د زا ی هاگد تاسا ی د برم و ی نا : ی ک ک هعلاطم ی ف ی رابدرب همجن 1 رپ ، ی اس ب ی ک ی هن 2 ناگدازربنق شرآ ، 3 پ ، ی دنو ناتساب ی 4 * هلاقم تفایرد : 21 / 21 / 69 ا هلاقم تفایرد حلاص هدش : 2 / 3 / 69 هلاقم شریذپ : 2 / 4 / 69 هدیکچ همدقم : اسانش یی زومآراک تلاکشم ندرک فرطرب و ی وجشناد ی نا دم ی ر ی ت تشادهب تامدخ ی نامرد و ی ک دوبهب رد یف ی ت شخبرثا و ی سورد زومآراک ی ا ی ن رما هتشر ی رورض ی م ی دشاب ؛ اسانش فده اب رضاح هعلاطم اذل یی زومآراک تلاکشم ی ا ه ی وج شناد یا ن سانشراک ی د م ی ر ی ت تشادهب تامدخ ی نامرد و ی ولع هاگشناد م کشزپ ی ش ی زار د زا ی هاگد تاسا ی د برم و ی نا .دش ماجنا شور یسررب : ک عون زا رضاح هعلاطم یف ی ش هب هک دوب ی هو دپ ی سانشراد ی لاس رد 2369 ا رد .د ش ماجنا ی ن ه علاطم 21 برم ی را ک آ زوم ی وجشناد ی نا دم هتشر ی ر ی ت تشادهب تامدخ ی د و نامر ی کشزپ مولع هاگشناد ی ش ی زار هنومن .دنتفرگ رارق هبحاصم دروم ش هب اه ی هو ه نومن گ ی ر ی نتبم ی هداد .دندش باختنا فده رب لحت شور هب اه ی ل زا هدافتسا اب و بوچراچ مرن رازفا MAXQDA هخسن 21 لحت ی ل .دندش هتفای :اه ا رد ی ن ،هعلاطم 4 لصا دک ی و 12 عرف دک ی هدک .دمآ تسد هب ا ی لصا ی تاسا و هدکشناد ،نلاک حطس هب طوبرم تلاکشم لماش ی ،د بی ناتسرام و .دندوب وجشناد ثحب تن و ی هج گ ی ر ی : س حطس رد تلاخادم ماجنا ی تسا راذگ ی کشزپ شزومآ ماظن ی روک دوبهب تهج رد ی مولوک شزومآ ی سرد ل صفرس و زومآراک ی ، نچمه ی ن مرها زا هدافتسا اه ی گنا ی شز ی هب هچ ره لماعت تهج ب نانکراک رت ی ناتسرام برم اب ی نا راک آ زوم ی وج شناد و ی ،نا رور ض ی م ی .دشاب ناگژاو لک ی د ی : زومآراک ی ، دم ی ر ی ت تشادهب تامدخ ی نامرد ی ، وجشناد ی ،نا ک هعلاطم یف ی ، روک ی مولوک شزومآ ی :عاجرا رابدرب همجن ب ، ی ک ی هن رپ ی اس ناگدازربنق ، شرآ ناتساب ، ی پ ی نو د . اسانش یی زومآراک تلاکشم ی اه ی وجشناد ی نا سانشراک ی دم ی ر ی ت تشادهب تامدخ ی نامرد و ی د زا ی هاگد تاسا ی د برم و ی نا : ی ک ک هعلاطم یف ی . شهوژپ هلجم یاه روحم تملاس 1931 ؛ 4 ( 2 :) 39 -181 . 1 . وجشناد ی رتکد ا، مک ی هت قحت ی تاق وجشناد یی ، کشزپ مولع هاگشناد ی ش ی ،زار ش ی ،زار ا ی نار 2 . وجشناد ی سانشراک ی دشرا ، مک ی هت قحت ی تاق وجشناد یی ، کشزپ مولع هاگشناد ی ش ی ،زار ش ی ،زار ا ی نار 9 . مومع کشزپنادند ی ، قحت زکرم ی تاق ناسنا عبانم ی کشزپ مولع هاگشناد ،تملاس ی ش ی ،زار ش ی ،زار ا ی نار 4 . شناد ی ،را قحت زکرم ی تاق ناسنا عبانم ی کشزپ مولع هاگشناد ،تملاس ی ش ی ،زار ش ی ،زار ا ی نار * سم هدنسیون وئ :ل ش ی ،زار خ ی نابا خ لصافدح ،تشدرصق ی نابا دم هدکشناد ،ساملا نامتخاس ،قرب هار هس و اردصلام ی ر ی ت و علاطا ناسر ی کشزپ ی نفلت : 92943393 -311 Email: bastanip@sums.ac.ir
همدقم نامرد و تشادهب تبقارم ی ک ی رس زا ی ع ررت ی ن انرص ی ع وپ و دشر هب ور یا لم حطس رد ی ب و ی ن رللملا ی و دورب م راظتنا ی دور تصرف هک اه ی هرفرح ا ی ز ری دا ی اررب ی دم ی ر ی ت لوط رد تملاس 22 آ لاس ی دن ب ه لد ی ل ن ری زا ازف ی دررن رررصم ندررش دنملاررس للاررل و ناگدررننک عمج ی ت ب دوجو هب یا ی د مه رد . ی ن رض هطبار ترو دراد مه مرمل درشر اب نامز ی ر تربقارم م و اره ؤ تارسس هئارا ا رد تمدخ دنهد ی ن لرناد ،تعنرص نار تخومآ هفرح ا ی درنمناوت و ی برت ری ت رارک رازارب هرب و درش پب ی دندنو ( 1 .) اب وجمناد ،دش هتفگ هچنآ هب هجوت ی نا دم هتشر ی ر ی ت تشادهب تامدخ ی نامرد و ی روک ارسا رب هک ی ورلوک صحت هتشر یل ی دم تهج دوخ ی ر ی ت دنهد هئارا زکارم برت تملاس تامدخ ی ت م ی ن ،دنوش ی دنمزا لناد بسک دم لخب رد هبرجت و ی ر ی ت مومع ی و هرب روط ارخ مز رد ی هن تربقارم اره ی ( دنترسه تملارس 2 درم .) ی نار لدم رد مه ،تملاس اه ی دج ی د تملاس تبقارم هئارا م مه و ؤ ب تاسس ی ام ناتسر ی تنس ی اراد ی لوئسم ی ت اه ی دم ی ر یت ی پ ی چ ی د ا ی ( دنتسه 3 .) هلرگا قافتا رمک رظن ی تراهم هعومجم هب عجار اناوت و اه یی اره ی درورم ن ری زا دم ی نار دراد دورجو تملارس ؛ ارج ارما ی ره ی چ رثحب ی نی تس رملع هعرسوت هرک ی ارقترا و ی هرفرح ا ی اررب ی اش درکلمع ی هتس دم ی نار رحم رد ی ط وپ ری ا پ و ی چ ری د ا ی م سب ،تملاس تبقارم لث ی را دروم نی زا ( تسا 4 .) زا د رط ی ر دکمناد لقن هب هجوت اب اه ی برت ری ت دم دننک ی نار دامآ رد تملاس زارس ی ن ری ور ی نارسنا ی دروم ن ی زا ارب ی تشادهب ادها ی دارصتقا هعسوت و ی و عامتجا ی ، ای ن دکمناد تامدخ هئارا لوئسم اه ی دنتسه ط هب هک ی ف درتسگ ا ی زا للال تباقر و اه رساپ اه ( دنهد 5 دکمناد .) اه ی برت ی ت دم دننک ی نار تملارس اب ی د ارب ی تسد ی با ی ا دوخ ادها هب ی د اه ی دج ی د ی ار زم و هتفرگ رظن رد ی ت درنمناوت و اره ی اره ی ار دورخ اقترا ء ا رد و دنهد ی ن ک اتسار ی ف ی ت ها مناد تامدخ ی آرف و ی دن زرا ی با ی ک ی ف ی ت ا ی ن اسا ءزرج ،تامدرخ رس ی س ی متس شزومآ ی ( دوب دهاوخ 6 ن تاعلاطم .) ری ز نارمن م ی ارش رد هک دنهد ی ط غت یی ر س ی متس ترشادهب تبقارم ی سور ی ه ازفا و ی ل دم لقن ی ر ی ت ،تاحلارصا اجنا رد س ی متس لعف ی دم شزومآ ی نار ن تملارس ی درنمزا دوربهب دم و تسا ی نار اب تملاس ی د تراهم اه ی دج ری د ی رد مز ی هن دودحم ی ت زه ی ،هن مضت ی ن ک ی ف ی ت سرتسد و ی هب تبقارم اه ی تشادهب ی ( دننک بسک 7 .) دب ی ه ی دودرحم هرب هجوت اب تسا ی ت دوربمک ،عبارنم ز و تاناکما ی تخاسر ،اه سرتسد دع ی دج هب ی رتد ی ن یرواررنف اررس و زور ی ر رد نلاررک داررصتقا تلاکررمم اهرورمک ی لاحرد هعرسوت مها ، ری ت زورح هرب هرجوت دررم ی ر ی ت مها زا تملاررس لررخب رد رری ت ب ی رتررم ی خرب ( دوب دهاوخ رادرو 8 ا .) ی نار ن ری ز ناورنع هرب ری ک رومک لاحرد هعسوت مرواخ هقطنم رد ی هرنا ا زا ری ن ررما نثتسم ی ارضاقت هرب ساپ رد و دوبن ی درشر لارح رد ارب ی دم شزومآ ی ر ی ت ا مناد ،تملاس رد اه ی ورلع کشزپ ی ا ی ن درم شزورمآ همانرب رومک ی ر ی ت تامدرخ تشادهب ی نامرد و ی لاس رد ار 1363 ار زادنا ی .دندرک نچمه ی ن ا هب هجوت اب ی ن هک غراف صحتلا ی نلا ط رد ری ف درتسگ ا ی انص زا ی ع تشادهب ی نامرد و ی و زکارم دننام هکبررش ارره ی ب ،تررشادهب ی ناتررسرام ارر نامرد ،ارره ،ارره تکرش اه ی وراد یی هجت و ی تاز کشزپ ی ، نامزاس و اره تکرش اه ی ب ی هم نامزاس و تملاس اه ی تلود ی لوغمم هاوخ راک هب ا ،دش دن ی ن دکمناد اتسار رد اه ی هعسوت دم ی نار ی وت ،درنمنا ن هرب و خرساپ و دنمرشوه ی ارهزا ی تررشادهب ی رود هررعماج ارره ی زومآراررک ی ارررب ار ی وجمناد ی نا م رازگرب ی ارظن ولرارل رد .دننک یاره
مسر شزومآ ی ، هربرجت هرب یزومآرارک حلاطصا یاره دش تراظن یراک م هتفگ یا ی وجرمناد هک دوش ی نا رد وط صحت رود ل یل ی م هبرجت ار نآ دوخ ی ( دننک 9 .) رد مه ی ن م نامن تاعلاطم و دهاوش هطبار ی هک دنهد ارجا بلغا ی رود اه ی راک آ زوم ی تلاکمم و عناوم اب دع ی د ا ی بور ه ظع .تسا دوب ور ی م ی ب ناراکمه و ی نا لماوع هک دنتشاد ی نا نول ی ز درف ی ، هتشر هب هقلاع صحت یل ی ، وجمناد دادعت ی نا ورگ رد اه ی زومآراک ی ، رپ دروخرب لنس نامرد ی هجت و تاناکما و ی تاز لحم زومآراک ی ، ت أث ی ر ز ی دا ی مخبرثا رب ی ا ی ن رد رود وجمناد ی نا راتسرپ ی امام و یی ( دنراد 12 ربت .) ی ز ی و شادغآ یمظعا ن ی ز هب روط صاصتخا ی دوخ هعلاطم رد مز رد ی هن د ی اگد وجمناد ی نا سانشراک ی دم دشرا ی ر ی ت دخ تشادهب تام ی نامرد و ی زگرب دروم رد را ی رود اه ی زومآراک ی ، مهم رت ی ن ا تلاکمم ی ن ار رود اب ی نهامه لکمم ،تراظن فعض ،راک یلااب مجح ناتسرامیب ییانشآ دع ،امنهار دیتاسا یهارمه دع ،اه دنتسناد نآ ثحابم و هتشر اب زکارم لنسرپ ( 11 هب .) هظ هبامم روط ی ر ی ن ناراکمه و ی ز م مه رت ی ن عناوم مخبرثا ی زومآراک رود ی وجمناد ی نا دم ی ر ی ت تشادهب تامدخ ی نامرد و ی جوت ار ی ه رداک ندوبن بی ناتسرام مز رد اه ی هن اظو ی نامف ا لابق رد ی ن وجمناد ی ،نا وجمناد روضح نامز ندوب اتوک ی نا رد نا دع ،اهدحاو ی ز فاک ی وجمناد ی نا ارب ی ی گدا ی ر ی ، نهامه رد فعض ی همانرب و ر ی ز ی ب ی ن ورگ اه ی شزومآ ی ب و ی ناتسرام اه هتشر ندوب هتخانشان و یارب یتح ینامرد و یتشادهب تامدخ تیریدم لخب نانکراک و ناریدم ناتسرامیب یاهدحاو و اه اه ( دنتسناد 12 مها هب هجوت اب .) ی ت ا ی ن لقن و هتشر غراف صحتلا ی نلا س رب نآ ی متس تشادهب ی و نامرد ی م راظتنا ،رومک ی دور ر نزاب ی رود رد اه ی فلتخم شزومآ ی زا و هلمج زومآراک ی ، ام هار ی و دوبهب ازفا ی ل ک ی ف ی ت رود اه ی شزومآ ی دشاب ؛ ا اذل ی ن اسانش ده اب هعلاطم یی زومآراک تلاکمم ی اه ی وجمناد ی نا سانشراک ی دم ی ر ی ت تشادهب تامدخ ی و نامرد ی کشزپ ولع ا مناد ی ش ی زار د زا ی اگد تاسا ی د برم و ی نا آ لاس رد نان 1397 .دش اجنا یسررب شور ک وررن زا رررضاح لهوهررپ ی ررف ی ررش هررب هررک دوررب ی و دپ ی ررسانشراد ی لاررس رد 1397 ا رد .دررش اررجنا رری ن ،لهوهپ 12 ن هبحاصم ی هم راتخاس ی هتفا عت ده اب یی ن لوا ولرال ی ه عت و یی ن ساسا تلاکمم ی زومآرارک ی وجمناد ی نا سانشراک ی دم ی ر ی ت ترشادهب تامدرخ ی و نامرد ی ب ا 4 تارسا زا ررفن ی د درم وررگ ی ر ی ت رخ تامد تررشادهب ی ناررمرد و ی ررش ی ،زار 2 برم زا رررفن رری نا ورررگ دم ی ر ی ت تشادهب تامدخ ی نامرد و ی ش ی زار و 6 زا رفن وجررمناد ی نا ارررتکد ی دررم ی ر ی ت تررشادهب تامدررخ ی و نامرد ی لقادرح هرک ری ک ن ی لارسم رصحت یل ی ، هربرجت برم ی رگ ی زومآراک ی وجمناد ی نا سانشراک ی درم ی ر ی ت امدخ تشادهب ت ی نامرد و ی ص ،دنتشاد ار ترو .تفرگ هبحاصم هنومن شور هب ناگدنوش گ ی ر ی و رترسد رد تکررش .دندرش ارختنا دنمفده زا هرعلاطم ناگدرننک دارفا ی سب هک ی را فاک تاعلاطا و هبرجت و دندوب اگآ ی دم هتشر اب هطبار رد ی ر ی ت تشادهب تامدخ ی نامرد و ی ن و ی اهزا ی دنترشاد هتشر نازومآراک تبحرص ورخ ، م ی امت و درندرک ری ل هرب رد م ری نا تارعلاطا نترشاذگ ا رد .دندررش اررختنا ،دنتررشاد رری ن ،راررک زا هررلحرم هبحارصم تکرارمم ررظن هرب هرجوت ارب اره و ناگدرننک نهامه ی رلبق ی رورضح ترورص هرب و نارنآ ارب ی و جرت ی ًاح رد دم دکمناد ی ر ی ت لاطا و ناسر ی کرشزپ ی ش ی زار ادتبا رد .دش اجنا ی ،هبحاصم ضوت ی تاح ی رلک ی
ن و نآ ادها و هعلاطم دروم رد ی ز همت ی تاد ی اررب هک ی نآ تاعلاطا ندنام هنامرحم م هتفرگ رظن رد اه ی ،دورش هب روط هافش ی هبحاصم .دش هئارا لقادح اه 52 قد ی هرق ماجنا لوط هب ی د هبحاصم امت و طسوت اه ری ک زا ررفن ورررگ قحت رری ق هبحاررصم .دررش اررجنا زاررجا اررب ارره تکرش دننک ارتوک رد و طبض ناگ ررت ی ن ب نارمز درع زا اپ ی نا ونزاب هملک هب هملک هبحاصم ی س ی هبحاصم .دش اه سر ات ی ند همادا ابشا هب ی تفا رسر زا رپ و ی ند هرب ارمنهار .درش فرقوتم ابرشا حطس ی ن هبحارصم ی هرم راتخاس ی هتفا د زا دافتسا اب ی اگد رخرب ی تارسا ی د هت ری ه زا و دش 6 س ؤ کمت لا ی ل درگ ی د رابتعا . روص ی ( Face Validity اررمنهار ) ی م هبحاررص رط زا رری ق اررجنا 3 لوا هبحاصم ی ه اضعا اب ی ه ی أ ت رملع ی ت أ ریی د هرب .درش ازفا روظنم ی ل عم زا ،هرعلاطم ترقد و تحص ی ارهرا ی هررررناگراهل Guba و Lincoln ظن رررری ر لوبقم رررری ،ت تأ یی ذررپد ی ر ی ، ذررپدامتعا ی ر ی و لاقتنا ذررپ ی ر ی زا هررک عم ی اهرا ی ت أ یی د اپ یا یی ک تاعلاطم ی ف ی دافترسا ،دنتسه ( دش 13 اتن و ) ی ب ج ی ر نا اپ یا رس ندوب ؤ هبحارصم تلاا ا رد .دوب ی ن ارب هعلاطم ی لوبقم ری ت داد اقم زا اره ی هرس داد رمتسم هصلاخ ،اه زاس ی هتسد و دنب ی داد نودب اه ای ن هک داد سآ اه ی ب بب ی ،دنن هرنومن .دش دافتسا گ ری ر ی ارب ی زا دافترسا و ورنت رثکادرح ارب هبحاصم فلت ری ق نامز ی هبحاصم اجنا هلمج زا اه ی مع ی ق نامز رد و اه ناررکم ارره ی دروررم تکراررمم رررظن ناررکما و ناگدررننک داد هب دروخزاب دم اه رنچمه .ترفرگ راررق ررظن ی ن زا گرد و ندررش قرررغ رری ر ی داد رد قررقحم وادررم و ارره رنچمه ی ن لحت ری ل اقم ی هررس ا ی .دررش دافترسا رمترسم و ت تهج أ یی ذرپد ی ر ی رم ،ررضاح هرعلاطم دادرعت نت ی زا هبحاصم اهدک و اه ی ا جارختس تخا رد دش ی را دادعت ی اضعا زا ی ه ی أ ت ملع ی لارنآ ورحن ارب هک ی ز قحت ی تارق ک ی ف ی قحت رد و انشآ ی ق و دش هتشاذگ ،دنتشادن تکرش نآ زا رف تحص ات دش هتساوخ اه آی دن راذگدک ی داد اه دروم ار سررب ی ا رد .دنهد رارق ی ن ذپدامتعا هعلاطم ی ر ی داد رط زا ،اه ی ق بزاب ین ی اضعا ی ورگ حت ق ی ق داررفا و بحاص دب و دمآ تسد هب رظن ی ن ترت ی ب نآ تحرص ،اه رف آی دن راذگدک ی درورم ار رسررب ی اررب .درنداد راررق ی ای داج لاقتنا تردق ذپ ی ر ی داد ن اه ری ز رط زا ری ق هرئارا ررصوت ی ف لماررک ی و ،دوررجوم هررلوقم زا ی ررگه ی ارره ی تکرامم رش ،ناگدننک ی و عرمج روآ ی اد د ورحن و اره زجت ی ه و لحت ی ل داد اه ارمه لارثم ارب اره یی ب زا ی تارنا تکرامم پ نارکما ارت دش ادقا ناگدننک ی ری ر ی رسم ی ر قحت ی ق ارب ی د ی نار .ددرگ مهارف لحت روظنم هب ی ل داد لحت شور زا اه ری ل ولرارل هلحرم جنپ ا ی درگ دافتسا ی د وحن هب . ی هرلحرم رد هک زارسانشآ روظنم هب لوا ی اد د اف ،اره ری ل اره ی تورص ی دنل تاسلج زا لصاح ی ن نش ر مهوهپ طسوت راب ی د پ نوتم و دش ی دا دنل دش ی ن ناوخزارب درورم هبترم ی نم هب ، ود هلحرم رد .تفرگ رارق روظ ارسانش یی ری ک عوضوم ولرال ی ، ا ی د اه ی رف رد درش رارکت آی درن زاسانشآ ی ورگ تروص هب اه ی ا زا لکمتم ری د اره ی هبامم یا اهدک امن ، وس هلحرم رد .دندمآرد ی ه زارس ی ، دحاو یا لخب اه یی داد زا صاخ دک هب هک اه ی طبتررم دنتسه ، اسانش یی زا درعب ، رارهل هرلحرم رد .دندرش امن ی ه زاس ی ، اد د عوضوم ولرال اسا رب اه ی ، هرب لودج تروص ( دک ) اهن رد و دندرش هرصلاخ ری ت رد داد ،مجنپ هلحرم اهن تروص هب اه یی کرت ی ب درش و سفت و همقن زا ی ر رعت روظنم هب ی ف هافم ی ،م نداد نامن ب طابترا ی ن هافم ی ،م هام ندومن صخمم ری ت دپ ری د و ضوت هئارا ی تاح پ و ی تاداهنم ( دش دافتسا 14 .) نچمه ی ن مضت روظنم هب ی ن لباق ی ت مطا ی ،نان زا رفن ود اضعا ی ورگ قحت ی ق ار اورتحم هرناگادج ترورص هرب لحت ی ل اررب و دررک ی ترسد ی با ی دراورم رد قرفاوت هرب
لدارربت و ثررحب هررب رررظن لاتررخا و دررنتخادرپ رررظن دب ی ن اپ رد روظنم ی نا ا ی ن زومآرارک تلاکمم ،هلحرم ی وجمناد ی نا سانشراک ی دم ی ر ی ت ترشادهب تامدرخ ی و نامرد ی اسانش یی درگ ی د راذرگدک رد . ی هرقبط و درنب ی داد رن زا اه رازرفا MAXQDA هخرسن 12 دافترسا .دش هتفای اه رد م ی نا 12 ، رجم دنوش هبحاصم 6 ( رفن 52 % درم ) و 6 ( رررفن 52 % م و دررندوب نز ) رری نا ی ن نررس ی نآ ارره 3 / 6 ± 25 / 35 لاس دوب . ی هرتفا اره ی لحت زا لرصاح ری ل هبحاصم اسانش هب رجنم اه یی 4 لرصا درک ی و 25 درک عرف ی لودج حرش هب 1 درگ ری د درک هرک اره ی لرصا ی و دکرمناد ،نلارک حطرس هرب طوبرم تلاکمم لماش ا تاس ی ،د ب ی ،ناتسرام و .دندوب وجمناد لودج 1 : ینامرد یتشادهب تامدخ تیریدم یسانشراک نایوجشناد یزومآراک سورد هدش ییاسانش تلاکشم هرامش یلصا دک یعرف یاهدک 1 نلاک حطس هب طوبرم تلاکشم -یزومآراک یارب یروشک لکتورپ دوبن ندوب ینتبم زومآراک ی اه راهم هن و شناد رب ت -هیبش ناکما مدع ناتسرامیب طیحم یزاس -یلمع و یروئت سورد یگچراپکی مدع دوجو مدع زا یرادربوگلا هدکشناد اه ی یجراخ و یلخاد قفوم -یزومآراک سورد مولوکیروک تلاکشم 2 دیتاسا و هدکشناد هب طوبرم تلاکشم -راک نایوجشناد نیب یراشبآ شزومآ متسیس دوجو مدع رتلااب حوطس نایوجشناد و یسانش ب ی گبرجت ی هنیمز رد دیتاسا یلمع یاه -یبرم صاخ شور هب یزومآراک هئارا هوحن ندوب هتسباو -دحاو تسیل کچ و کوب گلا دوبن -داتسا هاگیاج ندوبن صخشم -نشیتور دادعت ندوب دایز نامز دوبمک و اه ب ی گقلاع ی فر هب دیتاسا یزومآراک هب نت 9 ناتسرامیب هب طوبرم تلاکشم -ناتسرامیب ریدم یراکمه فعض اهدنار رد نایوجشناد تکرش یارب اه رد نایوجشناد هب شزومآ صخشم لوئسم دوجو مدع بی ناتسرام اه ب ی گنا ی گز ی نایوجشناد شزومآ یارب ناتسرامیب لنسرپ -ب وجشناد زا ناتسرامی-ب تسردان یقلت راک یورین ناونع ه -هتشر یشزومآ یاوتحم اب اهدحاو ییانشآ مدع -بسانم یکیزیف یاضف دوجو مدع -ناتسرامیب باختنا مدع شرگن اب یاه تبثم رت یزومآراک دلیف ناونع هب وجشناد هب 4 وجشناد هب طوبرم تلاکشم -وجشناد تاراظتنا و تاعقوت ب ی گنا ی گز ی وجشناد ن یلغش هدنیآ زا ینارگ -وجشناد یملع هینب فعض -تراهم و یطابترا یاه هبدامتعا سفن وجشناد نییاپ
لماش نلاک حطس هب طوبرم تلاکشم : 6 یعرف دک ،یزومآراک یارب یرومک لکتورپ دوبن دنریگربرد یزومآراک ندوب ینتبم دع ،تراهم هن و لناد رب اه هیبش ناکما یب طیحم یزاس ی لراپکی دع ،ناتسرام زا یرادربو لا دوجو دع ،یلمع و یروئت ورد دکمناد اه ی تلاکمم و یجراخ و یلخاد قفوم رابرد همادا رد هک دوب یزومآراک ورد ولوکیراک یم داد حیضوت لیصفت هب ادک ره :دوش هبحاصم زا یمین ( ناگدنوش 52 % دندوب دیقع نیا رب ) حاو یرومک لکتورپ هک یزومآراک یارب یبسانم و د یتشادهب تامدخ تیریدم یسانشراک نایوجمناد تکرش زا یکی .درادن دوجو ینامرد هنوگ نیا ناگدننک هک درک نایب « میراد یزومآراک لکتورپ ام هک هتسرد ؛ خ یلو و تیلاعف تایئزج ور یزومآراک یاه هقیلس یلیخ و درکن صخمم همیم راک راد یا » . ( 1 ز نیا رد .) تکرامم هنیم درک نایب یر ید دننک هک « ًاقیقد هک یلکتورپ یزومآراک رد دش صخمم ری ب دای یراک هل لخب ره یوت دیاب وجمناد هشاب همیمن وجر لهب تسه مه رگا و میدیدن ام ور » . ( 2 .) هبحاصم زا رفن جنپ ( ناگدنوش 67 / 41 % دندوب دقتعم ) یزومآراک رضاح لاح رد هک ت لناد رب اه دنراد زکرم رود نیا رد نایوجمناد و تراهم اه ارف ار یدایز یاه یمن تکرش زا یکی هطبار نیا رد .دنریگ ناونع ناگدننک هک دومن « رد تسه تراهم بسک یزومآراک ده یم تسد هب هعلاطم اب تخانش هک یلاح دیآ ؛ رد اما یم لخب هب وجمناد رضاح لاح یرس کی و دور فیرعت لیارب ار فیاظو یم یم شوگ وا و دننک .دهد ًلاصا نیا هک ینامز ات و تسین یزومآراک شزومآ چیه دنزن یلمع راک هب تسد وجمناد هب یتراهم هنوگ یمن تسد دروآ » . ( 6 .) هبحاصم زا رفن هس ( ناگدنوش 25 % هک دندوب دقتعم ) هیبش ناکما دع زا یکی ناتسرامیب طیحم یزاس و تسا یزومآراک تلاکمم تروصرد ی ک ه ناوتب هیبش ار ناتسرامیب یراک یاهاضف وجمناد و درک یزاس ار یزومآراک شزومآ دکمناد طیحم رد دناوتب م تلاکمم لهاک رد ،دنارذ ب ؤ نیا رد .دوب دهاوخ رث زا یکی اتسار تکرامم ناگدننک هک درک نامنرطاخ « هیبش ار ناتسرامیب طیحم میناوتب رگا و مینک یزاس رن رازفا ر زلا یاه متسیس یور رب ا دکمناد یاه یم نایوجمناد ،مینک بصن دنناوت هب روط کی یلمع میظنت ار یرادباسح دنس ای و دننزب ینیزگراک مکح رایسب دننیبب شزومآ یلمع تروص هب لک رد و دننک دوب دهاوخ دیفم » . ( 9 .) هبحاصم زا رفن ود ( ناگدنوش 67 / 16 % دع ) و یلمع و یروئت ورد ی لراپکی دع نینچمه و لا دوجو ا مناد زا یرادرب و یلخاد قفوم یاه راک تلاکمم زا ار یجراخ نیا نایوجمناد یزومآ یم هتشر دننک تکرامم اتسار نیا رد .دنناد 8 نایب هک دومن « لاک رد زورما رگا تسا رتهب یاهدرادناتسا ICU و CCU نایاپ رد دش یردت ار تعاس ود لقادح نایوجمناد هتفه لخب نیا رد اه لخب یاهرجیسورپ و اهدرادناتسا اب و دننیبب شزومآ دنوش انشآ کیدزن زا ». دننک تکرامم 1 راهظا زین هک درک « یم رکف ًاعقاو نلاک حطس رد هک منک دیاب ا مناد ای و ایند وت هک دننیبب قفوم یاه زوح رد رت هل راد یلمع راک یارب رومک رد هتشر یزومآراک یقافتا یم ا ام و ؟دتف ًاعقاو یمن هل راد ایند رد مینود انوا زا ور ییو لا مینوتب دیاب و همیم اجنا یراک مینک داجیا یراک کنیل یتح و میری ب ». دیتاسا و هدکشناد هب طوبرم تلاکشم : لماش 7 دک نیب یرامبآ شزومآ متسیس دوجو دع یعرف
یب ،نایوجمناد هنیمز رد دیتاسا ی برجت ع یاه ،یلم اخ شور هب یزومآراک هئارا وحن ندوب هتسباو صخمم ،دحاو تسیل کل و کوب گلا دوبن ،یبرم نمیتور دادعت ندوب دایز ،داتسا ا یاج ندوبن و اه یب و نامز دوبمک یزومآراک هب نتفر هب دیتاسا ی قلاع یم داد حیضوت دروم ره رابرد ریز رد هک دوب :دوش زا یدادعت هبحاصم گدنوش نا ( 25 % دوجو دع ) زا ار نایوجمناد نیب یرامبآ شزومآ متسیس زا یکی هطبار نیا رد و دنتسناد یزومآراک تلاکمم تکرامم یم نایب ناگدننک هک دنک « ،یکشزپ هتشر رد هب و دراد دوجو یرامبآ تروص هب یتندیزر متسیس تندویتسا و نرتسکا ،نرتنیا ،تندیزر ،داتسا تروص یم دشاب ؛ ر رد اما یسانشراک یوجمناد تیریدم هتش هس و درادن ارتکد و دشرا یوجمناد اب یطابترا چیه ًلاماک عطقم ورگ هس ره تسا نکمم و دنتسه ازجم دنشاب هتشاد روضح ناتسرامیب کی رد نامز کی رد ؛ میراد هناگادج همانرب کی ادک ره یارب اما » . ( 5 .) زا یمین هبحاصم ناگدنوش ( 52 % یب ) ی برجت دیتاسا هنیمز رد یزومآراک تلاکمم زا ار یلمع یاه یم دندوب دقتعم و دنتسناد هلرگا هنیمز رد دیتاسا هک دنراد یفاک هبرجت و لناد ،یروئت شزومآ ؛ اب اما نیا هب هجوت رارق ناتسرامیب ریدم تمس رد نونکات هک هتشادن یمن ،دنا یلمع یشزومآ یاهزاین زا دنناوت نشاب اگآ نایوجمناد زا یکی هنیمز نیا رد .د تکرش ننک د هک دوب دقتعم ناگ « یزومآراک دیتاسا یردت اهنت و دنرادن ار دلیف رد راک هقباس ناشدوخ هتشاد یروئت انشآ ناتسرامیب طیحم اب دیتاسا و دنا رف زا و دنتسین آ یب ناتسرامیب یاهدنی زیم زا و دنربخ دمآ ناتسرامیب طیحم هب یردت مانرب چیه و دنا ه یا دنرادن یلمع شزومآ یارب » . ( 3 .) 34 / 33 % هبحاصم زا ار یزومآراک هئارا وحن ناگدنوش یم یبرم اخ شور هب هتسباو دقتعم و دنتسناد شزومآ وحن رد یدرادناتسا و دحاو شور هک دندوب تکرامم زا یکی هطبار نیا رد .درادن دوجو ناگدننک هک درک نایب « ور شدوخ راک راد یبرم ره تروص هب ریزج یم هئارا یا دحاو تسایس کی زا همه و د یمن تیعبت هقیلس و دننک ًلاثم .تسه یا یبرم کی ت اهدنیارف رب هنکمم أ ادیپ رب یکی و هشاب هتشاد دیک ت ناتسرامیب تلاکمم ندرک أ رب یر ید و راد دیک یکشزپ تاحلاطصا » . ( 1 .) هبحاصم رثکا ( ناگدنوش 67 / 66 % کوب گلا دوبن ) و یزومآراک تلاکمم زا ار دحاو تسیل کل زا یکی هطبار نیا رد .دندرک نایب نایوجمناد تکرامم هک دوب دقتعم ناگدننک « وجمناد روضح وحن و دمن فیرعت یزومآراک طیحم رد هتشر دیتاسا و ًلاصا دوجوم کوب گلا و تسین بسانم ندرک رپ گلا کوب ًلاماک هقیلس ًاقیقد و تسا یا یامنهار راک دص ات رفص زا یتایلمع من ی دشاب » . ( 12 .) هبحاصم زا یدادعت ( ناگدنوش 67 / 41 % دندوب دقتعم ) یزومآراک رد داتسا ا یاج هک رد .تسین صخمم اه هب ار نایوجمناد ،یزومآراک دیتاسا زا یضعب عقاو یم رارق لخب رد ییاهنت دنهد ؛ هب دیتاسا زا یدادعت اما خب رد نایوجمناد ارمه ل روضح یناتسرامیب یاه یم یهارمه ار نایوجمناد و دنراد هطبار نیا رد .دننک تکرامم زا یکی هک دومن نایب ناگدننک « زا یضعب و دنرادن وجمناد اب ار یبسانم یهارمه نایبرم لخب نیب ار نایوجمناد یم میسقت فلتخم یاه و دننک کی رد ناشدوخ یم رقتسم اج هب طقف و دنوش س نایوجمناد یم یمکر دننک ؛ نودب وجمناد نیاربانب یم اهر رظان هلغمم مه ناتسرامیب لنسرپ و دوش
م شزومآ هجیتن رد دنراد ار ناشدوخ ؤ تروص یرث یمن دریگ » . ( 12 .) هبحاصم رثکا ( ناگدنوش 75 % دادعت ندوب دایز ) نمیتور هلمج زا ار یزومآراک نامز دوبمک و اه یم تیریدم نایوجمناد تلاکمم تسناد نآ .دن دقتعم اه نمیتور دادعت رگا هک دندوب و دشاب رتمک اه داتسرف عجرم ناتسرامیب ود ای کی هب اهنت نایوجمناد دنوش ؛ ناتسرامیب ره رد ار یرتمیب نامز تدم اما یم ،دننیبب شزومآ نیا رد .دوش عقاو رتدیفم دناوت تکرامم زا یکی وضوم هک دومن راهظا ناگدننک « هک یزیل کعرب یزومآراک نامز همیم روصت یاه ًلاصا تسه دایز ام نیا میهاوخب رگا و تسین روط لصفرس و همانرب یتسرد هب ار یزومآراک یشزومآ یاه میتسه هجاوم نامز دوبمک اب مینک ارجا » . ( 12 .) تکرامم هک درک نایب یر ید دننک « یترورض رظن هب و اهدحاو ناتسرامیب هس رد نایوجمناد هک درادن لخب نیا هب هجوت اب و دننارذ ب ار یرارکت یاه هک ناتسرامیب یرادا یاهدنور دنتسه ناسکی یتلود یاه و دنوش رقتسم ناتسرامیب کی رد نایوجمناد رگا یم و تسه رتهب یلیخ دنزومایب ار اهدنیارف دنناوت یریگدای و دننارذ ب لخب ره رد یرتمیب نامز قیمع قافتا یرت م ی دتفا » . ( 9 .) هبحاصم زا رفن هس ( ناگدنوش 25 % یب ) ی قلاع یزومآراک تلاکمم زا ار یزومآراک هب نتفر هب دیتاسا یم تکرامم زا یکی و دنتسناد هک درک نایب ناگدننک « ارل دوب وباک کی لثم نم یارب یزومآراک هب نتفر یزومآراک هب تبسن یبوخ اسحا نایوجمناد هک حاو هئارا هب رضاح نم و دنتشادن یسرد یاهد تخس دوب یزومآراک یاج هب رتمیب و رت » . ( 12 .) لماش ناتسرامیب هب طوبرم تلاکشم : 7 یعرف دک ناتسرامیب ریدم یراکمه فعض تکرش یارب اه صخمم لوئسم دوجو دع ،اهدنار رد نایوجمناد ناتسرامیب رد نایوجمناد هب شزومآ یب ،اه یگزی نا اد شزومآ یارب ناتسرامیب لنسرپ یقلت ،نایوجمن ،راک یورین ناونع هب وجمناد زا ناتسرامیب تسردان دع ،هتشر یشزومآ یاوتحم اب اهدحاو ییانشآ دع اختنا دع و بسانم یکیزیف یاضف دوجو ناتسرامیب شر ن اب یاه تبثم رت ناونع هب وجمناد هب هک دوب یزومآراک دلیف هب روط ادک ره رابرد لصفم یم داد حیضوت دوش : هبحاصم رثکا ( ناگدنوش 34 / 58 % یراکمه فعض ) ناتسرامیب ریدم اهدنار رد نایوجمناد تکرش یارب اه زا یکی .دندرک ناونع یزومآراک تلاکمم زا ار تکرامم هک درک نایب ناگدننک « ناتسرامیب ناریدم و اه لخب نیلوئسم اب ور تیریدم هتشر نایوجمناد ،اه یمن دنار نوشدوخ مناد و دنرب دراو ور نایوج یمن تاسلج ردقل ره مه یزومآراک یبرم و دننک یم شلات یمن هنک یارب ور تصرف نیا هنوت هنک داجیا نایوجمناد » . ( 2 .) هبحاصم زا یمین هب کیدزن ( ناگدنوش 67 / 41 % دع ) رد نایوجمناد هب شزومآ صخمم لوئسم دوجو ناتسرامیب .دندرک ناونع یزومآراک تلاکمم زا ار اه ی تکرامم زا یک هک دومن نایب ناگدننک « زا یکی دیاب ار نایوجمناد هب شزومآ تیلوئسم ناتسرامیب لنسرپ دهع رب یم درف نیا یراکمه اب دیتاسا و دری ب دنناوت و دنوش یزومآراک یهدزاب لیازفا ثعاب تروصرد ی هک غراف زا ناتسرامیب رد درف نیا هتشر نلایصحتلا یم دشاب تیریدم دناوت اب ار یرتهب یراکمه دشاب هتشاد نایوجمناد » . ( 3 .) هبحاصم رثکا ( ناگدنوش 34 / 58 % یب ) لنسرپ یگزی نا تلاکمم زا ار نایوجمناد شزومآ یارب ناتسرامیب تکرامم زا یکی .دندرک ناونع یزومآراک ناگدننک
هک درک زاربا « اب نیا هب هجوت و یلام درواتسد چیه هک ارب )یقیومت( یلام ریغ ناتسرامیب لنسرپ و دارفا ی روط هب هک میشاب هتشاد راظتنا دیابن پ ،درادن دوجو دیاب و دنراذ ب تقو نایوجمناد یارب هقلاع اب و هیو نآ یارب مینک داجیا زی نا اه » . ( 12 .) رثکا هبحاصم ناگدنوش ( 34 / 58 % تسردان یقلت ) زا ار راک یورین ناونع هب وجمناد زا ناتسرامیب لاکمم یکی هطبار نیا رد .دندرک ناونع یزومآراک ت تکرامم زا هک درک نایب ناگدننک « تیریدم یوجمناد وسحم ناتسرامیب یارب راک یورین ناونع هب یلیخ تسین یراتسرپ یوجمناد ام یوجمناد ینعی همیمن لخب شود ور زا یراب هک یوجمناد ای رادرب اه رف رد هک تسین یکشزپ آ نک کمک لخب یاهدنی و ه دننود یم یفاضا راب ور تیریدم یوجمناد کعرب اجنا یراک چیه هک من ی د یاهدنیارف لخم یتح و نآ یارب دنتسین رضاح لنسرپ و تسه مه لخب اه دنهد شزومآ و دنراذ ب تقو » . ( 1 .) هبحاصم رثکا ( ناگدنوش 67 / 66 % ییانشآ دع ) تلاکمم زا ار هتشر یشزومآ یاوتحم اب اهدحاو مآراک زا یکی هطبار نیا رد .دندرک ناونع یزو تکرامم هک درک نایب ناگدننک « لخب ًاقیقد اه یمن دنناد و دنهد شزومآ ام نایوجمناد هب ار یزیل هل دیاب هک هل دراو و دننک نایب یقمع ار بلاطم دح هل ات هطبار رد یمگردرس ون هی عقاو رد .دنوش یتایئزج انکراک نیب رد یشزومآ یاوتحم اب هک دراد دوجو ن یم ثعاب شزومآ دوش دنشابن زاین رب ینتبم اه » . ( 7 .) هبحاصم رثکا ( ناگدنوش 67 / 66 % یاضف دوجو دع ) ناونع یزومآراک تلاکمم زا ار بسانم یکیزیف تکرامم زا یکی هطبار نیا رد .دندرک راهظا ناگدننک هک درک « طرفم ی تسخ اسحا یزومآراک رد یم نیا لیلد هب درک هک یارب یصاخ ناکم و اج نایوجمناد اب و تشادن دوجو وجمناد یارب و داتسا لخب رد شود هب فیک ناتسرامیب فلتخم یاه هباج یم اج تحارتسا تعاس مین یارب یتح و میدش نایاپ رد میناوتب هک تشادن دوجو یصاخ ناکم مه عمج کی زور میشاب هتشاد یدنب » . ( 8 .) هبحاصم زا یمین هب کیدزن ( ناگدنوش 67 / 41 % دع ) ناتسرامیب اختنا تبثم شر ن اب یاه هب وجمناد هب رت ناونع یزومآراک تلاکمم زا ار یزومآراک دلیف ناونع تکرامم زا یکی هطبار نیا رد .دندرک نایب ناگدننک هک درک « ناتسرامیب زا یکی رد هتشذگ رت رد هب اه هقلاع هک یدرف روضح لیلد تیریدم هتشر هب دنم دوب اجنا نایوجمناد اب یبوخ یراکمه ،ریدم ناونع هب دش ؛ یبوخ یزومآراک میتسناوتن ر ید ناتسرامیب رد اما مینک رازگرب ؛ شریذپ هب لیام ناتسرامیب نادنمراک اریز یریگوس و دندوبن تیریدم نایوجمناد دوجو ییاه تشاد » . ( 5 .) لماش وجشناد هب طوبرم تلاکشم : 5 یعرف دک و تاعقوت یب ،وجمناد تاراظتنا ،وجمناد یگزی نا و وجمناد یملع هینب فعض ،یلغش دنیآ زا ینار ن تراهم و یطابترا یاه هبدامتعا فن دوب وجمناد نییاپ نآ هب ریز رد هک اه راشا :تسا دش یمین هبحاصم زا تاراظتنا و تاعقوت ،ناگدنوش یزومآراک تلاکمم زا ار وجمناد رد .دندرک ناونع ا تکرامم زا یکی هطبار نی هک درک نایب ناگدننک « نیب هک یزیل نوا و راد وجمناد زا داتسا هک یتاراظتنا یم اسحا وجمناد پگ و اکش راد زلا هنک تحاران یلیخ اهوجمناد هک همیم ثعاب و راد دوجو راد هک یتاعلاطا ننک اسحا و ننزب رغ ،نشاب هک تسا یتاعلاطا همیم داد نومهب یمن درد هب روخ تسین یدربراک و » . ( 1 .) هبحاصم زا یدادعت ( ناگدنوش 34 / 33 % یب ) یگزی نا
رد .دندرک ناونع یزومآراک تلاکمم زا ار وجمناد تکرامم زا یکی هطبار نیا هک درک نایب ناگدننک « دش هتشر نیا دراو هک ینایوجمناد زا یرایسب ،دنا دنرادن لیصحت یارب یدایز زی نا ؛ ب رد نیاربان یب لکمم رالد زین یزومآراک یم یگزی نا و دنوش ار ناشدوخ هک دنشاب هتشادن تسود یلیخ دیاش دننک یلمع یاهراک ریگرد » . ( 2 .) هبحاصم زا رفن ود ( ناگدنوش 67 / 16 % زا ینار ن ) هب طوبرم یزومآراک تلاکمم زا ار یلغش دنیآ ا یکی هطبار نیا رد .دندرک ناونع نایوجمناد ز تکرامم هک دومن نایب ناگدننک « نایوجمناد زا یدادعت یم رکف هک دنتسه و تسین یدربراک هتشر نیا دننک هقلاع یفنم شر ن نیا اب و رادن یبسانم یلغش دنیآ یزومآراک هب و دنرادن یریگدای هب ینادنل ب ی هقلاع دنتسه » . ( 3 .) هبحاصم زا یدادعت ( ناگدنوش 34 / 33 % هینب فعض ) ملع .دندرک ناونع یزومآراک تلاکمم زا ار وجمناد ی تکرامم زا یکی هطبار نیا رد هک دومن نایب ناگدننک « ب ه اب یطابترا نایوجمناد ،داتسا کی ناونع هب نم رظن کی یتقو و دنتسه یناحتما بش و دنرادن اتک س ؤ یم دیسرپ نایوجمناد زا لا یمن دوش هب دنناوت ننک لیلحت و داد ساپ یبوخ زین یزومآراک رد .د لخب دراو نایوجمناد یتقو یم یناتسرامیب یاه دنوش ًلاثم و ار اهدنیارف و ترالولف مسر وحن راتسرپ کی نآ زا س اه ؤ یم لا ارخ ثعاب نیا ،دنتسین دلب و دنک یم تیریدم هتشر ههجو ندش دوش » . ( 5 .) هبحاصم زا رفن ود ( ناگدنوش 67 / 16 % تراهم ) یاه و یطابترا هبدامتعا فن تلاکمم زا ار وجمناد نییاپ زا یکی هطبار نیا رد .دندرک ناونع یزومآراک تکرامم درک نایب ناگدننک « رظن زا هک ینایوجمناد رارق طسوتم حطس رد و دندوبن ییلااب حطس رد یملع دنتشاد ؛ یلو هبدامتعا فن یبوخ یطابترا تراهم و هتسناوت ،دنتشاد و ییارجا هنیمز رد دنا یلمع راک قفوم رت قفوم یتح و دنشاب دندوب ینایوجمناد زا رت دندوب یوق یملع رظن زا هک ؛ یرارقرب ییاناوت اما تم و دنتشادن طابترا أ تنزرپ و یطابترا تراهم هنافس رادن دوجو اهوجمناد رثکا رد ندرک لماع کی نیا و همهم رایسب » . ( 8 .) هجیتن و ثحب یریگ م هک داد نامن جیاتن یزومآراک تلاکم یاه یتشادهب تامدخ تیریدم یسانشراک نایوجمناد و زاریش یکشزپ ولع ا مناد ینامرد تلاکمم لماش ناتسرامیب ،دیتاسا و دکمناد ،نلاک حطس هب طوبرم و یم وجمناد .دنشاب نلاک حطس هب طوبرم تلاکمم ینتبم ،یزومآراک یارب یرومک لکتورپ دوبن لماش یزومآراک ندوب اه ناکما دع ،تراهم هن و لناد رب هیبش ورد ی لراپکی دع ،ناتسرامیب طیحم یزاس زا یرادربو لا دوجو دع ،یلمع و یروئت دکمناد تلاکمم و یجراخ و یلخاد قفوم یاه یزومآراک ولوکیروک هعلاطم جیاتن .دوب اه رد یا و لئاسم ییاسانش هک داد نامن نیوگزره و ینسوب طوبرم تلاکمم هب یتشادهب ناریدم شزومآ هب هفرح هعسوت یاهزاین هب یبایتسد رد تفرمیپ و یا نآ یتیریدم ( درک دهاوخ کمک اه 15 نینچمه .) اب یم رظن هب دش اجنا دودحم تاعلاطم هب هجوت دسر تامدخ تیریدم هتشر یزومآراک ورد هئارا یبسانم تیعضو رد ناریا رومک رد ینامرد و یتشادهب شادن رارق و هت اضر ی ت لخب تسین ( 11،12 .) جیاتن ،نلاک حطس هب طوبرم تلاکمم اب هطبار رد یرومک لکتورپ دوجو دع ر نایب رضاح هعلاطم راک یارب قیقد تایئزج اب ارمه دحاو آ نیا یزوم
یم هتشر و یرفعج .دشاب ینایلاو لیازفا تهج زین رود یمخبرثا همانرب نیودت ،یزومآراک یاه م یزومآراک تهج ولوکیروک حلاصا و ده رب ینتب هعماج ولوکیروک هب یبایتسد یاهزاین رب ینتبم و ر ن ت دروم ار هعماج أ ( دنداد رارق دیک 16 رظن هب نینچمه .) یم دسر لاحرد ی هک راک ده آ تراهم بسک یزوم تسا ؛ راک ،رضاح لاح رد اما آ تیریدم هتشر نازوم هب اج ی راک رد تراهم بسک آ یزوم ح رد ،اه بسک لا لخب رد روضح اب و دنتسه لناد اهنت فلتخم یاه یم فیرعت نامیارب ار فیاظو زا یرس کی و دننک هب هبرجت بسک و یلمع راک اجنا زاجا و تصرف لیلاد ای و یناتسرامیب تاعلاطا ندوب هنامرحم لیلد یمن داد نایوجمناد هب ،ر ید ناراکمه و یتنج .دوش یتن نیا هب دوخ هعلاطم رد یبایزرا رد هک دندیسر هج راک آ و یتشادهب تامدخ تیریدم نایوجمناد یزوم دم نایوجمناد تراهم ،ینامرد رما نیا و تسین رظن راک یمخبرثا و ییایوپ آ یزوم یم لهاک ار اه دهد ( 17 و یروئت ورد ی لراپکی دع نینچمه .) راک تلاکمم زا یلمع آ و دش نایب نایوجمناد یزوم ندوب دقتعم دیتاسا د تروصرد ی هک و یروئت شزومآ نیب دشاب هتشادن دوجو ی تسسگ و هلصاف ،یلمع شزومآ نامه رد دش یردت لاک رد زورما هک هچنآ و یاقترا هب رجنم ،دوش رارکت یلمع طیحم رد هتفه راک شزومآ آ .دش دهاوخ یزوم Heravi و ناراکمه ناونع هب ار لمع و یروئت تسسگ دوخ هعلاطم رد زین روتکاف راک تلاکمم و دنرادزاب یاه آ هصرع رد یزوم ( دندومن حرطم یراتسرپ هتشر 18 هعلاطم جیاتن اب هک ) نیا رد دیتاسا ر ید رط زا .دراد یناوخمه رضاح ای و یلخاد قفوم یو لا کی دوجو دع هب هعلاطم راک یارجا یارب یجراخ آ راشا هتشر نیا یزوم دندرک ؛ هب ترابع د ی ر یم رظن هب هک دیآ کی هئارا راک اب هطبار رد قفوم یو لا آ رد هتشر نیا یزوم گنیکرام چنب قیرط زا رومک زا جراخ ای و لخاد ( Benchmarking ) یم ، و تیفیک یاقترا رد دناوت راک یمخبرثا لیازفا آ یزوم م رایسب اه ؤ .دشاب رث ،دیتاسا و دکمناد هب طوبرم تلاکمم اب هطبار رد یب نیمز رد دیتاسا ی برجت ه ناونع هب یلمع راک یاه راک تلاکمم زا یکی آ .تسا دش نایب یزوم تکرامم دندقتعم ناگدننک لاحرد ی هک زا هتشر دیتاسا دنتسه ربخ و هبرجت اب رایسب یروئت رظن ؛ لیلد هب اما و یراک هبرجت ،یناتسرامیب هصرع رد روضح دع یم رظن هب .دنرادن زوح نیا رد یبسانم یلمع ،دسر پ نتشاد تس ناتسرامیب رد یتیریدم یاه دیتاسا یارب اه تکرامم و دکمناد رد روضح رانک رد تیریدم هتشر راک تیفیک یاقترا رد دناوتب ، یردت رد آ یزوم م رایسب نایوجمناد ؤ .دشاب رث Remmen ناراکمه و تیاده هک دندیسر هجیتن نیا هب دوخ هعلاطم رد زین راک آ یزوم جتاب و رهام نایبرم طسوت اه رایسب لماع هبر راک تیفیک یاقترا رد یمهم آ نایوجمناد یزوم یم ( دشاب 19 ناراکمه و یدیحو هعلاطم نینچمه .) یم نامن زین رهام ناتسرپرس و نایبرم دوجو هک دهد راک رد آ رایسب لماوع زا یراتسرپ نایوجمناد یزوم م ؤ همانرب یمخبرثا رب رث راک یاه آ یم یزوم ( دشاب 22 ) لاطم جیاتن اب هک دوبن .دنراد یناوخمه رضاح هع گلا رد نایوجمناد هک یدحاو رد تسیل کل و کوب راک هب لوغمم نآ آ زا ر ید یکی ،دنتسه یزوم راک تلاکمم آ یزوم کل دوجو .تسا دش ناونع اه هقیلس و یمگردرس عنام دحاو تسیل ندرک لمع یا هعلاطم هطبار نیا رد .دش دهاوخ نایوجمناد و نایبرم کمه و یر سع گلا زا دافتسا هک داد نامن نارا کوب تراهم یزومآراک یبایشزرا و شزومآ یارب ینیلاب یاه ،ینامرد و یتشادهب تامدخ تیریدم نایوجمناد
،نایوجمناد تیاضر لیازفا و زی نا داجیا نمض مهارف ار یزومآراک شزومآ دنیارف رد یناسکی شور یم ( دنک 21 .دنراد تقباطم رضاح هعلاطم اب هک ) یب راک هب نتفر هب دیتاسا ی قلاع آ زا ر ید یکی یزوم هب هجوت دع و دندرک حرطم دیتاسا هک دوب یتلاکمم نایبرم یارب بسانم یشزی نا متسیس یرارقرب راک آ ا مناد رد یزوم نیا یلامتحا للع زا یکی اه یم رظن هب لکمم .دسر رظن هب ،ناتسرامیب هب طوبرم تلاکمم اب هطبار رد یم سر نایبرم هب نایوجمناد مک یسرتسد هک د لنسرپ هب نایوجمناد هعجارم ببس یشزومآ یم ناتسرامیب نیا هب هجوت اب و دوش نانکراک هک ار یتیلوئسم نایوجمناد لابق رد زین ناتسرامیب یمن اسحا دننک ؛ نایوجمناد ندروآ یور ثعاب اذل یم یرارکت یاهراک و فیاظو هب یشزومآ راب هک دوش دایز درادن ی ؛ یم رظن هب نیاربانب تلایهست هک دسر اقترا طیارش ای و اخ یررقم و یمادختسا ء ، رد نایوجمناد شزومآ رد یراکمه یارب ار نانکراک ناتسرامیب و دنک بیغرت و قیومت اه یب یگزی نا لهاک ار نایوجمناد شزومآ یارب ناتسرامیب لنسرپ دهد یبارت و یریهظ هعلاطم جیاتن . رد روپ عناوم نییبت راک آ ناتسرامیب ینامرد رداک ندوبن هیجوت هب یزوم اه و نانکراک تقو دوبمک و یشزومآ فیاظو یافیا رد راک رد یبرم تاعلاطا ندوب یفاکان آ درک راشا یزوم ( تسا 12 راک هب طوبرم تلاکمم زا .) آ رد یزوم یم رضاح هعلاطم اب اهدحاو ییانشآ دع هب ناوت هتشر یشزومآ یاوتحم و یداوج .دومن راشا هعلاطم رد زین ناراکمه تارظن هسیاقم ده اب یا یتشادهب تامدخ تیریدم هتشر نایوجمناد و نایبرم دروم رد ناهفصا یکشزپ ولع ا مناد ینامرد و راک تیعضو آ نیرتمیب هک دندومن نایب هتشر نیا یزوم یاهزاین اب لنسرپ ندوبن انشآ هب طوبرم ،تلاکمم نآ یشزومآ یم اه رضاح هعلاطم جیاتن اب هک دشاب ( دراد یناوخمه 22 یرازگرب اتسار نیا رد .) لاک تیریدم هتشر ندناسانش و یهیجوت یاه و اهدحاو نیلوئسم هب ینامرد و یتشادهب تامدخ لخب یم رظن هب یرورض یناتسرامیب یاه رد .دسر راک نایبرم و دیتاسا رضاح هعلاطم آ دع هب یزوم یف یاضف دوجو زا یکی ناونع هب بسانم یکیز راک تلاکمم آ درک راشا یزوم هطبار نیمه رد .دنا فلتخم تاعلاطم و دهاوش ، و یهافر تاناکما دوبن راک یارب یشزومآ یاضف اصتخا دع آ رد نازوم هتشر هصرع تلاکمم زا ار یکشزپ ولع فلتخم یاه راک آ ( دندرک نایب یزوم 26 -23 هعلاطم اب وسمه هک ) تسا رضاح . رظن هب وجمناد هب طوبرم تلاکمم اب هطبار رد یم راک نایبرم و دیتاسا رظن زا هک دسر آ اکش یزوم لباق راک زا نایوجمناد تاراظتنا نیب یهجوت آ یزوم اه یم خر تیعقاو رد هچنآ و کی نیا و دراد دوجو دهد روضح یارب نایوجمناد زی نا لهاک رد مهم لماع راک رد آ یم یزوم چمه .دشاب هعلاطم جیاتن هک نان تلاکمم راجت نییبت هب هک ناراکمه و ینیدباع راک آ یها میامزآ ولع نایوجمناد یزوم ،دنتخادرپ نامن زین راک زا تاراظتنا ریظن یتلاکمم دنهد آ یزوم راک رد روضح زی نا و آ یم یزوم ( دشاب 27 نینچمه .) هعلاطم جیاتن Dixon گنه رومک رد ناراکمه و گنک یم نامن یمومع یکشزپ نایوجمناد زی نا هک دهد ،نایوجمناد و تسا مک یلمع یاهراک یریگدای یارب تیلاعف نیب تحارتسا یارب یتصرف ار یزومآراک یاه یم وسحم یشزومآ ( دننک 28 تاعلاطم نیا جیاتن .) رظن هب ر ید رط زا .دنراد تهبامم رضاح هعلاطم اب یم هم و وجمناد یملع هینب فعض هک دسر ترا یاه
ندوب نییاپ یلصا للع زا یکی نایوجمناد یطابترا دامتعا هب نآ فن .دشاب اه تروصرد ی هک رود یاه راک آ یم دنوش ارجا و نیودت یتسرد هب یزوم دناوت هجیتن رد و نایوجمناد تراهم حطس لیازفا هب رجنم نتفر لااب هبدامتعا فن نامه .ددرگ نانآ هک روط Widyandana ناراکمه و یم نایب نک ن هک د رود نایوجمناد رد یزومآراک هب هک کینیلک یرپ یاه هصرع دوب لوغمم یتشادهب و ینیلاب یاه هب تبسن دنا و یروئت شزومآ رب ینتبم اهنت هک ینایوجمناد یها میامزآ لناد هتخومآ دنا دامتعا ، هب ییاناوت ، فن رتلااب یدرف نایم تلاماعت ییاناوت و ینیلاب للادتسا ی ( دنراد 29 نمض دراد ترورض اسا نیمه رب .) تأ راک رود دوجو رب دیک آ تیریدم هتشر رد یزوم یانغ و نآ ندرک یدربراک هب تبسن نامرد و تشادهب یگهیو تراهم زومآ ی .دومن تردابم رود نیا اهداهنشیپ یم رظن هب هنیمز رد دوجوم تلاکمم هب هجوت اب دسر راک آ ثا و نایوجمناد نیا یزوم زاین نآ دودحم یمخبر تسایس حطس رد تلاخادم اجنا هب اظن ناراذگ یشزومآ ولوکیروک دوبهب تهج رد یکشزپ شزومآ ًانمض .دشاب یزومآراک رد لصفرس و رظن هب یم دکمناد دسر لاطا و تیریدم یاه و یناسر دکمناد نیا تیبرت یلوتم هک تشادهب یاه یم ،دنتسه نایوجمناد ب تبسن تسیاب ی نهامه ه رها زا دافتسا و یشزومآ یاهدلیف اب رتمیب یاه یناتسرامیب نانکراک رتهب هل ره لماعت تهج یشزی نا یهیدب .دنیامن ادقا نایوجمناد و یزومآراک نایبرم اب هب هجوت و نایوجمناد لماک هیجوت هنیمز نیا رد تسا نآ یاهزاین و تاراظتنا زین یلمع شزومآ هنیمز رد اه یلاخ .دوب دهاوخن دیاف زا یرازگساپس لاس رد هک دوب یمهوهپ حرط لصاح هعلاطم نیا 1397 رامش اب 1396-01-68-15466 بیوصت هب رامش هب قلاخا دک یاراد و دیسر IR.SUMS.REC.1396.S888 ولع ا مناد زا یم زاریش یکشزپ رب هعلاطم نیا ناگدنسیون .دشاب یم زلا دوخ همه زا هک دنناد تهج هک یناراوگرزب هتفرگ رارق ترومم و هبحاصم دروم لهوهپ اجنا دنا تقو و نارگ اهب ی نار مهوهپ رایتخا رد ار دوخ هتشاذگ دنا .دنیامن ینادردق و رکمت ، داضت عفانم اجنا رد یعفانم داضت چیه هلاقم نیا ناگدنسیون .دنتشادن هعلاطم References
1. Thimbleby H. Technology and the future of healthcare. J Public Health Res 2013; 2(3): e28. doi: 10.4081/jphr.2013.e28
2. Pettigrew MM, Forman HP, Pistell AF, Nembhard IM. Innovating in health care management education: development of an accelerated MBA and MPH degree program at Yale. Am J Public Health 2015;105 Suppl 1:S68-72. doi: 10.2105/AJPH.2014.302252.
3. Shortell SM, Kaluzny AD. Health Care Management: Organization Design and Behavior. Washington: Cengage Learning; 2005.
4. Williams SJ, Ewell CM. Medical staff leadership: a national panel survey. Health Care Manage Rev 1996;21(2):29-37.
5. Bhatia SS. Quality control in Christian higher education: the importance of evaluating what we
do. Christian Higher Education 2009;8(4):265-79. doi.org/10.1080/15363750902821148
6. Parand A, Dopson S, Renz A, Vincent C. The role of hospital managers in quality and patient safety: a systematic review. BMJ Open 2014;4(9):e005055. doi: 10.1136/bmjopen-2014-005055.
7. Chubarova TV. Health management education in Russia in the context of health care policy and reforms [dissertation]. Moscow,Russia: Institute of International Economic and Political Studies, Russian Academy of Sciences; 2003.
8. Wimmers PF, Schmidt HG, Splinter TA. Influence of clerkship experiences on clinical competence. Med Educ 2006;40(5):450-8. doi: 10.1111/j.1365-2929.2006.02447.x
9. Broomberg J. Managing the health care market in developing countries: prospects and problems. Health Policy Plan 1994;9(3):237-51. doi:10.1093/heapol/9.3.237
10. Azimi N, Bagheri R, Mousavi P, Bakhshandeh-Bavrsad M, Honarjoo M. The study of clinical education problems and presenting solutions for improvement its quality in midwifery. Research in Medical Education 2017;8(4):43-51. Persian 11. Tabrizi JS, Azami-Aghdash S. Perspective of health service management master students about methods of holding clerkship and internship courses: a qualitative study. Research in Medical Education 2015;7(3):1-10. Persian
12. Zahiri M, Torabi Poor A. ssessment of field training programs in graduates of health services management in Ahwaz Jondishapour University of Medical Sciences. Iranian Journal of Medical Education 2011; 11(2): 183-90. Persian
13. Guba EG, Lincoln YS. Competing Paradigms in Qualitative Research. In: Denzin NK. Lincoln YS,
editors. Handbook of Qualitative
Research.Thousand Oaks, CA, US: Sage; 1994. p. 105-17.
14. Gale NK, Heath G, Cameron E, Rashid S, Redwood S. Using the framework method for the analysis of qualitative data in multi-disciplinary health research. BMC Medical Research
Methodology 2013;13(1):117.
https://doi.org/10.1186/1471-2288-13-117
15. Slipicevic O, Masic I. Management knowledge and skills required in the health care system of the Federation bosnia and herzegovina. Mater
Sociomed 2012;24(2):106-11. doi:
10.5455/msm.2012.24.106-111.
16. Jaffari F, Valiani M. Evaluation of field training from the viewpoints of management and informatics students of Isfahan University of Medical Sciences. Iranian Journal of Medical Education 2002;2(1):19-26.Persian
17. Jannati A, Dehgani Milag F, Narimani M, Gholizadeh M, Kabiri N. Evaluation of the experiences of health service management students at the faculty of management and information in tabriz, iran regarding field internship: a qualitative research. J Med Educ Dev 2018;11(29):44-53. Persian
18. Heravi M, Rejeh N, Anoosheh M, Alhani F. Nursing students' comprehension of community health nursing training in field: a qualitative research. Iranian Journal of Medical Education 2011;11(5):526-38. Persian
19. Remmen R, Denekens J, Scherpbier A, Hermann I, van der Vleuten C, Royen PV, et al. An evaluation study of the didactic quality of clerkships. Med Educ 2000;34(6):460-4. doi.org/10.1046/j.1365-2923.2000.00570.x
20. Vahidi RG, Danesh Khah N, Araks M, Koshavar H, Mohammadpour A. Ursing students’ and instructors’ viewpoints regarding professional abilities of students in internship program at Tabriz University of Medical Science. Iranian Journal of Medical Education 2006;6(2):107-13.Persian 21. Asgari H, Ashoorion V, Ehsanpour S. Teaching and evaluation of field training course for health services management undergraduates: conventional and logbook methods. Iranian Journal of Medical Education 2016;16(0):552-60. Persian
22. Javadi M, Shams A, Yaghoobi M. System-Integrated Education: Useful Experience in Health Management Clerkship. Iranian Journal of Medical Education 2012;11(9):1104-11.Persian
23. Delaram M, Tootoonchi M. Comparing self- and teacher-assessmentin obstetric clerkshipcourse for midwifery students of Shahrekord University of Medical Sciences. Iranian Journal of Medical Education 2010;9(3):231-8. Persian
24. Abedini S, Aghamolaei T, Jomehzadeh A, Kamjoo A. Clinical education problems: the viewpoints of nursing and midwifery students in Hormozgan University of Medical Sciences. Medical Journal of Hormozgan University 2009;12(4):249-53.Persian
25. Dehghani H, Dehghani K, Fallahzadeh H. The educational problems of clinical field training based on nursing teachers and last year nursing students view points. Iranian Journal of Medical Education 2005;5(1):24-33.Persian
26. Kapborg I. The nursing education programme in Lithuania: voices of student nurses. J Adv Nurs 2000;32(4):857-63. doi.org/10.1046/j.1365-2648.2000.01549.x
27. Abedini S, Khani K, Najafi Asl M, Morabbi H, Karmostaji A. Experiences of the clerkship challenges of laboratory sciences in the students
and the faculty respective opinion: a qualitative research. Development Strategies in Medical Education 2018;5(1):80-93.Persian
28. Dixon A, Lam C, Lam D, Ho R, editors. Encouraging active learning in the general practice clerkship. Action Learning Project Conference; 1996.
29. Widyandana D, Majoor G, Scherpbier A. Preclinical students' experiences in early clerkships after skills training partly offered in primary health care centers: a qualitative study from Indonesia. BMC Med Educ 2012;12:35. doi: 10.1186/1472-6920-12-35.
Identification of the Internship Problems of Health Services Management Students from Perspective of the Faculty Members and Educators: A
Qualitative Study
Bordbar Najmeh1, Bikineh Parisa2, Ghanbarzadegan Arash3, Bastani Peivand4*
Received: 03. 03.2018 Revised: 22. 05. 2018 Accepted: 22. 06. 2018
Abstract
Background & Objectives: Identification and elimination of the internship problems of
Health Services Management students is essential for improving the quality and effectiveness of the courses in this field. Therefore, this study aimed to identify the internship problems of Health Services Management students in Shiraz University of Medical Sciences from perspective of the faculty members and educators.
Methods: This is a qualitative study which was conducted phenomenological approach in
2018. In this study, 12 educators in the field of Health Services Management in Shiraz University of Medical Sciences, were interviewed. Samples were selected using purposive sampling. Data were analyzed using framework analysis by MAXQDA version 10.
Results: In this study, 4 main themes and 25 subthemes were obtained. The main themes
included macro-level, faculty and faculty members, hospital, and student problems.
Conclusion: According to the results, the interventions at the level of policy-making in the
medical education system in order to improve the educational curriculum and internship course, as well as the use of motivating factors for the better interaction of the hospital staff with the educators and students seem essential.
Keywords: Internship, Health services management, Students, Qualitative study, Educational
curriculum
Citation: Bordbar N, Bikineh P, Ghanbarzadegan A, Bastani P. Identification of the Internship Problems of Health Services Management Students from Perspective of the Faculty Members and Educators: A Qualitative Study. Journal of Health Based Research 2018; 4(2): 181-96. [In Persian]
1. Ph.D. Student, Student Research Committee, School of Management and Medical Informatics, Shiraz University of Medical Sciences, Shiraz, Iran
2. MSc Student, Student Research Committee, School of Management and Medical Informatics, Shiraz University of Medical Sciences, Shiraz, Iran
3. Dentist, Health Human Resources Research Center, School of Management and Medical Informatics, Shiraz University of Medical Sciences, Shiraz, Iran
4. Associate Professor, Health Human Resources Research Center, School of Management and Medical Informatics, Shiraz University of Medical Sciences, Shiraz, Iran
*Correspondence: Health Care Management and Medical Informatics School, Almas Building, Alley 29, Ghasrodasht Ave., Shiraz, Iran
