای دیدهت یم دوش ( 14 .) نیا اهراتفر رد ناناوجون اب رگیدکی هب تدش هتسبمه دنا و زا یوگلا مه یرییغت یوریپ یم دننک . هداز یدمحم و یدابآدمحا اب هئارا حلاطصا مردنس راتفر لکشم زاس (
Problem syndrome behavior
،) هلوقم یاهراتفر رطخرپ ار لماش راگیس ندیشک ، فرصم داوم ردخم ، لکلا ، یگدننار كانرطخ و تیلاعف یسنج ماگنهدوز هتسناد ا دن ( 14 .) رد ناریا دودح 13 % شناد نازومآ هیاپ یاه موس ییامنهار ات موس ناتسریبد روشک رد ضرعم رطخ داوم ردخم رارق دنراد و رب ساسا یشهوژپ هک یور شناد نازومآ نیا هیاپ ه ا رد رسارس روشک طسوت رتفد یریگشیپ زا بیسآ یاه یعامتجا ترازو شزومآ شرورپو ماجنا هدش ، 5 % شناد نازومآ نیا هیاپ اه لقادح کی راب داوم ردخم فرصم هدرک دنا . 3 / 13 % نآ اه رد ضرعم رطخ فرصم داوم ردخم و 35 % هبرجت لقادح کی راب راگیس ندیشک ار دنراد و 71 / 8 % نآ اه رد ضرعم رطخ و ای هناتسآ ندیشک راگیس دنتسه ( 15 .) جیاتن تاقیقحت ددعتم ناشن هداد تسا هک شناد نازومآ لاتبم هب للاتخا صقن هجوت / شیب یلاعف هک یاهراتفر رطخرپ یرتشیب ، ًاصوصخم فرصم داوم ار هبرجت یم دننک ، لامتحا یرتشیب دراد هک كرت لیصحت دننک . تارمن یرتمک رد هسردم بسک دننک و ای زا هسردم رارف دننک ( 16 .) رد هعلاطم یا Peacock و ناراکمه ، دنتفایرد هک نیا للاتخا هب دنیارف لوحت یاهدادعتسا ینهذ و تراهم یاه یعامتجا -یفطاع شناد نازومآ لاتبم هب للاتخا ADHD بیسآ یم دناسر ، هب هنوگ یا هک درکلمع یلیصحت فیعض هارمه اب تزع سفن نییاپ ، شیازفا یراکهزب و یگدرسفا رد نیا دارفا رتشیب زا دارفا یداع دوب ( 17 ) ؛ نینچمه رد شهوژپ Kenny صخشم دش هک للاتخا یاه تیصخش ، دایتعا هب لکلا رد نیا ناناوجون رتشیب تسا و دوجو یاهراتفر رطخرپ هارمه اب للاتخا یاه تیصخش یم دناوت شیپ ینیب هدننک یوق یارب عضو ینامسج بسانمان رد درف دشاب و نیا تلاکشم یم دناوت هنیمز زاس زورب یگتفشآ یاه یناور رد یگدنز درف دوش ( 18 ). رد هتفای یاه Fuemmeler و ناراکمه ، جیاتن یکاح زا نآ تسا هک ءوس فرصم داوم ، ناور یگتسسگ و تلاکشم یلغش رد نیا دارفا هب روط نعم ی یراد زا تیعمج یداع رتشیب تسا و نیا دارفا هب ند لاب ناجیه یهاوخ رتشیب دنتسه و رتمک هب قوقح رگید مارتحا یم دنراذگ و ییاناوت لرتنک تاناجیه دوخ ار دنرادن ( 19 .) عومجمرد اب هجوت هب هکنیا للاتخا صقن هجوت / شیب یلاعف یم دناوت ثعاب تلاکشم یدرف ، یگداوناخ ، یعامتجا و یلیصحت هلمجزا یمیظنتدوخ یشزیگنا نییاپ و اهراتفر ی رطخرپ لااب ددرگ و نینچمه اب هجوت هب دهاوش دوجوم مزلا هب رظن یم دسر ات هب یسررب رتشیب هب نیا للاتخا تخادرپ ات ناوتب زا تلاکشم نیا هورگ زا دارفا شهاک داد ؛ نیاربانب نیا شهوژپ اب فده یسررب نیا عوضوم ، هب لابند خساپ ییوگ هب نیا س و لا تسا : ایآ یمیظنتدوخ یشزیگنا و یاهراتفر رطخرپ رد شناد نازومآ لاتبم هب للاتخا صقن هجوت / شیب یلاعف و شناد نازومآ یداع توافتم تسا ؟ شور یسررب : شور شهوژپ رضاح یفیصوت -یلیلحت یم دشاب . رد نیا شهوژپ ، یاهریغتم یمیظنتدوخ یشزیگنا و یاهراتفر رطخرپ هب ناونع ریغتم كلام و ورگ ه یاه شناد نازومآ تبم لا هب للاتخا صقن هجوت / شیب یلاعف و شناد نازومآ یداع هب ناونع ریغتم لقتسم بوسحم یم دنوش . هعماج یرامآ شهوژپ رضاح ، هیلک شناد نازومآ رسپ لاتبم هب للاتخا صقن هجوت / شیب یلاعف و یداع نازومآ شناد سلاک موس ناتسریبد سرادم رهش لیبدرا رد لاس یلیصحت 94 -93 یم دشاب . دعب زا بسک یاهزوجم مزلا زا شزومآ شرورپو ناتسا لیبدرا ، اب تیاعر تاظحلام یقلاخا و یگنهامه اب سرادم و نمض حیضوت فادها شهوژپ ، اب هدافتسا زا هنومن یریگ یفداصت هشوخ یا هلحرمدنچ یا ، ادتبا هب تروص یفداصت 5 هسردم هنارسپ باختنا و زا مادکره زا نیا سرادم 3 سلاک هب تروص صت یفدا باختنا دش . زا نایم سلاک یاه روکذم اب حیضوت مئلاع للاتخا صقن هجوت /
شیب یلاعف هب ناملعم و رظن نانآ ، شناد نازومآ كوکشم هب للاتخا صقن هجوت / شیب یلاعف باختنا دندش ؛ سپس هب روظنم صیخشت قیقد شناد نازومآ ADHD ، زا هبحاصم ی یصیخشت اب هجوت هب كلام یاه
(Diagnostic and Statistic Manual of mental disorder= DSM-5)
و یارجا شسرپ همان زرناک هدافتسا دش . تیاهنرد 61 رفن هب ناونع دارفا لاتبم هب للاتخا صقن هجوت / شیب یلاعف ییاسانش دندش و زا نایم نآ اه 40 رفن هب هویش ی هنومن یریگ یفداصت هب ناونع هنومن شهوژپ باختنا دندش هک دعب ا ز نآ 40 رفن زا شناد نازومآ یداع نیا سرادم زین هب هویش یزاساتمه رب ساسا نس و تلایصحت باختنا دندش هک نیا باختنا زا سرادم روکذم درف هب درف ماجنا دش . رد دروم باختنا 80 رفن ( 40 رفن یارب ره هورگ ) هنومن دیاب هراشا درک هک رد شور یاه یفیصوت -یلیلحت دیاب ره ریز ورگ ه لقادح 15 رفن دشاب . یارب هکنیا هنومن باختنا هدش هدنیامن یعقاو هعماج دشاب و رابتعا ینوریب ییلااب هتشاد دشاب ، دادعت هنومن 80 رفن ( 40 رفن یارب ره هورگ ) رد رظن هتفرگ دش ( 20 .) یارب عمج یروآ هداد یاه نیا شهوژپ زا یاهرازبا ریز هدافتسا دش : هبحاصم ینیلاب راتخاس ای هتف رب ساسا مئلاع جردنم رد DSM-5 : رد نیا شهوژپ یارب صیخشت مئلاع تلالاتخا شیب یلاعف / مک یهجوت نلااسگرزب ، زا هبحاصم ینیلاب راتخاس هتفای رب ساسا مئلاع فیصوت هدش یارب نیا للاتخا قبط DSM-5 هدافتسا دش ( 2 .) سایقم یصیخشت هاتوک للاتخا شیب یلاعف / مک یهجوت نلااسگرزب زرناک ( CAARSS:S :) نیا سایقم هب تروص دوخ یشرازگ تسا هک طسوت Connerss و ناراکمه هتخاس هدش تسا ( 21 ) . نیا سایقم لماش 26 متیآ 0 ات 3 یزایتما دراد . تارمن ماخ نیا سایقم اب هدافتسا زا لودج یراجنه بسانم هب تارمن T لیدبت یم دوش ( تارمن T رد نیا سایقم یاراد نیگنایم 50 و فارحنا رایعم 10 تسا .) تارمن T یلااب 65 هب ظاحل ینیلاب ینعم راد دنتسه و تارمن T یلااب 80 هولاع رب هکنآ تدش تلاکشم و بیسآ یسانش نآ هزوح ار ناشن یم دنهد ، لامتحا ییامندب ای قارغا رد مئلاع ار زین حرطم یم دننک ( 21 .) نیا شسرپ همان زونه رد ناریا یبایراجنه هدشن تسا ؛ اما لگبرع ناراکمه و رد یسررب یتامدقم یور 20 رفن ارجا و ییایاپ نآ ار اب شور یافلآ خابنورک 81 / 0 هب تسد هدروآ دنا ( 22 .) ییاور ییاوتحم نآ ار 3 رفن قوف صصخت ناکدوک دییأت هدرک دنا . ناگدنزاس شسرپ همان ییایاپ نآ ار زا 85 / 0 ات 95 / 0 و رابتعا نآ ار زا 37 / 0 ات 47 / 0 شرازگ هدرک دنا ( 21 .) سایقم یمیظنتدوخ یشزیگنا : سایقم یمیظنتدوخ یشزیگنا زرتلو زا 28 هیوگ لیکشت هدش تسا و 5 م و هفل یاقترا هقلاع ( Interest enhancement ،) تفگ یوگو ینورد درکلمع ( Performance self-talk ،) تفگ یوگو ینورد هرابرد طلست ( Mastery self-talk ،) دوخ شاداپ یهد ( Self-consequating ) و نک ت لر طیحم ( Environmental control ) ار لماش یم دوش ( 6 ) . هرمن یراذگ خساپ هب هیوگ یاه نآ ، زا قیرط سایقم 5 هرمن یا ترکیل ( زا رایسب مقفاوم ات رایسب مفلاخم ) تروص یم دریذپ . هب نیا بیترت هک هرمن 1 یارب هنیزگ ًلاماک مفلاخم ، هرمن 2 یارب زگ هنی ات یدح مفلاخم ، هرمن 0 یارب هنیزگ یرظن مرادن ، هرمن 3 یارب هنیزگ ات یدح مقفاوم و هرمن 4 یارب هنیزگ ًلاماک مقفاوم رد رظن هتفرگ هدش تسا . تابث یلخاد هفلؤم یاه نیا سایقم زا قیرط هبساحم بیرض یافلآ خابنورک زا 88 / 0 ات 78 / 0 ریغتم تسا هک فرعم ییایاپ لباق لوبق رمن تا سایقم دوب ( 23 .) سایقم یریذپرطخ ناناوجون یناریا : نیا همانشسرپ طسوت هداز یدمحم و یدابآدمحا هتخاس هدش تسا ( 14 ) . نیا همانشسرپ یاراد 38 لاؤس یم دشاب . ره هدام رب ساسا سایقم ترکیل 5 هجرد یا ( ًلاماک مفلاخم ات ًلاماک مقفاوم ) هجرد یدنب یم دوش . نیا سایقم یاراد 7 هفلؤم ( شیارگ هب داوم ردخم ، شیارگ هب لکلا ، شیارگ هب راگیس ، شیارگ هب تنوشخ ، شیارگ هب هطبار و راتفر یسنج ، شیارگ هب هطبار اب سنج فلاخم و شیارگ هب یگدننار كانرطخ ) یم دشاب . هویش هرمن یراذگ رد نیا سایقم قبط سایقم ترکیل زا 1 ات 5 تسا هک رد یضعب زا تلااؤس هب هویش م سوکع هرمن یراذگ یم دوش . یگژیو ناور یجنس رد هخسن مرن هدش طسوت
هداز یدمحم ، رد هطبار اب صیخشت توافت نیب هورگ اه هدننکراودیما تسا . ییاور یروص همانشسرپ 77 / 0 شرازگ هدش تسا . بیرض یافلآ خابنورک 67 / 0 شرازگ هدش تسا . نازیم یافلآ خابنورک لک سایقم و هدرخ سایقم اه هب ت بیتر 94 / 0 و 93 / 0 و 74 / 0 دوب ( 14 .) سپ زا بسک زوجم زا شزومآ شرورپو رهش لیبدرا و بلج تیاضر یندومزآ اه و زین ییاسانش شناد نازومآ لاتبم هب للاتخا صقن هجوت / شیب یلاعف ، ادتبا فده قیقحت یارب نآ اه نایب دش و همانشسرپ اه رد رایتخا نآ اه رارق تفرگ و زا نآ اه هتساوخ ش د هک هب تقد تلااؤس ار دنناوخب و خساپ یاه دروم رظن ار بسانتم اب یگژیو یاه دوخ باختنا دنیامن و یلاؤس ار ات دح ناکما یب باوج دنراذگن . تاعلاطا هب تروص یدرف و رد سرادم هطوبرم عمج یروآ دش . ماجنارس ، هداد یاه عمج یروآ هدش اب لیلحت سنایراو دنچ -یریغتم اونام ( MANOVA ) دروم هیزجت لیلحتو یرامآ رارق تفرگ ؛ نینچمه نانیمطا یشخب رد دروم هنامرحم ندنام تاعلاطا و یدازآ باختنا یارب تکرش رد شهوژپ زا تاکن یقلاخا تیاعر هدش نیا شهوژپ دوب . هتفای اه : رد نیا شهوژپ ، 80 رفن همانشسرپ اه ار لیمکت دندرک هک نیگنایم و فارحنا رایعم ینس هورگ زآ شیام هب بیترت 27 / 18 و 51 / 0 و هورگ لرتنک 20 / 18 و 49 / 0 اب هنماد ینس 18 ات 19 لاس دوب . رد شناد نازومآ لاتبم هب للاتخا صقن هجوت / شیب یلاعف ، نیگنایم و فارحنا رایعم لک تارمن یمیظنتدوخ یشزیگنا 37 / 76 و 46 / 10 و یاهراتفر رطخرپ 95 / 115 و 11 / 12 دوب ؛ نینچمه رد شناد مآ نازو یداع نیگنایم و فارحنا رایعم لک تارمن یمیظنتدوخ یشزیگنا 92 / 101 و 32 / 10 و یاهراتفر رطخرپ 65 / 86 و 93 / 17 دوب . هب ترابع رگید جیاتن رگنایب نیا تسا هک یمیظنتدوخ یشزیگنا رد شناد نازومآ لاتبم هب للاتخا صقن هجوت / شیب یلاعف ، رتمک و یاهراتفر رطخرپ رد نیا شناد مآ نازو تبسن هب شناد نازومآ رتشیب یداع تسا ( لودج هرامش 1 .) هرامش لودج 1 : یشزيگنا یميظنتدوخ یاهريغتم رايعم فارحنا و نيگنايم هب لاتبم نازومآ شناد رطخرپ یاهراتفر و /هجوت صقن للاتخا یداع نازومآ شناد و یلاعف شيب یداع نازومآ شناد یلاعف شيب/هجوت صقن للاتخا هب لاتبم نازومآ شناد هفلؤم ريغتم SD M SD M 44 / 3 26/07 3/68 19/52 هقلاع یاقترا یشزيگنا یميظنتدوخ 36 / 3 21/55 3/47 16/77 درکلمعینوردیوگوتفگ 62 / 3 18/30 3/14 13/62 طلستهرابردینوردیوگوتفگ 47 / 3 17/97 2/67 13/17 یهدشاداپدوخ 98 / 2 18/02 2/75 13/27 طيحملرتنک 32 / 10 101/92 10/46 76/37 لک 48 / 3 13/65 3/40 18/22 ردخمداومهبشیارگ رطخرپ یاهراتفر 27 / 3 14/15 3/78 18/72 لکلاهب شیارگ 66 / 3 14/15 3/86 19/10 راگيسهبشیارگ 09 / 3 11/87 2/63 15/52 تنوشخهبشیارگ 53 / 2 11/55 4/03 15/42 یسنجراتفروهطبارهبشیارگ 65 / 2 11/77 2/94 16/02 فلاخمسنجابهطبارهبشیارگ 02 / 3 11/72 3/68 15/97 كانرطخیگدننارهبشیارگ 93 / 17 86/65 12/11 115/95 لک
لبق زا هدافتسا زا نومزآ کیرتماراپ لیلحت سنایراو دنچ یریغتم تهج تیاعر ضرف یاه نآ ، زا نومزآ یاه سکاب و ول ی ن تسا هداف دش . رب ساسا نومزآ سکاب هک یارب چیه کی زا اهریغتم ینعم راد هدوبن تسا ، طرش ینگمه سیرتام یاه سنایراو / سنایراووک هب یتسرد تیاعر هدش تسا ( 122 / 0 = P ، 934 / 1 = F ، 967 / 5 = BOX ). رب ساسا نومزآ ول ی ن و مدع ینعم یراد نآ یارب همه اهریغتم ، طرش یربارب سنایراو یاه نیب هورگ ی تیاعر هدش تسا . جیاتن نومزآ یادبملا زکلیو ناشن داد هک رثا هورگ رب بیکرت یاهریغتم یمیظنتدوخ یشزیگنا و یاهراتفر رطخرپ ینعم راد تسا ( 001 / 0 > P ، 187 / 79 = F ، 327 / 0 -یادبملا زکلیو .) نومزآ قوف تیلباق هدافتسا زا لیلحت سنایراو دنچ هریغتم ( اونام ) ار زاجم درمش . جیاتن اشن ن داد هک لقادح نیب یکی زا یاهریغتم دروم یسررب رد نیب 2 هورگ دروم یسررب توافت نعم ی یراد دوجو دراد ؛ نینچمه هداد یاه لصاح زا نومزآ فورگوملوک فنوریمسا ناشن داد هک عیزوت یاهریغتم یمیظنتدوخ یشزیگنا اب ( 943 / 1 = z و 05 / 0 ≤ P ) و یاهراتفر رطخرپ ( 769 / 1 = z و 05 / 0 ≤ P ) رد نیب 2 هورگ لامرن تسا . هب روظنم یسررب توافت هورگ یاه دروم شهوژپ رد تارمن یمیظنتدوخ یشزیگنا و یاهراتفر رطخرپ ، تارمن هورگ یاه دروم یسررب رد نیا سایقم اه اب هدافتسا زا لیلحت سنایراو دنچ یریغتم دروم لیلحت رارق دنتفرگ . جیاتن لیلحت سنایراو دنچ یریغتم ناشن داد هک نیب نیگنایم تارمن یمیظنتدوخ یشزیگنا ( 83 / 120 = F ) و یاهراتفر رطخرپ ( 307 / 73 = F ) رد شناد نازومآ لاتبم هب للاتخا صقن هجوت / شیب یلاعف و شناد نازومآ یداع هب روط ینعم یراد توافت دوجو دراد ( 001 / 0 > P .) هب ترابع رگید شناد نازومآ لاتبم هب للاتخا صقن هجوت / شیب یلاعف میظنتدوخ ی نییاپ رت و یاهراتفر رطخرپ یرتلااب تبسن هب شناد نازومآ یداع ( هورگ لرتنک ) دنراد ( لودج هرامش 2 .) هرامش لودج 2 : دنچ سنایراو ليلحت جیاتن یشزيگنا یميظنتدوخ تارمن نيگنايم یور یريغتم رطخرپ یاهراتفر و /هجوت صقن للاتخا هب لاتبم نازومآ شناد رد مآ شناد و یلاعف شيب یداع نازو هتسباو ريغتم SS df MS F P* Eta یشزيگنا یميظنتدوخ 05 / 13056 1 05 / 13056 83 / 120 001 / 0 609 / 0 رطخرپ یاهراتفر 80 / 17169 1 80 / 17169 307 / 73 001 / 0 484 / 0 ثحب : فده نیا شهوژپ ، هسیاقم یمیظنتدوخ یشزیگنا و یاهراتفر رطخرپ رد شناد نازومآ لاتبم هب للاتخا صقن وت هج / شیب یلاعف شناد و یداع نازومآ دوب . قبط هتفای یاه لصاح زا نیا قیقحت ، صخشم دش نیب نیا 2 هورگ زا شناد نازومآ زا ظاحل یمیظنتدوخ یشزیگنا توافت ینعم یراد دوجو دراد . هب ترابع رگید جیاتن ناشن داد هک شناد نازومآ لاتبم هب للاتخا صقن هجوت / شیب یلاعف زا یمیظنتدوخ ا یشزیگن یرتمک دنرادروخرب ؛ یلو شناد نازومآ یداع زا نیا ظاحل رد حطس یرتلااب رارق دنراد . جیاتن هب تسد هدمآ زا نیا شهوژپ رد یاتسار شهوژپ یاه رگید تسا ( 12 -7 ) . رد نییبت نیا هتفای اه یم ناوت تفگ هک یریگدای یمیظنتدوخ ، دنیارف لاعف و نامزاس هتفای یا تسا هک یط نآ ، ناد ش نازومآ ، یفادها ار یارب یریگدای باختنا هدرک و یعس یم دننک ات تخانش ، شزیگنا و راتفر دوخ ار میظنت ک هدر و تراظن دنیامن ( 25 ). ییاجنآزا هک نیا
شناد نازومآ رد زکرمت ساوح و هجوت صقن دنراد ، هب یاج زکرمت رب فیلکت و دنیارف یریگدای هب یاهدمایپ دنیاشوخان مدع تیقفوم د ر ماجنا فیلکت یم دنشیدنا . شیپ زا هکنآ نهذ دوخ ار اب فیلکت و دنیارف یریگدای ریگرد دنزاس ، زا ماجنا فیلکت و ریگرد ندش اب نآ هرفط یم دنور . یتیقفوم رد یمیظنتدوخ یشزیگنا هب یانعم هدافتسا زا ییاهدربهار هک هب ظفح و یاقترا شزیگنا نانآ یارب ماجنا فیلاکت یریگدای درپب دزا ، لصاح یمن دننک . نانچ هک Walters رد توافت نیب شزیگنا و یاهدربهار یمیظنتدوخ یشزیگنا نایب یم دراد ؛ فده ییارگ یعون ییامنزاب ینهذ ًاتبسن اب تابث تسا هک دوخ یم دناوت رجنم هب باختنا یاهدربهار یمیظنتدوخ یشزیگنا رد تهج اقبا و یاقترا حطس شزیگنا درف یارب ماجنا تیلاعف یاه یلیصحت دوش . نیازا ور تسا هک دارفا لاتبم هب للاتخا صقن هجوت / شیب یلاعف ، هن یلیامت هب بسک تراهم و طلست نتفای رب فیلکت دنراد و هن رد بلط شاداپ یاه ینوریب یارب ماجنا تیقفوم زیمآ فیلکت دنتسه و اب هکبش یا زا ییامنزاب یاه ینهذ تعنامم هدننک زا یریگدای و یمیظنتدوخ یشزیگنا هجاوم دنا و زا ییاهدربهار هک مزلتسم ریگرد ندش رد دنیارف یریگدای تسا ، بانتجا یم دنزرو ( 6 ؛) نیاربانب یمیظنتدوخ ، هطقن یزکرم درکراک رثؤم رد هنیمز یاه لرتنک هناکت ، تیریدم نامز و هلباقم اب راشف یناور تسا هک اب تفاب یشزومآ ، طابترا دراد ( 11 .) وخ یمیظنتد هب شناد نازومآ لاتبم هب للاتخا صقن هجوت / شیب یلاعف کمک یم دنک ات ماگنه یریگرد رد کی فیلکت ، رب یریگدای ناشدوخ تراظن دننک . یاهدربهار قفوم ار باختنا دنیامن و رد ماگنه تسکش رد فیلاکت هلوحم رب تاناجیه دوخ طلسم دنشاب ( 10 .) یم ناوت رد یتشادرب زا نیا ثحب ه ا هب نیا هتکن هراشا درک هک یمیظنتدوخ و یاهدربهار نآ رد عقاو اب تیمها نداد هب فعض هجوت ، حطس نییاپ شزیگنا درف و هب شلاچ ندیشک ییامنزاب یاه ینهذ و یفنم درف رد تهج یاقترا درکلمع یلیصحت و یگدنز یعامتجا درف و شهاک تاناجیه یفنم درف رد یپ نآ تسا ات نیا دارفا رد حن هو دروخرب اب تاناجیه و شزیگنا یاه دوخ یقطنم لمع دننک . اب باختنا فادها بسانم اب ییاناوت یاه دوخ هب نیرتهب درکلمع رد هار یبایتسد هب نآ دنسرب . نینچمه هتفای یاه شهوژپ ناشن داد ، نیب نیا 2 هورگ زا شناد نازومآ زا ظاحل یاهراتفر رطخرپ توافت ینعم یراد دوجو دراد . هب ترابع رگید جیاتن ناشن داد هک شناد نازومآ لاتبم هب للاتخا صقن هجوت / شیب یلاعف زا یاهراتفر رطخرپ یرتشیب هدافتسا یم دننک ؛ یلو شناد نازومآ یداع زا نیا ثیح نیگنایم تارمن یرتمک دنراد . جیاتن نیا هتفای اه ، وسمه اب شهوژپ یاه رگید یم دشاب ( 19 -16 ) . نونکا یلاؤس هک اجنیا شیپ یم دیآ ، نیا تسا هک ارچ شناد نازومآ لاتبم هب للاتخا صقن هجوت / شیب یلاعف زا یاهراتفر رطخرپ یرتشیب تبسن هب نلااسمه دوخ هدافتسا یم دننک . خساپ هب نیا لاؤس لماوع یددعتم ار حرطم یم ک دن . زا هلمج هعماج ، هداوناخ ، ریثأت نلااسمه ، یگژیو یاه یتیصخش ، یناور ، زیف یکیژولوی و ... ؛ ًلاوا ، رد خساپ هب نیا لاؤس دیاب رطاخ ناشن درک هک هب لیلد هکنیا یناوجون کی هرود ینارحب زا یگدنز تسا ، یاهوگلا یراتفر مهم و راذگریثأت رب یگدنز درف ، رد نیا هرود لکش یم دنریگ . رد نیا هرود ، ناوجون هب هطساو تارییغت عیرس یکیزیف ، ناور یتخانش ، عامتجا ی و یتخانش اب یهوبنا زا تلاکشم ریاغم تملاس هارمه تسا . ًایناث ، ناوجون یارب هکنیا دناوتب دوخ و هاگیاج دوخ ار رد هعماج و هداوناخ تباث دنک و یارب دوخ شقن و یهاگیاپ هتشاد دشاب ، نکمم تسا هب یاهراتفر برخم و رطخرپ یور دروایب ( 26 ؛) اما ارچ نیا اهراتفر رد نیا هورگ ا ز شناد نازومآ و ناناوجون رتشیب تسا . یم ناوت نینچ نییبت درک هک شناد نازومآ و ناوجون نا لاتبم هب للاتخا صقن هجوت / شیب یلاعف زا ازم ج یدرف هک یانعم حطس هیاپ تیلاعف یراتفر و هنماد هجوت ندرک ار نییعت یم دننک ، راچد صقن دنتسه ؛ نینچمه دهاوش یشهوژپ ناشن هداد هک نیا د شنا نازومآ هک یاهراتفر رطخرپ ار ماجنا یم دنهد ، یاراد عبنم لرتنک ینوریب دنتسه و رد هسیاقم اب
ناناوجون یداع دامتعا هب سفن یرتمک دنراد و زا فرصم داوم ردخم هب هلزنم یهار یارب هلباقم اب تلاکشم ، تاساسحا یفنم و تیعقوم یاه ازراشف هدافتسا یم دنک . شناکت یرگ ، تلاح یاه یگدرسفا ، ییاناوت فیعض رد زاربا دوجو ، بارطضا دایز و زاین دیدش هب دییأت یعامتجا ، اب یاهراتفر رطخرپ طابترا دراد ( 27 ) ؛ نینچمه یم ناوت تفگ لماعت دلاو -ناوجون زین رد زورب یاهراتفر رطخرپ لیخد دنا و ییاجنآزا هک شناد ینازومآ هک لاتبم هب للاتخا صقن هجوت / شیب اعف یل دنتسه بلغا راتفر و شور مأوت اب تیامح و تفوطع نیدلاو ار دنرادن . نیمه ثعاب یم دوش ات ناوجون رتشیب هب یاهراتفر رطخرپ یور دروآ ، نوچ یتیامح زا فرط هداوناخ تسین . رد شهوژپ یاه فلتخم نشور هدش تسا هک یناناوجون هک رد هقباس یگدنز ناش ثداوح و یاهدادیور یفنم یرتشیب دوجو هتشاد تسا ، لامتحا یرتشیب دراد هک یاهراتفر رطخرپ ار ماجنا دنهد . یدهاوش دوجو دراد هک راشف یناور ریظن راشف هداوناخ ، نلااسمه و یرگشاخرپ ، شیپ ینیب هدننک فرصم داوم رد ناناوجون تسا ( 13 ، 28 .) هب داقتعا یضعب زا نارگشهوژپ ییانبریز نیرت تلع زورب یاهراتفر رطخرپ ، ف راش یناور ًاصوصخ راشف یناور طوبرم هب هسردم تسا ( 19 .) شناد نازومآ لاتبم هب للاتخا صقن هجوت / شیب یلاعف هب لیلد هکنیا هسردم ار یتیلاعف لکشم و راشفرپ یم دنبای ، زا تیلاعف یاه هسردم نازیرگ هدش و نلااسمه فرحنم ار هب هلزنم یرفم یارب ییاهر زا راشف یناور باختنا یم دنک و ماجنا یاهراتفر رطخرپ طسوت نآ اه تیوقت یم دوش . رد نیا هاگدید یدمآراکدوخ یلیصحت فیعض مهم نیرت تلع راشف یناور ناناوجون رد هسردم تسا . هجیتنرد رگا ناوجون درومرد تراهم یاه یلیصحت دوخ راچد دیدرت دوش و هسردم ار یطیحم راشفرپ و دعاسمان كرد دنک ، نکمم تسا هب تفر یاهرا رطخرپ ًاصوصخ فرصم داوم یور دروآ ( 15 ، 29 .) هجیتن یریگ : رد لک یم ناوت تفگ ، اب هجوت هب هکنیا شناد نازومآ لاتبم هب للاتخا صقن هجوت / شیب یلاعف ، ییاناوت هب یریگراک یاهدادعتسا دوخ ار رد شخب یاه فلتخم دنراد . یم شزومآ اب ناوت بسانم یاه ناور کش هنیمز یتخانش اهدادعتسا نیا بسانم ندش افو و درک مهارف ار زین اب هجوت هب هکنیا نادقف شزیگنا ، یاهدربهار یمیظنتدوخ بویعم و یاهراتفر رطخرپ طرفم یم دناوت رد موادت للاتخا ADHD و للخ رد تیقفوم یلیصحت و یگدنز یعامتجا شناد نازومآ لاتبم هب نیا للاتخا رثؤم دشاب ؛ اذل ترورض هجوت هب نیا رما زا یوس همانرب نازیر میلعت و تیبرت ، ناور ناسانش و ناور ناکشزپ یرورض هب رظن یم دسر . جیاتن لصاح زا نیا شهوژپ ناشن داد هک یاهریغتم یمیظنتدوخ یشزیگنا و یاهراتفر رطخرپ یم دناوت رد یگدنز یلیصحت و یعامتجا نیا شناد نازومآ ( ADHD ) شقن یمهم هتشاد دنشاب . هب ابع تر رگید هتفای اه ناشن داد هک یمیظنتدوخ لااب لماع یمهم رد تفرشیپ یلیصحت نیا شناد نازومآ تسا و ره ردقچ یاهراتفر رطخرپ نیا شناد نازومآ رتشیب دشاب ، لامتحا تفا یلیصحت ، رارف زا هسردم ، تلاکشم یطابترا اب نلااسمه و ییاهدمایپ زا نیا لیبق هب دوجو دهاوخ دمآ . هلمجزا حم تیدود یاه شهوژپ رضاح دودحم ندوب هنومن دروم یسررب هب شناد نازومآ رسپ رهش لیبدرا دوب هک میمعت یریذپ جیاتن ار اب یریگوس هجاوم یم دنک ؛ نینچمه مدع لرتنک یاهریغتم یمحازم زا لیبق شوه و تیعضو یگداوناخ زا تیدودحم یاه رگید نیا شهوژپ دوب ؛ اذل داهنشیپ یم دوش شهوژپ اشم هب رد ریاس قطانم ییایفارغج روشک تروص دریگ ات ناوتب اب نانیمطا لماک جیاتن ار میمعت داد ؛ نینچمه داهنشیپ یم دوش رد تاقیقحت یتآ هب لماوع هلخادم هدننک رد جیاتن شهوژپ هجوت دوش و یارب ندیسر هب هجیتن یفاک نیا لماوع لرتنک ددرگ .
رکشت و ینادردق : زا تیامح اه و تدعاسم یاه هرادا لک شزومآ و شرورپ ناتسا لیبدرا ، نینچمه زا هیلک شناد نازومآ تکرش هدننک و نیملعم نآ اه هک رد ماجنا نیا قیقحت اب ام یراکمه دندرک ، لامک رکشت و ساپس ار میراد . انم :عب
1. Alizadeh H. Attention deficit hyperactivity disorder (characteristics, assessment and treatment). Tehran, Iran: Roshd Pub; 2006.
2. American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual of mentaldisorders. 5th ed. Washington: American Psychiatric Association Pub; 2013.
3. Cole J, Logan TK, Walker R. Social exclusion, personal control, self-regulation, and stress among substance abuse treatment clients. Drug Alcohol Depend. 2011; 113(1): 13-20.
4. Renzulli JS. The three-ring conception of giftedness. In: Baum SM, Reis SM, Maxfield LR, editorss. Creative Learning Press; 1998.
5. Matuga JM. Self-regulation, Goal Orientation, and Academic Achievement of Secondary Students in Online University Courses. Educ technol soc. 2009; 12(3): 4-11.
6. Walters A. Understanding procrastination from a self-regulated learning perspective. J Educ Psychol. 2003; 95: 179–87.
7. Kratochwill TR, Morris RJ. The practice of child therapy. NewYork: Academic Pub; 1992. 8. VandeWalle D. Goal orientation: Why wanting to look successful doesn’t always lead to success. Organ Dyn. 2001; 30(2): 162-71.
9. Stergiakouli E, Martin J, Hamshere ML, Langley K, Evans DM, St Pourcain B, et al. Shared genetic influences between attention-deficit/hyperactivity disorder (ADHD) traits in children and clinical ADHD. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry. 2015; 54(4): 322-7.
10. Watkins DE, Wentzel KR. Training boys with ADHD to work collaboratively: Social and learning outcomes. Contemp Educ Psychol. 2008; 33(4): 625-46.
11. Dunne EM, Hearn LE, Rose JJ, Latimer WW. ADHD as a risk factor for early onset and heightened adult problem severity of illicit substance use: an accelerated gateway model. Addict Behav. 2014; 39(12): 1755-8.
12. Rodriguez C, Gonzalez-Castro P, Garcia T, Nunez JC, Alvarez L. Attentional functions and trait anxiety in children with ADHD. Learn Individ Differ. 2014; 35: 147-52.
13. Mohammad Khani P, Jahani A, Tamanaifar S. Structured clinical interview for DSM disorders. Tehran: Faradid Pub. 2005.
14. Zadeh Mohammadi A, Ahmad Abadi Z. Simultaneous occurrence of high-risk behaviors among high school adolescents in Tehran. J Fam Res. 2006; 3(13): 87-9.
15. Abbasi M. A comparison of effectiveness two methods technique of acceptance and commitment and emotional regulation training on psychological well-being, adjustment and high-risk behaviors in students with dyscalculia [Thesis]: University of Mohaghegh Ardabili; 2014.
16. Peacock A, Bruno R. Young adults who mix alcohol with energy drinks: typology of risk-taking behaviour. Addict Behav. 2015; 45: 252-8.
17. Retz W, Freitag CM, Retz-Junginger P, Wenzler D, Schneider M, Kissling C, et al. A functional serotonin transporter promoter gene polymorphism increases ADHD symptoms in
delinquents: interaction with adverse childhood environment. Psychiatry Res. 2008; 158(2): 123-31.
18. Kenny PJ. Brain reward systems and compulsive drug use. Trends Pharmacol Sci. 2007; 28(3): 135-41.
19. Fuemmeler BF, Kollins SH, McClernon FJ. Attention deficit hyperactivity disorder symptoms predict nicotine dependence and progression to regular smoking from adolescence to young adulthood. J Pediatr Psychol. 2007; 32(10): 1203-13.
20. Delavar A. Theoretical and practical research in the humanities and social sciences. Tehran: Growth Pub; 2001.
21. Conners CK, Erhardt D, Sparrow E. Conner's adult ADHD rating scales: Technical manual: Multi-Health Systems Incorporated (MHS); 1999. Available from: https://www.mhs.com/ product.aspx.
22. Arabghol F, Hayati M, Hadideh M. Prevalence of attention deficit/ hyperactivity disorder in the group of students. Inst Cogn Sci Stud. 2004; 6(2): 73-8.
23. Seif D, Bashash L. The relationship between goalorientation and motivational strategies among gifted students. Iran J Except Child. 2011; 11(3): 243-29.
24. Pintrich PR, De Groot EV. Motivational and self-regulated learning components of classroom academic performance. J Educ Psychol. 1990; 82(1): 33-40.
25. Zimmerman B, Martinez-Pons M. Student differences in self-regulated learning: Relating grade, sex, and giftedness to self-efficacy and strategy use. J Educ Psychol. 1990; 82(1): 41-9. 26. Ahadi H, Jomehri F. Developmenntal pasychology adolesence, adulthhood (Early, Middle, Late). Tehran: Pardis Pub; 2007.
27. Forman SG, Linney JA. School-based social and personal coping skills training. Persuasive communication and drug abuse prevention. 1991: 263-82. Available from: https://books.google. com/books?isbn=1136469966.
28. Hawkins D, Catalano F, Miller J. Risk and protective factor for alcohol and other drug problems in adolescence and early adulthood. Psychol Bull. 1992; 112: 1-21.
29. Petraitis J, Flay BR, Miller TQ. Reviewing theories of adolescent substance use: organizing pieces in the puzzle. Psychol Bull. 1995; 117(1): 67-86.
Cite this article as: Zargham Hajebi M, Pourabdol S, Saravani Sh. A comparison of motivational
self-regulation and high-risk behaviors in students suffering from attention deficit/hyperactivity disorder (ADHD) and normal students. J Shahrekord Univ Med Sci. 2016; 18(3): 87-97.
*Corresponding author:
Psychology Dept., University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, I.R. Iran. Tel: 00989147466959, E-mail: saeed.pourabdol@yahoo.com
A comparison of motivational self-regulation and high-risk behaviors
in students suffering from attention deficit/hyperactivity disorder
(ADHD) and normal students
Zargham Hajebi M1, Pourabdol S2*, Saravani Sh3 1
Psychology Dept., Qom Branch, Islamic Azad University, Qom, I.R. Iran; 2Psychology Dept., University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, I.R. Iran; 3Students, Qom Branch, Islamic Azad
University, Qom, I.R. Iran.
Received: 24/Jun/2015 Accepted: 22/Nov/2015
Background and aims: Attention deficit/hyperactivity disorder is one of the disorders that gains
attention of psychologists, psychiatrists and researchers. Among the factors that could be involved in the persistence of this disorder is to improper adjust the motivation and high-risk behaviors. Therefore, the aim of the current study was to compare the motivational self-regulation and high-risk behaviors in students suffering from attention deficit/hyperactivity disorder and normal students.
Methods: This is a descriptive-analytic study. The statistical population of this research includes
all male students in the Third grade of high schools (ADHD and normal students) in Ardabil city in the 2014-2015 academic year. The research subjects consisted of 80 students (n=40 for each group). Students in these schools were selected by multistage cluster sampling. To collect data, motivational self-regulation scale, high-risk behavior questionnaire, conners' scale and diagnostic interview based on DSM-5 were used.
Results: The results of multivariate analysis of variance (MANOVA) showed that the
mean of motivational self-regulation scores (all components) in students with attention deficit/hyperactivity disorder (ADHD) was significantly lower than normal students (P<0.001). Also, the results showed that the mean of high-risk behaviors (all components) scores in students with ADHD was significantly higher than the normal students (P<0.001).
Conclusion: The results of these findings in indicative of the importance of motivational
self-regulation strategies and regulation of these incentives is for academic achievement and reduction of aggressive behavior, inattention, distractibility, and ultimately prevention and reduction of high-risk behavior in students with ADHD.
Keywords: Attention deficit/hyperactivity disorder, Motivational self-regulation, High-risk
behavior.
