PRAKTIKA JURIDIKE.pdf

•

• NOCIONI DHE PERMBAJTJA E LENDES

- Kuptimi i praktikes juridike dhe rëndësia e saj - Subjektet e se drejtës

- Organizimi i Kuvendit - Organizimi i Qeverise - Organizimi i gjykatave

- Gjykatat, Prokuroritë dhe Oda e Avokateve ( llojet , ndarjet dhe funksionet e tyre)

- Llojet e vendimeve gjyqësore

- Avokati i popullit- Ombudspersoni - Noteria

- Format e shkresave juridiko-civile - Format e shkresave juridiko-penale

- Format e shkresave juridiko-administrative - Përfaqësuesi ligjor

- Vizite Qendres Korrektuese ne Lipjan - Gjykimi i improvizuar

•

P.J është njëra nder fushat e rëndësishme te studimit te se drejtës e cila paraqet procesin e krijimit dhe

zbatimit te se drejtes.

-Objekti I P.J është aspekti praktik i vënies ne jete te normave juridike pa marre parasysh cilës fushe I takojnë.

Lënda duhet te përmbaje përveç anës teorike lidhur me P.J. edhe ndërlidhjen me improvizime dhe forma tjera praktike.

Do te ketë improvizime te gjykimeve dhe përpilimit te vendimeve gjyqësore.

Do te ketë sipas dëshirës vizita ne institucionet gjyqësore te Kryeqytetit.

Qëllimi parësor është ngritja e aftësive praktike te studenteve .

•

 ORGANIZIMI I SISTEMIT GJYQESORE NE KOSOVE • Pushteti gjyqësor në Republikën e Kosovë ushtrohet

nga gjykatat.

• 2. Pushteti gjyqësor është unik, i pavarur, i drejtë,

apolitik e i paanshëm dhe siguron qasje të barabartë në gjykata.

• 3. Gjykatat gjykojnë në bazë të Kushtetutës dhe ligjit. • 4. Gjyqtarët gjatë ushtrimit të funksionit të tyre duhet

të jenë të pavarur dhe të paanshëm.

• 5. Garantohet e drejta për ankesë ndaj një vendimi

gjyqësor, përveç nëse me ligj është përcaktuar ndryshe. E drejta e përdorimit të mjeteve të

jashtëzakonshme juridike, rregullohet me ligj. Me ligj mund të lejohet e drejta për të referuar një rast në mënyrë të drejtpërdrejtë në Gjykatën Supreme, dhe për të tilla raste nuk ka të drejtë ankese.

•

 GJYKATAT KOMUNALE PER KUNDERVAJTJE  GJYKATAT KOMUNALE

 GJYKATAT E QARKUT  GJYKATA SUPREME

 GJYKATA EKONOMIKE E QARKUT ( Si gjykate e

specializuar)

•

 SUBJEKTET THEMELORE TE PROCEDURES PENALE  Paditesi i autorizuar( prokurori publik, paditesi

subsidiar dhe paditesi privat). Keta ushtrojne funksionin e ndjekjes penale.

 I pandehuri dhe mbrojtesi i tij , te cilet ushtrojne

funksionin e mbrojtjes

 Gjykata si organ i pavarur qe kryen funksionin e

gjykimit

 SUBJEKTET SEKONDARE TE PROCEDURES  i dëmtuari,  përfaqësuesi ligjor,  iautorizuari,  nëpunësi policor,  dëshmitarët  ekspertët

•

PROKURORIA PUBLIKE

 -Procedura penale nuk mundet te fillohet pa akuze te paditesit te autorizuar

 - nemo iudex sine actore ( nuk ka gjykim pa padites)  -Instituti I prokurorise publike eshte relativisht I ri –

krijese e dr.Franceze

 Prototipi I prokurorise bashkohore eshte rregulluar me Kodin mbi hetimet penale -1808 te Napoleon

Bonapartes.

 Ne te drejten tone Zyra e Prokurorise publike eshte organ i pavarur ,

 pergjegjes per hetimin e veprave penale qe ndiqen sipas detyres zyrtare , apo me propozimin e te

demtuarit ,

 Pergjegjes per ushtrimin e ndjekjes se kryesve te tyre,  Mbikqyrjen e policise gjyqesore,

 Pas hetimit ngrite dhe e perfaqeson akuzen ne gjykate kompetente,

 Ben ankesa kunder vendimeve gjyqesoreqe nuk ane formen e prere dhe paraqet mjetet e jashtezakonshme juridike, kunder vendimeve te formes se prere.

 Ka te drejte te studioj dhe percjelle mardheniet dhe dukurite shoqerore te rendesishme per realizimin e funksionit te tyre dhe per vrojtimet e veta e njofton Kuvendin e Kosoves dhe jep propozime per

parandalimin e dukurive te rrezikshme dhe te demshme dhe perforcimin e ligjit.

•

-Regullimi juridik I prokurorise publike eshte bere me ligj dhe me rregullore te UNMIK-ut.

- Regullimi i prokurorise publike bazohet ne keto parime:  PARIMI I HIERARKISE

 PARIMI I DEVOLUCIONIT  PARIMI I SUBSTICIONIT

 PARIMI I VENDOSJES NE MENYRE MONOKRATE

-Ekzistojne keto lloje te prokurorive:

 PROKURORIA PUBLIKE E KOSOVES  PROKURORIA PUBLIKE E QARKUT  PROKURORIA PUBLIKE KOMUNALE

- Prane Gjykatave te Qarkut dhe asaj Supreme veprojne edhe prokuroret nderkombetare te cilet ndjekin kryesit e veprave penale qe kane te bejne :

 Krimet e luftes

 Krimet serioze me motive etnike

 Veprat penale politikisht te ngarkuara

•

-Prokurorin publik e emeron Presidenti pas propozimit nga ana e KGJK-se

-Kushtet e emerimit per prokuror jane te njejta me ato per emerimin e gjyqtareve.

-Kompetenca teritoriale e prokurorit publik caktohet sipas dispozitave qe vlejne per kompetencen e

gjykates ne te cilen eshte emeruar prokurori, ndersa konfliktin e kompetences e zgjidhe prokurori publik drejteperdrejt me i larte.

•

-Me rastin e vleresimeve te kushteve per ndjekje PP

mund te arrije ne perfundim se ne rastin konkret nuk jane plotesuar kushtet ligjore per ndjekje.

- Ne kete rast prokurori nuk fillon ndjekjen.

- Ne kete drejtim ligjevenesi ka parapare mundesine qe, perveq rasteve kur PP, PEZULLON, PUSHON, ose

SHMANGET nga ndjekja penale (n.226 dhe 227), nese PP gjen se ska vend per ndjekje penale ose gjate

procedures eshte terhequr nga ndjekja e filluar, I demtuari te paraqitet si padites subsidiar, ne veprat per te cilat ndjekja fillon sipas detyres zyrtare.

- Pra padites subsidiar mund te paraqitet vetem i demtuari.

- Nese paditesi subsidiar vdes, atehere bashkeshorti, bashkeshorti jashtemartesore, femijet prinderit , te adoptuarit, adaptuesit, vellezerit dhe motrat brend tre muajsh nga dita e vdekjes mund te ndermarrin

ndjekjen apo te deklarohen se e vazhdojne proceduren.

- I demtuari njoftohet nga PP ose nga Gjykata ne afat prej 8 ditesh pas terheqjes se PP-se.

- Nese PP terhiqet nga aktakuza ne shqyrtim gjyqesore , I demtuari detyrohet qe menjehere te deklarohet se a e vazhdon ndjekjen.

- Nese I demtuari perkunder thirrjes se rregullt nuk eshte I prnanishem ne séance, apo nuk ka mundur ti dorezohet thirrja per shkak se nuk e ka deklaruar adresen e sakt , konsiderohet se nuk deshiron ta vazhdoje ndjekjen.

- Rivendosja e afatit(n.63) nese nuk eshte ftuar me rregull apo ka arsye.

•

-Prokurori ka mundesi te riaktivizohet dhe te ndermerr ndjekjen dhe padites subsidiar te mbetet vetem si i demtuar, por me te drejte te ankeses kunder

aktgjykimit.

-Nese paditesi subsidiar eshte femije ose eshte privuar nga zotesia per te vepruar , veprimet procedurale I ndermerr perfaqesuesi ligjore ne emer te tij.

-Paditesi qe ka mbushur 16 vjet eshte I autorizuar qe vet te jap deklaratadhe te ndermerr veprime ne

procedure.(n.66).

-Perveq funksionit te ndjekjes paditesi subsidiar ka te drejte te paraqese edhe kerkese pasuroro-juridike.

•

- Shumica e veprave penale ndiqen sipas detyres zyrtare,

- Por ekzistojne disa vepra te cilat ndiqen sipas dispozicinit te paleve,

- Vepra me rezikshmeri te vogel

- Paditesi ne keto raste per ndjekje vendos ne baze te interesit dhe vullnetit te vet

- Padia private mund te paraqitet brenda tre muajve prej dites kur personi I autorizuar ka mesuar per vepren penale dhe kryesi e saj.

- Nese paditesi privat I drejtohet ndermejtesit per ndermjetesim sipas nenit 228 te KPK-se, afati fillon prej dites seperfundimit pa sukses te

ndermjetesimit.Nese nepermes ndermjetesuesit arihet pajtimi , paditesi privat e humb te drejten e paraqitjes se padise(n.54 par.3)

- Padine private e perfaqeson vet paditesi apo neprmes perfaqesuesit procedural.

- Padia private mund te ngritet edhe pas vdekjes se paditesit privat(n.57)

- Paditesi privat mund te terhiqet nga padia deri ne peefundimin e shqyrtimit gjyqesore.

- Pas terheqjes e humb te drejten ne padi private tjeter per te njejten veper.

- Dy lloj terheqjesh nga padia:  Shprehimisht

 heshturazi

•

 Subjekt qendror ne procedure sepse procedura fillon kur ekziston dyshimi I bazuar se ai ka kryer vepër

penale.

 Ka te drejta dhe obligime si dhe mund te zbatohen edhe masa shtrënguese.

 Ne raport me paditësin e autorizuar , është pale e barabarte, pasi qe ekziston prezumimi i pafajësisë.

 Është bartës i funksionit te mbrojtjes.

 Për te përdoren terma te ndryshëm psh.ne nenin 151:  ,,I dyshuar’’ –kur policia dhe organi I ndjekjes penale kane dyshim te arsyeshëm se ka kryer v.p por nuk ka filluar procedura penale kundër tij akoma.

 ,, I pandehur’’ kur zbatohet procedura kundër tij

 ,, I akuzuar ‘’ kur aktakuza merr formën e prere, është paraqitur padia private apo propozim akuza është

dorëzuar dhe është caktuar gjykimi.

 ,,I dënuar’’ personi I cili me aktgjykim te formës se prere është shpallur fajtor.

 Shprehja ,,i pandehur’’ përdoret si shprehje e

përgjithshme për pandehurin, te akuzuarin dhe te dënuarin.

•

 Cilësin e te pandehurit ne procedure e fiton çdo person fizik qe ka aftësi për te vepruar, e cila fitohet nëpërmes moshës apo gjendjes shëndetësore.

 Personi qe ne momentin e kryerjes se v.p nuk I ka mbushur 14 vjet ndaj tij nuk mund te zbatohet

procedura.

 Po ashtu edhe ndaj personit qe vuan nga ndonjë sëmundje shpirtërore .

 Obligim I te pandehurit është qe ti përgjigjet thirrjes se organit procedural, dhe nëse nuk i përgjigjet pason urdherarresti.

 I pandehuri nuk merret ne pyetje per tu fituar pohimi I tij se është kryes I v.p. por qe te njoftohet me akuzën dhe ti mundësohet mbrojtja.

 Ai nuk është i obliguar te deklarohet dhe ka te drejte te heshte.

 I pandehuri duhet te njoftohet :  v.p. për te cilën akuzohet

 te dr. për te heshtur dhe për te mos u përgjigjur ne asnjë pyetje, përveç informacionit mbi identitetin  Te drejtën ne përkthim falas nëse ai nuk e kupton

gjuhen e personit qe e drejton procedurën

 Te dr. për ndihmën e mbrojtësit dhe konsultimin me te para marrjes ne pyetje

 Faktin se deklarimi I tij mund te merret si prove ne gjykate

 Faktin se ai mund te kërkojë marrjen e provave për mbrojtjen e tij

•

 Gjate marrjes ne pyetje te pandehurit ndalohet qe:  Liria e te pandehurit për te formuluar dhe shprehur

mendimin e tij te ndikohet nëpërmjet keqtrajtimit,

lodhjes se shkaktuar, ndërhyrjes fizike, përdorimit te drogës, torturës, shtrëngimit ose hipnotizimit.

 Te kanoset me masa te ndaluara me ligj  Te premtohet përfitim I paparapare me ligj

 Te dobësohet kujtesa e te pandehurit ose aftësia e tij për te kuptuar.

 Ushtron funksionin e mbrojtjes, merr ne pyetje dëshmitarët, ekspertet etj.

 Ai mundet te angazhoje edhe mbrojtësin profesional.  Ai ka te drejte te atakoje vendimin gjyqësorë me

ankese dhe mjete te jashtëzakonshme.

•

 Përveç mbrojtjes personale i pandehuri mund/duhet te realizoje mbrojtjen me ndihmën e mbrojtësit.

 Mbrojtësi- avokati është person profesionist i cili është anëtarë i odes se avokateve.

 Angazhohet për te ushtruar me sukses funksionin e mbrojtjes si dhe për tu barazuar me paditësin e

autorizuar.

 I pandehuri gjate tere rrjedhës se procedurës mund te ketë mbrojtës , ndërsa ne raste te caktuara duhet te ketë mbrojtës.

 I pandehuri me marrjen ne pyetje për here te pare

udhëzohet se ka te drejte te angazhoje mbrojtës dhe i njëjti te asistoje gjate marrjes se tij ne pyetje(n.12

par.3).

 Ekzistojnë keto lloje te mbrojtjes:  OBLIGATORE

 MBROJTJA PER TE VARFER  MBROJTJA FAKULTATIVE

•

MBROJTJA OBLIGATORE

 Procedura penale nuk mund te zbatohet pa mbrojtës  Sipas KPP (n.73 par.1) mbrojtja është obligatore :

 Nga marrja ne pyetje për here te pare kur i pandehuri është memec, shurdh ose shpre ç’ rregullime apo paaftësi mendore,

 Gjate marrjes ne pyetje ne paraburgim dhe gjate kohës derisa i pandehuri gjendet ne paraburgim ,

 Nga ngritje e aktakuzës kur aktakuza është ngritur kundër tij për vepër penale qe parashihet dënimi me te paktën 8 vjet burgim.

 Ne procedure sipas mjeteve te jashtëzakonshme juridike kur i pandehuri është memec, shurdh ose shpreh ç’regullime apo paaftësi mendore ose është shqiptuar dënimi afatgjate.

 Po ashtu mbrojtja është obligatore kur te pandehurit qe nuk ka mbrojtës duhet ti dorëzohet aktgjykimi me te cilin i është shqiptuar dënimi me burgim efektiv,

kurse dorëzimi nuk mund te ne adresen e mëparshme. Ne këtë rast mbrojtësin qe e cakton gjykata e ushtron këtë detyre derisa ti zbulohet adresa e re.

 Mbrojtja është obligatore edhe ne procedure ndaj te miturve.

 Poashtu edhe ne procedure te veçante per shqiptimin e masës se sigurimit për mjekim te detyrueshëm

psikiatrik dhe ruajtje pasi prokurori të propozoje këtë mase.

•

 Mbrojtësi mund ta cakton edhe përfaqësuesi i tij ligjor (përfaqësuesi ligjor për te mitur, bashkëshorti,

bashkëshorti jashtëmartesor, personi i gjinisë se gjakut ne vije te drejte, adoptuesi, I adoptuari, vëllai, motra dhe ushqyesi), por jo kundër dëshirës se te pandehurit.

 Përveç te mbrojtja obligatore, i pandehuri mund te heq dore nga e drejta për mbrojtje dhe kete duhet ta beje ne mënyrë te qarte, ne mënyrë te informuar dhe

vullnetarisht.

 Te mbrojtja obligatore nëse I pandehuri nuk ka angazhuar mbrojtes , atë ia cakton gjykata sipas

detyrës zyrtare, ne shpenzime publike te cilin e cakton kryetari I gjykatës ose organi kompetent qe zbaton

proc.paraprake.(n.73 par.2)

 Për mbrojtës caktohet vetëm avokati anëtare I Odes se Avokateve.

 Mund ta zëvendësoje praktikanti me provim te judikatures përveç

- Pranë Gjykatës Supreme te Kosovës dhe - Ne procedure për te mitur

 Ne një procedure penale mbrojtësi nuk mund te mbroje dy ose me tepër te pandehur, ndërsa një I

pandehur nuk mund te ketë me tepër se tre mbrojtës.

•

 Nuk mund te jete mbrojtes ne procedure:  i demtuari,

 bashkeshorti, bashkeshorti jashtemartesor I te demtuarit,

 e as personi qe me te eshte ne gjini te gjakut ne vije te drejte pakufi, ne vije anesore deri ne shkalle te katert ose te krushqise deri ne shkalle te dyte

 Poashtu nuk mund te jete mbrojtes personi qe eshte I thirrur si deshmitare , pervec nese sipas KPP eshte I liruar nga deshmia ose ka deklaruar se nuk do te

deshmoje,

 Si dhe nese ne te njejten ceshtje penale ka vepruar si gjyqtar ose prokuror publik.

 Mbrojtesit ne asnje faze te procedures nuk mund ti mohohet shikimi I shkresave , ndersa pas perfundimit te hetimit ka te drejte edhe ti fotokopjoj .

 Nese konsiderohet se mund te demtoje fazat e hetimit, jeten dhe shendetin e njerezve kjo mund ti mohohet

 Per punen e tij i takon shperblimi ne baze te tarifes se odes se avokateve.

•

PJESEMARRESIT TJERE NE PROCEDURE I DEMTUARI

 Sipas KPP-se i demtuari eshte person te cilit cfaredo e drejte personale ose pasurore i eshte shkelur apo

rrezikuar me vepren penale (n.151 par.1 nenp.5)  Eshte subjekt sekondar te veprat te cilat I ndjek

prokurori sipas detyres zyrtare,ndersa kur eshte ne cilesin e paditesit subsidiar apo paditesit privat

atehere eshte subjekt themelor.

Paraqitja e propozimit per ndjekje

I demtuari eshte i vetmi subjekt i cili me paraqitjen e propozimit per ndjekje ben qe prokurori publik ta ushtroj ndjekje.

Te ndjekja penale qe kushtezohet me propozimin e te demtuarit (psh, Shtrengim, Kanosje etj) i demtuari eshte person nga i cili varet se ado te kete ndjekje.

•

 I propozon organit procedues te kryej veprime te caktuara hetimore

 Propozon prova qe jane te rendesishme per vertetimin e vepre penale

 Ka te drejte ti ankohet gjytqrit te proc.paraprake kunder aktvendimit mbi pushimin e hetimeve(n.277 par.5)

 Ne shqyrtim gjyqesore ka te drejte te propozjo prova dhe te beje pyetje te akuzuarit deshmitareve dhe

eksperteve.

 Ka te drejte ti shikoje, kopjoj ose fotografoje shkresat dhe provat materiale nese legjitimohet interesi i tij, e poashtu kjo e drejte mund edhe t mohohet(n.143) per cka ka te drejte ankese.

 Mund te ushtroje ankes kunder aktgjykimit te shkalles se pare, vetem per vendimim mbi sanksionin penale per veprat penale kunder jetes dhe trupit, kunder

integritetit seksual, kunder sigurimit te trafikutpublik dhe per shpenzimet procedurale.

 Nese ne procedura nje here ka qene ne cilesin e

paditesit subsisiar atehere ka te drejte ankese sipas te gjitha arsyeve per ankim.

 Ka te drejte te kerkoje zgjidhjen e kerkeses pasuror-juridike.

•

Kerkesa pasurore-juridike

 Me vepren penale , te demtuarit mund ti shkaktohet dem material dhe moral,

 Kete kerkese mund ta propozoje personi qe eshte i autorizuar per ta ushtruar kete kerkese ne kontest civil( i demtuari, trashegimtaret e tij etj)

 Nese eshte demtuar pasuria shoqerore, publike apo shteterore personi i autorizuar i tyre merr pjese ne procedure.

 Kerkesa paraqitet ne tri drejtime:

 Kompenzimi i demit( demit material, fitimit te humbur, demit moral

 Kthimi i sendit

 Prishjen e vendimit juridik te caktuar( psh. Prishja e kontrates se lidhur me force)

 Propozimi mund te paraqitet por edhe te terheqet deri ne perfundim te seances kryesore.

 Gjykata me aktgjykim vendos per kerkese pasurore- juridike

 Ne teresi apo pjeserisht dhe per pjesen tjeter e udhezon ne kontest civil

 E udhezon ne kontest civil kur nuk ka te dhena te mjaftueshme, kur merr aktgjykim lirues ose refuzues ose kur me aktvendim pushohet procedura.

•

PERFAQESUESIT PROCEDURAL

 Pala procedurale duhet te kete aftesi per te figuruar si pale dhe aftesi procedurale.

 Nese i mungon aftesia procedurale , veprimet procedurale mund realizoje vetem me ndihmen e perfaqesuesit ligjor.

 Perfaqesuesi ligjor ka te drejte te jep te gjitha

deklaratat dhe kryen te gjitha veprimet per te cilat eshte autorizuar edhe I perfaqesuari(n.79)

 Si perfaqesues ligjor paraqitet: prindi i te miturit dhe kujdestari I personit pa zotesi per te vepruar.

 Me ndihmen e perfaqesuesve ligjor ne procedure mund te veprojen personat pa aftesi procedurale te cilet jane ne cilesi te demtuarit, paditesit subsidiar dhe atij privat

Perfaqesuesi i autorizuar

 Eshte person qe e angazhon pala proceduralisht e afte dhe perfaqesuesi ligjor I pales proceduralisht te

paafte.

 Pra keta deshirojne perfaqesim profesional.  Perfaqesue profesional mund te kene:

 perfaqesuesi ligjor  I demtuari

 Paditesi subsidiar dhe paditesi privat (n.81)  Si perfaqesues i autorizuar mund te jete :  personi fizik me aftesi per te vepruar ose  avokati.

 KKP(n.82) parasheh situata kur angazhimi i

perfaqesuesit te autorizuar eshte domosdoshmeri per te demtuarin, i cili caktohet sipas detyres zyrtare ne shpenzime publike:

 Eshte femije

 Eshte ne mardheni familjare me te pandehurin

 Procedura sipas rregullit zbatohet per vepra penale kuder integritetit seksual

 I demtuari ka cregullime ose paaftesi medore  Gjykata cmon se i demtuari eshte i pazoti per tu

mbrojtur.

• E DREJTA PROCEDURES PENALE

SHKRESAT PENALE

- Gjurme me shkrim te veprimeve procedurale penale - Perpilohen sipas ligjit dhe kerksave te procedures

penale

- Teresia e shkresave penale e perben dosjen

- SHKRESAT PENALE NDAHEN • Akte akuzuese

• Ne vendime gjyqesore

• Mjete juridike dhe parashtresa

•

- Aktakuza

- Propozim akuza - Padia private

- Propozimi I arsyetuar i PP-se per shqiptimin e mases edukative apo denimi ndaj te miturit

- Propozimi i PP-se per shqiptimin e mases trajtim i detyreshem psikiatrik.

•

VENDIMET GJYQESORE, FORMA E PRERE DHE EKZEKUTUESHMERIA E TYRE

VENDIMET GJYQESORE

- AKTGJYKIME ( vetëm gjykata dhe ate kur zgjidhet ceshtja penale por edhe kur zgjidhet ceshtja

proceduralee jo ceshtja penale kryesore-aktgjykimi refuzues)

- AKTVENDIME ( edhe organet tjera dhe ate per

drejtimin e procedures apo gjykata I merr eshe per zgjidhje te procedures psh. mbi pushimin e hetimeve, mbi shqiptimin e masave)

- URDHERESA ( edhe organet tjera dhe ate per drejtimin e procedures)

PERSONAT E TRETE NE PROCEDURE PENALE  DESHMITARET

 EKSPERTET

NDIHMESIT PROCEDURAL  PROCESMBAJTESIT  STENOGRAFISTI  REXHISTRUESI TEKNIK  PERKTHYESIT  PERSONELI GJYQESORE

•

• SHËRBIMI I NOTERISË NË KOSOVË • I. Baza ligjore

• Sipas kërkesave të Ligjit në fuqi në Kosovë, Ligji

për noterinë (Ligji nr. 03/L-010, datë

• 17.10.2008) dhe Ligjit për ndryshimin dhe plotësimin e

Ligjit për noterinë (Ligji nr.04/L-002, datë 21.07.2011), autoritetet përgjegjëse në Kosovë kanë themeluar dhe funksionalizuar shërbimin noterial në Kosovë.

•

• II. Çka është noteria •

• Noteria, ose shërbimi noterial, është një shërbim

publik i themeluar me Ligjin për Noterinë. Ky shërbim ofrohet nga noterët. Noterët janë të licencuar për

ushtrimin e këtij shërbimi nga Ministria e Drejtësisë, bazuar në disa kritere rigoroze profesionale dhe të ndershmërisë. Për ndryshim nga sistemi publik i

ofrimit të shërbimeve gjerë me tani, Noteri shërbimet do t'i ofroj shpejte dhe në mënyrë efikase.

•

• III. Çka përfshinë shërbimet noteriale •

• Kjo përfshinë shërbimet publike të cilat deri në këtë

periudhë ushtroheshin nga gjykatat ose institucionet tjera shtetërore, të cilat janë deleguar të noterët me qëllim që të njëjtit këto shërbime ti bëjnë më të

qasshme për qytetarin.

•

• Këto shërbime në veçanti përfshinë: •

• shërbime juridike për çështje pronësore;

• shërbime juridike për çështje komerciale dhe të

marrëdhënieve të punësimit;

• shërbime të ruajtjes së gjësendeve me vlerë dhe të

dokumentacionit;;

• vërtetimin, legalizimin, ose certifikimin e fakteve të

ndryshme të prezantuara nga palët;

• si dhe shërbime tjera për çështjet familjare dhe

trashëgimore.

•

•

• a. Shërbimet noteriale - juridike për çështje

pronësore:

• Noteri i këshillon dhe sipas vullnetit të palëve harton

dhe verifikon dokumentet e ndryshme të

domosdoshme për shitjen, blerjen, qira-marrëdhënien, si dhe të transaksioneve të tjera pronësore. Kjo

përfshinë, por pa kufizuar vetëm në të njëjtat:

•

• - kontratat për shitjen, ose transferimin e të drejtave

tjera nga paluajtshmëritë (psh. servituteve, të drejtës së ndërtimit, etj);

•

• - kontratat për hipotekën (hipotekimin e

paluajtshmërive);

• - kontratat për këmbimin e paluajtshmërive; • - Kontratat për transferimin e pronësisë mbi

luajtshmeritë;

• - deklarata për ndarjen e pjesëve nga pronësia e

përbashkët;

• - kontratat për pengun;

• - si dhe kontrata tjera për paluajtshmëritë, si psh.

kontrata për uzufruktin dhe kontrata tjera.

•

• b. Shërbime noteriale - juridike për çështje komerciale

dhe të marrëdhënieve të punësimit;

•

• Noteri këshillon dhe ndihmon entitetet biznesore në

draftimin dhe verifikimin e akteve të ndryshme, përmes së cilave ushtrohet aktiviteti biznesor. Kjo psh. përfshinë:

• - kontratat dhe çështje të ndryshme nga

marrëdhënia e punës;

• - hartimi dhe verifikimi i akteve të ndryshme të

kompanisë;

• - pjesëmarrja në mbledhjet e organeve të

kompanisë dhe konstatimi i fakteve të caktuara;

• - verifikimi, ose certifikimi i nënshkrimeve të

ndryshme të akteve ose vendimeve të kompanisë, etj;

•

• c. Shërbime noteriale - juridike për vërtetimin,

legalizimin, ose certifikimin e fakteve të ndryshme të prezantuara nga palët;

• Noteri bënë verifikimin, legalizimin, si dhe

autentifikimin e dokumenteve të ndryshme, që palët, ose bizneset, kanë nevojë të përditshme, psh.:

•

• - verifikimi i dokumenteve të ndryshme;

• - verifikimi dhe certifikimi i kontratave të ndryshme; • - verifikimi i kopjeve të diplomave;

• - verifikimi i nënshkrimeve në deklarata të ndryshme

personale;

• - hartimi dhe certifikimi i autorizimeve të ndryshme,

të përgjithshme ose të veçanta;

• - vërtetimi i kopjeve të dokumenteve të lëshuara në

origjinal, etj.

•

• ç. Shërbime noteriale në lidhje me ruajtjen e

gjësendeve me vlerë dhe të dokumentacionit;

•

• Noteri mbanë dhe ruan dokumentet dhe gjësendet me

vlerë të qytetarëve, pasi që ai me

• Ligj konsiderohet si i besuari për këto shërbime, psh.,

kjo mund të përfshijë:

•

• - ruajtjen e dokumenteve të për periudha të

• - depozitimin e kesh-it;

• - depozitimin e gjësendeve të çmueshme; • - depozitimin e çeqeve dhe letrave me vlerë; • - depozitimin e testamenteve, etj.

•

• d. Shërbime noteriale në lidhje me çështjet familjare

dhe trashëgimore:

• Noteri iu ndihmon dhe iu asiston ju në trajtimin e

shumë çështjeve jo-kontestimore nga lëmi i statusit civil, çështjeve familjare, trashëgimore dhe të

ngjajshme, si psh.:

• - përpilimin e kontratave në lidhje me trashëgiminë; • - përpilimi i kontratave martesore dhe i kontratave

në lidhje me caktimin e regjimit pasuror martesor;

• - përpilimi i kontratës për mbajtjen e përjetshme; • - asistimin në draftimin e testamentit (në shtëpi ose

në zyrë);

• - draftimi i procesverbalit në momentin e hapjes së

testamentit;

• - vërtetimin që personi është gjallë;

• - deklaratën e prindërve në lidhje me të miturin për

kalimin e kufirit;

•

• IV. Një pasqyrim i disa produkteve noteriale -

bankare:

• Noteria veçanërisht ofron shërbim të shpejt dhe

profesional për industrinë bankare, më se e kërkuar nga sistemi bankarë. Sigurisht, shumica e shërbimeve noteriale ofrohen në zyrën e noterit, megjithatë, noteri mund të konsideroj që, për rastet e nevojshme (të

sigurimit të klientelës) dhe në pajtim me Ligjin,

shërbimet të ofrohen edhe në vendin përkatës sipas kërkesës së klientelës (psh. në zyrën e bankës). Është me rëndësi të theksohen dhe targetohen disa shërbime të cilat veçanërisht janë në funksion të

industrisë bankare, si:

•

• a. Kontrata për hipotekën:

• _{Forma: Sipas ligjit në fuqi, Kontrata për hipotekën} duhet të ekzekutohet nën asistencën e noterit,

gjegjësisht të paktën të vërtetohet nga noteri. Noteri merr obligimin që të gjitha elementet e kontratës së propozuar nga Banka, që të cilat janë në pajtim me kërkesat e Ligjit, të respektohen.

• _{Kontrata për hipotekën si dokumentit ekzekutiv:}

Kontrata e hipotekës e cila ekzekutohet nën këshillën e Noterit, ose vërtetohet nga Noteri, e fiton cilësinë e dokumentit ekzekutiv (çka nuk është rasti, ose është kontestuese, nëse nuk respektohet kjo formë);

• Procedura e kontraktimit: Kjo kontratë hartohet nga noteri, nën prezencën dhe me pëlqimin e

palëve. Kjo kontratë mund të formalizohet në Zyrën e noterit (çka është lehtë e aplikueshme për rastin e klientelës së njësisë së Bankës e vendosur në Rr. e

UÇK-së), ose, për rastet kur lejon Ligji, edhe në zyrën e Bankës. Për rastet tjera, do të ishte e këshillueshme që hipoteklënësi të vije në zyrën e noterit, të jep deklaratën për hipotekën (sipas

kërkesave dhe konditave të përcaktuar me Bankën), i njëjti më pas ta nënshkruaj, e më pas Noteri të njëjtën formë e sjellë në Bankë për nënshkrim nga nëpunësi i Bankës. Intabulimi i hipotekës nga Noteri: palët

(banka dhe klienti i saj) mund të autorizojnë Noterin që, e tërë procedura për intabulimin (regjistrimin) e hipotekës në zyrat e kadastrave të ushtohet dhe

udhëhiqet nga Noteri. Kjo nënkupton atë që, brengat e Bankës mbarojnë në momentin kur kontrata për

hipotekën nënshkruhet, dhe më pas, Banka vetëm pret nga Noteri sigurimin e vendimit të intabulacionit, i cili i sigurohet Bankës para se e njëjta të vazhdoj me

disbursimin e kredisë. Me fjalë të tjera, kjo dmth. se nëpunësit e Bankës do të kursejnë një kohë shumë te çmueshme, të cilën përndryshe nëpunësi i

Bankës do e humbiste sikur ai të shkonte në zyrat e kadastrit dhe të merrej me çështjen e intabulimit të hipotekës.

• b. Kontratat për kredinë:

• Forma: Sigurisht, për vlefshmërinë e saj kontrata për

kredinë nuk ka nevojë të lidhet, ose të certifikohet

pranë Noterit. Megjithatë, për rastet kur kolaterali i sigurimit nuk është mjaftësishtë i përshtatshëm për sigurimin e kredisë, është e këshillueshme që

edhe kontrata për kredinë të lidhet, ose certifikohet nga Noteri.

• Kontrata për kredinë si dokumentit ekzekutiv: në

rastin si më lartë, nëse kontrata për kredinë

certifikohet nga Noteri, kontrata e tillë e fiton cilësinë e dokumentit ekzekutiv, ku me fjalë të tjera, objekt i

ekzekutimit me dhune nga ajo kontratë bëhet e tërë pasuria e debitorit, pa pasur nevojë që aj borxh

fillimisht të procedohet dhe provohet në procedurën kontestimore. Kjo dmth. një kursim i madh i kohës.

•

• b. Kontratat për kredinë: •

• Forma: Sigurisht, për vlefshmërinë e saj kontrata për

kredinë nuk ka nevojë të lidhet, ose të certifikohet

pranë Noterit. Megjithatë, për rastet kur kolaterali i sigurimit nuk është mjaftësishtë i përshtatshëm për sigurimin e kredisë, është e këshillueshme që

edhe kontrata për kredinë të lidhet, ose certifikohet nga Noteri.

• Kontrata për kredinë si dokumentit ekzekutiv: në

rastin si më lartë, nëse kontrata për kredinë

certifikohet nga Noteri, kontrata e tillë e fiton cilësinë e dokumentit ekzekutiv, ku me fjalë të tjera, objekt i

ekzekutimit me dhune nga ajo kontratë bëhet e tërë pasuria e debitorit, pa pasur nevojë që aj borxh

fillimisht të procedohet dhe provohet në procedurën kontestimore. Kjo dmth. një kursim i madh i kohës.

•

• c. Kontratat për kredinë hipotekuese:

• Forma: Në shumicën e rasteve qëllimi i kontratës për kredi hipotekuese është financimi i ndërtimit të një banese, ose shtëpie, e cila është në ndërtim e sipër, e shume shpesh nuk është e regjistruar në regjistrat publik. Prandaj, më qëllim të sigurimit të interesave të Bankës mbi këtë kolateral kërkohet forma noteriale e kontratës. Është e këshillueshme që për këtë rast kontrata për kredinë të integrohet në marrëveshjen hipotekuese.

• Kontratat për kredi hipotekuese: Kontrata për kredinë hipotekuese, e noterizuar, e ka cilësinë e dokumentit ekzekutiv.

•

• ç. Kontratat për ri-programimin e kredisë: •

• Forma: Është e këshillueshme që çdo kontratë për ri-programimin e kredisë të lidhet nën këshillimin dhe asistencën e Noter-it (vërtetimin noterial).

• Kontrata për ri-programimin e kredisë si dokumentit ekzekutiv: pasi që këtu bëhet fjalë për një kredi me probleme, dhe pasi që në rastet më të shpeshta edhe kolaterali ose nuk është i mjaftueshëm ose i

përshtatshëm për ekzekutim, është e këshillueshme që kjo kontratë gjithmonë të lidhet nën këshillën dhe asistencën e Noterit. Vërtetimi noterial i kësaj kontrate i jep së njëjtës cilësinë e dokumentit ekzekutiv, ku

ekzekutimin me dhunë në të tërë pasurinë e debitorit (klientit).

•

e. Kontratat për financimin e punëve ndërtimore dhe të investimeve në paluajtshmëri: Forma: Kontratat që për subjekt kanë financimin e punëve ndërtimore ose investuese në paluajtshmëri, është e këshillueshme që të lidhen nën formën e noterizuar. Kjo ofron më shumë siguri juridike për Bankën, sidomos për rastet kur ka ngecje në përmbushjen e detyrimeve.

• Kontrata e ekzekutuar sipas kësaj forme ka cilësinë e

dokumentit ekzekutiv.

• f. Kontratat për lizingun financiar, që për lëndë

kanë paluajshmërinë, financimin në lidhje me paluajtshmëritë, ose ndërlidhjen në lidhje me kolateralin për sigurimin e financimit:

• Forma: Edhe për këtë grup kontratash është e

këshillueshme lidhja në formën noteriale. Kontrata e ekzekutuar sipas kësaj forme ka cilësinë e dokumentit ekzekutiv.

•

•

• Kuvendi i Republikës së Kosovës i ushtron kompetencat në përputhje me nenin 65 të Kushtetutës së Republikës së Kosovës:

• 1. Miraton Kushtetutën, ligje, rezoluta, deklarata dhe akte të tjera të përgjithshme.

• 2. Vendos ta ndryshojë Kushtetutën me dy të tretat (2/3) e votave të të gjithë deputetëve të Kuvendit,

përfshirë edhe dy të tretat (2/3) e të gjithë deputetëve që i mbajnë vendet e rezervuara ose të garantuara për përfaqësuesit e komuniteteve, të cilat nuk janë

shumicë në Kosovë.

• 3. Shpall referendum, në pajtim me ligjin. • 4. Ratifikon traktate ndërkombëtare.

• 5. Miraton buxhetin e Republikës së Kosovës.

• 6. Zgjedh dhe shkarkon Kryetarin dhe nënkryetarët e Kuvendit.

• 7. Zgjedh dhe mund ta shkarkojë Presidentin e

Republikës së Kosovës, në përputhje me Kushtetutën.

•

• 8. Zgjedh Qeverinë dhe mund të shprehë mosbesimin ndaj saj.

• 9. Mbikëqyr punën e Qeverisë dhe të institucioneve të tjera publike, të cilat në bazë të

• Kushtetutës dhe të ligjeve i raportojnë Kuvendit. • 10. Zgjedh anëtarët e Këshillit Gjyqësor të Kosovës

dhe të Këshillit Prokurorial të Kosovës, në përputhje me Kushtetutën.

• 11. Propozon gjykatësit e Gjykatës Kushtetuese. • 12. Mbikëqyr politikën e jashtme dhe politikën e

sigurisë.

• 13. Jep pëlqimin për dekretin e Presidentit për shpalljen e gjendjes së jashtëzakonshme.

• 14. Vendos për çështjet e interesit të përgjithshëm, të përcaktuara me ligj.

•

•

rezultateve të zgjedhjeve.

•

•

•

• Zgjedhja e Kryetarit dhe e nënkryetarëve të Kuvendit • 1. Në mbledhjen konstituive të Legjislaturës IV,

Kuvendi nga radhët e veta i zgjedh Kryetarin dhe nënkryetarët. Kryetari dhe nënkryetarët e përbejnë Kryesinë e Kuvendit.

• 2. Kryesuesi i mbledhjes konstituive kërkon nga grupi më i madh parlamentar ta propozojë

kandidatin për Kryetar të Kuvendit. Kryetari i Kuvendit zgjidhet me shumicën e votave të deputetëve të

Kuvendit.

• 3. Kryesuesi i mbledhjes konstituive të legjislaturës kërkon nga tri grupet më të mëdha

parlamentare ta propozojnë nga një kandidat për nënkryetarë të Kuvendit, të cilët zgjidhen me shumicën e votave të deputetëve të Kuvendit.

• 4. Në përbërje të Kryesisë dhe në trupat e tjerë të punës të Kuvendit respektohet përbërja

• 5. Kryesuesi i mbledhjes konstituive të legjislaturës kërkon nga deputetët që mbajnë vende të

garantuara për komunitetin serb dhe nga deputetët, që mbajnë vende të garantuara për

komunitetet e tjera, që nuk janë shumicë, ta propozojnë nga një kandidat për nënkryetar të

Kuvendit. Nënkryetarët, sipas kësaj pike, zgjidhen me shumicën e votave të deputetëve të

Kuvendit.

• 6. Kryesuesi i mbledhjes konstituive të legjislaturës e shpall rezultatin e votimit për zgjedhjen

e Kryetarit dhe të nënkryetarëve të Kuvendit. Kryetarin e sapozgjedhur të Kuvendit e fton ta zërë vendin e tij.

•

• Përbërja e Kryesisë

• 1. Kryesia e Kuvendit, deri në fund të mandatit të Legjislaturës III-të, përbëhet nga nëntë (9) anëtarë: • a) Dy anëtarë nga partia ose koalicioni që ka fituar

numrin më të madh të votave në zgjedhjet për Kuvend; • b) Dy anëtarë nga partia ose koalicioni i dytë, me

numrin më të madh të votave;

• c) Një anëtar nga partia ose koalicioni i tretë, me numrin më të madh të votave;

• d) Një anëtar nga partia ose koalicioni i katërt, me numrin më të madh të votave;

• e) Një anëtar nga partia ose koalicioni i pestë, me numrin më të madh të votave;

• f) Një anëtar nga partitë që janë deklaruar se përfaqësojnë komunitetin serb, dhe

• g) Një anëtar nga partitë që janë deklaruar se përfaqësojnë komunitetet tjera, përpos

komunitetit shqiptar dhe komunitetit serb.

• 2. Kryesuesi i mbledhjes kërkon nga përfaqësuesi i partisë politike, që ka marrë numrin me të madh të votave, të deklarojë se cili nga dy të emëruarit për anëtarë te Kryesisë propozohet për kryetar të

Kuvendit. Kryesia dhe kryetari i Kuvendit zgjidhen me shumicën e votave të deputetëve të Kuvendit.

• 3. Pas përfundimit të mandatit të tretë, Kryesia e

legjislaturës të katërt do të zgjidhet në bazë të nenit 67 të Kushtetutës së Republikës së Kosovës dhe nenit 12 të kësaj Rregulloreje

•

• Mandati i Kryesisë

• 1. Mandati i Kryetarit të Kuvendit dhe i anëtarëve të

Kryesisë është në përputhje me mandatin e Kuvendit.

• 2. Kuvendi e pezullon punën një ditë para fillimit të

fushatës zgjedhore. Gjatë fushatës zgjedhore Kryesia e Kuvendit e vazhdon punën, me qëllim që të ruhet vazhdimësia e punës së Kuvendit.

• 3. Kryetari i Kuvendit mund t’ia paraqesë dorëheqjen

Kuvendit. Aktin e dorëheqjes me shkrim ia dorëzon paraprakisht Kryesisë së Kuvendit. Pas miratimit të dorëheqjes, partia politike ose koalicioni, që e ka

emëruar Kryetarin e mëparshëm të Kuvendit propozon kandidat të ri për kryetar.

• 4. E njëjta procedurë zbatohet edhe në rast të

dorëheqjes së ndonjërit nga anëtarët e Kryesisë.

• 5. Shkarkimi i Kryetarit ose i anëtarit të Kryesisë së

Kuvendit, me propozim të partisë politike ose të

grupit, që e ka propozuar, bëhet sipas procedurës së zgjedhjes së tyre.

•

• Përgjegjësitë e Kryetarit të Kuvendit

• 1. Kryetari i Kuvendit e përfaqëson Kuvendin, e

propozon rendin e ditës së mbledhjeve të Kuvendit, i thërret dhe i kryeson mbledhjet, i nënshkruan aktet e miratuara nga Kuvendi, kujdeset për rend e rregull në mbledhje dhe ushtron funksione të tjera, sipas

Kushtetutës dhe Rregullores së Kuvendit. Kryetari e bën interpretimin përfundimtar të Rregullores gjatë mbledhjes plenare.

• 2. Kryetari i Kuvendit, në përputhje me nenin 90 të Kushtetutës së Republikës së Kosovës, e ushtron funksionin e Presidentit të Republikës së Kosovës, nëse Presidenti përkohësisht nuk është në gjendje t’i kryejë detyrat kushtetuese.

• 3. Kryetari i Kuvendit mund ta ushtrojë postin e

ushtruesit të detyrës së Presidentit të Republikës deri në gjashtë (6) muaj.

• Neni 18

• Ushtrimi i detyrës së Kryetarit të Kuvendit

• 1. Kryetarin e Kuvendit, në rast të mungesës së tij ose me kërkesë të tij, e zëvendëson njëri nga anëtarët e Kryesisë, përkatësisht njëri nga nënkryetarët.

• 2. Në rastet kur Kryetari mungon e cakton me

autorizim të veçantë cili anëtar i Kryesisë, përkatësisht nënkryetar, do ta ushtrojë funksionin e tij.

• 3. Në pamundësi për ta ushtruar detyrën e Kryetarit të Kuvendit, e zëvendëson anëtari I Kryesisë së Kuvendit nga e njëjta parti.

•

• Neni 20

• Formimi dhe funksionimi i grupeve parlamentare

• 1. Deputetët mund të formojnë grup parlamentar sipas

përkatësisë së tyre partiake ose të përcaktimeve programore.

• 2. Deputeti ka të drejtë të marrë pjesë në mënyrë të

barabartë në një grup parlamentar, të tërhiqet nga grupi, ta formojë një grup të ri parlamentar, t’i

bashkëngjitet një grupi tjetër ose të veprojë si deputet i pavarur. Për secilin rast deputeti është i obliguar që, për vendimin e tij, ta njoftojë me shkrim Kryetarin e Kuvendit.

• 3. Për krijimin e një grupi parlamentar nevojiten 5 për

qind e deputetëve të Kuvendit ose së paku gjashtë (6) deputetë. Në rastet kur numri i deputetëve, i anëtarëve të një grupi parlamentar, bie nën këtë minimum, grupi nuk ekziston më.

• 4. Grupi i ri, i formuar më vonë, nuk mund të ketë emër

të njëjtë me ndonjë grup tjetër parlamentar.

• 5. Një deputet nuk mund të jetë anëtar i më shumë se

një grupi parlamentar.

• 6. Grupeve parlamentare u sigurohen hapësira të

nevojshme dhe proporcionale, kushte dhe pajisje të nevojshme, si dhe një staf politik. Stafi politik i

grupeve parlamentare për punën e vet shpërblehet në përputhje me Vendim të Kryesisë.

•

• Të drejtat dhe detyrat e deputetit të Kuvendit

• 1. Deputeti i Kuvendit është përfaqësues i popullit. Deputeti nuk i nënshtrohet asnjë detyrimi

• tjetër. • 10

• 2. Deputeti i Kuvendit ka të drejta dhe detyra të barabarta për pjesëmarrje të plotë në punimet e

Kuvendit dhe vepron sipas bindjes dhe ndërgjegjes së tij. Deputeti, pos të drejtës për nisma të projektligjeve, të rezolutave, për t’u parashtruar pyetje anëtarëve të Qeverisë, për të votuar për vendimet e propozuara të Kuvendit, ka të drejtë edhe për të marrë pjesë në

diskutime, në kushte të barabarta me deputetët tjerë të Kuvendit.

• 3. Deputeti pajiset me dokument identifikimi, që e dëshmon imunitetin e tij.

• 4. Deputeti gëzon të drejta shtesë, që përcaktohen me akt të veçantë të miratuara nga Kuvendi.

• 5. Deputeti, në përputhje me këtë Rregullore, mund të marrë pjesë në mbledhjet komisioneve, në të cilat nuk është anëtarë, pa të drejtë vote.

• 6. Deputeti, në pajtim me ligjin, ka të drejtë të ketë qasje në të dhënat, në materialet e në dokumentet

zyrtare, që përgatiten ose mblidhen nga trupat e punës së Kuvendit, nga stafi I Kuvendit, nga Qeveria, nga

Ministritë dhe nga organet e administratës publike, të cilat I shërbejnë për realizimin e funksionit të tij.

• 7. Deputeti ka të drejtë të njoftohet ose të kërkojë

sqarime për punët që janë në kompetencë të Kryetarit të Kuvendit, të kryetarëve të komisioneve

parlamentare, të ministrave, që janë të nevojshme për realizimin e funksionit të deputetit.

• 8. Kërkesën nga paragrafi 7 i këtij neni, deputeti e paraqet në formë të shkruar.

•

• Imuniteti i deputetit të Kuvendit

• 1. Deputeti gëzon imunitet, në pajtim me Kushtetutën. • 2. Deputeti gëzon imunitet për deklarimet gojore ose të

shkruara, si dhe për veprimet e tjera, të kryera në cilësinë e deputetit të Kuvendit.

• 3. Deputeti gëzon imunitet ndaj masave të ndalimit, të arrestit, të ndjekjes penale, përderisa

Kuvendi nuk merr vendim për heqjen e imunitetit të tij. • 4. Imuniteti i deputetit fillon në ditën e verifikimit të

mandatit dhe mbaron me përfundimin e mandatit të tij.

• 5. Kuvendi, përjashtimisht nga paragrafi 4 i këtij neni, mund t’ia heqë imunitetin deputetit para

mbarimit të mandatit.

• 6. Kërkesën për heqjen e imunitetit të deputetit e bën organi kompetent për ndjekje penale.

Vendimin për heqjen e imunitetit të deputetit e merr Kuvendi, në përputhje me rekomandimet e

Komisionit për Mandat, Imunitet dhe Rregullore.

• 7. Masa e ndalesës ose e arrestit mund të merret ndaj deputetit edhe pa heqjen paraprake të

imunitetit nga Kuvendi, në rastin kur deputeti kryen vepër të rëndë penale, që është e

dënueshme me pesë (5) e më shumë vjet burgim.

•

• 1. Kërkesën për heqjen e imunitetit të deputetit, bashkë me dokumentet e tjera përcjellëse,

organi kompetent i ndjekjes penale ia parashtron

Kryetarit të Kuvendit. Kërkesën e organit të ndjekjes, së bashku me dokumentet përcjellëse, Kryetari,

brenda 48 orëve, ia dërgon Komisionit për Mandat, Imunitet dhe Rregullore.

• 2. Komisioni për Mandat, Imunitet dhe Rregullore, brenda 30 ditësh, pas marrjes së kërkesës nga paragrafi 1 i këtij neni, e shqyrton kërkesën dhe Kuvendit ia paraqet raportin me

rekomandime.

• 3. Komisioni e njofton deputetin, imuniteti i të cilit kërkohet të hiqet, për kërkesën dhe për

kohën e shqyrtimit të saj në komision.

• 4. Deputeti ftohet të marrë pjesë në mbledhjen e Komisionit dhe në mbledhje plenare për t’i

dhënë shpjegimet dhe vërejtjet rreth çështjes.

• 5. Mospjesëmarrja e deputetit të ftuar në mbledhje nuk e pengon Komisionin dhe Kuvendin të

vendosin edhe pa praninë e tij.

• 6. Kuvendi e shqyrton raportin me rekomandimet e Komisionit më së voni në mbledhjen e

dytë të radhës. Në fillim të shqyrtimit të çështjes, fjala i jepet deputetit për të dhënë shpjegime

dhe për t’iu përgjigjur pyetjeve të deputetëve.

• 7. Për heqjen e imunitetit të deputetit Kuvendi vendos me vota të fshehta të shumicës së

deputetëve të Kuvendit.

•

• 1. Në rastin kur një deputet është ndaluar ose

arrestuar, pa heqjen e imunitetit, organ kompetent i ndjekjes e informon menjëherë Kryetarin e Kuvendit.

• 2. Posa të njoftohet Kryetari i Kuvendit e thërret

Komisionin për Mandat, Imunitet dhe Rregullore dhe ia dërgon njoftimin me dokumentet e tjera përcjellëse të organit kompetent të ndjekjes. Kryetari kërkon nga Komisioni ta shqyrtojë çështjen.

• 3. Komisioni, brenda dy ditëve pas njoftimit nga

Kryetari i Kuvendit, e shqyrton rastin e deputetit të ndaluar ose të arrestuar. Komisioni i fton për t’i

dëgjuar organin kompetent të ndjekjes dhe deputetin e ndaluar ose të arrestuar.

• 4. Kryetari i Kuvendit e thërret mbledhjen brenda dy

ditësh pas paraqitjes së raportit nga Komisioni.

• 5. Kuvendi vendos me votim të fshehtë për heqjen ose

mos-heqjen e imunitetit të deputetit.

• 6. Në rastet kur deputetit nuk i hiqet imuniteti në

Kuvend, lirohet nga ndalimi ose nga arresti.

• 12

• Neni 25

• Humbja e statusit të deputetit të Kuvendit

• 1. Deputeti i Kuvendit e humb mandatin, nëse: • a) nuk e bën betimin,

• b) jep dorëheqje,

• c) përfundon mandati i Kuvendit,

• d) dënohet për një vepër penale me burgim për një

periudhë kohore prej një (1) e më shumë

• vjet,

• e) në periudhën gjashtëmujore nuk merr pjesë në

• nuk ia dëshmon faktet bindëse për çështjen Kryetarit

të Kuvendit, Kryetari e kërkon

• rekomandimin e Komisionit për Mandat, Imunitet dhe

Rregullore. Pas rekomandimit të

• Komisionit Kryetari ia propozon Kuvendit pushimin e

funksionit të deputetit. Kuvendi vendos

• për çështjen në mbledhje të radhës,

• f) me vendim të formës së prerë të gjykatës nëse është

konstatuar mungesa e aftësisë së tij juridike për të vepruar,

• g) vdes.

• 2. Për rastet nga pika 1. e) e këtij neni, deputeti mund

t’ia paraqesë Kuvendit me shkrim argumentet për t’i treguar arsyet bindëse për mospjesëmarrje në

mbledhje dhe i lejohet t’I drejtohet Kuvendit, nëse dëshiron.

• 3. Vendet e liruara të deputetëve, në çfarëdo rasti që

përcaktohen me këtë rregull, plotësohen

• në përputhje me nenin 70.4 të Kushtetutës së

Republikës së Kosovës dhe me nenin 112 tëLigjit për zgjedhjet e përgjithshme.

•

• Komisionet e përhershme dhe komisionet funksionale • 1. Kuvendi i Kosovës emëron komisione të

përhershme, komisione funksionale dhe komisione ad hoc. Komisionet e pasqyrojnë përbërjen politike të

Kuvendit.

• 2. Kuvendi, me kërkesën e një të tretës (1/3) të të gjithë deputetëve, formon komisione për një çështje të

veçantë, duke i përfshirë edhe çështjet hetimore. * 3. Komisione të përhershme janë:

• 1. Komisioni për Buxhet dhe Financa,

• 2. Komisioni për të Drejtat, Interesat e Komuniteteve dhe për Kthim,

• 3. Komisioni për Legjislacion dhe Gjyqësi, • 4. Komisioni për Integrime Evropiane.

• 4. Komisionet funksionale janë: • 1. Komisioni për Punë të Jashtme,

• 2. Komisioni për Arsim, Shkencë, Teknologji, Kulturë, Rini dhe Sporte,

• 3. Komisioni për Ekonomi, Tregti, Industri, Energjetikë, Transport dhe Telekomunikacion,

• 4. Komisioni për Bujqësi, Pylltari, Zhvillim Rural, Mjedis dhe Planifikim Hapësinor,

• 5. Komisioni për Shëndetësi, Punë dhe Mirëqenie Sociale,

• 6. Komisioni për Administratë Publike, Pushtet Lokal dhe Media,

• 7. Komisioni për Punë të Brendshme dhe Siguri, • 8. Komisioni për të Drejtat e Njeriut, Barazi Gjinore,

Persona të Pagjetur dhe Peticione,

• 9. Komisioni për Mbikëqyrjen e Financave Publike, • 10. Komisioni për Mbikëqyrjen e Agjencisë së

Kosoves për Inteligjencë,

• 11. Komisioni për Mbikëqyrjen e Forcës së Sigurisë së Kosovës,

• 12. Komisioni për Mandat, Imunitet dhe Rregullore të Kuvendit.

•

• 5. Fushëveprimi dhe përgjegjësitë e komisioneve përcaktohen me shtojcën e komisioneve, e

• 6. Kuvendi e përcakton numrin e komisioneve të përhershme dhe funksionale. Kryesia e

propozon numrin e anëtarëve për çdo komision. Deputeti i Kuvendit, në parim, mund të jetë anëtar vetëm në një komision.

• 7. Kryetari i Kuvendit mund t’i emërojë anëtarë të komisioneve edhe deputetët pa grup

parlamentar, por pa të drejtë vote.

• 8. Të gjitha komisionet duhet t’i kenë nga dy

zëvendëskryetarë; zëvendëskryetarin e parë dhe

zëvendëskryetarin e dytë, të cilët u përkasin grupeve të ndryshme parlamentare. Së paku njëri nga

zëvendëskryetarët duhet të jetë i komunitetit tjetër nga ai i kryetarit.

• 9. Postet për kryetarë dhe për zëvendëskryetarë të komisioneve i ndan Kryesia. Postet ndahen midis grupeve parlamentare të përfaqësuara në Kuvend, sipas mënyrës së paraparë në nenin 63 të kësaj Rregulloreje.

• 10. Kuvendi i emëron anëtarët e komisioneve në bazë të propozimit të Kryesisë. Përjashtim

bën Komisioni për të Drejtat, Interesat e Komuniteteve dhe për Kthim, i cili është rregulluar Kushtetutë. Kryesia duhet të sigurojë që përfaqësimi në

komisione, duke i përfshirë edhe

deputetët e emëruar kryetarë ose zëvendëskryetarë, të jetë në përpjesëtim me përfaqësimin e tyre në Kuvend.

•

Qeveria e Kosovës ushtron pushtetin ekzekutiv në pajtim me Kushtetutën dhe me ligjin. Qeverinë e Kosovës e përbëjnë Kryeministri,

zëvendëskryeministrat dhe ministrat.

Qeveria zbaton ligjet dhe aktet e tjera të miratuara nga Kuvendi i Kosovës dhe ushtron veprimtari tjera

brenda përgjegjësive të përcaktuara me këtë

Kushtetutë dhe me ligj. Qeveria merr vendime në pajtim me këtë Kushtetutë dhe me ligje, propozon

projektligje dhe amendamentimin e ligjeve ekzistuese e akteve të tjera, si dhe mund të japë mendimin rreth projektligjeve të cilat nuk janë të propozuara nga ajo.

•

• Qeveria, për punën e vet, i përgjigjet Kuvendit të Kosovës. Kryeministri, zëvendëskryeministrat dhe ministrat mbajnë bashkëpërgjegjësinë për vendimet që merr Qeveria, dhe përgjegjësinë individuale për vendimet që marrin në fushat e përgjegjësive të tyre. Qeveria ka këto kompetenca:

• propozon dhe zbaton politikën e brendshme dhe të jashtme të vendit;

• mundëson zhvillimin ekonomik të vendit;

• propozon Kuvendit projektligje dhe akte të tjera;

• merr vendime dhe nxjerr akte juridike ose rregullore, të nevojshme për zbatimin e ligjeve;

• propozon Buxhetin e Republikës së Kosovës; • udhëzon dhe mbikëqyr punën e organeve të

administratës;

• udhëzon veprimtarinë dhe zhvillimin e shërbimeve publike;

• i propozon Presidentit të Republikës së Kosovës emërimet dhe shkarkimet për shefa të misioneve diplomatike të Kosovës;

• propozon amendamentimin e Kushtetutës;

• mund të referojë çështje kushtetuese në Gjykatën Kushtetuese;

• ushtron edhe funksione të tjera ekzekutive, të cilat nuk u janë caktuar organeve të tjera qendrore ose vendore.

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

Zëvendësdrejtorin dhe Inspektorin e Përgjithshëm të Agjencisë së Kosovës për Inteligjencë;

•

•

•

•

Pas zgjedhjeve, Presidenti i Republikës së Kosovës i propozon Kuvendit kandidatin për Kryeministër, në konsultim me partinë politike ose koalicionin që ka fituar shumicën e nevojshme në Kuvend për të

formuar Qeverinë.

Kandidati për Kryeministër, jo më vonë se

pesëmbëdhjetë (15) ditë pas emërimit, paraqet

përbërjen e Qeverisë para Kuvendit të Kosovës dhe kërkon miratimin nga ana e Kuvendit. Qeveria

konsiderohet e zgjedhur nëse merr shumicën e votave të të gjithë deputetëve të Kuvendit të Kosovës.

Nëse përbërja e propozuar e Qeverisë nuk merr shumicën e votave të nevojshme, Presidenti i

Republikës së Kosovës, brenda dhjetë (10) ditësh emëron kandidatin tjetër sipas së njëjtës procedurë. Nëse as herën e dytë nuk zgjidhet Qeveria, atëherë

Presidenti i Kosovës i shpall zgjedhjet, të cilat duhet të mbahen jo më vonë se dyzet (40) ditë nga dita e

shpalljes së tyre.

•

•

kompetencave të Qeverisë.

komuniteti Serb dhe një (1) Ministër nga ndonjë

komunitet tjetër jo shumicë në Kosovë. Nëse janë më shumë se dymbëdhjetë ministra,

Qeveria do të ketë edhe një ministër të tretë, i cili përfaqëson një nga komunitetet jo shumicë në Kosovë. Kryeministri, zëvendëskryeministrat dhe

ministrat e Qeverisë mund të zgjidhen nga deputetë të Kuvendit të Kosovës ose nga persona të kualifikuar, që nuk janë deputetë të Kuvendit.

•

Ekziston një numër i konsiderueshëm i zyrave në kuadër të zyrës së Kryeministrit që luajnë një rol të rëndësishëm në funksionimin e tij:

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•