• No results found

Λένιν Για Τη Νεολαία Εκδόσεις Οδηγητής

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Λένιν Για Τη Νεολαία Εκδόσεις Οδηγητής"

Copied!
314
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)
(2)

Β.Ι. ΛΕΝΙΝ

τη veoilciici

Δ Ε Υ Τ Ε Ρ Η ΕΚ Δ Ο Σ Η

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΟΔΗΓΗΤΗΣ

ΑΘΗΝΑ 1984

(3)
(4)

Copyright:

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΟΔΗΓΗΤΗΣ

Φερρών 15, ΤΗΛ. 82.30.586

ΑΘΗΝΑ

(5)

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Ο Λένιν μεριμνούσε πάντοτε για τους νέους εργάτες, αγρότες ή διανοούμενους που ήθελε να συμμετέχουν όσο το δυνατό πλατύτερα στο επαναστατικό κίνημα, στον αγώνα για την οικοδόμηση της αυριανής σοσιαλιστικής κοινωνίας. Ήδη, στο σχέδιο προγράμματος του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος της Ρωσίας, που συντάχθηκε στα 1895 στη φυλακή, ο Λένιν αναφερόταν στις διεκδικήσεις του δικαιώματος ψήφου για όλους τους πολίτες πάνω από τα 21 και στην απαγόρευση να εργάζονται οι ανήλικοι κάτω από τα 15. Τις παραμονές της πρώτης ρώσικης επανάστασης ο Λένιν παρακολουθεί προσεχτικά, από το εξωτερικό, τον αναβρασμό που κερδίζει τους φοιτητικούς κύκλους, τονίζει μζσα από τις στήλες της « Ίσκρα» τη σημασία που έχει το γεγονός αυτό για τον αγώνα όλου του λαού ενάντια στη μοναρχία, προτρέπει τους φοιτητές να εμβαθύνουν σε μια μαρξιστική θεώρηση του κόσμου και να βοηθήσουν ενεργά την παράνομη δουλειά των σοσιαλδημοκρατών. Τον Αύγουστο του 1903 στο Β ' Συνέδριο το\) κόμματος, ο Λένιν εκθέτει ένα αναλυτικό πρόγραμμα πάνω στη θέσή της σοσιαλδημοκρατίας για τη σπουδάζουσα νεολαία και παίρνει το λόγο πάνω σ ' αυτό το θέμα. Στη διάρκεια της επανάστασης του 1905 γράφει ένα άρθρο για τα καθήκοντα της επαναστατικής νεολαίας και μέσα από τα γράμματά του προς τον Α. Μπαγκντάνωφ και τον Σ. Γκουσέφ, προτρέπει να «στρατολογούν τους νέους πιο πλατιά και πιο τολμηρά, ακόμα πιο πλατιά και πιο τολμηρά, πάντοτε πιο τολμηρά και πιο πλατιά, χωρίς να φοβούνται τη νεολαία». Το πεδίο των παρατηρήσεων του Λένιν δεν περιορίζεται στη ρώσικη νεολαία. Θεωρώντας τον εαυτό του υπεύθυνο για το διεθνές προλεταριάτο, ο Λένιν βοηθούσε τους νέους σοσιαλδημοκράτες της Ελβετίας, της Σουηδίας και των άλλων χωρών ν ' αφομοιώσουν τις θεωρητικές επιστημονικές έ ς και να επεξεργαστούν μια ορθή επαναστατική τακτική μζσ( αγώνα ενάντια στο καπιταλισμό, και

(6)

τους μετάδιδε την πείρα της ρώσικης εργατικής τάξης και του κόμματός της. Αμέσως μετά την πτώση της μοναρχίας, ° Λένιν κατευθύνει τις προσπάθειες του κόμματος για την προπαρασκευή και την πραγματοποίηση της σοσιαλιστικής επανάστασης. Το βασικό καθήκον συνίσταται στην προετοιμασία των μαζών για την επανάσταση και, σύμφωνα με το κείμενο του Λένιν, στην αναγκαία συσπείρωση της νεολαίας γύρω από την πολιτική ζωή και στη διαπαιδαγώγησή της και με λόγια βέβαια, αλλά και με έργα. Μετά τη νίκη της Οκτωβριανής επανάστασης, ο Λένιν, αν και απορροφημένος από το ξεκίνημα του νέου σοσιαλιστικού κράτους και από την καθοδήγηση του μπολσεβίκικου κόμματος, δεν παραμελεί τη νεολαία. Ενδιαφέρεται για τα προβλήματα της δημιουργίας ενός σχολείου νέου τύπου, για την πολυτεχνική εκπαίδευση, για τη διαμόρφωση του απελευθερωμένου από τη δίψα του κέρδους ανθρώπου, ανθρώπου, καλλιεργημένου και ικανού να ζήσει σε μια αταξική κοινωνία. Αυτό το ενδιαφέρον αντανακλάται μέσα από τα κείμενά του και τους λόγους του προς τους νέους. Ο Λένιν βοήθησε στο ξεκίνημα και στο στερέωμα της Ενωσης των Κομμουνιστικών Νεολαιών. Η στοργή του για τους νέους αντικατοπτρί­ ζεται μέσα από τις συνομιλίες με τους απεσταλμένους, μέσα από τους λόγους του στα συνέδρια των Κομμουνιστικών νεολαιών της Ρωσίας. Ο λόγος που έβγαλε στο Γ ’ Συνέδριο της Κομσομόλ παρέμεινε για πολλά χρόνια ένα πραγματικό πρόγραμμα γ ι ' αυτήν την οργάνωση. «Θέλουμε, έλεγε ο Λένιν, από τη φτωχή και σε άθλια κατάσταση Ρωσία να φτιάξουμε μια χώρα πλούσια. Πρέπει λοιπόν η 'Ενωση της Κομμουνιστικής Νεολαίας να συνδέσει την μόρφωση, την αγωγή της και τις γνώσεις της με τη δουλειά των εργατών κω των αγροτών, να μην κλείνεται μέσα στα σχολεία και να μην περιορίζεται μόνο στην ανάγνωση κομμουνιστικών βιβλίων και φυλλαδίων. Μόνο δουλεύον­ τας μαζί με τους εργάτες και τους αγρότες μπορεί κανείς να γίνει καλός κομμουνιστής». Αυτά τα λόγια έχουν ακόμα μεγαλύτερη απήχηση στην εποχή μας που οι σοβιετικοί νέοι, στο πλευρό των μεγαλύτερων τους, δουλεύουν κάτω από την καθοδήγηση του κόμματος για την οικοδόμηση μιας κομμουνιστικής κοινωνίας, όπου η ολοκληρωμένη ανάπτυξη του ανθρώπου, σωματική και πνευματική, έχει μπει σαν καθήκον από το πρόγραμμα του κόμματος, που υιοθετήθηκε από το 22ο Συνέδριο.

(7)

Αυτή η συλλογή περιλαμβάνει λόγους, άρθρα και γράμματα αφιερωμένα στη νεολαία, καθώς και έργα, όπου ο Λένιν 'θίγει θέματα ενδιαφέροντα για τους νέους. Τα κείμενα αναδημοσιεύονται ολόκληρα, εκτός από κείνα που τα κομμάτια που αφορούν άμεσα τους νέους αποτελούν μέρη έργων αρκετά μεγάλων. Για να είναι πιο εύκολο να συμβουλευτεί κανείς αυτή τη συλλογή, τα κείμενα κατατάχτηκαν σε τέσσερα μεγάλα κεφάλαια με τους τίτλους: «Η θέση των παιδιών και των εφήβων στο καπιταλιστικό σύστημα», «Η σπουδάζουσα νεολαία της τσαρικής Ρωσίας στο επαναστατικό κίνημα», «Η συμμετοχή των νέων εργατών και αγροτών στον αγώνα, η επαναστατική διαπαιδαγώγηση της νεολαίας», «Η συμμετοχή των νέων στην οικοδόμηση του σοσιαλισμού, η διαπαιδαγώγηση του νέου ανθρώπου». Σε κάθε επιμέρους κεφάλαιο ακολουθείται η χρονολογική σειρά Οι ημερομηνίες που παρατίθενται ανήκουν στο συντάκτη του κειμένου και στην περίπτωση που δεν υπήρχαν, στον εκδότη. 7

(8)
(9)

Η ΘΕΣΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ

ΕΦΗΒΩΝ ΣΤΟ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΟ

(10)
(11)

ΤΙ ΣΚΕΦΤΟΝΤΑΙ ΟΙ ΥΠΟΥΡΓΟΙ ΜΑΣ;

Ο υπουργός των Εσωτερικών Ντουρνοβό έστειλε ένα γράμμα στον επίτροπο της ιεράς συνόδου1 Πομπεντονόστσεφ. Το γράμμα είναι γραμμένο στις 18 του Μάρτη 1895, με άριθ. 2603 και έχει τη σημείωση: «απολύτως εμπιστευτικό». Δηλαδή, ο υπουργός ήθελε να μείνει το γράμμα αυστηρότατα μυστικό. Βρέθηκαν, όμως, άνθρωποι που δε συμμερίζονται τις απόψεις του κυρίου υπουργού, ότι οι ρώσοι πολίτες δεν πρέπει να ξέρουν τις προθέσεις της κυβέρνησης, κι έτσι το γράμμα κυκλοφορεί τώρα παντού σε αντίγραφα καμωμένα με το χέρι. Τι έγραφε ο κ. Ντουρνοβό στον κ. Πομπεντονόστσεφ; Του έγραφε για τα κυριακάτικα σχολεία2. Το γράμμα λέει: «Οι πληροφορίες, που παίρνουμε τα τελευταία χρόνια, δείχνουν ότι πρόσωπα ύποπτα από πολιτική άποψη, καθώς και μέρος της σπουδάζουσας νεολαίας γνωστής κατεύθυνσης, ακολουθώντας το παράδειγμα των χρόνων 1860-18703, προσπα­ θούν να μπουν στα κυριακάτικα σχολεία σαν δάσκαλοι, καθηγητές, βιβλιοθηκάριοι κτλ. Μια τέτια συστηματική προσπάθεια, που δεν έχει ούτε καν τη δικαιολογία της αναζήτησης μέσων συντήρησης, εφόσον στα σχολεία αυτά οι υποχρεώσεις εκπληρώνονται χωρίς αμοιβή, αποδείχνει ότι το προαναφερόμενο φαινόμενο αποτελεί ένα από τα μέσα πάλης, πάνω σε νόμιμο έδαφος, των αντικυβερνητικών στοιχείων ενάντια στο υφιστάμενο κρατικό καθεστώς και το κοινωνικό σύστημα της Ρωσίας». Να λοιπόν πως κρίνει ο κ. υπουργός! Ανάμεσα στους μορφωμένους ανθρώπους βρίσκονται ορισμένοι που θέλουν να μεταδόσουν τις γνώσεις τους στους εργάτες, που θέλουν η μάθηση να ωφελεί όχι μόνο αυτούς, αλλά και το λαό, και ο υπουργός βγάζει αμέσως το συμπέρασμα, ότι εδώ υπάρχουν «αντικυβερνητικά στοιχεία», ότι δηλ. κάποιοι συνωμότες 11

(12)

προτρέπουν τους ανθρώπους αυτούς να πάνε στα κυριακάτικα σχολεία. Μήπως χωρίς προτροπή δε θα μπορούσε να γεννηθεί σ ' ορισμένους μορφωμένους ανθρώπους η επιθυμία να διδάσκουν τους άλλους; Τον υπουργό όμως τον ανησυχεί το γεγονός ότι οι δάσκαλοι των κυριακάτικων σχολείων δεν παίρνουν μισθό. Συνήθισε να βλέπει τους χαφιέδες και τους υπαλλήλους, που βρίσκονται στην υπηρεσία του, να υπηρετούν μόνο με μισθό, να υπηρετούν εκείνον που δίνει τα περισσότερα χρήματα, ενώ εδώ παρουσιάζονται ξαφνικά άνθρωποι «ου εργάζονται, υπηρετούν, δίνουν μαθήματα, και όλα αυτά... δωρεάν. Ύ ποπτο πράγμα! σκέφτεται ο υπουργός, και στέλνει χαφιέδες να παρακολουθή­ σουν τι γίνεται. Το γράμμα λέει σε συνέχεια:« Από τις παρακάτω πληροφορίες» (που προέρχονται από χαφιέδες, των οποίων η ύπαρξη δικαιολογείται με το ότι παίρνουν μισθό) «διαπιστώνεται ότι όχι μόνο ανάμεσα στους καθηγητές βρίσκονται πρόσωπα με βλαβερές τάσεις, αλλά ότι και τα ίδια τα σχολεία βρίσκονται συχνά κάτω από τη μυστική καθοδήγηση ενός ολόκληρου κύκλου ύποπτων προσώπων, και τα μέλη του, ενώ δεν ανήκουν καθόλου στο επίσημο προσωπικό των υπαλλήλων, προσκαλούν­ ται από τους δασκάλους και τις δασκάλες, που έχουν τοποθετηθεί από τους ίδιους ύποπτους ανθρώπους, να κάνουν τα βράδια διαλέξεις και να παραδίδουν μαθήματα... Το σύστημα αυτό που δίνει τη δυνατότητα σε ανθρώπους ξένους να κάνουν διαλέξεις, εξασφαλίζει πλήρη ελευθερία να διεισδύσουν στον κύκλο των δασκάλων πρόσωπα, που προέρχονται από καθαρά επαναστατικό περιβάλλον». ’ Ετσι λοιπόν, αν «άνθρωποι ξένοι», που δεν έχουν εγκριθεί και ελεγχθεί από τους παπάδες και τους χαφιέδες, θέλουν να παραδίδουν μαθήματα στους εργάτες, - αυτό σημαίνει ανοιχτή επανάσταση! Ο υπουργός βλέπει τους εργάτες σαν μπαρούτη και τις γνώσεις και τη μόρφωση σαν σπίθα- ο υπουργός είναι βέβαιος πως αν πέσει η σπίθα πάνω στην μπαρούτη η έκρηξη θα στραφεί πρώτα πρώτα ενάντια στην κυβέρνηση. Εμείς δεν μπορούμε να μην αναφέρουμε με ικανοποίηση ότι στη σπάνια αυτή περίπτωση συμφωνούμε πέρα για πέρα και απόλυτα με τις απόψεις της εξοχότητάς του. Σε συνέχεια ο υπουργός παραθέτει στο γράμμα του «αποδείξεις» για την ορθότητα των «πληροφοριών» του. Ωραίες αποδείξεις!

(13)

Πρώτο, «το γράμμα ενός καθηγητή κάποιου κυριακάτικου σχολείου, που το ονοματεπώνυμό του δεν έχει εξακριβωθεί ως τα σήμερα». Το γράμμα αυτό κατασχέθηκε σε κάποια έρευνα. Στο γράμμα γίνεται λόγος για ένα πρόγραμμα διαλέξεων πάνω στην ιστορία, στην ιδέα της υποδούλωσης και της απολύτρωσης των κλειστών τάξεων, αναφέρεται η εξέγερση του Ράζιν και του Πουγκατσιόφ. Ό π ω ς φαίνεται, ακριβώς αυτά τα τελευταία ονόματα τρόμαξαν τόσο πολύ τον καλό υπουργό: προφανώς είδε αμέσως με τη φαντασία του δικράνια. Δεύτερη απόδειξη: «Το υπουργείο Εσωτερικών πήρε από μυστικό δρόμο ένα πρόγραμμα δημόσιων διαλέξων σε κάποιο κυριακάτικο σχολείο της Μ όσχας με το παρακάτω περιεχόμενο: «Η καταγωγή της κοινωνίας. Η πρωτόγονη κοινωνία. Η ανάπτυξη της κοινωνικής οργάνωσης. Το κράτος και ο προορισμός του. Το καθεστώς. Η ελευθερία. Η δικαιοσύνη. Οι μορφές οργάνωσης του κράτους. Απόλυτη και συνταγματική μοναρχία. Η εργασία - βάση της γενικής ευημερίας. Η ωφελιμότητα και ο πλούτος. Η παραγωγή, η ανταλλαγή και το κεφάλαιο. Πω'κατανέμεται ο πλούτος. Η επιδίωξη του ατομικού συμφέροντος. Η ιδιοχτησία και η ανάγκη της. Η απελευθέρωση των αγροτών με τη γη τους. Η γαιοπρόσοδος, το κέρδος και το μεροκάματο. Από τι εξαρτιέται το μεροκάματο και οι μορφές του. Το πνεύμα της οικονομίας». Οι διαλέξεις με βάση το πρόγραμμα αυτό, που είναι οπωσδήπο­ τε ακατάλληλο για ένα λαϊκό σχολείο, δίνουν πέρα για πέρα τη δυνατότητα στον ομιλητή να κάνει σιγά-σιγά γνωστές στους ακροατές και τις θεωρίες του Κάρλ Μάρξ, του ' Ενγκελς κτλ. ενώ το πρόσωπο που παρευρίσκεται εκεί με εντολή της αρχιερατικής αρχής μάλλον δεν είναι σε θέση να συλλάβει στο περιεχόμενο της διάλεξης τα έμβρυα της σοσιαλδημοκρατικής προπαγάνδας». ' Οπως φαίνεται, ο κ. υπουργός φοβάται πολύ τις «θεωρίες» του Μάρξ και του 'Ενγκελς», εφόσον διαπιστώνει «έμβρυά» τους ακόμα και σ ' ένα πρόγραμμα, όπου δεν φαίνεται ούτε ίχνος τους. Τι το «ακατάλληλο» βρήκε ο υπουργός σ ' αυτό το πρόγραμμα; Ασφαλώς το ζήτημα των μορφών συγκρότησης του κράτους και το ζήτημα του συντάγματος. Λοιπόν, κ. υπουργέ, πάρτε οποιοδήποτε εγχειρίδιο γεωγραφίας και θα βρείτε εκεί τα ζητήματα αυτά! Μήπως οι ενήλικοι εργάτες

(14)

r

δεν πρέπει να ξέρουν πράγματα που διδάσκονται στα παιδιά; Ο κ. υπουργός όμως δεν βασίζεται στα πρόσωπα της αρχιερατικής αρχής: «ασφαλώς, δε θα καταλάβουν περί τίνος πρόκειται». Το γράμμα τελειώνει με την απαρίθμηση των «ύποπτων» δασκάλων του εκκλησιαστικού - ενοριακού κυριακάτικου σχολείου στο υφαντουργικό εργοστάσιο της εταιρίας «Προχό- ροφ», στη Μόσχα, του κυριακάτικου σχολείου στην πόλη Ελέτς και του σχολείου που σχεδιάζεται να γίνει στην Τιφλίδα. Ο κ. Ντουρνοβό συμβουλεύει τον κ. Πομπεντονόστσεφ να καταπια­ στεί «με επισταμένο έλεγχο των προσώπων, στα οποία επιτρέπουν να παραδίδουν μαθήματα στα σχολεία». Τώρα, όταν διαβάζεις τον κατάλογο των δασκάλων, σηκώνονται οι τρίχες της κεφαλής σου: όλο πρώην φοιτητής, μάλιστα πρώην φοιτητής, ακόμη και για πρώην φοιτήτρια! Ο κ. υπουργός θα ήθελε να είναι οι καθηγητές πρώην υπαξιωματικοί. Ο κ. υπουργός με μεγάλο τρόμο λέει, ότι το σχολείο της πόλης Ελέτς «είναι εγκαταστημένο πέρα από το ποτάμι Σοσνά, όπου ζει κυρίως απλός λαός» (ω, τι φρίκη!) «και εργοστασιακοί εργάτες και όπου βρίσκεται το μηχανοστάσιο των σιδηροδρόμων». Τα σχολεία πρέπει να βρίσκονται πιο μακριά, όσο μπορεί πιο μακριά από «τον απλό λαό και τους εργοστασιακούς εργάτες». Εργάτες! Βλέπετε πόσο θανάσιμα φοβούνται οι υπουργοί μας την ένωση της γνώσης με τον εργατόκοσμο! Δείξτε σε όλους ότι καμιά δύναμη δε θα μπορέσει να αφαιρέσει τη συνείδηση από τους εργάτες! Χωρίς τη γνώση οι εργάτες είναι ανυπεράσπιστοι, με τη γνώση αποτελούν δύναμη! Γράφτηκε τό Νοέμβρη - Δεκέμβρη δχι Αργότερα από τίς 8 (20), τοΰ 1895 γιά την εφημερίδα «Ραμπό- τσεγε Ντιέλο» Πρωτοδημοσιεύτηχε στις 27 τοΰ Γενάρη 1924 στήν έφημερίδα « Πετρογκράντσχαγια Πράβντα» άρ. φύλλου 22 Δημοσιεύεται σύμφωνα μ έ τό δα­ χτυλογραφημένο Αντίγραφο, πού βρέθηκε στά άρχεϊα τής διεύθυν­ σης Αστυνομίας 14

(15)

ΜΑΡΞΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΣΜΟΣ

(απόσπασμα) ' Ενα γνωστό ρητό λέει: αν τα γεωμετρικά αξιώματα έθιγαν τα συμφέροντα των ανθρώπων, οι άνθρωποι σίγουρα θα τα ανασκεύαζαν. Οι φυσικοϊστορικές θεωρίες που έθιγαν τις παλιές προλήψεις της θεολογίας προκάλεσαν και προκαλούν ως τα σήμερα την πιο λυσσαλέα πάλη. Δεν είναι εκπληκτικό ότι η διδασκαλία του Μάρξ, που εξυπηρετεί άμεσα τη διαφώτιση και την οργάνωση της πρωτοπόρας τάξης της σύγχρονης κοινωνίας, τονίζει τα καθήκοντα αυτής της τάξης και αποδείχνει ότι - λόγω της οικονομικής ανάπτυξης - είναι αναπόφευκτη η αντικατάστα­ ση του σημερινού καθεστώτος με μια καινούργια τάξη πραγμάτων- δεν είναι εκπληκτικό ότι η διδασκαλία αυτή ήταν υποχρεωμένη να κατακτά με μάχη το κάθε της βήμα στο δρόμο της ζωής. Είναι περιττό να μιλήσουμε για την αστική επιστήμη και φιλοσοφία, που τις διδάσκουν επίσημοι καθηγητές, σύμφωνα με το επίσημο πνεύμα, για ν ' αποβλακώνουν τη νέα γενιά των εύπορων τάξεων και για να τη «γυμνάζουν» ενάντια στους εξωτερικούς και εσωτερικούς εχθρούς. Η επιστήμη αυτή δεν θέλει ούτε ν ' ακούσει για μαρξισμό και διακηρύσσει ότι ο μαρξισμός έχει αναιρεθεί και εκμηδενιστεί. Και οι νεαροί επιστήμονες που κάνουν την καριέρα τους αναιρώντας το σοσιαλισμό, και τα ετοιμόροπα γεροντάκια, που φυλάνε τις παραδόσεις κάθε απαρχαιωμένου «συστήματος», επιτίθενται με τον ίδιο ζήλο ενάντια στον Μάρξ. Η ανάπτυξη του μαρξισμού, η διάδοση και η εδραίωση των ιδεών του μέσα στην εργατική τάξη,

(16)

προκαλούν αναπόφευκτα την επανάληψη και την όξυνση των αστικών αυτών επιθέσεων ενάντια στο μαρξισμό, που ύστερα από κάθε «εκμηδένισή» του από την επίσημη επιστήμη, γίνεται όλο και πιο γερός, πιο ατσαλωμένος και πιο ζωτικός. Γράφτηκε τό δεύτερο 15θήμερο τοϋ Μάρτη—δχι αργότερα άπό τις 3 (16) τον Α πρίλη 1908 Δημοσιεύτηκε Ανάμεσα ατίς 25 τοΰ Σεπτέμβρη και 2 τον ’Οχτώβρη (8 xal 15 τοϋ ' Οχτώβρη) 1908 ατή συλλογή «Κάρλ Μάρξ (1818 - 1883)». Πετρούπολη, έχδ. Ο. καί Μ . Κέντροφ Δημοσιεύεται σύμφωνα μ£ 'Υπογραφή: Β λ. ’ I λ ίν τό κείμενο τής συλλογής

(17)

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΤΗΣ ΛΑ Ϊ ΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ4

(ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΛΑ Ϊ ΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ) Το Υπουργείο της λαϊκής, συγγνώμη για την έκφραση, «παιδείας» παινεύεται πολύ που τα έξοδα του αυξάνουν εξαιρετικά γρήγορα. Στην εισηγητική έκθεση του πρωθυπουργού και υπουργού Οικονομικών για τον προϋπολογισμό του 1913 βρίσκουμε συνοπτικά στοιχεία για τον προϋπολογισμό του Υπουργείου της λεγάμενης λαϊκής παιδείας στα μετεπαναστατικά χρόνια5. Ο προϋπολογισμός αυτός από 46 εκατομμύρια ρούβλια που ήταν το 1907 έφτασε στα 137 εκατομμύρια το 1913. Αύξηση τεράστια: σχεδόν το τριπλάσιο μέσα σε έξι περίπου χρόνια! Μόνο που μάταια οι επίσημοι εγκωμιαστές της αστυνομικής «τάξης»· ή αταξίας στη Ρωσία ξεχνούν ότι τα μέχρι γελοιότητας μικρά ποσά, όταν η αύξησή τους υπολογίζεται σε ποσοστά, αυξάνουν πάντα με «τεράστια» ταχύτητα. Αν σε έναν ζητιάνο που έχει τρία καπίκια δόσετ^ πέντε καπίκια, η αύξηση της «περιουσίας» του είναι μεμιάς «τεράστια»: κατά ολόκληρα 167%! Δεν θα έπρεπε άραγε το Υπουργείο, αν δεν επιδίωκε τη συσκότιση της λαϊκής συνείδησης και την απόκρυψη της άθλιας κατάστασης της λαϊκής παιδείας στη Ρωσία, να παραθέσει διαφορετικά στοιχεία; Συγκεκριμένα δεν θα έπρεπε να παραθέσει στοιχεία, όπου να γίνεται σύγκριση όχι ανάμεσα στα σημερινά μας πέντε καπίκια με τα χθεσινά μας τρία καπίκια, αλλά στοιχεία, όπου να γίνεται σύγκριση ανάμεσα σ ' αυτό που έχουμε σήμερα και σ ' εκείνο που είναι αναγκαίο σε ένα πολιτισμένο κράτος; Καθένας που δεν θέλει να εξαπατά τον εαυτό του και να εξαπατά και το λαό πρέπει να παραδεχτεί ότι το Υπουργείο ήταν υποχρεωμένο να παραθέσει τέτια στοιχεία και ότι, εφόσον δεν έδοσε τέτια στοιχεία δεν έκανε το χρέος του. Αντί να εξηγήσει 17

(18)

στο λαό και στους αντιπροσώπους του λαού τις κρατικές μας ανάγκες, το Υπουργείο σκεπάζει αυτές τις ανάγκες, ασχολούμενο με ένα κουτό γραφειοκρατικό παιχνίδι με νόύμερα, με ένα γραφειοκρατικό αναμάσημα παλιών αριθμών που δεν εξηγούν τίποτε. Δεν διαθέτω φυσικά, ούτε το ένα εκατοστό από τα μέσα και τις πηγές ενημέρωσης που διαθέτει το Υπουργείο σχετικά με το έργο της λαϊκής παιδείας. Προσπάθησα ωστόσο να βρω έστω και μερικές πηγές. Και τολμώ να βεβαιώσω πως θα μπορέσω να σας παραθέσω αδιαφιλονίκητα, επίσημα στοιχεία, που φωτίζουν πραγματικά την κατάσταση της επίσημης λαϊκής μας «συσκότι­ σης». Παίρνω την επίσημη, την · κυβερνητική «Επετηρίδα της Ρωσίας» του 1910, έκδοση του Υπουργείου Εσωτερικών (Πετρού­ πολη, 1911). Στη σελίδα 211 της επετηρίδας διαβάζω ότι ο συνολικός αριθμός των μαθητών στη Ρωσική Αυτοκρατορία, περιλαβαί- νοντας και τις κατώτερες και τις μέσες και τις ανώτερες σχολές και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα όλων των ειδών, το 1904 ήταν 6.200.172, ενώ το 1908 ήταν 7.095.351. Η αύξηση είναι φανερή: το χίλια εννιακόσια πέντε, ο χρόνος της μεγάλης αφύπνισης των λαϊκών μαζών της Ρωσίας, ο χρόνος της μεγάλης λαϊκής πάλης για τη λευτεριά με την καθοδήγηση του προλεταριάτου, αυτός ο χρόνος ανάγκασε ακόμη και το επίσημο κράτος να κινηθεί από το νεκρό σημείο. Μα κοιτάξτε, σε τι φτώχια είμαστε καταδικασμένοι εξαιτίας της διατήρησης της γραφειοκρατίας, εξαιτίας της παντοδυναμίας των φεουδαρχών - τσιφλικάδων, ακόμη και στις συνθήκες πιο γρήγορης «κρατικής» προόδου. Η ίδια εκείνη «Επετηρίδα της Ρωσίας» στο ίδιο μέρος υπολογίζει ότι στη Ρωσία το 1908 σε 1000 κατοίκους αναλογούν 46,7 μαθητές (το 1904 η αναλογία ήταν 44,3 μαθητές σε 1000 κατοίκους). Τι μας δείχνουν αυτά τα νούμερα από τις εκδόσεις του Υπουργείου Εσωτερικών που το Υπουργείο Λαϊκής Παιδείας βαρέθηκε να τα ανακοινώσει στη Δούμα6; Τι μας δείχνει αυτή η αναλογία: λιγότεροι από 50 μαθητές στους 1000 κατοίκους; Μας δείχνει, κύριοι συνήγοροι της λαϊκής συσκότισης, την 18

(19)

απίστευτη καθυστέρηση και βαρβαρότητα της Ρωσίας εξαιτίας της παντοδυναμίας των φεουδαρχών - τσιφλικάδων στο κράτος μας. Ο αριθμός των παιδιών και των εφήβων σχολικής ηλικίας είναι στη Ρωσία πάνω από τα 20% δηλ. πάνω από το ένα πέμπτο του συνολικού αριθμού των κατοίκων. Αυτό τον αριθμό δεν θα ήταν δύσκολο να τον μάθουν ακόμη και οι κύριοι Κασσό και Κοκοβτσόφ από τους υπαλλήλους της δικαιοδοσίας τους. ’ Ετσι λοιπόν τα παιδιά της σχολικής ηλικίας είναι 22%, ενώ οι μαθητές 4,7% δηλαδή σχεδόν πέντε φορές λιγότεροι!! Αυτό σημαίνει ότι πρέπει τα τέσσερα πέμπτα των παιδιών και των εφήβων στη Ρωσία στερούνται σχολικής μόρφωσης!! Τέτια βάρβαρη χώρα, όπου οι μάζες του λαού να έχουν σε τέτιο βαθμό ληστευτεί με την έννοια της μόρφωσης, του φωτός και των γνώσεων, τέτια χώρα στην Ευρώπη δεν έχει μείνει καμιά εκτός από τη Ρωσία. Και αυτή η βάρβαρη καθυστέρηση των λαϊκών μαζών, ειδικότερα των αγροτών, δεν είναι τυχαία, αλλά αναπόφευκτη κάτω από το ζυγό των τσιφλικάδων, που άρπαξαν δεκάδες και δεκάδες εκατομμύρια ντεσιατίνες γης, που άρπαξαν και την κρατική εξουσία τόσο στη Δούμα όσο και στο Κρατικό Συμβούλιο7 και όχι μόνο στα ιδρύματα αυτά, που είναι σχετικά κατώτερα... Τα τέσσερα πέμπτα της νέας γενιάς είναι καταδικασμένα στην αγραμματοσύνη από τη δουλοπαροικιακή κρατική συγκρότηση της Ρωσίας. Σ ' αυτή την αποβλάκωση του λαού από την τσιφλικάδικη εξουσία αντιστοιχεί η αγραμματοσύνη στη Ρωσία. Η ίδια η κυβερνητική «Επετηρίδα της Ρωσίας» υπολογίζει (στη σελίδα 88), ότι στη Ρωσία εγγράμματοι είναι όλο - όλο τα 21% του πληθυσμού και με την αφαίρεση (από τον πληθυσμό) των παιδιών της προσχολικής ηλικίας, δηλ. των παιδιών ως 9 χρονών, είναι όλο - όλο τα 27%. Στις πολιτισμένες χώρες ή δεν υπάρχουν καθόλου αγράμμα­ τοι, όπως στη Σουηδία και στη Δανία, ή οι αγράμματοι φτάνουν το 1-2%,'όπως στην Ελβετία και στη Γερμανία. Ακόμη και η καθυστερημένη Αυστροουγγαρία δημιούργησε για το σλαβικό πληθυσμό της συνθήκες ζωής ασύγκριτα πιο πολιτισμένες από τη δουλοπαροικιακή Ρωσία: στην Αυστρία οι αγράμματοι αποτελούν τα 39%, στην Ουγγαρία τα 50%. Οι σωβινιστές μας, οι δεξιοί, οι εθνικιστές και οι οχτωβριστές8, θα έπρεπε νασκεφτούν πάνω σ ' αυτά τα νούμερα, αν δεν έχουν βάλει σαν «κρατικό» 19

(20)

σκοπό τους να ξεσυνηθίσουν οι ίδιοι να σκέπτονται και να ξεμάθουν και το λαό να σκέπτεται. Αν όμως οι ίδιοι ξεσυνήθισαν κιόλας να σκέπτονται, ο λαός της Ρωσίας ολοένα και περισσότερο μαθαίνει να σκέπτεται, να σκέπτεται ακόμη και για το ποια τάξη, με το να κυριαρχεί στο κράτος, καταδικάζει τους ρώσους αγρότες στην υλική και πνευματική φτώχια. Η Αμερική δεν ανήκει στις πρωτοπόρες χώρες από την άποψη του αριθμού των εγγραμμάτων. Αγράμματοι στην Αμερική είναι σχεδόν τα 11% και από τους νέγρους τα 44%. Μα παρ' όλα αυτά οι νέγροι της Αμερικής είναι στο ζήτημα της «λαϊκής παιδείας» πάνω από δυό φορές σε καλύτερη μοίρα από τους ρώσους αγρότες. Οι νέγροι της Αμερικής, όσο κι αν καταπιέζονται προς αίσχος της αμερικανικής δημοκρατίας, είναι ωστόσο πιο ευτυχείς από τους ρώσους αγρότες και είναι πιο ευτυχείς, γιατί τους αμερικανούς δουλοκτήτες ο λαός, πριν από μισό ακριβώς αιώνα, τους τσάκισε κατακέφαλα, σύντριψε αυτή την οχιά, ξεπάστρεψε τη δουλοκτησία και το δουλοκτητικό κρατικό καθεστώς, τα δουλοκτητικά πολιτικά προνόμια στην Αμερική. Οι κύριοι Κασσό, Κοκοβτσόφ και Μακλάκοφ θα μάθουν και το ρωσικό λαό να μιμηθεί το αμερικανικό παράδειγμα. Στην Αμερική το 1908 υπήρχαν 17 εκατομμύρια μαθητές, δηλαδή 192 μαθητές στους χίλιους κατοίκους, δηλ. πάνω από τέσσερις φορές περισσότεροι απ' ό,τι στη Ρωσία. Πριν από σαράντα τρία χρόνια, το 1870, όταν η Αμερική μόλις άρχιζε να χτίζει την ελεύθερη ζωή της, μετά το καθάρισμα της χώρας από τους δουλοκτήτες αρχιαντιδραστικούς - πριν από σαράντα τρία χρόνια στην Αμερική υπήρχαν 6.871.522 μαθητές, δηλ. περισσότεροι απ' ό,τι στη Ρωσία το 1904 και σχεδόν τόσοι όσοι ήταν στη Ρωσία το 1908. Μα και τότε, το 1870, στους χίλιους κατοίκους της Αμερικής αναλογούσαν 178 (εκατόν εβδομήντα οχτώ), δηλ. σχεδόν τέσσερις φορές περισσότεροι απ' ό,τι στη σημερινή Ρωσία. Ορίστε, λοιπόν, κύριοι, μια νέα απόδειξη ότι η Ρωσία έχει ακόμη να κατακτήσει με την επίμονη, την επαναστατική πάλη του λαού την ελευθερία εκείνη, που απόκτησαν πριν από μισό αιώνα οι αμερικανοί. Ο προϋπολογισμός του Υπουργείου της λαϊκής συσκότισης της Ρωσίας καθορίστηκε για το 1913 σε 136,7 εκατομμύρια 20

(21)

ρούβλια. Κατά κάτοικο (170 εκατομμύρια το 1913) αναλογούν 80 καπίκια. Ακόμη και αν πάρουμε τον αριθμό «των συνολικών εξόδων του δημοσίου για την παιδεία» που δίνει ο κ. υπουργός Οικονομικών στη σελίδα 109 της εισηγητικής του έκθεσης για τον προϋπολογισμό, συγκεκριμένα τον αριθμό 204,9 εκατομμύ­ ρια ρούβλια, πάλι θα έχουμε μόνο ένα ρούβλι και 20 καπίκια, κατά κάτοικο. Στο Βέλγιο, στην Αγγλία, στη Γερμανία το ποσό των εξόδων για τη λαϊκή παιδεία ανέρχεται σε 2-3 ρούβλια και ακόμη σε 3 ρούβλια και 50 καπίκια κατά κάτοικο. Στην Αμερική το 1910 ξοδεύονταν για τη λαϊκή παιδεία 426 εκατομμύρια δολλάρια, δηλ. 852 εκατομμύρια ρούβλια, δηλ. 9 ρούβλια και 24 καπίκια κατά κάτοικο. Πριν από σαράντα τρια χρόνια, το 1870, η αμερικανική δημοκρατία ξόδευε για τη λαϊκή παιδεία 126 εκατομ. ρούβλια το χρόνο, δηλ. 3 ρούβλια και 30 καπίκια κατά κάτοικο. Οι πουλημένοι κονδυλοφόροι και οι λακέδες του δημοσίου μας αντιτείνουν, φυσικά, πως η Ρωσία είναι φτωχή, δεν έχει χρήματα. Ω, ναι, η Ρωσία δεν είναι απλώς φτωχή, είναι θεόφτωχη, όταν πρόκειται για τη λαϊκή μόρφωση. Αντίθετα, η Ρωσία είναι πολύ «πλούσια», όταν πρόκειται για τα έξοδα του φεουδαρχικού κράτους που το διοικούν οι τσιφλικάδες, για τα έξοδα της αστυνομίας, του στρατού, για τα ενοίκια και τους μισθούς των τσιφλικάδων που έφτασαν σε «υψηλά» αξιώματα, - μισθούς που ανέρχονται σε δεκάδες χιλιάδες ρούβλια - για τα έξοδα για την πολιτική των τυχοδιωκτισμών και της ληστείας χθες στην Κορέα ή στον ποταμό Γιαλού, σήμερα στη Μογγολία και στην τουρκική Αρμενία. Η Ρωσία θα παραμείνει πάντα φτωχή και θεόφτωχη ως προς τα έξοδα για τη μόρφωση του λαού, όσο δεν διαφωτιστεί ο λαός σε βαθμό που να αποτινάξει από πάνω του το ζυγό των φεουδαρχών - τσιφλικάδων. Η Ρωσία είναι ΐρτί^ή* όταν πρόκειται για το μισθό των δασκάλων. Τους δίνουν μισθούς πείνας. Οι δάσκαλοι πεινούν και ξεπαγιάζουν μέσα σε ίζμπες χωρίς θέρμανση, σχεδόν ακατάλλη­ λες για κατοικία. Οι δάσκαλοι ζουν μαζί με τα ζώα, που οι αγρότες τα παίρνουν το χειμώνα στην ίζμπα. Τους δασκάλους τους διώκει ο πρώτος τυχόν σταθμάρχης, ο πρώτος τυχόν χωριάτης μαυροεκατονταρχίτης9 ή εθελοντής οχρανίτης10 και χαφιές, χωρίς να μιλάμε για τις μηχανογραφίες και τις διώξεις από την πλευρά της προϊσταμένης αρχής. Η Ρωσία είναι φτωχή για να 21

(22)

πληρώνει τους τίμιους εργάτες της λαϊκής παιδείας, μα η Ρωσία είναι πολύ πλούσια για να πετά εκατομμύρια και δεκάδες εκατομμύρια στους ευγενείς - χαραμοφάηδες, σε πολεμικούς τυχοδιωκτισμούς, σε δώρα στους ζαχαροβιομήχανους, στους βασιλιάδες του πετρελαίου και τα παρόμοια. Θα φέρουμε, κύριοι, έναν ακόμη τελευταίο αριθμό από την αμερικανική ζωή, για να δείξουμε στους λαούς που καταπιέζονται από τους ρώσους τσιφλικάδες και την κυβέρνησή τους, πως ζει ένας λαός που κατόρθωσε να πετύχει με τον επαναστατικό πόλεμο τη λευτεριά. Το 1870 στην Αμερική υπήρχαν 200.515 δάσκαλοι με μισθό 37,8 εκατομμύρια δολλάρια, δηλ. 189 δολλάρια ή 377 ρούβλια το χρόνο κατά μέσο όρο για κάθε δάσκαλο. Αυτό γινόταν πριν από σαράντα χρόνια! Και σήμερα υπάρχουν στην Αμερική 523.210 δάσκαλοι που παίρνουν μισθό 253,9 εκατομμύ­ ρια δολλάρια, δηλ. 483 δολλάρια ή 966 ρούβλια το χρόνο κάθε δάσκαλος. Και στη Ρωσία, ακόμη και με το σημερινό επίπεδο των παραγωγικών της δυνάμεων, θα ήταν απόλυτα δυνατό να εξασφαλιστεί αμέσως κιόλας ένας όχι λιγότερο ικανοποιητικός μισθός στη στρατιά των δασκάλων, που βοηθάν το λαό να βγει από την αμάθεια, το σκοτάδι και την αποβλάκωση, αν... αν ολόκληρο το κρατικό καθεστώς της Ρωσίας από κάτω μέχρι επάνω γινόταν τόσο δημοκρατικό, όσο είναι το αμερικανικό. Είτε φτώχια και αποκτήνωση κάτω από την παντοδυναμία των φεουδαρχών - τσιφλικάδων, κάτω από το καθεστώς της 3 του Ιούνη11 και των ασχημιών του, είτε λευτεριά και πολιτισμός, εφόσον θα υπάρξει ικανότητα και αποφασιστικότητα για την κατάκτηση της λευτεριάς, να το ζωντανό δίδαγμα που δίνει στους ρώσους πολίτες ο προϋπολογισμός του Υπουργείου Λαϊκής Παιδείας. Ως τώρα όμως έθιξα σχεδόν τη μια μόνο, την υλική ή μάλιστα την οικονομική πλευρά του ζητήματος. Απροσμέτρητα όμως θλιβερότερη ή, σωστότερα, αποκρουστικότερη είναι η εικόνα της πνευματικής αποβλάκωσης, της ταπείνωσης, της καταπίεσης, της αυθαιρεσίας σε βάρος των μαθητών και των δασκάλων στη Ρωσία. Ό λ η η δράση του Υπουργείου Λαϊκής Παιδείας από την άποψη αυτή αποτελεί πραγματικό εμπαιγμό των δικαιωμάτων του πολίτη, του λαού. Αστυνομική καταδίωξη, αστυνομική αυθαιρεσία, αστυνομικά εμπόδια στη μόρφωση του λαού γενικά και των εργατών ειδικότερα, αστυνομική καταστροφή εκείνου 22

(23)

που δημιουργεί ο ίδιος ο λαός για τη μόρφωσή του, να σε τι συνοψίζεται όλη η δράση του Υπουργείου, που τον προϋπολογι­ σμό του θα εγκρίνουν οι κύριοι τσιφλικάδες, από τους δεξιούς ως και τους οχτωβριστές. Και για να σας αποδείξω, κ.κ. βουλευτές της IV Δούμας, την ορθότητα των λόγων μου θα επικαλεστώ ένα μάρτυρα, που ακόμη και σεις, κύριοι τσιφλικάδες, δεν θα μπορέσετε να τον απορίψετε. Αυτός ο μάρτυρας είναι ο βουλευτής της III και της IV Κρατικής δούμας, ο οχτωβριστής κ. Κιούζεφ, μέλος του Συμβουλίου κηδεμόνων του 2ου και του 3ου Γυμνασίου θηλέων της Σαμάρας, μέλος της Σχολικής επιτροπής του Δημοτικού συμβουλίου της πόλης Σαμάρα, μέλος της Εξελεγκτικής επιτροπής του ζέμστβο του κυβερνείου Σαμάρας12, πρώην επιθεωρητής των δημοτικών σχολείων. Απαρίθμησα (με βάση τον επίσημο κατάλογο της III Δούμας) τους βαθμούς και τους τίτλους αυτού του οχτωβριστή, για να σας αποδείξω ότι η ίδια η κυβέρνηση, οι ίδιοι οι τσιφλικάδες στο τσιφλικάδικο ζέμστβο τοποθέτησαν τον κ. Κλιούζεφ σε σημαντικότατες θέσεις στον τομέα της «δουλιάς» («δουλιάς» χαφιέ και δήμιου) του Υπουργείου της λαϊκής αποβλάκωσης. Αν υπάρχει κάποιος που έκανε την καριέρα του σαν νομοταγής και θεοφοβούμενος υπάλληλος, αυτός είναι ασφαλώς ο κ. Κλιούζεφ. Αν υπάρχει κάποιος που κατάκτησε με την πιστή υπηρεσία του στην επαρχία, την εμπιστοσύνη των κυρίων ευγενών και τσιφλικάδων, αυτός είναι ασφαλώς ο κ. Κλιούζεφ. Ορίστε, λοιπόν, μερικά αποσπάσματα από το λόγο αυτού του αξιόπιστου (από δουλοπαροικιακή άποψη) μάρτυρα στην τρίτη Δούμα πάνω στον προϋπολογισμό του Υπουργείου Λαϊκής Παιδείας. \ Το ζέμστβο της Σαμάρας - έλεγε στην III Δούμα ο κ. Κλιούζεφ * ψήφισε ομόφωνα την πρόταση του κ. Κλιούζεφ να γίνει ενέργεια για τη μετατροπή μερικών διτάξιων σχολείων του χωριού σε τετρατάξια. Ο επιθεωρητής της περιφέρειας - λέει ο νομοταγής και θεοφοβούμενος κ. Κλιούζεφ - αρνείται. Γιατί; Επίσημη εξήγηση: «λόγω του ασήμαντο αριθμού των παιδιών σχολικής ηλικίας». Και να που ο κ. Κλιούζεφ κάνει την παρακάτω αντιπαράθεση: σε μας (μιλάει για την εξουθενωμένη από τους τσιφλικάδες Ρωσία) σε μας, στους 6.000 κατοίκους των χωριών της Σαμάρας 23

(24)

δεν υπάρχει ούτε ένα τετρατάξιο σχολειό. Στην πόλη Σερντομπόλ (Φιλλανδία) σε 2,800 κατοίκους υπάρχουν τέσσερις μέσες (και πάνω από μέσες) σχολές. Αυτή είναι η αντιπαράθεση που έκανε ο κ. οχτωβριστής και ο πολύ άξιος Περεντόνοφ*... συγγνώμη, έκανα λάθος... ο πολύ άξιος κ. Κλιούζεφ στην III Δούμα. Σκεφτείτε πάνω σ ' αυτή την αντιπαράθεση, κύριοι αντιπρόσωποι αν, όχι του λαού, έστω και των τσιφλικάδων! Ποιός μεσολάβησε για το άνοιγμα των σχολείων; Μήπως οι αριστεροί; Μήπως οι μουζίκοι; Μήπως οι εργάτες; Θεός φυλάξοι!! Μεσολάβησε ομόφωνα το ζέμστβο της Σαμάρας, δηλ. οι τσιφλικάδες της Σαμάρας και ανάμεσά τους οι περισσότεροι μαυροεκατονταρχίτες. Και η κυβέρνηση, με το στόμα του επιθεωρητή, αρνείται, προβάλλοντας σαν πρόσχημα το ότι ο αριθμός των παιδιών σχολικής ηλικίας είναι «ασήμαντος»!! Δεν είχα λοιπόν απόλυτα και από κάθε άποψη δίκιο, όταν έλεγα πως η κυβέρνηση εμποδίζει τη λαϊκή παιδεία στη Ρωσία; πως η κυβέρνηση είναι ο μεγαλύτερος εχθρός της λαϊκής παιδείας στη Ρωσία; Αν στη Φιλλανδία βλέπουμε κουλτούρα, πολιτισμό, λευτεριά, μόρφωση, μορφωμένες γυναίκες και τα λοιπά, αυτό γίνεται αποκλειστικά και μόνο γιατί στη Φιλλανδία δεν υπάρχει ένα τέτιο «κοινωνικό κακό», όπως είναι η κυβέρνηση της Ρωσίας. Τώρα θέλουν να επιβάλουν και στη Φιλανδία αυτό το κακό, να κάνουν και τη Φιλανδία σκλάβα χώρα. Δεν θα το πετύχετε αυτό, κύριοι!! Με τις απόπειρες σας να εγκαθιδρύσετε με τη βία την πολιτική σκλαβιά στη Φιλλανδία δεν θα κάνετε τίποτε άλλο παρά να επιταχύνετε το ξύπνημα των λαών της Ρωσίας από την πολιτική σκλαβιά. Θα παραθέσω ακόμη μια μαρτυρία του οχτωβριστή μάρτυρα κ. Κλιούζεφ. «Πως στρατολογούνται οι παιδαγωγοί;» - ρωτούσε στο λόγο του ο κ. Κλιούζεφ και ο ίδιος έδινε την παρακάτω απάντηση σ ' αυτό το ερώτημα: « Έ ν α ς παράγοντας της Σαμάρας, ο μακαρίτης Ποπόφ, κληροδότησε ένα ποσό για την ίδρυση ενός διδασκαλείου * Π ερεντόνοφ - τύπος δασκάλου χαφ ιέ και βλάκα στο μυθιστόρημα του Σολογκούτι «Μ ικρός διάβολος» 24

(25)

θηλέων». Και ποια νομίζετε πως διόρισαν διευθύντρια του διδασκαλείου; Να τι γράφει ο εκτελεστής της διαθήκης του μακαρίτη Ποπόφ; «Και στη θέση διευθύντριας διορίστηκε η χήρα ενός στρατηγού της φρουράς, η οποία, όπως το ομολόγησε η ίδια, για πρώτη φορά άκουσε πως υπάρχει εκπαιδευτικό ίδρυμα που λέγεται διδασκαλείο θηλέων»!! Μη νομίσετε, κύριοι, ότι το γεγονός αυτό το πήρα από τη συλλογή μύθων του Ντεμιάν Μπέντνι, από το μύθο για τον οποίο έβαλαν πρόστιμο στο «Προσβεστσένιγε» και έκλεισαν στη φυλακή το διευθυντή του13. Ό χ ι. Το γεγονός αυτό είναι παρμένο από το λόγο του οχτωβριστή Κλιούζεφ που φοβάται μόνο (σαν άνθρωπος θεοφοβούμενος και αστυνομοφοβούμενος) και σκεφτεί τη σημασία αυτού του γεγονότος. Γιατί το γεγονός αυτό είναι παρμένο από το λόγο του οχτωβριστή Κλιούζεφ που φοβάται μόνο (σαν άνθρωπος θεοφοβούμενος και αστυνομοφο­ βούμενος) να σκεφτεί τη σημασία αυτού του γεγονότος. Γιατί το γεγονός αυτό αποδείχνει και πάλι αναντίρητα πως δεν υπάρχει πιο λυσσασμένος, πιο άσπονδος εχθρός της μόρφωσης του λαού στη Ρωσία από τη ρωσική κυβέρνηση. Και οι κύριοι δωρητές χρημάτων για τη λαϊκή μόρφωση πρέπει να καταλάβουν πως άδικα πετάνε τα λεφτά, χειρότερα και από άδικα. Ενώ δηλαδή θέλουν να κάνουν δωρεά για τη μόρφωση του λαού, στην πράξη αποδείχνεται πως δίνουν χρήματα στους στρατηγούς της φρουράς και στις χήρες τους. Αν οι δωρήτέςίχυτοί δεν θέλουν να πετάνε τα χρήματά τους, πρέπει να καταλάβουν ότι πρέπει να τα δίνουν στους σοσιαλδημοκράτες που είναι οι μόνοι ικανοί να εξασφαλίσουν με τα χρήματα αυτά στο λαό μια πραγματική μόρφωση, πραγματικά ανεξάρτητη από τους «στρατηγούς της φρουράς»... και από τους φοβιτσιάρηδες και νομοταγείς κ. Κλιούζεφ. Ακόμη ένα απόσπασμα από το λόγο του ίδιου του κ. Κλιούζεφ; «Μάταια η Κρατική δούμα - η τρίτη - έκφρααε την επιθυμία μας να ανοίξουν οι πόρτες των ανώτερων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων για τους μαθητές των διδασκαλείων. Το Υπουργείο θεώρησε πως δεν είναι δυνατό να ικανοποιηθεί η επιθυμία μας αυτή». «Εξάλλου η κυβέρνηση φράζει το δρόμο προς την ανώτερη εκπαίδευση όχι μόνο στους μαθητές των διδασκαλείων, μα και γενικά στα παιδιά της αγροτιάς και των μικροαστών. Αυτή δεν 25

(26)

είναι μια ωραία φράση, - αναφωνούσε ο οχτωβριστής υπάλληλος του Υπουργείου Λαϊκής Παιδείας - μα η αλήθεια. Από τους 119.000 μαθητές που φοιτούν στα γυμνάσια, αγρότες είναι μόνο 18.000. Και σε όλα τα εκπαιδευτικά ιδρύματα του Υπουργείου Λαϊκής Παιδείας αγρότες είναι μόνο 15%. Στις ιερατικές σχολές από τους 20.500 μαθητές, αγρότες είναι μόνο 1.300. Στις στρατιωτικές σχολές και σε παρόμοια ιδρύματα δεν επιτρέπουν διόλου την είσοδο αγροτών» (τα αποσπάσματα αυτά από το λόγο του Κλιούζεφ έχουν παρατεθεί μεταξύ άλλων στο άρθρο του Κ. Ντομπροσέρντοφ της 29 του Μάη 1912, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Νιέβσκαγια Ζβεζντά», τεύχ. 6 του 1912). Αυτά έλεγε στην III Δούμα ο κ. Κλιούζεφ. Τις μαρτυρίες του υπάλληλου αυτού δεν θα μπορέσουν να τις διαψεύσουν ούτε και οι κύριοι διαφεντευτέζ της IV Δούμας. Και ο μάρτυρας, παρά τη θέλησή του και παρά την επιθυμία του, επιβεβαιώνει πέρα για πέρα την επαναστατική εκτίμηση της σημερινής κατάστασης της Ρωσίας γενικά και της λαϊκής μόρφωσης ειδικότερα. Γιατί, πραγ­ ματικά, τι αξίζει μια κυβέρνηση που, σύμφωνα με τα λόγια ενός από τους πιο διακεκριμένους κρατικούς υπαλλήλους και παρά­ γοντες του κυβερνητικού κόμματος των οχτωβριστών, φράζει το δρόμο στη μόρφωση των μικροαστών και τών αγροτών; Φανταστείτε, λοιπόν, κύριοι, τι αξίζει μια τέτια κυβέρνηση από την άποψη αυτών των μικροαστών και των αγροτών! Και μην ξεχνάτε πως οι μικροαστοί και οι αγρότες στη Ρωσία αποτελούν τα 88% του πληθυσμού, δηλ. σχεδόν τα εννιά δέκατα του λαού. Αντίθετα, οι ευγενείς είναι μόνο ενάμιση στα εκατό. Και να η κυβέρνηση αυτή παίρνει χρήματα από τα εννιά δέκατα του λαού για τα σχολεία και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα όλων των ειδών και με αυτά τα χρήματα σπουδάζει τους ευγενείς, φράζοντας το δρόμο στους μικροαστούς και στους αγρότες!! Δεν είναι μήπως φανερό τι αξία έχει η κυβέρνηση αυτή των ευγενών, η κυβέρνηση αυτή πού καταπιέζει τα εννιά δέκατα του πληθυσμού χάρη της διατήρησης των προνομίων του ενός εκατοστού του πληθυσμού;; Τέλος, να ένα τελευταίο απόσπασμα από τυ λόγο του μάρτυρά μου, του κυρίου οχτωβριστή υπαλλήλου του Υπουργείου Λαϊκής Παιδείας, μέλους της III (και IV) Δούμας, Κλιούζεφ:

(27)

«Στην πενταετία 1906-1910 · λέει ο κ. Κλιούζεφ - στην περιφέρεια του Καζάν απολύθηκαν από την υπηρεσία 21 διευθυντές μέσων σχολών και δημοτικών σχολείων, 32 επιθεωρητές δημοτικών σχολείων, 1.054 δάσκαλοι σχολείων των πόλεων και μετατέθηκαν και από τους πρώτους και από τους δεύτερους 870. Σκεφτείτε, - αναφωνούσε ο κ. Κλιούζεφ - πως μπορεί να κοιμάται ήσυχα ο δάσκαλός μας; Κοιμάται στο Αστραχάν και δεν είναι βέβαιος, αν δεν θα βρεθεί αύριο στη Βιάτκα. Μπήτε στην ψυχολογία του κυνηγημένου, σαν το λαγό, παιδαγωγού!». Αυτή η αναφώνηση δεν είναι κανενός «αριστερού» δασκάλου, αλλά ενός οχτωβριστή. Αυτά τα στοιχεία τα προσκόμισε ένας γεμάτος ζήλο υπάλληλος. Είναι δικός σας μάρτυρας, κύριοι δεξιοί, εθνικιστές και οχτωβριστές!! Κι αυτός ο «δικός .σας» μάρτυρας υποχρεώθηκε να αναγνωρίσει την πιο χονδροειδή, την πιο αδιάντροπη, τ ιμ ^ π ιο αποκρουστική αυθαιρεσία της κυβέρνησης απέναντι στους δασκάλους!! Αυτός ο μάρτυράς σας, κύριοι διαφεντευτές της IV Δούμας και του Κρατικού Συμβουλίου, υποχρεώθηκε να αναγνωρίσει το γεγονός ότι η ρωσική κυβέρνηση «κυνηγάει» τους δασκάλους στη Ρωσία σαν το λαγό!! Και στηριζόμενοι σ ' αυτό το γεγονός, που είναι ένα από τις χιλιάδες παρόμοια γεγονότα της ρωσικής ζωής, θα ρωτήσουμε το ρωσικό λαό και τους λαούς που κατοικούν στη Ρωσία: γ ι' αυτό λοιπόν μας χρειάζεται η κυβέρνηση, για να προστατεύει τα προνόμια των ευγενών και να «κυνηγάει» τους δασκάλους; Και δεν αξίζει άραγε μια τέτια κυβέρνηση να τη «διώξει» ο λαός; Ναι, οι ρώσοι δάσκαλοι κυνηγιούνται σαν το λαγό! Ναι, στα εννιά δέκατα του πληθυσμού της Ρωσίας η κυβέρνηση φράζει το δρόμο προς τη μόρφωση. Ναι, το Υπουργείο μας της Λαϊκής Παιδείας είναι υπουργείο αστυνομικού χαφιεδισμού, χλευασμού της νεολαίας, εμπαιγμού του λαϊκού πόθου για μόρφωση. Μα οι ρώσοι αγρότες και ιδιαίτερα οι ρώσοι εργάτες, κύριοι αντιπρόσωποι της IV Δούμας, δεν μοιάζουν όλοι, κάθε άλλο παρά όλοι, με λαγούς. Η εργατική τάξη μπόρεσε να το αποδείξει αυτό το χίλια εννιακόσια πέντε και θα μπορέσει να αποδείξει ακόμη 27

(28)

μια φορά και να αποδείξει πολύ πιο πειστικά, πολύ πιο επιβλητικά, πολύ πιο σοβαρά την ικανότητά της για επαναστατική πάλη με σκοπό την πραγματική λευτεριά και την πραγματική λαϊκή παιδεία κι όχι την παιδεία των Κασσό και των ευγενών! Γράφτηκε στις 27 τον Απρίλη (10 του Μάη) 1913 Πρωτοόημοσιεύτηκε το 1930 σζη 2η - 3η έκδοση των Απάντων του Δημοσιεύεται σύμφωνα Β.Ι. Λένιν, τόμ. XVI με το χειρόγραφο 28

(29)

Η ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΤΑΞΗ ΚΑΙ Ο

ΝΕΟΜΑΛΘΟΥΣΙΑΝΙΣΜΟΣ

Το ζήτημα της έκτρωσης, δηλ. της πρόκλησης τεχνητής αποβολής, προκάλεσε μεγάλο ενδιαφέρον και πολλές συζητήσεις στο ιατρικό συνέδριο Πιρογκόφ14. Ο εισηγητής Λίτσκους ανάφερε στοιχεία για την εξαιρετικά μεγάλη εξάπλωση της καταστροφής του εμβρύου στα σύγχρονα πολιτισμένα, όπως λέγονται, κράτη. Στη Νέα Υόρκη μέσα σ ' ένα χρόνο έγιναν 80.000 εκτρώσεις, στη Γαλλία γίνονται 36.000 το μήνα. Στην Πετρούπολη το ποσοστό των εκτρώσεων αυξήθηκε μέσα σε 5 χρόνια πάνω από δυό φορές. Το ιατρικό συνέδριο Πιρογκόφ πήρε απόφαση που λέει ότι σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να διώκεται ποινικά η μητέρα για έκτρωση, ενώ οι γιατροί πρέπει να διώκονται για την ίδια αιτία μόνο σε περίπτωση «ιδιοτελών σκοπών». Στη συζήτηση η πλειοψηφία που τάχθηκε υπέρ της άποψης να μην τιμωρείται η έκτρωση, έθιξε φυσικά και το ζήτημα του λεγάμενου νεομαλθουσιανισμού15 (τεχνητά μέτρα για την πρόληψη της σύλληψης) και έθιξε επίσης και την κοινωνική πλευρά του ζητήματος. Λογουχάρη, ο κ. Βιγκντόρτσικ, σύμφωνα με όσα δημοσίευσε η «Ρούσκογε Σλόβο»16, δήλωσε ότι «πρέπει να χαιρετίσουμε τα προληπτικά μέτρα ενάντια στη σύλληψη» και ο κ. Αστραχάν αναφώνησε, αποσπώντας θυελώδη χειροκροτή­ ματα: «Πρέπει να πείθουμε τις μητέρες να γεννούν παιδιά για να τα σακατεύουν στα εκπαιδευτικά ιδρύματα, να τα παίρνουν κληρωτούς, να τα οδηγούν ως την αυτοκτονία!». Αν είναι σωστή η πληροφορία ότι η δήλωση αυτή του κ. Αστραχαν προκάλεσε θυελώδη χειροκροτήματα, το γεγονός αυτό δεν με ξαφνιάζει. Οι ακροατές ήταν αστοί, μεσαίοι και 29

L

References

Related documents

able brokers [17, 105, 125, 135]. Techniques for efficient bundling [183] and merging of similar subscriptions [53, 124, 133] were proposed to reduce the load caused by forwarding

Results reveal that organization based self-esteem (OBSE) has a partial mediating role between perceived organizational support and affective commitment and full

You can choose to watch a non-Freesat channel from this list by moving the orange bar using the and buttons to highlight the channel you want and pressing , or return to

PUBLIC HEARING # 305 Request from Yogurtown (Appellant) for a Certificate of Occupancy for an outdoor cafe at 2913 Biddle Avenue, Wyandotte, Michigan.. The property is located in

Rosenberg (2005) in her findings on an investigation to establish the current status of digital library of university libraries in Africa, noted that VSATs are currently the

• Novel application of RRNS based channel codes as STBC: We propose an unique ap- plication of Redundant Residue Number system based channel coding scheme coupled with direct

♦ record the number of damaged plants represented by each of these samples on the Sequential Sampling Data Sheet;. ♦ keep running totals, and calculate the percentage of

Through our local member firm, Estudio Echecopar —a leading local firm with more than 60 years of successful operations driven by more than 200 dedicated attorneys and staff —