PLANIFIKIMI I BIZNESIT PËR ARRËN

(1)

P

LANI

FIKI

MI

I BI

Z

NES

I

T

P

Ë

R ARRË

N

-

(2)

SNV- Netherlands

SNV- Netherlands Development OrganisationDevelopment Organisation Deshmoret e 4 Shkurtit Tirana, Albania, Deshmoret e 4 Shkurtit Tirana, Albania, Tel +355 4 2255800, Fax +355 4 2255801. Tel +355 4 2255800, Fax +355 4 2255801.

E-mail

E-mail balkans@snvworld.orgbalkans@snvworld.org

www.snvbalkans.org

The materials and views expressed may not The materials and views expressed may not necessarily reflect the views or policy of the funding necessarily reflect the views or policy of the funding organisations. Original copyright holders of organisations. Original copyright holders of information used are fully acknowledged. information used are fully acknowledged. Reproduction and dissemination of material in this Reproduction and dissemination of material in this publication for educational or

publication for educational or other non-commerciother non-commercialal purposes are authorized with due

(3)

Njohja

Njohja e tre tregut egut të të arrës, arrës, është është hapi hapi i pai parë krë kurur

kërkon

kërkon të të bash bash plan plan biznesi. biznesi. Më Më pas pas mund mund tëtë

vendosësh

vendosësh për për të të mbjellë mbjellë apo apo administruadministruarar. . Kjo Kjo tëtë

orienton

orienton çfarë çfarë të të investosh, investosh, cili cili lloj lloj jep jep të të ardhuraardhura

më

më të stë sigurta igurta e të e të larta, larta, ku gku gjendet jendet dhe dhe si dsi duhetuhet

trajtuar, si vilet qërohet e

amballazhohet e përgatitet

fruti për treg. Bilanci në

moshën 70-vjeçare,

evidenton shpenzimet, si

dhe të ardhurat nga frutat

e lënda drusore. E trajtuar

me shërbime intensive një

pemë mesatare mund të

japë një të ardhur neto

6100 lekë në vit,

përkundrejt 1336 të

shpe

shpenzuarnzuar, pra një raport n, pra një raport nëë

mes investimit e atë

ardhurës 1:4,7. Perimetri i arrës në moshën 70

vjeçare është rreth 3 herë sa mosha. Frutat e arrës

bëjnë pjesë në prodhimet pyjore jo drusore, druri që

i prodhon është nga ana tjetër një arkë kursimi që

shton të ardhurat për fermerin deri sa sh

shton të ardhurat për fermerin deri sa shitet, me çmimitet, me çmim

shumë të

shumë të kërkuarkërkuar. . Ai Ai punon punon gjatë e gjatë e shërben gjatëshërben gjatë

gjithë jetës së tij përveç frutave, duke shtuar ujin,

mbrojtur tokën, pakësuar erozionin, pakëson gazin

karbonik në

karbonik në atmosferë, të atmosferë, të gjitha shërbime gjitha shërbime shumë shumë tëtë

rëndësishme mjedisore, që priten të shpërblehen nga

shoqëria. Broshura jep rekomandime për zgjedhjen

e

e arrave arrave më më të të mira mira si si dhe dhe teknologjitë e teknologjitë e ngritjesngritjes

dhe

dhe trajtimit trajtimit të të blloqeve blloqeve të të reja reja me me arrore.arrore.

HYRJE

(4)

Arra nuk është man. Ajo nuk thyhet aq lehtë!!!

Mendo përpara se të investosh. Mëso nga dështimet.

Më shumë se gjysma e arrave që ishin në vit

Më shumë se gjysma e arrave që ishin në vitin 1970,in 1970,

nuk kanë arritur të mbijetojnë pasi diçka u

nuk kanë arritur të mbijetojnë pasi diçka u bë gabimbë gabim

vite më parë. Përpara se të blesh, të shartosh një

pemë, duhet të mendosh sa do të kërkohet malli që

do prodhosh nga tregu

do prodhosh nga tregu, apo me çfarë çmimi mund të, apo me çfarë çmimi mund të

shitet. Pas kësaj është mirë të hapet plani i biznesit

të shkruhet qëllimi dhe objektivi që kërkoni të arrini.

Cila do të ishte arra ideale: Ajo që prodhon shumë e

mirë, për çdo vit: (i) të mos lulëzoje shpejt e

dëmtohet

dëmtohet nga nga ngricat ngricat e e pranverës; pranverës; (ii) (ii) të të prodhojëprodhojë

shumë e çdo vit, (iii) të fruti

shumë e çdo vit, (iii) të frutifikojë shpejt; (iv) të jetëfikojë shpejt; (iv) të jetë

vetëpllenuese; (v) të ketë formë, madhësi e pamje

që të kërkohet nga tregjet e jashtme, guackë të hol

që të kërkohet nga tregjet e jashtme, guackë të hollëlë

apo mesatare, të bardhë, thelbin të plotë e të lirë

nga guaska e ndarëset, të bardhë e të shijshëm, të

peshojë më shumë se guacka. Nëse keni vendosur të

realizoni qëllimin tuaj atëherë, duhet t'i bashkoheni

një grupi kultivuesish, të cilët kanë përvojë dhe do

të drejtojnë, ku të gjesh fidanët ideale, si do bësh

shartimin, trajtimet e kujdesimet e domosdoshme.

Si do ta mbjellësh, me çfarë do ta shoqërosh që të

mbulosh shpenzimet deri sa të hyjnë në prodhim..

JO P

A P

LAN BI

Z

NES

I

Çdo pjesë e arrës është e kërkuar nga tregu,

trungu, gjethi, fruti, zhgualli. Mobilje, ëmbëlsira,

bojëra e ilaçe, shpesh kanë në përbërje të tyre

kontributin e

kontributin e arrës. Fruti arrës. Fruti ka ka vlera vlera të të larta ushqyese,larta ushqyese,

i pasur në vitamin

i pasur në vitamine A, B, C me 50-60% yndyrë. Drurie A, B, C me 50-60% yndyrë. Druri

është me

është me i i çmuari, tepër çmuari, tepër i i kërkuarkërkuar. . Në vitin Në vitin 1970,1970,

KONSUMI

(5)

prodhimi total i arrës arriti

6600 ton, afërsisht 25 kg/

rrënjë, në vitin 2006 janë

prodhuar 3600 ton. Kërkesa

për

për fruta fruta rritet rritet më më shpejt shpejt sese

prodhimi vendas. Importet

arrorëve, në vitin 2007 i

kaluan eksportet me më

shumë se 1 milion Euro. Rreth

300 prodhues ëmbëlsirash të

ndryshme, përdorin arrën e qëruar si lëndë të parë

kryesisht nga importi. Përmeti prodhon liko me futa

të reja që kërkohet nga tregu. Reçeli i prodhuar me

arra të vogla ka jod dhe rekomandohet për tiroidet.

EKONOMIZIMI

Arrat në shkallë kombëtare përbëjnë një pasuri të

vlerësuar në 6-8 milion euro, me kërkesa në rritje.

Prodhuesit mbajnë 20% deri 40 % të prodhimit për

nevojat e tyre, apo dhuratë për të afërmit, dhe shesin

pjesën që mbetet grumbulluesve të vegjël ose tregut

lokal, (mesatarisht 20-50 kg/familje), me çmim

mesatar rreth 200 Lek/kg, në zonat e thella malore

çmimi bie edhe në 100 lekë/ kg Nuk ka sistem të

organizuar grumbullimi. Nuk ka organizim të

organizuar grumbullimi. Nuk ka organizim të fermerëvefermerëve

si dhe komunikim të rregullt me tregtarët, përpunuesit

e eksportuesit.

e eksportuesit. Arrat Arrat e ve vendit endit hyjnë hyjnë në sasi në sasi të të vogëlvogël

në treg. Arrat e qëruara deri tani vijnë nga importi

dhe përbëjne 80% të biznesit total të arroreve. Origjina

e tyre është Greqia, por edhe Rumania e Bullgaria që

mundet të kryejnë rolin e ndërmjetësit që nga Azia

Qendrore. Çmimi i arrave të qëruara ½ arriti 1,000

lek/kg në 2008; çmimet për arrat e qëruara ¼ ishin

900 lek/kg dhe për ato 1/8 850 Lekë/kg.

(6)

Tregu i arrorëve tregon disa tendenca zhvillimi,

që përmblidhen si vijon: i) rritja e kërkesës së

përgjithshme vendase; ii) zhvendosja e kërkesës drejt

arrorëve të n

arrorëve të ngrënshëm të qgrënshëm të qëruarëruar. Nga 1999 deri . Nga 1999 deri 2007,2007,

importet janë rritur nga 644,000 Euro në 1.4 milion

Euro

Euro (+118%), (+118%), me me dominim dominim të të arrave arrave të të qëruaraqëruara

pjesa e fitimit e tregtarëve të shumicës është 3-10%

ose midis 10-20 lek/kg..

TREGU

Tregu ynë përdor rreth 85% arra vendi dhe 15%

importi. Një pjesë e prodhimit vendas transferohet

nga prodhuesit drejt konsumatorëve nëpërmjet

kontakteve

kontakteve të të drejtpërdrdrejtpërdrejta ejta nga nga të të afërmit e afërmit e miqtë.miqtë.

Pengesat kryesore per te shtuar shitjet mbeten (i)

cilësia e ulët e produktit për shitje, (ii) mungesa e

përvojës dhe dijeve për trajtim, (iii) mungesa e

kultivareve me cilësi të larta, (iv) mungesa e

organizimit të fermerëve për t'u lidhur e garantuar

shitjen.

shitjen. Kërkesa Kërkesa e trege tregut ut për arpër arra ra është është në rritnë rritje.je.

ARRI

TJA E TREG

UT

Pas

Pas nxjerrjes nga nxjerrjes nga sharku sharku arrat arrat kanë kanë rreth rreth 30%30%

lagështirë. Ata lahen dhe thahen në natyrë. Për t'u

tharë hapen në shtresa me trashësi 10-15cm dhe

përzihen kohë pas kohe. Tharj

përzihen kohë pas kohe. Tharja vazhdon për 3-4 ditëa vazhdon për 3-4 ditë

deri sa lagështia të bjerë në 12%-14%. Procesi i

tharjes duhet të fillojë jo më vonë se 24 orë pas

vjeljes. Është koha të eksperimentohet edhe tharja e

thelpinjve, pasi kërkesa nga tregu është në rritje dhe

koha e tharjes për thelpinjtë është më e shkurtër.

Për tharjen cilësore është me rëndësi qarkullimi i

PASVJELJA

(7)

rregul

rregullt i ajrit. Vlt i ajrit. Vendi kuendi ku

hapen duhet të ketë

mundësi për qarkullim mundësi për qarkullim ajri. Temperatura ajri. Temperatura optimale për tharje optimale për tharje është 35 deri 40.5 është 35 deri 40.5

grade celsius. Arrat e

thara ruhen në thara ruhen në ambiente të ajrosura e ambiente të ajrosura e të freskëta ose në të freskëta ose në frigorifer. Arrat e frigorifer. Arrat e qëruara duhen qëruara duhen

amballazhuar me kujdes në thasë plastmasi që të

mos marrin erërat nga mjedisi.

Qëndrimi gjatë pas rënies në tokë dhe tharja e

papërshtatshme ndikojnë në ulje të çmimit. Vlera në

treg varet nga përmasat dhe "bardhësia": arrat në

ngjyrë kafe janë më pak të vlefsh

ngjyrë kafe janë më pak të vlefshme se ato në ngjyrëme se ato në ngjyrë

të bardhë. Për të arritur çmim të plotë është mirë të

kalibrohen e të jenë uniformë.

Arra është frut që vjen nga ndërveprimi i luleve

mashkullore (levarsat) dhe atyre femërore, që

vendosen më sipër në llastarin e ri që rritet e çel

gjethe bashkë me lulet. Lulet femërore, vendosen

nga një, dy apo më tepër, ato çelin ose përpara ose

me pas luleve mashkullore, rrallë herë dy palët çelin

në të njëjtën kohë. Fermeri duhet ta vëzhgojë arrën

e tij, dhe

e tij, dhe nëse është nëse është e vetme dhe ie vetme dhe izoluarzoluar, me diferenc, me diferencaa

të madhe në kohën e çeljes të luleve të dy gjinive,

duhet të mendojë për të mbjelle arra të tjera afër,

për të ndihmuar pjalmimin e shtuar prodhimin. Arra

VJELJA

(8)

fillon të frutifikojë rreth

moshës 8-12 vjet, por në

frutifikim të plotë hyn pas

moshës 25 vjeçare, duke

arritur maksimumin e

prodhimit në moshën 60 vjet.

Prodhimtaria mesatare për

dru është 21-35 kg në

moshën 25 vjeçare, duke

arritur 50-70 kg në moshën

60 vjet. Piqet në vjeshtë. Konsiderohet e pjekur, kur

zhgualli hapet dhe e lëshon kokrrën. Arrat vilen

zakonisht pasi fillojnë shirat, të cilat hapin zhguajt

dhe rrëzojnë në tokë arrat e pjekura. Në praktikën e

fermerëve, është edhe shkundja e arrës

fermerëve, është edhe shkundja e arrës me një shkopme një shkop

të gjatë, me të cilin goditen degët e llastarët, duke

krijuar dridhje të degëve deri sa lëshojnë kokrrat,

rekomandohet të bëhet kujdes që të mos dëmtohet

lëvorja. Goditja me shkop nga disa kritikohet si

dëmtuese e sytheve, nga të tjerë konsiderohet se

stimulon vendosjen e sytheve të reja. Kokrrat e

pjekura, duhen vjelë menjëherë, pasi në kontakt me

tokën infektohen nga kërpudhat dhe thelbi merr

ngjyrë, duke ulur vlerën e tregut.

Arra është mbjellë kryesisht në toka me

produktivitet të ulët dhe të paujitshme. Në të shu

produktivitet të ulët dhe të paujitshme. Në të shumtënmtën

e rasteve ka mungesë të ndjeshme shërbimesh dhe

zhvillimi i tyre ishte i varur tërësisht nga kushtet e

vendndodh

vendndodhjes. Punimi i tokës, plehërimi apo jes. Punimi i tokës, plehërimi apo ujitja eujitja e

arrës ndodh vetëm në rastet kur ajo

P

Ë

RMI

RË

S

IM

I

G

RUMBULLIT,

P

LE

HË

RI

MI

DHE

(9)

bashkëshoqërohet me misër, foragjere apo perime.

Mungojnë tërësisht trajtimet fitosanitare.

Një kultivues arre në Dibër

pyet:

pyet: Kam një arrë të madhe,Kam një arrë të madhe, që për vite ka

që për vite ka prodhuar fruta meprodhuar fruta me cilësi të mirë. Dy vitet e fundit u cilësi të mirë. Dy vitet e fundit u dëmtua nga ngricat një pjesë e dëmtua nga ngricat një pjesë e kurorës dhe nuk prodhoi. Këtë kurorës dhe nuk prodhoi. Këtë vit lidhi shumë kokrra, por ata vit lidhi shumë kokrra, por ata nxihen dhe bien njëra pas nxihen dhe bien njëra pas tjetrës. Çfarë është kjo tjetrës. Çfarë është kjo sëmundje dhe si mund të sëmundje dhe si mund të parandalohet. Disa kokrra të parandalohet. Disa kokrra të mbetura duken të mira, por mbetura duken të mira, por ketrat i arrijnë ata para meje. ketrat i arrijnë ata para meje.

Përgjigje:

Përgjigje: Unë besoj seUnë besoj se prodhimi i vitit 2008 vuan

prodhimi i vitit 2008 vuan

pasojat e thatësirës dhe

nxehtësisë së madhe të verës

plot me zjarre të

plot me zjarre të vitit 2007. Arratvitit 2007. Arrat

janë të paujitura e të pa

ushqyera me plehra. Me gjithë

lulëzimin e bollshëm, rezervat

ujore në tokë për

ujore në tokë për të furnizuar kurorën e frutat mundtë furnizuar kurorën e frutat mund

të jenë të

të jenë të pamjaftueshmpamjaftueshme për të e për të realizuar zhvillim tërealizuar zhvillim të

plotë të frutit. Kur pema është e kërcënuar, ajo e

përdor energjinë që siguron së pari për

përdor energjinë që siguron së pari për të mbijetuartë mbijetuar

dhe së dyti për të prodhuar frutat. Unë shpresoj se

me shirat e bollshme të këtij sezoni, dhe me vonesën

e pranverës së sivjeteshme arra juaj do të ketë

prodhim të bollshëm e të mirë këtë vit.

P

(10)

Ç

FARË P

LEHRAS

H TË PËRDORIM

?

Këtë pyetje e bën një fermer nga Shkodra: Këtë pyetje e bën një fermer nga Shkodra: Përgjigje:

Përgjigje: Plehërimi e ujitja i shërbehen bimësPlehërimi e ujitja i shërbehen bimës nëpërmjet sistemit rrënjor. Në moshë të re ai është

nëpërmjet sistemit rrënjor. Në moshë të re ai është

boshtor me rritje të fuqishme që ngadalësohet nga

mosha 10-12 vjet dhe ndërpritet nga mosha 30-35

vjet, kur arrin gjatësinë 6-7 m thellësi. Rrënjët e dyta

fillojnë të zhvillohen fuqimisht rreth moshës

5-vjeçare, duke arritur gjatësinë e rrënjës boshtore rreth

vjeçare, duke arritur gjatësinë e rrënjës boshtore rreth

moshës

moshës 10-15 10-15 vjet. vjet. Në Në moshën moshën 60-80 60-80 vjet vjet sistemisistemi

rrënjor zhvillohet në sipërfaqe të tokës, në një thellë

rrënjor zhvillohet në sipërfaqe të tokës, në një thellësisi

të vogël (10 cm), duke u shtrirë në një largësi 12-14

m nga trungu. Arra ka nevoje për pleh organik të

kalbur mirë. Pemëve në prodhim të plotë për të

kompensuar atë që harxhojnë e për të

kompensuar atë që harxhojnë e për të marrë prodhimmarrë prodhim

të bollshëm është mirë t'u hedhim 50-60 kg/rrënjë,

mundësisht duke i shtuar 2-3 kg superfosfat, 1-1.5

kg nitrat dhe po aq potas, në mungesë kalciumi

shtohet edhe 4-5 kg gëlqere të shuar (Cici 1973).

Pemëve të reja është mirë t'u hidhen 20-25 kg pleh

organik, si dhe një kombinim me rreth 1.5 2 kg

superfosfat, 1 kg nitrat dhe po aq potas.

Ngricat e

Ngricat e papritura që papritura që vijnë pas vijnë pas dimrave dimrave të butëtë butë

shpesh provokojnë tharje të kurorës në shkallë të

ndryshme e dëmt

ndryshme e dëmtim im të të prodhimiprodhimit. t. Një Një kërpudhë kërpudhë meme

emër Armillaria mellea, kur mbjellja bëhet në ambiente

ku kanë mbeturina rrënjësh, infekton dhe shkatërron

rrënjët e dobëson rritjen. Kurora sulmohet edhe nga

bakteriozat (gjethet, sythet e reja, frutat) si dhe

antrakoza. Në fermat e krijuara për prodhim intensiv

rekomandohet trajtimi kimik kundër Xanthomonas

ARM

(11)

S

HARTIM

I

,

KRAS

I

TJA,

RRALLI

MI

Që nga viti 1930 është punuar

për njohjen dhe shtimin e

varieteteve të vendit dhe të huaj.

V

Varieteti arieteti Sorento Sorento i i mirënjohurmirënjohur

në Itali, u shtua në vitet

1930-1938. Nga të vendit Abedin Cici

1938. Nga të vendit Abedin Cici

këshillon të përdoren për shtim

forma të Nepravishtës,

Peshkopisë, Ocishtit Gizaveshtit,

Sharrit, (tetovarja) Burrelit, apo

Durishtit të Tiranës. Shartimi i

arrës de

arrës deri tani nuk ështri tani nuk është aplikuaë aplikuarr..

Është eksperimentuar vite më

parë si nga ish-fermat shtetërore

ashtu edhe nga ish Instituti i Pemëtarisë. Nuk janë

arritur rezultate të larta, ndoshta ngaqë

eksperimentimi ka qenë spontan i pambështetur.

P

Pë r s e ë r s e d u hd u h e t s h a r te t s h a r t u a r u a r

Së pari pasi me shartim ka leverdi ekonomike.

Sigurohen kalemat nga kultivari më i mirë që mund

të gjendet në vend, dhe në momentin kur arra hyn

në prodhim, merr frutat që ke dashur, të cilët, duke

qenë e kërkuar nga tregu, të justifikojnë shpenzimet si

për shartim, punim ushqim e

për shartim, punim ushqim e tjera. Arrtjera. Arra e shartur ështëa e shartur është

një kapital që shtohet arra e mbjellë me farë, në të

shumtën e herës nuk i

shumtën e herës nuk i ngjan së ëmës. Duhen 7-12 vjetngjan së ëmës. Duhen 7-12 vjet

të mësojmë nëse ka dalë më e mirë apo më e keqe.

juglandis dhe Laspereysia pomonella. Admiruesit e

bujqësisë organike rekomandojnë mulcirim sa më të

mirë si dhe kombinim e plehrave me ujitjen për të

ruajtur pemët e frutat nga infeksionet.

(12)

Pra sado që të zgjedhim farën, nuk jemi të s

Pra sado që të zgjedhim farën, nuk jemi të sigurtë seigurtë se

çfarë do prodhojë pema e re. Si metodë është me

interes, pasi mund të krijohen varietete të reja.

M e t o d a t M e t o d a t

Literatura rekomandon për arrën si shtimin

vegjetativ

vegjetativ nëpërmjet nëpërmjet rrënjëzimit rrënjëzimit me me nxitësve nxitësve tëtë

zonës së rritjes (acidin giberlinik

zonës së rritjes (acidin giberlinik etj), dhe shartimetetj), dhe shartimet

me disa teknika: (i) në mjedise të mbyllura (dimëror)

me temperaturë e lagështirë të kontrolluar, (ii)

shartimin direkt në fidanishte me syth të fjetur në

periudhën e vegjetacionit, (iii) shartimin me kalem

në pranverë.

S

Sh t i mh t i m i mi m e r r ë n j ë ze r r ë n j ë zi mi m : :



 Bëhet krasitje për të nxitur prodhim llastare eBëhet krasitje për të nxitur prodhim llastare e

copa.



 Copat priten pasi piqet druriCopat priten pasi piqet druri 

 Trajtohen me Indol te Acidit Butirik (IBA) nëTrajtohen me Indol te Acidit Butirik (IBA) në

etanol.



 Majat e copave futen në pelit.Majat e copave futen në pelit. 

 Siguroni kullimin në përzierje perliti.Siguroni kullimin në përzierje perliti. 

 Kontenieri vendoset në sërë në vendeKontenieri vendoset në sërë në vende

hijëzuara 50-70%.



 Copat rrënjëzojnë dhe rritja e kërcenjve të riCopat rrënjëzojnë dhe rritja e kërcenjve të rinjnj

fillon pas rreth 35 ditësh.

S

Sh a r t i mh a r t i m i d i mi d i m ë r o r n ë s eë r o r n ë s er a r a

Përdoret pothuaj teknologjia dhe makinat që

përdoren për shartimin e hardhisë. Afati i gjetjes

prodhimit të kalemave është nga dhjetori në gjysmë

prodhimit të kalemave është nga dhjetori në gjysmënn

e parë të shkurtit, duke e mundësuar atë edhe ne

mars. Kalemat për mbishartese zgjidhen nga

mars. Kalemat për mbishartese zgjidhen nga llastarëllastarë

të shëndetshëm e të pjekur mire njëvjeçare, me

gjatësi rreth 25 cm dhe diametër rreth 8 mm.

T

Te k n i ke k n i k a e a e ssh a r th a r t i mi m i t i t

Konsiston në prerjet tangenciale që u bëhet nën

(13)

e mbi shartesës, me thikë sa më të mprehtë, për të

eliminuar plagosjet e shtresës së kambiumit. Prerja

tangencial

tangenciale bëhet në një kënd 30-35 gradë në re bëhet në një kënd 30-35 gradë në raportaport

me vertikalen, në mënyrë që sipërfaqja e saj të jetë

1.5-2 herë më e madhe nga prerja vertikale. Në

nënshartesë ajo bëhet 3-5 cm mbi qafën e rrënjës,

ndërsa mbi shartesë 3-5 cm nën syth. Po në prerjen

tangenciale në të dy komponentët bëhet edhe prerja

për gjuhëzën. Pas kësaj komponentët bashkohen në

mënyrë që gjuhëzat të futen në njëra-tjetrën, dhe

anët (pjesa e lëvorës) e nënshartesës dhe e mbi

shartesës të korrespondojnë plotësisht. Shartesat

lidhen me rrahje si dhe izolohen me parafinë të lëngët.

T

Tr a j tr a j t i mi m i p ai p as s ssh a r t i mh a r t i m i t i t

Pas shartimit fidanët vendosen në arka, që hapen

nga anash. Në fund të arkës vendoset një shtresë

tallash i lagur 4-6 cm, pas saj vendoset një shtrese

fidanash që mbulohen me 2-3 cm tallash, e kështu

deri në mbushjen e arkës. Radha e fundit e fidaneve

të shartuar mbulohet përsëri me 4-6 cm shtrese, që

është e domosdoshme për izolimin e shtresës

ndërmjet fidaneve e faqeve të arkës. Arkat vendosen

në mjedise me temperature 26-30 grade dhe me

lagështirë të ajrit 90-95%. Në këto kushte

parashikohet që kallusimi të ndodhë në 12-15 ditë.

S

Shartimi me syth nhartimi me syth në fidanishteë fidanishte

S Sh a r th a r t i mi m i u n a z oi u n a z or r S Sh a r t i mh a r t i m i mi m e ce co p a d r e j to p a d r e j t k ë n d ë sk ë n d ë sh e h e S Sh a r t i mh a r t i m i n ë i n ë f o r mf o r m ë T ë T S Sh a r t i mh a r t i m i mi m e k a le k a le m e m S Sh a r t i mh a r t i m i mi m e k a le k a le m e m n ë n l ën ë n l ëv o r e v o r e

Duhet mbajtur parasysh që dega që do shartohet

të jetë dy herë më e trashë se kalemisi dhe kjo

(14)



 Prerje vertikale në lëvore rreth 5 cm të gjatë,Prerje vertikale në lëvore rreth 5 cm të gjatë,

me

me thellësi thellësi deri deri tek tek druridruri



 Kalemi të jetë 10-15 cm të gjatë, bëj prerjeKalemi të jetë 10-15 cm të gjatë, bëj prerje

në formë pykë të thellë, me gjatësi rreth 6

cm. me dy tre sythe në kalem.



 Hap me kujdes lëvorën e prerë, futHap me kujdes lëvorën e prerë, fut

mbishartesën midis drurit dhe lëvorës



 Mbush sipërfaqja e prerë me dyll apo parafinëMbush sipërfaqja e prerë me dyll apo parafinë

dhe shartesën rrethoje me letër alumini. Është

mirë të lihen kapakë të vegjël në afersi të

sytheve. Mbulohet e gjitha me një qeske

plastike dhe lidhet.



 Këshillë:Këshillë: Lidh fort një shkop apo degëz pakLidh fort një shkop apo degëz pak

mbi shartesën si vend

mbi shartesën si vend qëndrim për zogjtë, qëqëndrim për zogjtë, që

ata të mos ndalojnë në mbi shartesë e ta

dëmtojnë.

K r a s i t j a

Kurora në fillim është asimetrike dhe me kohë

vetërregullohet duke u zhvilluar proporcionalisht duke

marrë një formë të rregullt sferike, gjysmësferë, ose

piramidale.

piramidale. Degëzat Degëzat e vogla, e vogla, që ndodhen që ndodhen në periferi në periferi tëtë

kurorës mbizotërojnë në raport me degët skele-tike.

Gjethet e mëdha e mbulojnë krejtësisht kurorën dhe

japin një hije të rëndë

japin një hije të rëndë..

Krasitja aplikohet në blloqet e mbjella në vitet e

para për formimin e kurorës. Përgjithësisht, arra

krasitet lehtë, momentet kryesore në rastin e

masiveve me përdorim të dyfishtë, për lëndë drus

masiveve me përdorim të dyfishtë, për lëndë drusoreore

e fruta, i jepet rëndësi formimit të trungut të

e fruta, i jepet rëndësi formimit të trungut të drejtë,drejtë,

si dhe rritjes në lartësi. Për

si dhe rritjes në lartësi. Për t’u rritur në t’u rritur në lartësi zgjidhetlartësi zgjidhet

dhe stimulohet udhëheqësi (shih figurën). Në rastet

kur fidanëve të rinj u dëmtohet sythi i majës

përgjithësisht, ndërrohet lideri. S

përgjithësisht, ndërrohet lideri. Skica tregon trajtiminkica tregon trajtimin

e degës që caktohet për zëvendësimin e saj.

(15)

R r a l l i m e t

Rrallimet rekomandohen si kur është e

bashkëshoqë

bashkëshoqëruarruar, ashtu edhe kur mbje, ashtu edhe kur mbjelljet janë bërlljet janë bërëë

të dendura dhe kurorat prekin njëra-tjetrën, duke

pakësuar potencialin prodhues. Arra është lloj me

kërkesa të mëdha për dritë; në moshë të re duron

një hijëzim të lehtë, por me kalimi

një hijëzim të lehtë, por me kalimin e moshës kërkonn e moshës kërkon

të jetë krejtësisht e ekspozuar në diell.

të jetë krejtësisht e ekspozuar në diell. PërgjithësishtPërgjithësisht

në praktikën e fermave shtetërore është praktikuar

kalimi i skemave nga 10 x10 ne 20 x 10 m pas moshës

10-vjeçare.

Arra

Arra shumëzohet kryesisht shumëzohet kryesisht me me farë. farë. Për Për mbjelljembjellje

zgjidhen kokrra vitale të mëdha ose mesatare, me

formë të rrumbullakët ose pak ovale, me guackë të

hollë, të lëmuar nga jashtë, me tul të bardhë e të

plotë, që

plotë, që ndahet lehtë ndahet lehtë nga nga guaska, kur guaska, kur thyhet . thyhet . KurKur

mbjellja bëhe

mbjellja bëhet në pranvt në pranverë pasi arrat janë shtratifikuarerë pasi arrat janë shtratifikuar

për 60-90 ditë në rërë të lagët

për 60-90 ditë në rërë të lagët, fara ruhet në ambiente, fara ruhet në ambiente

të

të ftohta ftohta e e të të lagëta lagëta me me temperaturë temperaturë 0-5C. 0-5C. GjatëGjatë

shatrifikimit tregohet kujdes që në momentin e

mbjelljes guaskat të jenë paksa të hapura, ose të

kenë arritur rrënjëzën 1 cm.

Pyetje: Përse

Pyetje: Përse nuk nuk futet futet fara në fara në tokë që tokë që në në vjeshtë.vjeshtë. Përgjigje:

Përgjigje: Farërat mbijnë në rregull nëse mbillen nëFarërat mbijnë në rregull nëse mbillen në vjeshtë, por ekziston rreziku për dështim. Së pari

vjeshtë, por ekziston rreziku për dështim. Së pari

temperatur

temperatura ka luhatje të ndjeshme a ka luhatje të ndjeshme në muajt e dimrit.në muajt e dimrit.

Së dyti është luhatja e

Së dyti është luhatja e lagështirës, që varion nga zhytjelagështirës, që varion nga zhytje

në ujë për javë të tëra në thatësirë të tejzgjatur, duke

penguar mbirjen. Së treti çdo brejtës në këtë kohë të

vitit është në kërkim të ushqimit, dhe arrën e duan të

gjithë, dhelpra, urithi, sorrat e mjaft të tjerë, që diktojnë

FARA

(16)

K

Ku tu t ë më m b l eb l ed h i m d h i m f af ar a r a

Shtimi spontan me farë i arrës në vendin tonë ka

mundësuar shpërthime të herëpashershme dhe një larmi

të madhe formash në shumicën e rretheve të vendit.

Janë studiuar në shkallë vendi shumë forma. Vetëm në

Dibër janë identifi

Dibër janë identifikuar pothuaj të gjithë format, si kokërrkuar pothuaj të gjithë format, si kokërr

mëdha, në forme bajameje, me lulëzim shumë të vonë

(arra budallaqe e Radoveshit), me prodhim të lartë që

në moshe të re, lëvore të hollë e të tjera.

S

Si t ë p r o d h o ji t ë p r o d h o j mm ë ë f i d a n ë f i d a n ë

F

Farishtja është mirë të ngrihet 6-7 arishtja është mirë të ngrihet 6-7 cm nga toka dhe tëcm nga toka dhe të

ketë vija anësore për kullim apo ujitje me filtrim.

Mbjellja në fidanishte bëhet në një thellësi 8-10 cm, në

rreshta me largësi 25-30 cm ndërmjet tyre dhe 6-10

cm

cm fara fara nga nga fara. fara. Në një Në një metër metër linear linear mbillen 1mbillen 16-206-20

kokrra arra (rreth 150 g), për të marrë 11-13 fidanë.

Fara vendoset horizontalisht ose me maje poshtë, pa

dëmtuar rrënjëzën. Farat mbulohen me dherishte dhe

me një shtresë 3-4 cm pleh të dekompozuar mirë për

të evituar dëmtimin nga ngricat. Shërbimet në fidani

të evituar dëmtimin nga ngricat. Shërbimet në fidanishteshte

janë të njëjta me kulturat e tjera.

D o m

D o m o so sd o sd o sh mh m ë r i a e ë r i a e n g rn g r i t ji t j e s e s s ë s ë k o l e k s i o n ek o l e k s i o n ev e v e

Vendi ynë ka kushte të favorshme ekologjike për

të arritur efektivitet të lartë në prodhim, për të

plotësuar kërkesat e tregut vendas edhe për të

eksportuar

eksportuar. Kjo për fakt. Kjo për faktin se kushtin se kushtet klimatiko-tokësoret klimatiko-tokësoree

u japin një shije

u japin një shije të veçantë frutave të prodhuara qoftëtë veçantë frutave të prodhuara qoftë

edhe nga kul

edhe nga kultivarët e importuartivarët e importuar. Përmirësimi . Përmirësimi i cilësisëi cilësisë

së frutit dhe arritja e parametrave të tregut, që lidhet

edhe me rritjen e fitimit, kërkon hartimin e një

strategjie kombëtare. Kjo mundëson që të

grumbullohet e ruhet

grumbullohet e ruhet gërmolazmgërmolazma shqiptare, pasi a shqiptare, pasi vendivendi

ynë

ynë mendohet mendohet si si një një nga nga vend vend origjinat origjinat natyrore natyrore tëtë

arrës (shih Arra e Valit).

(17)

Në shumicën e rasteve blloqet e mbjella me arrë

kanë dështuar nga kushtet e papërshtatshme

tokësore. Ky duhet të bëhet mësim për të parë me

kujdes përbërjen e tokës si dhe vlerat treguese të

bimësisë ekzistues

bimësisë ekzistuese. Në zonat me verë të thatë, duhete. Në zonat me verë të thatë, duhet

të shmangen terrenet pa argjile, që thahen shpejt.

Megjithëse e kërkon lagështinë e tokës, arra duron

më mirë thatësirën se sa

më mirë thatësirën se sa lagështinë e tepërt të tokës.lagështinë e tepërt të tokës.

Pehashi më i përshtatshëm është mes 6,5 dhe 7,5;

nuk duhet të mbillet nëse pehashi është më i

nuk duhet të mbillet nëse pehashi është më i ulët seulët se

gjashtë.

Pyetje: A ka rol forma e terrenit ne zhvillimin e Pyetje: A ka rol forma e terrenit ne zhvillimin e arrës?

arrës?

Përgjigje:

Përgjigje: Është e rëndësishme të evitohetËshtë e rëndësishme të evitohet mbjellja në zona të ekspozuara ndaj ngricës për

mbjellja në zona të ekspozuara ndaj ngricës për

sidomos funde luginash jo të ajrosura ku ajri i ftohtë

grumbullohet. Në zona të tilla, sythet fundore të

grumbullohet. Në zona të tilla, sythet fundore të arrësarrës

rrezikojnë të ngrijnë çdo pranverë.

Pyetje: Të hapesh profile e të shkosh në laborator, Pyetje: Të hapesh profile e të shkosh në laborator, ka kosto, a mund të studiojmë tokën, e të marrim ka kosto, a mund të studiojmë tokën, e të marrim vendime në mënyrë më të thjeshtë?

vendime në mënyrë më të thjeshtë? Përgjigje:

Përgjigje: Së pari është mirë që të këshilloheni,Së pari është mirë që të këshilloheni, me

me të të moshuarit, për moshuarit, për rezultatet e rezultatet e mbjelljeve të mbjelljeve të bërabëra

me parë, duke gjykuar për terrenet dikur të mbjella,

që janë bosh.

Bimësia ekzistuese ka vlera treguese. P.sh.

prezenca

prezenca e e një një numri numri të të shumtë shumtë arrash arrash të të mëdhamëdha

dhe

dhe me me rritje rritje të të mirë mirë në në lartësi lartësi e de diametër iametër ështëështë

treguesi më i mirë dhe

treguesi më i mirë dhe i sigurtë. Shtogu i zi, frashri,i sigurtë. Shtogu i zi, frashri,

vidhi, panja, dhe manaferrat nëse kanë rritje të mirë

në lartësi, janë tregues për kushte të favorshme për

mbjelljen e arrës.

TOKA DHE Z

(18)

Arra pëlqen terrenet e ajrosura, të thella, jo acide, të Arra pëlqen terrenet e ajrosura, të thella, jo acide, të freskëta por jo të lagështa, duhet të mbillet në vende freskëta por jo të lagështa, duhet të mbillet në vende të ndriçuara, në zona ku sasia e reshjeve është e të ndriçuara, në zona ku sasia e reshjeve është e mjaftueshme ose ku rezervat ujore të terrenit janë të mjaftueshme ose ku rezervat ujore të terrenit janë të bollshme. Prania e arrave të zakonshme të rritura mirë, bollshme. Prania e arrave të zakonshme të rritura mirë, ajo e shtogut të zi dhe e hithrave të bollshme dhe të ajo e shtogut të zi dhe e hithrave të bollshme dhe të mëdha janë tregues të favorshëm për mbjelljen e arrave. mëdha janë tregues të favorshëm për mbjelljen e arrave.

S

I

KONKLUZ

I

ON:

KU TA MBJ

ELLIM

ARRËN?

Mbjelljet në objekt bëhen me fidanë të prodhuar

në

në farishte farishte (1-2 (1-2 vjeçarë), vjeçarë), ose ose te te shartuar shartuar (3-5(3-5

vjeçarë).

vjeçarë). Skema Skema e e mbjelljes ndryshon mbjelljes ndryshon në në vartësi vartësi tëtë

pjellorisë

pjellorisë së së tokës tokës dhe dhe të të synimit synimit që që ndiqet. ndiqet. PërPër

prodhim lënde drusore përdoren skemat 6x6 m dhe

8x8 m, duke parashikuar që në moshën 25-30 vjet

të hiqet gjysma e drurëve dhe largësitë ndërmjet

drurëve

drurëve të dytë dyfishohen. fishohen. Për proPër prodhim fdhim fruti, në ruti, në tokat tokat ee

pjerrëta e të varfra zbatohet skema 12x12 m (70

drurë/ha).

drurë/ha). Në Në tokat tokat e e rrafshta rrafshta e e pjellore pjellore zakonishtzakonisht

përdoret mbjellja lineare në rreshta 25 m larg

njëri-tjetrit dhe 12-15 m brenda rreshtit (27-33 drurë/ha).

tjetrit dhe 12-15 m brenda rreshtit (27-33 drurë/ha).

Ndërmjet rreshtave mund të mbillen edhe drurë të

tjerë frutorë, të cilët kanë rritje të shpejtë dhe hyjnë

herët në frutifikim (vishnja, pjeshka, kajsia, kumbulla,

etj), me cikël të shkurtër prodhimi.

Kultivimi intensiv me bazë familjare. Kultivimi intensiv me bazë familjare.

Vitet e fundit fermerët kane filluar të mbjellin

blloqe të reja me arre veçanërisht në rrethet e

komunat e Qarkut të Shkodrës. Eksper

komunat e Qarkut të Shkodrës. Ekspertët e kulturavetët e kulturave

arrore

arrore rekomandon rekomandon edhe edhe për për arroret arroret konceptet konceptet ee

furtikulturës intensive e të specializuar (tipin e

kultiva

kultivarit, dendësi të rit, dendësi të lartë mbjellje, teknika modernelartë mbjellje, teknika moderne

menaxhimi si dhe shërbime kulturore të mekanizuara,

duke bërë një farë distancimi nga fruti

duke bërë një farë distancimi nga frutikultura e vjetërkultura e vjetër

që kombinonte prodhimin e drurit me atë të frutit.

NGRITJ

(19)

Karakteristikat e kultivimit tradicional të arrës me blloqet intensive Karakteristikat e kultivimit tradicional të arrës me blloqet intensive që janë në hapat e para të krijimit sipas rekomandimeve

që janë në hapat e para të krijimit sipas rekomandimeve

Blloqet e reja me arrore Blloqet e reja me arrore K

Kaarraaktkteerrisisttiikakatt TTrarajjttiimmi tri tradadiiccioionnalal

200-250 200-250 Dr

Drurure e pëpër r hehektktarar 10100 - 0 - 151500

E lartë mund të reduktohen nëse E lartë mund të reduktohen nëse mbështeten me material mbjellës mbështeten me material mbjellës të importuar fidanishtet lokale të importuar fidanishtet lokale Kosto e Kosto e mbjelljes mbjelljes Ulët Ulët 30 vjet 30 vjet Jetëgjatësia Jetëgjatësia ekonomike ekonomike 40-50 vjet 40-50 vjet

I kërkuar, por i kufizuar për shkak I kërkuar, por i kufizuar për shkak të dimensioneve të vogla të fermave të dimensioneve të vogla të fermave Niveli Niveli mekanizimit mekanizimit Ulët Ulët

E shkurtër, por e pranueshme në E shkurtër, por e pranueshme në krahasim me blloqet frutore me krahasim me blloqet frutore me prodhim intensiv prodhim intensiv Shpejtësia e Shpejtësia e amortizimit amortizimit Mesatare Mesatare (kosto e ulët (kosto e ulët fillestare, fillestare, Mesatare Mesatare Rreziqe të lidhura Rreziqe të lidhura me teknikat me teknikat Mesatare Mesatare

Intensive, heqje me kimikate e Intensive, heqje me kimikate e bimëve konkurente pjesërisht apo bimëve konkurente pjesërisht apo plotësisht plotësisht Menaxhimi i Menaxhimi i tokës tokës Nuk aplikohet Nuk aplikohet ujitja, shërbime te ujitja, shërbime te pakta pakta

Trajtime fitosanitare kundër Trajtime fitosanitare kundër Xanthomonas juglandis dhe Xanthomonas juglandis dhe Laspereysia pomonella Prodhim Laspereysia pomonella Prodhim i integruar biologjik i integruar biologjik Mbrojtja nga Mbrojtja nga dëmtues e dëmtues e sëmundje sëmundje E vështirë, pak E vështirë, pak efikase dhe pak e efikase dhe pak e ushtruar

ushtruar

Kurora natyrale me udhëheqës te Kurora natyrale me udhëheqës te modifikuar

modifikuar

Orientimi drejt prodhimit të Orientimi drejt prodhimit të shpejtë, krasitje e mekanizuar shpejtë, krasitje e mekanizuar Kujdesimet e Kujdesimet e krasitja krasitja Të pakta, krasitjet Të pakta, krasitjet aplikohen kryesisht aplikohen kryesisht për shëndetësim për shëndetësim

Periodikisht duke kombinuar Periodikisht duke kombinuar plehrat organike me kimike dhe plehrat organike me kimike dhe sistemin ujitës

sistemin ujitës P

Plleehhëërriimmii PPaakk

Orientim për ujitje sipas nevojave Orientim për ujitje sipas nevojave për ujë për ujë U Ujjiittjjaa VVeettëëm m nnë ë rraasstte e ttëë rralla rralla

Duket optimale për sa i përket Duket optimale për sa i përket efektivitetit, dhe raportit efektivitetit, dhe raportit shpenzime fitime shpenzime fitime Perspektivat Perspektivat ekonomike ekonomike E kufizuar E kufizuar veçanërisht në veçanërisht në statukuone aktuale statukuone aktuale

(20)



 Përgatitja e tokësPërgatitja e tokës 

 Punim qilizëm i tokësPunim qilizëm i tokës 

 Piketimi dhe hapja e gropave 1*1*1 mPiketimi dhe hapja e gropave 1*1*1 m 

 Grumbullimi dhe përgatitja e plehut (pleh organikGrumbullimi dhe përgatitja e plehut (pleh organik

25-35kg,

25-35kg, superfosfat superfosfat 1-2 1-2 kg kg dhe dhe kur kur ka ka mungesëmungesë

kalciumi, gëlqere e shuar, 3-4 kg



 Mbushja e gropës, përgatitja e fidanit, krasitja eMbushja e gropës, përgatitja e fidanit, krasitja e

rrënjëve, banjëzim

rrënjëve, banjëzimi me pleh i me pleh organik të holluar nëorganik të holluar në

ujë, mbjellja vendosja e hurit mbështetës,krasitja

pas mbjelljes, (shpenzimet për rrënjë: çmimi i

fidanit, çmimi i përgatitjes së tokës e mbjelljes,

çmimi i plehrave organike e kimike

OP

ERAC

I

ONET E MBJELLJES



 Punimi i vjeshtës, pranverës, plehërimi dhePunimi i vjeshtës, pranverës, plehërimi dhe

prashitje (Bashkë me punimin e vjeshtës bëhet

mbjellje bishtajoresh ose foragjere, (nëse ka treg

edhe bimë mjekësore shumëveçare) në pranverë

mulcirim në rreze 1m



 Plehërim 20-35 kg pleh organik, 1-2 kg superfosfat,Plehërim 20-35 kg pleh organik, 1-2 kg superfosfat,

0,5-1 kg nitrat dhe po aq potas



 Krasitje për formim kurorëKrasitje për formim kurorë 

 Kostoja: Kostoja: puna puna e e krahut krahut në në total total 0.5 0.5 ditë ditë punë,punë,

plehërat

plehërat organike organike + + kimike kimike 500 500 lekëlekë



 Kosto total për 1 Kosto total për 1 vit për rrënjë me rrogat mesatarvit për rrënjë me rrogat mesataree

aktuale 1000 lekë

S

HËRBIM

ET KULTURORE

P

(21)

Ak

Aktitivivitetetetett BazBaza e a e përpërllollogargaritjitjes es sësë shpenzimeve vjetore dhe shpenzimeve vjetore dhe për periudhën për periudhën Shpenzimet Shpenzimet /rrënjë /rrënjë Prodhimi dhe Prodhimi dhe shitja, baza e shitja, baza e llogaritjes për vitin llogaritjes për vitin dhe të ardhmen dhe të ardhmen Të Të ardhurat/ ardhurat/ rrënjë rrënjë Bilanci Bilanci progresiv progresiv Mbjellja Mbjellja (pune (pune materiale) materiale) Shuma është orientuse, Shuma është orientuse, varet nga çmimi i fidanit, varet nga çmimi i fidanit, me çfarë bëhet qilizmi, sa me çfarë bëhet qilizmi, sa pleh përdoret pleh përdoret 1 1000000 00 00 00 Shërbimet Shërbimet për 8 vjet

për 8 vjet Shërbimet llogariten rrethShërbimet llogariten rreth1/2 1/2 punë, punë, punime,punime, transport plehu, krasitje, transport plehu, krasitje, blerje plehu, për 1 viti 500 blerje plehu, për 1 viti 500 lekë punë, 500 lekë plehëra lekë punë, 500 lekë plehëra

8 8000000 00 00 --88000000 Shërbime Shërbime në në prodhim prodhim (viti 9-15) (viti 9-15)

Shërbimet llogariten rreth Shërbimet llogariten rreth 1 ditë punë, punime, 1 ditë punë, punime, transport plehu, krasitje, transport plehu, krasitje, blerje

blerje plehu, e plehu, e vjelje për vjelje për 11 viti 1000 lekë punë, 500 viti 1000 lekë punë, 500 lekë bazë materiale

lekë bazë materiale

12 12000000 PrPrododhhimimi i nne e vvititinin e 8 rreth 1kg, në e 8 rreth 1kg, në vitin e 15, 10 kg, vitin e 15, 10 kg, mesatarja 5 kg mesatarja 5 kg në vit, gjithsej në vit, gjithsej 40 kg 40 kg 8 8000000 --44000000 Shërbime Shërbime në në prodhim prodhim 16-25 16-25

Shërbimet llogariten rreth Shërbimet llogariten rreth 1 ditë punë, punime, 1 ditë punë, punime, transport plehu, krasitje, transport plehu, krasitje, blerje e transport plehu, e blerje e transport plehu, e vjelje për 1 viti 1000 lekë vjelje për 1 viti 1000 lekë pune, 500 lekë bazë pune, 500 lekë bazë materiale

materiale

15000

15000 Prodhimi ne vitin nëProdhimi ne vitin në

vitin e 15, 10 kg, në vitin e 15, 10 kg, në vitin e 25 vitin e 25 projektohen projektohen 25 25 kg,kg, mesatarja 20 kg, mesatarja 20 kg, gjithsej në 10 vjet gjithsej në 10 vjet 200 kg: Te ardhurat 200 kg: Te ardhurat 200*200 200*200 4 400000000 2255000000 Shërbime Shërbime në në prodhim prodhim 26-40 26-40

Shërbimet llogariten rreth Shërbimet llogariten rreth 1 ditë punë, punime, 1 ditë punë, punime, transport plehu, krasitje, transport plehu, krasitje, blerje e transport plehu, e blerje e transport plehu, e vjelje për 1 viti 1000 leke vjelje për 1 viti 1000 leke pune, 500 leke baze pune, 500 leke baze materiale

materiale

22500

22500 Prodhimi mesatarProdhimi mesatar

vjetor 30 kg/vit, vjetor 30 kg/vit, gjithsej 450 kg, te gjithsej 450 kg, te ardhurat 90000 ardhurat 90000 9 900000000 6677550000 Kosto: pune krahu 1 ditë punë; plehërat 500, kosto totale

Kosto: pune krahu 1 ditë punë; plehërat 500, kosto totale

vjetore për rrënjë 1500 lekë vjetore për rrënjë 1500 lekë Shërbime Shërbime 41-50 vjet 41-50 vjet

Shërbimet llogariten rreth Shërbimet llogariten rreth 1

1 dite dite punë, punë, punime,punime, transport plehu, krasitje, transport plehu, krasitje, blerje e transport plehu, e blerje e transport plehu, e vjelje për 1 viti 1000 lekë vjelje për 1 viti 1000 lekë punë, 500 lekë bazë punë, 500 lekë bazë materiale materiale 1 155000000 PPrrooddhhiimmii mesatar vjetor mesatar vjetor 45 kg/vit, 45 kg/vit, gjithsej 450 kg, gjithsej 450 kg, te ardhurat te ardhurat 90000 90000 9 900000000 7755000000 Shërbimet Shërbimet 51-70 51-70 PPlleehhëërriimm, , vvjjeelljjee 2200000000 50 kg në vit50 kg në vitpprrooddhhiim m ffrruuttaa gjithsej 1000 kg gjithsej 1000 kg 20 2000000000 118080000000 B Biillaanncci i nne e mmoosshhëën n 770 0 vvjjeeçç 9933550000 442288000000 333344550000

Nëse mbillet e bashkëshoqëruar me foragjere, drithëra apo bimë mjekësore, Nëse mbillet e bashkëshoqëruar me foragjere, drithëra apo bimë mjekësore, të ardhurat mund të regjistrohen që pas vitit të parë, dhe në vitin e 15 të ardhurat mund të regjistrohen që pas vitit të parë, dhe në vitin e 15 barazohen të ardhurat me shpenzimet, pas këtij viti, e

(22)

SNV capacity development for impact

SNV’s core business is to strength

SNV’s core business is to strengthen the capacity of localen the capacity of local organisations, to support local actors to increase their organisations, to support local actors to increase their c a p a c i t i e s t o s o l v e t h e i r p r o b l e m s , p u r s u e t h e i r c a p a c i t i e s t o s o l v e t h e i r p r o b l e m s , p u r s u e t h e i r development goals, and contribute to the reduction of development goals, and contribute to the reduction of poverty

poverty. . SSNV wNV w orks works with private, ith private, public as wpublic as well as civilell as civil society actors, to help build bridges between them to society actors, to help build bridges between them to enhance impact and

enhance impact and improve governance.improve governance.

S N V c o - f i n a n c e s w i t h t h e S w e d i s h I n t e r n a t i o n a l S N V c o - f i n a n c e s w i t h t h e S w e d i s h I n t e r n a t i o n a l Development Cooperation Agency (Sida), the project Development Cooperation Agency (Sida), the project “Strengthening Sustainable Communal Forestry, “Strengthening Sustainable Communal Forestry, 2007-2008”. The project aims to strengthen decentralised 2008”. The project aims to strengthen decentralised forest and pasture management practices as a means for forest and pasture management practices as a means for sustainable local economic development in the Kukes, sustainable local economic development in the Kukes, Diber and Korca Regions of Albania.

Diber and Korca Regions of Albania.

SNV- Netherlands Development Organisation

Deshmoret e 4 Shkurtit Tirana, Albania, Deshmoret e 4 Shkurtit Tirana, Albania, Tel +355 4 2255800, Fax +355 4 2255801. Tel +355 4 2255800, Fax +355 4 2255801.

E-mail

E-mail balkans@snvworld.orgbalkans@snvworld.org

www.snvbalkans.org