Zhvillimi i algoritmeve per krahasimin e te dhenave te deklarimit te pasurise - Besnik Dragusha

(1)

UNIVERSITETI I PRISHTINËS “HASAN PRISHTINA”

FAKULTETI I INXHINIERISË ELEKTRIKE DHE

FAKULTETI I INXHINIERISË ELEKTRIKE DHE KOMPJUTERIKE

KOMPJUTERIKE

DEPARTAMENTI I

DEPARTAMENTI I INXHINIERIS

INXHINIERISË

Ë KOMPJUTERIKE-M

KOMPJUTERIKE-MASTER

ASTER

Tema: Zhvillimi i algoritmeve për krahasimin e të dhënave të

deklarimit të pasurive

M

Me

ent

nto

orrii::

Pr

Pro

of. Ass.

f. Ass. Dr

Dr .. Kadri SYLEJMANI

Kadri SYLEJMANI

Kandidati:

Besnik DRAGUSHA

Pr

(2)

Trusted by over 1 million members

Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions!

Start Free Trial Cancel Anytime.

(3)

(4)

(5)

(6)

(7)

Start Free Trial Cancel Anytime. Punim Diplome-Master Punim Diplome-Master

Abstrakt

Në

Në këtë këtë punim punim diplome-masteri, diplome-masteri, është është shtjelluar shtjelluar problemi problemi me me kontrollin kontrollin dhe dhe verifikimin verifikimin ee deklarimit të pasurisë së z

deklarimit të pasurisë së zyrtarëve të lartë publik, si yrtarëve të lartë publik, si dhe mënyrat dhe metodologjitë e zgjidhjesdhe mënyrat dhe metodologjitë e zgjidhjes së këtij

së këtij problemi, problemi, duke duke praktikuar apraktikuar algoritmet e lgoritmet e avancuara avancuara për gjetjen për gjetjen e solucione solucioneve të eve të problemitproblemit të deklarimit të pasurisë lidhur me grupimin dhe klasifikimin e zyrtarëve, sipas pasurimit të të deklarimit të pasurisë lidhur me grupimin dhe klasifikimin e zyrtarëve, sipas pasurimit të tyre.

tyre.

Pothuajse, në

Pothuajse, në të gjitha të gjitha vendet e vendet e Botës, në Botës, në njëfarë njëfarë forme bëhet forme bëhet grumbullimi dhe grumbullimi dhe mbledhja e mbledhja e tëtë dhënave të pasurive për zyrtarët e lartë publik, ku pastaj edhe bëhet verifikimi i vërtetësisë së dhënave të pasurive për zyrtarët e lartë publik, ku pastaj edhe bëhet verifikimi i vërtetësisë së këtyre deklarimeve dhe kontrolli i t

këtyre deklarimeve dhe kontrolli i tyre, dhe në përgjithësi mund të themi se qëllimi i seciliyre, dhe në përgjithësi mund të themi se qëllimi i secili t shtet,t shtet, me këtë rast është, që përmes këtyre kontrolleve të deklarimeve të gjenden zyrtarët që janë me këtë rast është, që përmes këtyre kontrolleve të deklarimeve të gjenden zyrtarët që janë pasuruar në

pasuruar në mënyrë të paligjshme. Nmënyrë të paligjshme. Njashtu, edhe jashtu, edhe Republika e Kosovës, Republika e Kosovës, këtë kontroll e realizonkëtë kontroll e realizon përmes Depa

përmes Departamenti për rtamenti për Deklarimin dhe Deklarimin dhe Kontrollin e Kontrollin e Pasurive dhe Pasurive dhe të Dhurtë Dhuratave në atave në AgjencinëAgjencinë

kundër Korrupsionit (AKK). Mirëpo, përzgjedhja e zyrtarëve që

kundër Korrupsionit (AKK). Mirëpo, përzgjedhja e zyrtarëve që do t’ju bëhet

do t’ju bëhet ky verifikim dhe

ky verifikim dhe

kontroll është një pjesë e rëndësishme dhe delikate e këtij problemi. Prandaj, problemit të kontroll është një pjesë e rëndësishme dhe delikate e këtij problemi. Prandaj, problemit të deklarimit të pasurisë i është dhënë zgjidhje duke u bazuar në procesin e dekl

deklarimit të pasurisë i është dhënë zgjidhje duke u bazuar në procesin e dekl arimit të pasurisë,arimit të pasurisë, dhe të kontrollit, e verifikimit, që aplikohet në AKK.

dhe të kontrollit, e verifikimit, që aplikohet në AKK.

Zgjidhja e problemit të deklarimit të pasurisë është arritur duke u bazuar në dy metodologji të Zgjidhja e problemit të deklarimit të pasurisë është arritur duke u bazuar në dy metodologji të algoritmeve të avancuara dhe atë në metodologjinë e grupimit, dhe në metodologjinë e algoritmeve të avancuara dhe atë në metodologjinë e grupimit, dhe në metodologjinë e klasifikimit. Metodologjia e grupimit realizohet duke i

klasifikimit. Metodologjia e grupimit realizohet duke i grupuar zyrtarët e lartë publik në grupuar zyrtarët e lartë publik në grupegrupe të caktuara, varësisht nga rritja e pasurisë ndër vite. Duke u bazuar në këtë

të caktuara, varësisht nga rritja e pasurisë ndër vite. Duke u bazuar në këtë metodë të grupimit,metodë të grupimit, mund të arrijmë në përfundim se ndonjë grup i zyrtarëve mund të ketë diskrepancë të përfitimit mund të arrijmë në përfundim se ndonjë grup i zyrtarëve mund të ketë diskrepancë të përfitimit të pasurive me të hyrat e tyre, dhe si të tillë duhet të bëhen objekt për kontroll dhe verifikim të të pasurive me të hyrat e tyre, dhe si të tillë duhet të bëhen objekt për kontroll dhe verifikim të pasurisë së t

pasurisë së tyre dhe të yre dhe të mënyrës së përfitimit mënyrës së përfitimit të saj. Kjo të saj. Kjo realizohet për të realizohet për të gjithë deklaruesit, qëgjithë deklaruesit, që aktualisht kanë dy e më tepër deklarime të

aktualisht kanë dy e më tepër deklarime të pasurisë, të realizuar në AKK. Algoritmi i përpiluarpasurisë, të realizuar në AKK. Algoritmi i përpiluar për

për realizimin e realizimin e këtyre grupimeve këtyre grupimeve është i është i bazuar bazuar në algnë algoritmet për oritmet për grupim, grupim, në mnë metodën etodën k-means.k-means. Metodologjia

Metodologjia e e dytë, dytë, është është ajo ajo e e klasifikimit klasifikimit të të deklarimeve deklarimeve të të pasurisë pasurisë së së zyrtarëve zyrtarëve të të lartëlartë publik, të cilët

publik, të cilët janë deklarues janë deklarues të rinj, d.m.th., të rinj, d.m.th., kanë të kanë të realizuar vetëm një realizuar vetëm një deklarim në AKdeklarim në AKK, dheK, dhe atë, në vitin aktual. Algoritmi i përpiluar për këtë qëllim kryen funksionin e krahasimit të të atë, në vitin aktual. Algoritmi i përpiluar për këtë qëllim kryen funksionin e krahasimit të të dhënave të atributeve të caktuara për zyrtarët që janë deklarues të rinj, duke i krahasuar këta dhënave të atributeve të caktuara për zyrtarët që janë deklarues të rinj, duke i krahasuar këta zyrtarë me

zyrtarë me grupe të grupe të veçanta të veçanta të rezultateve të rezultateve të fituara ngfituara nga algoritmi a algoritmi i grupimi grupimit. Me it. Me këtë rast, këtë rast, dukeduke u bazuar në praktikat e më hershme të vërtetësisë së grupimit, bëjmë klasifikimin e zyrtarëve të u bazuar në praktikat e më hershme të vërtetësisë së grupimit, bëjmë klasifikimin e zyrtarëve të rinj në grupimin e pasurimit të ligjshëm apo të paligjshëm, d.m.th., i klasifikojmë në zyrtarë rinj në grupimin e pasurimit të ligjshëm apo të paligjshëm, d.m.th., i klasifikojmë në zyrtarë potencialisht të korruptuar, apo të pa korruptuar, gjë që orienton AK

potencialisht të korruptuar, apo të pa korruptuar, gjë që orienton AKK, se cilët janë zyrtarët eK, se cilët janë zyrtarët e

rinj që duhet t’i mbajë nën ll

rinj që duhet t’i mbajë nën llupen e kontr

upen e kontr

ollit dhe të hetimit.ollit dhe të hetimit. Duke

Duke përdorur përdorur Visual Visual Studio.Net, Studio.Net, programin programin C#, C#, janë janë programuar këtprogramuar këto o dy dy algoritme algoritme në në njënjë program që e kemi

program që e kemi quajtur Aplikacioni për quajtur Aplikacioni për Deklarimin e Pasurisë Deklarimin e Pasurisë (ADP), dhe përmes tij (ADP), dhe përmes tij janëjanë testuar dhe analizuar rezultatet e fituara me mostra jo reale, dhe pastaj me ato reale të testuar dhe analizuar rezultatet e fituara me mostra jo reale, dhe pastaj me ato reale të deklarimit të pasurisë, duke i dhënë kështu, një zgj

deklarimit të pasurisë, duke i dhënë kështu, një zgjidhje problemit të deklarimit të pasurisë.idhje problemit të deklarimit të pasurisë.

(8)

k-Trusted by over 1 million members

(9)

(10)

Abstract

In

In this this master's master's thesis, thesis, the the problem problem with with controlling controlling and and verifying verifying the the assets assets declaration declaration ofof senior public

senior public officials, as well officials, as well as the as the ways and ways and methodologies of methodologies of solving this solving this problem, haproblem, has beens been elaborated by practicing advanced algorithms for finding solutions to the

elaborated by practicing advanced algorithms for finding solutions to the property declarationproperty declaration problem regarding the groupin

problem regarding the grouping and classification of officials according to their enrichmeng and classification of officials according to their enrichment.t. Almost, in all

Almost, in all countries of the wocountries of the world, in one rld, in one way or anothway or another data regarding er data regarding asset declaration isasset declaration is gathered

gathered and and carried carried out out for for senior senior public public officials, officials, whereby whereby the the verification verification of of the the truth truth ofof these declarations and their control is verified, and in general we can say that the purpose of these declarations and their control is verified, and in general we can say that the purpose of each state, on this occasion is that through these disclosures controls it is possible to find each state, on this occasion is that through these disclosures controls it is possible to find officials who have been illegally enriched. Also, the Republic of Kosovo conducts this control officials who have been illegally enriched. Also, the Republic of Kosovo conducts this control through the Department for Declaration and Control of Assets

through the Department for Declaration and Control of Assets and Gifts in the and Gifts in the Anti-CorruptionAnti-Corruption Agency

Agency (ACA). (ACA). However, However, the the selection selection of of officials officials that that will will go go through through this this verification verification andand control is an important and delicate part of

control is an important and delicate part of this problem. Therefore, we have solvthis problem. Therefore, we have solve the probleme the problem of asset declarations based on the process of property declaration, and verification that is of asset declarations based on the process of property declaration, and verification that is applied to the ACA.

applied to the ACA.

Solving the problem of asset declarations has been achieved based on two methodologies of Solving the problem of asset declarations has been achieved based on two methodologies of advanced algorithms and that in the methodology of the clustering, and in the classification advanced algorithms and that in the methodology of the clustering, and in the classification methodology. The clustering methodology is carried out by grouping senior

methodology. The clustering methodology is carried out by grouping senior public officials intopublic officials into certain clusters, depending on the increase in wealth over the years. Based on the clustering certain clusters, depending on the increase in wealth over the years. Based on the clustering approach, we conclude that any cluster of officials that has discrepancy in the profitability of approach, we conclude that any cluster of officials that has discrepancy in the profitability of their property with their own revenues, and as such should be the object of controlling and their property with their own revenues, and as such should be the object of controlling and verifying their assets and the way they profit real. This is accomplished for all the offic

verifying their assets and the way they profit real. This is accomplished for all the offic ials, whoials, who currently have two or more

currently have two or more asset declarations, carried out asset declarations, carried out in the ACA. The algorithm that hasin the ACA. The algorithm that has been designed for the realization of these clusters is based on the clustering algorithm, the been designed for the realization of these clusters is based on the clustering algorithm, the k-means algorithm.

means algorithm.

The second methodology is that of classifying property declarations of senior public officials, The second methodology is that of classifying property declarations of senior public officials, who are new declarants, and they have completed only one declaration in the ACA, and that, who are new declarants, and they have completed only one declaration in the ACA, and that, in the current year. The designed algorithm f

in the current year. The designed algorithm for this purpose performs the function of comparingor this purpose performs the function of comparing the selected data attributes for offici

the selected data attributes for officials who are new declarants, comparing these officials withals who are new declarants, comparing these officials with cluster of results obtained from the clustering algorithm. On this occasion, based on earlier cluster of results obtained from the clustering algorithm. On this occasion, based on earlier practices of the authenticit

practices of the authenticity of the grouping, the new officy of the grouping, the new officials are classified into ials are classified into the cluster ofthe cluster of legal or illegal enrichment, which means officials are classified as potentially corrupted or legal or illegal enrichment, which means officials are classified as potentially corrupted or uncorrupted, which enables ACA to identify which officials should be under control and uncorrupted, which enables ACA to identify which officials should be under control and investigation.

investigation.

Using Visual Studio.Net, the C # program, these

Using Visual Studio.Net, the C # program, these two algorithms have been programmed into atwo algorithms have been programmed into a package so

package so called called the the Declaration Declaration of of Assets Assets Application Application (ADP), and (ADP), and through through it it the the obtainedobtained results have been tested and analyzed with unreal and then real data of asset declaration, thus results have been tested and analyzed with unreal and then real data of asset declaration, thus providing a sustainable solution to

providing a sustainable solution to this problem.this problem.

K

(11)

(12)

(13)

Punim Diplome-Master Punim Diplome-Master

Parathënie

Algoritmet e dizajnuara për grupimin e të dhënave, siç është algoritmi

Algoritmet e dizajnuara për grupimin e të dhënave, siç është algoritmi k-meansk-means është bazament i mirë është bazament i mirë

për përpilimin e një metode

për përpilimin e një metode të veçantë, e cila mundësotë veçantë, e cila mundëson grupimin e të dhënavn grupimin e të dhënave nëpër grupe të e nëpër grupe të caktuara,caktuara, sipas funksionit të matjes së ndryshimit anormal të vlerave të

sipas funksionit të matjes së ndryshimit anormal të vlerave të pasurisë së deklaruar ndër vite për zyrtarëtpasurisë së deklaruar ndër vite për zyrtarët e lartë publik. Nga ana tjetër algoritmet për klasifikimin e të dhënave duke u bazuar në një pemë të e lartë publik. Nga ana tjetër algoritmet për klasifikimin e të dhënave duke u bazuar në një pemë të vendimit, siç është algoritmi

vendimit, siç është algoritmi Decision Decision TreeTree, paraqet një koncept të , paraqet një koncept të fuqishëm për modelimin e një metodefuqishëm për modelimin e një metode

algoritmike të tillë që do të mundësoj klasifikimin e deklaruesve të rinj në grupimin e personave algoritmike të tillë që do të mundësoj klasifikimin e deklaruesve të rinj në grupimin e personave potencialisht të

potencialisht të korruptuar, korruptuar, apo të apo të pa korruptuar, pa korruptuar, duke u duke u bazuar në bazuar në pemën e pemën e vendimit, e vendimit, e cila tanimë cila tanimë ështëështë krijuar sipas parametrave paraprak të rezultateve të fituara

krijuar sipas parametrave paraprak të rezultateve të fituara nga algoritmi për grupim, sipas historikut tënga algoritmi për grupim, sipas historikut të deklarimeve disa vjeçare. Përmes kësaj është synuar të arrihet përzgjedhja e duhur e zyrtarëve të lartë deklarimeve disa vjeçare. Përmes kësaj është synuar të arrihet përzgjedhja e duhur e zyrtarëve të lartë

publik, pasuria

publik, pasuria e të cilëve të cilëve na jep e na jep indikacione pindikacione për t’iu nënshër t’iu nënshtruar procestruar procesit të kontrollimit, vit të kontrollimit, verifikimit dheerifikimit dhe

hetimit, për dyshim të përfitimit të pasurive në mënyrë të paligjshme apo në mënyrë korruptive. hetimit, për dyshim të përfitimit të pasurive në mënyrë të paligjshme apo në mënyrë korruptive.

Organizimi i kësaj teme të diplomës master është bërë në gjashtë kapituj dhe në pjesën e shtojcës, ku Organizimi i kësaj teme të diplomës master është bërë në gjashtë kapituj dhe në pjesën e shtojcës, ku secili nga kapitujt është i përbërë nga njësit e saj, titujt e nëntitujt, si në vijim:

secili nga kapitujt është i përbërë nga njësit e saj, titujt e nëntitujt, si në vijim:

-- KKaappiitutulli lli I I - -HHyrjyrja da dhe mhe mototiivimi vimi - Në këtë kapitull është bërë një hyrje e përgjithshme për këtë - Në këtë kapitull është bërë një hyrje e përgjithshme për këtë punim. Pastaj ës

punim. Pastaj është paraqitur motivimi htë paraqitur motivimi dhe arsyet e pdhe arsyet e përzgjedhjes së kërzgjedhjes së kësaj fushe dhe ësaj fushe dhe përcaktimitpërcaktimit për zgjidhjen

për zgjidhjen e këtij e këtij problemi. Dhe është problemi. Dhe është bërë një përshkrim i bërë një përshkrim i shkurtër i shkurtër i problemit problemit tonë për ttonë për tëë cilin do të kërkojmë zgjidhje, si dhe janë përpiluar dhe saktësuar objektivat e temës. Po ashtu, cilin do të kërkojmë zgjidhje, si dhe janë përpiluar dhe saktësuar objektivat e temës. Po ashtu, këtu është përshkruar edhe puna e

këtu është përshkruar edhe puna e ngjashme në literaturë;ngjashme në literaturë;

-- KKaappitulitulli Ili I I I – – DDeeklariklari mmi i ddhe he kontkontrroolli lli i i ppaasurisuri sësë - Në këtë - Në këtë kapitull është shpjeguar dhe analizuarkapitull është shpjeguar dhe analizuar

deklarimi i pasurisë, kontrolli dhe verifikimi i tij, ku është paraqitur procesi i deklarimit të deklarimi i pasurisë, kontrolli dhe verifikimi i tij, ku është paraqitur procesi i deklarimit të pasurisë,

pasurisë, veprimtaria veprimtaria e e Agjencisë Agjencisë kundër kundër Korrupsionit, Korrupsionit, subjektet subjektet deklaruese deklaruese dhe, dhe, pasuritë pasuritë ee deklaruara dhe llojet e tyre. Pastaj është

deklaruara dhe llojet e tyre. Pastaj është shpjeguar publikimi i deklarimit të pasurisë dhe masatshpjeguar publikimi i deklarimit të pasurisë dhe masat e marra për ruajtjen e privatësisë, si dhe rëndësia e procesit të deklarimit të

e marra për ruajtjen e privatësisë, si dhe rëndësia e procesit të deklarimit të pasurisë dhe mënyratpasurisë dhe mënyrat e kontrollit të këtyre pasurive të deklaruara;

e kontrollit të këtyre pasurive të deklaruara;

-- KKaappituitulli Illi I II I I – – Algori Algorittmmeet pt pëër r aananalizlizimin e timin e të dë dhëhënanavve te të dë deeklaklaririmmit të it të ppaasusuririsësë- Në këtë- Në këtë kapitull është folur për algoritmet e avancuara, në të cilat to të bazohemi për zgjidhjen e kapitull është folur për algoritmet e avancuara, në të cilat to të bazohemi për zgjidhjen e problemit të deklarimit të pasurisë, siç janë: algoritmet për grupim, veçmas algoritmi

problemit të deklarimit të pasurisë, siç janë: algoritmet për grupim, veçmas algoritmi k-meansk-means,,

dhe algoritmet për klasifikim, pikërisht, algoritmi

dhe algoritmet për klasifikim, pikërisht, algoritmi Decision Decision TreeTree. Në pjesën e dytë të këtij. Në pjesën e dytë të këtij

kapitulli është bërë reprezentimi i problemit duke e modeluar atë, si dhe, më pastaj është bërë kapitulli është bërë reprezentimi i problemit duke e modeluar atë, si dhe, më pastaj është bërë reprezentimi i zgjidhjes së problemit të deklarimit të pasurisë. Dhe në pjesën e fundit të

reprezentimi i zgjidhjes së problemit të deklarimit të pasurisë. Dhe në pjesën e fundit të kapitullitkapitullit janë definuar

janë definuar metodat algoritmikmetodat algoritmike për ge për gjetjen e zjetjen e zgjidhjeve të gjidhjeve të problemit të problemit të deklarimit të deklarimit të pasurisë.pasurisë. Këto metoda janë definuar si

Këto metoda janë definuar si në aspektin skematik, ashtu edhe përmes pseudo-kodeve;në aspektin skematik, ashtu edhe përmes pseudo-kodeve;

-- KKaappitulitulli Ili I V V – – Aplikacioni për analizimin e zgjidhjeve Aplikacioni për analizimin e zgjidhjeve -- Në Në këtë këtë kapitull kapitull është është pasqyruarpasqyruar aplikacioni që e kemi dizajnuar për analizimin e zgjidhjeve, sipas pseudo-kodeve të definuara aplikacioni që e kemi dizajnuar për analizimin e zgjidhjeve, sipas pseudo-kodeve të definuara në kapitullin e tretë. Ky aplikacion quhet Aplikacioni i Deklarimit të Pasurisë (ADP) dhe është në kapitullin e tretë. Ky aplikacion quhet Aplikacioni i Deklarimit të Pasurisë (ADP) dhe është dizajnuar dhe implementuar në

dizajnuar dhe implementuar në Microsoft Visual Microsoft Visual Studio 2013,Studio 2013, në gjuhën programuesenë gjuhën programuese C# C# , ku, ku

edhe është bërë programimi i këtyre pseudo-kodeve algoritmike. Është përshkruar edhe është bërë programimi i këtyre pseudo-kodeve algoritmike. Është përshkruar bllok-diagrami i aplikacionit, si dhe është marr një shembull me të dhëna fiktive të deklarimit, për të diagrami i aplikacionit, si dhe është marr një shembull me të dhëna fiktive të deklarimit, për të përshkruar hap pas hap

përshkruar hap pas hapi funksionalitetin dhe përdorimi funksionalitetin dhe përdorimit e ADP-së;it e ADP-së;

-- KKaappiitutulli lli V V – – R Rezezulultattatet et ekspeeksperriimmentaentalele - - Në këtë kapitull janë paraqitur rezultatet e arr Në këtë kapitull janë paraqitur rezultatet e arritura tëitura të

përfituara për

përfituara përmes algoritmit mes algoritmit tonë tonë për deklarimin për deklarimin e e pasurisë duke pasurisë duke përdorur mostrat përdorur mostrat e e marra marra tëtë deklarimeve të deritashme në AKK. Dhe janë analizuar rezultatet e përfituara me anë të deklarimeve të deritashme në AKK. Dhe janë analizuar rezultatet e përfituara me anë të përdorimit të aplikacionit ADP;

përdorimit të aplikacionit ADP;

-- KKaappiitutulli Vlli VI I – – D Diiskutiskutimme e ddhe he konklukonkluzziioneone - - Në Në këtë kkëtë kapitull është apitull është bërë nbërë një përmbledhje jë përmbledhje e temëse temës

në tërësi, ku kemi dhënë një

në tërësi, ku kemi dhënë një përshkrim përfundimtar për temën tonë dhe kemi treguar përshkrim përfundimtar për temën tonë dhe kemi treguar për arritjenpër arritjen e objektivave gjatë gjithë këtij punimi, si dhe kemi dhënë sugjerimet për ata që dëshirojnë të e objektivave gjatë gjithë këtij punimi, si dhe kemi dhënë sugjerimet për ata që dëshirojnë të zgjerohen më tepër në këtë lëmi në të ardhmen.

(14)

(15)

(16)

(17)

(18)

(19)

Përmbajtja

K Kaappiittullulli i I I ... ... 11 1.

1. HH yyrjrja a ddhe mhe moottivimivimi i ... ... 11

1.1.

1.1. Hyrje Hyrje ... ... 11 1.2.

1.2. Motivimi Motivimi ... ... 33 1.3.

1.3. Përshkrimi Përshkrimi i i problemit problemit dhe dhe objektivat objektivat ... ... 33 1.3.1.

1.3.1. Koncepti Koncepti bazik bazik i i problemit problemit të të deklarimit deklarimit të të pasurisë pasurisë ... ... 33 1.3.2.

1.3.2. Objektivat Objektivat ... ... 55 1.4.

1.4. Puna Puna e e ngjashme ngjashme në në literaturë literaturë ... ... 66

K

Kaappiittullulli i II I I ... 9... 9 2.

2. Deklarimi dhe kontrolli i pasurisë ... 9Deklarimi dhe kontrolli i pasurisë ... 9

2.1.

2.1. Procesi Procesi i i deklarimit deklarimit të të pasurisë pasurisë ... ... 1010 2.1.1.

2.1.1. Subjektet Subjektet deklaruese deklaruese ... ... 1515 2.1.2.

2.1.2. Pasuritë Pasuritë e e deklaruara deklaruara dhe dhe llojet llojet e e pasurive pasurive ... ... 1616 2.2.

2.2. Publikimi Publikimi i i pasurive pasurive të të deklaruara deklaruara dhe dhe privatësia privatësia ... ... 1717 2.2.1.

2.2.1. Publikimi Publikimi i i pasurisë pasurisë së së deklaruara deklaruara në në Agjencinë Agjencinë kundër kundër Korrupsionit Korrupsionit ... ... 1818 2.3.

2.3. Rëndësia Rëndësia e e procesit procesit të të deklarimit deklarimit dhe dhe publikimit publikimit të të pasurisë pasurisë ... ... 1919 2.4.

2.4. Kontrolli Kontrolli i i deklarimit deklarimit të të pasurisë pasurisë ... ... 2121 2.4.1.

2.4.1. Kontrolli Kontrolli paraprak paraprak ... ... 2121 2.4.2.

2.4.2. Kontrolli Kontrolli i i plotë plotë ... ... 2222

K

Kaappiittullulli i II II I ...I ... ... 27 27 3.

3. Alg Algooririttmmeet t ppëër ar ananalizlizimimiin n e e ttë ë ddhëhënanavve e ttë ë ddeeklaklaririmmit it ttë ë ppaasurisë surisë ... ... 27 27

3.1.

3.1. Algoritmet Algoritmet për për zgjidhjen zgjidhjen e e problemeve problemeve me me të të dhëna dhëna ... ... 2828 3.1.1.

3.1.1. Grupimi Grupimi i i të të dhënave dhënave me me algoritminalgoritmin k-meansk-means ... 29 ... 29

3.1.2.

3.1.2. Klasifikimi Klasifikimi i i të të dhënave dhënave me me algoritminalgoritmin Decision Tree Decision Tree... ... 3131

3.2.

3.2. Modelimi Modelimi dhe dhe zgjidhja zgjidhja e e problemit problemit të të deklarimit deklarimit të të pasurisë pasurisë ... ... 3535 3.2.1.

3.2.1. Reprezentimi Reprezentimi i i problemit problemit ... ... 3636 3.2.2.

3.2.2. Reprezentimi Reprezentimi i i zgjidhjes zgjidhjes ... ... 4040 3.2.3.

3.2.3. Pseudo-kodet Pseudo-kodet për për zgjidhjen zgjidhjen e e problemit problemit ... ... 5454

K

Kaappiittullulli i II V V ... 6... 611 4.

4. Apl Apliikakaciocioni pni pëër ar ananalizimlizimiin n e e zzgjgjidhidhjejevve e ttë ë pprobroblelemmit it ... ... 6161 K

Kaappiittullulli i V ...V ... ... 7171 5.

5. RReezzultultaatteet et ekspkspeeriri mmeentntaale le ... .... 7171

5.1.

5.1. Mostrat Mostrat e e deklarimeve deklarimeve dhe dhe rezultatet rezultatet ... ... 7171 5.2.

(20)

(21)

(22)

(23)

(24)

(25)

Hyrja dhe motiv

Hyrja dhe motivimi imi Punim Diplome-MasterPunim Diplome-Master

K

Ka

ap

piittulli I

ulli I

1. 1. Hyrja dhe motivimi

Hyrja dhe motivimi

Problemi i deklarimit të pasurisë, është një problem i cili

Problemi i deklarimit të pasurisë, është një problem i cili kërkon zgjidhje sipas konceptit të menaxhimit,kërkon zgjidhje sipas konceptit të menaxhimit, strukturimit, klasifikimit dhe grupimit të të dhënave të pasurisë së zyrtarëve të lartë publik. Zgjidhjet e strukturimit, klasifikimit dhe grupimit të të dhënave të pasurisë së zyrtarëve të lartë publik. Zgjidhjet e këtij problemi tentojnë të japin rezultatet të pritura për gjetjen e zyrtarëve të cilët kanë rritje të shpejt të këtij problemi tentojnë të japin rezultatet të pritura për gjetjen e zyrtarëve të cilët kanë rritje të shpejt të pasurisë

pasurisë së së tyre tyre gjatë gjatë kohës sa kohës sa ata ata ushtrojnë funksione ushtrojnë funksione të të larta larta publike. Këto publike. Këto zgjidhje zgjidhje kërkohen dukekërkohen duke manipuluar me të dhënat e deklarimeve të pasurisë së tyre. Për të përfituar zgjidhje të problemit përmes manipuluar me të dhënat e deklarimeve të pasurisë së tyre. Për të përfituar zgjidhje të problemit përmes ndonjë metode kompjuterike nevojitet përpilimi i procedurave të përcaktuara në formë algoritmike, ndonjë metode kompjuterike nevojitet përpilimi i procedurave të përcaktuara në formë algoritmike, përmes të cilave fitohen rezultate të dëshiruara n

përmes të cilave fitohen rezultate të dëshiruara nga të dhënat e deklarimit të pasurisë.ga të dhënat e deklarimit të pasurisë. Për zgjidhjen e këtij problemi është përpiluar algoritmi i deklarimit të pasurisë, i

Për zgjidhjen e këtij problemi është përpiluar algoritmi i deklarimit të pasurisë, i cili bazohen në grupimcili bazohen në grupim e zyrtarëve sipas ngjashmërive të të

e zyrtarëve sipas ngjashmërive të të dhënave të deklarimit të dhënave të deklarimit të tyre, dhe në klasifikimin e zyrtarëve sipastyre, dhe në klasifikimin e zyrtarëve sipas parimit të praktikave paraprake, për të cilat tanim

parimit të praktikave paraprake, për të cilat tanimë rezultati është i njohur.ë rezultati është i njohur.

Deklarimi i pasurisë dhe i dhuratave të pranuara për zyrtarët e lartë publik realizohet në mënyra të Deklarimi i pasurisë dhe i dhuratave të pranuara për zyrtarët e lartë publik realizohet në mënyra të ndryshme nëpër vende të ndryshme të Botës. Mirëpo qëllimi i këtij procesi për çdo vend (shtet) është i ndryshme nëpër vende të ndryshme të Botës. Mirëpo qëllimi i këtij procesi për çdo vend (shtet) është i njëjtë, ai i transparencës për zyrtarët e institucioneve shtetërore dhe publike, të cilët paguhen nga arka e njëjtë, ai i transparencës për zyrtarët e institucioneve shtetërore dhe publike, të cilët paguhen nga arka e taksapagueseve. Çdo shtet e përcakton me ligj se kush është autoriteti për mbledhjen e të dhënave të taksapagueseve. Çdo shtet e përcakton me ligj se kush është autoriteti për mbledhjen e të dhënave të pasurisë

pasurisë së së deklaruara deklaruara nga nga zyrtarët zyrtarët e e lartë lartë publik, dhe publik, dhe cakton cakton atë atë se se si si këto këto të të dhëna dhëna duhet duhet të të ruhen,ruhen, menaxhohen,

menaxhohen, kontrollohen, dhe skontrollohen, dhe si do të verifikoi do të verifikohet vërtetësia e tyre.het vërtetësia e tyre.

Autoriteti kontrollues i të dhënave të pasurisë së deklaruara ka një punë të madhe, si në mbledhjen e Autoriteti kontrollues i të dhënave të pasurisë së deklaruara ka një punë të madhe, si në mbledhjen e informatave të deklaruara, ashtu edhe në krahasimin e tyre ndër vite, krahasimin me të dhënat e tjera, informatave të deklaruara, ashtu edhe në krahasimin e tyre ndër vite, krahasimin me të dhënat e tjera, përcaktimin

përcaktimin e e prioriteteve prioriteteve ndaj ndaj deklarimeve deklarimeve të të caktuara, caktuara, etj. etj. Prandaj, Prandaj, përdorimi përdorimi i i algoritmeve algoritmeve tëtë avancuara në gjetjen e zgjidhjeve të mira për këto çështje,

avancuara në gjetjen e zgjidhjeve të mira për këto çështje, sidomos për përzgjedhjen e zyrtarëve të duhur,sidomos për përzgjedhjen e zyrtarëve të duhur,

të cilëve do t’iu verifikohet dhe kontrollohet pasuria e tyre, i

të cilëve do t’iu verifikohet dhe kontrollohet pasuria e tyre, i mundëson autoritetit (institucionit) që bënëmundëson autoritetit (institucionit) që bënë

kontrollin e deklarimit të pasur

kontrollin e deklarimit të pasur isë t’i kryej më shpejt dhe më saktë këto kontrolle të të dhënave tëisë t’i kryej më shpejt dhe më saktë këto kontrolle të të dhënave të

deklarimit të pasurisë dhe të fokusohet tek zyrtarët që kanë elemente për përfitime të paligjshme. deklarimit të pasurisë dhe të fokusohet tek zyrtarët që kanë elemente për përfitime të paligjshme. Në Koso

Në Kosovë, autorivë, autoriteti qendror teti qendror që bënë që bënë kontrollin kontrollin e pasurisë e pasurisë së deksë deklaruara për laruara për zyrtarët e zyrtarët e lartë publik lartë publik ështëështë institucioni i pavarur

-institucioni i pavarur - Agjencia kundër Agjencia kundër Korrupsionit (AKK)Korrupsionit (AKK), i themeluar në korrik të vitit 2006. Kjo, i themeluar në korrik të vitit 2006. Kjo

Agjenci tani punën e vetë e kryen sipas

(26)

(27)

(28)

Hyrja dhe motiv

zyrtarëve, deklarimet e të cilëve kanë elemente të mjaftueshme për ndryshime të mëdha të pasurive të zyrtarëve, deklarimet e të cilëve kanë elemente të mjaftueshme për ndryshime të mëdha të pasurive të tyre, ndër vite.

tyre, ndër vite.

Për krijimin e një algoritmi të caktuar, i cili do të jep zgjidhje për problemin e deklarimit të pasurisë, i Për krijimin e një algoritmi të caktuar, i cili do të jep zgjidhje për problemin e deklarimit të pasurisë, i cili algoritëm do të aplikohet në sistemin elektronik të menaxhimit të të dhënave të deklarimit të cili algoritëm do të aplikohet në sistemin elektronik të menaxhimit të të dhënave të deklarimit të pasurisë,

pasurisë, më më rëndësi rëndësi është është analiza analiza e e sistemeve, sistemeve, si si një një nga nga rolet rolet kryesore kryesore të të ndërtimit ndërtimit të të një një projektiprojekti informativ. Dhe analiza e sistemeve është njëra nga katër fazat e ciklit të jetesës së ndërtimit të sistemeve informativ. Dhe analiza e sistemeve është njëra nga katër fazat e ciklit të jetesës së ndërtimit të sistemeve SDLC

SDLC (ang. Systems Development Life Cycle)(ang. Systems Development Life Cycle), të cilat janë: planifikimi, analizimi, dizajni dhe, të cilat janë: planifikimi, analizimi, dizajni dhe

implementimi. implementimi.

Analizimi i sistemeve luanë një rolë kyç në projektet e ndërtimit të sistemeve. Analizimi i sistemeve Analizimi i sistemeve luanë një rolë kyç në projektet e ndërtimit të sistemeve. Analizimi i sistemeve duhet të përshkruaj se si do të aplikohet teknologjia në zgjidhjen e problemeve të bizneseve [2].

duhet të përshkruaj se si do të aplikohet teknologjia në zgjidhjen e problemeve të bizneseve [2].

Prandaj, ne në këtë punim do të analizojmë sistemin dhe metodat e deklarimit të pasurive në Agjencinë Prandaj, ne në këtë punim do të analizojmë sistemin dhe metodat e deklarimit të pasurive në Agjencinë kundër Korrupsionit, në mënyrë që të japim një

kundër Korrupsionit, në mënyrë që të japim një zgjidhje praktike për problemin e deklarimit tzgjidhje praktike për problemin e deklarimit të pasurisëë pasurisë sipas sistemit punues të AKK-së në Kosovë.

sipas sistemit punues të AKK-së në Kosovë.

Por, pse do merremi me deklarimin e pasurisë dhe me zgjidhjet e këtij problemi? Atëherë le të nisemi Por, pse do merremi me deklarimin e pasurisë dhe me zgjidhjet e këtij problemi? Atëherë le të nisemi nga pyetja, sa është i rëndësishëm dhe i nevojshëm për publikun procesi i deklarimit dhe kontrollit të nga pyetja, sa është i rëndësishëm dhe i nevojshëm për publikun procesi i deklarimit dhe kontrollit të pasurisë

pasurisë së së zyrtarëve zyrtarëve të të lartë lartë publik? publik? Nga Nga deklarimi deklarimi i i pasurisë pasurisë nxirren nxirren rezultatet rezultatet të të rëndësishme rëndësishme përpër shoqërinë e një vendi, si rritja e transparencës, gjetja e konfliktit të interesave, zbulimi i korrupsionit, shoqërinë e një vendi, si rritja e transparencës, gjetja e konfliktit të interesave, zbulimi i korrupsionit, parandalimi i

parandalimi i korrupsionit, korrupsionit, etj. Mirëpo, etj. Mirëpo, rëndësinë e rëndësinë e procesit procesit të deklarimit të deklarimit të pasurisë të pasurisë së zyrtarëve së zyrtarëve të lartëtë lartë publik

publik si si dhe dhe kontrollin kontrollin e e prejardhjen prejardhjen e e dhuratave dhuratave të të tyre, tyre, mund mund ta ta ilustrojmë ilustrojmë përmes përmes figurës figurës së së mëmë poshtme (

(29)

(30)

(31)

Hyrja dhe motiv

1.2. 1.2. Motivimi

Motivimi

Ndërtimi i

Ndërtimi i sistemeve sistemeve informatike ësinformatike është shumhtë shumë i ë i rëndësishëm rëndësishëm në lehtësimin në lehtësimin e punës e punës së punonsë punonjëseve nëpërjëseve nëpër organizata të ndryshme, njashtu edhe ndërtimi i një algoritmi të avancuar i cili do të

organizata të ndryshme, njashtu edhe ndërtimi i një algoritmi të avancuar i cili do të bëjë analizimin dhebëjë analizimin dhe krahasimin e të dhënave të deklarim

krahasimin e të dhënave të deklarimit të pasurisë, do t’iit të pasurisë, do t’i ndihmoj shumë, në punën e tyre zyrtarët endihmoj shumë, në punën e tyre zyrtarët e

Agjencisë kundër Korrupsionit. Po, ashtu krijimi i një algoritmi të tillë mund të jetë pikënisje e

Agjencisë kundër Korrupsionit. Po, ashtu krijimi i një algoritmi të tillë mund të jetë pikënisje e mirë përmirë për aplikimin e tij, jo vetëm në Kosovë, por edhe në vendet e rajonit e më gjerë.

aplikimin e tij, jo vetëm në Kosovë, por edhe në vendet e rajonit e më gjerë.

Duke qenë i familjarizuar mirë me disa nga problematikat e procesit të deklarimit të pasurisë në AKK Duke qenë i familjarizuar mirë me disa nga problematikat e procesit të deklarimit të pasurisë në AKK

(sepse jam zyrtar në AKK që nga janari i vitit 2009)

(sepse jam zyrtar në AKK që nga janari i vitit 2009), dhe duke dashur t’i j, dhe duke dashur t’i j apim zgjidhje shkencore dheapim zgjidhje shkencore dhe

praktike problemit

praktike problemit të kontrollit të kontrollit dhe të dhe të krahasimit të të krahasimit të të dhënave të dhënave të deklarimit të deklarimit të pasurisë në mënyrë pasurisë në mënyrë qëqë koha e punonjësve të AKK-së të shfrytëzohet në mënyrë sa më racionale, duke i listuar nga sistemi koha e punonjësve të AKK-së të shfrytëzohet në mënyrë sa më racionale, duke i listuar nga sistemi zyrtarët që kanë predispozita më të mëdha të përfitimeve të shpejta dhe të shumta gjatë kohës sa ai mban zyrtarët që kanë predispozita më të mëdha të përfitimeve të shpejta dhe të shumta gjatë kohës sa ai mban funksion publik, punimi për këtë lehtësim të punës, është shumë i këndshëm dhe me motiv të lartë. funksion publik, punimi për këtë lehtësim të punës, është shumë i këndshëm dhe me motiv të lartë. Po ashtu, motiv shtesë është edhe puna e më hershme në Fakultetin e Inxhinierisë Elektrike dhe Po ashtu, motiv shtesë është edhe puna e më hershme në Fakultetin e Inxhinierisë Elektrike dhe Kompjuterike (FIEK) të Universitetit të Prishtinës (UP), gjatë studim

Kompjuterike (FIEK) të Universitetit të Prishtinës (UP), gjatë studimeve master, me ç’rast jameve master, me ç’rast jam

familjarizuar me konceptet themelore të algoritmeve të avancuara, në lëndët: - Inteligjenca artificiale familjarizuar me konceptet themelore të algoritmeve të avancuara, në lëndët: - Inteligjenca artificiale dhe; - Analiza e algoritmeve të avancuara.

dhe; - Analiza e algoritmeve të avancuara.

Kësaj teme të diplomës master i paraprinë edhe

Kësaj teme të diplomës master i paraprinë edhe Punimi Punimi Seminarik Seminarik , si punim i obliguar në fund të, si punim i obliguar në fund të

studimeve master në FIEK, i cili ishte një analizë e realizuar për metodat dhe sistemet që i përdorin studimeve master në FIEK, i cili ishte një analizë e realizuar për metodat dhe sistemet që i përdorin institucionet e vendeve të rajonit për realizimin e deklarimit të pasurisë së zyrtarëve të lartë publik, i institucionet e vendeve të rajonit për realizimin e deklarimit të pasurisë së zyrtarëve të lartë publik, i titulluar si

titulluar si “Analiza e metodave d “Analiza e metodave d he sistemeve për krahasimin e të dhënave të deklarimit të pasurivehe sistemeve për krahasimin e të dhënave të deklarimit të pasurive”,”,

dhe, ky punim pasqyron një hulumtim të realizuar mbi analizimin dhe krahasimin e procesit të dhe, ky punim pasqyron një hulumtim të realizuar mbi analizimin dhe krahasimin e procesit të deklarimit, kontrollit dhe krahasimit të pasurisë së zyrtarëve të lartë publik në këto shtete: Kosovë, deklarimit, kontrollit dhe krahasimit të pasurisë së zyrtarëve të lartë publik në këto shtete: Kosovë, Shqipëri, Maqedoni, Serbi, Mali i Zi,

Shqipëri, Maqedoni, Serbi, Mali i Zi, Bosnja dhe Hercegovina, si dhe në Kroaci.Bosnja dhe Hercegovina, si dhe në Kroaci.

Këto që u cekën më lartë ishin motivet primare për t’u fokusuar në gjetjen e zgjidhjeve për problemin e Këto që u cekën më lartë ishin motivet primare për t’u fokusuar në gjetjen e zgjidhjeve për problemin e

krahasimit të deklarimit të pasurisë, duke mos harruar edhe atë, që besojmë se me këtë punim diplome krahasimit të deklarimit të pasurisë, duke mos harruar edhe atë, që besojmë se me këtë punim diplome

do t’i japim AKK

do t’i japim AKK -së një solucion të mirë për implementim praktik në të ardhmen, për krahasimin e-së një solucion të mirë për implementim praktik në të ardhmen, për krahasimin e

deklarimit të pasurisë së zyrtarëve të lartë publik. Dhe po ashtu, shpresojmë se, përmes këtij punimi dhe deklarimit të pasurisë së zyrtarëve të lartë publik. Dhe po ashtu, shpresojmë se, përmes këtij punimi dhe përmes aplikimi

përmes aplikimit të algoritmit që do të zhvillohet, do të jemi një faktor sa do i vogël që do t’i japimt të algoritmit që do të zhvillohet, do të jemi një faktor sa do i vogël që do t’i japim

shtytje më të madhe

shtytje më të madhe AKK-së në vazhdën e punës së saj për AKK-së në vazhdën e punës së saj për luftimin e korrupsionit në Kosovë.luftimin e korrupsionit në Kosovë.

1.3. 1.3. Përshkrimi

Përshkrimi i i problemit

problemit dhe

dhe objektivat

objektivat

Problemi me krahasimin e të dhënave të deklarimeve të pasurisë për zyrtarët e lartë publik, nënkupton Problemi me krahasimin e të dhënave të deklarimeve të pasurisë për zyrtarët e lartë publik, nënkupton gjetjen e një solucioni për krahasimin dhe

gjetjen e një solucioni për krahasimin dhe gjetjen egjetjen e sh’sh’ përputhjeve në vlerat e pasurive përputhjeve në vlerat e pasurive të deklaruara, tëtë deklaruara, të

hyrave vjetore, shpenzimeve dhe përfitimeve të zyrtarëve të lartë publik dhe të familjarëve të tyre. Kjo hyrave vjetore, shpenzimeve dhe përfitimeve të zyrtarëve të lartë publik dhe të familjarëve të tyre. Kjo

(32)