NATATANGING PILIPINO NA NAGPAUNLAD NG KULTURA

(1)

H

E

K

A

S

I

4

Modified

In

‐

School

Off

‐

School

Approach

Modules

(MISOSA)

Distance

Education

for

Elementary

Schools

SELF

‐

INSTRUCTIONAL

MATERIALS

NATATANGING

PILIPINO

NA

NAGPAUNLAD

NG

KULTURA

Department of Education

BUREAU

OF

ELEMENTARY

EDUCATION

2nd Floor Bonifacio Building

DepEd Complex, Meralco Avenue

(2)

Revised

2010

by the Learning Resource Management and Development System (LRMDS),

DepEd ‐ Division of Negros Occidental

under the Strengthening the Implementation of Basic Education

in Selected Provinces in the Visayas (STRIVE).

This edition has been revised with permission for online distribution

through the Learning Resource Management Development System (LRMDS) Portal

(http://lrmds.deped.gov.ph/) under Project STRIVE for BESRA, a project supported

by AusAID.

Section 9 of Presidential Decree No. 49 provides:

“No copyright shall subsist in any work of the

Government of the Republic of the Philippines. However,

prior approval of the government agency or office wherein

the work is created shall be necessary for exploitation of

such work for profit.”

(3)

1

GRADE IV

NATATANGING PILIPINO NA

NAGPAUNLAD NG KULTURA

Kilala mo ba ang mga nasa larawan? Paano sila nakatulong sa pagpapaunlad ng kultura? Isulat mo ang kanilang mga pangalan sa iyong kuwaderno.

Sa pag-aaral ng modyul na ito, matututuhan mo ang tungkol sa mga sumusunod:

• Ang mga Pilipinong nagpaunlad sa sariling kultura

• Paraan ng pagpapahalaga sa mga natatanging Pilipino.

• Mga paraan upang mapanatili at mapaunlad ang sariling kultura.

(4)

2

Natatandaan mo pa ba?

A. Ano ang maaaring mangyari sa kultura ng bansa kung hindi gagawin ng mga mamamayan ang kanilang mga tungkulin sa pagpapaunlad ng kultura. Isulat mo sa tatlong pangungusap ang sagot sa iyong kuwaderno.

1. _______________________________________________________ 2. _______________________________________________________ 3. _______________________________________________________

B. Isulat ang K kung karapatan at T kung tungkulin ang tinutukoy. Isulat sa kuwaderno ang sagot.

_____ 1. Pakikilahok sa mga paligsahan.

_____ 2. Pagpapanatiling malinis ang makasaysayang lugar.

_____ 3. Pagtangkilik sa mga produktong Pilipino.

_____ 4. Pagsapi sa mga samahang kultural.

_____ 5. Libreng edukasyon para sa elementarya at hayskul.

_____ 6. Pagsali sa mga samahang nagpapaunlad ng kultura.

_____ 7. Pagpapahayag ng saloobin at damdamin.

_____ 8. Pagtangkilik tungkol sa ating kultura.

_____ 9. Pagsasaliksik tungkol sa ating kultura.

_____ 10. Pagsali sa mga mapayapang rali o demonstrasyon.

Matapos mong masagutan nang buong husay ang mga pagsasanay sa itaas, maaari ka nang mag-umpisa sa pag-aaral ng modyul na ito.

(5)

3

Pansinin mo ang mga larawan. Anu-ano ang naging kontribusyon nila sa pagpapaunlad ng kulturang Pilipino?

Isulat ang sagot sa iyong kuwaderno.

Tunay ngang kahanga-hanga ang mga Pilipino. Taglay nila ang natatanging kakayahan at talino. May mga Pilipino na nagpakita ng kakaibang husay sa musika, sining ng paglilok, pagpinta at arkitektura. Bilang pagkilala sa kanilang naitulong sa pagpapanatili at pagpapaunlad ng kultura ng bansa, binigyan sila ng parangal. Iginawad sa kanila ang pinakamataas na parangal. Ito ang National Artist Award.

(6)

4

Narito ang mga talambuhay ng ilan sa mga natatanging Pilipinong nagpaunlad ng kultura. Basahin mong mabuti upang makilala sila nang husto.

Talambuhay ni Fernando Amorsolo

Si Fernando Amorsolo ay ipinanganak noong Mayo 30, 1892 sa Paco, Maynila. Bata pa lamang si Fernando ay mahilig na siyang gumuhit na gamit ang lapis at papel. Ang amain niyang pintor na si Fabian dela Rosa ang nagsilbing inspirasyon sa pagiging pintor niya.

Si Fernando ay nag-aaral sa Liceo de Manila, kung saan nagtamo siya ng maraming karangalan. Naging tanyag siya sa kanyang pagpipinta. Ang karaniwang paksa ng mga larawan niya ay mga tanawing Pilipino – pagtatanim sa bukid, paglalaba sa batis, at iba pang pang-araw-araw na gawain sa mga pamayanang rural. Ang “tinikling” ay isang obra ni Amorsolo.

(7)

5

Pagmasdan mo ang larawang ito.

Sagutin mo ang mga sumusunod na tanong sa iyong kuwaderno.

1. Ano ang masasabi mo sa ipininta ni Fernando Amorsolo?

________________________________________________________

2. Bakit siya naging isang tanyag at mahusay na pintor?

________________________________________________________

3. Tukuyin ang naging paksa ng kanyang pagpipinta? Humahanga ka ba sa kanya? Bakit?

________________________________________________________

4. Paano nakatulong sa pagpapaunlad ng ating kultura ang kanyang mga natatanging gawa?

________________________________________________________

5. Sa inyong palagay, karapat-dapat ba siyang taguriang “Pambansang Alagad ng Sining”? Bakit?

________________________________________________________

(8)

6

Ang Talambuhay ni Napoleon Abueva

Si Napoleon Abueva ay isinilang sa Paco, Maynila noong Enero 26, 1930. Siya ay lumaki sa Bohol at nahasa ang kanyang kaalaman sa paglililok. Sa Unibersidad ng Pilipinas siya nagtapos ng Fine Arts. Sa ibang bansa siya nagpakadalubhasa sa eskultura.

(9)

7

Sagutin mo ang mga sumusunod na tanong sa iyong kuwaderno.

1. Saan isinilang at ipinanganak si Napoleon Abueva?

2. Tukuyin ang mga kahanga-hangang eskulturang ginawa niya?

3. Paano mo mailalarawan ang kanyang kahanga-hangang gawa na “Transfiguration”?

4. Dapat ba siyang ipagmalaki? Bakit?

Narito ang ilan sa mga Pilipinong tumulong sa Pagpapanatili ng Kultura sa bansa.

Larangan

Pagpipinta – Juan Luna

(10)

8

Pagpipinta – Fernando Amorsolo

Natatanging Gawa “Tinikling”

Paglililok – Guillermo Tolentino

(11)

9

Paglililok – Napoleon Abueva

(12)

10

Narito ang talaan ng iba pang mga Pilipinong nagpaunlad sa kultura ng bansa. Suriin mo ang talaan sa ibaba.

TALAAN NG MGA PILIPINONG NAGPAUNLAD SA KULTURA

Natatanging Pilipino Larangan Ginawa

Pedro Bucaneg – Ama ng Panitikang Iloko

Panitikan Biag ni Lam-ang (Epiko)

Damian Domingo – Ama ng mga Pintor ng Pilipino

Pagpipinta Apotheosis of St.

Thomas Nicanor Abelardo – Ama ng

Sonata sa Pilipinas

Musika Nasaan ka Irog at Mutya

ng Pasig Lamberto Avellana –

Mahusay na Direktor

Tanghalan Mga Dula-dulaan at

Pelikula Alejandro Abadilla – Ama ng

Makabagong Tulang Tagalog

Panitikan Ako ang Daigdig (Tula)

Victorio Edades – Ama ng Makabagong Pagguhit sa Pilipinas

Arkitektura The Builders

Juan F. Nakpil Arkitektura Nagdisenyo ng

Simbahan ng Quiapo Pablo S. Antonio – Arkitekto

ng mga Arkitekto

Arkitektura Isa sa nakapagpaunlad

sa sining ng arkitektura

Francisca Reyes – Aquino Sayaw Binuhay ang mga

Katutubong Awit at Sayaw

Leonor Orosa – Goquingco Sayaw Binuhay ang mga

Etnikong Tugtugin at Sayaw

Carlos V. Francisco Pagguhit Mga myural na makikita

sa Tanggapan ng Lungsod ng Maynila at Manila Hotel

Sagutin mo ang mga tanong sa ibaba. Isulat mo sa kuwadernong sagutan

ang iyong sagot

.

Paano nakatulong ang bawat isa sa pagpapanatili ng kultura ng bansa?

(13)

11

Subukin mong sagutin ang mga pagsasanay upang mapagtibay mo ang iyong kaalaman. Gawin ito sa kuwadernong sagutan.

A. Piliin sa loob ng kahon ang tinutukoy sa bawat bilang.

1. ________ ang obra maestro ni Fernando Amorsolo.

2. __________ ay likhang sining ni Napoleon Abueva.

3. Ipininta ni Juan Luna ang __________.

4. Ang __________ ng Pamantasan ng Pilipinas ay likha ni Guillermo

Tolentino.

5. Nilikha rin ni Guillermo Tolentino ang __________ sa Caloocan.

6. Ang tulang __________ ay isinulat ni Alejandro Abadilla.

7. Si Juan F. Nakpil ang nagdisenyo ng ____________.

8. Ang epikong __________ ay sinulat ni Pedro Bucaneg.

9-10.Ang __________ at __________ ay likhang awit ni Nicanor Abelardo.

B. Magbigay ng mga Pilipinong kilala sa mga sumusunod na larangan.

1. Panitikan

a. b.

2. Arkitektura

a. b. c.

PAGSANAYAN MO

(14)

12

3. Pagpipinta

a. b. c.

4. Sayaw

a. b.

5. Pagguhit

a. b.

Sagutin mo ang mga sumusunod na tanong sa iyong kuwadernong sagutan.

1. Bilang isang kabataang Pilipino, ano ang iyong maitutulong sa pagpapaunlad ng ating kultura?

________________________________________________________

TANDAAN MO

ISAPUSO MO

• May bahaging ginagampanan ang mga mamamayan sa

pagpapaunlad ng ating kultura.

• Hangaan at ipagmalaki natin ang mga natatanging kontribusyon

(15)

13

2. Sino ang natatanging Pilipino na alagad ng sining ang nais mong tularan? Isulat kung bakit nais mo siyang gawing huwaran.

________________________________________________________

3. Ikaw ba ay naniniwalang may angking talino at kakayahan ang mga Pilipino? Ipaliwanag.

________________________________________________________

4. Kung ikaw ay natalo sa isang paligsahan sa pagguhit na sinalihan mo, ang iyong gagawin?

________________________________________________________

5. Ibig mo bang maglaro ng piko, patintero, tumbang preso o anumang katutubong laro? Bakit?

________________________________________________________

A. Makipanayam ka sa mga tao sa inyong lugar na may natatanging kakayahan sa sining gaya ng pagpipinta, pagguhit o paglilok, pag-awit at iba pa.

Maari mong itanong ang mga sumusunod sa kanya. Isulat mo ang kanilang kasagutan sa kuwaderno.

1. Paano mo napaghuhusay ang iyong kakayahan sa pagguhit, pag-awit at iba pa?

2. Ano ang nararamdaman mo habang ginagawa ang pagguhit, pagpipinta o paglililok?

3. Anu-ano ang nagsisilbing inspirasyon mo sa inyong mga nilikhang sining?

4. Naniniwala ka ba na ang mga Pilipino ay may angking kakayahan at talino?

5. Ano ang maipapayo mo sa mga kabataang tulad mo upang maging mahusay sa sining?

(16)

14

B. Gawaing Pansining

Lumikha ng isang disenyo batay sa kinagigiliwang paksa o bagay na naaayon sa naging karanasan, hilig o damdamin.

Kaya mo bang tularan ang mga mahuhusay na manlilikha ng sining?

Ihanda ang mga sumusunod na kagamitan

- bond paper

- pentel pen

- pandikit

- gunting

- lapis

- mga patapong bagay katulad ng balat ng itlog, diyaryo, balat ng

prutas at gulay

Sikapin mong gumamit ng mga patapong bagay na maaaring pakinabangan, idikit ito sa bond paper hanggang sa makabuo ng iba’t ibang disenyo. Ipahayag ang nadarama habang isinasagawa ang sining. Lagyan ng pamagat ang iyong ginawa.

Ngayon naman ay sukatin mo ang iyong kaalaman tungkol sa modyul na ito. Gawin mo ang mga Pagtataya sa ibaba.

A. Iguhit sa iyong kuwadernong sagutan ang bituin () kung ang isinasaad

ng mga pangungusap ay tama at ang ulap () kung hindi.

1. Magandang paraan ng pangangalaga sa kultura ng bansa ang

pangangalap ng mga antigong kagamitan.

2. Maaari mong palitan nang makabago ang mga lumang kagamitan.

3. Dapat makipagtulungan sa mga komunista ang mga mamamayan.

(17)

15

4. Pagsasabuhay ng mga natatanging kaugaliang Pilipino.

5. Pamimitas ng mga naggagandahang bulaklak sa mga

makasaysayang pook.