* لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ : دﺮﻛﺮﻬﺷ -دﺮﻛﺮﻬﺷ ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد -ﻔﻠﺗ ﻦ : 3334852 -0381 ، E-mail:np285@yahoo.com
ﺗﺄ
ترﺎﻬﻣ شزﻮﻣآ تﺎﺴﻠﺟ ﺮﻴﺛ
ﻞﻨﺳﺮﭘ ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﺖﻳﺎﺿر ﺖﻴﻌﺿو ﺮﺑ ﻲﮔﺪﻧز يﺎﻫ
ﺮﺟﺎﻫ نﺎﺘﺳرﺎﻤﻴﺑ رد ﻞﻏﺎﺷ نز يرﺎﺘﺳﺮﭘ
)
س
(
دﺮﻛﺮﻬﺷ
:
ﻲﻨﻴﻟﺎﺑ ﻲﻳﺎﻣزآرﺎﻛ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻚﻳ
ﻲﻤﻃﺎﻓ رذآ ،ﻦﻳوﺮﭘ اﺪﻧ
*ﻲﻧﺎﺠﻧدرو ﻲﻌﻴﻓر ﻼﻴﻟ ،نﺎﻴﻨﻴﻣا ﻪﻤﻃﺎﻓ ،
ناﺮﻳا ،دﺮﻛﺮﻬﺷ ،دﺮﻛﺮﻬﺷ ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد . ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ : 21 / 12 / 92 ﺦﻳرﺎﺗ شﺮﻳﺬﭘ : 3 / 2 / 93 ﻪﻣﺪﻘﻣ : نرﺪﻣ يا ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻪﺑ ﻲﺘﻨﺳ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻚﻳ زا ﻲﻧاﺮﻳا ﻪﻌﻣﺎﺟ نﺎﻛﺎﻤﻛ ،ﺎﻫ هداﻮﻧﺎﺧ رد ﻪﻛ ﻲﻟﺎﺣ رد ؛ﺖﺳا هﺪﺷ ﻞﻳﺪﺒﺗ زوﺮﺑ ﺐﺟﻮﻣ نرﺪﻣ و ﻲﺘﻨﺳ ﻲﺷزرا ﻢﺘﺴﻴﺳ ﻦﻴﺑ تﺎﺿرﺎﻌﺗ نآ ياﺮﺑ ﻲﺗﻼﻜﺸﻣ ﻲﻠﺻا ﺶﺨﺑ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ هداﻮﻧﺎﺧ و هﺪﺷ ﺎﻫ ﺤﺗ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﺗ ﺖ ﺄ ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ لﺎﻘﺘﻧا ﻦﻳا ﺮﻴﺛ . ﻦﺳ ﺶﻳاﺰﻓا ،هداﻮﻧﺎﺧ ﺖﻴﻌﻤﺟ ﺮﻴﻴﻐﺗ ،قﻼﻃ تاﺰﻴﻣ ﺶﻳاﺰﻓا ،جاودزا ﺶﻘﻧ ﺮﻴﻴﻐﺗ ،نﺎﻧز ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺖﻛرﺎﺸﻣ و شزﻮﻣآ ﺢﻄﺳ ﺶﻳاﺰﻓا ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا تﻼﻣﺎﻌﺗ و ناﺮﺴﻤﻫ و ﺮﻴﺧا تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﻪﻠﻤﺟ زا نﺎﺷ ﻒﻠﺘﺨﻣ دﺎﻌﺑا رد ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻧاﺮﻳا يﺎﻫ هداﻮﻧﺎﺧ يﺎﻫ ﺶﻟﺎﭼ نآ ﻲﮔﺪﻧز ﺎﻫ ﺗ ﺄ ﺖﺳا ﻪﺘﺷاﺬﮔ ﺮﻴﺛ ) 1 ( . ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻟﺎﺣ رد ﻦﻳا كﺮﺘﺸﻣ ﻲﮔﺪﻧز لﻮﻃ رد ، ﻲﻧﻮﮔﺎﻧﻮﮔ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ نﻮﭽﻤﻫ ﺮﺴﻤﻫ ﺖﻳﺎﻤﺣ و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺖﻳﺎﻤﺣ ) 2 ( ﻲﺴﻨﺟ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ، ) 3 ( و ﺮﺴﻤﻫ ﺖﻣﻼﺳ ) 4 ( و ﺖﻳﺎﺿر ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﻪﻠﻤﺟ زا ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻲﻣ ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز يرﺎﮔزﺎﺳ . هداد نﺎﺸﻧ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺪﻧا ﻮﺷﺎﻧز يرﺎﮔزﺎﺳ ﻪﻛ ﻳ ﺮﺑ ﻲ ﺎﻴﺴﺑ ﺗ ﺎﻫ نﺎﺴﻧا ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا و يدﺮﻓ ﻲﮔﺪﻧز دﺎﻌﺑا زا ير ﺄ ﺮﻴﺛ ﮔ ﻲﻣ ﺬ درا . ﻮﺷﺎﻧز ﻂﺑاور ﻳ دﺮﻜﻠﻤﻋ يﺎﻨﺑ ﺮﻳز ،ﺶﺨﺑ ﺖﻳﺎﺿر ﻲ ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ و ﻲﮕﺘﺴﻳﺎﺷ ﺪﺷر ﺚﻋﺎﺑ و ﺖﺳا هداﻮﻧﺎﺧ بﻮﺧ دﻮﺷ ﻲﻣ نﺎﻛدﻮﻛ ﻦﻴﺑ رد قﺎﺒﻄﻧا و يرﺎﮔزﺎﺳ ) 5 (. ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻪﺘﻜﻧ ﻦﻳا ﻦﻴﺒﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻲﮔﺪﻧز زا ﻲﺘﻳﺎﺿرﺎﻧ ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز نآ رد ﻲﮔدﺮﺴﻓا زوﺮﺑ ﺎﺑ دراد طﺎﺒﺗرا ﺎﻫ ) 6،7 ( . رد يﻮﺳﻮﻣ تادﺎﺳ دﻮﺧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ نﺎﻧز مرﺎﻬﭼ ﻚﻳ هﺪﻴﻜﭼ :فﺪﻫ و ﻪﻨﻴﻣز
:
ﺒﺗﺮﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﻪﻠﻤﺟ زا ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﺖﻳﺎﺿر ﺖﺳا نارﺎﺘﺳﺮﭘ ﻲﻠﻐﺷ سﺮﺘﺳا و ناور ﺖﻣﻼﺳ ﺎﺑ ﻂ . ﺗ ﻦﻴﻴﻌﺗ فﺪﻫ ﺎﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ﺄ ترﺎﻬﻣ شزﻮﻣآ تﺎﺴﻠﺟ ﺮﻴﺛ ﻞﻨﺳﺮﭘ ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﺖﻳﺎﺿر ﺖﻴﻌﺿو ﺮﺑ ﻲﮔﺪﻧز يﺎﻫ ﺮﺟﺎﻫ نﺎﺘﺳرﺎﻤﻴﺑ رد ﻞﻏﺎﺷ نز يرﺎﺘﺳﺮﭘ ) س ( ﺪﺷ مﺎﺠﻧا دﺮﻛﺮﻬﺷ .ﻲﺳرﺮﺑ شور
:
ﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد ﻪ ﻲﺑﺮﺠﺗ ﻪﻤﻴﻧ عﻮﻧ زا ﻪﻛ نﻮﻣزآ ﺶﻴﭘ – دﻮﺑ نﻮﻣزآ ﺲﭘ ، 43 يرﺎﺘﺳﺮﭘ ﻞﻨﺳﺮﭘ زا ﺮﻔﻧ ﺮﺟﺎﻫ نﺎﺘﺳرﺎﻤﻴﺑ رد ﻞﻏﺎﺷ نز ) س ( لﺎﺳ رد دﺮﻛﺮﻬﺷ 1390 ﺪﻧﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا فﺪﻫ ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ يﺮﻴﮔ ﻪﻧﻮﻤﻧ شور ﻪﺑ . ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ يﺎﻫراﺰﺑا يدﺮﻓ تﺎﺼﺨﺸﻣ ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﺖﻳﺎﺿر ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ هﺎﺗﻮﻛ مﺮﻓ و دﻮﺑ ﭻﻳﺮﻧا ﺪﻧ . يﺎﻫ ترﺎﻬﻣ شزﻮﻣآ ﺮﺛا ﻲﺑﺎﻳزرا رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ،ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﺖﻳﺎﺿر ﺶﻳاﺰﻓا رد ﻲﮔﺪﻧز هﺎﻣ ﻚﻳ و اﺪﺘﺑا رد شزﻮﻣآ زا ﺲﭘ ، ﺪﺷ ﻞﻴﻤﻜﺗ نارﺎﺘﺳﺮﭘ ﻂﺳﻮﺗ ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﺖﻳﺎﺿر ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ نﻮﻣزآ ﻪﻠﺣﺮﻣ ود رد ﺖﻳﺎﺿر ناﺰﻴﻣ و ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻲﺑﺎﻳزرا درﻮﻣ .ﺎﻫ ﻪﺘﻓﺎﻳ
:
،ﻪﻠﺧاﺪﻣ زا ﻞﺒﻗ ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﺖﻳﺎﺿر تاﺮﻤﻧ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ 6 / 23 ± 09 / 135 ﻪﻠﺧاﺪﻣ زا ﺲﭘ و 75 / 22 ± 93 / 179 دﻮﺑ دﻮﺑ رادﺎﻨﻌﻣ يرﺎﻣآ ﺮﻈﻧ زا توﺎﻔﺗ ﻦﻳا ﻪﻛ ) 001 / 0 ≤ P ( ؛ ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﺖﻳﺎﺿر ﺖﻴﻌﺿو ﺎﻘﺗرا ﺐﺟﻮﻣ ﻪﻠﺧاﺪﻣ اﺬﻟ ﺪﺷ نارﺎﺘﺳﺮﭘ . طﺎﺒﺗرا ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﺖﻳﺎﺿر ﺎﺑ ﻦﺳ ﺎﻬﻨﺗ ﻚﻴﻓاﺮﮔﻮﻣد ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﻴﺑ رد اد نﺎﺸﻧ يرادﺎﻨﻌﻣ د ) 018 / 0 = P و 498 / 0 = r .(ﺘﻧ
يﺮﻴﮔ ﻪﺠﻴ
:
اﺰﻓا رد ﻲﺘﺒﺜﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﮔﺪﻧز يﺎﻫ ترﺎﻬﻣ شزﻮﻣآ ﺖﺷاد نز نارﺎﺘﺳﺮﭘ ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﺖﻳﺎﺿر ﺶﻳ اﺬﻟ ؛ ياﺮﺑ ﻲﮔﺪﻧز يﺎﻫ ترﺎﻬﻣ شزﻮﻣآ ﻪﻛ ددﺮﮔ ﻲﻣ دﺎﻬﻨﺸﻴﭘ ﺘﻣ نارﺎﺘﺳﺮﭘ ﺄ ﻞﻫ دﻮﺷ مﺎﺠﻧا يا هرود رﻮﻃ ﻪﺑ . هژاو يﺪﻴﻠﻛ يﺎﻫ : ،شزﻮﻣآ رﺎﺘﺳﺮﭘ ،ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﺖﻳﺎﺿر ،ﻲﮔﺪﻧز يﺎﻫ ترﺎﻬﻣ .38 ،ﻪﻤﻠﭙﻳد نﺎﻧز ﺰﻴﻧ و ﻲﻟﺎﻋ تﻼﻴﺼﺤﺗ ياراد ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﺖﻴﻌﺿو يﺪﺟ ﻲﻧﺎﻣرد جوز ﺪﻨﻣزﺎﻴﻧ و ﻪﺘﺷاد ﻲﻤﻴﺧو رﺎﻴﺴﺑ و ﻢﻴﺧو ﺪﻨﺘﺴﻫ ) 8 .( ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻪﺠﻴﺘﻧ Hurol ﻪﻴﻛﺮﺗ رد ﺰﻴﻧ داد نﺎﺸﻧ رد ﻪﻛ ا ﻲﻠﻴﻣﺎﻓ جاودز ، ﻮﺷﺎﻧز يرﺎﮔزﺎﺳ ﻳ ﻦﻴﺋﺎﭘ ﻲ ﺮﺗ ي دراد دﻮﺟو و داﺮﻓا ﻦﻳا هوﺮﮔ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ دﻮﺧ هداﻮﻧﺎﺧ ﺎﺑ يﺮﺘﺸﻴﺑ ضرﺎﻌﺗ ﺪﻧراد ﻲﻠﻴﻣﺎﻓ ﺮﻴﻏ جاودزا ) 9 .( ﺎﺑ يدﺎﺼﺘﻗا يﺎﻫرﺎﺸﻓ ،ﻲﻓﺮﻃ زا رد ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ ﺮﻴﻏ رﻮﻃ ﻪﺑ و دراد ﻪﻄﺑار ضرﺎﻌﺗ زا يدﺎﻳز ﺢﻄﺳ ﺗ ناردﺎﻣ ﻲﮔدﺮﺴﻓا ﺶﻳاﺰﻓا ﺄ ﺖﺳا راﺬﮔﺮﻴﺛ ) 10 .( ﺗ ﺎﺑ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ توﺎﻔﺗ دﻮﺟو ﺎﺑ تﺎﺷراﺰﮔ ﻲﻣﺎﻤ يرﺎﮔزﺎﺳﺎﻧ عﻮﻴﺷ ناﺰﻴﻣ ﻪﻛ ﺪﻨﻫد ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ،ﺪﻧراد ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ور ﻲﻔﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ ،ﺖﺳا ﺶﻳاﺰﻓا ﻪﺑ ﻪﭼﺮﮔ ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ صﺎﺧ ﺖﻓﺎﺑ و ﻲﺒﻫﺬﻣ تادﺎﻘﺘﻋا ﻞﻴﻟد ﻪﺑ ﺎﻣ رﻮﺸﻛ رد تﻼﻜﺸﻣ تﺪﺷ ،ﻢﻛﺎﺣ و ﻊﻳﺎﺷ ﻲﻗﻼﺧا يﺎﻫ شزرا و ﻲﺧﺮﺑ هزاﺪﻧا ﻪﺑ ﻲﮔداﻮﻧﺎﺧ ﻦﻳا ﺎﺑ ؛ﺖﺴﻴﻧ ﺮﮕﻳد يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻪﻄﻴﺣ ﻦﻳا رد ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ ﻲﺘﻳﺎﺿرﺎﻧ و تﻼﻜﺸﻣ زوﺮﺑ دﻮﺟو راﺮﻗ ضﺎﻤﻏا درﻮﻣ ناﻮﺗ ﻲﻤﻧ ار داد . ًﻻﺎﻤﺘﺣا ﻲﻓﺮﻃ زا ﺖﻴﻌﺿو توﺎﻔﺘﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ يرﺎﻛ يﺎﻫ ﻂﻴﺤﻣ رد ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﺖﻳﺎﺿر ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻣ . نارﺎﺘﺳﺮﭘ ،يرﺎﺘﺳﺮﭘ ﻞﻐﺷ رد لﺎﺜﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ مﺎﻤﺗ رد ﻪﻧﺎﺒﺷ تﺪﻣ ﺖﻔﻴﺷ رد زور زا ﺖﺒﻗاﺮﻣ ﻪﺑ يرﺎﻛ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ لﺎﻐﺘﺷا نارﺎﻤﻴﺑ د ﺪﻧرا زا ﺖﻴﻣوﺮﺤﻣ و رﺎﻛ ﻲﻧﻻﻮﻃ تﺎﻋﺎﺳ و نآ رد ﻲﻔﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ يرﺎﻤﻴﺑ و تﻼﻜﺸﻣ زوﺮﺑ ﺚﻋﺎﺑ باﻮﺧ ﺎﻫ ﻮﺷ ﻲﻣ د ) 11،12 ( ﻊﻗاو رد ؛ ﺖﻴﻫﺎﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ يرﺎﺘﺳﺮﭘ ﻞﻐﺷ دﻮﺧ ﻦﻴﻠﻏﺎﺷ ياﺮﺑ ار ﻲﺻﺎﺧ تﻼﻜﺸﻣ و ﻞﺋﺎﺴﻣ ،دﻮﺧ صﺎﺧ ﺑ ﻪ ﺟﻮﺗ ﺎﺑ و ﻪﺘﺷاد لﺎﺒﻧد ﺖﻳﺎﺿر ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ تﻼﻜﺸﻣ تﺎﻌﺒﺗ ﻪﺑ ﻪ نارﺎﺘﺳﺮﭘ ﻲﺘﻣﻼﺳ ﺖﻴﻌﺿو دﺮﻜﻠﻤﻋ رد يﺪﻨﻣ ، ﺖﻴﻌﺿو ﻲﺳرﺮﺑ ﺪﺳر ﻲﻣ يروﺮﺿ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻪﻌﻣﺎﺟ زا ﺮﺸﻗ ﻦﻳا رد ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﺖﻳﺎﺿر . ﻲﻃﺎﺒﺗرا يﺎﻫ ترﺎﻬﻣ يﺎﻘﺗرا ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ﺮﺑ هﺪﻴﻘﻋ ﺖﺳا ﺮﺛﻮﻣ داﺮﻓا ﻲﻧاور ﺖﻣﻼﺳ و دﻮﺒﻬﺑ رد . ﺎﻫ ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ﻦﻳا ﻠﺑﺎﻘﻣ ياﺮﺑ ار داﺮﻓا نآ و ﺪﻨﻨﻛ ﻲﻣ يرﺎﻳ ﺎﻫ ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ ﺎﺑ ﺮﺛﻮﻣ ﻪ ﺎﻫ يا ﻪﻧﻮﮔ ﻪﺑ ﻪﻌﻣﺎﺟ داﺮﻓا ﺮﻳﺎﺳ ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا رد ﺎﺗ دزﺎﺳ ﻲﻣ ردﺎﻗ ار ﺑ ،ﻲﺘﻣﻼﺳ و هدﻮﻤﻧ ﻞﻤﻋ ﻪﻧارﺎﮔزﺎﺳ و ﺖﺒﺜﻣ ﻪ ﺖﻣﻼﺳ هﮋﻳو ﺪﻨﻳﺎﻤﻧ ﻦﻴﻣﺄﺗ ار دﻮﺧ ﻲﺘﺧﺎﻨﺸﻧاور . تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ عوﺮﺷ ﻪﭼﺮﮔا ﻪﻫد ﻪﺑ ار ﻲﮔﺪﻧز يﺎﻫ ترﺎﻬﻣ صﻮﺼﺧ رد ﻢﻈﻨﻣ 1970 د ﻲﻣ ﺖﺒﺴﻧ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺎﻫ ترﺎﻬﻣ ﻦﻳا ﺮﻴﺧا يﺎﻫ لﺎﺳ رد ﺎﻣا ﺪﻨﻫ نآ شزﻮﻣآ ياﺮﺑ و ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ تﺎﻣاﺪﻗا ﺎﻫ ﺖﺳا هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﻲﻔﻠﺘﺨﻣ . يﺎﻫ ترﺎﻬﻣ ،يدﺮﻓ ﻦﻴﺑ تﺎﻃﺎﺒﺗرا و ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ يﺎﻫ ترﺎﻬﻣ و يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ و يﺮﻴﮔ ﻢﻴﻤﺼﺗ ﻪﻛ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻲﻣ ﻲﮔﺪﻧز يﺎﻫ ترﺎﻬﻣ ﻪﻠﻤﺟ زا ﻲﺼﺨﺷ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يﺎﻫ ترﺎﻬﻣ شزﻮﻣآ رد ﺗ ﻲﮔﺪﻧز ﺄ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻲﻳﺎﻫ ترﺎﻬﻣ ﺮﺑ ﺪﻴﻛ يﺎﻫ شزرا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ،دﻮﺧ يﺎﻫ ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ و ﺎﻫ ﻲﮔﮋﻳو ﺖﺧﺎﻨﺷ ﺑ ،ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا و ﻲﮔداﻮﻧﺎﺧ ،ﻲﺼﺨﺷ ﻪ يﺎﻫ شور ﻦﺘﻓﺮﮔرﺎﻛ و ﺖﻧﻮﺸﺧ زا ﺰﻴﻫﺮﭘ ،يﺮﻴﮔ ﻢﻴﻤﺼﺗ و طﺎﺒﺗرا يراﺮﻗﺮﺑ ﺢﻴﺤﺻ ﺖﻣﻼﺳ ﻆﻔﺣ ددﺮﮔ ﻲﻣ ﻪﺋارا ) 13 .( ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ يدوﺪﺤﻣ يﺎﻫ ﺶﻫوﮋﭘ نﺎﻴﻣ ﻦﻳا رد ﺿر ﺖﻴﻌﺿو ﺪﻧا ﻪﺘﺧادﺮﭘ يرﺎﺘﺳﺮﭘ ﻞﻨﺳﺮﭘ ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﺖﻳﺎ . نﺎﻤﻴﭘ ﻪﻛ ﺪﻧا هﺪﻴﺳر ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻦﻳا ﻪﺑ دﻮﺧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد نارﺎﻜﻤﻫ و كﺎﭘ ناور ﺖﻣﻼﺳ و ﻲﻠﻐﺷ سﺮﺘﺳا ﺎﺑ نارﺎﺘﺳﺮﭘ ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﺖﻳﺎﺿر نآ دراد طﺎﺒﺗرا ﺎﻫ ) 14 .( نارﺎﻜﻤﻫ و يرﺎﻔﻏرﻮﭘ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ي ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﻲﮔﺪﻧز ﻚﺒﺳ يﺎﻫ ﻪﻔﻟﻮﻣ شزﻮﻣآ ﻲﺸﺨﺑ ﺮﺛا ر دﺮﻜﻳور ﻦﻴﺑ رد ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﺖﻳﺎﺿر ﺮﺑ يدﺮﻓ ﻲﺳﺎﻨﺷ ناو لﻮﻓزد نﺎﻳﻮﺠﻨﮔ ﺮﺘﻛد نﺎﺘﺳرﺎﻤﻴﺑ نز ﻞﻫﺎﺘﻣ نارﺎﺘﺳﺮﭘ ار ﺪﻧدﻮﻤﻧ ﻲﺳرﺮﺑ ، يﺎﻫ ﻪﻔﻟﻮﻣ شزﻮﻣآ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺚﻋﺎﺑ يدﺮﻓ ﻲﺳﺎﻨﺷ ناور دﺮﻜﻳور ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﻲﮔﺪﻧز ﻚﺒﺳ نآ يﺎﻫ ﻪﻔﻟﻮﻣ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و ﻲﻠﻛ ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﺖﻳﺎﺿر ﺶﻳاﺰﻓا ﻞﻳﺎﺴﻣ ،ﺖﻳﺎﺿر ﻞﻣﺎﺷ ترﺎﻬﻣ ،ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز طﺎﺒﺗرا ،ﻲﺘﻴﺼﺨﺷ تﺎﻗوا ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ يﺎﻫ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ،ﻲﻟﺎﻣ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ،ضرﺎﻌﺗ ﻞﺣ و هداﻮﻧﺎﺧ ،يروﺮﭘﺪﻧزﺮﻓ و ناﺪﻧزﺮﻓ ،ﻲﺴﻨﺟ ﻂﺑاور ،ﺖﻏاﺮﻓ دﻮﺷ ﻲﻣ ﻲﺒﻫﺬﻣ يﺮﻴﮔ ﺖﻬﺟ و نﺎﺘﺳود ) 15 ( ؛ اﺬﻟ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺎﺘﺳﺮﭘ ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﺖﻳﺎﺿر ﺖﻴﻤﻫا سﺮﺘﺳا رد نآ ﺶﻘﻧ و نار ﺒﻗﺎﻌﺘﻣ و ناور ﺖﻣﻼﺳ و ﻲﻠﻐﺷ ًﺎ هﺪﺷ ﻪﺋارا ﺖﺒﻗاﺮﻣ ﺖﻴﻔﻴﻛ نآ ﻂﺳﻮﺗ ﺎﻫ ، ﺖﻳﺎﺿر ﺖﻴﻌﺿو ﻦﻴﻴﻌﺗ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ دﺮﻛﺮﻬﺷ ﺮﺟﺎﻫ نﺎﺘﺳرﺎﻤﻴﺑ رد ﻞﻏﺎﺷ يرﺎﺘﺳﺮﭘ ﻞﻨﺳﺮﭘ ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز و ﺗ ﺄ ﺖﻳﺎﺿر ﺮﺑ ﻲﮔﺪﻧز يﺎﻫ ترﺎﻬﻣ شزﻮﻣآ تﺎﺴﻠﺟ ﺮﻴﺛ نآ ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﺎﻫ ﺪﺷ اﺮﺟا و ﻲﺣاﺮﻃ .
ﻲﺳرﺮﺑ شور : ﺐﻳﻮﺼﺗ زا ﺲﭘ ،ﻲﺑﺮﺠﺗ ﻪﻤﻴﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد ﺮﻃ رد ح دﺮﻛﺮﻬﺷ ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد نﻻﻮﺌﺴﻣ ﺎﺑ ﻲﮕﻨﻫﺎﻤﻫ و ﺮﺟﺎﻫ نﺎﺘﺳرﺎﻤﻴﺑ ) س ( ،دﺮﻛﺮﻬﺷ ﻦﻳا رد ﻞﻏﺎﺷ نز نارﺎﺘﺳﺮﭘ
٣٩ يرﺎﺘﺳﺮﭘ ﺮﺘﻓد رد دﻮﺟﻮﻣ تﺎﻋﻼﻃا سﺎﺳاﺮﺑ نﺎﺘﺳرﺎﻤﻴﺑ ﺪﻧﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ نﺎﺘﺳرﺎﻤﻴﺑ . ﻪﺑ نارﺎﺘﺳﺮﭘ ﻦﻳا يﺪﻌﺑ ﻪﻠﺣﺮﻣ رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ صﻮﺼﺧ رد و هﺪﺷ تﻮﻋد نﺎﺘﺳرﺎﻤﻴﺑ ﺮﺗﺎﺗ ﻲﻔﻣآ ﻦﻟﺎﺳ ﻫا و ﺪﺷ ﻪﺋارا مزﻻ تﺎﺤﻴﺿﻮﺗ نآ فاﺪ . ﺖﻳﺎﺿر مﺮﻓ ﺲﭙﺳ ﺖﻛﺮﺷ ﻪﺑ ﻞﻳﺎﻣ داﺮﻓا ياﺮﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺖﻛﺮﺷ ﺖﻬﺟ ﻪﻧﺎﻫﺎﮔآ ﻞﻴﻤﻜﺗ ﺪﻧدﻮﺑ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻪﺑ دورو ﻂﻳاﺮﺷ ﺪﺟاو ﻪﻛ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺪﻳدﺮﮔ . ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا ﻪﺑ دورو ﻂﻳاﺮﺷ ، نﺎﺘﺳرﺎﻤﻴﺑ رد لﺎﻐﺘﺷا ﺮﺟﺎﻫ ) س ( دﺮﻛﺮﻬﺷ ) ﻲﻤﺳر و ﻲﺣﺮﻃ ( ندﻮﺑ ﻞﻫﺄﺘﻣ ، ) نز ( ، ﻞﻜﺸﻣ ﻦﺘﺷاد ﺐﺴﻛ تاﺮﻤﻧ سﺎﺳا ﺮﺑ ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﺖﻴﻌﺿو رد ﭻﻳﺮﻧا ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﺖﻳﺎﺿر ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ رد هﺪﺷ ) Enrich ( لﺎﻐﺘﺷا ، يرﺎﺘﺳﺮﭘ ﻞﻐﺷ ﻪﺑ ) سﺎﻨﺷرﺎﻛ ،نادرﺎﻛ ،رﺎﻴﻬﺑ و ﻲﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ يرﺎﺘﺳﺮﭘ ﺪﺷرا ( دﻮﺑ . ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ زا جوﺮﺧ ﻂﻳاﺮﺷ يرﺎﻤﻴﺑ ﻪﺑ ﻼﺘﺑا ،ندﻮﺑ ﻪﻘﻠﻄﻣ هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ ﻲﻧاور يﺎﻫ و ﻮﺑ ﻲﮕﺘﺴﺸﻧزﺎﺑ د . ﺎﺑ ياراد داﺮﻓا ﺎﺗ دﻮﺑ مزﻻ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ فﺪﻫ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺪﻧﻮﺷ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ دراو ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﺖﻳﺎﺿر رد ﻞﻜﺸﻣ ؛ ﻪﻧﻮﻤﻧ اﺬﻟ ياراد داﺮﻓا و هﺪﺷ مﺎﺠﻧا فﺪﻫ ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ و ﻪﻠﺣﺮﻣ ود رد يﺮﻴﮔ ﺪﻧﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا رد ﻞﻜﺸﻣ . رﻮﻈﻨﻣ ﻦﻳا ياﺮﺑ 85 ﺮﻔﻧ نز نارﺎﺘﺳﺮﭘ زا ،هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ ﻂﻳاﺮﺷ ﺪﺟاو مﺮﻓ 47 ﻲﻟاﻮﺳ ﻨﺸﺳﺮﭘ ﭻﻳﺮﻧا ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﺖﻳﺎﺿر ﻪﻣﺎ يدﺮﻓ تﺎﻋﻼﻃا ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ و ﺗ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻦﻳا رد ار ﻪﻛ ﺪﻧدﻮﻤﻧ ﻞﻴﻤﻜ ،ﺖﻳﺎﻬﻧ رد 43 زا ﺮﻔﻧ نﺎﻧآ ﻪﻛ ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﺖﻳﺎﺿر تاﺮﻤﻧ ياراد ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ تاﺮﻤﻧ سﺎﺳا ﺮﺑ ﺪﻧﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺖﻛﺮﺷ ﺖﻬﺟ ﺪﻧدﻮﺑ يﺮﺗ ﻦﻴﻳﺎﭘ . ﺲﭙﺳ ﺖﻬﺟ هﺪﻨﻨﻛ ﺖﻛﺮﺷ داﺮﻓا ، هﺎﮔرﺎﻛ شزﻮﻣآ يﺎﻫ ﺎﻫ ترﺎﻬﻣ تﺪﻣ ﻪﺑ ﻲﮔﺪﻧز ي 4 ﻪﺴﻠﺟ ) 4 ﻪﺘﻋﺎﺳ ( ﻦﻟﺎﺳ رد ﺮﺗﺎﺗ ﻲﻔﻣآ ﺪﻳدﺮﮔ راﺰﮔﺮﺑ دﺮﻛﺮﻬﺷ ﺮﺟﺎﻫ نﺎﺘﺳرﺎﻤﻴﺑ . ﻦﻳا رد رد ﺶﻳﺎﻤﻧ ﺶﺨﭘ و باﻮﺟ و لاﻮﺳ ،ﺚﺤﺑ ﻪﺑ ﻪﺴﻠﺟ رﺎﻬﭼ صﻮﺼﺧ ﺮﺛﻮﻣ طﺎﺒﺗرا ﺮﺻﺎﻨﻋ ءاﺰﺟا و طﺎﺒﺗرا ؛ يﺎﻫ ﻚﺒﺳ ﻮﺗ و ﻦﻣ يﺎﻫ مﺎﻴﭘ و فﻼﺘﺧا ﻞﺣ ،لﺎﻌﻓ نداد شﻮﮔ ،درﻮﺧﺮﺑ ؛ رﺎﺘﻓر و ﻢﺸﺧ لﺮﺘﻨﻛ ﺮﺟ أ ﻪﻧاﺪﻨﻣ ت و ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ و نﺎﻣز ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ سﺮﺘﺳا ﺪﺷ ﻪﺘﺧادﺮﭘ ) 13 (. ﻚﻳ ﺖﺷﺬﮔ زا ﺲﭘ ترﺎﻬﻣ يﺎﻫ سﻼﻛ زا هﺎﻣ ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ نارﺎﺘﺳﺮﭘ رﺎﻴﺘﺧا رد ﺎﻫ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ًادﺪﺠﻣ ،ﻲﮔﺪﻧز نآ ﻂﺳﻮﺗ و ﺪﺷ ﻞﻴﻤﻜﺗ ﺎﻫ . رد ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ تﺪﻣ ﻦﻳا لﻮﻃ رد رﺎﻜﻤﻫ سﺎﻨﺸﻧاور ﺎﺑ لاﻮﺳ ﻪﻧﻮﮔﺮﻫ ﺎﻳ ﻞﻜﺸﻣ ﻦﺘﺷاد ترﻮﺻ سﺎﻤﺗ حﺮﻃ ﻲﻣ ﻲﻳﺎﻤﻨﻫار و هدﺮﻛ راﺮﻗﺮﺑ ﻲﻨﻔﻠﺗ ﺪﻧﺪﺷ . ﺑ ﻪ هﺪﺷ هداد شزﻮﻣآ يﺎﻫ ترﺎﻬﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا يﺮﻴﮕﻴﭘ هوﻼﻋ ، رد مود تﺎﺴﻠﺟ ﻲﻃ ، يﺎﻫ ترﺎﻬﻣ شزﻮﻣآ مرﺎﻬﭼ و مﻮﺳ باﻮﺟ و لاﻮﺳ ﺐﻟﺎﻏ رد ﻲﮔﺪﻧز رﺎﻜﻤﻫ سﺎﻨﺸﻧاور يﺮﻴﮕﻴﭘ و رد هﺪﺷ هداد شزﻮﻣآ دراﻮﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا صﻮﺼﺧ رد حﺮﻃ تﺎﺴﻠﺟ ﻦﻴﺑ ﻪﻠﺻﺎﻓ ﻼﻜﺸﻣ و هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا رد ﻲﻟﺎﻤﺘﺣا ت ﺪﺷ مﺎﺠﻧا رﺎﻜﻫار ﻪﺋارا . ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد ﻚﻴﻓاﺮﮔﻮﻣد تﺎﻋﻼﻃا ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ،ماﺪﺨﺘﺳا عﻮﻧ ،ﻦﺳ ﻞﻣﺎﺷ جاودزا عﻮﻧ ) ،ﻞﻴﻣﺎﻓ ﻞﻴﻣﺎﻓ ﺮﻴﻏ ( ، داﺪﻌﺗ ،جاودزا تﺪﻣ ،يرﺎﻛ ﺖﺑﻮﻧ ﺮﺴﻤﻫ ﻞﻐﺷ ،ناﺪﻧزﺮﻓ و ﺮﺴﻤﻫ تﻼﻴﺼﺤﺗ دﻮﺑ . هوﻼﻌﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ رد مﺮﻓ 47 ﻲﻟاﻮﺳ ) هﺎﺗﻮﻛ ( ﭻﻳﺮﻧا ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﺖﻳﺎﺿر ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﺖﻬﺟ ﻳﺎﺿر ﺖﻴﻌﺿو ﻲﺳرﺮﺑ ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﺖ . ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻦﻳا ﻂﺳﻮﺗ Fowers و Olson ﻪﺘﺧﺎﺳ هﺪﺷ و ياﺮﺑ يﺎﻫ ﻪﻨﻴﻣز ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﺎﻳ از ﻞﻜﺸﻣ هﻮﻘﻟﺎﺑ يﺎﻫ ﻪﻨﻴﻣز ﻲﺑﺎﻳزرا رﺎﻛ ﻪﺑ ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﻪﻄﺑار يرﺎﺑﺮﭘ و تﻮﻗ ؛دور ﻲﻣ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ياﺮﺑ ﻳﺎﻫ جوز ﺺﻴﺨﺸﺗ ﻲ و هروﺎﺸﻣ ﻪﺑ زﺎﻴﻧ ﻪﻛ دﻮﺷ ﻲﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﻧراد دﻮﺧ ﻪﻄﺑار ﺖﻳﻮﻘﺗ ) 16 .( ﻦﻳا هدﺮﺧ ﻞﻣﺎﺷ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻞﺋﺎﺴﻣ ،ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﺖﻳﺎﺿر ،ﻲﻧﺎﻣرآ ﻒﻳﺮﺤﺗ يﺎﻫ سﺎﻴﻘﻣ يﺎﻫ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ،ﻲﻟﺎﻣ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ،ضرﺎﻌﺗ ﻞﺣ ،طﺎﺒﺗرا ،ﻲﺘﻴﺼﺨﺷ ،يروﺮﭘ ﺪﻧزﺮﻓ و ناﺪﻧزﺮﻓ ،ﻲﺴﻨﺟ ﻪﻄﺑار ،ﺖﻏاﺮﻓ تﺎﻗوا ﻴﮔ ﺖﻬﺟ و نﺎﺘﺳود و هداﻮﻧﺎﺧ ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻣ ﻲﺒﻫﺬﻣ يﺮ ﻪﻛ ﻦﻳا هدﺮﺧ سﺎﻴﻘﻣ ﺎﻫ ﻒﻴﺻﻮﺗ ﺮﻳز حﺮﺷ ﻪﺑ ﺪﻧﻮﺷ ﻲﻣ : 1 ( ﻒﻳﺮﺤﺗ ﻲﻧﺎﻣرآ : ﻪﺑ فرﺎﻌﺘﻣ ﺦﺳﺎﭘ ياﺮﺑ ﺺﺨﺷ ﻞﻳﺎﻤﺗ سﺎﻴﻘﻣ ﻦﻳا ﺪﻨﻛ ﻲﻣ يﺮﻴﮔ هزاﺪﻧا ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ تﻻاﻮﺳ ، 2 ( ﺖﻳﺎﺿر ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ، 3 ( ﻲﺘﻴﺼﺨﺷ ﻞﺋﺎﺴﻣ : ﺖﻴﺼﺨﺷ كرد سﺎﻴﻘﻣ ﻦﻳا و ﺎﻫ ﻲﮔﮋﻳو و ﺎﻫرﺎﺘﻓر ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ شﺮﺴﻤﻫ زا ار ﺢﻄﺳ ﻲﺑﺎﻳزرا دﻮﺷ ﻲﻣ ﺎﻫ عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻪﻛ مﺪﻋ ﺎﻳ ﺖﻳﺎﺿر ﺪﻨﻛ ﻲﻣ ، 4 ( طﺎﺒﺗرا : و تادﺎﻘﺘﻋا ،تﺎﺳﺎﺴﺣا ﻪﺑ سﺎﻴﻘﻣ ﻦﻳا ﻂﺑاور مواﺪﺗ رد طﺎﺒﺗرا ﺶﻘﻧ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ،ﺺﺨﺷ يﺎﻫ شﺮﮕﻧ دﻮﺷ ﻲﻣ طﻮﺑﺮﻣ ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز . 5 ( ضرﺎﻌﺗ ﻞﺣ : ﺎﻫ شﺮﮕﻧ سﺎﻴﻘﻣ ﻦﻳا ، وآ دﻮﺟو ﻪﺑ رد ار ﺮﺴﻤﻫ ﻲﺼﺨﺷ تادﺎﻘﺘﻋا و تﺎﺳﺎﺴﺣا ندر
40 ﺣ ﺎﻳ ﺪﻨﻛ ﻲﻣ ﻲﺑﺎﻳزرا ضرﺎﻌﺗ ﻞ و ﺎﻫ شور يورﺮﺑ ﻳ ياﺮﺑ ﻲ ﺪﻧراد ﺰﻛﺮﻤﺗ ﺚﺤﺑ ﻪﺑ نداد ﻪﻤﺗﺎﺧ . 6 ( ﻲﻟﺎﻣ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ : ﻦﻳا يدﺎﺼﺘﻗا شور ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ يﺎﻫ شﺮﮕﻧ ﻖﺋﻼﻋ ﺮﺑ ﺰﻛﺮﻤﺗ سﺎﻴﻘﻣ دراد ﺪﻧﻮﺷ ﻲﻣ هرادا ﺮﻫﻮﺷ و نز ﻂﺑاور رد ﻪﻛ ﻲﻠﺋﺎﺴﻣ و . 7 ( ﺖﻏاﺮﻓ تﺎﻗوا يﺎﻫ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ : ﻲﺼﺨﺷ تﺎﺤﻴﺟﺮﺗ سﺎﻴﻘﻣ ﻦﻳا ﺪﻨﻛ ﻲﻣ ﻲﺑﺎﻳزرا ﺖﻏاﺮﻓ تﺎﻗوا نﺪﻧارﺬﮔ ياﺮﺑ ار جوز ﺮﻫ . 8 ( ﻲﺴﻨﺟ ﻂﺑاور : ﻲﺼﺨﺷ يﺎﻫ ﻲﻧاﺮﮕﻧ و تﺎﺳﺎﺴﺣا ﻪﻘﺒﻃ ﻦﻳا ﺪﻨﻛ ﻲﻣ ﻲﺑﺎﻳزرا ﺮﺴﻤﻫ ﺎﺑ ﻲﻔﻃﺎﻋ و ﻲﺴﻨﺟ ﻂﺑاور هرﺎﺑرد ار . ناﺰﻴﻣ و ﻒﻃاﻮﻋ زاﺮﺑا زا ﺖﻳﺎﺿر هﺪﻨﻨﻛ ﺲﻜﻌﻨﻣ ﺎﻫ ﻢﺘﻳآ تﺎﺳﺎﺴﺣا ، يﺎﻫ عﻮﺿﻮﻣ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ يﺎﻫ ﺚﺤﺑ رد ﻲﺘﺣار آ و ﻲﺴﻨﺟ ﺖﺳا ﻲﺷﺰﻴﻣ . 9 ( يروﺮﭘ ﺪﻧزﺮﻓ و ناﺪﻧزﺮﻓ : ﻦﻳا ﺪﻧزﺮﻓ ﻦﺘﺷاد هرﺎﺑرد ار ﻲﺼﺨﺷ تﺎﺳﺎﺴﺣا و ﺎﻫ شﺮﮕﻧ سﺎﻴﻘﻣ ﺪﻨﻛ ﻲﻣ ﻲﺑﺎﻳزرا ناﺪﻧزﺮﻓ داﺪﻌﺗ يور ﻖﻓاﻮﺗ و . 10 ( و هداﻮﻧﺎﺧ نﺎﺘﺳود : ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻖﺋﻼﻋ و تﺎﺳﺎﺴﺣا ﻲﺑﺎﻳزرا ﻪﺑ سﺎﻴﻘﻣ ﻦﻳا دزادﺮﭘ ﻲﻣ نﺎﺘﺳود و ﺮﺴﻤﻫ و ماﻮﻗا ،ناﺪﻧوﺎﺸﻳﻮﺧ ﺎﺑ ﻂﺑاور . 11 ( ﻲﺒﻫﺬﻣ يﺮﻴﮔ ﺖﻬﺟ : و تﺎﺳﺎﺴﺣا ،ﺎﻫ شﺮﮕﻧ سﺎﻴﻘﻣ ﻦﻳا ﻲﮔﺪﻧز رد ﻲﺒﻫﺬﻣ لﺎﻤﻋا و تادﺎﻘﺘﻋا هرﺎﺑرد ار ﺺﺨﺷ ﻖﺋﻼﻋ ﺪﻨﻛ ﻲﻣ ﻲﺑﺎﻳزرا ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز . نﺎﻴﻧﺎﻤﻴﻠﺳ هﺎﺗﻮﻛ مﺮﻓ ﻚﻳ ،ﻞﻣاﻮﻋ ﻞﻴﻠﺤﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻪﻴﻬﺗ ار ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻦﻳا زا ﺖﺳا هدﻮﻤﻧ ) 17 ( ﻞﻣﺎﺷ ﻪﻛ 11 سﺎﻴﻘﻣ و 47 ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻣ لاﻮﺳ . ﻪﻤﻫ ﻮﻋ ﻞﻣا يﺎﻫ ﺶﻘﻧ ﻞﻣﺎﻋ ﺰﺟ ﻪﺑ ﺪﻧا هﺪﺷ ﻆﻔﺣ نآ هﺎﺗﻮﻛ مﺮﻓ رد ﻲﺒﻠﻃ تاوﺎﺴﻣ . يراﺬﮔ هﺮﻤﻧ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻦﻳا تﻻاﻮﺳ 1 ) ًﻼﻣﺎﻛ ﻢﻔﻟﺎﺨﻣ ( ، 2 ) ﻢﻔﻟﺎﺨﻣ ( ، 3 ) مراﺪﻧ يﺮﻈﻧ ( ، 4 ) ﻢﻘﻓاﻮﻣ ( و 5 ) ًﻼﻣﺎﻛ ﻢﻘﻓاﻮﻣ ( ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻣ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻦﻳا يﺎﻫ هدﺎﻣ زا يداﺪﻌﺗ يراﺬﮔ هﺮﻤﻧ ﻪﻛ ﻣ مﺎﺠﻧا سﻮﻜﻌﻣ ترﻮﺻ ﻪﺑ دﺮﻴﮔ ﻲ . Fowers و Olson ياﺮﺑ خﺎﺒﻧوﺮﻛ يﺎﻔﻟآ ﺐﻳﺮﺿ ار ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ 92 / 0 ﺪﻧا هدروآ ﺖﺳﺪﺑ سﺎﻴﻘﻣ ﻦﻳا ﻪﻛ ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ و ﻲﻣ خر ﻲﻣدآ تﺎﻴﺣ لﻮﻃ رد ﻪﻛ دﻮﺷ ﻲﻣ ﻲﺗاﺮﻴﻴﻐﺗ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻫ و ﺪﻫد ﻤ دﻮﺟو ﻪﺑ هداﻮﻧﺎﺧ رد ﻪﻛ ﻲﺗاﺮﻴﻴﻐﺗ صﻮﺼﺧ رد ﻦﻴﻨﭽ ﺖﺳا سﺎﺴﺣ ﺪﻳآ ﻲﻣ ) 16 .( ﺮﻫ ﻦﻳا يﺎﻫ عﻮﺿﻮﻣ زا ﻚﻳ ﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﺖﺳا ﻢﻬﻣ يﺎﻫ ﻪﻨﻴﻣز زا ﻲﻜﻳ ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا رد ﻪﻣ . ﻲﺑﺎﻳزرا تﻼﻜﺸﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﻲﻣ ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﻪﻄﺑار ﻚﻳ نورد ﺎﻫ ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا ﺎﻫ جوز هﻮﻘﻟﺎﺑ ار يﺎﻫ ﻪﻨﻴﻣز ﺪﻧاﻮﺗ ﻲﻣ ﺎﻳ ﺪﻨﻛ ﻒﻴﺻﻮﺗ نآ ﺖﻳﻮﻘﺗ و يﺪﻨﻣوﺮﻴﻧ ﺎﻫ ار ﺪﻳﺎﻤﻧ ﺺﺨﺸﻣ . نﺎﻴﻧﺎﻤﻴﻠﺳ ﺐﻳﺮﺿ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ 9 / 0 هدﺮﻛ شراﺰﮔ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻦﻳا ياﺮﺑ ار ﺖﺳا ) 17 ( ﺑ ؛ ﻪ نارﺎﻜﻤﻫ و يرﺎﻔﻏرﻮﭘ زا ﻞﻘﻧ ﻪﺑ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻦﻳا هوﻼﻋ ﺖﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ ﻲﺒﺳﺎﻨﻣ كﻼﻣ رﺎﺒﺘﻋا زا ) 15 (. ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد ﺑ ﺰﻴﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ،ﻲﻠﺧاد تﺎﺒﺛ ،ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ ﻲﺳرﺮﺑ ياﺮ ،ﺐﻳﺮﺿ ﻦﻳا ﻪﺠﻴﺘﻧ رد ﻪﻛ ﺪﺷ ﻲﺑﺎﻳزرا خﺎﺒﻧوﺮﻛ يﺎﻔﻟآ ﺐﻳﺮﺿ 87 / 0 ﺪﻳدﺮﮔ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ . ﺖﻳﺎﻬﻧ رد ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳﺰﺠﺗ ﺎﻫ هداد ﺎﺑ زا هدﺎﻔﺘﺳا نﻮﻣزآ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ يرﺎﻣآ يﺎﻫ ﻲﺟوز ﻲﺗ ، و نﻮﺳﺮﻴﭘ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ رد راﺰﻓا مﺮﻧ SPSS16 ﺪﺷ مﺎﺠﻧا .
ﺎﻫ ﻪﺘﻓﺎﻳ : ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد 85 رد ﺖﻛﺮﺷ ﺐﻠﻃواد رﺎﺘﺳﺮﭘ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺪﻧدﻮﺑ ﺖﻳﺎﺿر ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻞﻴﻤﻜﺗ زا ﺲﭘ ﻪﻛ ،ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﻲﻠﻛ ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﺖﻳﺎﺿر تاﺮﻤﻧ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﺎﻬﻧآ 25 / 33 ± 01 / 159 ﻣ ﺪﻳدﺮﮔ ﻪﺒﺳﺎﺤ . ﺖﻳﺎﻬﻧ رد ﻦﻳا ﻦﻴﺑ زا ،داﺮﻓا 43 ﺮﻔﻧ زا رﺎﺘﺳﺮﭘ نا ﻲﺘﻳﺎﺿرﺎﻧ ﺎﺑ ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ،دﺎﻳز ﺪﻧﺪﺷ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ دراو ﻲﺒﺴﻧ و دﺎﻳز ﻲﻠﻴﺧ ﻪﻛ ﺑ ﻪ ﻢﻛ ﻞﻴﻟد ﻲﺣاﺮﻃ ﺎﺑ و ﻲﻫوﺮﮔ ﻚﻳ ﻞﻜﺷ ﻪﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ،ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ندﻮﺑ ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺪﻌﺑ و ﻞﺒﻗ . رد ﻪﻠﺧاﺪﻣ زا ﻞﺒﻗ ﺎﻫ ﻲﻧدﻮﻣزآ تاﺮﻤﻧ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ 43 ﺮﻔﻧ ﺎﺘﺳﺮﭘ ر ﻪﻠﺧاﺪﻣ رد هﺪﻨﻨﻛ ﺖﻛﺮﺷ ، 6 / 23 ± 09 / 135 ﻪﻠﺧاﺪﻣ زا ﺲﭘ و 75 / 22 ± 93 / 179 ﻲﺗ نﻮﻣزآ ﻪﻛ دﻮﺑ ﺟوز ﻲ داد نﺎﺸﻧ ﻪﻠﺣﺮﻣ ود رد ار يرادﺎﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ) 001 / 0 ≤ P ( ﺖﻳﺎﺿر ﺖﻴﻌﺿو ﺎﻘﺗرا ﺐﺟﻮﻣ ﻪﻠﺧاﺪﻣ اﺬﻟ و ﺪﺷ نارﺎﺘﺳﺮﭘ ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز . ﺖﻳﺎﺿر ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻲﻫد هﺮﻤﻧ مﺮﻧ لوﺪﺟ سﺎﺳا ﺮﺑ ﺎﻄﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ،ﭻﻳﺮﻧا ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﻦﻴﺑ رد ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﻪﻌﻟ 43 زا ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﺜﻛا ،ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ياﺪﺘﺑا رد ﻂﻳاﺮﺷ ﺪﺟاو رﺎﺘﺳﺮﭘ ﺪﻧدﻮﺑ ﻲﺿارﺎﻧ دﻮﺧ ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﺖﻴﻌﺿو ) 8 / 62 (% ؛ ﻲﻟﺎﺣ رد ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﺜﻛا ﻪﻠﺧاﺪﻣ زا ﺲﭘ ﻪﻛ ) 7 / 83 (% ﻲﺒﺴﻧ ﺖﻳﺎﺿر ﺪﻨﺘﺷاد دﻮﺧ ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﺖﻴﻌﺿو زا ) هرﺎﻤﺷ لوﺪﺟ 1 .(
٤١ مﺎﻤﺗ رد يﺎﻫ سﺎﻴﻘﻣ هدﺮﺧ ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﺖﻳﺎﺿر ، يﺮﺗ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺖﻴﻌﺿو يرادﺎﻨﻌﻣ ﻞﻜﺷ ﻪﺑ ﻪﻠﺧاﺪﻣ زا ﺲﭘ ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ . يﺮﻴﮔ ﺖﻬﺟ ﺪﻌﺑ رد يﺪﻨﻤﺘﻳﺎﺿر ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ و ﻲﺒﻫﺬﻣ ﺪﻌﺑ رد ﺖﻳﺎﺿر ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ و ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﺖﻳﺎﺿر طﺎﺒﺗرا و ﺖﻴﺼﺨﺷ ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ) لوﺪﺟ هرﺎﻤﺷ 2 .( هرﺎﻤﺷ لوﺪﺟ 1 : ﺘﻳﺎﺿر ﺖﻴﻌﺿو يﺪﻨﻤ ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز 43 زا ﺮﻔﻧ نارﺎﺘﺳﺮﭘ ﻪﻠﺧاﺪﻣ رد هﺪﻨﻨﻛ ﺖﻛﺮﺷ يﺪﻨﻤﺘﻳﺎﺿر ﺖﻴﻌﺿو نﻮﻣزآ ﻞﺣاﺮﻣ ﻪﻠﺧاﺪﻣ زا ﻞﺒﻗ ﻪﻠﺧاﺪﻣ زا ﺪﻌﺑ داﺪﻌﺗ ﺪﺻرد داﺪﻌﺗ ﺪﺻرد ًاﺪﻳﺪﺷ ﻲﺿارﺎﻧ 6 14 1 3 / 2 ﻲﺿارﺎﻧ 27 8 / 62 5 6 / 11 ﻲﺒﺴﻧ ﺖﻳﺎﺿر 10 3 / 23 36 7 / 83 دﺎﻳز ﺖﻳﺎﺿر 0 0 1 3 / 2 ﻞﻛ 43 100 43 100 هرﺎﻤﺷ لوﺪﺟ 2 : زا ﺪﻌﺑ و ﻞﺒﻗ ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﺖﻳﺎﺿر دﺎﻌﺑا ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ نارﺎﺘﺳﺮﭘ رد ﻪﻠﺧاﺪﻣ يﺎﻫ ﺺﺧﺎﺷ آ يرﺎﻣ ﺎﻫ سﺎﻴﻘﻣ هدﺮﺧ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ± رﺎﻴﻌﻣ فاﺮﺤﻧا ﻻﺎﺑ ناﺮﻛ ﻦﻴﻳﺎﭘ ناﺮﻛ ﻲﺗ يدازآ ﻪﺟرد ﺖﻴﻌﺿو ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﻞﺒﻗ 51 / 0 ± 02 / 3 82 / 0 25 / 1 69 / 4 42 ﺪﻌﺑ 58 / 0 ± 05 / 4 طﺎﺒﺗرا ﺖﻴﻌﺿو ﻞﺒﻗ 82 / 0 ± 58 / 2 59 / 0 24 / 1 68 / 5 42 ﺪﻌﺑ 81 / 0 ± 49 / 3 ضرﺎﻤﺗ ﻞﺣ ﺖﻴﻌﺿو ﻞﺒﻗ 81 / 0 ± 74 / 2 60 / 0 24 / 1 82 / 5 42 ﺪﻌﺑ 64 / 0 ± 66 / 3 ﻲﻟﺎﻣ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻞﺒﻗ 80 / 0 ± 86 / 2 68 / 0 36 / 1 03 / 6 42 ﺪﻌﺑ 68 / 0 ± 88 / 3 ﺖﻏاﺮﻓ تﺎﻗوا ﻞﺒﻗ 71 / 0 ± 83 / 2 54 / 0 19 / 1 44 / 5 42 ﺪﻌﺑ 62 / 0 ± 7 / 3 ﻲﺴﻨﺟ طﺎﺒﺗرا ﻞﺒﻗ 1 ± 96 / 2 34 / 0 04 / 1 99 / 3 42 ﺪﻌﺑ 51 / 0 ± 65 / 3 و هداﻮﻧﺎﺧ ﺖﻴﻌﺿو نﺎﺘﺳود ﻞﺒﻗ 79 / 0 ± 85 / 2 69 / 0 31 / 1 48 / 6 42 ﺪﻌﺑ 65 / 0 ± 86 / 3 يروﺮﭘ ﺪﻧزﺮﻓ ﻞﺒﻗ 03 / 1 ± 89 / 2 94 / 0 69 / 1 14 / 7 42 ﺪﻌﺑ 64 / 0 ± 21 / 4 ﻲﺒﻫﺬﻣ يﺮﻴﮔ ﺖﻬﺟ ﻞﺒﻗ 91 / 0 ± 54 / 3 37 / 0 11 / 1 07 / 4 42 ﺪﻌﺑ 69 / 0 ± 28 / 4 ﺎﻨﺷ ﺖﺧ ﻞﺒﻗ 76 / 0 ± 19 / 2 16 / 1 82 / 1 10 / 9 42 ﺪﻌﺑ 89 / 0 ± 68 / 3 يراد ﻲﻨﻌﻣ ﺢﻄﺳ 001 / 0 P≤ ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻣ .
42 رد ﻞﻜﺷ ﻪﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد هﺪﻨﻨﻛ ﺖﻛﺮﺷ نارﺎﺘﺳﺮﭘ مﺎﻤﺗ ﺪﻧدﻮﺑ رﺎﻛ ﻪﺑ لﻮﻐﺸﻣ شدﺮﮔ . نﻮﺳﺮﻴﭘ نﻮﻣزآ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻦﺳ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ، ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﺖﻳﺎﺿر ناﺰﻴﻣ ﺪﺑﺎﻳ ﻲﻣ ﺶﻫﺎﻛ ) 018 / 0 P= ، 498 / 0 r= .( ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ داﺪﻌﺗ ،جاودزا تﺪﻣ ،يرﺎﻛ ﻪﻘﺑﺎﺳ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻴﺑ رادﺎﻨﻌﻣ ﻪﻄﺑار ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﺖﻳﺎﺿر ﺎﺑ ﺮﺴﻤﻫ ﻦﺳ و ﺪﻧزﺮﻓ ﺪﺸﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ يرﺎﻣآ ) 05 / 0 P> .(
ﺚﺤﺑ : ﻪﻛ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد ﺗ ﻦﻴﻴﻌﺗ فﺪﻫ ﺎﺑ ﺄ ﺮﻴﺛ ترﺎﻬﻣ شزﻮﻣآ تﺎﺴﻠﺟ ﺖﻴﻌﺿو ﺮﺑ ﻲﮔﺪﻧز يﺎﻫ رد ﻞﻏﺎﺷ نز يرﺎﺘﺳﺮﭘ ﻞﻨﺳﺮﭘ ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﺖﻳﺎﺿر ﺎﺘﺳرﺎﻤﻴﺑ ﺮﺟﺎﻫ ن ) س ( ﺪﺷ مﺎﺠﻧا دﺮﻛﺮﻬﺷ ؛ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺮﺑ يرﺎﻣآ ﻞﻴﻠﺤﺗ رد نﻮﻣزآ زا ﺲﭘ يﺎﻫ هﺮﻤﻧ يور ﺪﻨﻨﻛ ﺖﻛﺮﺷ داﺮﻓا ه رد شزﻮﻣآ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻧز يﺎﻫ ترﺎﻬﻣ يﺎﻫ ﻪﻔﻟﻮﻣ ﺖﻳﺎﺿر ﺶﻳاﺰﻓا رد ﻲﮔﺪ ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺮﺛﻮﻣ نارﺎﺘﺳﺮﭘ ﻲﻠﻛ ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز . ﻲﻓﺮﻃ زا و ﻲﻔﻨﻣ ﻪﻄﺑار ،نارﺎﺘﺳﺮﭘ ﻦﺳ ﺎﺑ ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﺖﻳﺎﺿر دﺎﻨﻌﻣ ﻦﺳ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ و ﺖﺷاد يرا ، ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﺖﻳﺎﺿر ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛ . ،رﺎﻛ ﻪﻘﺑﺎﺳ ﺪﻨﻧﺎﻣ يدﺮﻓ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﺮﻳﺎﺳ ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﺖﻳﺎﺿر ﺎﺑ نآ ﺪﻨﻧﺎﻣ و ﺖﻣﺪﺧ ﻞﺤﻣ ﺶﺨﺑ ﺘﺷاﺪﻧ يرادﺎﻨﻌﻣ طﺎﺒﺗرا ﺪﻨ . ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد نارﺎﺘﺳﺮﭘ تﻼﻴﺼﺤﺗ ﺢﻄﺳ رد يرادﺎﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ﺪﺸﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ . ﻲﻌﻗاو ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد نارﺎﻜﻤﻫ و ﺢﻄﺳ ﺗ ﺖﺷاد ﻪﻄﺑار ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﺖﻳﺎﺿر ﺎﺑ تﻼﻴﺼﺤ ) 18 ( ﻪﻛ دراد تﺮﻳﺎﻐﻣ ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺎﺑ . ﺮﺑ شزﻮﻣآ ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ سﺎﺳا ﺮﻳز مﺎﻤﺗ ءﺎﻘﺗرا ﺐﺟﻮﻣ ﻲﮔﺪﻧز يﺎﻫ ترﺎﻬﻣ و ﺪﺷ يرادﺎﻨﻌﻣ ﻞﻜﺷ ﻪﺑ ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﺖﻳﺎﺿر يﺎﻫ هوﺮﮔ ﻤﺗ رد شور ﻦﻳا اﺬﻟ ﺮﺛﻮﻣ ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﺖﻳﺎﺿر دﺎﻌﺑا مﺎ دﻮﺑ . ﻤﺘﻳﺎﺿر ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ يﺮﻴﮔ ﺖﻬﺟ ﺪﻌﺑ رد يﺪﻨ و ﻲﺒﻫﺬﻣ رد ﺖﻳﺎﺿر ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ و ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﺖﻳﺎﺿر دﻮﺑ طﺎﺒﺗرا و ﺖﻴﺼﺨﺷ ﺪﻌﺑ . رد هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﺰﻴﻧ نارﺎﻜﻤﻫ و يرﺎﻔﻏرﻮﭘ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ دﺮﻜﻳور ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﻲﮔﺪﻧز ﻚﺒﺳ يﺎﻫ ﻪﻔﻟﻮﻣ شزﻮﻣآ ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﺖﻳﺎﺿر ﺶﻳاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ يدﺮﻓ ﻲﺳﺎﻨﺷ ناور نآ يﺎﻫ ﻪﻔﻟﻮﻣ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و ﻲﻠﻛ ﻞﻳﺎﺴﻣ ،ﺖﻳﺎﺿر ﻞﻣﺎﺷ ،ضرﺎﻌﺗ ﻞﺣ ترﺎﻬﻣ ،ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز طﺎﺒﺗرا ،ﻲﺘﻴﺼﺨﺷ ،ﺖﻏاﺮﻓ تﺎﻗوا ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ يﺎﻫ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ،ﻲﻟﺎﻣ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺪﻧزﺮﻓ و ناﺪﻧزﺮﻓ ،ﻲﺴﻨﺟ ﻂﺑاور و هداﻮﻧﺎﺧ ،يروﺮﭘ دﻮﺷ ﻲﻣ ﻲﺒﻫﺬﻣ يﺮﻴﮔ ﺖﻬﺟ و نﺎﺘﺳود ) 15 .( رد ﻊﻗاو ترﺎﻬﻣ شزﻮﻣآ ﻂﺑاور ﻪﻨﻴﻣز رد يرﺎﺘﻓر يﺎﻫ ردﺎﻗ ار داﺮﻓا ،ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﻪﺑ ار نﺎﺸﻳﺎﻫ مﺎﻴﭘ ﺎﺗ دزﺎﺳ ﻲﻣ ﺪﻨﻨﻛ لﺪﺑ و در ﻲﻨﺷور . ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ جوز نآ ﺮﺑ هوﻼﻋ و ﺮﺛﻮﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ار نﺎﺸﺗﺎﺿرﺎﻌﺗ ﻪﻧﻮﮕﭼ ﺪﻧزﻮﻣآ ﻲﻣ ﻦﻴﻨﭼ ﺪﻗﺎﻓ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ جوز زا ﺮﺘﺸﻴﺑ ،ﺪﻨﻨﻛ ﻞﺣ ﺪﻣآرﺎﻛ كﺮﺘﺸﻣ ﻲﮔﺪﻧز ﻪﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﻲﻣ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻲﻳﺎﻫ ترﺎﻬﻣ ﺪﻨﻫﺪﺑ ﻪﻣادا دﻮﺧ . يﻮﺳ زا يﺮﻴﮔرﺎﻛ ﻪﺑ ناﺪﻘﻓ ﺮﮕﻳد لﻼﺘﺧا دﺎﺠﻳا ﻪﺑ ﺢﻴﺤﺻ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻲﮔﺪﻧز يﺎﻫ ترﺎﻬﻣ نآ ﻲﺷﺎﭘوﺮﻓ ﻲﺘﺣ و ﻲﮔﺪﻧز يرﺎﺟ ﺪﻧور رد ﺪﻣﺎﺠﻧا ﻲﻣ . رد دﻮﺧ ﺶﻫوﮋﭘ ياﺮﺟا ﺎﺑ هداز ﺎﺿر ﺘﻣ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد ﺄ ﻞﻫ ﺰﻴﻧ داد نﺎﺸﻧ ﺖﺳا ه ترﺎﻬﻣ ﻦﻴﺑ ﻪﻛ نﺎﺴﻤﻫ و ﻮﺠﺸﻧاد ﻦﻴﺟوز ﻦﻴﺑ يﻮﻗ ﻲﻃﺎﺒﺗرا يﺎﻫ دﻮﺟو ﻪﻄﺑار ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز يزﺎﺳ دراد ) 19 .( ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ًﺎﻣﻮﻤﻋ ،داﺮﻓا ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫ ترﺎﻬﻣ ﺎﺑ ﻲﺘﺒﺜﻣ ﻪﻄﺑار دراد نﺎﺸﻧاﺮﺴﻤﻫ و نﺎﺷدﻮﺧ ﻲﻃﺎﺒﺗرا ﺖﻳﺎﺿر ) 20 .( و ﺶﻣارآ ،ﺖﻴﻨﻣا سﺎﺴﺣا ﺮﻴﺧا يﺎﻫ لﺎﺳ رد و هﺪﻴﻳاﺮﮔ ﻲﺘﺴﺳ ﻪﺑ دﺮﻣ و نز نﺎﻴﻣ ﻪﻧﺎﻤﻴﻤﺻ ﻂﺑاور ﺎﺑ دﻮﺧ تﺎﺳﺎﺴﺣا و رﺎﻜﻓا رد ﻦﻴﺟوز زا يرﺎﻴﺴﺑ ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﺖﻳﺎﺿر مﺪﻋ ﻲﻋﻮﻧ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺪﻨﻬﺟاﻮﻣ يرﺎﺘﻓر و ﻲﻧاور تﻼﻜﺸﻣ ﺎﺑ ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ ﺮﻴﻏ و ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ و تﺎﻓاﺮﺤﻧا عاﻮﻧا و نﺎﺸﻧاﺪﻧزﺮﻓ و ﻦﻴﺟوز
ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻣ طﺎﺒﺗرا رد ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫ يرﺎﺠﻨﻫﺎﻧ . رد ﺮﻓ ﺖﻘﻴﻘﺣ آ ﻦﻴﺟوز ﻦﻴﺑ ﻪﻧاﺮﻫﺎﻣ ﻲﻃﺎﺒﺗرا يﺎﻫ ﺪﻨﻳ ﺶﺨﺑ ﺖﻳﺎﺿر ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﺎﻫﺪﻣﺎﻴﭘ ﻦﻳﺮﺗ ﺶﺨﺑﺮﺛا و ﻦﻳﺮﺗ نآ ﻦﻴﺑ ﺪﺷ ﺪﻨﻫاﻮﺧ ﺎﻫ ) 9 ( و ﺖﻳﺎﺿر ﻪﻛ ﺎﺠﻧآ زا ،تادﺎﻘﺘﻋا و تﺎﺳﺎﺴﺣا ،كرد ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز رد ﻲﺼﺨﺷ ﻖﺋﻼﻋ و ﺎﻫ ﻖﻓاﻮﺗ ،ﺎﻫ ﺦﺳﺎﭘ ،ﺎﻫ شﺮﮕﻧ ﺖﻳﺎﺿر و ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﻲﮔﺪﻧز ﺖﺳا نآ زا ؛ ﻦﻳا رد يﺎﻫ ترﺎﻬﻣ ﻲﺷزﻮﻣآ يﺎﻫ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﻄﺑار ار ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﻲﮔﺪﻧز زا يﺪﻨﻣ ﺖﻳﺎﺿر ،ﻲﮔﺪﻧز ﻫ تﺎﻃﺎﺒﺗرا ﺮﺑ و ﺪﻫد ﻲﻣ ﺶﻳاﺰﻓا ﺗ ناﺮﺴﻤ ﺄ رﺎﻴﺴﺑ ﺮﻴﺛ دراﺬﮔ ﻲﻣ ﻲﺘﺒﺜﻣ ) 21 ( ؛ اﺬﻟ زا ﻲﺸﺨﺑ ﻪﻛ ﻲﺗرﻮﺻ رد ﺮﻣا ﻦﻳا ﻪﺑ ﺎﻫ نﺎﺘﺳرﺎﻤﻴﺑ ﻲﺷزﻮﻣآ يﺎﻫ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﮋﮔ و تﻻﻼﺘﺧا زا يرﺎﻴﺴﺑ زوﺮﺑ زا ،ﺪﺑﺎﻳ صﺎﺼﺘﺧا ﺪﻣآ ﺪﻫاﻮﺧ ﻞﻤﻋ ﻪﺑ يﺮﻴﮕﺸﻴﭘ ﻲﺼﺨﺷ يﺎﻫ يرﺎﺘﻓر . ﺮﮕﻳد نﺎﻴﺑ ﻪﺑ ، ناﺰﻳر ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ صﺎﺧ ﻪﺟﻮﺗ موﺰﻟ ﺞﻳﺎﺘﻧ اور ،ﺖﺷاﺪﻬﺑ ﻞﺋﺎﺴﻣ ﻪﺑ نﺎﻜﺷﺰﭘ ناور و نﺎﺳﺎﻨﺷ ن ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﻲﮔﺪﻧز زا ﺖﻳﺎﺿر ناﺰﻴﻣ و هداﻮﻧﺎﺧ ﻞﺋﺎﺴﻣ ﺎﻫ نآ ار رﺎﻜﺷآ ﺪﻧﺎﺳر ﻲﻣ ؛ يدﺎﻴﻨﺑ هداﻮﻧﺎﺧ ﻪﻛ اﺮﭼ نآ يرﺎﻤﻴﺑ ﺎﻳ ﺖﻣﻼﺳ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا دﺎﻬﻧ ﻦﻳﺮﺗ ﺗ ﺪﻧاﻮﺗ ﻲﻣ ﺄ دﺎﻌﺑا ﺮﺑ يا ﻪﺒﻧﺎﺟ ﻪﻤﻫ و ﻖﻴﻤﻋ تاﺮﻴﺛ ﺎﺑ دﺎﻬﻧ ﻦﻳا و ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا تﺎﻴﺣ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻴﻤﻀﺗ تﺎﺒﺛ ،ﺶﻣارآ ،دﻮﺧ ﺖﻣﻼﺳ ﻦ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﺖﻣﻼﺳ و دراد لﺎﺒﻧد ﻪﺑ ار . ﺑ يﺎﻫ يﺮﻴﮕﻴﭘ ﻢﻏﺮﻴﻠﻋ ﻪ فﺮﻃ زا هﺪﻣآ ﻞﻤﻋ ،ﻲﺷزﻮﻣآ تﺎﺴﻠﺟ لﻮﻃ رد حﺮﻃ رﺎﻜﻤﻫ سﺎﻨﺸﻧاور ﺑ ﻖﻴﻗد ناﺰﻴﻣ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﻪ شزﻮﻣآ يﺎﻫ ترﺎﻬﻣ يﺮﻴﮔرﺎﻛ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد هﺪﻨﻨﻛ ﺖﻛﺮﺷ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ هداد دﻮﺒﻧ ﺮﻳﺬﭘ نﺎﻜﻣا . ﺑ ﻪ لﺮﺘﻨﻛ هوﺮﮔ ندﻮﺒﻧ هوﻼﻋ زا ﺑ ﻪﻛ دﻮﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا يﺎﻫ ﺖﻳدوﺪﺤﻣ ﻪﻠﻤﺟ ﻪ ﻞﻴﻟد ﻦﻳا ،ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻂﻳاﺮﺷ ﺪﺟاو يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻢﻛ داﺪﻌﺗ ﺖﺷاد دﻮﺟو ﻞﻜﺸﻣ .
ﻦﻴﻟﺎﺑ رد ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ ﻪﺘﻓﺎﻳ دﺮﺑرﺎﻛ : ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧ سﺎﺳا ﺮﺑ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﮔﺪﻧز يﺎﻫ ترﺎﻬﻣ شزﻮﻣآ يﺎﻫ ﺐﺟﻮﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﻲﻣ ﺶﻳاﺰﻓا ﻲﻳﻮﺷﺎﻧز ﻲﮔﺪﻧز زا يﺪﻨﻣ ﺖﻳﺎﺿر نارﺎﺘﺳﺮﭘ دﻮﺷ . ﻪﻛ ﻲﻳﺎﺠﻧآ زا ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ نارﺎﺘﺳﺮﭘ ﻢﻬﻣ ﺶﻘﻧ ﺪﻨﻫد ﻪﺋارا نﺎﮔ ﺖﺳا رﺎﻜﻧا ﻞﺑﺎﻗ ﺮﻴﻏ ﺖﺒﻗاﺮﻣ ؛ اﺬﻟ دﻮﺷ ﻲﻣ دﺎﻬﻨﺸﻴﭘ ﻪﻃﻮﺑﺮﻣ نﻻﻮﺌﺴﻣ و يا هرود رﻮﻃ ﻪﺑ ﻦﻳا رد ﻲﺷزﻮﻣآ يﺎﻫ سﻼﻛ يراﺰﮔﺮﺑ ﺖﻬﺟ ﻢﻈﻨﻣ ﻧ ماﺪﻗا ﻪﻨﻴﻣز ﺪﻨﻳﺎﻤ .
ﺮﻜﺸﺗ ﻲﻧادرﺪﻗ و : ﺼﻣ ﻲﺗﺎﻘﻴﻘﺤﺗ حﺮﻃ زا ﺞﺘﻨﻣ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا بﻮ ﺪﻛ ﺎﺑ دﺮﻛﺮﻬﺷ ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد 988 ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻣ . نﺎﮔﺪﻨﺴﻳﻮﻧ ﻪﻠﻴﺳﻮﻨﻳﺪﺑ ﺖﻧوﺎﻌﻣ زا مﺮﺘﺤﻣ ﻲﺸﻫوﮋﭘ ﻞﻨﺳﺮﭘ ﻪﻴﻠﻛ و دﺮﻛﺮﻬﺷ ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد يرﺎﺘﺳﺮﭘ ﺑ ﺮﺟﺎﻫ نﺎﺘﺳرﺎﻤﻴ ) س ( ﺖﻛﺮﺷ دﺮﻛﺮﻬﺷ ﻦﻳا رد هﺪﻨﻨﻛ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻳﺎﻤﻧ ﻲﻣ ﻲﻧادرﺪﻗ ﺪﻨ . ﻊﺑﺎﻨﻣ :
1. Edalati A, Redzuan MR. Perception of women towards family values and their marital satisfaction. Journal of American Science. 2010; 6(4): 132-7.
2. Rostami A, Ghazinour M, Richter J. Marital satisfaction: the differential impact of social support dependent on situation and gender in medical staff in Iran. Global Journal of Health Science. 2013 May 12; 5(4): 151-64.
٤٤
3. Timm TM, Keiley MK. The effects of differentiation of self, adult attachment, and sexual communication on sexual and marital satisfaction: a path analysis. Journal of Sex and Marital Theraphy. 2011; 37(3): 206-23.
4. Korporaal M, Broese van Groenou MI, van Tilburg TG. Health problems and marital satisfaction among older couples. Journal of Aging and Health. 2013 Dec; 25(8): 1279-98. 5. Cumming SM, Oreille WA. Fathers in family Context: effects of marital quality child adjustment in the role of the father in child Development.1st.ed.New York: John Wiley and Sons; 1997.
6. Kim GS, Kim B, Moon SS, Park CG, Cho YH. Correlates of depressive symptoms in married immigrant women in Korea. Journal of Transcultural Nursing. 2013 Apr; 24(2): 153-61.
7. Miller RB, Mason TM, Canlas JM, Wang D, Nelson DA, Hart CH. Marital satisfaction and depressive symptoms in China. Journal of Family Psychology. 2013 Aug; 27(4): 677-82.
8. Sadat Musavi MA. Survey on the marriage satisfaction of educated women. Tehran:Ministry of sciences, researches and technology. 2004; 4: 70-75.
9. Hurol F. Consanguineous marriage and marrital adjustment in Turkey. Family Journal. 2001; 9(2): 219-26.
10. Robla M, Krishnakumar A. Effects of economic pressure on materal confliet in Romania. Journal of Family Psychology. 2005 19(2): 246-510.
11. Caruso CC. Negative impacts of shiftwork and long work hours. Rehabilitation Nursing. 2014 Jan-Feb; 39(1): 16-25.
12. Heydari M, Hosseinpour S. The effects of shift work on marital satisfaction of female nurses. Journal of family research.winter 2007; 2(8): 341-54.
13. Poorseyed SR, Habibollahi S, Faramarzi S. Effectiveness of life skills educational program on blind and low-vision university students’ compatibility. Educational Strategies. 2010; 3(1): 7-11.
14. Peiman Pak F, Mansur L, Sadeghi M, Purebraham T. The relationship of job stress with marital satisfaction and mental health in nurses of Tehran hospitals. Quarterly Journal of Career & Organizational Counseling. Fall 2012; 4(13): 27-54.
15. Pourghafari S, Pasha Gh, Attari Y. A study of investigation of the effectiveness of life style components training according to individual psychology on marital satisfaction among married woman nurses of dr. Ganjaviyan hospital in Dezful. New findings in psychology fall. 2009; 4(12): 27-48.
16. Fowers BJ, Olson DH. Enrich marital satisfaction scale a brief research and clinical tool. Journal of Family Psychology. 1993: 7(2): 176-85.
17. Soleimanian AK. An investigation on illogical thoughts on marital satisfaction [dissertation]. Tehran: Tarbiat Moallem University; 1997.
18. Wagheiy Y, Miri MR, Ghasemipour M. A survey about effective factors on the marital satisfaction in employees of two Birjand universities. Journal of Birjand University of Medical Sciences .2010; 16(4): 43-50.
19. Reza Zadeh MR. Attachment styles and skills related to communication with students in Tehran marital harmony [Dissertation]. Tehran: Tarbiat Modarres University; 2003.
20. Flora J, Segrin C. Social skills are associated with satisfaction in close relationships . Psychological Reports .1999; 84 (12): 803-4.
21. Alexander J. Depressed men: an exploratory study of close relationships. Journal of Psychiatric Health and Nursing. 2001; 8(1): 67-75.
٤٦
Cite this article as: Parvin N, Fatemi A, Aminian F, Rafiee-Vardanjani L. Effectiveness of life training skills on marital satisfaction of female nurses in Hajar Hospital in Shahrekord
city- a clinical trial. Journal of Clinical Nursing and Midwifery. 2014; 3(1): 37-46.
*Corresponding author:
Shahrekord University of Medical Sciences, Shahrekord, Iran. Tel: 00983813334852,
E-mail: np285@yahoo.com
Effectiveness of life training skills on marital satisfaction of female nurses
in Hajar Hospital in Shahrekord city- a clinical trial
Parvin N, Fatemi A*, Aminian F, Rafiee-Vardanjani L Shahrekord University of Medical Sciences, Shahrekord, Iran.
Received: 12/Mar/2014 Accepted: 23/April/2014
Background and aims: Marital satisfaction is one of the related factors to nurses’ mental health and job stress. This study was done to determine the effectiveness of life training skills on marital satisfaction of female nurses in Hajar Hospital.
Methods: In this semi-experimental study, the population of study consisted of all female nurses in Hajar Hospital (2011). The sample included of 43 nurses who were selected through purposeful sampling. The questionnaires used in this study were demographic questionnaire and marital satisfaction questionnaire of Enrich. At the beginning and one month after the life skills training sessions, nurses fulfilled the marital satisfaction questionnaire and data were analyzed in two stages.
Results: This study showed that the mean score of the total marital satisfaction before and after the training was 135.09±23.6 and 179.93 ±22.75 respectively. Which was a significant difference (P<0.001); therefore training life skills improved marital satisfaction. In demographic parameters, age had the only significant relationship with marital satisfaction(r=-0.498, P=0.018).
Conclusion: Life skills training were effective to enhance the marital satisfaction of female nurses. It is suggested that life skill training program should be performed on a regular basis for married nurse.
