Lecture Notes Sa Sikolohiyang Pilipino

(1)

Ano ang SP?

●“sikolohiyang bunga ng KARANASAN, KAISIPAN at inuunawa mula sa ORYENTASYONG

P

ILIPINO”

●Pagbibigay ng sistema sa mga kinagisnang kaugalian at paraan ng pag-iisip ng mga Pilipino upang

magamit sa siyentipikong paraan ng pananaliksik sa Sikolohiya

Kinakailangan ba ang SP?

● bakit kinailangan ang pagsusulong ng sikolohiyang pilipino?

○ dahil maaaring magkaroon ng bahid ng pagtataka tungkol sa mga resulta ng mga

pag-aaral sa disiplina ng sikolohiya lalo na.

■ pananaw lamang ng mga dayuhan ang sikolohiya ■ sakit ng mayaman ang mga katulad ng depression

○ dahil ito ang katumbas ng mga pag-aaral na isinasagawa rin ng ibang mga bansa sa

kanilang pag-aaral tungkol sa sikolohiya.

○ kailangang masubukan at mapabuti ang mga metodong ginagamit sa disiplina ng sp ○ upang makalagom ng mga pag-aaral na ununawa mula sa katutubong pananaw.

Bakit at Kailan Umusbong ang SP?

●

socio-politcal

at historikal

konteksto

(4)

○ paghahanap ng

sariling identidad

ng mga pilipino matapos ang mahabang panahon

ng pagkakasakop

○ 1960's - 70's: simula ng lantarang pagpapahayag ng aktibismo, anti-western thinking

(apo: “american junk”; up demonstrations)

■ pagkatapos: paglaban sa diktadurya ni marcos; pagpapaalis ng us bases,

pagpapatalsik kay erap

■ filipinos are forming their identity as a people; exerting their rights, voicing out their

thoughts...

● sa

sikolohiya

1. nomothetic view = universality: theories; experimental vs idiographic view = focus on

case studies; phenomenology

■emergence of a humanistic approach to psychology

■a growing realization among scientists that personal biases play a significant role in research ■acceptance of a “western-dominated” scientific discipline

○ ang pagiging LAGANAP ng KAISIPANG MAKA

-K

ANLURAN sa SIKOLOHIYA ay

nagdudulot ng perspektibong base lamang sa KANLURANG KAALAMAN

■ nagmumula ito sa ASSUMPTION ng mga SIYENTIPIKO na ang kanilang metodo at

mga pag-aaral ay OBHEKTIBOat hindi nababahiran ng anumang PAGKILING, kaya

inaakalang akma ang kanilang mga natutuklasan sa lahat ng mga tao

■ kadalasang maka-Kanluran ang pagtingin ng mga Pilipino sa ibang tao, at maging sa

kanyang sarili

2. ang sikolohiya ay HINDI LAMANGang KILOSo GALAWng isang ORGANISMOang NASASAKLAWAN; kasama ang ulirat, kamalayan, kalooban, kaluluwa, atbp. - mahalaga

na pag-aralan ang anumang aspeto ng buhay ng tao na may kaugnayan sa kanyang pagkatao, kultura, wika, atbp.

3. Ang MABABANG PAGTINGIN sa mga SIKOLOHISTANG

P

ILIPINO at PAGPUPUNYAGI sa SIKOLOHIYANG

K

ANLURAN

■ mas ADVANCED nga ba ang SIKOLOHIYA SA

A

MERIKA? - papaanong masasabi

ito kung ang pinag-aaralan ay ang mga tao; magka-iba ang mga tao doon at mga Pilipino?

Simula ng SP

● Founders of SP:

○ Virgilio Enriquez ■ father of SP

■ Ph.D in Social Psychology, Northwestern University US ○ Dr. Alfredo Lagmay

■ tagapangulo ng UP dept of psych

● 1975 – unang pambansang komperensiya sa SP; UP

Apat na Tradisyon ng Kaisipang Sikolohikal sa Pilipinas

● Ipinapakita ang kasaysayan ng Sikolohiyang Pilipino

1. Akademiko-siyentipikong Sikolohiya: Kanluraning Tradisyon

● sikolohiyang dala ng kanluran; mula sa pagiging siyentipiko ng Psychology sa Germany;

Wilhelm Wundt = science

2. Akademiko-pilosopikal na Sikolohiya: Kanluraning Tradisyon

(5)

3. Etnikong Sikolohiya

● indigenous/endogenous psychology ● batayan para sa SP

4. Siko-medikal na Sikolohiya

● sistema ng pananampalataya at relihiyon na nag-uugnay sa sikolohiya ng mga Pilipino at

iba't ibang aspeto ng kanyang kultura

Kahulugan ng Sikolohiyang Pilipino

1. Sikolohiya sa Pilipinas

○kabuuan o pangkalahatang anyo ng sikolohiya sa Pilipinas – bago ng SP ay sadyang

maka-Kanluran

○pinagsamang dayuhan at katutubong oryentasyon ng sikolohiya ○the STATE of Psychology in GENERAL

2. Sikolohiya ng mga Pilipino

○ang TEORYA tungkol sa PAGKATAO at PAG

-

IISIP ng mga Pilipino, base man sa lokal o dayuhang

perpekstiba – kung PAPAANO BINIBIGYANGPAKAHULUGAN ang katauhan ng isang Pilipino, base sa mga teorya at paraan ng pag-iisip sa sikolohiya

○palasak na anyo ng sikolohiya sa Pilipinas

○natural lamang na MAY SIKOLOHIYA ANG BAWAT TAO bago pa man ito maging isang

pansiyentipikong disiplina – hindi pa lang ito napapag-aralan o nabibigyan ng pangalan

■EX: may gravity na kahit wala pang tawag dito

3. Sikolohiyang Pilipino

○ ang nilalayong anyo ng sikolohiya sa Pilipinas base o bunga ng karanasan, kaisipan at

oryentasyong Pilipino

○ KULTURAL NAPAGPAPATIBAY ng sikolohiyang METODO

,

TEORYA

,

PANUKATat

KONSEPTO

■ psychology na rooted sa isang kultura (general) ○ SP bilang isang disiplina sa loob ng sikolohiya

■ pagsasakatutubo ng sikolohiya sa Pilipinas ○ SP bilang isang kilusang panlipunan

■ pagpapalakas ng hawak ng katutubong kultura sa lipunan

Emphasis ng SP

● mahalaga na PAG

-

ARALAN ng mga sikolohistang Pilipino ang mga PAKSA at

KONSEPTONG may KAHULUGAN

,

KAHALAGAHAN at IMPORTANSIYAsa KONTEKSTONG kinabubuhayan at ginagalawan ng mga Pilipino

EX: manghuhula at albularyo: kung sila ang mga nilalapitan ng mga Pilipino para hingan ng tulong, mahalaga na isaalang-alang ito at pag-aralan, dahil ito ay may kahalagahan para sa Pilipino, kahit na wala para sa ibang kultura

EX: bangungot, hurementado, “nakulam”: kung nangyayari ito sa mga Pilipino, ito ay may kahalagahan at nararapat lamang na pagtuunan ito ng pansin ng sikolohiya

■ SAPI: hindi dapat na basta na lamang ILAPAT ang KANLURANG KONSEPTO sa

penomenang katutubo

● isyu at usaping identidad o pagkakakilanlan at pambansang kamalayan ● panlipunang kamulatan at pakikilahok

● sikolohiya ng kultura at wika

(6)

● aplikasyon ng SP sa kalusugan, agrikultura, sining, media, relihiyon, at iba pa

○ implikasyon ng pagiging disiplina ng SP at pagkakaroon ng pansariling metodolohiya,

teorya, konsepto at panukat

Bakit mistulang higit na malawak ang saklaw ng SP? - dahil ang sikolohiya ay sumasaklaw di

lamang sa isip, kilos o galaw ng isang organismo; kabilang dito ang kanyang karanasan, kultura, wika (social psych, behaviorism, cognitive, existentialism, psychology of language, etc...)

● pinapalagay na ang SIKOLOHIYA, PILOSOPIYA, at SOSYOLOHIYA ay MAGKAKAHIWALAY

NA DISIPLINA; pag-aaralan sa KANIKANILANG SARILING MGA KAHON

○ magkakahiwalay nga ba ang mga ito sa tunay na buhay?

○ Nakahiwalay bang ang sikolohiya ng isang tao sa kanyang pilosopiya? Ang tao sa

lipunan?

● Jimenez: “Ang Kabuluhan ng Sikolohiya: Isang Pagususri” ○ mga palagay ng maka-kanlurang sikolohiya:

1. ang tao ay tinitingnan bilang isang INDIBIDWAL, HIWALAYsa kanyang PALIGID (microscopic view ng tao)

● ang PROBLEMA NG TAOay dahil sa PANLOOB na mga SANHI [pagnanais

(desires), insecurities, anxiety, metaphysical ailments (chemical imbalance, physiological anomalies), etc...]; DITINITINGNAN ang PANLABASna sanhi (lipunan); ang LUNAS ay panloob lang din (psychotherapy, prescription drugs, behavioral modification, etc...) – hindi inaayos ang TUNAYna naging SANHI na problema (lipunan) = pabalik-balik lang ang problema

● HINDI TALIWAS ang SP sa EMPIRIKAL na pamamaraan ng PANANALIKSIK sa sikolohiya – sinasabi lamang ng SP na hindi dapat ihiwalay ang tao sa kanyang lipunan

● mas BINIBIGYAN ng HALAGA ang KOLEKTIBONG KARANASANsa SP kaysa sa

indibidwal na karanasan – kaya ang FOCUS ay sa LIPUNAN

● ang SP ay sikolohiyang magkasabay na siyentipiko at sining (science – humanism)

Kalikasan ng SP

● Enriquez:

○ ang SP ay ang “PAG

-

AARAL ng DIWA na tumutukoy sa malawak at mayamang hanay

ng mga kaisipan at konseptong sikolohikal mula sa kamalayan hanggang sa ugali, kilos o gawi.”

○ “nakaugat ang SP sa KAISIPANat KARANASANG pilipino na INUUNAWAmula sa

PERSPEKTIBONG PILIPINO...”

○ kailangan na ang mga TEORYA

,

KONSEPTO AT METODONG GINAGAMIT sa pag-aaral

ng sikolohiya ng mga Pilipino ay naaangkop sa sarili niyang KARANASAN

,

KONSEPTO

,

KAALAMAN

,

PAG

-

IISIP AT REALIDAD

● Ang SP ay HINDI MAKA

-

KALIWANG HAKBANG laban sa kanluraning modelo sa pag-aaral

ng sikolohiya

○ HINDI LUBOS MAUUNAWAANang isang grupo ng mga tao o kultura MULA SA

DAYUHANG PAGTINGIN; lalo na't mayroong PANSIYENTIPIKONG LAYUNIN; bias

(7)

kaalaman, hindi sa Kanluraning perspektibo per se

EX: gumagamit din ang SP ng FIELDMETHODS, pero dinisenyo ang mga ito para

lumapat sa kaugalian at pag-iisip ng mga Pilipino

○ mayroong mga katanggap-tanggap na konsepto, metodolohiya, pilosopiya ,mula sa

ibang bansa – ang importante ay magkaroon ng kamalayan at PAG

-

IINGAT tungkol sa

LANTARANG PAGTANGGAP sa lahat ng sinasabi ng maka-Kanlurang perspektibo ng siyensiya (critical thinking!!!)

● Ang SP ay isang hakbang tungo sa pagsasamib ng iba't ibang kaalaman

Anu-ano ang mga sinasabi sa atin ng mga banyaga?

Kanluraning tingin sa Pilipino

● Kanluraning pagtingin sa mga Pilipino ng mga dayuhang mananaliksik ○ sikolohiya = study human thought and behavior

○ maraming NAG

-

AALINLANGAN sa siyentipikong panlipunan tungkol sa KAANGKUPAN

NG MAKA

-

KANLURANG MODELOsa ikatlong mundo (Enriquez 1975, 1987 at 1992; Diaz-Guerrero 1977; Sinha 1984)

■ kung HINDI KILALA ang isang tao, MALI ang magiging INTERPRETASYON ng

mananaliksik

● pagiging paligoy-ligoy tiningnan bilang walang katapatan ○ pagsasaalang-alang sa damdamin ng kapwa

● crab mentality ● Filipino time

○ self-fulfilling prophecy ● Juan tamad

○ mahilig sa SIYESTA ang mga MAGSASAKA; MAINIT ang TANGHALING

tapat para magsaka

● NAGDULOT NG KALABUAN ang mga ISINULAT ng mga BANYAGA tungkol sa

KATAUHAN ng mga Pilipino (at sa pag-intindi ng Pilipino sa kanyang sarili) na inilathala naman sa mga libro na siyang ginagamit sa pagtuturo: naipapasa ang malabo at kadalasan

ay maling pagtingin tungkol sa katuahan at kaugalian ng mga Pilipino

○ laganap ba ang pesimismo sa mga Pilipino? Lalo na sa mga kapwa Pilipino? ○ EX: paniniwalang magaling lamang mangopya ang mga Pilipino

■ ang pagiging

“

UNCIVILIZED

”

ng mga

P

ILIPINO bago dumating ang mga KASTILA ● Bakit mali ang nagiging tingin ng mga banyagang mananaliksik tungkol sa katauhan,

pag-uugali ang pag-iisip ng mga Pilipino?

○ Jimenez:

■ Ang tao at magkasingtulad. Hindi gaanong mahalaga ang bansa at panahong pinanggalingan kaya't maaaring gamitin ang anumang teorya o eksamen –

PALAGAY (assumption) ng UNIBERSAL na PANANAWsa SIKOLOHIYA (NOMOTHETIC view)

■ mas kilala pa nga natin ang kulturang Amerikano kaysa sa ating sariling kultura[?] ■ mas NAKAKATAKOT ang UNTI

-

UNTING PAGTANGGAP ng mga

P

ILIPINO sa mga

MALINGPALAGAYtungkol sa kanyang sarili (self-fulfilling prophecy)

EX: Filipino time, crab mentality (nagsisiraan ang mga kapwa pinoy sa ibang bansa), katamaran ng mga pinoy, BLOG ENTRYFOR NEGATIVE Filipino traits

(8)

ibang kultura; mali ang pag-tintindi = mali ang konklusyon

■ nagdudulot ng MALING PAG

-

UNAWA ng TAO tungkol sa KANYANG SARILI ● penis envy, oedipus complex, neutic anxiety, insecurity

EX: agoraphobia = wala lang palang kaibigan na kasamang lumalabas

● mga ginagamit na STANDARDS sa WORKPLACE

,

PAARALAN

,

KONSEPTO NG

KAGANDAHAN

● ang SP ay isang HAKBANG TUNGO sa UNIBERSAL NA PAGTINGINat PAG

-

UNAWAsa

SIKOLOHIYA

○ unibersal na sikolohiya: MAKAKAMIT lamang kung ISASAALANG

-

ALANGang

PAGTINGIN sa bawat tao mula sa SARILI nitong PERSPEKTIBO, DI LAMANGsa perspektibo ng mga DAYUHAN

■ ganun din kung papaano natin tingnan ang mga dayuhan, DAPAT MAGING

MAINGAT

○ hakbang tungong KROS

-

KATUTUBONG paraan ng PANANALIKSIK

Ang proseso ng Pagsasakatutubo

1. mula sa labas

○ PAGSASALIN ng mga TEORYA

,

METODOLOHIYA

,

PANUKATat KONSEPTO sa WIKA

at KONTEKSTONG ANGKOPsa kulturang pag-aaralan

EX: panukat ng pagkataong pilipino (PPP); intelligence test (how many miles from chicago to new york?; how many dimes are there in a quarter?) - irrelevant!!! anong klase ng punong-kahoy ang

pwede makain? Kailan ligtas lumaot sa dagat? Papaano mo malilibot at mahahanap ang kailangan mo sa divisoria...

2. mula sa loob

○ PAGBUO ng mga SARILING konsepto, teorya, metodolohiya at panukat sa wiko at

kontekstong angkop sa kulturang pag-aaralan

EX: diwa, puri, dangal, kapwa, utang na loob, “amok”, sinapian o sapi,

● mas angkop daw ang kultural na pagpapatibay kaysa pagsasakatutubo ○ paano daw gagawing katutubo ang isang bagay na katutubo na

● mahalaga ang pagsasakatutubo dahil kadalasan ay HINDI NAIINTINDIHAN ANG MALALIM

NA IBIG SABIHIN ng mga konseptong partikular sa mga Pilipino – NAGDUDULOT ng PAGKAKAMALI tungkol sa PAGKAKAKILALA ng mga

P

ILIPINO tungkol sa KANYANG SARILI, lalo na't aral siya sa banyagang perspektibo tungkol sa kanyang sarili

(9)

(10)

Pag-aantas ng mga Konsepto sa SP

1. Katutubong Konsepto

● maraming KATUTUBONG KONSEPTOang HINDI man lamang NABIBIGYAN ng PANSIN sa

larangan ng PANANALIKSIK, kung mayron man, hindi pa rin ito sapat – mas gustong pag-aralan ang mga konseptong Kanluranin atsaka ILALAPAT sa KONTEKSTO ng

P

ILIPINAS

○ Clinical psychology = neurosis, psychosis, schizophrenia vs paghuhurementado, sapi,

taong grasa

EX: salingpusa, pagkapikon, balik-bayan

○ hindi sinasabing tayo lamang ang mayroong mga ganitong konsepto, subalit

MAHALAGA na pag-aralan kung PAANO TINITINGNAN NG MGA

P

ILIPINO ang iba't ibang KONSEPTO, lokal man o banyaga

■ EX: hindi nawawalan ng dangal ang biktima ng rape kahit nawalan siya ng puri

2. Pagtatakda ng Kahulugan

● PAGHAHANAP ng ANGKOP na KAHULUGAN base sa konteksto ng kulturang

kinabibilangan.

● PAG

-

IIBA ng mga KONSEPTONG INAAKALANG MAGKASINGKAHULUGAN; paglilinaw sa

mga PINAG

-

KAIBA ng mga KAHULUGAN at ang KAAKIBAT na PAGGAMIT base rito EX: pagkatao (panloob)vs personalidad (panlabas); alaala vs gunita

3. Pag-aandukha

● PAGBIBIGAY ng katutubong KAHULUGAN sa ideya at SALITANG HIRAM

EX: seizing one's opportunity = kagarapalan; paniyaniyansing = touchy (lumitaw ang salitang ito sa kontekstong Pilipino dahil sa taboo na mayroon tungkol sa paghawak-hawak sa mga kababaihan)

4. Pagbibinyag

● pagsasang-ayon ng mga konseptong banyaga at unibersal sa konteksto ng katutubong

pakahulugan

● paglilinaw sa maaaring pagkakaiba ng gamit at ibig sabihin ng mga konsepto dipende sa

konteksto ng kultura

EX: hiya (shame): iba ang kahulugan dipende sa panlaping ginagamit (nakakahiya,

ikinahihiya, napahiya, walang-hiya)

5. Paimbabaw ng Asimilasyon

● paggamit ng mga BANYAGANG KONSEPTOat PAGASASALIN NITO, datapwat HINDI nito gaanong NAHUHULI ang KATUTUBONG PAG

-

UUGALI at PAG

-

IISIP

○ nakaugat din ang KAHIRAPAN NG PAGSASALINo PAGHAHANAP NG KATUMBAS

dahil sa pagiging banyaga ng konsepto

EX: reinforcement = pagsasaayos ng mga pangyayari para tumaas ang probabilidad ng pag-uulit ng isang organismo vs napala = katalagahan o katarungang likas

6. Banyagang Konsepto

● ligaw at mga banyagang konsepto na wala tiyak na lugar sa konteksto ng kulturang Pilipino ○ EX: oedipus complex, castration anxiety

(11)

Introduksyon sa Ilang Katutubong Konsepto

• Ipinapakita ang pagkakaroon ng mga KATUTUBONG KONSEPTONGmaaaring HINDIgaanong

MAUUNAWAAN ng mga dayuhan, lalo na ng mga mananaliksik

• kaya KINAKAILANGANng SIKOLOHIYANGSENSITIBO sa KULTURAL na ORYENTASYON

ng mga tao 1. Loob at Labas

● Salazar: nagtukoy sa dalawang aspeto ng pagkataong Pilipino ○ kahalagahan sa pag-unawa sa pagkataong Pilipino

● makikita sa pinagkaiba ng mga umano'y magkaparehas na konseptong banyaga ○ puri at dangal

■ puri: panlabas; pisikal na karangalan mula sa panlabas na elemento (pagkilala,

palakpak, pagkabirhen)

■ dangal: panloob; self-worth;

EX: maaaring walang pera ang isang tao, ngunit may dangal (pagpapahalaga sa marangal na trabaho kahit mahirap lang); hindi nawawalan ng dangal ang babaeng nagahasa kahit nawala ang kanyang puri

○ saya at ligaya ○ pigil at timpi ○ dama at damdam

2. Kamalayan – tumutukoy sa damdami't kaalamang nararanasan; conscious experience 3. Ulirat – pakiramdam sa paligid; awareness

4. Isip – kaalaman at pagkakaunawa 5. Diwa – ugali, kilos o asal; behavior 6. Kalooban – damdamin; feelings; emotion 7. Kaluluwa – budhi ng tao; essence; soul

● wastong pag-unawa base sa kultural na konteksto ○ bagama't may pagsasalin, iba ang ibig sabihin nito ○ kadalasan mali pa nga ang pagsasalin

7. “Bahala na” Maling interpretasyon:

● translated as “Fatalism”

○ bahala (Bathala) na ang Diyos

● Tomas Andres: “the Filipino attitude that makes him accept sufferings and problems, leaving everything to God... this attitude is a fatalistic resignation or withdrawal from an engagement or crisis or a shirking from personal responsibility” (Andres 1994: 12)

Interpretasyon ng SP:

● Lagmay: tumutukoy sa determinasyon at lakas ng loob sa harap ng kawalang katiyakan ● sinasabi sa sarili na handa silang harapin ang hamon kahit na walang katiyakan sa maaaring

kahinatnan 8. Hiya

Maling interpretasyon:

● shame: “the uncomfortable feeling that accompanies awareness of being in a socially

unacceptable position, or performing a socially unacceptable action.” Interpretasyon ng SP:

(12)

konsepto ng Hiya

● malaki ang pinagkaiba ng ibig sabihin ng konseptong Hiya dipende sa kontekstong

kinabibilangan nito

○ nakakahiya ○ napahiya ○ ikinahiya

● maaring negatibo ang ibig sabihin dipende sa panlapi (napahiya at ikinahiya); at maaari ding

positibo (mahiyain)

● panlabas lamang na aspeto ang tiningnan ng mga dayuhan at hindi ang panloob (lokal) na

aspeto nito

● mas nararapat ang pagsasalin na “sense of propriety”

9. Utang na Loob

● Isinalin ni Kaut (1961) bilang “debt of gratitude” ● extends to future generations

● hindi malinaw kung kailan nagtatapos ang “utang” kaya't patuloy ang pagkakaroon ng

relasyon 10. Kapwa

● core value para sa mga Pilipino ● Pakikisama vs Pakikipagkapwa

Pakikisama:

○ Lynch (1961, 1973): translated as SIR ○ Enriquez (1978, 1974): pakikipagkapwa

Pakikipagkapwa:

○ pagturing sa mga tao bilang kapwa o kapwa tao ■ katulad; ka-uri; kapantay; kaparehas

Dalawang Kategorya ng “Kapwa-tao”: 1. Ibang Tao

2. Hindi Ibang Tao

○ naiiba ang pagturing sa isang tao, dipende sa antas ng pakikipag-ugnayan ■ malaking respeto para sa damdamin at maaaring isipin ng mga ibang tao

EX: pinauunang kumain, pinagbibigyan, pagtrato sa mga bisita

● maaaring pinagmumulan ng “Filipino hospitality”

11. Pakikiramdam at ang di tuwirang pagpapahayag

● Paligoy-ligoy

○ tinitingnan ang pagiging “paligoy-ligoy” bilang negatibo (sinungaling, walang

katapatan)

○ iniiwasang makasakit ng damdamin ng kapwa: di maipahayag ng diretso ang sinasaloob ■ ipinapakita ito sa non-verbal gestures

EX: hirap tumanggi

■ pranka sa non-verbal na paraan ● Pakikiramdam

○ isang katangian ng mga Pilipino na maging sensitibo sa tunay na damdamin ng kapwa

base sa mga di pasalitang senyales (non-verbal gestures[?]); maingat na pagdamdam sa

kapwa

■ binibigyang atensyon ang mga non-verbal na damdamin, gawi at ugali o hesitasyon

sa agad na reaksyon

● kakayahang basahin ang damdamin ng ibang tao

(13)

sinasaloob; pinapakita sa non-verbal gestures; walang pakiramdam!!!

● mahalaga para sa mga mananaliksik

○ kung di marunong makiramdam, mababaw ang makukuhang datos mula sa mga

respondents

● Mahirap bang unawain ang kalaliman ng sinasaklawan ng Sikolohiyang Pilipino? ○ Maaaring may mga di malinaw na aspeto sa mga itinutulak ng SP (pag-aantas ng

konsepto), pero hindi maikakaila ang kahalagahan nito sa sikolohiya sa pilipinas, sa pagkatao ng pilipino, at sa lipunan.

Notes

1.

Six Phases of Cultural Domination

●Outlined as the steps that the Filipino people took under the Spanish rule, which inevitably had an

influence on the psyche or pagkatao of the Filipino people

1. denial and withdrawal (on the part of the dominated) 2. destruction and desecration

3. denigration and marginalization 4. redefinition and token utilization 5. transformation and mainstreaming 6. commercialization and commodification 1. denial and withdrawal

● PAGPIGIL sa patuloy na PAGGAMIT at PAGKILALAsa mga ELEMENTO ng katutubong

kultura

○ ERASE the existing culture ○ to deny one's ethnicity

● SUPPRESSING the indigenous LANGUAGE

○ EX: kasama sa curriculum ng mga magulang natin ang madaming units ng Spanish ● deny “filipino-ness” of food

○ pagsasabing foreign ang mga talaga namang Pilipino ■ may mga nagsasabing wala daw talagang Filipino food

● pansit = chinese ● bistek = beef steak ● adobo = spanish

● DENY INDIGENOUS LAW

○ the “semantics” of law

■ EX: legal jargon na ginagamit ■ perpetuates status quo

○ INCONGRUENCE between LAW and JUSTICE

■ EX: ginulpi ng taumbayan; sariling batas ng mga Hanunuo sa Mindoro

■ CONGRUENCE occurs in OTHER COUNTRIES because their LAWS COMEFROM

their CONCEPT of justice

(14)

in english[?]

● DENYING INDIGENOUS RELIGION

○ labelling of INDIGENOUS RELIGION as PAGAN or PRIMITIVE

○ NANANATILI ang BAKAS ng SINAUNANG mga PANINIWALA ng mga Pilipino sa

kasalukuyang relihiyon

■ integration ng Catholicism at animism

● dasal ng mga manggagamot, anting-anting gamit ang Catholic belief ● introduction of foreign games and labeling of INDIGENOUSGAMES as PRIMITIVE

2. destruction and desecration

● STAGE AFTER accepting that traditional indigenous beliefs cannot be denied ● BURNING of indigenous MANUSCRIPTS

○ Fr. Chirino

■ claimed to have burned religious manuscripts

■ also cited positively in other articles; critical thinking ■ where are the ancient writings of Filipinos?

● desecrating BURIAL GROUNDS

○ mula pagkabata, ITINUTURO na ang TUNGKOLsa mga

E

GYPTIANMUMMIES subalit

HINDI gaanong NABIBIGYAN ng ATENSYON ang pagtuturo tungkol sa

K

ALINGA

B

URIAL GROUNDS,

S

AGADA MUMMIES, etc...

■ puwedeng hindi na ganun ang educational system ngayon[?] ■ hanging coffins in sagada

● made of narra; used to be buried in the ground

● ancient artifacts are stolen and sold for a high price – that's why they were raised

up in the mountains by the Sagadans (Buenaventura, 1994)

○ Sinha: Indian psychologist

■ claims the same thing has been happening to India all along; Indian Psychology ○ while destroying the native culture, COLONIZERS attempt to ESTABLISH their OWN as

SUPERIOR

3. denigration and marginalization

● insulting and DENIGRATING of indigenous BELIEFS and PRACTICES; HIGHLIGHTING of

dominant cultures OWN

● WHEN outright DESTRUCTION fails, DENIGRATION follows

○ indigenous PRACTICES LABELLED as “PAGAN religion”, “PRIMITIVE art”, “folk

medicine”

■ “oo, meron kayong kultura, pero mababang klase, primitibo, hindi sibilisado” ○ up to now, there are those who call us a “damaged culture”

○ Enriquez:

■ tinawag ang kulturang pinoy bilang “INVULNERABLE CULTURE” ● 3 mananakop, pero nanatili ang pinagmulan

“marunong lang sumakay ang mga Pilipino”

● DENIGRATING the Filipino SOUL ○ Edilberto Alegre (1993)

(15)

● isang MITO

● MAKIKITA SA LIPUNANang pagiging INTACT ng kultura ○ survival ng mga DIALEKTO

○ BILINGUAL ang KARAMIHANng mga pilipino sa mother tongue at isa pang

DIALEKTO

■ HINDI IPINAGKAKAILA ang pagkakaroon ng KONTAK sa pagitan ng mga kultura ● oo nanggaling dito ang ibang kultura, nakapagtatag ng kolonyal na

administrasyon, pero HINDI NILAsinakop ang ating KULTURAsa puntong NAPAILALIMAN ito

○ ASIMILASYON ng kanilang kultura

■ EX: mga salitang asimilated mula sa ibang kultura: (taksi, jeep, fiesta,

medyas)

■ paggamit natin ng mga salita nila

■ nasaan ang salita nila sa mga pangungusap natin?

● “caged inside the pinoy sentece – caged, transformed and

indigenized!”

● HIDING and DENIGRATING Filipino IDENTITY and VALUES

○ ang IDENTIDAD ng mga Pilipino ay ITINAGO sa kanilang mga PANGALAN ■ PAGBIBINYAG sa dayuhang mga PANGALAN

■ spanish sounding names: juan dela cruz, maria teresa, jose antonio, carlos miguel ● subalit may mga nananatiling mga diwata, makisig, tala, kubilng-malay ○ ang PANG

-

INSULTOay MAKIKITA rin sa mga PAINTINGS

■ historikal na portrayal ng unang misa sa pilipinas ● de Quiros (1994):

○ ang isyu ay hindi kung saan ginanap ang unang misa, kung sa Limasawa,

Leyte, o Agusan

○ ang isyu ay kung bakit sa mga pagpipinta, nasa background ang mga maliliit

at payat na mga pilipino, at nasa foreground ang matangakad, matipuno at malalakas na espanyol

■ galing sila sa mahabang paglalakbay, gipit sa pagkain at tubig ● papaano silang magiging strong and healthy?

■

P

IGAFETTA: they had to trap dew and search for mice in their ships in

order to survive

○ MAAARING ang DENIGRATION ay maging sobrang TANGGAP

■ paano ninyo sa tingin naka-survive ang pagkalat ng paniniwalang “flawed ang

karakter ng Pinoy”?

■ tanggap bilang agham

● ITINUTURO sa PAARALAN ang NEGATIBONG KATANGIAN ng mga Pilipino ○ PAULIT

-

ULIT na pagsasabing TAMAD ang PILIPINO, meron NINGAS

KUGON, CRAB MENTALITY, bobo ang mga yaya at driver, natural na corrupt ang mga nasa gobyerno, etc...; SELF-FULFILLING PROPEHCY;

confirmation bias.

● pinakakalat lalo ng media; assumption ng MRP: MORALLY BANKRUPT ang

Pinoy

● Van Heughten (1994):

(16)

■ assumption: morally (at intellectually) inferior ang pinoy

■ implikasyon: kailangan sila “MA

-

EDUCATE”... the American way! ● MARGINALIZING Filipiino LITERATURE

○ as late as 1950's British and American literature professors claimed that our Francisco

Balagtas paled/was nothing compared to Shakespere[?]

● denigrating Filipino Theater and Film

○ kadalasan ang tingin sa PELIKULANG PILIPINO ay mas MABABANG URI, “pang-masa” ■ CRITICISM ang natatanggap KAPAG PINAPANOOD mo si JUDAY, piolo, sam milby,

nora aunor, sharon at vilma. Pero hindi kapag sila Rene Zellweger, Mandy Moore, Ben Affleck

● DENIGRATING HEALING TRADITIONS or traditional philippine medicine – DOH ○ Tan (1987)

■ Tagbanwa's DO NOTDISTINGUISH between “MAGICAL” and “NATURAL” USES of

“medicine”

● parehas lang ang tawag sa HALAMANG GAMOT at natural/organic PESTICIDE ○ kaya ang tawag nila DATI (20 years ago) sa maka-bagong PESTICIDE ay

“LASON”; NGAYON ay “GAMOT” na.

○ tawag sa mga manghihilot, manggagamot at babaylan: QUACK DOCTORS; bakit hindi

traditional doctors?; CHIROPRACTORS

■ Kung hindi epektibo ang hilot, bakit madami pa ding nagpupunta sa kanila? ■ Sinasabi ding hindi scientific ang ACUPUNCTURE, subalit nakakakuha ito ng

popularity sa western world ngayon

● denigrating Filipino ACCENT and LOOKS ○ CALL CENTERS!

○

E

VERYONE SPEAKSwith an ACCENT characteristic of his ETHNIC BACKGROUND ■ iba-iba din ang ACCENT ng mga AMERIKANONG galing northeastern coast,

mid-west, south and west coast; british accent, french accent

● CHARMING kapag ang accent mo sa ingles ay FRENCH, CLASSY kapag BRITISH,

very GOOD kapag SLANG?

○ Ok lang na “Ahayt” ang pagsabi ng “alright”, pangit kapag “olrayt” ● Parehas din kapag ang INGLES mo ay may INDIAN ACCENT –

PINAGTATAWANAN; TINITINGNAN ang mga kulturang ito na INFERIOR KUMPARA sa mga puti

○ konsepto ng KAGANDAHAN ■ maganda ang MAPUTI

● bentang-benta ang tsin tsan tzu; papaya soap; kaya nga ba sumikat ang block &

white?

■

M

ATANGOS ang ILONG ● pagpapanose-lift

■ ngayon ang pagiging sobrang PAYAT naman para sa mga KABABAIHAN at

NAGLALAKIHANG KATAWAN para sa mga LALAKI

● impluwensya ng MEDIA

(17)

US

and banning “underweight” models in the fashion scene 4. redefinition and token utilization

● PAGGAMIT ng mga KATUTUBONG ELEMENTO kahit na HINDI tuwirang

PINANINIWALAAN ang pumapailalim na PRINSIPYO nito

○ BINABAGO ang IBIG SABIHIN at saka NILALAGYAN ng DAYUHANG ELEMENTO ■ para magkaroon ng REPRESENTATIVENESS o pagiging PAMILYAR

● reclaiming indigenous music and arts

○ PASSING OFF as Filipino, what is actually FOREIGN

■ OPM: “original pinoy music” is actually “original pinoy LYRICS”

● labelling these songs as “Filipino” confuses the people as to what are “really”

Filipino

○ EX: kahit na ang APO ay tunog western, gamit ang Pinoy lyrics ○ TOKEN SONGS: allowing only LIMITED ACCESS to cultural songs

■ EX: sarungbanggi, atin cu pung sing-sing, manang biday, pamulinawen, kundimans ■ giving the a sense of FALSE FREEDOM; slap and kiss

■ Enriquez:

“it's hard to imagine how a people with a long heritage and centyries of existence as a cultural community within the Philippines would only have one song”

■ the LACK of KNOWLEDGE and EXPOSURE about any other

F

ILIPINO SONG in

mainstream CONSCIOUSNESS SUPPORTS the belief that MUSIC COMES from US and Europe

○ current trends indicate a GROWING AWARENESS and APPRECIATION for truly

indigenous music

■ EX: pinikpikan, joey ayala, bayang barrios, makiling ensemble ● redefining of rituals and ceremonies

○ WESTERN-trained PSYCHOTHERAPISTS utilize INDIGENOUS beliefs to CATER to the

CULTURAL tastes of their CLIENTS

■ DIAGNOSTIC CATERGORIES and INTERVENTION METHODS DO NOT INVOLVE

SUPERNATURAL forces at all

○ LOCAL practitioners, on the other hand UTILIZE WESTERN MEDICAL PRACTICES to

SATISFY their CLIENTS BELIEF of the WESTERN medical practices to be far ADVANCED

■ EX: wearing of GLOVES and LAB GOWN, STERILIZING equipment, etc...; Jocano

study about organization psychology (possessed factory machinery)

○ SURFACE APPRECIATION of indigenous beliefs

■ ACCEPTANCE and RECOGNITION [of existence] of indigenous BELIEF, but

redefining them as something else

● babaylan naging BRUHA ● surface utilization

○ nasa SURFACE LANG ang PAGGAMIT

(18)

■ para lang BUMAGAY sa konteksto ○ psychological tests

■ rorschach and other projective tests = the use of TAWAS by the PSYCHOTHERAPIST

as a PROJECTIVE measure

○ indigenous beliefs

■ indigenous counsellor in Calamba

● has MADE the PEOPLE around her BELIEVE that the DISTORTIONS on here FACE

was caused by DWEDE

'

S; she believes it's HORMONAL

○ nevertheless, they come to her for counsel

5. transformation and mainstreaming

● transformation: DIFFERENT from REDEFINING ○ bagong bihis

○ NAKAPASOK na ang KONSEPTO ng MANANAKOP at integrated na sa KATUTUBONG

PANINIWALA

● ADOPTING ALTERNATIVE explanatory SYSTEMS

○ columbian psychiatrist; RAINBOW POSSESSION of catatonic patient

■ “a THERAPEUTIC APPROACHED based on a SYSTEM the PATIENT understood and

APPRECIATED”

● colonial construction of indigenous concepts ○ ???

● “TRADITIONAL PSYCHOLOGICAL BELIEFS and values are TRANSLATED and BROUGHT

into clinical PRACTICE assuming relevance only as a PLACEBO”

● pakikisama – SIR???

6. commercialization and commodification

● BUNGA ng industrial revolution

● kapag tanggap na ang pagiging epektibo ng “pinaghalong” treatment (ang science ng west at

cultural sensitivity ng katutubo), nagiging prime commodity ngayon ang mga produktong medicinal na pag-aari naman ng mga dayuhan

● the PERSISTENCE of the EXISTENCE of the MANGHIHILOT and the BELIEF of the PEOPLE

who actually go there, have PAVED the WAY for a CONFLUENCE of both west and katutubo; much like how ACUPUNCTURE is being ACCEPTED in the US and western setting as a TREATMENT BASED on TRADITIONAL SCIENCE

● Enriquez:

“A culturally sensitve health psychologist trained in SP is not threatened by popular Philippine conceptions of disorder but actually makes use of folk theories in his work with the people. He sees the babaylan, arbularyo, hilot, and faith healer

as his allies while his counterpart who styles himself a “scientific” clinical psychologist rejects the babaylan” (1992)

● human genome project for the mapping of the generic makeup of indigenous cultures

• All these should be taken from the PSYCHOLOGICAL PERSPECTIVE

• all these operate under the PSYCHOLOGICAL MECHANISMS of the PEOPLE, in much the same way that they are NOT AWARE of their sub and UNCONSCIOUS IMPULSES and desires.

(19)

The Great Cultural Divide

● Enriquez (1992): dahil sa mga HISTORIKAL na kaganapan nahati ang kultura ng mga Pilipino

○ hindi maipapagkaila[?]

■ Paano nagkakaroon ng pagkakaiba ang Masa at ang Elitista? ● pseudo-caste system? O base sa SES?

○ Hindi lang base sa SES ○

R

EGIONALISM = myth;

■ sinasabing SANHI ng pagkakawatak-watak ng mga Pilipino ● inenbento para lalong magkawatak-watak ang mga Pilipino

■ prior Spanish colonization, we were able to FUNCTION AS A GROUPOF ISLANDS

/

REGIONS (sultanates/rajaships)

○ maaaring residue ng pagkakaroon ng CASTE system noong pagkakasakop ng

E

SPANYA 1. Masa o “Pilipino”

● mga Pilipinong NANATILI ang katutubong IDENTIDAD

○ Paano nasabi? : kahiligan sa pagbabasa ng mga

K

OMIKS (tagalog);

TELENOBELA at ibang medium para ikuwento ang “TUNAY NA KUWENTO NG BUHAY”; paniniwala sa kakayahang manggamot ng mga ALBULARYOat paniniwala sa KULAM

2. Elitistang Oryentasyon ● tayo marahil ang mga ito!!!

● acculturated; inglesero't inglesera; difference: acculturated vs enculturated

● tinitignan ang mga aspetong DAYUHAN bilang may SUPERYOR kaysa sa LOCAL ● appreciation for everything foreign

Saan makikita:

● pagkaing “MAYAMAN” at pagkaing “MAHIRAP”

○ galunggong, gulay, sardinas, tinapa, instant noodles vs karne, fastfood, yellowcab ○ pero hindi lamang simpleng SES kategorya

● mga pinanonood

○ juday at piolo; tagalog movies in general ● transportation

○ jeep vs fx

● lugar ng aliwan (recreational places!!!) ○ mall: Shangri la vs Ever Gotesco ○ bars: Embassy vs kulasisi, bartolina ○ bilyaran sa kanto vs gatsons

● pananalita

○ english vs tagalog ● pinakikinggang musika

(20)

The Moral Recovery Program

● Result of the study commissioned by the Senate Committee on Education, Arts, and Culture

and the Committee on Social Justice, Welfare and Development under Senator Leticia Ramos-Shahani

● outlined the POSITIVE and NEGATIVE traits of Filipinos

POSITIVE NEGATIVE

Pakikipagkapwa-tao Extreme personalism

Family orientation Extreme family centeredness lack of discipline Joy and Humor Passivity and lack of initiative

Flexibility, adaptability and creativity Colonial mentality Hard work and industry Kanya-kanya syndrome

Faith and religiosity Lack of self-analysis and self reflection Ability to survive

●

P

OSITIVEtraits have ALLOWED us to SURVIVE CRISIS after crisis

● Negative traits are listed as EXTREMEENDS of the same POSITIVE CHARACTERISTIC ● Problems with the MRP

○ Ipinapalagay na ang PROBLEMA ng Pilipinas bilang isang nasyon ay nagmumula sa

kanyang angking KULTURA

○ Ipinapalagay na ang “sinasabing” problema sa katauhan ng mga Pilipino ay SANHI NG

KANYANG PAGKATAO

■ HINDI isinasaalang-alang ang HISTORIKAL at PANLIPUNANGmga kundisyon; FAE ○ Sang-ayon ang maraming sikolohista sa katotohanang ANG HINDI PAGTANGGAP SA

SARILING KATAUHAN at ang pagpupumilit na baguhin ang kanyang sarili ay

NAGDUDULOT ng mas MALAKI at MALALIM na PROBLEMA sa isang tao – gayun din

para sa isang nasyon.

“It's time we get suspicious about of the sort of culture readings held to us by those who pose as having access to privileged information about ourselves”

○ do we really think of ourselves as a damaged culture?

Ang Ating Pagkakakilala sa Ating Sarili

● Ilan sa sinasabing NEGATIBONGASPETO ng tungkol sa pagkataong Pilipino ay RESULTA

NG DIVIDE

-

AND

-

RULE POLICY ng mga mananakop – Six Phases of Cultural Domination

● Ang imahe o PAGKAKAKILALA natin sa ating SARILI ay kadalasang DINIKTA sa atin ng

(21)

○ mga taong may PRIBILEHIYO at mga DAYUHAN; mga NAGSULAT ng mga

TEXTBOOKS na ginagamit natin

○ problema kapag PINIPILIT na INTINDIHIN mula sa PANLABAS na PANANAW ■ EX: MRP!!!

1. Ang Kamag-anak Inc.

● Tinitingnan ang MATINDING PAGKILING sa kapamilya bilang NEGATIBO; insecure

attachment

○ EX: SAKRIPISYO sa SARILING KAPAKANAN para mapag-aral ang mga kapatid, etc... ○ EX: hindi kagustuhang maghiwahiwalay ng mga magkakapamilya

●

B

ASE sa mga HISTORIKAL na kaganapan, KINAILANGANnating KUMILING at bumuo ng

MATINDING PAKIKISAMA sa ating mga kamag-anakan

○ bunga ng KAWALANG TIWALA sa TAO sa ating KAPALIGIRAN ■ kung sino-sino ang SUMAKOP: espanyol, amerikano, hapon

■ ang kapwa Pilipino ay NABIBIGYAN ng GANTIMPALA ang IPAGKALULONG ang

kanyang KAPWA

● nakakakuha ng YAMAN ang sunod-sunuran sa PRAYLE ● makapili

● mas NABIBIGYAN ng PAGKAKATAON ang mga SUMUSUPORTA sa Amerika ● learning process

■ NAGRESULTA sa sinasabing kanya-kanya syndrome (crab mentality din) ●

B

AGO tayo MASAKOPng ibang bansa, MAYROONG SISTEMAng KOMUNIKASYON,

PAKIKISAMA, at PAGTUTULUNGAN: rajaships o sultanates; early form of a parliamentary system

○ dahil sa pagkakasakop, LUMIIT ang sakop ng PAGTITIWALA; mga kaalyado na lamang

ang PINAKIKISAMAHAN ng mabuti (kanya-kanya syndrome); sila lang ang MAPAPAGKATIWALAAN

■ ang extreme family-centeredness ay isang PAGPAPAKILALA o MANIPESTASYON ng

ating konsepto ng pagdadamayan – suppressed by colonization

○ Ano ang posibleng paliwanag sa mga penomenang Ninoy Assassination, EDSA,

Pinatubo Eruption, Manny Pacquiao?

■

M

ULING PAG

-

SURFACE ng TUNAY na KATAUHAN ng mga pilipino:

PAGDADAMAYAN

■ TRIGGERED by a NATIONAL CRISIS or EVENT

2. Political passivity: acquiescence or marginalization?Pagkawalang-bahala ng mga Pilipino

● Maggay:

(22)

RELATIONS

■ EX: lack of culture of protest, dissent against injustice

● EX: “ok lang lahat, basta't hindi tayo “directly” affected” ● pagiging mapagbigay (sa maliliit na bagay)

● people LEARN to TAKE RECOURSE ELSEWHERE other than in government ○ PASSIVITY as a COPING MECHANISM against foreign AUTHORITY - learned

helplessness

■ nakikita ang PAGSUSUMIKAP ng mga Pinoy ABROAD, despite HARSH working

CONDITIONS

● EX: lagi na lang may namamatay na pinay; pero patuloy ang pag-aaply ng mga

tao

● pagtitiis sa mahirap na uri ng trabaho ● kakayahang mabuhay sa harap ng kahirapan ● EX: squatters living under bridges, etc...

“The fact the Filipinos behave very differently in other social contexts cautions us against attributing passivity to innate culture”

○ DANGEROUS to ATTRIBUTE to CULTURE what is in fact an ACCIDENT of history or

social arrangements

■ sanctions the people

● they are labelled as lazy, incompetent, problema sa kultura

○ EX: “mayroong KATANGIAN sa inyong KULTURA na nagfa-FACILITATE ng

INEFFICIENCY o non-productivity”

■ NANINIWALA nga ang mga TAO na ganoon sila ○ humor

■ tinitingnan as SUPERFICIALITY ● warding off of despair,

● pagpapakita na PAGTANGGAPsa mga BAGAY na HINDI ABOT ng

KAKAYAHAN

○ EX: “dinadaan sa biro lahat”

● BUNGA din ng PAGKAKASAKOP at KAWALANG PAG

-

ASA laban sa

makapangyarihan; learned helplessness

● Enriquez:

○ “hindi superficiality, kundi human invincibility against forces beyond one's

power”

● hindi tinitignan ang biro bilang isang anyo ng SOCIAL CRITICISM ○ EX: “batu-bato sa langit...”

3. Buying the view from the outside

● ...”the Filipino lacks discipline

■ LACK of PRECISION and COMPULSIVENESS; poor TIME MANAGEMENT;

PROCRASTINATION

● impatient and unable to delay gratification ○ taking shortcuts

○ palusot

(23)

● imahe ba ito ng tunay na pagkataong Pilipino o DISTORTED MIRRORS na

TINANGGAP natin tungkol sa ating sarili?

● Mañana habit/Filipino time

○ CASUAL

,

relaxed ATTITUDE towards TIME AND SPACE ■ sinasabing walng “SENSE OF URGENCY” ang Pinoy

● hindi tinitignan sa ating kultura ang ORAS BILANG HIWALAY SA KALIKASAN ● INDIGENOUS CONCEPT of TIME being an EVENT or OKASYON; organic;

natural rhythm of life

○ doing things as they come, not because the time-piece says so;

present-oriented

■ western: linear concept of time

○ may TAMANGORAS ang lahat ng BAGAY

■ EX: ang magsasaka at mangingisdang Pinoy; Eskimos

● HINDI SINASABING WALANG KAKAYAHAN ang mga pinoy na TUMANAWsa

HINAHARAP

○ ang INTRODUKSYON/imposisyon ng PANIBAGONG PAGTANAW sa ORAS

ay nagresulta sa DISTORTIONSsa kung paano natin tinitingnan ang oras

○ ningas kugon

■ dahil ang oras ay tinitignan bilang isang kaganapan, nagkakaroon lang ng adrenalin

rush kapag malapit na ang event, at bumababa ito kapag lumipas na

● EX: crisis – triggers action; adrenalin/interest passes as the crisis wavers

• HINDI SINASABING mas MAGANDA ang ganito, binibigyan lang ng IBANG EKSPLANASYON ang mga penomena BUKOD SA pagiging “flawed” ng KATAUHANng

P

ILIPINO

● extreme personalism

○ said to be a MANIFESTATION of Filipinos NOTbeing able to become OBJECTIVE ■ kailangan LAHATTINATRATO ng PANTAY = universal rule daw

● western concept of COMPARTMENTALIZATIONand DETACHMENT ● Maggay:

“This culture is entitled to its value preferences; if it chooses personalistic flexibility over structured stability, it should not be judged in terms other than this.”

○ may mga lugar kung saan NAGIGING SANHI ng CORRUPTION (pakikisama) at

unprofessionalism

■ EX: government policies and procedures ○ Pinoy SENSITIVITYto CRITICISM

■ INABILITY to OBJECTIFY; to SEPARATE ONE

'

SSELF from the INQUIRY; pinepersonal

● underlying principle: being OBJECTIVE is SUPERIORto the RELUCTANCE to

DETACH THESELF from anything remotely connected = western view

■ Bakit? = wholistic na pananaw ng mga Pilipino

● ang personalidad ng isang tao ay hindi hiwalay sa kanyang kilos, asal o anumang

“panlabas” na aspeto = western view (separate person from action)

(24)

“to criticize a part, is to criticize the whole. Thus, criticizing one's job, unless done in the security of personal intimacy, is likely to be seen as a criticism of one's whole

person.”

“the Filipino looks at life as a concrete whole and not abstract parts”

■ ang PAHIWATIGbilang COPING MECHANISM o work around sa OVERT CRITICISM ● paraan ng PAGSASABI sa DIKANAIS

-

NAIS, pero INIINGATAN ang PERSONA

ng isang tao

○ pag-iINGAT sa LOOB ng isang tao; DI DIRETSAHAN ang PAGPUNA

● HINDI “INCAPABALE” ang pinoy ng pagiging PRANKA kailangan nasa realm ng

INTIMACY (pakikipagpalagayang-loob) at RESPETO para sa ibang tao (pahiwatig)

■ makikita sa phrase na: ● “sa totoo lang...”

■ kinamumuhian ang taong manhid o walang pakiramdam

4. Changing Values

● Ilang sa mga inilatag ni Maggay na suggestion

1. Assertiveness in Filipino Families

○ Filipino families are HIGHin NURTURANCE; LOW in DEVELOPING individuated

(distinct, separate) SENSE of SELFand IDENTITY

■ amok and pagdadabog = cathartic expression of anger

● our culture DOES NOTPROVIDE a normal, HEALTHY CHANNELfor

EXPRESSING dissent (differ in opinion; disagree)

○ EX: pangangatuwiran = pagsagot = bastos; kawalan ng galang

2. Decolonizing Education

○ ENGLISH as a PRIDE of our nation

■ OTHER COUNTRIES are doing BETTER, without their English

● KAILANGAN na din sa INTERACTION with the GLOBAL COMMUNITY

○ elite = western/MISEDUCATED EDUCATED in ALIEN SYSTEMS of doing economics,

management, politics or literature and APPLYING SYSTEMS NOTAPPLICABLE to the vast MAJORITY of the population

■ EX: businesses think big; wholesalers vs tingi system ■ EX: assertiveness as key to doing business vs pakikisama

○ skilled laborers without their cultural sense intact = overseas workers ■ we lose them!

• Bakit madaming problema sa bansa?

• Suppression of solidarity and its confinement

Is There A Filipino Psychology?

● Masasabi bang mayroong isang Sikolohiya ng mga Pilipino? ○ As many as there are tribes

(25)

Pilipino

■ paghahanap ng mga PATTERN ● document study; content analysis

● Kakulangan ng isang TEXTBOOK para sa Sikolohiyang Pilipino

○ What are the difficulties in attempting to write a book about Filipino Psychology? ■

K

AKULANGAN ng mga PAG-AARAL na isinasagawa

● kailangan GAMITIN ang mga METODO ng SP sa pag-unawa, otherwise, walang

PINAGKAIBA ito sa mga LIBRONG SINUSULAT ng mga DAYUHAN tungkol sa mga Pilipino

■

E

XPOSING DEFECTS without raising national INDIGNATION ● Anu-ano ang mga katangian ng mga Pilipino na hindi maganda?

○ hindi maiiwasan ang pagpuna sa mga kamalian

■ bad enough that we assign NEGATIVE ATTRIBUTES to people, worse that

we GENERALIZE what is actually a LOCAL INCIDENCE

■ The term “

P

SYCHOLOGYOF

F

ILIPINOS” implies the APPLICABILITY of behavioral

traits and characteristics to ALL the natives Jose A. Samson (http://kulturangpop.blogspot.com):

“it is difficult (if not impossible) to discover psychological attributes that can be said to be generically common between the Negritos and the Maranaos, or between

the Ilongots and the Badjaos”

■ mayroong mga PINAGKAIBA sa paniniwala/pag-uugali at pagkilos ang iba't ibang

NATIVES

● should the peculiarities of the Kalingas, Ifugaos, Apayaos be the primary interest

and be highlighted in the study of Filipino Psychology?

● Do all of these mean there is an absence of common behavioral traits among the Filipino

people?

● Ano ang pinagkaiba ng Partikular at Unibersal? Ano ang mas mahalaga?

○ kailangan maging PANTAY ang pagbibigay ng IMPORTANSIYA sa PARTIKULAR at

UNIBERSAL

■ Unibersal: kailangan sa PAG

-

INTINDI mula sa SIYENTIPIKONG pananaw;

NOMOTHETIC

■ Partikular: kailangan para makita ang “PATTERNS” sa pagbuo ng unibersal

○

T

HERE WILL SURELY BE behavioral CHARACTERISTICS of Filipinos that are TRUE

FOR ALL natives

(26)

● NOMOTHETIC view: pinaniniwalaan ng SP

○ How do we eliminate the problem of outlining universal characteristics among

Filipinos?

■ sampling, research, experimentation

○ Researchers must CAUTION themselves against “ATTRIBUTING to the WHOLE what is

actually only TRUE to a PART”

■ finding traits and behavioral CHARACTERISTICS truly REPRESENTATIVE of a

GROUP of PEOPLE; INVESTIGATING where it is TRUE for

F

ILIPINOS as a WHOLE

● Anu-ano ang mga pagkakakilala natin sa ibang mga Pilipino? ● halimbawa ng mga pag-aaral:

○ Totoo bang kuripot ang mga Ilocano? ○ Matatapang nga ba ang mga Batangueño? ○ Nakakatakot ba talaga ang mga taga-Tondo? ○ Ang driver ba ay talagang sweet lover? ○ Tamad ba talaga mag-aral ang mga taga-KC?

○ Is absenteeism internally attributable to KC students? Or is it brought upon

by external factors?

■ Uncover the truth through scientific research

■ Correct misinformation and inaccurate self-perpetuating beliefs about

how people really are

Three Imprudences of a Scholar (Jose A. Samson)

Anu-ano ang mga maling bagay na maaring magawa ng isang mag-aaral kung ganoon ang kanyang hinaharap sa pananaliksik?

1. “the researcher may easily make the mistake of assigning a trait generally found among all Filipinos with the exception of the Tinguianes, and the Tinguianes will find this either flattering or insulting”;

○ “lahat ng mga Pilipino ay ganito... pwera ang mga...” ■ kung negatibo, ayos lang

■ kung positibo, baka ikasama ng loob

2. “the scholar may, upon being constantly faced with exceptional groups, give up the whole study in exasperation and for reasons of inconsistency”;

○ inconsistency: maaaring sabihin na walang ma-identify na commonalities among

Filipinos

○ tinamad na lang dahil walang makitang patterns/commonalities

3. “the writer, may in a mood of irritation, eliminate the exceptional groups entirely and present us with the psychology of the Filipino people, minus the Aetas, the Tagbanuas and the Apayaos”.

(27)

○ ano ang problema kung ganito ang mangyayari? ■ Misrepresentation ng pagkataong Pilipino

Threefold Division of Individual and Social Traits (Jose A. Samson)

1. Native

○ traits ROOTED in INDIGENOUS TRADITION, practice and mode of thinking

EX: paniniwala sa mga kababalaghan; animism 2. Dominantly Native but colored by foreign influences

○ traits INFLUENCED by foreign entities

EX: contemporary artists (bands: OPM); Filipino artists and musicians as a manifestation of the fusion between the East and the West[?]

3. Dominantly Foreign-adapted characteristics or traits

○ the Elite; ACCULTURATED people

■ lantarang pagsunod sa kanluraning paraan ng pag-iisip

Common Incidence of Traits in the Tagalog Region

● Outline ng pag-aaral na ginawang pag-aaral ni Samson ○ critikal na pag-iisip

1. Tendency to excuse oneself for the humbleness or poverty of one's abode 2. Tendency to “feel out of place”

○ hindi ba't natural lamang ang ganitong pakiradam sa paligid ng mga di kilalang tao? ■ Spotlight effect

○ nationwide prevalence[?]

○ manifestation of inferiority complex[?]

3. Inclination to admit to fault when no one offers criticism, but to feel slighted when another points out the fault

○ How accurate?; Di ba't mas madalas ang pagpapalusot?

4. Propensity to give grandiose parties at the sacrifice of the family financial security EX: fiesta; pangungutang sa tindahan para may maihanda sa bisita

○ manifestation of hospitality[?]

■ walang bahid ng pagmamayabang ang konsepto ng hospitality para sa mga Pilipino ○ collective orientation

5. Offering of best delicacies to visitors and, at the same time, of denying the same delicacies to the children of the home

○ nakalaan talaga ang mga masasarap para sa bisita

○ desire to gain recognition through offering and giving[?]

(28)

7. Mañana habit

● makikita ang pagiging pesimismo ng oryentasyon ng manunulat

A Comment on Supposed Filipino Traits

● Attributing to whole what is only true to the part

○ excusing one's abode and undertaking extravagant feasts are not characteristic of the

Kalinga's and Bontoc natives[?]

○ Filipino's as monogamous

■ southern cultures accept polygamy as natural

EX: muslim communities

○ Filipino's are easy to befriend

■ Ilongot's of the Sierra Madre and the Negrito's are difficult tribes to befriend ○ Katamaran ng mga Pilipino

■ Rizal

EX: ifugao women carrying loads of goods over mountains to sell at the barrios

○ Ang manggagayang Pilipino ■ we do have our own products

EX: bakya, paltik, tricycle

Batayan ng SP sa Kultura at Kasaysayan

● Ano ang maaaring maging basehan ng pagkakaroon ng sariling Sikolohiya ng mga Pilipino? ● Saan natin makikita ang mga ebidensiya para sa pagkataong Pilipino?

○ Kultura

EX: sining, musika, kasaysayan, kasabihan, pag-uugali, etc...

● Sikolohiyang Pilipino vs Sikolohiya ng mga Pilipino

○ MAKIKITA kung papaano TINITINGNAN mula sa PANANAW ng Sikolohiyang Pilipino

ang Sikolohiya ng mga Pilipino

Batayan sa Kinagisnang Sikolohiya

1.

K

AALAMANG SIKOLOHIKAL ng mga babaylan at catalonan

○ BABAYLAN = mga unang sikolohistang Pilipino

■ maaari bang tingnan ang mga babaylan at katalonan bilang katutubong sikolohista? ■ nagmumula sa paniniwalang MAYROONNG SIKOLOHIYA SA

P

ILIPINAS (at sa

ibang kultura) bago pa ito maging isang agham 2. Ang Sikolohiya sa literaturang Pilipino

(29)

■ salawikain; kuwentong bayan; alamat at epiko ■ paano ito makikita?

● ano ang sinasabi ng mga kuwento?

EX: alamat ni malakas at maganda

○ talaga bang KATUTUBONG ALAMAT ito? O REDIFINITION at TOKEN

utilization ng mga Espanyol? EX: Juan Tamad

○ ang pagkakaroon ng ganitong PIGURA na kumakatawan sa mga Pilipino

(Uncle Sam) ang maaaring dahilan ng PATULOY na PANINIWALA sa KATAMARAN ng mga

P

ILIPINO

3. Mga kaugaliang minana ng mga Pilipino

○ child-rearing practices

■ pamamalo; MATAAS sa pag-AARUGA, MABABA sa INDEPENDENCE training ○ paniniwala at ugali ng mga Pilipino

■ anu-ano ang mga pamahiin na mayroon tayo?

● Makikita ang PATULOY NA PANINIWALA sa mga ito kahit sa kasalukuyang

panahon

○ pagtutunguhan sa isa't isa; PAKIKISAMA

Batayan sa Tao at sa Kanyang Diwa

● Dito NAGSASAMA ang Sikolohiyang Pilipino at ang Sikolohiya sa Pilipinas ● binibigyang DIIN na ang tao ay may MATERYAL at IMATERYAL na ASPETO

○ sa papaanong paraan nagsama ang Sikolohiyang Pilipino at Sikolohiya sa Pilipinas? ■ FUSION of western

P

HILOSOPHICAL approach to Psychology

● mga tradisyon sa sikolohiya (philosophical; scientific; ethno-psychology;

psycho-medical)

Batayan sa Panahon ng Pagbabagong-Isip

● Renaissance period

○ PAGBIBIGAY ng SIKOILOHIKAL KAHULUGAN sa pumapailalim na ibig sabihin ng mga

akda nila Rizal at mga gawa nila Luna EX: Noli, Spolarium

■ sikolohikal na interpretasyon sa panitikan; tinitingnan mula sa sikolohikal na

perspektibo

Assignment: maghanap ng isang artist at isa o ilan sa kanyang mga gawa. Subukang sagutin ang mga sumusunod: -ano ang subject ng painting/artwrk?/ano ang dinedepict nito?

(30)

-ano ang mga problemang hinaharap ng may akda -without knowing the artist's character&background, ano ang maaaring tumatakbo sa isip ng artist nang ginagawa ang artwork -ano ang maaaring ipinapahatid ng artist through this artwork

Batayan sa Panahon ng Pagpapahalaga sa Kilos at Kakayahan ng Tao

●

I

NFLUENCED by the western RATIONALIZED PERSPECTIVE in Psychology; LOGICAL

POSITIVISTS; EXPERIMENTATION

○ SUMASABAY ang pagsulong ng

S

IKOLOHIYA SA

P

ILIPINAS sa kalagayan ng

P

ANDAIGDIGANGSikolohiya

● Augusto Alonzo: unang nakatapos ng master's degree in psychology sa UP

○ dissertation: EXPERIMENTAL; paggabay ng mga kamay sa dagang nasa liku-likong

daan; learning; BEHAVIORIST ORIENTATION

● pagpapahalaga sa KILOS at GAWA ng mga tao; BEHAVIORISM

○ different perspectives in psychology (behaviorism, cognitive, psychoanalytic. social

learning)

Batayan sa Panahon ng Pagpapahalaga sa Suliranin ng Lipunan

● Experimental/objective Psychology (positivism) vs Psychology that is SOCIALLY USEFUL

(critical social scientists)

● Aldaba-Lim (1938 – 1969):

○ dapat LUMABAS ang mga sikolohista sa KAGINHAWAHAN ng mga LABORATORYO at

pagsasagawa ng mga PAG

-

AARAL na WALANG social SIGNIFICANCE

○ pumili ng mga paksang may KABULUHAN sa mga tao

○ GAMITIN ang PAGKASANAY sa pananaliksik at pag-aaral sa mga tao para MAKABUO

ng mas MABUTING DAIGDIG

■ significance of the study

Batayan sa Wika, Kultura at Pananaw ng Pilipino

● Enriquez:

○ mahalaga na sa SARILING WIKA GAWIN ang mga PAG

-

AARAL para hindi maiba ang

ibig sabihin

○ maarin ding gamitin ang PAG

-

IIBA ng WIKANG gamit sa pag-aaral para ma-test ang

RELIABILITY (consistency) at VALIDITY(tama ang sinusukat) ng mga resulta; a form of TRIANGULATION

● mahalaga na BALIK

-

ARALINang mga pananaliksik na NAISAGAWA ng mga DAYUHAN ○ tama ba ang kanilang interpretasyon?

(31)

Activity: Mag-iisip ang bawat tao ng salitang ingels na mahirap i-translate sa Filipino. Babanggitin ni A ang kanyang salita, at i-ta-translate ito ni B sa Filipino. Pagkatapos ay si B naman ang magbibigay ng kanyang napiling salita.

○

M

AYAMAN sa IMPORMASYONG makapagbibigay ng LINAW AT LIWANAG sa

KATAUHAN ng Pilipino ang WIKA ng Pilipinas, kung PAPAANO ito GINAGAMIT, at ang EBOLUSYON nito sa KASAYSAYAN ng Pilipinas

Kailangan ba ng Sikolohiyang Pilipino ng Sarili nitong Kasaysayan?

● “Ang sikolohiya ay bago lamang sa kamalayan ng mga Pilipino” - western psychologists ○ bago sa atin ang sikolohiyang bunga ng oryentasyong dayuhan

■ sikolohiya bilang agham

○ sikolohiya ng mga babaylan/katutubo

Limits of Western Social Research

● Social scientists have observed a GRADUAL INCREASE in ATTENTION being given to

LOCAL STUDIES

○ they are also aware of the “INAPPLICABILITY of their research METHODS”

EX: two-year period of surveys in more than 80 barrios in Luzon, Bicol region and Visayas

■ validated a sharp difference between west and the Philippines ● agricultural production[?]

● value orientation of farmers

● availability and quality of reserch resources and research ends

Drawing up the Research Plan

●

K

AKULANGAN sa mga TAONG may KARANASAN at KAKAYAHANG tumulong sa

pagsasagawa ng mga PAGAARAL sa social science[?]

●

P

AKIKISAMA ng mananaliksik

○ controlling the amount of RESEARCH TIME

EX: CONFOUNDED by

F

ILIPINO CUSTOMS

■ serving of DRINKS during interview

■ offerring researchers to join participants during dinner ● serving of tuba, basi aftewards

■ PANG

-

IIMBITA ng mga kalahok sa mga OKASYON sa LABAS ng INTERVIEW

EX: weddings, baptisms, padasal (after-funeral rites), happy-happy sessions (inuman)

(32)

(rapport)

● CONFLICT sa “RESEARCH INTEREST”

EX: interview quota (12 per week), unpaid “over time” work

Recruiting and Training Interviewers

● Western CRITERIA:

○ college degree holder, high scholastic ratings, interviewing experience and physical

fitness

●

R

EAL REQUIREMENTS:

○ ability to WORK in BARRIOS: poor or NO AMMENITIES (toilets, showers, hot and cold

water)

○ NOT being able to SHOWER for DAYS; NO ELECTRICITY; issue of FOOD ○ WOMEN not being allowed and reprimanded to ROAM alone at NIGHT time ○ getting used to and adhering to beliefs and customs; paniniwala at pamahiin

EX: pagtatanggal ng sapin sa paa pagpasok, pag-ikot ng pinggan kapag may aalis habang kumakain, lalawayan as noo,

● mga TANONG SA SARILI ng isang MANANALIKSIK na gustong pag-aralan ang mga

Pilipino sa barrio

Fielding the Interviewers

●

H

INDI MAAARING BASTA na lamang SUMABAK ang isang mananaliksik

○ HINDI gaanong EXPOSED sa researchers, volunteers, etc ang mga nasa BARRIO ○ dadaan muna sa Mayor's office, Baranggay Captain, Elderly, Punong Guro, etc... ● Kadalasan HINDI MAKAKAPILI ng LUGAR na TUTULUYAN ang isang mananaliksik

○ patitirahin sa isang “HOST”

■ paano kung hindi naging kaaya-aya ang lugar?

●

H

INDI na (hindi dapat) MAKATATANGGI ang MANANALIKSIK ○ ang hindi pagtanggap sa KABAYARAN para sa PAGKAIN

■ HINDI rin naman maaaring PUMILI ng PUTAHENG ihahanda

Sampling

● What is sampling?

○ Randomization; representativeness

●

A

IDS in INCREASING the RELIABILITY of information gathered

(33)

religious GROUPS; INCOME and occupational groups; type of land use; land ownership

■ problem is that barrios are not as mapped as urban areas

Getting Reliable Information

● To get reliable information RESPONDENTS must:

1. understand the NATURE of the PROJECT 2. understand the ROLE of the INTERVIEWER

3. how well the above coincides with the RESPONDENT

'

S EXPECTATIONS of such a project

● INTERVIEWERS are often MISTAKEN as sales representatives, census agents, and tax

collectors

○ when they explained that they were researchers and their goal was to HELP in the

BARRIOS development, they were mistaken as PHILANTROPISTS

■ expected fertilizers, irrigation facilities, etc...

○ they EXPLAINED that THEY were STUDENTS needing their help in the study... ■ taga-barrios responded: “We are the one's who need help...”

● western perspective: ○ confidentiality

■ sight of interviewer jotting down notes communicates otherwise ○ the interview being brief

■ presence ng mga usisero

■ mayor/baranggay captain ESCORTING the INTERVIEWERS usually end-up STAYING

the DURING of the INTERVIEW, PROLONGING the entire PROCESS

● also CONFOUNDING the responses

EX: when topic involves how the place is being governed

Establishing Concepts and Definitions

● Even DEMOGRAPHIC CONCEPTS used to categorize NEED to be STUDIED and REVIEWED

of its APPLICABILITY

○ religious affiliation

■ west = individual preference vs Phil = familial even community affair

● hindi makukuha ang INDIBIDWALNA PANANAW tungkol sa RELIHIYON dahil

TABOO ang PAGTALIWAS sa relihiyon ng pamilya (lalo na sa mga barrio)[?] EX: wala namang taga-barriong magsasabing atheist sila kung ang buong pamilya ay Katoliko

(34)

○ family type

■ nuclear family (parents and children) vs extended family (all relatives) ● Castillo (1963) & Feliciano (1964) = Filipino families are SOMETIMES

NUCLEAR in structure SOMETIMES EXTENDED, but FUNCTIONALLY, they are of the EXTENDED type

○ cooperation

how would we define cooperation?

■ Provise (1960) west = “discliplined, highly ordered code of behavior, de-emphasized

familial loyalties, personal favoritism, rationalized behavior, rigid business practices: individual independence”

■ Philippines = INTERDEPENDENCE among individuals ○ literacy

■ “the ability to read and write”

● researchers encounter literate readers but not literate writers ■ NOT necessarily a MEASURE of INTELLIGENCE

Measurement Techniques

● Concern with the RECONCILIATION of WESTERN MEASUREMENT TECHNIQUES and

THOSE APPLICABLE in the

P

HILIPPINE setting

● linear concept of TIME vs time as an event

○ “when to turn on radio?” - sa pangalawang tilaaok ngmanok ● question about “TIME

-

USE”

○ “how long do you listen to your radio?” - madalas. Basta kapag buhay.

○ ““how much tme do you spend feeding your hogs?” - pabalik-balik naman ako dun. ● measuring DISTANCE is also different

○ “how far from the center?” - isang sigarilyo

○ “kailan huling nanood ng sine?” - nung kinasal yung anak ng baranggay captain

EX: asking for directions

● Measurement of FARM PRODUCE

○ measured as “tumpok”, “gatang”; mesaure in kerosene cans and empty “standard”

containers

Using Attitude Scales

● Do not work reliably because of the “acquiescence effect”

○ HINDI MALINAW ang PAPEL na ginagampanan ng mga MANANALIKSIK sa mga

Lecture Notes Sa Sikolohiyang Pilipino

Table of Contents

Ano ang SP?

P

Kinakailangan ba ang SP?

Bakit at Kailan Umusbong ang SP?

socio-politcal

konteksto

sariling identidad

sikolohiya

-K

P

K

A

Simula ng SP

Apat na Tradisyon ng Kaisipang Sikolohikal sa Pilipinas

Kahulugan ng Sikolohiyang Pilipino

-

,

,

Emphasis ng SP

-

,

Kalikasan ng SP

-

,

,

,

,

-

-

-

Kanluraning tingin sa Pilipino

-

-

“

”

P

-

P

-

,

,

-

-

-

Ang proseso ng Pagsasakatutubo

,

,

P

Pag-aantas ng mga Konsepto sa SP

P

P

-

-

-

-

Introduksyon sa Ilang Katutubong Konsepto

Notes

Six Phases of Cultural Domination

E

K

B

S

-

P

-

-

E

M

US

F

'

The Great Cultural Divide

R

/

E

K

The Moral Recovery Program

P