Pembangunan bahan pengajaran : modul pengajaran berbantu komputer bagi mata pelajaran Elektrik di politeknik

(1)

nmmmm mm

P E N G A J A F A N :

mrni

nnmmm wmm\i wmmm

BAGI

P T A

mmm iimm

»T POLIIEKNIK

> i 11'.i• •1 Ji,ij. i.vi n i V n h I.

(2)

P E R P U S T A K A A N KUi T T H O

(3)

KOLEJ UNIVERSITI TEKNOLOGI TUN HUSSEIN ONN

BORANG PENGESAHAN STATUS TESIS

JUDUL : PEMBANGUNAN BAHAN PENGAJARAN: MODUL

PENGAJARAN BERBANTU KOMPUTER BAGI MATA PELAJARAN ELEKTRIK P I POLITEKNIK

SESI PENGAJIAN: 2003/2004

Say a PETRUS JTJLINI ANAK GOEL

(HURUF BESAR)

mengaku membenarkan tesis (PSM/Saq'ana/Doktor Falsafah)* ini disimpan di

Perpustakaan Kolej Universiti Teknologi Tun Hussein Onn dengan syarat-syarat kegunaan seperti berikut:

1. Tesis adalah hak milik Kolej Universiti Teknologi Tun Hussein Onn.

2. Perpustakaan Kolej Universiti Teknologi Tun Hussein Onn dibenarkan membuat salinan untuk tujuan pengajian sahaja.

3. Perpustakaan dibenarkan membuat salinan tesis ini sebagai bahan pertukaran antara institusi pengajian tinggi.

4. **Sila tandakan (V)

•

SULIT

n t e r h a d

P I TIDAK TERHAD

(Mengandungi maklumat yang berdaijah keselamatan atau kepentingan Malaysia seperti yang termaktub di dalam AKTA RAHSIA RASMI 1972)

(Mengandungi maklumat TERHAD yang telah ditentukan oleh organisasi/badan di mana penyelidikan dijalankan)

Disahkan-eleh.

'ANGAN PENULIS)

Alamat Tetap: KAMPUNG STENGGANG

94000 BAU

SARAWAK

Tarikh: 29 SEPTEMBER 2003

(TANDATANGAB^ENYELIA)

TN. HJ. SAPON BIN IBRAHIM

L - . N a m a ¥ e r i y e l i a1 Pensye^-n

T;j';n;!: & Version:!

Ff.l'.ul'i I v j j j r i j i s f s a n Kola; Universiti Teknologi Tun H u s r s i n O n n

Tarikh: 29 EPTEMBER 2003

CATATAN: * Potong yang tidak berkenaan.

** Jika tesis ini SULIT atau TERHAD, sila lampirkan surat daripada pihak berkuasa/organisasi berkenaan dengan menyatakan sekali sebab dan tempoh tesis ini perlu dikelaskan sebagai SULIT atau TERHAD.

(4)

" Saya akui bahawa saya telah membaca karya ini dan pada pandangan saya karya ini adalah memadai dari segi skop dan kualiti untuk tujuan penganugerahan

Ijazah Saijana Pendidikan (Teknik Dan Vokasional)".

Tandatangan

Naraa Penyelia

Tarikh

I • ' ' .-;• ' " , '1

lTn. Hj. Sa.pon Ibrahim,. 0 n r

(5)

PEMBANGUNAN BAHAN PENGAJARAN: MODUL PENGAJARAN

BERBANTU KOMPUTER BAGI MATA PELAJARAN ELEKTRIK DI

POLITEKNIK

PETRUS JXJLINI ANAK GOEL

Tesis ini dikemukakan sebagai memenuhi

syarat penganugerahan Ijazah Sarjana Pendidikan Teknik Dan Vokasional

Fakulti Teknologi Kejuruteraan

Kolej Universiti Teknologi Tun Hussein Onn

(6)

Laporan ini dikemukakan

sebagai memenuhi sebahagian daripada syarat

(7)

iii

"Saya akui karya ini adalah hasil kerja saya sendiri kecuali nukilan dan ringkasan yang

tiap-tiap satunya telah saya jelaskan sumbernya".

Tandatangan

Nama Penulis

Tarikh

Petnis Julini Anak Goel

(8)

iv

DEDIKASI

Teristimewa bnat ayah dan makyang tersayang,

(GoelAnak Rongak dan Nyopien Anak Nyayet)

Buat abang, kakak dan adikyang banyak memberi dorongan,

Naltar, Ding, Katana, James Tephon, Anthony Digision, Martin Frank

dan

Ledia

(9)

VI

PENGHARGAAN

Setinggi-tinggi terima kasih diucapkan kepada Tuan Haji Sapon B. Ibrahim

selaku penyelia kerana dengan pandangan dan bimbingan beliau saya dapat

menyempurnakan projek saijana yang bertajuk " Pembangunan Bahan Pengajaran:

Modul Pengajaran Berbantu Komputer Bagi Mata Pelajaran Elektrik Di

Politeknik" pada masa yang ditetapkan.

Ribuan terima kasih diucapkan kepada Encik Baki Nyogen, Encik Gadaffi B.

Omar, semua pensyarah di Jabatan Kejuruteraan Elektrik dan pelajar semester pertama

kursus Sijil Kejuruteraan Mekanikal, Politeknik Kuching Sarawak atas keijasama yang

telah diberikan sepanjang menjalankan kajian ini.

Akhir sekali, penghargaan ini juga ditujukan khas buat rakan-rakan serta semua

pihak yang terlibat secara lansung atau tidak lansung dalam membantu menjayakan

projek saijana ini. Keijasama daripada kalian amat dihargai.

(10)

VI

ABSTRAK

Alat bahan bantu mengajar (ABBM) merupakan satu keperluan bagi pensyarah

semasa pengajaran. Perubahan teknologi semasa telah membawa perubahan pada kaedah

serta corak ABBM yang digunakan. ABBM mampu merangkumi isi-isi pengajaran

dengan padat, ringkas dan menarik perhatian pelajar. Dalam kajian ini, pengkaji telah

membangunkan satu bahan pengajaran (ABBM) berapa Modul Pengajaran Berbantu

Komputer (MPBK) bagi mata pelajaran Teknologi Elektrik I (El 063). Kajian dilakukan

bertujuan untuk menilai sama ada MPBK menepati sukatan pelajaran, menepati syarat

reka bentuk pengajaran dan memotivasikan pelajar yang berlainan latar belakang.

Pensyarah bagi mata pelajaran E1063 dari Politeknik Kuching Sarawak (POLIKU)

dipilih untuk menilai dan menentu sahkan MPBK. Sebanyak 50 orang pelajar semester

pertama daripada kursus Sijil Kejuruteraan Mekanikal di POLIKU dipilih sebagai

responden. Instrumen yang digunakan terdiri daripada MPBK yang dibangunkan,

borang senarai semak dan borang soal selidik. Data-data deskriptif daripada borang soal

selidik dianalisis menggunakan perisian SPSS. Dapatan kajian menunjukkan bahawa

pengkaji telah beijaya membangunkan MPBK yang menepati sukatan pelajaran E1063

serta syarat reka bentuk pengajaran. MPBK juga didapati memotivasikan pelajar yang

berlainan latar belakang dalam sesi pengajaran dan pembelajaran, namun begitu analisis

data menunjukkan kaedah pengajaran secara tradisional masih diperlukan. Bantuan

pensyarah masih diperlukan dalam proses pengajaran walaupun A B B M seperti MPBK

digunakan dalam pengajaran. Ini bukan menunjukkan satu kelemahan tetapi hakikat

bahawa ABBM merupakan alat penyokong atau pelengkap kepada sistem pengajaran

(11)

vii

ABSTRACT

Teaching aids essential as a need to teach for lecturers. As technology advanced,

it opens a new dimension in teaching aid especially on its methods and approaches.

Basically, teaching aid was developed to have short notes that motivated and attracted

student's interest. In this research, a Computer Aid Instructional Module (MPBK) had

been produced as an alternative teaching aid for Electric Technology I (El063) subject.

The purpose of this research was to evaluate whether the MPBK product was able to

fulfil the selected contents in the syllabus and design ability to motivate students from

different background. E l 0 6 3 lecturer from Kuching Polytechnic, Sarawak (POLIKU)

had been selected as a respondent to verified MPBK validity. 50 students from first

semester for Certificate In Mechanical Engineering Course at POLIKU selected as the

respondents. The MPBK, checklist and questionnaire were used as an instrument.

Descriptive data from questionnaire was later analyzed using SPSS software. Data

analysis focused on mean score only. The results showed that MPBK had fulfilled the

needs of E l 063 syllabus and instructional design development flow. The analysis results

also showed that M P B K was able to motivate students from different background during

their learning process. However, analysis also proved that the traditional teaching

approaches is still needed. The teaching aids only works as an additional or supportive

(12)

viii

KANDUNGAN

P E R K A R A M U K A S U R A T

A B S T R A K vi

A B S T R A C T vii

K A N D U N G A N viii

S E N A R A I J A D U A L xii

SENARAI RAJAH xvi

SENARAI SINGKATAN xvii

SENARAI L A M P I R A N xviii

BAB I P E N G E N A L A N

1.1 Pendahuluan 1 1.2 Latar Belakang Masalah 2

(13)

BAB II KAJIAN LITERATUR

2.1 Pendahuluan 11

2.2 Teknologi Pendidikan 11

2.3 Reka Bentuk Pengajaran Bersistem 12

2.3.1 Model Pengajaran Bersistem 15

2.3.2 Model ADDIE 17

2.3.3 Reka bentuk: Aspek Motivasi (Model 19

ARCS)

2.3.4 Faktor Pemilihan Model 21

2.4 Media Dalam Pendidikan 21

2.4.1 Media Dalam Pengajaran 22

2.4.2 Media Berasaskan Komputer 23

2.4.2.1 Multimedia 23

2.4.2.2 Penghasilan Multimedia 24

Berasaskan Komputer

2.4.2.3 Proses Aplikasi Berbantukan 24

Komputer

2.4.2.4 Pendidikan Interaktif Menerusi 25

Multimedia

2.5 Modul Pengajaran 27

2.5.1 Kebaikan Modul Pengajaran 28

2.6 Kajian Terdahulu Bahan Pengajaran Berbantukan 29

Komputer

2.7 Rumusan Kajian Literatur 31

BAB III METODOLOGI KAJIAN

3.1 Pendahuluan 32

3.2 Reka Bentuk Kajian 32

3.3 Sampel Kajian 33

(14)

VI

3.4.1 Senarai Semak 35

3.4.2 Borang Soal Selidik 36

3.4.5 Kajian Rintis 38

3.5 Pengumpulan Data 39

3.6 Kaedah Analisis Data 39

3.7 Rumusan Methodologi Kajian 40

BAB IV REKABENTUK PRODUK

4.1 Pendahuluan 41

4.2 Latar Belakang Rekabentuk Produk 42

4.3 Rekabentuk Model Pengajaran Bersistem 42

Berdasarkan Model ADDIE

4.3.1 Analisis 43

4.3.2 Rekabentuk 43

4.3.3 Pembangunan 44

4.3.3.1 Keputusan Kajian Rintis 45

4.3.3.2 Keputusan Senarai Semak 46

4.3.4 Perlaksanaan 47

4.3.5 Penilaian 47

4.4 Microsoft Power Point 2000 Sebagai Perisian 48

Platform Modul

4.4.1 Perisian Bantuan Swiff Point Player 48

4.5 Cara Menggunakan MPBK 49

4.6 Permasalahan Dalam Membina MPBK 49

4.7 Rumusan Bagi Reka Bentuk Produk 51

BAB V ANALISIS DAN DAPATAN KAJIAN

5.1 P endahuluan 5 2

5.2 Analisis Maklumat Diri 54

(15)

x i

5.3.1 Perscpsi Respondcn Dari Scgi 'Pcrhatian1 57

5.3.2 Persepsi Responden Dari Scgi 'Pcrkaitan' 62

5.3.3 Persepsi Responden Dari Scgi 'Kcyakinan1 68

5.3.4 Persepsi Responden Dari Scgi 'Kepuasan' 73

5.4 Rumusan Bagi Analisis dan Dapatan Kajian 77

BAB VI KESIMPULAN, CADANGAN DAN PENUTUP

6.1 Pendahuluan 78

6.2 Perbincangan Berpandukan Objektif Kajian 79

6.2.1 MPBK dan Sukatan Pelajaran 79

6.2.2 MPBK dan Reka bentuk Pengajaran 80

6.2.3 MPBK dan Persepsi (Motivasi) Responden 81

6.2.3.1 Persepsi Populasi 81

6.2.3.2 Persepsi Berdasarkan Latar 82

Belakang Responden

6.3 Perbincangan Mengenai Kelebihan Penggunaan 88

Modul Pengajaran Berbantu Komputer

6.4 Perbincangan Mengenai Keperluan Menggunakan 90

Modul Pengajaran Berbantu Komputer di

Kalangan Pelajar

6.5 Kesimpulan Keseluruhan 91

6.6 Cadangan 92

RUJUKAN

LAMPIRAN

(16)

xii

SENARAI JADUAL

NO. JADUAL TAJUK MUKASURAT

2.1 Alat-alat pengajaran. (ubahsuai daripada 13

Newby, T.J. et al. 2000)

2.2 Soalan-soalan penilaian sumatif untuk mereka 15

bentuk pengajaran yang sistematik

2.3 Soalan-soalan penilaian sumatif daripada 20

prinsip-prinsip Motivasi ARCS

3.1 Skala Likert 37

3.2 Empat skala pilihan responden dalam borang 3 8

soal selidik

3.3 Jadual Tafsiran Min 40

4.1 Keputusan kajian rintis Bahagian B borang soal 45

selidik

5.1 Peratus bilangan responden mengikut latar 54

belakang pendidikan

5.2 Peratus bilangan responden mengikut jenis 55

jurusan atau aliran di sekolah menengah

5.3 Peratus bilangan responden mengikut 55

pengalaman bekeija

5.4 Peratus bilangan responden mengikut 55

(17)

xiii

5.5 Jadual analisis taksiran min 56 5.6 Persepsi keseluruhan responden dari segi 57

'perhatian'

5.7 Persepsi responden yang berlainan latar 58 belakang persekolahan dari segi 'perhatian'

5.8 Persepsi responden yang berlainan latar 59 belakang aliran persekolahan dari segi

'perhatian'

5.9 Persepsi responden yang berpengalaman dan 60 tiada pengalaman pekeijaan dari segi

'perhatian'

5.10 Persepsi responden yang berpengalaman dan 61 tiada pengalaman menggunakan komputer dari

segi 'perhatian'

5.11 Persepsi keseluruhan responden dari segi 62 'perkaitan'

5.12 Persepsi responden yang berlainan latar 64 belakang persekolahan dari segi 'perkaitan'

5.13 Persepsi responden yang berlainan latar 65 belakang aliran persekolahan dari segi

'perkaitan'

5.14 Persepsi responden yang berpengalaman dan 66 tiada pengalaman pekeijaan dari segi

'perkaitan'

5.15 Persepsi responden yang berpengalaman dan 67 tiada pengalaman menggunakan komputer dari

segi 'perkaitan'

(18)

XIV

5.17 Persepsi responden yang berlainan latar 69

belakang persekolahan dari segi 'keyakinan'

belakang aliran persekolahan dari segi

'keyakinan'

5.19 Persepsi responden yang berpengalaman dan 71

tiada pengalaman pekerjaan dari segi

'keyakinan'

tiada pengalaman menggunakan komputer dari

segi 'keyakinan'

5.21 Persepsi keseluruhan responden dari segi 73

'kepuasan'

belakang persekolahan dari segi 'kepuasan'

belakang aliran persekolahan dari segi

'kepuasan'

tiada pengalaman pekeijaan dari segi

'kepuasan'

tiada pengalaman menggunakan komputer dari

segi 'kepuasan'

6.1 Ringkasan min persepsi populasi terhadap 81

modul pengajaran yang dibangunkan pengkaji

6.2 Ringkasan min persepsi responden berdasarkan 82

latar belakang pendidikan

(19)

XV

latar belakang pengalaman bekeija

latar belakang pengalaman bekerja

6.6 Catatan min bagi item 18 di bawah kategori 90

(20)

SENARAI RAJAH

NO. RAJAH TAJUK MUKASURAT

1.1 Kerangka teori berasaskan Model ADDIE. 6

(ubahsuai daripada Ismail Zain, 2002)

1.2 Carta alir kronologi kajian 7

2.1 Pemilihan media pengajaran dalam reka bentuk 16

pengajaran oleh Dick, W., dan Reiser, R.A.

(1989).

2.2 Carta reka bentuk model pengajaran, Model 17

(21)

SENARAI SINGKATAN

CDROM - Compact Disc Read Only Memory

ICT - Teknologi Maklumat dan Komunikasi (Information and

CommunicationTechnology).

MPBK - Modul Pengajaran Berbantu Komputer

POLIKU - Politeknik Kuching Sarawak

PBK - Pengajaran Berbantu Komputer

(22)

XV111

SENARAI LAMPIRAN

LAM PI RAN TAJUK M U K A SURAT

A Borang Senarai Semak

B Borang Soal Selidik

C Data Kajian Rintis

D Borang Senarai Semak Dan Surat Pengesahan

Semakan MPBK daripada pensyarah mata

pelajaran Teknologi Elektrik 1 (E1063)

E Sukatan Mata Pelajaran Teknologi Elektrik 1

(23)

Bab I

Pengenalan

1.1 Pendahuluan

Penggunaan komputer dalam pendidikan adalah merupakan langkah awal ke arah mewujudkan masyarakat berteknologi selaras dengan hasrat Wawasan 2020.

Institusi pendidikan sebagai wadah terpenting perlu mengalami perubahan terlebih

awal berbanding dengan institusi-institusi lain ke arah mencapai matlamat tersebut. Potensi dan kecanggihan teknologi perlu dimanfaatkan sepenuhnya.

Untuk mencapai matlamat pendidikan di Malaysia, satu anjakan paradigma

diperlukan dalam cara pemikiran dan penggunaan teknologi (Wan Zahid, 1996). Usaha perlu dibuat dan penglibatan secara menyeluruh perlu dilakukan sehingga kita

mampu mereka dan menghasilkan sesuatu mengikut acuan pemikiran kita sendiri,

tanpa bersandar dan berharap kepada orang lain. Menurut Tengku Azzman (1998) dalam Wan Azlinda dan Nor Hashimah (2002), terdapat tiga sebab utama mengapa

komputer diperlukan dalam pendidikan. Pertama, banyak maklumat yang boleh

dicapai daripada komputer tidak boleh dilakukan oleh manusia itu sendiri. Kedua, kemampuan mengutip dan menyimpan maklumat serta pengetahuan hanya dapat

(24)

2

pengetahuan yang menjadi kunci untuk ikhtiar dalam kehidupan manusia,

terutamanya untuk pelajar itu sendiri.

Mengikut Doyle (1992 dalam Zohra 2001), seorang yang pandai mengakses

maklumat mempunyai kemahiran mengenai pasti keperluan maklumat, tahu akan menilai maklumat dari segi kepentingannya untuk membuat keputusan, boleh

mengolah persoalan yang berkaitan dengan keperluan maklumat tersebut, pandai

mengenai pasti sumber maklumat, menggubal strategi pencarian maklumat, pandai mengakses sumber dan merupakan seorang yang rajin membaca. Teknologi

komunikasi dan maklumat adalah medium sumber maklumat yang mudah dan cepat

untuk memperoleh ilmu pengetahuan.

Kesedaran kepada kepentingan teknologi maklumat ini telah mendorong kerajaan untuk menggalakkan penglibatan pelajar di institusi pengajian tinggi untuk

menguasai asas pendidikan penggunaan komputer. Ini adalah kerana selain daripada

kemahiran 3M (membaca, menulis dan mengira), satu lagi kemahiran asas yang

diperlukan oleh pelajar untuk bersaing di alaf bam ini ialah celik komputer.

1.2 Latar Belakang Masalah

Memandangkan kaedah pendidikan menggunakan komputer sudah

merupakan satu keperluan dalam sistem pendidikan pada masa sekarang, maka satu

strategi pembangunan bahan P&P berasaskan elektronik yang berkesan perlu

dilaksanakan. Tidak dapat dinafikan sehingga masa sekarang, banyak pensyarah berjaya dalam keijaya mereka sebagai penyebar ilmu pengetahuan berpandukan

kaedah pengajaran tradisional. Walau bagaimanapun, menurut Yusup Hashim

(2000), perkembangan Teknologi Maklumat dan Komunikasi (ICT) telah mengubah cara pensyarah mengajar dan pelajar belajar. Proses pengajaran tradisional perlu

disokong oleh bahan pengajaran berbantu elektronik atau multimedia yang